văn việt: Khí lực cảm xúc trong tranh Lê Đại Chúc

Danh ngôn

Trong mọi cộng đồng, chúng ta cần một nhóm thiên thần gây rối.

We need, in every community, a group of angelic troublemakers.

(Bayard Rustin – trích bài phát biểu tại New York City 1963)

Trong mọi trường hợp, chắc chắn rằng sự thiếu hiểu biết, đi kèm với quyền lực, là kẻ thù tàn bạo nhất có thể có của công lý.

It is certain, in any case, that ignorance, allied with power, is the most ferocious enemy justice can have.

(James Baldwin - No Name in the Street 1972)

Các cuộc cách mạng và các cá nhân có thể bị giết hại, nhưng bạn không thể giết chết các ý tưởng.

While revolutionaries and individuals can be murdered, you cannot kill ideas.

(Thomas Sankara, một tuần trước khi bị ám sát, 1987)

Không có cảm giác nào cô đơn hơn việc bị chính đất nước mình trục xuất.

There's not a more lonely feeling than to be banished by my own country.

(Kiyo Sato – Kiyo’s Story 2009)

Khí lực cảm xúc trong tranh Lê Đại Chúc

(nhân khai mạc triển lãm tranh Lê Đại Chúc ở Bảo tàng Mỹ thuật TPHCM ngày 4/3/2023)

Hoàng Hưng

Lê Đại Chúc rất đa dạng trong tư duy nghệ thuật, từ bảng màu đến tạo hình và ý tưởng. Con tàu viễn dương của anh đi dọc thế kỷ 20 của hội hoạ thế giới, dừng chân ở mỗi bến, thu lượm tinh hoa và đi tiếp hành trình không mệt mỏi, sau 50 năm vẫn hăm hở đi về một chân trời mà chính anh cũng chưa hình dung được.

Cái nhất quán trong cả ngàn bức tranh của Lê Đại Chúc chính là khí lực cảm xúc của anh. Khi cuồn cuộn hiển lộ khi cố giấu bên dưới lớp phẳng lặng, khí lực ấy đập vào tâm cảm người xem. Điều không phải nhiều hoạ sĩ tên tuổi làm được. Vì anh sống mãnh liệt những giây phút đang vẽ, có thể nói anh đã có những lúc tim-óc-bàn tay-cây cọ-sơn-toile là một!

Khí chất lãng tử của Lê Đại Chúc rất hợp với đường lối dã thú về màu sắc. Nhưng ở nhiều bức tranh, đặc biệt là tranh chân dung, bảng màu dã thú lại kết hợp với suy cảm sâu về nhân vật, tạo nên sự độc đáo của tác giả. Tôi không khỏi lặng người trước những chân dung Lê Đại Thanh, Nguyễn Gia Trí, Đức Chúa, Đức Phật… của Lê Đại Chúc. Đó là những bài thơ thị giác về thân phận con người. Ở vài bức, tôi cảm nhận được gì đó như hồi quang ánh sáng thăm thẳm của mặc khải… Nếu nó tiếp tục chiếu rọi con đường mà tác giả đang đi tới, thì… con tàu viễn dương Lê Đại Chúc sẽ gặp được gì đây, ai biết?