Danh ngôn
Trong mọi cộng đồng, chúng ta cần một nhóm thiên thần gây rối.
We need, in every community, a group of angelic troublemakers.
(Bayard Rustin – trích bài phát biểu tại New York City 1963)
Trong mọi trường hợp, chắc chắn rằng sự thiếu hiểu biết, đi kèm với quyền lực, là kẻ thù tàn bạo nhất có thể có của công lý.
It is certain, in any case, that ignorance, allied with power, is the most ferocious enemy justice can have.
(James Baldwin - No Name in the Street 1972)
Các cuộc cách mạng và các cá nhân có thể bị giết hại, nhưng bạn không thể giết chết các ý tưởng.
While revolutionaries and individuals can be murdered, you cannot kill ideas.
(Thomas Sankara, một tuần trước khi bị ám sát, 1987)
Không có cảm giác nào cô đơn hơn việc bị chính đất nước mình trục xuất.
There's not a more lonely feeling than to be banished by my own country.
(Kiyo Sato – Kiyo’s Story 2009)
Ban Biên tập
Địa chỉ liên lạc:
1. Thơ
tho.vanviet.vd@gmail.com
2. Văn
vanviet.van14@gmail.com
3. Nghiên cứu Phê Bình
vanviet.ncpb@gmail.com
4. Vấn đề hôm nay
vanviet.vdhn1@gmail.com
5. Thư bạn đọc
vanviet.tbd14@gmail.com
6. Tư liệu
vanviet.tulieu@gmail.com
7. Văn học Miền Nam 54-75
vanhocmiennam5475@gmail.com
Tra cứu theo tên tác giả
- A. A. Fadeev
- A. Puskin
- A. T.
- Abdulrazak Gurnah
- Abraham F. Lowenthal
- Ace Le
- Ace Lê
- Adam Gopnik
- Adonis
- Adrian Horton
- Agi Mishol
- Ajar
- Akiko Miki
- Alain Guillemin
- Alan Phan
- Alăng Văn Gáo
- Alăng Văn Giáo
- Aldous Huxley
- Aleksandr Griboedov
- Alex Marshall
- Alex Smith
- Alex Thai
- Alex-Thái Đình Võ
- Alexander Fadeev
- Alexander Solzhenitsyn
- Alexandra Alter
- Alexandre FERON
- Alice Munro
- Alina Lesik
- Alison Flood
- Allen Ginsberg
- Amanda Gorman
- Amartya Sen
- Amelia Glaser
- Amos Oz
- An Nam
- Anatole France
- Anatoly Gavrilov
- Anders Olsson
- André Breton
- André Menras
- André Menras – Hồ Cương Quyết
- André Menras Hồ Cương Quyết
- Andrea Hoa Pham
- Andrea Kendall-Taylor
- Andreas Fulda
- Andreas Wimmer
- Andrew Postman
- Andy Cao
- Anh Anh
- Anh Hồng
- Anh Hồng (nhà thơ)
- Ánh Liên
- Anh Nhi
- Anh Văn
- Anika Zeller
- Anna Akhmatova
- Anna Maria Bracale Ceruti
- Anna Mitchell
- Anne Carson
- Anne Hébert
- Anne Henochowicz
- Annie Ernaux
- António Jacinto
- Antôn Nguyễn Trường Thăng
- Archimedes L.A. Patti
- Arlette Quỳnh Anh Trần
- Arnold Schwarzenegger
- Arthur Koestler
- Arty Abel
- Arvind Subramanian
- Augustina
- Aurélie Coulon
- Aurelien Breeden
- Ba Sàm
- Bá Thụ Đàm
- Bạch Cúc
- Bạch Hoàn
- Bách Mỵ
- Bách Thân
- Bạch X. Phẻ
- Bạch Xuân Phẻ
- Bakhtin
- Ban Mai
- Bàn Văn Thòn
- Ban Vận động Văn đoàn Độc lập Việt Nam
- Bảo Huân
- Bảo La
- Bảo Nhi Lê
- Bảo Ninh
- Bảo Phác
- Bão Vũ
- Barbara Demick
- Bashô
- Batrioldman
- Bauxite Việt Nam
- Bắc Đảo
- Bắc Phong
- Bằng Việt
- BB Ngô
- Bei Dao
- Benjamin Péret
- Benjamin Ramm
- Bertolt Brecht
- Bertrand Russell
- Bettina Rheims
- Bích Ngân
- Biếm họa
- Biên Cương
- Biệt Hiệu
- Bilahari Kausikan
- Billy Collins
- Bình Nguyên Lộc
- Brahma Chellaney
- Branko Milanovic
- Brett Reilly
- Brian Pascus
- Brian Wu
- Brice Pedroletti
- Brodsky
- Bryan
- Bùi An
- Bùi Bảo Trúc
- Bùi Bích Hà
- Bùi Chát
- Bùi Chí Trung
- Bùi Chí Vinh
- Bùi Công Thuấn
- Bùi Công Trực
- Bùi Đức Lại
- Bùi Giáng
- Bùi Hải Quảng
- Bùi Hoàng Tám
- Bùi Hoằng Vị
- Bùi Huệ Chi
- Bui Huy Hoi Bui
- Bùi Mai Hạnh
- Bùi Mạnh Hùng
- Bùi Mẫn Hân
- Bùi Minh Quốc
- Bùi Ngọc Tấn
- Bùi Quang Thắng
- Bùi Suối Hoa
- Bùi Thanh Hiếu
- Bùi Thanh Phương
- Bùi Thanh Tuấn
- Bùi Thụy Băng
- Bùi Tiến An
- Bùi Trân Phượng
- Bùi Trọng Hiền
- Bùi Văn Kha
- Bùi Văn Nam Sơn
- Bùi Việt Sỹ
- Bùi Vĩnh Phúc
- Bùi Xuân Bách
- Bùi Xuân Đính
- Bùi-Viết Văn Đức
- Bulgakov
- Bửu Chỉ
- C.D.
- Cái Lư Hương
- Cái Trọng Ty
- Cam Ly
- Cảnh Chánh
- Cao Bảo Vân
- Cao Bình Minh
- Cao Chi
- Cao Gia An
- Cao Hành Kiện
- Cao Huy Thuần
- Cao Kim Ánh
- Cao La
- Cao Quang Nghiệp
- Cao Tần
- Cao Thị Hồng
- Cao Thu Cúc
- Cao Việt Dũng
- Cao Xuân Hạo
- Cao Xuân Huy
- Carl Bildt
- Carl O. Schuster
- Carlos Assunção
- Carolyn Mary Kleefeld
- Cát Linh
- Cẩm Tú
- Cấn Thị Thêu
- Chan Phuong
- Chanh Tam
- Charles Bo
- Charles Bukowski
- Charles Simic
- Chau Doan
- Chân Minh
- Chân Pháp Xa
- Chân Phương
- Chân Xuân Tản Viên
- Châu Diên
- Châu Hải Đường
- Châu Hồng Thủy
- Châu Hữu Quang
- Chenn
- Chế Diễm Trâm
- Chế Lan Viên
- Chi Mai
- Chi Phương
- Chiêu Dương
- Chiêu Khiêm
- Chiharu Shiota
- Chim Hải
- Chim Trắng
- Chinh Ba
- Chính Tâm
- Chính Vĩ
- Chinua Achebe
- Chơn Không Cao Ngọc Phượng
- Christian Gampert
- Christian Welzel
- Christina Mary Hjortlund
- Christoph Giesen
- Christoph Sator
- Christopher Balding
- Christopher Goscha
- Christy Wampole
- Chu Dương
- Chu Hảo
- Chu Hoạch
- Chu Kim
- Chu Mộng Long
- Chu Quang Tiềm
- Chu Tử
- Chu Văn Lễ
- Chu Văn Sơn
- Chu Vĩnh Hải
- Chu Vương Miện
- Chu Xuân Diên
- Chung Le
- Claire Simon
- Clay Phạm
- Concepcion de Leon
- Connie Hoàng
- Cora Engelbrecht
- Costica Bradatan
- Cổ Ngư
- Cù An Hưng
- Cù Huy Hà Vũ
- Cù Mai Công
- Cù Tuấn
- Cung Minh Huân
- Cung Tích Biền
- Cung Trầm Tưởng
- D. S. Likhachev
- Da Màu
- Dạ Ngân
- Dạ Thảo Phương
- Dã Tượng
- DAD
- Dadolin Murak
- Damien Keown
- Dan Bilefsky
- Dana Gioia
- Danh ngôn
- Dani Rodrik
- Daniel Halpern
- Daniel Hautzinger
- Daron Accemoglu
- David Brown
- David Gascoyne
- David Marchese
- David Weinberger
- Ðặng Thơ Thơ
- Demetrio Paparoni
- DEUTSCHE WELLE
- Di
- Di Li
- Diêm Liên Khoa
- Diễm Thi
- Diễm Tường
- Diễn đàn Thế kỷ
- Diệp Duy Liêm
- Diệp Huy
- Ðinh Cường
- Dino Buzatti
- Dipanjan Roy Chaudhury
- Dmitri Prokofyev
- Dmitry Burago
- Dmitry Muratov
- Doãn Cẩm Liên
- Doãn Mạnh Dũng
- Doãn Mẫn
- Doãn Quốc Sỹ
- Dominique Lemieux
- Donald Inglehart
- Donna Ashworth
- Ðỗ Quang Nghĩa
- Ðỗ Quyên
- Du Tử Lê
- Dung Nguyễn
- Dũng Phan
- Dũng Trung Kqd
- Dũng Vũ
- Duy Lam
- Duy Tân
- Duy Thanh
- Duy Thông
- Duyên Anh
- Dư Hoa
- Dư Kiệt
- Dư Thị Hoàn
- Dư Thu Vũ
- Dương Đại Triều Lâm
- Dương Đình Giao
- Dương Khánh Phương
- Dương Kiền
- Dương Ngạn
- Dương Nghiễm Mậu
- Dương Ngọc Thái
- Dương Như Nguyện
- Dương Phương Vinh
- Dương Thắng
- Dương Thiệu Tước
- Dương Thu Hương
- Dương Thuấn
- Dương Tú
- Dương Tường
- Dương Văn Ba
- Dylan Suher
- Đà Văn
- Đàm Hà Phú
- Đàm Hách Thành
- Đào An Khánh
- Đào Anh Kha
- Đào Công Tiến
- Đào Duy Anh
- Đào Hiếu
- Đào Lê Na
- Đào Ngọc Chương
- Đào Nguyên
- Đào Nguyễn
- Đào Nguyên Phương Thảo
- Đào Như
- Đào Phương Liên
- Đào Quang Toản
- Đào Tấn Phần
- Đào Thái Tôn
- Đào Thị Hương
- Đào Tiến Thi
- Đào Trung Đạo
- Đào Trường Phúc
- Đào Tuấn
- Đào Tuấn Ảnh
- Đào Văn Thuỵ
- Đào Văn Tiến
- Đào Vũ Anh Hùng
- Đặng Anh Đào
- Đặng Bích Phượng
- Đặng Chương Ngạn
- Đặng Đình Cung
- Đặng Đình Mạnh
- Đặng Hà
- Đặng Hải Sơn
- Đặng Hoàng Giang
- Đặng Hồng Nam
- Đặng Hùng Võ
- Đặng Hương Giang
- Đặng Hữu
- Đặng Mai Lan
- Đặng Mậu Tựu
- Đăng Nguyên
- Đặng Phùng Quân
- Đặng Quốc Thông
- Đặng Sơn Duân
- Đặng Thái
- Đăng Thành
- Đặng Thân
- Đặng Thị Hảo
- Đặng Thơ Thơ
- Đặng Tiến
- Đặng Tiến (Thái Nguyên)
- Đặng Trung Nghĩa
- Đặng Túy
- Đặng Văn Dũng
- Đặng Văn Hùng
- Đặng Văn Ngữ
- Đặng Văn Sinh
- Đặng Vũ Vương
- Đặng Xuân Thảo
- Đặng Xuân Xuyến
- Đằng-Giao
- Điểm Thọ
- Đinh Bá Anh
- Đinh Cường
- Đinh Hoàng Thắng
- Đinh Hùng
- Đình Kính
- Đinh Linh
- Đinh Ngọc Thu
- Đinh Phương
- Đinh Phương Thảo
- Đinh Quang Anh Thái
- Đinh Thanh Huyền
- Đinh Thị Như Thúy
- Đinh Trường Chinh
- Đinh Từ Bích Thuý
- Đinh Từ Bích Thúy
- Đinh Văn Đức
- Đinh Vũ Hoàng Nguyên
- Đinh Ý Nhi
- Đinh Yên Thảo
- Đoàn Ánh Thuận
- Đoàn Bảo Châu
- Đoàn Cầm Thi
- Đoàn Công Lê Huy
- Đoàn Hồng Lê
- Đoàn Huy Giao
- Đoàn Huyền
- Đoàn Khắc Xuyên
- Đoàn Lê Giang
- Đoàn Nhã Văn
- Đoàn Thanh Liêm
- Đoan Trang
- Đoàn Tùng Nguyễn
- Đoàn Tử Huyến
- Đoàn Việt Hùng
- Đoàn Xuân Kiên
- Đỗ Anh Hoa
- Đỗ Anh Tuấn
- Đỗ Cao Bảo
- Đỗ Duy Ngọc
- Đỗ Đức
- Đỗ Đức Đông Ngàn
- Đỗ Đức Hiểu
- Đỗ Hòa
- Đỗ Hoàng Diệu
- Đỗ Hồng Ngọc
- Đỗ Hồng Nhung
- Đỗ Hữu Chí
- Đỗ Kh
- Đỗ Kh.
- Đỗ Khiêm
- Đỗ Kim Thêm
- Đỗ Lai Thuý
- Đỗ Lai Thúy
- Đỗ Lê Anh Đào
- Đỗ Mạnh Hoàng
- Đỗ Minh Tuấn
- Đỗ Nghê
- Đỗ Ngọc
- Đỗ Ngọc Thống
- Đỗ Quang Nghĩa
- Đỗ Quang Vinh
- Đỗ Quý Toàn
- Đỗ Quyên
- Đỗ Quỳnh Dao
- Đỗ Thắng Cảnh
- Đỗ Thị Thu Trà
- Đỗ Thiên Anh Tuấn
- Đỗ Trí Vương
- Đỗ Trọng Khơi
- Đỗ Trung Quân
- Đỗ Trường
- Đỗ Tuyết Khanh
- Đồng Chuông Tử
- Đông Hoài
- Đông Hồ
- Đông Kha
- Đông Ngàn Đỗ Đức
- Đông Nghi
- Đức Ban
- Đức Đàm
- Đức Flying Bay
- Đức Hoàng
- Đức Lê
- Đức Phổ
- Đức Tâm
- Đức Tiến
- E.E. Cummings
- E.M. Chernoivanenko
- Eamonn Butler
- Eckart Kleßmann
- Eduardo Galeano
- Edward Hirsch
- Elena Pucillo Truong
- Elias Canetti
- Ellen Bass
- Eloisa Amezcua
- Emiel Roothooft
- Emmanuelle Jardonnet
- Eric Weiner
- Erica Frantz
- Erik Harms
- Erik Korling
- Euan Ward
- Evgheni Dobrenko
- F.N.
