Danh ngôn
Trong mọi cộng đồng, chúng ta cần một nhóm thiên thần gây rối.
We need, in every community, a group of angelic troublemakers.
(Bayard Rustin – trích bài phát biểu tại New York City 1963)
Trong mọi trường hợp, chắc chắn rằng sự thiếu hiểu biết, đi kèm với quyền lực, là kẻ thù tàn bạo nhất có thể có của công lý.
It is certain, in any case, that ignorance, allied with power, is the most ferocious enemy justice can have.
(James Baldwin - No Name in the Street 1972)
Các cuộc cách mạng và các cá nhân có thể bị giết hại, nhưng bạn không thể giết chết các ý tưởng.
While revolutionaries and individuals can be murdered, you cannot kill ideas.
(Thomas Sankara, một tuần trước khi bị ám sát, 1987)
Không có cảm giác nào cô đơn hơn việc bị chính đất nước mình trục xuất.
There's not a more lonely feeling than to be banished by my own country.
(Kiyo Sato – Kiyo’s Story 2009)
Ban Biên tập
Địa chỉ liên lạc:
1. Thơ
tho.vanviet.vd@gmail.com
2. Văn
vanviet.van14@gmail.com
3. Nghiên cứu Phê Bình
vanviet.ncpb@gmail.com
4. Vấn đề hôm nay
vanviet.vdhn1@gmail.com
5. Thư bạn đọc
vanviet.tbd14@gmail.com
6. Tư liệu
vanviet.tulieu@gmail.com
7. Văn học Miền Nam 54-75
vanhocmiennam5475@gmail.com
Tra cứu theo tên tác giả
- A. A. Fadeev
- A. Puskin
- A. T.
- Abdulrazak Gurnah
- Abraham F. Lowenthal
- Ace Le
- Ace Lê
- Adam Gopnik
- Adonis
- Adrian Horton
- Agi Mishol
- Ajar
- Akiko Miki
- Alain Guillemin
- Alan Phan
- Alăng Văn Gáo
- Alăng Văn Giáo
- Aldous Huxley
- Aleksandr Griboedov
- Alesandr Blok
- Alex Marshall
- Alex Smith
- Alex Thai
- Alex-Thái Đình Võ
- Alexander Fadeev
- Alexander Solzhenitsyn
- Alexandra Alter
- Alexandre FERON
- Alice Munro
- Alina Lesik
- Alison Flood
- Allen Ginsberg
- Amanda Gorman
- Amartya Sen
- Amelia Glaser
- Amos Oz
- An Nam
- Anatole France
- Anatoly Gavrilov
- Anders Olsson
- André Breton
- André Menras
- André Menras – Hồ Cương Quyết
- André Menras Hồ Cương Quyết
- Andrea Hoa Pham
- Andrea Kendall-Taylor
- Andreas Fulda
- Andreas Wimmer
- Andrew Postman
- Andy Cao
- Anh Anh
- Anh Hồng
- Anh Hồng (nhà thơ)
- Ánh Liên
- Anh Nhi
- Anh Văn
- Anika Zeller
- Anna Akhmatova
- Anna Maria Bracale Ceruti
- Anna Mitchell
- Anne Carson
- Anne Hébert
- Anne Henochowicz
- Annie Ernaux
- António Jacinto
- Antôn Nguyễn Trường Thăng
- Archimedes L.A. Patti
- Arlette Quỳnh Anh Trần
- Arnold Schwarzenegger
- Arthur Koestler
- Arty Abel
- Arvind Subramanian
- Augustina
- Aurélie Coulon
- Aurelien Breeden
- Ba Sàm
- Bá Thụ Đàm
- Bạch Cúc
- Bạch Hoàn
- Bách Mỵ
- Bách Thân
- Bạch X. Phẻ
- Bạch Xuân Phẻ
- Bakhtin
- Ban Mai
- Bàn Văn Thòn
- Ban Vận động Văn đoàn Độc lập Việt Nam
- Bảo Huân
