Lê Học Lãnh Vân

Ba bữa trước, má cô học trò tới trường tìm gặp Vương, tha thiết…

- Thầy tới nhà tui dùng cơm nghe. Nói ăn cơm vậy chớ ba con Hoa xin được nói chuyện với thầy.

Sáng nay, cô sinh viên nhắc Vương…

- Thưa thầy, chiều nay thầy tới nhà em nha thầy. Má em biểu em nhắc thầy ba má em mong thầy tới.

Lời mời của người má và lời nhắc của cô học trò lởn vởn óc Vương khi anh đạp chiếc xe méo vành, lỏng sên tới nhà cô. Mấy hôm trước, nghe anh xin phép dự buổi cơm mời, bà Trọng cười vui nói hay ổng bả muốn kêu con làm rể. Thiệt lòng, anh không chú ý tới Hoa, cô học trò, nhưng lời bà Trọng cũng khiến anh phập phồng…

Hoa là sinh viên năm thứ ba trường Đại học Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh. Năm ngoái Vương dạy thực tập cho lớp Hoa, cô học giỏi, hiền hậu. Qua lời xa gần của vài người bạn học cùng lớp của Hoa và qua trực giác, Vương biết Hoa chú ý anh! Làm sao không nhận ra được ánh mắt len lén và thái độ bối rối? Khoảng hai tháng trước, má Hoa xin tới thăm ông bà Trọng, mang bánh, trà tới biếu gia đình thầy. Lúc ấy anh đang giờ dạy, về nhà nghe bà Trọng kể lại má Hoa khen thầy hiền hiếu. Bà Trọng nói con dạy khoa học, sao bả biết con hiền hiếu. Hay con có nói gì riêng với con nhỏ?

Căn nhà trệt giữa Sài Gòn. Cửa hé, ngó vào thấy Hoa đang lúi húi chỉnh sửa bình bông, Vương lên tiếng, cô giật mình ngó ra, đưa tay chận ngực. Bữa cơm đã được dọn gọn gàng trong phòng khách bày trí đơn giản. Ngoài ba món mặn, xào, canh, còn thêm súp mở đầu và chè sen tráng miệng. Chỉ là bữa cơm lục tỉnh thông thường, nhưng là bữa cơm rất sang vào thời tem phiếu gạo độn lúc đó!

Trong bữa cơm, bác gái kể về gia đình của ông bà và hỏi thăm gia đình Vương. Không khí ấm cúng bao bọc những ánh mắt chân thành, thông cảm.

Khi Hoa dọn mâm cơm xuống phòng sau và rửa chén, chủ đề chính mới được bộc bạch.

- Thầy à, tui với ba nó chỉ có một đứa con gái. Một đời làm ăn tụi tui có ba cái nhà mặt tiền ở Mỹ Tho, cũng kể có của. Bây giờ sống ở đây hết được rồi, tui muốn cho nó di tản, mà thương nó con gái qua bển bơ vơ một mình. Thầy giúp tụi tui được không?

- …

- …

- Thôi thì tui nói thiệt, thầy đi với nó được không?

- Tui biết thầy ngại. Không có gì ngại, thầy chịu đi với nó thì mình là một nhà rồi, tui lo cho thầy cũng được mà. Hễ đi thoát, có thầy qua bển với nó chắc vài năm sau cuộc sống cũng êm. Nghe con Hoa nói thầy giỏi tiếng nước ngoài, làm việc thẳng với người Anh người Pháp. Rủi đi không thoát thì về đây, tiếp tui với ba nó trông coi tài sản ở Mỹ Tho. Thầy cứ đi dạy đại học, biết thầy đàn ông mạnh dạn, tin cậy, tụi tui gởi hết cho thầy. Gởi con, gởi của. Thầy đừng lo, mình siêng năng, tử tế thì tiền của tự nhiên nó chạy tới mình.

- Thầy ơi, tụi tui nhờ thầy mà. Tui lớn tuổi rồi biết tiền bạc dễ kiếm, người tốt khó kiếm. Tui với ổng có tiền, thời buổi này khó tin người, gặp thầy hiền lành tử tế tui mừng lắm. Có một đứa con gái thôi! Thầy bằng lòng thì tui với ba nó bàn chuyện với ba má thầy…

“Chuyện này quan trọng lắm, phải suy nghĩ cẩn thận nghe, con lớn rồi, phải biết cân nhắc” – bà Trọng dặn khi nghe Vương thuật lại.

Vương lấy làm lạ. Bà Trọng vốn người cứng cỏi. Đặt tình nghĩa và lòng tự trọng rất cao, bà đã nhiều lần tỏ ý không ưa hôn nhân dựa dẫm vào quyền thế, tiền bạc.