- Federico García Lorca
- Feliks Kuznesov
- Filip Lech
- Flanny O’Connor
- Florence Noiville
- Florian Altenhöner
- Francis Fukuyama
- Francis Fukuyma
- Frank Dikötter
- Frank O'Hara
- Frankfurt
- Fred Hiatt
- Friedrich Dürrenmatt
- Friedrich Nietzsche
- Fritz J. Raddatz
- Gabriel García Márquez
- Gaither Stewart
- Gaiutra Bahadur
- Gary Leupp
- Gặp gỡ và trò chuyện
- Georg Bönisch
- Georg Trakl
- George Burchett
- George Orwell
- George Perreault
- George Siemens
- Gerhard Will
- Germain Droogenbroodt
- Giang Dang
- Giang Lại Đức
- Giang Nam
- Giáng Vân
- Giáp Văn Dương
- Gideon Rachman
- Giuse Lê Công Đức
- Goethe
- Gonçalo Fernandes
- Gottfried Benn
- Graham Allison
- Grigory Yudin
- Günter Kunert
- Gyảng Anh Iên
- Hà Duy Phương
- Hà Dương Tuấn
- Hà Dương Tường
- Hà Đình Nguyên
- Hạ Đình Nguyên
- Hà Huy Sơn
- Hà Hương
- Hà Lệ Minh
- Hà Ngọc Hòa
- Hạ Nguyên
- Hà Nguyên Du
- Hà Nhân
- Hà Nhật
- Hà Phạm Phú
- Hà Quang Vinh
- Hà Sĩ Phu
- Hà Thanh Vân
- Hà Thế
- Hà Thị Minh Đạo
- Hà Thúc Sinh
- Hà Thủy Nguyên
- Hà Tùng Long
- Hà Tùng Sơn
- Hà Văn Thịnh
- Hà Văn Thùy
- Hà Vũ Trọng
- Hagi Kenaan
- Hai An Vu
- Hải Hạc
- Hải Ngọc
- Hai Thanh
- Han Dang
- Hàn Giang
- Han Kang
- Hàn Vĩnh Diệp
- Hạnh Nguyên
- Hạnh Phước
- Hạnh Viên
- Hannah Beech
- Hào Thiện Nhân
- Haruki Murakami
- Hân Hương
- Heiko Buschke
- Heinrich Heine
- Henri Michaux
- Henry David Thoreau
- Henry Wadsworth Longfellow
- Heriberto Araújo
- Hermann Hesse
- Hiền Trang
- Hiệp Ikaria
- Hiệu Minh
- Hiếu Tân
- Ho Lai-Ming
- Hòa Bình Lê
- Hoa Níp
- Hoài Hương
- Hoài Nam
- Hoài Phương
- Hoài Thanh
- Hoài Việt
- Hoài Ziang Duy
- Hoan Doan
- Hoàn Nguyễn
- Hoàng Ánh
- Hoàng Anh Tuấn
- Hoàng Cát
- Hoàng Cầm
- Hoàng Chí Hiếu
- Hoàng Chính
- Hoàng Cường Long
- Hoàng Dũng
- Hoàng Dương Tuấn
- Hoàng Đăng Khoa
- Hoàng Đỗ
- Hoàng Đông
- Hoàng Đức Truật
- Hoàng Hà
- Hoàng Hải Thủy
- Hoàng Hải Vân
- Hoảng Hãn
- Hoàng Hưng
- Hoàng Khởi Phong
- Hoàng Kim Oanh
- Hoàng Lại Giang
- Hoàng Lan
- Hoàng Lan Anh
- Hoàng Lan Chi
- Hoàng Lê
- Hoàng Lệ
- Hoàng Linh
- Hoàng Long
- Hoàng Mai Ðạt
- Hoàng Mạnh Hải
- Hoàng Minh Trí
- Hoàng Minh Tường
- Hoàng Nam
- Hoàng Nga
- Hoàng Ngọc Biên
- Hoàng Ngọc Hiến
- Hoàng Ngọc Nguyên
- Hoàng Ngọc Tuấn
- Hoàng Nguyễn
- Hoàng Nguyên Vũ
- Hoàng Nhơn
- Hoàng Nhuận Cầm
- Hoàng Phong Tuấn
- Hoàng Phủ Ngọc Tường
- Hoàng Quân
- Hoàng Quốc Hải
- Hoàng Thị Hường
- Hoàng Thị Thu Thủy
- Hoàng Thu Phố
- Hoàng Thúy
- Hoàng Thuỵ Anh
- Hoàng Tiến
- Hoàng Trung Thông
- Hoàng Tuấn Công
- Hoàng Tuấn Phổ
- Hoàng Tùng
- Hoàng Tuỵ
- Hoàng Văn Sơn
- Hoàng Việt
- Hoàng Vũ Thuật
- Hoàng Xuân Phú
- Hoàng Xuân Sơn
- Hoàng Xuân Tuyền
- Hoàng Yến
- Horst Bienek
- Howard Gardner
- Hồ Anh Thái
- Hồ Bạch Thảo
- Hồ Bất Khuất
- Hồ Diệu Vân
- Hồ Dzếnh
- Hồ Đắc Vũ
- Hồ Đình Nghiêm
- Hồ Hải Thụy
- Hồ Hữu Tường
- Hồ Minh Tâm
- Hồ Ngọc Đại
- Hồ Như
- Hồ Phú Bông
- Hồ Tịnh Tình
- Hồ Trường An
- Hồ Tú Bảo
- Hội những người ủng hộ GS. Chu Hảo
- Hồng Anh
- Hồng Hoang
- Hồng Lê Thọ
- Hồng Phú
- Huệ Hương Hoàng
- Huguette Bertrand
- Huong Nguyen
- Huy Cận
- Huy Đức
- Huy Tưởng
- Huyền Thương
- Huỳnh Duy Lộc
- Huỳnh Hoa
- Huỳnh Hữu Uỷ
- Huỳnh Hữu Ủy
- Huỳnh Kim Báu
- Huỳnh Kim Quang
- Huỳnh Lê Nhật Tấn
- Huỳnh Liễu Ngạn
- Huỳnh Ngọc Chênh
- Huỳnh Như Phương
- Huỳnh Sơn Phước
- Huỳnh Tấn Mẫm
- Huỳnh Thế Du
- Huỳnh Thục Vy
- Huỳnh Trọng Khang
- Huỳnh Tuấn Anh
- Hứa Chương Nhuận
- Hương Lan
- Hường Thanh
- Hương Thủy
- Hữu Danh
- Hữu Đông
- Hữu Loan
- Hữu Mai
- Hữu Phương
- Ian Bui
- Ian Johnson
- Igor Poglazov
- Ilza Burchett
- Inrasara
- Iris Radisch
- Isabella Kwai
- Issa
- Issac Bashevis Singer
- Italo Calvino
- Iya Kiva
- J. M. Lotman
- J.B Nguyễn Hữu Vinh
- Jacques Attali
- Jacques Prévert
- Jake Johnson
- James Borton
- James Daniel Spears
- James G. Zumwalt
- James Grossman
- James Joyce
- James Poniewozik
- James Stavridis
- James WrightJuan Felipe Herrera
- Janos Kornai
- Jared Carters
- Jason Lopata
- Jason Morris-Jung
- Jay Nordlinger
- Jaya K.
- Jean Chesnaux
- Jean d'Ormesson
- Jean Piaget
- Jean Przyluski
- Jean Toomer
- Jean-Jacques Brochier
- Jean-Jacques Roth
- Jean-Louis Rocca
- Jean-Luc Chalumeau
- Jean-Marc Roberts
- Jean-Patrick Géraud
- Jean-Paul Sartre
- Jefferson Cowie
- Jeffrey Hanfover
- Jeffrey Nall
- Jessica Swoboda
- Jessie Yeung
- Jiayang Fan
- Jimmy Carter
- Joan Hua
- João Guimarães Rosa
- Joaquin Nguyễn Hòa
- John Barrow
- John Cheever
- John Freeman
- John Keane
- John McCain
- Jon Fosse
- Jonathan Dee
- Jonathan London
- Jörg Wischermann
- Jorge Amado
- Jorge Luis Borges
- Joschka Fischer
- Josée Lapointe
- Joseph Wright
- Josh Rogin
- Joshua Rothman
- Juan Pablo Cardenal
- Juan Pablo Cardenal & Heriberto Araújo
- Julia Cagé
- Julio Cortázar
- Jun’ichiro Tanizaki
- Kahil Gibral
- Kai Hoàng
- Kale
- Kalynh Ngô
- Kamel Daoud
- Kao Phú
- Kap Seol
- Karel Appel
- Karen Tongson
- Kate Chopin
- Kazuo Shiraga
- Kenneth Nguyen
- Keorapetse Kgositsile
- Kerstin Holm
- Kều Jang
- Kha Lương Ngãi
- Khái Hưng
- Khaly Chàm
- Khang Quốc Ngọc
- Khánh
- Khánh Bình
- Khánh Duy
- Khánh Ly
- Khánh Mai
- Khanh Nguyen
- Khanh Pham
- Khánh Phương
- Khánh Trâm
- Khánh Trường
- Khét
- Khế Iêm
- Khiêm Nhu
- Khổng Đức Thiêm
- Khuất Đẩu
- Khuê Phạm
- Khuyết Thư
- Kiệm Hoàng
- Kiến Văn
- Kiệt Anh Hùng
- Kiệt Tấn
- Kiều Duy Vĩnh
- Kiều Loan
- Kiều Mai Sơn
- Kiều Maily
- Kiều Phong
- Kiều Thị An Giang
- Kim Ân
- Kim Chi
- Kim Dung
- Kim Hạnh
- Kim Thúy
- Kim Trần
- Kinh Bắc
- Kính Hòa
- Klaus Wiegerefe
- Kúm
- Kurt-Martin Mayer
- Kỳ Duyên
- Kyoko Numano
- L. N. Tolstoy
- L. V. H.
- La Khắc Hoà
- La Khắc Hòa
- Lã Nguyên
- Lại Nguyên Ân
- Lam Điền
- Lam Ngọc
- Lam Thái Hòa
- Lan Nguyên
- Lang Anh
- Langston Hughes
- LAP
- Larry Diamond
- Lars Vargö
- Laura Cappelle
- Laurent Sagalovitsch
- Lawrence Ferlinghetti
- Lâm Chương
- Lâm Duyên
- Lâm Hạnh
- Lâm Lê
- Lâm Ngân Mai
- Lâm Quang Mỹ
- Lâm Thị Mỹ Dạ
- Leon Trotsky
- Leonard Cohen
- Lê An Thế
- Lê Anh Hoài
- Lê Anh Hùng
- Lê Ân
- Lê Bá Đảng
- Lê Bích Vượng
- Lê Chiều Giang
- Lê Công Định
- Lê Công Giàu
- Lê Công Tư
- Lê Ðình Nhất Lang
- Lê Dũng
- Lê Duy Nam
- Lê Đạt
- Lê Đăng Doanh
- Lê Đình Cai
- Lê Đình Khẩn
- Lê Đình Thắng
- Lê Đỗ Huy
- Lê Đức Dục
- Lê Đức Thôn
- Lê Giang Trần
- Lê Hải
- Lệ Hằng
- Lê Hiệp
- Lê Hoài Nguyên
- Lê Hoàng Diễm Trang
- Lê Hoàng Lân
- Lê Học Lãnh Vân
- Lê Hồ Quang
- Lê Hồng Hà
- Lê Hồng Hiệp
- Lê Hồng Lâm
- Lê Hùng
- Lê Hùng Vọng
- Lê Huyền Ái Mỹ
- Lê Huỳnh Lâm
- Lê Hữu
- Lê Hữu Khoá
- Lê Hữu Khóa
- Lê Hữu Nam
- Lê Kế Lâm
- Lê Khải
- Lê Kim Duy
- Lê Ký Thương
- Lê Lạc Giao
- Lê Luân
- Lê Mã Lương
- Lê Mai
- Lê Mai Lĩnh
- Lê Mạnh Chiến
- Lê Mạnh Đức
- Lê Minh Chánh
- Lê Minh Hà
- Lê Minh Hiền
- Lê Minh Khuê
- Lê Minh Phong
- Lê Ngân Hằng
- Lê Ngọc Luân
- Lê Ngọc Sơn
- Lê Nguyễn
- Lê Nguyễn Duy Hậu
- Lê Nguyễn Hương Trà
- Lê Nguyên Long
- Lê Nguyên Vỹ
- Lê Như Bình
- Lê Oa Đằng
- Lê Phan
- Lê Phú Khải
- Lê Quang
- Lê Quang Đức
- Lê Quảng Hà
- Lê Quang Hợp
- Lê Quang Thành
- Lê Quân
- Lê Quốc Anh
- Lê Quỳnh
- Lê Quỳnh Mai
- Lê Sa Long
- Lê Si Na
- Lê Sơn
- Lê Tất Đạt
- Lê Tất Điều
- Lê Thanh Dũng
- Lê Thanh Hải
- Lê Thanh Phong
- Lê Thanh Trường
- Lê Thân
- lê thi diem thuý
- Lê Thị Hồng Minh
- Lê Thị Huệ
- Lê Thị Hường
- Lê Thị Oanh
- Lê Thị Thấm Vân
- Lê Thiết Cương
- Lê Thiếu Nhơn
- Lê Thọ Bình
- Lê Thời Tân
- Lê Thời Thôi
- Lê Thu Hiền
- Lê Thúy Bảo Liên
- Lê Tiên Long
- Lê Trí Tuệ
- Lê Trinh
- Lê Trọng Nghĩa
- Lê Trọng Nguyễn
- Lê Trung Tĩnh
- Lê Trường Thanh
- Lê Tuấn Huy
- Lê Tuyết Hạnh
- Lê Văn Bỉnh
- Lê Văn Hảo
- Lê Văn Hiếu
- Lê Văn Hòa
- Lê Văn Luân
- Lê Văn Sơn
- Lê Văn Trung
- Lê Văn Tùng