- Bảo La
- Bảo Nhi Lê
- Bảo Ninh
- Bảo Phác
- Bão Vũ
- Barbara Demick
- Bashô
- Batrioldman
- Bauxite Việt Nam
- Bắc Đảo
- Bắc Phong
- Bằng Việt
- BB Ngô
- Bei Dao
- Benjamin Péret
- Benjamin Ramm
- Bertolt Brecht
- Bertrand Russell
- Bettina Rheims
- Bích Ngân
- Biếm họa
- Biên Cương
- Biệt Hiệu
- Bilahari Kausikan
- Billy Collins
- Bình Nguyên Lộc
- Brahma Chellaney
- Branko Milanovic
- Brett Reilly
- Brian Pascus
- Brian Wu
- Brice Pedroletti
- Brodsky
- Bryan
- Bùi An
- Bùi Bảo Trúc
- Bùi Bích Hà
- Bùi Chát
- Bùi Chí Trung
- Bùi Chí Vinh
- Bùi Công Thuấn
- Bùi Công Trực
- Bùi Đức Lại
- Bùi Giáng
- Bùi Hải Quảng
- Bùi Hoàng Tám
- Bùi Hoằng Vị
- Bùi Huệ Chi
- Bui Huy Hoi Bui
- Bùi Mai Hạnh
- Bùi Mạnh Hùng
- Bùi Mẫn Hân
- Bùi Minh Quốc
- Bùi Ngọc Tấn
- Bùi Quang Thắng
- Bùi Suối Hoa
- Bùi Thanh Hiếu
- Bùi Thanh Phương
- Bùi Thanh Tuấn
- Bùi Thụy Băng
- Bùi Tiến An
- Bùi Trân Phượng
- Bùi Trọng Hiền
- Bùi Văn Kha
- Bùi Văn Nam Sơn
- Bùi Việt Sỹ
- Bùi Vĩnh Phúc
- Bùi Xuân Bách
- Bùi Xuân Đính
- Bùi-Viết Văn Đức
- Bulgakov
- Bửu Chỉ
- C.D.
- Cái Lư Hương
- Cái Trọng Ty
- Cam Ly
- Cảnh Chánh
- Cao Bảo Vân
- Cao Bình Minh
- Cao Chi
- Cao Gia An
- Cao Hành Kiện
- Cao Huy Thuần
- Cao Kim Ánh
- Cao La
- Cao Quang Nghiệp
- Cao Tần
- Cao Thị Hồng
- Cao Thu Cúc
- Cao Việt Dũng
- Cao Xuân Hạo
- Cao Xuân Huy
- Carl Bildt
- Carl O. Schuster
- Carlos Assunção
- Carolyn Mary Kleefeld
- Cát Linh
- Cẩm Tú
- Cấn Thị Thêu
- Chan Phuong
- Chanh Tam
- Charles Bo
- Charles Bukowski
- Charles Simic
- Chau Doan
- Chân Minh
- Chân Pháp Xa
- Chân Phương
- Chân Xuân Tản Viên
- Châu Diên
- Châu Hải Đường
- Châu Hồng Thủy
- Châu Hữu Quang
- Chenn
- Chế Diễm Trâm
- Chế Lan Viên
- Chi Mai
- Chi Phương
- Chiêu Dương
- Chiêu Khiêm
- Chiharu Shiota
- Chim Hải
- Chim Trắng
- Chinh Ba
- Chính Tâm
- Chính Vĩ
- Chinua Achebe
- Chơn Không Cao Ngọc Phượng
- Christian Gampert
- Christian Welzel
- Christina Mary Hjortlund
- Christoph Giesen
- Christoph Sator
- Christopher Balding
- Christopher Goscha
- Christy Wampole
- Chu Dương
- Chu Hảo
- Chu Hoạch
- Chu Kim
- Chu Mộng Long
- Chu Quang Tiềm
- Chu Tử
- Chu Văn Lễ
- Chu Văn Sơn
- Chu Vĩnh Hải
- Chu Vương Miện
- Chu Xuân Diên
- Chung Le
- Claire Simon
- Clay Phạm
- Concepcion de Leon
- Connie Hoàng
- Cora Engelbrecht
- Costica Bradatan
- Cổ Ngư
- Cù An Hưng
- Cù Huy Hà Vũ
- Cù Mai Công
- Cù Tuấn
- Cung Minh Huân
- Cung Tích Biền
- Cung Trầm Tưởng
- D. S. Likhachev
- Da Màu
- Dạ Ngân
- Dạ Thảo Phương
- Dã Tượng
- DAD
- Dadolin Murak
- Damien Keown
- Dan Bilefsky
- Dan Slater
- Dana Gioia
- Danh ngôn
- Dani Rodrik
- Daniel Halpern
- Daniel Hautzinger
- Daron Accemoglu
- David Brown
