Danh ngôn

Trong mọi cộng đồng, chúng ta cần một nhóm thiên thần gây rối.

We need, in every community, a group of angelic troublemakers.

(Bayard Rustin – trích bài phát biểu tại New York City 1963)

Trong mọi trường hợp, chắc chắn rằng sự thiếu hiểu biết, đi kèm với quyền lực, là kẻ thù tàn bạo nhất có thể có của công lý.

It is certain, in any case, that ignorance, allied with power, is the most ferocious enemy justice can have.

(James Baldwin - No Name in the Street 1972)

Các cuộc cách mạng và các cá nhân có thể bị giết hại, nhưng bạn không thể giết chết các ý tưởng.

While revolutionaries and individuals can be murdered, you cannot kill ideas.

(Thomas Sankara, một tuần trước khi bị ám sát, 1987)

Không có cảm giác nào cô đơn hơn việc bị chính đất nước mình trục xuất.

There's not a more lonely feeling than to be banished by my own country.

(Kiyo Sato – Kiyo’s Story 2009)

Ban Biên tập

Địa chỉ liên lạc:

1. Thơ

tho.vanviet.vd@gmail.com

2. Văn

vanviet.van14@gmail.com

3. Nghiên cứu Phê Bình

vanviet.ncpb@gmail.com

4. Vấn đề hôm nay

vanviet.vdhn1@gmail.com

5. Thư bạn đọc

vanviet.tbd14@gmail.com

6. Tư liệu

vanviet.tulieu@gmail.com

7. Văn học Miền Nam 54-75

vanhocmiennam5475@gmail.com

Tra cứu theo tên tác giả

Chủ Nhật, 19 tháng 2, 2023

Thơ Ngu Yên

Cá Hải Âu

Nếu chị là một phụ nữ người Mỹ

có lẽ dễ sống hơn.

Và đôi khi không cần phải tuyệt vọng.

Không bị chồng đàn áp.

Không bị đời chèn ép.

Ý nghĩ mình thua con vật thường xuyên hiện lên,

ngay cả những khi cảm thấy hạnh phúc.

 

Không ai chưa bước mà đoán được sụp lỗ ra sao?

Không ai sụp rồi mà biết chắc sẽ không sụp nữa?

Ai biết trước có vú sẽ mang đến nhiều bàn tay?

Có vú không phải tự nguyện.

Chẳng một ai tự nguyện có thứ gì trên người.

Ai biết được có mông không nên đi trước mặt người háo sắc?

Có bao nhiêu đàn ông không háo sắc?

Thời nay, đàn bà háo sắc như đàn ông.

 

Sống đáng lẽ không cần tính toán lo âu.

Đời quá ngắn, không cần phải vui, miễn đừng mệt.

 

Tôi mệt đã hơn 65 năm.

 

Tôi có sợ chồng không?

Nghĩ cho cùng, không phải.

Đánh là cùng, bỏ đi là cùng, ly dị là cùng …

Chết là cùng.

Sợ gì?

- Chị có sợ chồng không?

- Sợ. Ảnh dữ lắm.

clip_image002

Chị tôi

một thiếu nữ đầy đủ thứ đẹp

từ dung nhan đến hình hài, một thứ đẹp rõ ràng rất đẹp.

Nhẹ nhàng nâng niu ngày tháng học trò.

 

Con hải âu đặc biệt lông trắng lượn trên sóng biển,

mùa hè qua nhanh

da chưa kịp ăn nắng

môi bắt đầu thơm mùi đàn bà.

Đàn bà là đỉnh cao của phái nữ.

Nơi đàn ông cố gắng trèo lên, sánh đôi.

Không đúng, đàn ông đàn bà không phải một cặp,

như người ta thường nghĩ.

Họ so le.

Chỉ vì những chỗ lồi lõm vừa khít,

họ phải chịu đựng lẫn nhau:

vui buồn sướng khổ, tất cả hòa tan thành “mệt”

 

Đến giờ này, chị đã mệt 73 năm.

 

Thành phố sang mùa đông.

Mưa nước trong loãng chất buồn xám.

 

Có người đàn ông leo lên được đỉnh cao,

cắm ngọn cờ sở hữu vùng da thịt mới.

Chị lấy chồng,

người đàn bà từ trên đỉnh bò xuống,

dốc bùn dưới cơn mưa,

trơn trợt.

Mới hôm trước, chị biết bay.

Một thứ bay vì bốc lửa thẩm mỹ.