- Lê Vĩnh Tài
- Lê Vĩnh Triển
- Lê Vũ Trường Giang
- Lê Xuân Khoa
- Lê Xuyên
- Li Edelkoort
- Li Zhongqin
- Liêu Diệc Vũ
- Liêu Thái
- Liễu Trương
- Linh Nguyên
- Linh Văn
- Linh Vân
- Linh-Chân Brown
- LKH
- Lorca
- Louis Aragon
- Louise Glück
- Lộc Vàng
- Luân Hoán
- Ludwig von Mises
- Luke Hunt
- Luke Turner
- Lữ Kiều
- Lữ Quỳnh
- Lương Đào
- Lương Thiệu Quân
- Lương Thư Trung
- Lưu Á Châu
- Lưu Bình Nhưỡng
- Lưu Diệu Vân
- Lưu Đức Trung
- Lưu Hà
- Lưu Hiểu Ba
- Lưu Khánh Thơ
- Lưu Mê Lan
- Lưu Minh Hải
- Lưu Na
- Lưu Nhi Dũ
- Lưu Quang Vũ
- Lưu Thuỷ Hương
- Lưu Thủy Hương
- Lưu Trọng Văn
- Lưu Uyên Khôi
- Lý Đợi
- Ly Hoàng Ly
- Lý Ngang
- Ly Phạm
- Lý Quang Hoàn
- Lý Thanh
- Lý Tiến Dũng
- Lý Toàn Thắng
- Lý Trực Dũng
- Lý Xuân Hải
- Lydia Davis
- Lynh Bacardi
- LysP
- M. Gorky
- M.L. Gasparov
- Mạc Phong Tuyền
- Mạc Văn Trang
- Mạc Việt Hồng
- Mạch Nha
- Mạch Quang Thắng
- Madeleine Riffaud
- Mai An Nguyễn Anh Tuấn
- Mai Anh Tuấn
- Mai Bá Ấn
- Mai Bá Kiếm
- Mai Chanh
- Mai Hiền
- Mai Khôi
- Mai Kim Ngọc
- Mai Nhật
- Mai Ninh
- Mai Quốc Ấn
- Mai Quỳnh
- Mai Quỳnh Nam
- Mai Sơn
- Mai Thái Lĩnh
- Mai Thanh Sơn
- Mai Thảo
- Mai Tú Ân
- Mai Văn Hoan
- Mai Văn Phấn
- Mai Văn Tính
- Maki Starfield
- Mamleev
- Mạnh Kim
- Marc Andrus
- Marcel Reich-Ranicki
- Marci Shore
- Marco Ferrarese
- Margarita Lyutova
- Maria Donovan
- Maria Ressa
- Mario Vargas Llosa
- Marion Hennebert
- Mark B. Hamilton
- Mark Binelli
- Mark Frankland
- Mark Osaki
- Mark Strand
- Marta Hillers
- Martin Jankowski
- Martin Kulldorff
- Marty Robbins
- Mary Morose
- Mary Walsh
- Mathias Mayer
- Matthew Clayfield
- Matthew Crawford
- Maurice Blanchot
- Maximilian Steinbeis
- May
- Maya Angelou
- Mặc Đỗ
- Mặc Lâm
- Mân Côi
- McAmmond Nguyễn Thị Tư
- Media Văn Việt
- Michael Burawoy
- Michael Scammell
- Miêng
- Mike Ives
- Mikhail Shishkin
- Mikhail Viktorovich Zygar
- Milan Kundera
- Mimmi Diệu Hường Bergström
- MInh Anh
- Minh Huệ
- Minh Hùng
- Minh Luật
- Minh Quang – Lê Chiên
- Minh Quang Ho
- Minh Tâm
- Minh Thùy
- Minh Thư
- Minh Toàn
- Minh Tuấn
- Monica Berlin
- Mỹ Hằng
- Mỹ Lan
- N. S. Khrushchev
- Nam Dao
- Nam Dao Nguyễn Mạnh Hùng
- Nam Đan
- Nam Đông
- Nam Nguyên
- Nam Sơn
- Naowarat Pongpaiboon
- Natalia lacovelli
- Nataliya Zhynkina
- Natsume Sōseki
- Nay Aung
- ng. anhanh
- Ng.Uyển Nicole Dương
- Ngải Vị VỊ
- Ngân Xuyên
- Nghệ thuật
- Nghiêm Lương Thành
- Nghiêm Phương Mai
- Nghiêm Xuân Hồng
- Nghiên Cứu Phê Bình
- Ngo Thu
- Ngọc Anh
- Ngọc Duy Phan
- Ngoc Hien Bui
- Ngọc Linh
- Ngô Anh Tuấn
- Ngô Bảo Châu
- Ngô Đình Thẩm
- Ngô Đồng
- Ngô Hương Giang
- Ngô Khắc Tài
- Ngộ Không Phí Ngọc Hùng
- Ngô Liêm Khoan
- Ngô Minh
- Ngô Minh Khôi
- Ngô Ngọc Loan
- Ngô Ngọc Trai
- Ngô Nguyên Dũng
- Ngô Nhật Đăng
- Ngô Quốc Phương
- Ngô Quốc Thịnh
- Ngô Thế Vinh
- Ngô Thị Kim Cúc
- Ngô Thị Thanh Lịch
- Ngô Tùng Phong
- Ngô Tự Lập
- Ngô Văn
- Ngô Văn Giá
- Ngô Viết Nam Sơn
- Ngô Viết Trọng
- Ngô Vĩnh Long
- Ngô Xuân Hội
- Ngô Xuân Phúc
- Ngô Xuân Thảo
- Ngu Yên
- Nguyen Duc Thanh
- Nguyễn Hải Hoành
- Nguyễn Anh Dũng
- Nguyễn Anh Tuấn
- Nguyễn Anh Tuấn - đạo diễn
- Nguyễn Bá Chung
- Nguyễn Bách Việt
- Nguyễn Bảo Chân
- Nguyễn Bắc Sơn
- Nguyên Bình
- Nguyên Cầm
- Nguyên Cẩn
- Nguyên Chánh
- Nguyễn Chí Hoan
- Nguyễn Chí Thuật
- Nguyễn Chí Trung
- Nguyễn Chí Tuyến
- Nguyễn Chinh Trung
- Nguyễn Cung Thông
- Nguyễn Cường
- Nguyễn Danh Bằng
- Nguyễn Danh Huế
- Nguyễn Danh Lam
- Nguyễn Ðăng Thường
- Nguyễn Duy
- Nguyễn Dương Quang
- Nguyễn Đạt
- Nguyễn Đắc Kiên
- Nguyễn Đắc Xuân
- Nguyễn Đăng Điệp
- Nguyễn Đăng Hưng
- Nguyễn Đăng Khoa
- Nguyễn Đăng Mạnh
- Nguyễn Đăng Na
- Nguyễn Đăng Quang
- Nguyễn Đăng Thường
- Nguyễn Đình Ấm
- Nguyễn Đình Bin
- Nguyễn Đình Bổn
- Nguyễn Đình Chú
- Nguyễn Đình Cống
- Nguyễn Đình Đăng
- Nguyễn Đình Huỳnh
- Nguyễn Đình Thắng
- Nguyễn Đình Thi
- Nguyễn Đình Toàn
- Nguyễn Đổng Chi
- Nguyễn Đông Thức
- Nguyễn Đức
- Nguyễn Đức Dương
- Nguyễn Đức Hiệp
- Nguyễn Đức Mậu
- Nguyễn Đức Sơn
- Nguyễn Đức Thắng
- Nguyễn Đức Tiến
- Nguyễn Đức Tùng
- Nguyễn Đức Tường
- Nguyễn Gia Trí
- Nguyên Giác
- Nguyên Giác Phan Tấn Hải
- Nguyễn Hà Luân
- Nguyễn Hải Hoành
- Nguyễn Hải Yến
- Nguyễn Hàn Chung
- Nguyễn Hiến Lê
- Nguyễn Hoa Lư
- Nguyễn Hoài Nam
- Nguyễn Hoài Văn
- Nguyễn Hoài Vân
- Nguyễn Hoàn
- Nguyễn Hoàn Nguyên
- Nguyễn Hoàng Ánh
- Nguyễn Hoàng Anh Thư
- Nguyễn Hoàng Diệu Thủy
- Nguyễn Hoàng Diệu Thúy
- Nguyễn Hoàng Giao
- Nguyễn Hoàng Linh
- Nguyễn Hoàng Trung
- Nguyễn Hoàng Văn
- Nguyễn Hồng Anh
- Nguyễn Hồng Giao
- Nguyễn Hồng Hưng
- Nguyễn Hồng Lam
- Nguyễn Hồng Nhung
- Nguyễn Hồng Thục
- Nguyễn Huệ Chi
- Nguyễn Hùng
- Nguyễn Huy Hoàng
- Nguyễn Huy Thiệp
- Nguyễn Huy Vũ
- Nguyên Hưng
- Nguyễn Hưng Quốc
- Nguyễn Hương
- Nguyễn Hữu Đễ
- Nguyễn Hữu Hồng Minh
- Nguyễn Hữu Liêm
- Nguyễn Hữu Nhật
- Nguyễn Hữu Sơn
- Nguyễn Hữu Thiết
- Nguyễn Hữu Việt Hưng
- Nguyễn Hữu Vinh
- Nguyễn kc Hậu
- Nguyễn Khải
- Nguyễn Khánh Duy
- Nguyễn Khánh Trường
- Nguyễn Khắc An
- Nguyễn Khắc Bình
- Nguyễn Khắc Mai
- Nguyễn Khắc Phê
- Nguyễn Khắc Phi
- Nguyễn Khắc Phục
- Nguyễn Khiêm
- Nguyễn Khôi
- Nguyễn Kiến Phước
- Nguyễn Kiều Dung
- Nguyễn Kiều Hưng
- Nguyên Lạc
- Nguyễn Lãm Thắng
- Nguyễn Lan Phương
- Nguyễn Lân Bình
- Nguyễn Lân Thắng
- Nguyễn Lê Hồng Hưng
- Nguyễn Lệ Uyên
- Nguyễn Linh Giang
- Nguyễn Linh Quang
- Nguyễn Lộ Trạch
- Nguyễn Luận
- Nguyễn Lương Hải Khôi
- Nguyễn Lương Ngọc
- Nguyễn Lương Vỵ
- Nguyễn Mai
- Nguyễn Man Nhiên
- Nguyễn Mạnh An Dân
- Nguyễn Mạnh Côn
- Nguyễn Mạnh Đẩu
- Nguyễn Mạnh Tiến
- Nguyễn Manh Trinh
- Nguyễn Mạnh Trinh
- Nguyễn Mạnh Tuấn
- Nguyễn Mạnh Tường
- Nguyễn Minh Anh
- Nguyễn Minh Hòa
- Nguyễn Minh Kính
- Nguyễn Minh Nhị
- Nguyễn Minh Nhựt
- Nguyễn Minh Thuyết
- Nguyễn Mộng Giác
- Nguyên Ngọc
- Nguyễn Ngọc Chu
- Nguyễn Ngọc Giao
- Nguyễn Ngọc Hoa
- Nguyễn Ngọc Lanh
- Nguyễn Ngọc Liễm
- Nguyễn Ngọc Lung
- Nguyễn Ngọc Tâm
- Nguyễn Ngọc Thiện
- Nguyễn Ngọc Tú Anh
- Nguyễn Ngọc Tư
- Nguyên Nguyên
- Nguyễn Nguyên Bình
- Nguyễn Nhật Tín
- Nguyên Nhi
- Nguyễn Như Huy
- Nguyễn Phạm Hùng
- Nguyễn Phú Yên
- Nguyễn Phúc Vĩnh Ba
- Nguyễn Phượng
- Nguyễn Phương Đình
- Nguyễn Phương Mai
- Nguyễn Phương Mạnh
- Nguyễn Quang
- Nguyễn Quang A
- Nguyễn Quang Bình
- Nguyễn Quang Duy
- Nguyễn Quang Dy
- Nguyễn Quang Đồng
- Nguyễn Quang Hồng
- Nguyễn Quang Hưng
- Nguyễn Quang Lập
- Nguyễn Quang Thạch
- Nguyễn Quang Thân
- Nguyễn Quang Thiều
- Nguyễn Quang VInh
- Nguyễn Quân
- Nguyễn Quốc Lâm
- Nguyễn Quốc Thái
- Nguyễn Quốc Toàn
- Nguyễn Quốc Trụ
- Nguyễn Quốc Tuấn
- Nguyên Sa
- Nguyễn Sĩ Dũng
- Nguyễn Sơn Lâm
- Nguyễn Sỹ Phương
- Nguyễn Sỹ Tế
- Nguyễn Tà Cúc
- Nguyễn Tài Cẩn
- Nguyễn Tấn Cứ
- Nguyễn Tất Nhiên
- Nguyễn Thạch Giang
- Nguyễn Thái Hòa
- Nguyễn Thái Hợp
- Nguyễn Thái Sơn
- Nguyễn Thái Tuấn
- Nguyễn Thanh Bình
- Nguyễn Thanh Châu
- Nguyễn Thanh Giang
- Nguyễn Thanh Hiện
- Nguyễn Thanh Hùng
- Nguyễn Thanh Huy
- Nguyễn Thanh Huyền
- Nguyễn Thanh Mỹ
- Nguyễn Thành Nam
- Nguyễn Thanh Nghị
- Nguyễn Thanh Nguyệt
- Nguyễn Thành Phong
- Nguyễn Thanh Sơn
- Nguyễn Thành Sơn
- Nguyễn Thanh Tâm
- Nguyễn Thành Thi
- Nguyễn Thanh Tuyền
- Nguyễn Thanh Văn
- Nguyễn Thanh Việt
- Nguyễn Thế Hùng
- Nguyễn Thế Thanh
- Nguyễn Thị Bích Hậu
- Nguyễn Thị Bích Ngà
- Nguyễn Thị Bình
- Nguyễn thị Cỏ May
- Nguyễn Thị Dư Khánh
- Nguyễn Thị Hải
- Nguyễn Thị Hậu
- Nguyễn Thị Hiền
- Nguyễn Thị Hoàng
- Nguyễn Thị Hoàng Bắc
- Nguyễn Thị Khánh Minh
- Nguyễn Thị Khánh Trâm
- Nguyễn Thị Kim Chi
- Nguyễn Thị Kim Phụng
- Nguyễn Thị Minh Ngọc
- Nguyễn Thị Minh Thương
- Nguyễn Thị Ngọc Hải
- Nguyễn Thị Ngọc Nhung
- Nguyễn Thị Oanh
- Nguyễn Thị Phước
