Danh ngôn

Trong mọi cộng đồng, chúng ta cần một nhóm thiên thần gây rối.

We need, in every community, a group of angelic troublemakers.

(Bayard Rustin – trích bài phát biểu tại New York City 1963)

Trong mọi trường hợp, chắc chắn rằng sự thiếu hiểu biết, đi kèm với quyền lực, là kẻ thù tàn bạo nhất có thể có của công lý.

It is certain, in any case, that ignorance, allied with power, is the most ferocious enemy justice can have.

(James Baldwin - No Name in the Street 1972)

Các cuộc cách mạng và các cá nhân có thể bị giết hại, nhưng bạn không thể giết chết các ý tưởng.

While revolutionaries and individuals can be murdered, you cannot kill ideas.

(Thomas Sankara, một tuần trước khi bị ám sát, 1987)

Không có cảm giác nào cô đơn hơn việc bị chính đất nước mình trục xuất.

There's not a more lonely feeling than to be banished by my own country.

(Kiyo Sato – Kiyo’s Story 2009)

Ban Biên tập

Địa chỉ liên lạc:

1. Thơ

tho.vanviet.vd@gmail.com

2. Văn

vanviet.van14@gmail.com

3. Nghiên cứu Phê Bình

vanviet.ncpb@gmail.com

4. Vấn đề hôm nay

vanviet.vdhn1@gmail.com

5. Thư bạn đọc

vanviet.tbd14@gmail.com

6. Tư liệu

vanviet.tulieu@gmail.com

7. Văn học Miền Nam 54-75

vanhocmiennam5475@gmail.com

Tra cứu theo tên tác giả

Thứ Năm, 23 tháng 9, 2021

Bài trường ca những ngày Sài Gòn phong tỏa… (kỳ 1)

Lê Vĩnh Tài

 

1.

thật không may cho tất cả chúng ta

thật không may như thế

 

nhân loại đang tiếp tục vỡ trận

vì một con vi rút

 

nhân loại đang chảy máu

vì sự tham lam ích kỷ của chúng ta

 

chúng ta quên rằng tất cả chúng ta

cứ tưởng với Thượng Đế trên cao là một

 

thật không may một số trong chúng ta

cứ nghĩ họ tốt hơn những người khác

và Thượng Đế đã chọn họ

như Người, là duy nhất

 

thật không may một số trong chúng ta

sử dụng Người chỉ để thờ phượng và hoang tưởng

linh hồn chúng ta trở nên đen như đám mây

trong mưa bão

 

ngay cả Thượng Đế cũng đã chết

trong sự thờ phượng vô lý của chúng ta

 

để cái ác của họ vẫn nằm trong bóng tối

của chính chúng ta

 

thật không may một số trong chúng ta

lại ác hơn quỷ dữ

 

 

2.

vẫn còn chỗ để sống

vẫn còn chỗ để yêu

vẫn còn chỗ để ghét

vẫn còn chỗ để tha thứ

vẫn còn chỗ để thay đổi

vẫn còn chỗ để thở

vẫn còn chỗ để tin

vẫn còn chỗ để đau buồn

 

chỉ không còn chỗ cho chúng ta nhập viện

 

 

3.

bạn có thể thấy sài gòn chật vật

mọi người ai cũng mệt

nhưng sài gòn sẽ đứng vững

bất kể thời thế trở nên quá khó khăn

mọi người phải vật lộn

và bị dồn

vào thế bí

 

sài gòn sẽ nở nụ cười tươi nhất

mặc dù sài gòn muốn khóc

sài gòn sẽ chiến đấu

mặc dù số phận

 

và bạn thấy sài gòn đang vùng vẫy

nhưng bạn không bao giờ thấy

sài gòn gục ngã

 

những đêm đầy nước mắt

và bình minh của những người già

bên chiếc xe lăn vẫn còn treo một hộp cơm

nhưng cuối cùng, sau tất cả

sài gòn lại chào đón bất kỳ người xa lạ

đến với ước mơ

và trái tim rộng mở

 

sài gòn luôn tha thứ

cho chính mình

và cho những lỗi lầm của người khác

 

và tất cả

sẽ trôi qua

nhưng lần này Sài gòn sẽ chứa đầy

rất đầy

những oán hờn tiếc nuối...

