CÁC NHÀ VĂN TRẺ, HỌ ĐANG LÀM GÌ?

Nguyễn Đức Tùng giới thiệu

Nhà thơ Phạm Văn Vũ, Thái Nguyên. Các bài thơ của anh đưa thẳng tôi vào trung tâm của đám đông trẻ tuổi hôm nay. Mang chúng ta đến với những huyền thoại mới, sự hiểu biết sâu xa đối với hiện thực. Thơ anh vừa là bản mô tả các sự kiện của đời sống, các dữ kiện có tính tiểu sử, và đồng thời là bài hát nói về sự cô độc, đôi khi như lời cầu nguyện.

Phạm Văn Vũ viết về khá nhiều đề tài, những câu chuyện của anh bị ám ảnh bởi nỗi lo âu của xã hội, sự sụp đổ của niềm tin. Sự tàn lụi của các giá trị văn hóa của một dân tộc. Hay những dự báo của anh về điều ấy. Thơ đầy những khoảnh khắc được chiếu sáng, tựa như nhận thức mới, hay tựa như một hoàn cảnh mới được sinh ra từ văn bản. Tôi cảm thấy gần gũi với Phạm Văn Vũ vì chia sẻ phần nào những quan tâm của anh về đời sống, sự thách thức của tuổi trẻ, sự nổi loạn bên trong của những tâm hồn cô độc, yêu thương. Con đường còn dài, anh sẽ có những thay đổi. Tôi mong thơ anh sẽ kết hợp được giữa một bên là những xúc cảm trữ tình một bên là tiếng nói của cộng đồng, lương tâm người Việt. Sự kết hợp như vậy, giữa truyền thống phê phán hài hước và cảm giác hạnh phúc epiphany do tình yêu mang lại, là một kết hợp khó khăn, đối với tất cả các nhà thơ, chứ không phải riêng anh. Những nhà thơ Việt hiện nay có thể vượt qua được sự thách thức ấy đếm trên đầu ngón tay. Tôi nghĩ và mong Phạm Văn Vũ ở trong số ấy. Đi xuyên qua giữa hiện thực và phép lạ, không phải là tìm kiếm, mà là đòi lại, từ nơi nào tôi không biết, một quê hương hiền hòa đã mất.

LING LOONG

***

HÌNH NHƯ

 

Lúc ánh mắt chăm chú nghe

trước khi thành lời

Lúc lời nói ngấm tan

trước khi thành trí nhớ

Lúc trí nhớ loang ra

trước khi thành hơi nước

Lúc hơi nước trườn mình

trước khi thành mây

Lúc đám mây lặng yên

trước khi bão nổi

Bài thơ bắt đầu

2016

 

BÊN TRONG CỬA PHÒNG

 

Trời cồn lên một cơn gió quen

Nhắc ngày tháng và nhắc thêm điều gì là lạ

Rót một chén rượu đầy

Cất sách cũ lên giá

Ngoài đường hình như vẫn hối hả

Thôi mình tìm áo ấm khoác thêm

Thêm vào bình hoa một bông cúc mới

Thêm than vào bếp sưởi

Trả lời xong tin nhắn cuối cùng

Khép cửa phòng

Mùa đông này mình làm một mùa đông

2016

 

VẮNG

 

Ngoài kia

Mặt đất đang chật lại

Cỏ không chỗ xanh, cây không chỗ tỏa cành

Dưới kia

Cá tôm đang bỏ đi

Sông suối ao hồ khát khô, biển cũng không còn muối

Trên kia

Bầu trời trắng lặng cao vời

Cơn mây cuối đang sang bầu trời khác

Mình vẫn cùng mọi người

Đông đủ ở đây, tất bật ở đây

Giữa một nơi rất vắng

2016

 

SHOCK

 