- Nguyễn Thị Thanh Bình
- Nguyễn Thị Thanh Hải
- Nguyễn Thị Thanh Lưu
- Nguyễn Thị Thanh Xuân
- Nguyễn Thị Thanh Yến
- Nguyễn Thị Thảo An
- Nguyễn Thị Thúy Hạnh
- Nguyễn Thị Thùy Linh
- Nguyễn Thị Thụy Vũ
- Nguyễn Thị Thuyền
- Nguyễn Thị Tịnh Thy
- Nguyễn Thị Từ Huy
- Nguyễn Thị Vinh
- Nguyễn Thiện Tống
- Nguyễn Thiện Tơ
- Nguyễn Thói Đời
- Nguyễn Thông
- Nguyễn Thu Quỳnh
- Nguyễn Thu Trang
- Nguyễn Thùy Dương
- Nguyễn Thúy Hạnh
- Nguyễn Thụy Long
- Nguyễn Thuỵ Phương
- Nguyễn Thùy Song Thanh
- Nguyễn Thỵ
- Nguyễn Thy Anh
- Nguyễn Tiến Dũng
- Nguyễn Tiến Lập
- Nguyễn Tiến Trung
- Nguyễn Tiến Văn
- Nguyễn Trần Bạt
- Nguyễn Tri Phương Đông
- Nguyễn Triệu Nam
- Nguyễn Trọng Bình
- Nguyễn Trọng Chức
- Nguyễn Trọng Huân
- Nguyễn Trọng Khôi
- Nguyễn Trọng Tạo
- Nguyễn Trung
- Nguyễn Trung Bảo
- Nguyễn Trung Dân
- Nguyễn Trung Hiếu
- Nguyễn Trung Kiên
- Nguyễn Trung Thuần
- Nguyễn Trường Giang
- Nguyễn Trường Huy
- Nguyễn Trường Uy
- Nguyễn Tuấn
- Nguyễn Tuấn Anh
- Nguyễn Tuấn Khoa
- Nguyễn Tùng
- Nguyễn Tùng Linh
- Nguyễn Tuyết Lan
- Nguyễn Tuyết Lộc
- Nguyễn Tư Nghiêm
- Nguyễn Tử Siêm
- Nguyễn Tường Bách
- Nguyễn Tường Thiết
- Nguyễn Tường Thụy
- Nguyễn Ước
- Nguyễn Vạn Phú
- Nguyễn Văn
- Nguyễn Văn Ba
- Nguyễn Văn Chính
- Nguyễn Văn Ðậu
- Nguyễn Văn Dũng
- Nguyễn Văn Đài
- Nguyễn Văn Gia
- Nguyễn Văn Hạnh
- Nguyễn Văn Hiệp
- Nguyễn Văn Hòa
- Nguyễn Văn Hùng
- Nguyễn Văn Huyên
- Nguyễn Văn Lợi
- Nguyễn Văn Lục
- Nguyễn Văn Miếng
- Nguyễn Văn Nghệ
- Nguyễn Văn Nho
- Nguyễn Văn Phong
- Nguyễn Văn Phú
- Nguyễn Văn Phước
- Nguyễn Văn Sâm
- Nguyễn Văn Sơn
- Nguyễn Văn Tao
- Nguyễn Văn Thiệu
- Nguyễn Văn Thọ
- Nguyễn Văn Trọng
- Nguyễn Văn Trung
- Nguyễn Văn Tuấn
- Nguyễn Văn Vĩnh
- Nguyễn Văn Xuân
- Nguyễn Vi Khải
- Nguyễn Vi Yên
- Nguyễn Viện
- Nguyễn Việt Anh
- Nguyễn Việt Chiến
- Nguyễn Viết Lãm
- Nguyễn Vĩnh Nguyên
- Nguyễn Vũ Hiệp
- Nguyễn Vũ Tiềm
- Nguyễn Vỹ
- Nguyễn Vy Khanh
- Nguyễn Xuân Diện
- Nguyễn Xuân Hằng
- Nguyễn Xuân Hoàng
- Nguyễn Xuân Hưng
- Nguyễn Xuân Khánh
- Nguyễn Xuân Khoát
- Nguyễn Xuân Nghĩa
- Nguyễn Xuân Nha
- Nguyễn Xuân Quang
- Nguyễn Xuân Thiệp
- Nguyễn Xuân Thọ
- Nguyễn Xuân Tiệp
- Nguyễn Xuân Tường Vy
- Nguyễn Xuân Xanh
- Nguyễn Ý Thuần
- Nguyên Yên
- Nguyễn-Chương Mt
- Nguyễn-hòa-Trước
- Nguyệt Chu
- Nguyệt Quỳnh
- Nguyệt Vi
- Ngự Thuyết
- Người Buôn Gió
- Ngyễn Trung Bảo
- Nh. Tay Ngàn
- Nhã
- Nhã Ca
- Nhã Duy
- Nhã Thuyên
- Nhan Do Thanh
- Nhân Hồng
- Nhật Chiêu
- Nhật Lệ
- Nhất Linh
- Nhật Tiến
- Nhật Tuấn
- Nhất Uyên
- Nhị Linh
- Nhị Ngã
- Nhóm Vì một Hà Nội xanh
- Như Huy
- Như Không
- Như Quỳnh
- Như Quỳnh de Prelle
- Như Ý
- Nhược Thủy
- Niall Ferguson
- Nick Hilden
- Nicolas Casey
- Nikulin
- Nina McPherson
- Ninh Dương
- Ninh Kiều
- Nobert Hummelt
- Nông Hồng Diệu
- NP Phan
- Obama
- Ocean Vương
- Octavio Paz
- Ogden Nash
- Oksana Zabuzhko
- Oleg Kashin
- Ondrej Slowik
- onggiaolang
- Orlando Figes
- Orwell
- Oscar Salemink
- Oscar Wilde
- Pablo Neruda
- Pablo Picasso
- Palmer
- Patrick Frater
- Patrick Lodge
- Paul Auster
- Paul Celan
- Paul Éluard
- Paul Hoover
- Paul Mendez
- Paul Mozur
- Paul Theroux
- Paul-François Paoli
- Paulus Lê Sơn
- Pavel Basinsky
- Pavlo Vyshebaba
- Paweł Kubiak
- Pawel Kuczynski
- Paweł Łepkowski
- Percy Mabandu
- Pervez Hoodbhoy
- Peter B. Zinoman
- Peter Hansen
- Peter Harvey
- Peter Kleiner
- Peter Singer
- Phạm Anh Tuấn
- Phạm Biểu Tâm
- Phạm Cao Hoàng
- Phạm Châu
- Phạm Chí Dũng
- Phạm Chi Lan
- Phạm Chu Sa
- Phạm Công Luận
- Phạm Công Thiện
- Phạm Công Út
- Phạm Duy
- Phạm Duy Nghĩa
- Phạm Đình Trọng
- Phạm Đình Vy
- Phạm Đoan Trang
- Phạm Hải Anh
- Phạm Hải Âu
- Phạm Hiền Mây
- Phạm Hoàng Quân
- Phạm Hồng Sơn
- Phạm Hùng Việt
- Phạm Huy Thông
- Phạm Khiêm Ích
- Phạm Kiều Tùng
- Phạm Kỳ Đăng
- Phạm Lệ Quyên
- Phạm Lê Vương Các
- Phạm Linh
- Phạm Lưu Vũ
- Phạm Minh Hoàng
- Phạm Minh Ngọc
- Phạm Minh Quân
- Phạm Minh Trung
- Phạm Ngọc Lư
- Phạm Ngọc Thái
- Phạm Ngọc Tiến
- Phạm Nguyên Trường
- Phạm Ngữ
- Phạm Phan Long
- Phạm Phú Cường
- Phạm Phú Hải
- Phạm Phú Minh
- Phạm Phú Phong
- Phạm Phú Thứ
- Phạm Phú Viết
- Phạm Phúc Thịnh
- Phạm Phương
- Phạm Quang Ái
- Phạm Quang Long
- Phạm Quang Trung
- Phạm Quang Tuấn
- Phạm Sỹ Sáu
- Phạm Tăng
- Phạm Thành
- Phạm Thành Hưng
- Phạm Thanh Nghiên
- Phạm Thảo Nguyên
- Phạm Thế Cường
- Phạm Thị
- Phạm Thị Anh Nga
- Phạm Thị Hoài
- Phạm Thị Kiều Ly
- Phạm Thị Ngọc
- Phạm Thị Phương
- Phạm Thiên Ân
- Phạm Thiên Thư
- Phạm Tín An Ninh
- Phạm Toàn
- Phạm Trần
- Phạm Trọng Chánh
- Phạm Trung Nghĩa
- Phạm Tuấn
- Phạm Tư Thanh Thiện
- Phạm Tường Vân
- Phạm Văn
- Phạm Văn Khoái
- Phạm Văn Quang
- Phạm Văn Song
- Phạm Văn Tình
- Phạm Văn Vũ
- Pham Viem Phuong
- Phạm Viêm Phương
- Phạm Viết Đào
- Phạm Việt Hưng
- Phạm Vũ Lửa Hạ
- Phạm Xuân Đài
- Phạm Xuân Hùng
- Phạm Xuân Nguyên
- Phạm Xuân Trường
- Phan An Sa
- Phan Ba
- Phan Bội Châu
- Phan Cẩm Thượng
- Phan Châu Thành
- Phan Cự Đệ
- Phan Đạo
- Phan Đắc Lữ
- Phan Đình Diệu
- Phan Độc Lập
- Phan Hải-Đăng
- Phan Hồng Giang
- Phan Huy Dũng
- Phan Huy Đường
- Phan Huy Lê
- Phan Huyền Thư
- Phan Kế Toại
- Phan Khôi
- Phan Lặng Yên
- Phan Mạnh Quỳnh
- Phan Nam Sinh
- Phan Ngọc
- Phan Nguyên
- Phan Nhật Nam
- Phan Nhiên Hạo
- Phan Ni Tấn
- Phan Phương Đạt
- Phan Quang
- Phan Tấn Hải
- Phan Tấn Uẩn
- Phan Thanh Bình
- Phan Thắng
- Phan Thế Hải
- Phan Thị Hà Dương
- Phan Thị Kim Phúc
- Phan Thị Trọng Tuyển
- Phan Thị Vàng Anh
- Phan Thu Vân
- Phan Thúy Hà
- Phan Trang Hy
- Phan Trí Đỉnh
- Phan Trọng Hoàng Linh
- Phan Văn Giưỡng
- Phan Văn Song
- Phan Văn Thắng
- Phan Vũ
- Phan Xine
- Phan Xuân Sinh
- Phannguyên Psg
- Phanxipăng
- Phaolô VI
- Pháp Hoan
- Pháp Vân
- Phapxa Chan
- Phát biểu nhận giải Văn Việt
- Phil Caputo
- Philip Larkin
- Philip Roth
- Phong Linh
- Phong Nguyen
- Phong Quang
- Phố Văn
- Phú Quang
- Phù Sa
- Phúc Lai GB
- Phúc Tiến
- Phunchok Stobdan
- Phùng Anh Kiệt
- Phùng Hi
- Phùng Hoài Ngọc
- Phùng Học Vinh
- Phùng Ngọc Kiên
- Phùng Nguyễn
- Phùng Quán
- Phùng Thành Chủng
- Phùng Thị Hạ Nguyên
- Phùng Thị Như Hà
- Phuong Ta
- Phương Hương
- Phương Phương
- Phương Thảo
- Phương Thuý
- Phương Uy
- Pierre Darriulat
- Pierre Lemieux
- Prashanth Parameswaran
- Qladimir Pyljow
- Quách Hạo Nhiên
- Quách Tấn
- Quách Thoại
- Quảng Diệu Trần Bảo Toàn
- Quang Dũng
- Quang Đức
- Quang Minh
- Quang Phan
- Quảng Tánh Trần Cầm
- Quậy Nguyễn
- Quế Hương
- Quốc Dũng
- Quốc Phương
- Quốc Toản
- Quyên Di
- Quyên Hoàng
- Quỳnh Iris de Prelle
- Quỳnh Vi
- Rabindranath Tagore
- Rainer Maria Rilke
- Ralph Chaplin
- Rebecca Mead
- Rebecca Solnit
- Reiner Traub
- Remo Verdickt
- Riccardo Gazzaniga
- Richard C. Paddock
- Richard Millet
- Richard Serra
- Robert Desnos
- Robert McCrump
- Roger Vu
- Roland Barthes
- Romain Rolland
- Ronald F. Inglehart
- Ruben David Gonzalez Gallego
- Russell Edson
- Ruth Ingram
- Ryszard Legutko
- Salman Rushdie
- Salvatore Babones
- Sam Dresser
- Sạn chữ
- Sandra Kerschbaumer
- Sara Teasdale
- Sarah Pulliam Bailey
- Sarah Thornton
- Sáu Nghệ
- Sergio Bitar
- Shakespeare
- Shannon Van Sant
- Sheikha A
- Sheila Fischman
- Sheila Ngoc Pham
- Sheri Berman
- Shigeeda Yutaka
- Shirin Ebadi
- Shukshin
- Simon Johnson
- Sire Apm Lukwesa
- Slavoj Žižek
- Sohaniim
- Son Kieu Mai
- Song Chi
- Song Hà
- Song Nguyễn
- Song Phạm
- Song Phan
- Song Thao
- Số đặc biệt
- Sơn Ca
- Sơn Hoàng Liên
- Sơn Kiều Mai
- Sơn Nam
- Stefano Harney
- Stephan Koester
- Stephen B. Young
- Steve Earle
- Susan Sontag
- Suzuki Katsuhiko
- Sương Nguyệt Minh
- Sương Quỳnh
- Svetlana Alexievich
- Svetlana Alexievitch
- Svetlana Alexiévitch
- Sylvia Plath
- T. Đ.