- David Gascoyne
- David Marchese
- David Weinberger
- Ðặng Thơ Thơ
- Demetrio Paparoni
- DEUTSCHE WELLE
- Di
- Di Li
- Diêm Liên Khoa
- Diễm Thi
- Diễm Tường
- Diễn đàn Thế kỷ
- Diệp Duy Liêm
- Diệp Huy
- Ðinh Cường
- Dino Buzatti
- Dipanjan Roy Chaudhury
- Dmitri Prokofyev
- Dmitry Burago
- Dmitry Muratov
- Doãn Cẩm Liên
- Doãn Mạnh Dũng
- Doãn Mẫn
- Doãn Quốc Sỹ
- Dominique Lemieux
- Donald Inglehart
- Donna Ashworth
- Ðỗ Quang Nghĩa
- Ðỗ Quyên
- Du Tử Lê
- Dung Nguyễn
- Dũng Phan
- Dũng Trung Kqd
- Dũng Vũ
- Duy Lam
- Duy Tân
- Duy Thanh
- Duy Thông
- Duyên Anh
- Dư Hoa
- Dư Kiệt
- Dư Thị Hoàn
- Dư Thu Vũ
- Dương Đại Triều Lâm
- Dương Đình Giao
- Dương Khánh Phương
- Dương Kiền
- Dương Ngạn
- Dương Nghiễm Mậu
- Dương Ngọc Thái
- Dương Như Nguyện
- Dương Phương Vinh
- Dương Thắng
- Dương Thiệu Tước
- Dương Thu Hương
- Dương Thuấn
- Dương Tú
- Dương Tường
- Dương Văn Ba
- Dylan Suher
- Đà Văn
- Đàm Hà Phú
- Đàm Hách Thành
- Đào An Khánh
- Đào Anh Kha
- Đào Công Tiến
- Đào Duy Anh
- Đào Hiếu
- Đào Lê Na
- Đào Ngọc Chương
- Đào Nguyên
- Đào Nguyễn
- Đào Nguyên Phương Thảo
- Đào Như
- Đào Phương Liên
- Đào Quang Toản
- Đào Tấn Phần
- Đào Thái Tôn
- Đào Thị Hương
- Đào Tiến Thi
- Đào Trung Đạo
- Đào Trường Phúc
- Đào Tuấn
- Đào Tuấn Ảnh
- Đào Văn Thuỵ
- Đào Văn Tiến
- Đào Vũ Anh Hùng
- Đặng Anh Đào
- Đặng Bích Phượng
- Đặng Chương Ngạn
- Đặng Đình Cung
- Đặng Đình Mạnh
- Đặng Hà
- Đặng Hải Sơn
- Đặng Hoàng Giang
- Đặng Hồng Nam
- Đặng Hùng Võ
- Đặng Hương Giang
- Đặng Hữu
- Đặng Mai Lan
- Đặng Mậu Tựu
- Đăng Nguyên
- Đặng Phùng Quân
- Đặng Quốc Thông
- Đặng Sơn Duân
- Đặng Thái
- Đăng Thành
- Đặng Thân
- Đặng Thị Hảo
- Đặng Thơ Thơ
- Đặng Tiến
- Đặng Tiến (Thái Nguyên)
- Đặng Trung Nghĩa
- Đặng Túy
- Đặng Văn Dũng
- Đặng Văn Hùng
- Đặng Văn Ngữ
- Đặng Văn Sinh
- Đặng Vũ Vương
- Đặng Xuân Thảo
- Đặng Xuân Xuyến
- Đằng-Giao
- Điểm Thọ
- Đinh Bá Anh
- Đinh Cường
- Đinh Hoàng Thắng
- Đinh Hùng
- Đình Kính
- Đinh Linh
- Đinh Ngọc Thu
- Đinh Phương
- Đinh Phương Thảo
- Đinh Quang Anh Thái
- Đinh Thanh Huyền
- Đinh Thị Như Thúy
- Đinh Trường Chinh
- Đinh Từ Bích Thuý
- Đinh Từ Bích Thúy
- Đinh Văn Đức
- Đinh Vũ Hoàng Nguyên
- Đinh Ý Nhi
- Đinh Yên Thảo
- Đoàn Ánh Thuận
- Đoàn Bảo Châu
- Đoàn Cầm Thi
- Đoàn Công Lê Huy
- Đoàn Hồng Lê
- Đoàn Huy Giao
- Đoàn Huyền
- Đoàn Khắc Xuyên
- Đoàn Lê Giang
- Đoàn Nhã Văn
- Đoàn Thanh Liêm
- Đoan Trang
- Đoàn Tùng Nguyễn
- Đoàn Tử Huyến
- Đoàn Việt Hùng
- Đoàn Xuân Kiên
- Đỗ Anh Hoa
- Đỗ Anh Tuấn
- Đỗ Cao Bảo
- Đỗ Duy Ngọc
- Đỗ Đức
- Đỗ Đức Đông Ngàn
- Đỗ Đức Hiểu
- Đỗ Hòa
- Đỗ Hoàng Diệu
- Đỗ Hồng Ngọc
- Đỗ Hồng Nhung
- Đỗ Hữu Chí
- Đỗ Kh
- Đỗ Kh.