 

Chàng thanh niên hào hoa, hiểu biết, đẹp trai,

bắt đầu mọc râu trở thành ông chủ.

Chính thức cai quản hai cái vú, một cái háng

và những cái tương tựa dọc theo đường công danh.

Chị tôi im lặng.

Tôi là phụ nữ, biết được, im lặng là một cách sống.

Mẹ cũng vậy.

Bà ngoại, bà nội cũng vậy.

Tôi tin, bà cố cũng không khác.

Đàn bà gần gũi im lặng hơn gần chồng.

 

Chiến tranh đi qua đời sống.

Bầy dã thú kéo vào phố từ rừng.

Vất bừa bãi xương thịt, nhiều mồi thừa thãi.

Bỏ lại những đống phân to tướng

cùng rác rến tàn hoang.

Chính trị phê phán như cầu kinh cho người chết.

Lịch sử ghi lại, đánh dấu những ngu xuẩn

để mai này con cháu học hỏi làm theo.

Người ghét chiến tranh nhiều hơn

nhưng không thắng được ít người gây chiến tích.

 

Ngu xuẩn là khôn ngoan có lợi cho ít người.

Khôn ngoan là ngu xuẩn của đám đông.

Chính trị sinh ra chiến tranh,

khác gì con chồn đẻ con sói.

Có những kẻ suốt đời nuôi vi trùng

để hại người làm niềm vui.

Ánh mắt hả hê, cái miệng hề hề của người chính trị,

khiến muốn mửa,

nhưng chị tôi mửa vì cấn bầu.

Vẫn im lặng và mỏi mệt.

 

Đàn bà trong chiến tranh

không giống hình vẽ hay tiểu thuyết.

Giống búp bê biết nói, thời bình giá cao

thời chiến giá rẻ.

Thời nào cũng dễ thay áo cởi quần.

Để búp bê nằm xuống, nó nhắm mắt.

Bóp mạnh vào thân, nó kêu.

Lúc lắc, nó tự động nói.

Nhưng đàn bà chỉ giống, không phải búp bê

vì khóc ra nước mắt thật.

 

Tị nạn đánh mất đời sống những thân quen,

cho kim cương hột xoàn đổi lấy đá sỏi,

những sỏi tròn trước sân chúng tôi cất vào ký ức,

nơi trộn lẫn phản bội với trung thành,

người sống làm sao biết chung thủy?

Tôi muốn nói, chung thủy với quê hương.

clip_image002[6]

Những kẻ tha phương cầu thực không cầu chí,

Bầy kên kên xé thịt, không cần biết của ai.

Chim sẻ, chào mào, cu gáy bu theo dù không ăn thịt.

Dù bóng quê nhà chỉ còn bóng xương đen.

 

Có phải vì quê hương không có môi,

những chàng trai năm xưa bỏ nước ra đi

không quay lại hôn như đã hứa?

 

Có phải vì quê hương không có mắt,

không có răng, không có eo, không có da thịt?

Chị không trả lời, không quan tâm.

Đàn ông đã có hết những thứ đó,

họ không quan tâm, không trả lời.

Khi có tình dục, họ quên tình yêu, quên tình nhà.

 

Tình yêu đầy đam mê say đắm

nhưng mỏng như bánh tráng

cuốn sao được thời gian?

khi lòng người đã mài sắc bén

bánh tráng tuy dẻo sẽ rách, rơi hết lời thề.

 

Chấm dứt sự mệt nan y là chết.

Chết cố định mà ngẫu nhiên.

Chúa hay Phật đều chết.

Khi mỗi người chết họ chết theo.

 

Không làm gì được,

nhưng có thể lợi dụng cái chết.

Dùng chết làm nền đen,

sáng tạo sống thành sắc màu tùy ý.

Mỗi bối cảnh đều có đau buồn

chỉ cần thắp sáng để vui với bóng hạnh phúc.

 

Em cũng yêu như chị

nhưng may mắn không tin vào tình yêu.

Đó chỉ là loại thực phẩm chữa bệnh

cô đơn

và gia tăng sự sướng.

Không phải thuốc bổ,

càng không phải thuốc để say sưa.

 

Chị còn nhớ những cuốn phim tình sướt mướt,

như Love Story, Romeo và Juliet, Endless love, Moulin Rouge …?

 

Em và chị khóc mỗi lần xem.

Sau cùng chỉ người trong phim chung tình đến chết.

Người ngoài phim sống khủng bố ái tình.