- T.Vấn
- Tạ Anh Thư
- Tạ Chí Đại Trường
- Tạ Duy Anh
- Tạ Tỵ
- Tạ Văn Tài
- Tạ Văn Thông
- Tạ Xuân Hải
- Tadeusz Rósewicz
- Tam Ích
- Tamarchenko
- Tàn Tuyết
- Tanaami Keiichi
- Taras Shevchenko
- Tarik Khaldi
- Tăng Quang
- Tâm An
- Tâm Chánh
- Tâm Don
- Tâm Thường Định
- Tâm Việt
- Tấn An
- Teolinda Gersão
- Teresa Mỹ Chúc
- Thạch Đạt Lang
- Thạch Quỳ
- Thạch Thảo
- Thái Bá Tân
- Thái Bá Vân
- Thái Bảo
- Thái Hà
- Thái Hạo
- Thái Kế Toại
- Thái Kim Lan
- Thái Ngọc San
- Thái Sinh
- Thái Thanh
- Thái Thăng Long
- Thái Tuấn
- Thái Văn
- Thái Văn Đào
- Thái Vũ
- Thạnh Đà
- Thanh Hằng - Anh Khoa
- Thành Lộc
- Thanh Nam
- Thanh Ngọc
- Thanh Phương
- Thanh Tâm Tuyền
- Thanh Thảo
- Thanh Thuỷ
- Thanh Trúc
- Thanh Tùng
- Thanh Xuân
- Thanhhà Lại
- Thảo Dân
- Thao Dinh
- Thảo luận
- Thảo Nguyên
- Thảo Trường
- Thảo Vy
- Thẩm Đống
- Thận Nhiên
- Thân Trọng Mẫn
- Thân Trọng Sơn
- Thế Dũng
- Thế Giang
- Thế Quân
- THẾ THANH
- Thế Uyên
- Thi Hoàng
- Thi Nguyên
- Thi sỹ ỦA
- Thi Vũ
- Thích Nhất Hạnh
- Thích Nữ Chân Không
- Thích Phước An
- Thierry Leclère
- Thierry Lentz
- Thiên Di
- Thiên Điểu
- Thiền Lâm
- Thiền Nguyễn
- Thiên Thai
- Thiện Tùng
- Thiện Ý
- Thiết Thạch
- Thiếu Khanh
- Thiều Mai Lâm
- Tho Nguyen
- Thomas A. Bass
- Thomas Bo Pedersen
- Thomas Mahler
- Thomas S. Mullaney
- Thông Đặng
- Thơ
- Thu Phong
- Thu Vàng
- Thuận
- Thuần Ngô
- Thuận Paris
- Thuận Thiên
- Thục Quyên
- Thụy An
- Thùy Dung
- Thụy Khuê
- Thùy Linh
- Thụy My
- Thủy Tiên
- Thư Bạn Đọc
- Thường Quán
- Thy An
- Tịch Ru
- Tiet Hung Thai
- Tiêu Dao Bảo Cự
- Tiêu Kiện Sinh
- Tiểu Tử
- Tillman Miller
- Timothy Brennan
- Timothy Garton Ash
- Timothy Snyder
- Tina Hà Giang
- Tomas Tranströmer
- Tô Đăng Khoa
- Tô Hải
- Tô Hoàng
- Tố Hữu
- Tô Lan Hương
- Tô Ngọc Vân
- Tô Thẩm Huy
- Tô Thùy Yên
- Tô Văn Trường
- Tôi Đây
- Tôn Thất Thông
- Tống Văn Công
- Trà Đóa
- Trà Nhiên
- Tracy K. Smith
- Tran Dinh Dung
- Tran Nam Dung
- Trang Châu
- Trang Hạ
- Trang Thanh
- Trang Thế Hy
- Trangđài Glassey Trầnguyễn
- Trangđài Glasssey-Trầnguyễn
- Trao đổi
- Trầm Tử Thiêng
- Trần Anh Hùng
- Trần Bá Đại Dương
- Trần Bang
- Trần Bình Nam
- Trần C. Trí
- Trần Cao Lĩnh
- Trần Cao Tường
- Trần Công Tâm
- Trần Công Tín
- Trần Dạ Từ
- Trần Dần
- Trần Doãn Nho
- Trần Dũng Thanh Huy
- Trần Duy
- Trần Duy Phiên
- Trần Duy Trung
- Trần Đăng Khoa
- Trần Đăng Tuấn
- Trần Đĩnh
- Trần Đình Bút
- Trần Đình Hoành
- Trần Đình Lương
- Trần Đình Sơn Cước
- Trần Đình Sử
- Trần Đình Triển
- Trần Đình Trợ
- Trần Độ
- Trần Đồng Minh
- Trần Đức Anh Sơn
- Trần Đức Thảo
- Trần Đức Tiến
- Trần Đức Tín
- Trần Đức Toản
- Trần Gia Huấn
- Trần Gia Ninh
- Trần Hà Linh
- Trần Hạ Tháp
- Trần Hạ Vi
- Trần Hải
- Trần Hạnh
- Trần Hậu
- Trần Hoài Anh
- Trần Hoài Thư
- Trần Hoàng Phố
- Trần Hoàng Trúc
- Trần Hoàng Vy
- Trần Hùng
- Trần Huy Bích
- Trần Huy Minh Phương
- Trần Huy Quang
- Trần Huỳnh Duy Thức
- Trần Hữu Dũng
- Trần Hữu Khánh
- Trần Hữu Quang
- Trần Hữu Tá
- Trần Hữu Thục
- Trần Khánh Triệu
- Trần Kiêm Đoàn
- Trần Kiêm Trinh Tiên
- Trần Kim Trắc
- Trần Kỳ Trung
- Trần Lam
- Trần Lê Sơn Ý
- Trần Lương
- Trần Lý Trí Tân
- Trần Mạnh Hảo
- Trần Mạnh Tuấn
- Trần Minh Phi
- Trần Minh Quốc
- Trần Mộng Tú
- Trần Nam Bình
- Trần Ngân Hà
- Trần Nghi Hoàng
- Trần Ngọc Cư
- Trần Ngọc Hiếu
- Trần Ngọc Tuấn
- Trần Ngọc Vương
- Trần Nguyên Đán
- Trần Nhã Thụy
- Trần Nhương
- Trần Phong Giao
- Trần Phong Vũ
- Trần Quang Đức
- Trần Quang Lộc
- Trần Quốc Nam
- Trần Quốc Thuận
- Trần Quốc Toàn
- Trần Quốc Trọng
- Trần Quốc Vượng
- Trần Quyết Thắng
- Trân Sa
- Trần Song Hào
- Trần Thành
- Trần Thanh Ái
- Trần Thanh Cảnh
- Trần Thanh Huy
- Trần Thanh Vân
- Trần Thắng
- Trần Thế Vĩnh
- Trần Thị Băng Thanh
- Trần Thị Diệu Tâm
- Trần Thị Lai Hồng
- Trần Thị Lam
- Trần Thị NgH.
- Trần Thị Nguyệt Mai
- Trần Thị Phương Phương
- Trần Thị Thanh Thoả
- Trần Thị Trường
- Trần Thiện Đạo
- Trần Thùy Mai
- Trần Tiến
- Trần Tiễn Cao Đăng
- Trần Tiến Dũng
- Trần Tiễn Khanh
- Trần Tố Nga
- Trần Trọng Dương
- Trần Trọng Thức
- Trần Trọng Vũ
- Trần Trung Chính
- Trần Trung Đạo
- Trần Tuấn
- Trần Từ Mai
- Trần Vàng Sao
- Trần Văn Chánh
- Trần Văn Đỉnh
- Trần Văn Khê
- Trần Văn Minh
- Trần Văn Nam
- Trần Văn Thọ
- Trần Văn Thủy
- Trần Văn Tý
- Trần Vấn Lệ
- Trần Việt Hà
- Trần Viết Ngạc
- Trần Vinh Dự
- Trần Vũ
- Trần Vũ Hải
- Trần Vương Thuấn
- Trần Vương Thuận
- Trần Wũ Khang
- Trần Xuân Hoài
- Trần Xuân Linh
- Trần Xuân Lĩnh
- Trần Xuân Thảo
- Trần Yên Hòa
- Trần Yên Nguyên
- Trên
- Trên Facebook
- Trên Facebook/Minds
- Trên kệ sách
- Trên trang diaCRITICS
- Trí Hiệu Dân
- Triều Anh
- Triều Hoa Đại
- Triêu Nhan
- Triều Sơn
- Triệu Tử Dương
- Trịnh Anh Tuấn
- Trịnh Bá Phương
- Trịnh Bách
- Trịnh Cao Hòa Thanh
- Trịnh Chu
- Trịnh Công Sơn
- Trịnh Cung
- Trịnh Duy Kỳ
- Trịnh Hữu Long
- Trịnh Kim Tiến
- Trịnh Lữ
- Trịnh Minh Tuấn
- Trịnh Sơn
- Trịnh Thanh Thủy
- Trịnh Thu Tuyết
- Trịnh Vĩnh Phúc
- Trịnh Xuân Thuận
- Trịnh Xuân Thủy
- Trịnh Y Thư
- Trọng Anh
- Trọng Phú
- Trọng Thành
- Tru Sa
- Trúc Giang
- Trúc Thông
- Trúc Ty
- Trump
- Trung Bảo
- Trung Dũng Kqd
- Trùng Dương
- Trung Trung Đỉnh
- Trư Sa
- Trường An
- Trương Anh Ngọc
- Trương Anh Thụy
- Trương Chính
- Trương Duy Nhất
- Trương Đăng Dung
- Trương Điện Thắng
- Trương Đình Phượng
- Trương Hồng Quang
- Trương Huy San
- Trường Minh
- Trương Ngọc Chương
- Trương Nguyên
- Trương Nguyện Thành
- Trương Nhân Tuấn
- Trương Phượng
- Trương Quang
- Trương Quang Đệ
- Trương Quang Nhuệ
- Trương Quang Vĩnh
- Trương Thị Ngọc Hân
- Trương Thiên Phàm
- Trương Thu Hiền
- Trương Tố Hoa
- Trương Trọng Nghĩa
- Trương Tửu
- Trương Văn Dân
- Trương Văn Vĩnh
- Trương Vũ
- Trương Xuân Thiên
- Tú Mỡ
- Tù Quốc Hoài
- Tù Sâm
- Tú Trung Hồ
- Tuấn Duy
- Tuấn Khanh
- Tuân Nguyễn
- Tuấn Thảo
- Tuệ Anh
- Tuệ Đăng
- Tuệ Nguyên
- Tuệ Nhân
- Tuệ Nhật
- Tuệ Sĩ
- Tuệ Sỹ
- Tùng Dương Cola
- Tung Nguyen
- Turner
- Túy Hồng
- Tuyết Nghi
- Tư
- Từ Dung
- Tư liệu
- Tử Linh
- Từ Mai Trần Huy Bích
- Từ Quốc Hoài
- Từ Sâm
- Từ Thức
- Tưởng
- Tương Lai
- Umberto Eco
- Uông Tăng Kỳ
- Uông Triều
- Uyển Ca
- Uyên Nguyễn
- Uyên Thao
- Uyên Vũ
- V. Erofiev
- Vàng A Giang
- Varlam Shalamov
- Vasco Gargalo
- Vasily Makarovich
- Văn
- Văn Biển
- Văn Cao
- Văn Chinh
- Văn Công Hùng
- Văn Giá
- Văn học
- Văn học Miền Nam 54-75
- Văn Như Cương
- Văn Quang
- Văn Tâm
- Văn Việt
- Vấn đề hôm nay
- Vận Động Ứng Cử Đại Biểu Quốc Hội 2016
- Vân Hạ
- Vân Phi
- Velcrow Ripper
- Veronica Melkozerova
- Vi Lãng
- Vi Trần
- Vi Yên
- Viet Thanh Nguyen
- Viên Linh
- Việt Bách
- Việt Bình
- Việt Dzũng
- Việt Khang
- Việt Lang
- Việt Phương
- Viktor Maslov
- Vinh Anh
- Vĩnh Hảo
- Vĩnh Quyền
- Virginia Heffernan
- Virginia Woolf
- Vladimir Nabokov
- Võ An Đôn
- Võ Anh Minh
- Võ Anh Thơ
- Võ Bá Cường
- Võ Đắc Danh
- Võ Định Hình
- Võ Đức Phúc
- Võ Hồng
- Võ Huy Tâm
- Võ Hương Quỳnh
- Võ Kỳ Điền
- Võ Ngàn Sông
- Võ Phiến
- Võ Thị Hảo
- Võ Thị Thu Hằng
- Võ Tiến Cường
- Võ Tòng Xuân
- Võ Trí Hảo
- Võ Văn Quản
- Võ Văn Tạo
- Võ Văn Thôn
- Võ Xuân Quế
- Võ Xuân Sơn
- Volker Weidermann
- Volodymyr Vynnychenko
- Volodymyr Zelenskyy
- Vũ Bằng
- Vũ Biện Điền
- Vũ Cao Đàm
- Vũ Cát Tường
- Vũ Đình Hòe
- Vũ Đình Huỳnh
- Vũ Đình Liên
- Vũ Đình Phòng
- Vũ Đức Khanh
- Vũ Đức Phúc
- Vũ Đức Sao Biển
- Vu Gia
- Vũ Hà Văn
- Vũ Hạnh
- Vũ Hoàng Chương
- Vũ Hoàng Thư
- Vũ Hồng Ánh
- Vũ Huy Ngọc
- Vũ Huy Quang
- Vũ Khắc Hoè
- Vũ Khắc Khoan
- Vũ Kim Hạnh
- Vũ Kim Thu
- Vũ Lâm
- Vũ Lập Nhật
- Vũ My Lan
- Vũ Ngọc Giao
- Vũ Ngọc Hoàng
- Vũ Ngọc Tâm
- Vũ Ngọc Tiến
- Vũ Nho
- Vũ Oanh
- Vũ Quang Việt
- Vũ Quí Hạo Nhiên
- Vũ Quốc Ngữ
- Vũ Quỳnh Hương
- Vũ Quỳnh Nh.
- Vũ Thành Sơn
- Vũ Thanh Tâm
- Vũ Thanh Tùng
- Vũ Thành Tự Anh
- Vũ Thế Khôi
- Vũ Thị Hải
- Vũ Thị Nhuận
- Vũ Thị Phương Anh
- Vũ Thị Phương Lan
- Vũ Thị Thanh
- Vũ Thị Thanh Mai
- Vũ Thư Hiên
- Vũ Tiến Lập
- Vũ Trọng Khải
- Vũ Tuấn Hoàng
- Vũ Từ Trang
- Vũ Tường
- Vũ Viết Tuân
- Vũ Xuân Tửu
- Vương Bích Ngọc
- Vương Đan
- Vương Huy
- Vương Ngọc Minh
- Vương Tiểu Nhị
- Vương Trí Nhàn
- Vương Trọng
- Vương Trùng Dương
- Vương Trung Hiếu
- Vy Thảo
- W. H. Auden
- Wa Praong
- Walt Whitman
- Walter Isaacson
- Wayne Karlin
- Wells
- Wendy Barker
- Wilhelm Schmid
- Will Nguyen
- William Carlos Williams
- William Nee
- William Stafford
- William Stanley Merwin
- Winston Phan Đào Nguyên
- Wislawa Szymborska
- Wolf Biermann
- Wolfgang Borchert
- Wynn Gadkar Wilcox
- Xie Tao
- Xuân Ba
- Xuân Diệu
- Xuân Dương
- Xuân Đài
- Xuân Minh
- Xuân Phượng
- Xuân Sách
- Xuân Thọ
- Xuân Vũ
- Xương Văn
- Y Chan
- Ý Nhi
- Y Uyên
- Yanis Varoufakis
- Yevgeny Yevtushenko
- Yên Ba
- Yên Khắc Chính
- Yến Năng
- Yên San
- Yên San Thụy Miên
- Yiyun Li
- Yoko Ogawa
- Yōko Ogawa
- Yoko Tawada
- Young Sang Lee
- Yuliya Ilchuk
- Yuno Bigboi
- Yves Sintomer
- Yvette Tan
- Zac Herman
Một chuyến dã ngoại
Truyện Lê Quốc Anh
Tác giả Lê Quốc Anh
Tên hắn là Hanrichson, nhưng nàng thường gọi hắn ngắn gọn là Han vì đơn giản nàng không thích cái âm “richson”, nghe như thể hắn là con nhà giàu vậy, mà thực tế thì không. Hắn là một lập trình viên với mức lương vừa đủ sống, đủ mua nhà trả góp ngân hàng là một căn hộ hai phòng rộng 40 mét vuông, một phòng khách, một phòng ngủ, có thêm cái ban công trên tầng năm ở khu bình dân ngoại ô Paris. Những lúc âu yếm, nàng thủ thỉ: “Han bé bỏng của em”, mặc dầu hắn cao hơn nàng dễ đến hai cái đầu.