Sau cú shock buổi sáng

Mình im lặng

Đến cú shock buổi chiều

Mình lại im lặng

Cả cú shock buổi tối

Mình vẫn im lặng

Thở phào rũ bỏ

Đêm im lặng

Nhưng đó cũng là lúc sự tĩnh lặng ra đi

2017

 

CŨ

 

Đều đặn những cập nhập mới

Chuyển động 86.400 giây

Những tin giả vẫn nhận được nhiều chia sẻ

Những chuyện có thật khó tin vẫn nhiều lên hằng ngày

Không có gì không được luận bàn

Từ chuyện rau sống đến chuyện tổng thống

Những luận bàn chồng chéo ngổn ngang

Nhiều và dễ như là tự động

Trôi trong kết nối triền miên

Chạm tay nhẫn nại kiếm tìm

Đọc mình trong một câu chuyện cũ

                                                2017

 

BÓNG CÂY

 

Nhựa dính vào trán vã mồi hôi

nhựa bắn ra bàn tay bật máu

vân gỗ hằn trên vân tay

mắt gỗ in trong cái nhìn

rễ cây quàng quấn bước chân

cành gãy gập trong bóng hình rụng rời khụy ngã

của người cầm cưa

Lưỡi cưa kéo đi kéo lại trong đêm

đứt lìa giấc mơ

Lưỡi cưa cứa đi cứa lại trên môi

tức tưởi bật không thành lời

Những chiếc lá đã rụng xuống từ lâu

bay đi từ lâu

nghĩ mình còn đủ mát lành

đùm nhau trở về xoa vết đau chằng chịt

Con đường thênh thang nghẽn đặc

Những gốc trụi trơ chỉ lên cao lời nhắc:

Bóng cây còn lẩn vẩn trong mây

                                                2017

 

MÂY LẠ

 

Bên kia núi

Tiếng lá hát vào trăng

Bên kia trăng

Tiếng lá hát vào trời

Bên kia trời

Mây hát buồn như lá

Tiếng hát bay ra

Đậu vào mình đám mây rất lạ

2017

 

NHẬT KÝ NGÀY CHÀO ĐÓN CON

 

Bên trong phòng sinh

Tiếng thở của mẹ mỗi lúc càng thêm căng

Tiếng đạp của con mỗi lúc càng thêm mạnh

Chúng ta chỉ còn cách nhau một vòng tay

Mà lâu hơn rất nhiều chín tháng mười ngày

Ngoài này mọi thứ đang hối hả

Mọi thứ đang dừng lại

Yên lặng

Tất cả để dành

Đợi cuộc gặp của chúng ta

Và…

Chốt khóa thời gian mở ra 

Cánh cửa phòng sinh mở ra niềm hồi hộp

Mọi người nhìn con tròn xoe nhìn thế giới

Vòng tay cha con mình đón lấy nhau

Nghi lễ bắt đầu

2018

 

ĐÊM ĐẦU TIÊN NHÌN CON NGỦ

 

Bỗng chốc mọi thứ đều bé lại

Như cánh môi đo đỏ mấp máy

Như đôi tay nhỏ xiu cuộn tròn

Như sợi tóc tơ non non

Cả nhà mình ai cũng đang bé lại

Y bằng thành viên mới

Mọi người khẽ cười

Khi nghe tiếng khóc o oe

Má con thơm hương sữa mẹ

Áo ba thơm hương trẻ thơ

Nâng đêm trên tay thật nhẹ

Nhẹ như thoang thoảng giấc mơ

Đêm nay ba không chợp mắt

Để được ngủ trong giấc ngủ của con

2018

 

LING LOONG

 

Mẹ ư hừ dỗ dành

Ba lim dim bên con lim dim

Trong giấc mơ trẻ thơ

Con dạy ba đánh vần

Những chữ cái từ miệng nhỏ bay ra

Ling loong ling loong

Tay con vẫy quả bóng, nó lăn tròn thành tiếng cười

Tay con vẫy cánh màn, nó bay thành mây trời

Tiếng cười va vào mây trời nằm im một góc

Con nhoài mình đuổi bắt bạn chơi

Ba dụi mắt ngoảnh sang

Cái miệng mơ còn đang ling loong

Đôi tay mơ còn đang vẫy vẫy

Tiếng dỗ dành ư hừ đã ngủ say

Ba đứa trẻ chung nhau giấc mơ này

2018

 

TRỞ VỀ

 

1.

