(Link bản pdf ở cuối bài. Xin chia sẻ rộng rãi.)

Alex Thai

Một ngày sau khi cựu Đại sứ VNCH Bùi Diễm qua đời tại nhà riêng ở Rockville, Maryland, hôm 24/10/2021, thọ 99 tuổi, cuốn hồi ký Gọng kìm lịch sử do ông ủy thác cho nhà xuất bản Việt Tide tái bản năm 2019, đã được đưa lên mạng điện toán, tạo điều kiện thuận tiện cho độc giả khắp thế giới thưởng thức và tham khảo.

Năm 2000, hồi ký chính trị Gọng kìm lịch sử của tác giả Bùi Diễm lần đầu tiên ra mắt độc giả tại Hoa Kỳ dưới dạng sách bìa cứng do cơ sở Phạm Quang Khai xuất bản. Gọng kìm lịch sử là do chính tác giả viết lại bằng tiếng Việt theo sau ấn bản tiếng Anh In the Jaws of History năm 1987, chứ không phải một tác phẩm dịch lại từ tiếng Anh.

Tuy nhiên, sau khi In the Jaws of History ra đời, đã có một số phiên bản dịch thuật từ tiếng Anh sang tiếng Việt lưu truyền trên liên mạng điện toán. Những phiên bản này đều không có sự đồng ý của tác giả. Do đó, trong lần tiếp xúc với chủ nhiệm Việt Tide, tiến sĩ Ông Thụy Như Ngọc, tại Nam California vào ngày 20 tháng 6 năm 2017, ông Bùi Diễm đã cho phép nhà xuất bản Việt Tide tái bản sách Gọng kìm lịch sử để bản gốc được lưu truyền. Thêm vào đó, trong cuộc điện đàm vào ngày 23 tháng 9 và lá thư đề ngày 1 tháng 10 năm 2019, tác giả Bùi Diễm cho Việt Tide được phép đăng tải toàn bộ hồi ký Gọng kìm lịch sử lên trang mạng baoviettide.com của tòa soạn để rộng đường dư luận.

Sinh tại Phủ Lý tỉnh Hà Nam năm 1923, tác giả Bùi Diễm là thứ nam của học giả Bùi Kỷ. Như đa số thanh niên thời đó, ông sớm tham gia phong trào độc lập và ông vừa tốt nghiệp Toán học và Cơ Động học tại Đại Học Hà Nội năm 1945 thì đất nước có biến. Là cháu học giả Trần Trọng Kim, ông được quan sát chính phủ Trần Trọng Kim từ khi hình thành và sau đó tham gia đàm phán việc Pháp trao trả độc lập cho Việt Nam. Cũng từ đó, ông đã chứng kiến 30 năm nổi trôi lịch sử từ nhiều vị trí đặc biệt: theo dõi Hội Nghị Genève 1954, Bộ Trưởng Phủ Thủ Tướng 1965, Đại Sứ Việt Nam Cộng Hòa tại Hoa Kỳ 1967-1972, Quan Sát Viên Đặc Biệt tại Hòa Đàm Paris 1968, Đại Sứ Lưu Động 1973-1975. Từ 1975, ông định cư gần thủ đô Washington DC của Hoa Kỳ.

Do kinh nghiệm trực tiếp như vậy, ông Bùi Diễm là tiếng nói được các trung tâm nghiên cứu Hoa Kỳ lắng nghe về quan điểm của người Việt: cố vấn cho tổ hợp Rand Corporation, học giả tại các trung tâm nghiên cứu như Woodrow Wilson Center for International Scholars, American Enterprise Institute, hay Indochinese Institute của Đại Học George Mason, và Giám Đốc Viện Nghiên Cứu Pacific Basin Research Institute. Nhằm trình bày với dư luận Mỹ quan điểm người Việt ta về cuộc chiến Việt Nam, năm 1987, ông viết cuốn In the Jaws of History, được công nhận là chứng liệu đáng kể. Với bố cục tương tự, Gọng kìm lịch sử của ông là hồi ký chính trị của một người Việt cùng chia sẻ với người Việt kinh nghiệm bi thương của dân tộc về quá khứ cận đại và niềm tin vào viễn tượng sáng sủa hơn của đất nước trong tương lai không xa.

Trước sự ra đi của tác giả Bùi Diễm, nhà xuất bản Việt Tide xin chân thành chia buồn cùng gia quyến.

Xin trân trọng giới thiệu cùng quý độc giả trên toàn thế giới ấn bản điện tử và ấn phẩm tái bản Gọng kìm lịch sử (pdf): https://baoviettide.com/tusach.html

Phim Lịch sử truyền khẩu, sự can thiệp của Hoa Kỳ tại Việt Nam qua cái nhìn của một nhà ngoại giao, 1965-1975: https://youtu.be/hLSGCEK0mto