Trái lại, hắn lại thích gọi tên nàng một cách đầy đủ quá mức cần thiết. Ở Việt Nam người ta chỉ gọi tên nàng trống không là Yến, thỉ dụ như “Yến ơi”... “Yến à”... Còn hắn thì lúc nào cũng “Hải Yến thân yêu của anh”. Đấy là do hắn tự mày mò tra từ điển, rồi khám phá ra rằng Hải Yến là tên của một loài chim biển hiền hòa, xinh đẹp và độc đáo. Nàng đẹp, hiền dịu và hắn tin nàng cũng có nhiều điều lý thú nữa. Thế thì hắn mới tìm cách tán tỉnh nàng. Hắn bảo nếu chỉ gọi nàng là “Yến” Cộc lốc thôi thì mất hết ý nghĩa. Tệ hơn, gọi thế dễ tưởng người ta có thể nghĩ ngay đến món yến sào bảy món tráng dương, bổ thận đầy mùi “xôi thịt” đang thịnh hành ở nước nàng, mà hắn thì ăn chay trường, yêu thiên nhiên.
Điểm yếu duy nhất của chim Hải Yến là có đôi chân cực ngắn và mềm yếu. Khi đọc đến đấy Han cười phá lên, khen cho bố mẹ nàng đặt tên con sao mà chuẩn thế. Nàng cũng như đa số các cô gái Việt Nam so với gái châu Âu hay châu Phi đều có đôi chân khá khiêm tốn. Còn mềm yếu thì rõ quá.
Hắn gặp nàng trong một buổi đi bộ đường dài cuối tuần do hắn tổ chức. Cả tuần ngồi bàn giấy từ sáng đến chiều giữa không gian toàn xi măng, cốt thép, hắn thấy cần phải vận động hít thở không khí trong lành vào thứ bảy, chủ nhật. Đã bảo hắn yêu thiên nhiên. Thế là hắn lập ra một nhóm có tên là: "Young Hikers”. Mỗi cuối tuần hắn lại lên kế hoạch đi hiking hoặc trekking một chỗ khác nhau ở ngoại ô Paris và vùng lân cận. Khi thì băng qua những cánh đồng trải dài hoa cải cúc, lúc thì xuyên qua một khu rừng vẫn còn hoang sơ đầy hoa chuông xanh, hoặc trèo đèo, lội suối từ sáng đến chiều tối mới quay trở lại Paris.
Nhóm có trang Web riêng để chế độ công khai. Ai cũng có thể gia nhập nhóm được. Nhưng để đảm bảo tổ chức các chuyến đi được thân mật, vui vẻ, an toàn, hắn chỉ chọn ra tối đa mười người đăng ký đầu tiên cho mỗi kế hoạch đã được lên lịch cuối tuần. Nàng là người châu Á duy nhất hôm đó tham gia. Và cái đôi chân mềm yếu của nàng đã được minh chứng bằng việc luôn là người rớt lại cuối đoàn. Lúc đầu là với trách nhiệm của một người trưởng nhóm hướng dẫn, dù chẳng ai trả tiền thù lao, hắn luôn phải đứng đợi nàng, sau thì hắn để ý thấy đôi má nàng hồng lên trong nắng thấy xinh lạ, một vẻ đẹp mong manh yếu đuối cần sự che chở, khác hẳn với những cô gái châu Âu cá tính như đàn ông mà hắn quen biết từ thủơ nhỏ. Thích chinh phục và ưa khám phá những thứ mới mẻ gần như là một bản năng của dân tộc hắn. Là dân tộc của những kẻ tiên phong như lời hắn có lần kể với nàng khi biết tin đồng hương của mình tìm ra một hang động mới ở một đất nước nhung nhúc người kia. Hắn muốn chinh phục và khám phá nàng. Thế là thay vì chỉ làm theo trách nhiệm, hắn tự nguyện đi chậm sánh đôi cùng nàng suốt cả buổi. Tối đó cả đoàn về muộn so với dự kiến đề ra. Chẳng ai vui ngoài hắn.
Sau lần đầu tiên đi hiking đó, nàng sợ làm ảnh hưởng đến người khác nên đã định sẽ không bao giờ tham gia nữa. Vậy mà chính Han lại là người chủ động tìm đến thuyết phục nàng đi cùng. Biết đặc tính phụ nữ châu Á nói chung, và các bạn gái Việt Nam nói riêng rất thích chụp ảnh, hắn dụ dỗ nàng bằng cách tìm ra các cung đường đầy hoa dại, đẹp như trong những bức tranh được vẽ bởi họa sĩ lừng danh Van Gogh hay Monet, rồi gửi trước những bức ảnh đó cho nàng xem. Hắn lại còn lấy cớ mới sắm một chiếc máy ảnh cơ chuyên nghiệp cần có người mẫu để luyện thêm tay nghề chụp ảnh. Nàng tất nhiên là không cưỡng lại được sự cám dỗ đó. Thế là ngoài những buổi đi bộ đường dài như thường lệ vào thứ bảy, còn chủ nhật hắn tổ chức các chương trình dã ngoại nhẹ nhàng hơn cho những người yêu thiên nhiên thích đi dạo thong thả, lướt qua những nơi thơ mộng thần tiên như Auvers sur Oise, La Roche-Guyon, Barbizon, Moret-sur-Loing,... chỉ để ngắm hoa, thưởng cảnh, với tiêu chí “vừa đi đường, vừa chụp ảnh”. Tuy vẫn cùng những người tham gia khác mà thực ra là có ý dành riêng cho nàng.
***
Thân gái một mình nơi đất khách quê người, Hải Yến tìm đến những câu lạc bộ cuối tuần chủ yếu là để lấp đầy nỗi cô đơn, và cũng không phải là không có ý muốn tìm bạn. Môi trường làm việc của nàng ít giao tiếp vì thế tuy ở đây đã lâu nhưng vẫn còn rất yếu tiếng Pháp. Mọi người khuyên nàng nếu muốn cải thiện ngoại ngữ thì không cách gì tốt hơn là cặp với một anh chàng người bản xứ. Nàng không muốn có bạn trai chỉ vì mục đích đó. Nghe nó thực dụng quá. Biết đâu làm thế lại chẳng bị lợi dụng lại.
Trong mối quan hệ tình cảm, một khi đã quan hệ thể xác thì chỉ con gái là người thiệt thòi. Mà nàng cũng xinh đẹp, sao phải hạ mình là người đi tấn công, chủ động trước. Nàng mở lòng và tự tạo cho mình cơ hội trong những dịp gặp gỡ như những buổi dã ngoại thế này và chờ đợi người phù hợp. Hanrichson đã đến với nàng như một sự không hoàn toàn tình cờ như thế.
Nàng đón nhận tình cảm của Han một cách thích thú. Tất cả những gì Han thể hiện đã chứng tỏ với nàng rằng Han là một người đàng hoàng, tử tế, có học thức. Tuy còn trẻ, hắn cũng đã có một công việc và nhà cửa ổn định. Dù hắn không phải là dân Pháp gốc như phần lớn cư dân thành Paris hiện tại, ông nội hắn là người Anh, cái tên hắn cũng đủ biết điều đó, nhưng hắn vẫn bị nhiễm cái tính lãng mạn, lịch sự đặc sản của các chàng trai nước Pháp khi đang yêu. Những cử chỉ rất nhỏ như cúi xuống nhặt bụi trên ghế rồi mở cửa xe ô tô rước nàng vào, hay chịu bẩn giày đứng giữa vũng bùn chắn ngang đường đi bộ để bế nàng bay qua mà không lợi dụng cơ hội để ôm nàng khiến hắn thêm đẹp đẽ trong mắt nàng. Mọi thứ tiến triển một cách tự nhiên. Hắn không hề vồ vập. Chỉ là những nụ hôn và vòng tay ôm nàng nhẹ nhàng giữa chốn đông người. Đôi khi nàng còn có chút tự hào khi được sánh đôi cùng hắn, một chàng trai cao lớn với mái tóc vàng bồng bềnh tự nhiên.
Nàng đợi một cử chỉ hay sự ngỏ lời chính thức từ hắn. Cái gì đến, rồi sẽ đến. Hôm đó Han tổ chức chuyến đi dã ngoại đến Giverny. Đó là một ngôi làng xinh đẹp cách Paris khoảng 80 cây số, nổi tiếng vì có ngôi nhà của họa sỹ thiên tài Claude Monet. Vào trong biệt thự ngắm nhìn những bức tranh phong cảnh, Han tận tình giải thích cho nàng biết đó là những bức tranh được vẽ theo trường phái ấn tượng, mà họa sỹ Monet là một trong những người sáng lập ra phong trào hội họa này. Dù không hiểu gì về nghệ thuật, nàng vẫn cảm nhận được sự sinh động của những bức tranh được trưng bày ở đây, nàng thấy chúng không sắc nét cụ thể như những bức tranh theo lối học thuật truyền thống, mà có vẻ gì đó huyền ảo, được vẽ với đầy cảm xúc, như bước ra từ ký ức xa xăm không rõ ràng. Nếu không có Han giải thích dễ tưởng nàng sẽ nghĩ đó là những bức tranh chưa hoàn thiện. Thế mà Han bảo giá của mỗi bức tranh có thể lên đến cả triệu euros, đủ để mua được cả một lâu đài ở vùng quê nước Pháp.
Hải Yến ấn tượng nhất bức tranh vẽ một khu vườn Nhật Bản đầy hoa rất đẹp, màu sắc ánh sáng chan hòa. Nàng đang thầm ước giá mà được tận mắt ngắm nhìn khu vườn địa đàng đó thì Han như hiểu ý, bắt nàng nhắm mắt lại rồi kéo ra ngoài. Hình như hắn dắt nàng chui qua một chiếc hầm nhỏ dưới lòng đất, phía trên còn nghe tiếng ô tô đi. Khi mở mắt ra nàng choáng ngợp trước khung cảnh một bức tranh thần tiên có thật, lung linh trong nắng, vẫn thuộc khuôn viên của nhà Monet. Hóa ra họa sĩ đã tự vẽ chính khu vườn của mình.
Đứng từ cây cầu gỗ bắc qua cái ao đầy hoa súng có hai màu hồng, trắng, phía bên lơ thơ vài cành liễu rủ Hải Yến mê mẩn ngắm nhìn cảnh sắc hữu tình mà không để ý Han đã choàng tay ôm lấy mình từ đằng sau từ lúc nào. Hắn thì thầm vào tai nàng:
- Hải Yến thân yêu của anh ơi, em muốn có một ngôi nhà và khu vườn thế này không?
- Thật thà, nàng trả lời:
- Đẹp anh nhỉ! Em chỉ cần có một góc của khu vườn này thôi là đã đủ hạnh phúc rồi.
- Vậy để anh tặng Hải Yến thân yêu của anh góc vườn như thế nhé?
- Ở đâu vậy anh?
- Ở nhà anh.
- Anh tặng em thế nào?
-Đến ở với anh nhé!
Khung cảnh thơ mộng khiến người ta dễ mềm lòng. Hắn đã biết chọn đúng thời điểm để ngỏ lời, một cách lãng mạn mà thực dụng. Đôi mắt nàng long lanh nghĩ đến ngôi nhà và những đứa trẻ. Con lai thường vô cùng đẹp đẽ, dễ thương. Hắn thích thiên nhiên. Nàng thích hoa lá. Chúng sẽ cùng ở trong ngôi nhà của hắn trên thảo nguyên. Buổi sáng sớm khi bình minh lên một sáng hè, nàng bày một đĩa hoa quả tươi thật đẹp, hắn đi pha cà phê bốc khói. Cả hai sẽ ngồi bên nhau ngắm nhìn lũ trẻ chạy chân trần, đang nô đùa trên thảm cỏ xanh êm ái.
Hắn nhìn thẳng vào mắt nàng chờ đợi. Nàng thấy sự chân thành sâu thẳm trong đôi mắt đó, khẽ trả lời bằng một cái gật đầu e lệ.
***
Ngay tối đó hắn lái xe chở nàng và đồ đạc từ căn gác trọ của mình sang nhà hắn. Cái góc vườn hắn bảo tặng nàng thực ra là một khoảng ban công nhìn từ phòng khách. Hắn giữ lời mua về trồng đầy hoa, màu sắc đủ loại. Nhưng hắn không chăm, hoặc không có thói quen chăm. Cũng như không chăm nàng khi hắn đã mang được nàng về nhà và chiếm được nàng.
Đêm đầu tiên ở nhà Han, nàng để nguyên hình hài Eva đầu dựa vào bộ ngực cơ bắp đầy lông tơ của hắn mà ngủ thiếp đi cho đến sáng. Thế mà chỉ trước đó nửa giờ, nàng còn e thẹn, mặt đỏ bừng, nhắm mắt lại để mặc hắn lần lượt bóc từng lớp áo khỏi cơ thể nàng. Hai người đã có một bữa tối với rượu vang đỏ trong một nhà hàng Pháp sang trọng, có nến và hoa hồng, đánh dấu buổi tối đặc biệt này. Hắn ăn chay trường, nhưng vẫn uống rượu vang làm từ nho vào mỗi bữa ăn như thói quen của nhiều người Pháp. Có chút hơi men làm nàng ngây ngất, rạo rực và có phần bạo dạn hơn bình thường. Nàng đã không làm chủ được hoàn toàn bản thân mình. Đến khi mở mắt, nàng đã thấy mình đang nằm trên chiếc giường êm ái hoàn toàn khỏa thân. Sự mệt mỏi sau một ngày đi bộ, lại có chút men nửa tỉnh nửa say khiến nàng không nhận thấy Han đã bế nàng lên giường lúc nào. Thẹn thùng nàng bảo hắn:
- Đây là lần đầu tiên của em đấy.
Nàng cứ ngỡ hắn sẽ cảm động lắm vì đang được nàng hiến dâng tự nguyện cái ngàn vàng của đời con gái. Nhưng không, hắn chỉ ngước mắt lên để nàng nhận thấy một sự ngạc nhiên thoáng qua rất nhanh bằng một câu cảm thán.
- Thật ư!
Nàng kéo đầu hắn lên sát mặt mình rồi thủ thỉ vào tai hắn:
-Con gái chỉ làm được việc này với người mà họ yêu thôi đấy.
Một lần nữa hắn mở to mắt ngạc nhiên nhìn nàng, rồi mỉm cười:
- Anh không nghĩ là phụ nữ Pháp lại có thể yêu được nhiều người đến thế đâu.
- Là sao em không hiểu?
-Ý anh bảo là phụ nữ Pháp họ coi người tình và người yêu khác nhau. Người tình được gọi là “amant”, được định nghĩa là người có quan hệ xác thịt. Khác với người yêu “amoureux”, đến từ sự rung động cảm xúc tình yêu trai gái. Đa số phụ nữ Pháp hiện đại có thể lên giường với người tình, không phải một mà có thể nhiều người tình trong đời họ như một niềm vui hoan lạc, những người mà họ không gọi là người yêu.