 

 

4.

hôm nay chúng ta cùng cầu nguyện

những người đã chết vẫn nằm trong danh sách được phát thức ăn

những bác sĩ đã chết vẫn còn đang chữa bệnh

 

tất cả chúng ta vẫn an toàn

tất cả chúng ta cùng mạnh mẽ

ai còn sống và ai đã chết

xin hãy thương xót tất cả chúng ta

 

những điều chúng ta có thể làm được

là đeo mặt nạ

lên nỗi buồn đen tối

 

chúng ta chảy nước mắt màu đỏ, khao khát sự kinh hoàng

chúng ta nhìn khoảnh khắc của sự thật

cái chết chỉ mang thêm một ít rắc rối

chúng ta than thở chúng ta thì thầm

chúng ta tuân theo số phận

của những kẻ lang thang hay đổ lỗi

bị ám ảnh bởi máu

 

tiếng khóc cuối cùng của trái tim

chúng ta hay tự hỏi tại sao

khi ông ta bước ra

được bao bọc trong những con số lộng lẫy

những con số zero đầy hy vọng

mọi người trầm trồ nhìn ông ta

vì tầm nhìn bằng vàng

vì một vẻ đẹp cho phòng thí nghiệm

 

nhưng ông ta là một con quái vật

được thượng đế mang tặng cho chúng ta

 

những pháo đài thiêng liêng bị phá vỡ

trống rỗng đường phố không một linh hồn

những con vẹt che kín bầu trời

khi ông ta vẫy tay ra hiệu

 

bây giờ

những con số của ông ta sắp bị lãng quên

ho và hắt hơi là vũ khí giết người hàng loạt

chúng ta sẽ hồi tưởng về màu đen

nhưng mặt còn lại của đồng tiền vẫn trắng

 

như đám mây

như một con bồ câu trắng bay

cất lên bài ca hy vọng

như một lá cờ trắng báo hiệu bình minh

 

mọi người nhìn ông ta

một kẻ thích ngắm người chết như nhìn vẻ đẹp trong cơn bão

 

 

5.

bạn đang ở một thành phố

xa xôi, lấp lánh, đầy mùi của kỷ niệm

một trăm hai mươi mốt ngày ở trong một cái hộp bằng giấy

 

ngay trong không khí bạn thở

chiến tranh đang nóng lên

và mang đến những cơn ác mộng

còn lớn hơn những đám mây hình nấm

 

bạn đã sẵn sàng

như những người tị nạn

đang được bố thì các bữa ăn

bằng lửa

 

hơi thở của bạn chậm lại

bạn bay qua các đường phố trống rỗng, cho đến khi

bầu trời như một hộp thư

toàn thư rác

 

bạn đổ đầy bình xăng nhưng xe xẹp lốp

không còn phải làm gì nữa

bạn chỉ đi bộ và đi bộ

cho đến khi nhịp thở của bạn

vang lên từng nhịp trong hoàng hôn

trong tháng bảy cô hồn

và mưa ngập

 

những người bạn biết đang rất lạnh...

 

 

6.

sau bữa tiệc của lửa

ai cũng phải xếp hàng cách nhau hai mét

tôi trở về nhà

con đường, ngôi nhà, những lời kinh đang tụng

không phải một bài thơ

"nhớ ngày nao hoa nắng ngủ trên cây

những ngày thương tích lớn..."

 

những bài thơ mà tôi đã ngậm trong miệng

để trả tiền công bơi qua ngôi mộ của mình

một con sông lạnh

bên kia bờ mê

 

chắc cũng sắp đến bờ rồi

vì những người bơi đã quá mệt

những nhịp thở cuối cùng khi đã đến nơi

nghe hổn hển như lời xưng tội

lội xuống sông

 

không có sự chuộc tội nào từ những người đang chờ để tụng ca

sự thành công của các chỉ thị

ra lệnh cho cơn gió

ra lệnh cho cơn sốt

ra lệnh cho cơn đói

 

mệnh lệnh

mệnh lệnh

mệnh lệnh

 

những mệnh lệnh

người chết thành những hạt tro trắng

người sống thành những sợi tóc trắng

mọi thứ vội vàng khép lại

để họ còn tiếp tục tụng ca

 