- Con nên biết, bà này cần con lo cho con gái bả. Không phải lấy nhà cửa hay chuyện di tản dụ dỗ con, ổng bả thiệt sự cần con. Mấy tháng trước, nói chuyện với bả, má biết ý bả. Má để tùy con. Phần má, má biết bả thiệt lòng!

- Mình chưa biết ý của ổng…

- Ổng hiền muốn chết, bả sắp xếp chuyện gì ổng cũng nghe theo. Gia đình ổng gốc Hoa, con nhớ chế độ này kỳ thị người Hoa, họ Lâm, họ Quách, họ Mã… không sống nổi ở đây đâu. Họ đi là đúng. Con cũng nên tính đường đi. Tới chừng giàu có vững chân rồi muốn trở về giúp nước thì về!

- Má với chị đang đau yếu, con đi không được đâu…

- Má là quá khứ rồi, con phải lo tương lai. Đàn ông phải mạnh mẽ. Người đàn ông phải đứng mũi chịu sào, con yếu đuối thì người thân với vợ con con sau này sẽ khổ. Con nhớ con có học thức, lanh lợi người ta mới giao con gái cho con. Đừng mặc cảm hay tự ái vì mình ít tiền, má chắc chắn ra được nước ngoài con sẽ thành công, con sẽ là trụ cột bên đó với bên mình. Tài sản nhà mình giao hết cho nhà nước rồi, tiệm thuốc tây, tiền trong trương mục ngân hàng chế độ lấy hết rồi, thêm đổi tiền mấy bận giờ trắng tay, đâu còn gì giúp con bước đầu. Đây là cơ hội để con đi miễn sau này qua nước ngoài sống có trước sau, không quên tình nghĩa…

- Con đang được đề nghị học bổng đi Tây, bỏ đi uổng lắm. Sợ bỏ mồi bắt bóng…

- Xã hội bây giờ cái gì cũng là bóng hết, không còn tin được cái gì! Ba má lầm, nhiều người lầm! Đã tan tành một Hà Nội thanh lịch, văn hiến năm xưa, lại tan hoang một Sài Gòn tự do giàu có bây giờ! Nghèo khổ, dối trá, thiếu học thức… má thấy con sống ở đây mà đau mà tiếc đứt ruột!

- Không sao đâu má. Con lo đời con được mà. Con không bỏ má mà đi lúc này được đâu!

Hôm nay, thắp nhang ngày giỗ bà Trọng, Vương hiểu lòng mẹ hơn. Ông bà Vương giờ cũng đang lo cho hai đứa con như bà Trọng lo cho Vương hồi đó. Trên ba chục năm vèo bay, nước về nguồn, lá về cội…

Hồi đó, dù nói “Má thấy con sống ở đây mà tiếc đứt ruột”, bà Trọng và Vương rồi đồng ý nhau rằng anh không đi. Vài năm sau bà mất trong lo buồn cho tương lai của con.

Quãng đời mấy chục năm tiếp theo được Vương dùng hữu hiệu. Anh thăng tiến nhanh, đạt những thành quả cho phép không còn chịu ràng buộc lắm bởi cơm áo, bạc tiền. Tới giờ, nghĩ lại thời đó Vương không hiểu từ đâu mình có được năng lượng và sự tập trung làm việc tới như vậy, chỉ biết lúc nào anh cũng nhớ về bà Trọng. Phải chăng đó nguồn năng lượng hay là sự phù hộ?

Trước khi mất, bà chỉ cho Vương “một con nhỏ má thấy nó học giỏi mà hiền, thiệt thà, mạnh khỏe”. Nhờ đó ông bà Vương chọn nhau đúng người, họ hài lòng về cuộc hôn nhân của họ suốt đời kề vai sát cánh làm việc và chăm sóc nhau.

Hơn ba mươi năm trước, khi ở Canada, một hôm Vương bất ngờ nhận thơ của Hoa. Hoa có cuộc sống ổn định tại một xứ tự do giàu có, biết Vương đã lập gia đình, mừng Vương ra nước ngoài có việc làm tốt và như ý. Lúc đó, còn non nớt, Vương không dám trả lời và cũng không giữ địa chỉ…

Bà Vương đang rót tuần trà thứ ba. Ông Vương nhìn bà âu yếm, tự mỉm cười nghĩ nếu hồi đó giữ liên lạc, biết đâu bây giờ gia đình Hoa và gia đình ông giao thiệp thân mật. Và biết đâu con cái hai bên…

Ngày 14 tháng 2 năm 2023