 

Chị em tôi lớn lên trong phố biển

Đồng nghĩa chúng tôi là cá bơi như chim

Có thời thiếu nữ đỏ tươi như hoa phượng

Và la đà như chuồn chuồn.

Chị ép hoa và bướm vào vở học.

Tôi bắt chuồn chuồn cột hoa phượng vào đuôi

thả bay,

đẹp lạ lùng dưới ánh nắng chiều.

 

Phố biển, có cá sấu,

một loại cá không sống nước mặn.

Nó núp trên bờ.

Cắn chết nhiều nữ sinh.

Những xác thiếu nữ trần truồng phơi tim lộ ngực.

Thời loạn lạc đàn ông dễ trở thành cá sấu,

đàng nào không chừng sẽ chết nay mai.

 

Người ăn lại đồ người khác nhả ra

hoặc kẻ ngu hèn hoặc người siêu việt

Anh ấy xuất hiện

làm kẻ ăn lại đồ thừa,

một cách nghiêm túc

cắm cờ trên đỉnh đàn bà của em.

 

Mỗi khi nhớ lại phố biển

sóng hiền hòa rồi ầm ĩ tuổi mơ, em cười thầm

như người khóc bụm miệng.

Anh ấy hèn theo kiểu siêu nhân.

 

Lý do nào đàn ông xem đàn bà như chó?

Chị là chó.

Mẹ là chó.

Bà nội, bà ngoại, bà cố là chó.

Dù được nâng niu, cho ăn, mua sắm, dẫn đi chơi,

không được có ý kiến

có thể sủa, nhưng không được làm gì.

Nên thường xuyên nằm ngửa, quì chổng mông, rồi đẻ,

Dù muốn hay không, phải rên rỉ cho chủ hài lòng.

Em không muốn làm chó.

Ly dị.

Để siêu nhân nghiền ngẫm nỗi sợ và hèn.

 

Bây giờ chị đã già, mùa đông tuyết trắng phủ lên tóc.

Kẻ cắm cờ vẫn sống.

Chị có bao giờ cầu nguyện cho ai bị chết sớm chưa?

 

Có lẽ, không hiệu nghiệm.

Chúa luôn luôn cắm cờ, sở hữu vũ trụ bao la.

Đừng tự cầu nguyện mình chết sớm.

Hãy quay về phố biển,

nơi chị em mình thả phượng với chuồn chuồn

rồi trở thành chim bơi như cá.

 

Lớn đến tuổi nào đó, đời coi như đã lỡ

Không có một ai không lỡ cuộc đời.

khi nhắm mắt, bằng lòng gắng gượng, là may mắn.

Không có dòng sông nào thẳng.

Không có ánh sáng nào không tối.

Nhất là thân phận đàn bà,

người tự diện soi gương từ nhỏ đến chết.

Họ tìm ai trong gương?

Một nhan sắc trên hình dong quen thuộc?

Hay chân dung họ tự ngưỡng mộ?

 

Hay sau lưng tấm gương có ai đối diện?

Hay không còn ai phản ảnh giống mình?

 

Nhẫn cưới kim cương, chết rồi, nggười khác đeo.

Đàn ông đáng quí, còn sống, người khác hưởng.

Không có mây nào trôi mãi không rơi mưa.

Chim bói cá không thể sống miền núi.

 

Hãy trở về phố biển.

Nơi chị em mình không cần thời gian để hiện diện.

Nơi sóng và hải âu không phải một đôi

mà suốt đời quấn quít.

Nơi mỗi kỷ niệm là phần lời tiết kiệm cho lòng vui.

 

Có lẽ,  phố biển, nơi duy nhất có tuổi mơ bảo vệ

những gì đẹp sót lại trong tâm tư.

Nơi chúng ta có thể sống với mẹ, bà nội, bà ngoại, bà cố …

 

không cần sủa.

Nơi không có những nhân vật chính cụt đầu.

Những nhân vật phụ bằng nhựa.

Không có thú vật biết nói tiếng người.

Không có máu và nạn nhân.

Không có đàn ông xấu

chỉ có đàn ông tử tế, nhân cách tự tại dễ thương.

Nơi quá khứ được tuyển chọn trước khi xuất hiện.

 

Nơi tuổi mơ nối tiếp tuổi thơ,

không có tuổi trưởng thành.

 

Chị ơi.

Hãy trở về phố biển.

Hãy sống tuổi thơ bằng tuổi già

Hãy sống tuổi già bằng tuổi chết

Hãy sống tuổi chết bằng tuổi phục sinh