- Vậy em là người tình hay người yêu của anh?
Không muốn để nàng nghĩ ngợi thêm mà dừng cuộc vui trong lúc này, Han trả lời:
- Anh không coi em là người gì cả. Đối với anh, em chỉ là một cô gái bé nhỏ mà anh nguyện suốt đời làm bạn song hành. Người tình hay người yêu rồi cũng sẽ hết theo cảm xúc thời gian, nhất là sau hôn nhân, có mấy ai còn gọi vợ hoặc chồng mình là người tình hay người yêu nữa đâu. Chỉ có bạn đời còn ở lại.
Nghe thế, nàng xúc động nghẹn ngào:
-Anh đừng lừa dối em nhé. Em sẽ mãi tin lời anh nói đấy.
- Làm sao anh có thể lừa dối một người con gái còn trong trắng như em đây.
- Vậy anh sẽ cưới em làm vợ chứ?
- Nhất định rồi.
Nói đến đây, hắn bịt miệng nàng bằng một nụ hôn kéo dài bất tận.
Chẳng thấy hứng thú hơn khi nàng bảo vẫn còn trinh tiết như những người đàn ông còn lạc hậu ở xứ nàng, điều đó chỉ khiến hắn sẽ phải nhẹ nhàng hơn để nàng không đau hoặc sợ hãi. Bỗng nhiên, hắn nảy ra ý định không dùng bao cao su để thử cảm giác mới lạ. Nàng là lần đầu tiên thì không thể có bệnh tật truyền nhiễm gì nguy hiểm cho hắn được. Hắn sẽ cho ra bên ngoài.
***
Kết quả là sau hai tuần nàng có thai. Nhưng phải đến lúc chậm kinh hai tuần nàng mới biết. Tuần đầu nàng còn tự nhủ có thể tháng này kỳ nguyệt san của mình không ổn định. Đến tuần thứ hai, nàng vội vàng đi mua que thử thai. Chưa cần đến kết quả của que thử, nàng đã chắc đến 80% mình dính rồi. Cái cảm giác mệt mỏi, buồn nôn mà người ta gọi là ốm nghén đó, đã được mẹ nàng chỉ bảo cặn kẽ sau cái lần nàng bị ra máu lần đầu tiên trong đời. Nàng vẫn còn nhớ như in lời dạy đó. Thật tiếc sau đó hai mẹ con nàng không còn thân thiết với nhau. Mẹ nàng đã lấy chồng mới, có hai đứa con riêng, một tổ ấm không có nàng.
Ngay sau khi que thử thai hiện lên hai vạch, nàng với điện thoại gọi cho hắn đầy hồi hộp. Hắn nhấc máy rồi hỏi:
- Anh đang làm việc, em gọi cho anh làm gì thế?
- Em có một tin cho anh.
- Vậy à? Đó là tin vui hay tin buồn?
- Em không biết, nó phụ thuộc vào anh thôi.
-Thật à? nói cho anh nghe đi.
- Em có thai rồi.
- Liệu có đúng không?
- Đúng mà, em đã kiểm tra rõ hai vạch.
Đầu dây bên kia im lặng giây lát, hắn nhớ lại lần quan hệ đầu tiên không dùng bao với nàng, rồi lắp bắp:
- Vậy... vậy anh sẽ làm bố à?
- Anh có vui không?
- Tất nhiên rồi, anh vui.
-Chúng mình sẽ làm đám cưới chứ?
Lại một hồi im lặng.
- Anh bị bất ngờ quá, mình sẽ nói chuyện này tối nay nhé.
- Vâng anh.
- Em cẩn thận, giữ gìn sức khỏe. Anh quay lại làm việc đây.
- Vâng ạ.
Nói xong Han cúp máy. Như phần lớn giới trẻ ở Pháp, càng ngày họ càng không muốn bị ràng buộc hôn nhân. Đối với họ, đám cưới chỉ là hình thức, và hôn nhân sẽ thành rắc rối khi ly hôn. Với Han, hôn nhân mà không có hợp đồng còn đồng nghĩa với việc phải phân chia một nửa tài sản cho vợ khi chia tay. Đó là điều hắn không hề muốn. Dù sao thời gian quen nhau ngắn ngủi với Hải Yến chưa đủ để hắn muốn gắn kết cả đời với nàng, ít nhất là vào lúc này. Hắn ngồi im lặng suy nghĩ tìm giải pháp.
Tối đó trở về nhà, mặc dầu trong đầu đang đầy toan tính, hắn vẫn phải cố tỏ ra hạnh phúc khi gặp nàng. Để không làm nàng lo lắng, hắn phải rào trước đón sau mãi mới nói ra ý định của mình:
- Em ạ, quả thật đối với chúng mình, bây giờ chưa phải là thời điểm thích hợp.
- Ý anh là…
Nàng bỏ lửng câu nói, vì nghĩ đến những kẻ quất ngựa truy phong. Hóa ra hắn cũng không hơn gì những gã trai đi lừa tình. Trong cơn bất ngờ vì thất vọng, nàng đang tưởng hắn nói đến việc không nên có con vào lúc này. Điều đó có nghĩa là nàng phải phá thai. Trời ơi! Phá thai đâu khác gì việc giết đi một sinh linh, dù chưa có hình hài của một con người. Sao hắn có thể nghĩ thế được. Nàng òa khóc nức nở.
Han bối rối chạy lại ôm lấy nàng, nhưng Hải Yến đã hất cánh tay hắn ra rồi nói lớn trong nước mắt:
- Anh là đồ đều. Em không ngờ anh lại như thế.
- Bình tĩnh đi em. Chỉ là giải pháp tạm thời.
- Bỏ tay ra. Tạm thời ư?
- Đúng vậy, chỉ là tạm thời thôi.
- Đồ đểu. Tôi sẽ không bao giờ phá thai.
Hắn ngớ người hiểu ra.
- Không, anh thề chưa bao giờ nghĩ đến việc phá thai.
Nàng dịu đi, nhưng chưa thôi khóc.
- Vậy ý anh là gì?
- Anh chỉ định bảo là chúng mình chưa thể có đám cưới ngay được.
- Có ai bắt anh cưới ngay đâu. Chỉ cần mình làm thủ tục để con có giấy tờ đàng hoàng.
Hắn thấy nhẹ nhõm, lại choàng tay ôm lấy nàng. Lần này Hải Yến để nguyên không chống cự rồi gục mặt vào ngực hắn ngoan ngoãn.
-Chúng mình sẽ vẫn làm giấy tờ để ở với nhau hợp pháp. Con chúng ta sẽ có đủ cả cha mẹ. Nhưng không phải thủ tục hôn nhân.
- Vậy là cái gì?
- Em có biết Pacs là gì không?
- Không.
-Đó là một thủ tục tương đương với đăng ký kết hôn, nhưng sẽ nhanh gọn hơn. Vào lúc này đứa bé là quan trọng hơn cả. Chúng mình cần dành thời gian cho nó.
Hắn đang dụ dỗ nàng ký Pacs, một thủ tục để tránh liên quan đến tài sản hay cần luật sư khi chia tay. Ngoài ra, việc gộp đóng thuế thu nhập cá nhân chung với nàng theo điều khoản Pacs cũng giúp hắn có lợi hơn khi mà lương hắn cao hơn gấp ba lần lương của nàng. Hắn đã tính toán vẹn toàn như thế nhưng không nói hết cho Hải Yến biết. Nàng chỉ nghe hắn nói vậy thì cũng xuôi xuôi, mặc dù chưa hiểu rõ luật pháp bên này. Nàng đã trở lại sự tin tưởng ở Han.
***
Chín tháng sau, tại bệnh viện Cochin nằm trên đại lộ Hoàng Gia thành Paris, nàng trở dạ sinh ra một bé gái xinh xắn có đôi mắt to nâu và mái tóc vàng giống hệt con búp bê ngày xưa bố nàng đi Liên Xô mang về cho nàng chơi. Ngày còn bé đó, nàng cứ nghĩ sao người ta có thể tưởng tượng làm ra được con búp bê dễ thương thế. Nó còn chớp chớp đôi mắt xanh, có hàng lông mi dài cong vút được. Giờ thì nàng đang bế một con búp bế là em bé thật trên tay, con của nàng. Nàng hạnh phúc lắm. Han đã ở bên nàng trong suốt quá trình đẻ mổ, vì nàng nhỏ con mà đứa bé theo gen bố to lớn từ trong bụng mẹ. Chính Hanrichson đã đón em bé từ tay bác sĩ mổ trước khi cô y tá bế nó ra phòng hậu sinh để nó nằm trong lồng kính có sưởi ấm trong lúc đợi mẹ nó hồi sức. Han ngắm nghía con rất lâu và không còn nghi ngờ gì nó là con của mình.
Vì đẻ mổ mà nàng phải nằm lại trong bệnh viện năm ngày rồi mới được xuất viện. May mắn Han cũng được nghỉ chế độ thai sản 28 ngày vẫn có lương. Nếu không, nàng sẽ không biết xoay sở thế nào khi ở bên này một thân một mình không có cha mẹ, người thân giúp đỡ.
Nhưng Han chỉ ở nhà được đúng hai tuần. Hắn thấy bí bách. Căn nhà hai phòng của hắn giờ phải chứa đến ba người với đầy đồ đạc, bỉm sữa, quần áo trẻ con trở nên chật chội đối với hắn. Có lẽ hắn đang tự rước phiền vào thân khi làm bố ở tuổi còn quá trẻ. Đến giờ hắn vẫn chưa thấy mình sẵn sàng cho việc đó. Lần đầu tiên kể từ khi quen biết nhau, Hải Yến không còn là người luôn ngoan ngoãn nghe lời, mà đã trở thành như một bà chủ nhà sai khiến hắn phải làm cái này, cái kia. Bản năng phụ nữ giúp nàng học cách chăm con nhanh chóng. Nhưng hắn thì không. Hắn bị xì trét nặng mỗi lần con gào khóc mà không hiểu nguyên nhân vì sao. Rồi những đêm mất ngủ vì hai mẹ con lục sục cho con ăn, đi ị, đi tè, thay bỉm khiến hắn bị khủng hoảng.
Hắn cần gặp bác sỹ tâm lý hoặc phải quay lại thói quen đi dã ngoại. Hắn lên chương trình đi hiking mà không cho nàng biết trước. Chỉ vài tiếng sau đã có đủ số người đăng ký tham gia. Theo kế hoạch sáng nay, thứ bảy hắn sẽ ra khỏi nhà bắt tàu lúc 8h sáng đến Fontainebleau, một thành phố giữa khu rừng bạt ngàn cây cổ thụ vẫn còn nét hoang sơ, cách Paris khoảng 70 cây số để đi bộ xuyên rừng. Nhưng từ đêm qua con bé không biết vì nguyên nhân gì mà khóc ngằn ngặt không chịu ăn uống gì. Hải Yến phải bế nó đi lại cả đêm cho đỡ khóc. Đến sáng ra thì nàng vật vờ ngồi xuống mệt mỏi như xác chết. Hắn ngập ngừng lại gần nàng định thông báo kế hoạch của mình thì con bé lại òa lên khóc, khiến mẹ nó lại bật dậy. Nàng thấy người con bé nóng ran, sờ trán cũng nóng thì lo lắng:
- Hình như con bị sốt rồi. Mà em quên chưa mua cái đo nhiệt kế. Anh chạy ra mua giúp em nhé.
Hắn nhìn đồng hồ đã chỉ 7 giờ rưỡi trong khi dự định bắt tàu lúc 8 giờ. Hắn lưỡng lự:
- Mấy hôm trước nó cũng khóc suốt thế, rồi có sao đâu.
- Nhưng hôm nay người nó nóng lắm.
- Tại em ôm nó cả đêm thôi. Mà anh phải đi rồi.
Hải Yến sửng sốt:
- Anh đi đâu?
- Anh đã lên kế hoạch đi bộ trong rừng Fontainebleau hôm nay.
- Trời ơi! Anh đi lúc này ư?
- Mọi người đã đăng ký đi, anh là trưởng nhóm, không hủy được.
Mắt nàng long lên nhìn hắn, bực tức to tiếng:
- Con thì ốm, tôi thì mệt mỏi cả đêm, mà anh lại định đi chơi được à?
Âm thanh giận dữ của nàng cùng tiếng khóc ré của con khiến hắn hơi bối rối, chùng giọng:
-Em đừng làm ồn lên thế. Rồi chốc nữa nó trở lại bình thường như mọi hôm thôi mà.
- KHÔNG ĐI ĐÂU HẾT. Ở NHÀ!
Nàng có phải là mẹ hắn đâu. Chỉ cách đây có mấy ngày nàng còn ngoan ngoãn như con cún con với hắn. Sao nàng lại có thể thay đổi tính cách nhanh thế. Đến ngay cả bố mẹ hắn cũng chưa bao giờ to tiếng, nặng lời với hắn như thế. Có tiếng đập thình thịch của lão già hàng xóm khó tính tầng trên như ám hiệu im đi cho người ta còn ngủ. Hắn bắt đầu cáu tiết:
- Đây là nhà tôi, không phải nhà cô. Đừng có hét lên với tôi như thế. RÕ CHƯA!
Nàng không nói được gì nữa, ngồi thụp xuống. Nước mắt lăn dài trên mặt không khiến nàng muốn lau. Nàng đau đớn. Không phải đau đớn thể xác sau một đêm thức trắng trông con, mà đau đớn tinh thần sau lời nói của Han.
Không thèm quay lại nhìn, hắn vớ vội chiếc ba lô để sẵn treo ở tủ giầy rồi bước ra khỏi cửa. Tiếng sập cửa tự động như chấm hết cuộc cãi vã. Chỉ còn tiếng khóc của đứa trẻ vẫn vang lên trong đầu hắn.
Ra khỏi tòa nhà, hắn đi chậm lại. Không khí mát mẻ buổi sáng khiến cái đầu nóng của hắn hạ nhiệt. Sau mười lăm phút đi bộ hắn đã đến ga tàu. Lúc này hắn đã có cảm giác hối lỗi với những suy nghĩ đầy mâu thuẫn nên buột miệng chửi tục thành tiếng: “Mẹ kiếp”, khiến cho những người xung quanh trố mắt nhìn hắn như kẻ vô học, với vẻ khinh bỉ ra mặt. Hắn xấu hổ quá, cắm đầu chạy lên tàu tìm chỗ ngồi.
Hắn cố quên đi mọi chuyện bằng cách lấy cuốn tiểu thuyết đang đọc dở ra đọc. Những người ngồi xung quanh hắn cũng đều đang cầm sách đọc cả. Nhưng chữ nghĩa chẳng vào đầu. Hắn nghĩ đến Hải Yến, rồi lại nghĩ đến con bé. Thấy mình có lẽ đang đối xử như một thằng cha chả ra gì. Và hắn cũng bắt đầu lo lắng cho con bé. Hay nó ốm thật thì sao. Nó mới được có hai tuần tuổi. Mình có phải bố nó không. Sao mình lại có thể hành động thế. Hắn lấy điện thoại ra, định gọi điện cho Hải Yến, ngập ngừng rồi lại thôi.