- Đỗ Khiêm
- Đỗ Kim Thêm
- Đỗ Lai Thuý
- Đỗ Lai Thúy
- Đỗ Lê Anh Đào
- Đỗ Mạnh Hoàng
- Đỗ Minh Tuấn
- Đỗ Nghê
- Đỗ Ngọc
- Đỗ Ngọc Thống
- Đỗ Quang Nghĩa
- Đỗ Quang Vinh
- Đỗ Quý Toàn
- Đỗ Quyên
- Đỗ Quỳnh Dao
- Đỗ Thắng Cảnh
- Đỗ Thị Thu Trà
- Đỗ Thiên Anh Tuấn
- Đỗ Trí Vương
- Đỗ Trọng Khơi
- Đỗ Trung Quân
- Đỗ Trường
- Đỗ Tuyết Khanh
- Đồng Chuông Tử
- Đông Hoài
- Đông Hồ
- Đông Kha
- Đông Ngàn Đỗ Đức
- Đông Nghi
- Đức Ban
- Đức Đàm
- Đức Flying Bay
- Đức Hoàng
- Đức Lê
- Đức Phổ
- Đức Tâm
- Đức Tiến
- E.E. Cummings
- E.M. Chernoivanenko
- Eamonn Butler
- Eckart Kleßmann
- Eduardo Galeano
- Edward Hirsch
- Elena Pucillo Truong
- Elias Canetti
- Ellen Bass
- Eloisa Amezcua
- Emiel Roothooft
- Emmanuelle Jardonnet
- Eric Weiner
- Erica Frantz
- Erik Harms
- Erik Korling
- Euan Ward
- Evgheni Dobrenko
- F.N.
- Federico García Lorca
- Feliks Kuznesov
- Filip Lech
- Flanny O’Connor
- Florence Noiville
- Florian Altenhöner
- Francis Fukuyama
- Francis Fukuyma
- Frank Dikötter
- Frank O'Hara
- Frankfurt
- Fred Hiatt
- Friedrich Dürrenmatt
- Friedrich Nietzsche
- Fritz J. Raddatz
- Gabriel García Márquez
- Gaither Stewart
- Gaiutra Bahadur
- Gary Leupp
- Gặp gỡ và trò chuyện
- Georg Bönisch
- Georg Trakl
- George Burchett
- George Orwell
- George Perreault
- George Siemens
- Gerhard Will
- Germain Droogenbroodt
- Giang Dang
- Giang Lại Đức
- Giang Nam
- Giáng Vân
- Giáp Văn Dương
- Gideon Rachman
- Giuse Lê Công Đức
- Goethe
- Gonçalo Fernandes
- Gottfried Benn
- Graham Allison
- Grigory Yudin
- Günter Kunert
- Gyảng Anh Iên
- Hà Duy Phương
- Hà Dương Tuấn
- Hà Dương Tường
- Hà Đình Nguyên
- Hạ Đình Nguyên
- Hà Huy Sơn
- Hà Hương
- Hà Lệ Minh
- Hà Ngọc Hòa
- Hạ Nguyên
- Hà Nguyên Du
- Hà Nhân
- Hà Nhật
- Hà Phạm Phú
- Hà Quang Vinh
- Hà Sĩ Phu
- Hà Thanh Vân
- Hà Thế
- Hà Thị Minh Đạo
- Hà Thúc Sinh
- Hà Thủy Nguyên
- Hà Tùng Long
- Hà Tùng Sơn
- Hà Văn Thịnh
- Hà Văn Thùy
- Hà Vũ Trọng
- Hagi Kenaan
- Hai An Vu
- Hải Hạc
- Hải Ngọc
- Hai Thanh
- Han Dang
- Hàn Giang
- Han Kang
- Hàn Vĩnh Diệp
- Hạnh Nguyên
- Hạnh Phước
- Hạnh Viên
- Hannah Beech
- Hào Thiện Nhân