Cây đại ngày đêm phủ trong nhang khói

Không nở được hoa

Lặng yên nhìn dòng người tấp nập

Lặng yên nghe dõng dạc A Di Đà

Hối hả những hồi chuông

Dồn dập những tiếng mõ

Lời nguyện cầu tô màu xanh đỏ

Thoăn thoắt đôi bàn tay đếm tiền lễ sau cánh cửa chùa

Dưới chân tượng Phật, hàng người vẫn xếp dài

Nhưng bóng áo vàng đã rời đi về hướng khác.

 

2.

Khẩu hiệu nô nức treo từ ngoài cổng đến góc lớp

Danh hiệu hăm hở trưng bày trên sân khấu và trong phòng họp

Các thầy cô vẫn lẳng lặng thi đua

Các em vẫn lẳng lặng xếp hàng

Không ai giải thích cho các em vì sao thức ăn bẩn tuồn được vào nhà trường

Vì sao người kia bị chính bạn bè mình hành hạ giữa đám đông

Vì sao người kia được nâng gần hai chục điểm để vào chuyên nghiệp

Vì sao nhiều câu hỏi vì sao đến thế?

Sau cánh cổng có một cánh cổng khác

Chưa kịp mở ra đã lại khép vào

Trong câu hỏi có một câu hỏi khác

Những ánh mắt trẻ thơ thấp thỏm nhìn nhau

Các phụ huynh vẫn tấp nập đón con

Đón những gương mặt ngơ ngác héo mòn.

 

3.

Bố trở về

Từ đoàn người xếp hàng dài dưới chân tượng Phật

Từ tấp nập phụ huynh đón con ngơ ngác héo mòn trước cổng trường

Giật mình nghĩ về bóng áo vàng đã rời đi theo hướng khác

Về những ánh mắt giữa thấp thỏm khôn lường

Cứ mỗi ngày trở về

Bố lại thêm một câu hỏi

Bao nhiêu câu hỏi mà bố không biết cất đi đâu

Không biết tự mình trả lời ra sao

Không biết trả lời con như thế nào

Bên cửa sổ

Trong căn phòng nhỏ vừa vặn giấc ngủ trẻ thơ

Con đang thiêm thiếp mơ

Tiếng thở nhẹ và đều nhắc bố cách trả lời các câu hỏi

Cám ơn con.

2019

 

LẮNG

 

Dưới này

Ngấm bao nhiêu hương đất

Mà sen

Trên kia

Ngấm bao nhiêu hương trời

Mà trăng

Đêm nay

Giữa một bầu vàng

Sen đã bắt đầu trăng

Giữa một bầu vàng

Trăng cũng bắt đầu sen

Chỉ màn đêm mới biết

Có người áo vàng

Tay ngấm sen và tóc ngấm trăng

Trong ánh mắt u ẩn lấp lánh

Nửa như níu nửa như nâng

Sau giờ khắc lắng mình

Chầm chậm nở.

2020

 

NGHE

 

Trái cây kể chuyện hoa nở

Con kiến kể chuyện đất đai

Bàn tay kể chuyện cánh cửa

Buổi chiều kể chuyện sớm mai

Mưa nắng kể chuyện mùa vụ

Con đường kể chuyện bước chân

Cánh đồng kể chuyện ngọn cỏ

Sương rỏ kể chuyện phù vân

Đóa sen kể chuyện tiếng chuông

Chuông vọng một làn hương đắm

Chập chờn ở giữa, mình ngân

Xa kia lá rơi văng vẳng

2021

 

P.V.V