Không, vừa mới cãi nhau lần đầu một chút thế mà đã làm lành trước thì sau đàn bà sẽ được nước cưỡi lên đầu, lên cổ. Hắn không muốn giống ông bố của mình chịu trận mỗi khi cãi nhau với mẹ hắn. Lần cuối họ cãi nhau liên quan đến việc của hắn. Họ nghi ngờ Hải Yến đang cố bám lấy hắn chỉ vì muốn có giấy tờ ở lại Pháp. Dù hắn chứng minh nàng cũng có công ăn việc làm ổn định rồi, chỉ là chưa có quốc tịch Pháp thôi mà họ vẫn không tin. Hắn lại cất điện thoại đi.
Đến điểm hẹn tại ga tàu Fontainebleau đã thấy năm hay sáu người có mặt. Trong khi chờ đợi những người còn lại đến, hắn lại nghĩ đến con, nhưng dứt khoát không gọi điện thoại vội.
Mọi người đã đến đông đủ. Là trưởng đoàn như thường lệ, hắn mở bản đồ ra và chỉ dẫn mọi người bắt đầu lên đường. Hình ảnh hai mẹ con Hải Yến gục xuống ban sáng hiện lên không dứt trong tâm trí hắn. Đi được một đoạn, không chịu được, hắn phải lấy điện thoại ra gọi. Từng hồi chuông đổ. Hải Yến không nghe máy. Có lẽ nàng còn giận hắn. Có lẽ lắm, hắn tự nhủ thế.
Đến giữa trưa, mọi người giở đồ ăn ra, hắn lại gọi lần nữa. Tiếng chuông đồ dài không ai trả lời. Hắn chờ cho đến lúc tiếng chuông dừng hẳn, rồi âm thanh trả lời tự động vang lên: “Tôi là Hải Yến, hiện giờ tôi đang bận, xin hãy vui lòng để lại tin nhắn, tôi sẽ gọi lại ngay khi có thể”.
Từ lúc ngồi trên tàu đến giờ, hắn đã bị máy mắt trái mấy lần. Nếu hắn biết theo tâm linh phương đông, hiện tượng mắt trái giật là cảnh báo một sự việc sắp xảy ra. Đặc biệt, tình trạng nhấp nháy mắt càng xảy ra với tần suất dày đặc thì đó là điềm báo xấu. Hắn không biết tín hiệu tâm linh đó, nhưng thấy bồn chồn quá. Hắn nhét vội lát bánh mỳ kẹp đang ăn dở vào hộp nhựa rồi đứng phắt dậy nói lớn: “Rất xin lỗi mọi người, nhà tôi có việc tôi phải về gấp bây giờ. Bản đồ hướng dẫn đường đi tôi sẽ gửi cho Johnathan”, rồi quay sang Johnathan, một chàng trai trẻ đã từng nhiều lần đi bộ cùng, Han nói tiếp: “Cậu giúp tớ dẫn đường cho mọi người nhé”. Trong lúc Johnathan và mọi người đang ngẩng mặt lên nhìn Han ngơ ngác, thì hắn đã kịp khoác ba lô trên vai và tất tả chạy về phía ga tàu.
Sáng nay đi qua một thảm dài toàn hoa chuông tím ngắt, cảnh đẹp nên thơ khiến bước chân của mọi người chậm lại, đi một quãng lại có người dừng lại chụp ảnh, vì thế mà không đi được bao xa. Thôi thế cũng may. Hắn thầm nghĩ khi đã chạy đến bến tàu. Hắn chỉ dám nghỉ chân có một lần khi chạy từ chỗ ăn picnic đến đây. Lúc đó vừa là nghỉ chân, vừa để hắn gọi điện về cho Hải Yến. Vẫn không có ai bắt máy.
Hắn cất điện thoại rồi chạy như nhanh hơn. Đến nơi nhìn lên bảng giờ tàu, chỉ còn đúng một phút nữa là có chuyến tiếp theo quay trở lại Paris. Hắn cuống cuồng lao vào nhà ga. Con tàu rú lên một hồi còi báo hiệu sắp sửa lăn bánh là lúc hắn kịp đặt một chân lên tàu. Mồ hôi hắn vã ra như tắm. Hắn cố lách được người qua cánh cửa đang khép lại để đưa cả cơ thể to lớn vào trong tàu. Nhưng chiếc ba lô có điện thoại bên trong thì bị kẹp cứng ngoài cửa không thể kéo được vào nữa. Nếu hắn cứ đeo ba lô trên vai thì không đến nỗi thế, nhưng hắn lại để thẻ đi tàu Navigo trong đó, phải mở ra để quẹt vào cửa kiểm soát ra vào trước đó khi vào ga, rồi vội vàng cứ cầm ba lô trên tay chạy ra tàu. Trong ba lô có hộp thức ăn, chai nước là nguyên nhân hắn không thể kéo được qua khe cửa hẹp vào lúc này. Hắn đành đứng cạnh cửa lên tàu suốt cả hành trình, một tay bám vào thanh vịn trên đầu cho khỏi ngã, một tay giữ chặt dây đeo ba lô còn thò vào bên trong tàu.
Đúng lúc tàu dừng, cửa mở khi đến bến tiếp theo, việc đầu tiên hắn làm là lấy điện thoại ra gọi. Những hồi chuông không dứt như đâm thẳng vào tâm trí đang rối bời của hắn, đến nỗi hắn quên cả việc tìm một chiếc ghế trống để ngồi. Hắn nóng lòng muốn về nhà, muốn là người đầu tiên xuống tàu khi đến nơi.
Tàu vừa dừng, hắn nhảy xuống rồi chạy thục mạng như một thằng điên, rồi bấm loạn xạ mã số mở cửa cổng vào khu nhà hắn. Bình thường hắn bấm nó theo thói quen, đến nỗi còn không nhớ mã số là gì. Nhưng lúc này thói quen của hắn bị xáo trộn, hắn bấm mãi vẫn không đúng. May quá, có người đi ra, thế là hắn vào được. Sau khi bấm thang máy lên tầng nhà, hắn thở hổn hển chờ đợi. Sao hôm nay thang máy lâu thế, thằng chó nào đang giữ thang máy vậy. Thôi, hắn không đợi được nữa, hắn lao vào cầu thang bộ rồi leo lên.
Cuối cùng đã đến căn hộ nhà hắn. Trước cửa có treo một chiếc đèn lồng nho nhỏ Hải Yến mang từ nhà cũ của mình sang treo để bạn bè đến chơi không thể lẫn được với các căn hộ khác.
Sau một lúc đập cửa không có ai trả lời, hắn lấy chìa khóa tự mở cửa chui vào nhà. Phòng khách trống vắng. Hắn chạy vào phòng ngủ vừa gọi thất thanh: “Em ơi”... “Hải Yến ơi”... “Hai mẹ con em đâu rồi!”....
Không một tiếng động. Hắn nhìn quanh một hồi rồi quay lại phòng khách.
Tâm trạng bồn chồn lo lắng, bình thường cũng đã khiến người ta mệt mỏi, hắn còn cảm thấy rã rời nhiều lần hơn. Cả sáng nay đi bộ rồi chạy ngược về đây, lại phải đứng suốt hành trình trên tàu... Hắn đổ người xuống chiếc ghế bành trong phòng khách, ôm đầu gục xuống chưa biết phải làm gì. Cần phải bình tĩnh, bình tĩnh... Hắn tự trấn an mình như thế, rồi ngả đầu ra sau nhắm mắt lại, cố thở đều.
Nếu hai mẹ con nàng gặp chuyện chẳng lành, liệu mình có thể sống tiếp như từ trước tới giờ...?
Trong cơn mơ, hắn thấy hai mẹ con nàng máu me đầm đìa đang lăn lóc trên mặt đất, và mình bất lực đứng nhìn, chỉ muốn tự đâm vào tim một nhát...
***
Con bé lả đi không còn sức khóc nữa, đang thiu thiu ngủ trên tay mẹ, thỉnh thoảng lại nấc lên rồi giật bắn người như gặp ác mộng. Hải Yến ôm chặt con hơn, run run lấy giấy ăn lau nước mắt, nước mũi còn ràn rụa trên mặt con và trên cả mặt mình, rồi giở mảnh giấy nhỏ ra xem rồi lại cất vào túi áo. Trên đó ghi số 121. Đó là vé chờ đến lượt vào khám mà nàng vừa lấy từ máy tự động đặt giữa phòng chờ. Bảng hiệu chờ nhấp nháy gọi người bệnh số 110 vào khám. Tức là còn 11 người nữa mới đến lượt.
Đây là khoa cấp cứu của bệnh viện Necker–Enfants Malades ở quận 15 Paris, là bệnh viện nhi đồng lớn nhất nước Pháp, nàng đã nghĩ sẽ được vào khám ngay. Người ta đề chữ đây là nơi khám bệnh khẩn cấp urgence cơ mà. Gấp quá, nàng đã không kịp lấy xe đẩy con, thế là phải vừa ôm con vừa chạy đến đây. Đây là lần đầu tiên nàng đến chỗ khám khẩn cấp này. Nàng không biết thủ tục ra sao, cứ thế chạy qua bàn lễ tân, định đâm thẳng vào hành lang mà nàng thấy có ghi biển hiệu chuyên môn. Người bảo vệ mặc đồng phục như vệ binh phải chạy theo mẹ con nàng lôi ra. Con nàng khóc lóc, nàng cũng sụt sùi nước mắt:
- Các ông các bà cứu lấy con tôi với.
Người bảo vệ nói như quát:
- Mời chị ra ngoài phòng đợi.
Nàng cố nài nỉ:
- Con tôi đang sốt cao, sợ có vấn đề gì.
- Ai đến đây chả có vấn đề. Có vấn đề mới đến chứ. Người nào cũng khẩn cấp cả. Chị ra kia xếp hàng.
Cô y tá trực ca chạy lại xem xét đánh giá con bé rồi tận tình giải thích với nàng là tình trạng nó chưa đến nỗi nghiêm trọng. Thế là nàng thui thủi bế con ra lấy số rồi ngồi đợi. Những người đang ngồi đợi sẵn đó từ trước đã nhìn thấy nàng định xông vào chen ngang trước họ thì dành cho nàng một cái nhìn đầy khó chịu. Nàng cụp mắt xuống nhìn con rồi vân vê tà áo.
Nàng nghĩ đến Han nhưng không còn giận hắn như lúc sáng nữa. Hắn nói đúng, nàng chỉ là kẻ ở nhờ. Đấy là nhà hắn. Mọi chuyện gây ra không phải lỗi của hắn. Ngay cả việc có con cũng có phần lỗi của nàng. Vậy thì chỉ có thể trách bản thân mình. Nàng biết hắn thích bay nhảy, nhưng khi đó lại luôn nghĩ hắn sẽ thay đổi khi có gia đình. Còn hắn thì lại nghĩ nàng sẽ mãi mãi dịu dàng nghe lời hắn. Nàng than thân trách phận mà không biết rằng đó cũng là suy nghĩ chung của mọi người trên thế gian này. Các bà vợ thường ngộ nhận rằng đàn ông sau khi cưới vợ sẽ thay đổi nhưng chẳng ông nào thay đổi. Các ông chồng thì nghĩ tính cách vợ mình sẽ mãi không thay đổi, nhưng đàn bà sau khi có gia đình, nhất là sau khi có con đều thay đổi tính nết cả. Sự ngộ nhận chết người đó đã khiến không biết bao gia đình tan vỡ, vì chưa có sự chuẩn bị sẵn sàng đương đầu cho tình huống đó.
“Xin mời số 121 vào phòng khám số 3”.
Đang mải suy nghĩ thì tiếng loa gọi vang lên. Nàng hình như quên chưa nhận ra đó là số vé chờ của mình. Tiếng loa lại tiếp tục:
“Nhắc lần thứ hai. Xin mời số 121 vào phòng khám số 3”.
Nàng nhìn lại vé của mình. Đúng là số 121 rồi. Nàng đứng dậy. Con bé đang ngủ ngon lành bị động đánh thức dậy, lại òa khóc dữ dội. Tiếng loa vang lên lần thứ ba:
“Xin nhắc lại lần cuối. Mời số 121 vào phòng khám số 3”.
Nàng luống cuống ôm con muốn chạy lại ngay vì sợ mất lượt. Một tay ôm con, một tay cầm chiếc vé, mắt hướng lên hấp tấp tìm phòng số 3, nàng không để ý có chiếc túi xách của ai đó để trước mặt mình. Chân nàng vướng vào dây túi thế là trong tích tắc nàng hét lên một tiếng “Á” rồi cả mẹ lẫn con ngã dúi xuống phía trước, đập mặt xuống sàn đá hoa lạnh toát.
***
Hắn vẫn đang mê mệt ngủ ngồi trên chiếc ghế bành trong phòng khách, mồ hôi nhễ nhại, mặt mày nhăn nhúm kinh sợ với hình ảnh hai mẹ con Hải Yến lăn lóc dưới sàn đầy máu me, thì bỗng ai đó đập mạnh tay vào vai hắn rồi lắc mạnh:
- Anh ! Anh ơi, dậy đi !
Sự kinh hãi, méo mó toát ra tự gương mặt hắn khiến nàng lo lắng:
- Anh, anh làm sao thế ?
Lúc này Han mới từ từ mở mắt. Thấy Hải Yến đang bế con đứng trước mặt mình, hắn phải chớp mắt lúc lâu mới nhận ra dây là sự thật. Mọi chuyện hắn vừa trải qua chỉ là trong giấc mơ kinh dị. Hắn ôm choàng lấy chân nàng, lắp bắp:
- Cho anh xin lỗi. Anh sai rồi.
- Không sao đâu, anh. Em cũng có sai mà...
- Em đi đâu vậy? Anh gọi em hoài không được...
- Em bế con đi mua nhiệt kế. Điện thoại em để trong phòng ngủ, đặt chế độ rung để khỏi làm con giật mình...
- Anh gọi em từ sáng tới giờ không thấy em nghe máy...
- Không sao đâu, giờ em về rồi mà...
Thở phào nhẹ nhõm, hắn đứng dậy ôm lấy hai mẹ con. Hai mắt hắn nhạt nhòa vì nước mắt...
Khi thấy tay mình cũng ướt đẫm nước mắt nàng, hắn bỗng sững người, không thể trả lời được vì sao nàng cũng khóc...
........................
Ghi chú:
Amant: Homme avec qui une femme a des relations sexuelles en dehors du mariage
Amoureux: Qui exprime, qui marque de l”amour, qui est plein de sentiments” amour, ou qui tend, qui est propre à inspirer de l”amour”.
L.Q.A