- Haruki Murakami
- Hân Hương
- Heiko Buschke
- Heinrich Heine
- Henri Michaux
- Henry David Thoreau
- Henry Wadsworth Longfellow
- Heriberto Araújo
- Hermann Hesse
- Hiền Trang
- Hiệp Ikaria
- Hiệu Minh
- Hiếu Tân
- Ho Lai-Ming
- Hòa Bình Lê
- Hoa Níp
- Hoài Hương
- Hoài Nam
- Hoài Phương
- Hoài Thanh
- Hoài Việt
- Hoài Ziang Duy
- Hoan Doan
- Hoàn Nguyễn
- Hoàng Ánh
- Hoàng Anh Tuấn
- Hoàng Cát
- Hoàng Cầm
- Hoàng Chí Hiếu
- Hoàng Chính
- Hoàng Cường Long
- Hoàng Dũng
- Hoàng Dương Tuấn
- Hoàng Đăng Khoa
- Hoàng Đỗ
- Hoàng Đông
- Hoàng Đức Truật
- Hoàng Hà
- Hoàng Hải Thủy
- Hoàng Hải Vân
- Hoảng Hãn
- Hoàng Hưng
- Hoàng Khởi Phong
- Hoàng Kim Oanh
- Hoàng Lại Giang
- Hoàng Lan
- Hoàng Lan Anh
- Hoàng Lan Chi
- Hoàng Lê
- Hoàng Lệ
- Hoàng Linh
- Hoàng Long
- Hoàng Mai Ðạt
- Hoàng Mạnh Hải
- Hoàng Minh Trí
- Hoàng Minh Tường
- Hoàng Nam
- Hoàng Nga
- Hoàng Ngọc Biên
- Hoàng Ngọc Hiến
- Hoàng Ngọc Nguyên
- Hoàng Ngọc Tuấn
- Hoàng Nguyễn
- Hoàng Nguyên Vũ
- Hoàng Nhơn
- Hoàng Nhuận Cầm
- Hoàng Phong Tuấn
- Hoàng Phủ Ngọc Tường
- Hoàng Quân
- Hoàng Quốc Hải
- Hoàng Thị Hường
- Hoàng Thị Thu Thủy
- Hoàng Thu Phố
- Hoàng Thúy
- Hoàng Thuỵ Anh
- Hoàng Tiến
- Hoàng Trung Thông
- Hoàng Tuấn Công
- Hoàng Tuấn Phổ
- Hoàng Tùng
- Hoàng Tuỵ
- Hoàng Văn Sơn
- Hoàng Việt
- Hoàng Vũ Thuật
- Hoàng Xuân Phú
- Hoàng Xuân Sơn
- Hoàng Xuân Tuyền
- Hoàng Yến
- Horst Bienek
- Howard Gardner
- Hồ Anh Thái
- Hồ Bạch Thảo
- Hồ Bất Khuất
- Hồ Diệu Vân
- Hồ Dzếnh
- Hồ Đắc Vũ
- Hồ Đình Nghiêm
- Hồ Hải Thụy
- Hồ Hữu Tường
- Hồ Minh Tâm
- Hồ Ngọc Đại
- Hồ Như
- Hồ Phú Bông
- Hồ Tịnh Tình
- Hồ Trường An
- Hồ Tú Bảo
- Hội những người ủng hộ GS. Chu Hảo
- Hồng Anh
- Hồng Hoang
- Hồng Lê Thọ
- Hồng Phú
- Huệ Hương Hoàng
- Huguette Bertrand
- Huong Nguyen
- Huy Cận
- Huy Đức
- Huy Tưởng
- Huyền Thương
- Huỳnh Duy Lộc
- Huỳnh Hoa
- Huỳnh Hữu Uỷ
- Huỳnh Hữu Ủy
- Huỳnh Kim Báu
- Huỳnh Kim Quang
- Huỳnh Lê Nhật Tấn
- Huỳnh Liễu Ngạn
- Huỳnh Ngọc Chênh
- Huỳnh Như Phương
- Huỳnh Sơn Phước
- Huỳnh Tấn Mẫm
- Huỳnh Thế Du
- Huỳnh Thục Vy
- Huỳnh Trọng Khang
- Huỳnh Tuấn Anh
- Hứa Chương Nhuận
- Hương Lan
- Hường Thanh