 

7.

vẻ đẹp của bạn nằm trong nước mắt

loang lên sàn nhà dã chiến

những ai không còn sự lựa chọn

giữa sống và chết

với một mũi thuốc đơn độc

 

và mỗi bước chân

đang kéo bạn ra khỏi tầm nhìn của họ

để nghe thấy âm vang

của những tiếng kêu cứu

trong những chiếc hộp các-tông

bạn chấp nhận bay lên từ không gian trống rỗng

nhưng thay vì tìm sự hài hòa

họ lại tìm kiếm kẻ thù

ngồi thì thầm ngay bên bạn

 

họ chỉ muốn

máu và thịt

da và xương

lông và tóc

móc ra

để chưng cất tâm trí của họ

về sự vô tín

hay cuồng tín

 

họ cũng bị gánh nặng

bởi sự nhiệt tình u uất của họ

và sự trống rỗng tàn nhẫn

trong tâm trí của kẻ bị thống trị

khi họ đồng ý rằng tất cả phải kết thúc

bạn chỉ còn cách cầu chúc

họ không bình an

trong lời nguyền chia ly từ bốn ngàn

năm trước...

 

 

8.

đêm nay sẽ rất dài

chúng ta không phải những mảnh vỡ

chúng ta chỉ phá vỡ

chính mình

 

chúng ta không phải là mục tiêu

chúng ta không phải là khẩu hiệu

chúng ta là những xác tín

đúng và sai

 

chúng ta xem những gì họ làm

học cách tự kiểm soát

bản thân mình

 

chúng ta ném lá cờ trắng đầu hàng

giữ bình tĩnh khi các điệu múa trở nên hỗn loạn

chúng ta mệt mỏi chờ đợi

một cô gái xuất hiện với mùa đông trong mắt

với trái tim chìm trong cô đơn

gió đang thổi, mang lại nỗi buồn

trong khi đất nước đang bay lên trời

trong tơi bời tro bụi

 

 

9.

cơn bão trong ngực bùng lên

bạn thở

 

trái tim thành tảng đá

bạn thở

 

linh hồn đã vô tình

bạn thở

 

các bác sĩ còn yêu

bạn còn thở

 

bạn chỉ thấy mình nghẹt thở

như giấc mơ giữa ban ngày

những bài thơ nảy mầm trong mạch máu

và bạn thở cho đến khi trái tim đập lại

cho đến khi vết bầm tím mờ đi

cho đêm đến dịu dàng

cho bình minh màu vàng cam ló dạng

 

tôi cũng sẽ thở

dù chúng ta không ai có đủ ô-xy

 

 

10.

bây giờ em đã thành khói

những ngày xưa cũ qua đi

thơ anh đã thành tro bụi

đố em xương cốt là gì?

 

bao giờ mùa xuân sẽ đến

em còn nấu bánh chưng không

lửa cháy mà anh lạnh quá

em không còn biết mùa đông

 

em cũng không đau lưng nữa

vết thương thoát vị đã lành

chỉ lá phổi màu nước mắt

máy thở đang khóc rưng rưng

 

bao giờ bao giờ mùa xuân?

 

 

11.

bạn từng rút kinh nghiệm

từng rút tiền

nhưng lần này bạn rút ống thở

 

tôi ước mình có thể làm việc này, nhưng tôi đang đau quá

tôi phải hòa chung với hơi thở của Mẹ

đang uốn cong người nấc lên và sặc lần cuối

 

khi ống thở được rút ra

chúng ta luôn nỗ lực

thoát khỏi tình trạng tồi tệ

 

nhưng với cơn thịnh nộ

bạn không thể rút nó ra như bạn rút tiền

cũng như ngày xưa không có ai bị rút móng tay khi tra tấn

 

sự rút lui sẽ giết chết chúng ta

trong khi tế bào của tôi đang khao khát sự ấm áp của bạn

để làn da bạn cảm giác trên da tôi

để hình ảnh bạn còn mãi trên giác mạc của tôi

trái tim tôi cảm thấy như nó đang là một hang động

gió hú bên trong lồng ngực của chính mình

 

tôi không thở được

tôi cần cảm thấy bạn

sự rút lui của bạn đang giết chết tôi

tôi muốn gọi cho bạn hôm nay

tôi muốn giọng nói của bạn vang trong tai tôi

như thể nó là một loại ma túy

trước khi tôi bị rút ra

 

 

bạn là lưỡi dao

đã cắt ngang cổ họng tôi quá nhiều lần

nhưng tôi vẫn thèm muốn ánh thép của bạn

nỗi đau của bạn

tôi nhớ bạn

 

như một khổ nạn kiếp người

 

12.

những hủ tro cốt

có thể của một anh thợ hồ

có thể của một người tình nguyện

có thể của một nhà thơ

hay của một tên tội phạm

 

họ cùng thức dậy sau giấc ngủ

trong một vòng tròn lửa

không ai bị cháy, không ai đau

chỉ như sấm sét ở bên tai

 

họ không bị bỏng

vì họ có thể cảm nhận được sức nóng

ngàn độ

 

của ánh lửa lóe lên như từ kiếp trước

 

họ chưa xong món nợ

khối lượng là khối lượng của khối

lượng của đống tro tàn

nhẹ bỗng nát tan

 

họ chưa xong món nợ

tro tàn là tro tàn là một đống tro tàn

khi sống họ vào vai quần chúng

chết thành ma mồ côi

thành nắm tro lo lắng bồn chồn

sợ vào nhầm nhà không còn gặp Mẹ

 

những lời người ta hứa trước khi họ chết

giờ cháy cùng hy vọng

mang theo ước mơ

những giấc mơ héo úa

tan biến ở phía xa

 

xa như mắt em xa như cả cuộc đời

 

bây giờ, nó mới là sự thật

khi đám tro bị đổ xuống đất

và tất cả bị lãng quên

nhưng vết sẹo trên da của họ

vừa mới ngày hôm qua

nên vẫn còn in hằn trên hũ cốt

bám vào những người còn sống

đổ tro xuống đất đổ tro xuống sông

một linh hồn đang cầu xin được sống lại

anh ta còn hai đứa con gái

nên không thể thành tro bụi

 

tro tàn tro tàn vẻ đẹp của một đống tro tàn

vẻ đẹp vẻ đẹp nhìn cái đẹp nát tan

dù cái đẹp tro tàn

dù mớ bụi tro bay

 

nhưng những hủ tro này lại là công việc

bạn có thể làm tốt nhất hôm nay

và cũng không còn ai trả tiền cho bạn nữa

 

 

 

13.

kính thưa các loại không khí

tôi hít thở

tôi úp mặt xuống gối

ướt đẫm những giấc mơ

 

bạn đừng lo lắng ôm lấy tôi

với tất cả trò vô nghĩa

như cái chết của trò chơi

sự đau đớn quá nhanh

tôi bị ngắt kết nối

 

tôi uống bạn như chén thuốc độc hàng ngày

như buổi sáng mà người ta vẫn hít thở

nhắc nhở

 

tôi

không khí như thế nào

thế nào là không khí

và khi không có cách nào để biết

tôi tan vào vợ tôi

nàng không bị đầu độc bởi sự ngộp thở của bạn

nàng hét lên nhưng tôi không nghe thấy

tôi bị say

tôi hát

nhưng nàng không nghe thấy

tôi phải làm gì để thành giọng nói

nàng có thể nghe?

tôi phải làm gì

trong thế giới đầy tiếng ồn ào như vỡ?

tôi phải làm gì

để nàng trở nên thanh thản?

tôi phải làm gì

thế giới này đầy sự phá hủy?

 

mỗi sáng tôi thức dậy với tách cà phê

và một chiếc gối

ngâm mình với nỗi sợ hãi của nàng

vì bệnh viện đã không còn chỗ

 

 

14.

tôi đã chết và tôi đang xin lỗi

sợi dây thun quần

vì nó vô tội

cũng như tôi

 

tôi biết tôi đã giết chết chính mình

tôi không nông nổi

tôi còn quần áo của con thay ra chưa kịp giặt

chén dĩa chưa kịp rửa

tôi còn nợ con tôi những bữa ăn

 

tôi đoán họ đã ở đó, thì thầm

luân phiên mang ý chí tôi xuống bãi rác

hay nhà xác

 

những suy nghĩ của tôi

bị bẻ gãy

bạn hãy nhớ

không gì có thể thoát

thiên đường và địa ngục

trái đất và bầu trời

bị bệnh và vâng lời

xin chào và tạm biệt

cũng đừng quá luyến tiếc

 

hãy suy nghĩ lần cuối những gì bạn muốn

vì bạn cũng không còn máu chảy trong tim

nó đã ngạt thở

chỉ còn tôi thở

 

nhưng tôi không thể ngưng ý nghĩ về cái chết:

- tôi sẽ trở thành gì

khi bệnh viện cũng không còn muốn nhận?

 

 

15.

các bác sĩ

họ không có súng

họ chỉ có ống nghe

 

trước khi cái ống nghe của họ kịp chạm vào ngực bạn

có thể bạn tình cờ đã quên

nhịp thở của mình

 

họ không phải là một tấm ảnh để các nhà chính trị làm quảng cáo

như bài thơ bạn viết bằng mực đỏ

như máu không thể rửa sạch

 

nơi biên giới cái chết, không có mũi tên

nhiều thứ sẽ xuyên qua như ánh mắt

bởi vì tâm trí chúng ta không thể bị xiềng xích

dù dưới giá treo cổ

 

trước khi khát vọng của họ phải chịu tan biến

nhiều khi chỉ do thiếu một cái xét nghiệm

hay mấy bình ô-xy

 

khi màn đêm mờ dần họ bảo vệ thịt da của chúng ta

để gân xương không biến thành cát bụi

trước khi bạn mất đi người thân yêu nhất của mình

họ cố nói chuyện với bạn bằng cách chạm ống nghe vào ngực bạn

khi phổi bạn bị sưng

khi bạn ho toàn màu đỏ

trước khi mọi thứ bị lãng quên

trước khi tâm trí của mọi người chỉ lo mua mì gói để tồn tại

trước khi bạn ngoan ngoãn viết ra di chúc dặn dò hay phá hủy

họ đã dang rộng đôi cánh, cho bạn bay

xa vô tận

 

và nếu

cái ống nghe rơi vào ngực bạn

như bạn vẫn rơi vào tình yêu

như con ong rơi vào một bông hoa

như bài thơ nhấm nháp tình yêu từ lọ mực

như suốt đêm họ vẫn thức

thì cái ống nghe là cả một thế giới

được ban phước với những điều kỳ diệu

như những màu sắc của họa sĩ trên tác phẩm

làm mê hoặc độc giả

như hy vọng đang xảy ra bây giờ

bên máy thở

 

trước khi cái ống nghe tình cờ quên mất nhịp thở của bạn

như tờ giấy cháy mất bài thơ

làm họ bật khóc

thì bạn vẫn cứ mơ

 

giấc mơ của những cơn ngộp thở...

 

 

16.

tôi tự gọi mình là nhà thơ

nhưng tôi không thể sử dụng phép ẩn dụ

tôi cũng không dám mô tả đầy đủ

những gì tôi cảm thấy

từ hàng ngàn ngàn chiếc xe máy

quê hương mệt lả trên đường

 

tôi tự gọi mình là nhà thơ

nhưng tôi là ai?

tôi chỉ là một đứa trẻ

kiệt sức ngồi sau lưng mẹ

bế em

 

tôi tự gọi mình là nhà thơ

nhưng tôi sợ cuộc sống

đến mức ngộp thở chết trong phòng

ba ngày không ai biết

 

tôi luôn tìm cách đối phó

như ngày xưa tôi tìm ai đó

để yêu

và tuyệt vọng

 

bạn thấy không?

bạn không thấy sao?

 

tôi muốn tin rằng đây là giấc mơ

nhưng cuối cùng

tôi mong ước tôi có thể thật sự ở bên bạn

bạn xa cách quá

có thể do bạn đã chết

có thể bạn bị đuổi khỏi con đường

duy tân cây dài bóng mát da người nóng rát

lửa đỏ mắt người

 

tôi với các giác quan của tôi

chảy trong mạch máu

không biết đau

như một đứa trẻ

thèm mùa hè

để thức dậy sớm đi chơi với bạn bè

và không phải ngủ mơ...