- Hương Thủy
- Hữu Danh
- Hữu Đông
- Hữu Loan
- Hữu Mai
- Hữu Phương
- Ian Bui
- Ian Johnson
- Igor Poglazov
- Ilza Burchett
- Inrasara
- Iris Radisch
- Isabella Kwai
- Issa
- Issac Bashevis Singer
- Italo Calvino
- Iya Kiva
- J. M. Lotman
- J.B Nguyễn Hữu Vinh
- Jacques Attali
- Jacques Prévert
- Jake Johnson
- James Borton
- James Daniel Spears
- James G. Zumwalt
- James Grossman
- James Joyce
- James Poniewozik
- James Stavridis
- James WrightJuan Felipe Herrera
- Janos Kornai
- Jared Carters
- Jason Lopata
- Jason Morris-Jung
- Jay Nordlinger
- Jaya K.
- Jean Chesnaux
- Jean d'Ormesson
- Jean Piaget
- Jean Przyluski
- Jean Toomer
- Jean-Jacques Brochier
- Jean-Jacques Roth
- Jean-Louis Rocca
- Jean-Luc Chalumeau
- Jean-Marc Roberts
- Jean-Patrick Géraud
- Jean-Paul Sartre
- Jefferson Cowie
- Jeffrey Hanfover
- Jeffrey Nall
- Jessica Swoboda
- Jessie Yeung
- Jiayang Fan
- Jimmy Carter
- Joan Hua
- João Guimarães Rosa
- Joaquin Nguyễn Hòa
- John Barrow
- John Cheever
- John Freeman
- John Keane
- John McCain
- Jon Fosse
- Jonathan Dee
- Jonathan London
- Jörg Wischermann
- Jorge Amado
- Jorge Luis Borges
- Joschka Fischer
- Josée Lapointe
- Joseph Wong
- Joseph Wright
- Josh Rogin
- Joshua Rothman
- Juan Pablo Cardenal
- Juan Pablo Cardenal & Heriberto Araújo
- Julia Cagé
- Julio Cortázar
- Jun’ichiro Tanizaki
- Kahil Gibral
- Kai Hoàng
- Kale
- Kalynh Ngô
- Kamel Daoud
- Kao Phú
- Kap Seol
- Karel Appel
- Karen Tongson
- Kate Chopin
- Kazuo Shiraga
- Kenneth Nguyen
- Keorapetse Kgositsile
- Kerstin Holm
- Kều Jang
- Kha Lương Ngãi
- Khái Hưng
- Khaly Chàm
- Khang Quốc Ngọc
- Khánh
- Khánh Bình
- Khánh Duy
- Khánh Ly
- Khánh Mai
- Khanh Nguyen
- Khanh Pham
- Khánh Phương
- Khánh Trâm
- Khánh Trường
- Khét
- Khế Iêm
- Khiêm Nhu
- Khổng Đức Thiêm
- Khuất Đẩu
- Khuê Phạm
- Khuyết Thư
- Kiệm Hoàng
- Kiến Văn
- Kiệt Anh Hùng
- Kiệt Tấn
- Kiều Duy Vĩnh
- Kiều Loan
- Kiều Mai Sơn
- Kiều Maily
- Kiều Phong
- Kiều Thị An Giang
- Kim Ân
- Kim Chi
- Kim Dung
- Kim Hạnh
- Kim Thúy
- Kim Trần
- Kinh Bắc
- Kính Hòa
- Klaus Wiegerefe
- Kúm
- Kurt-Martin Mayer
- Kỳ Duyên
- Kyoko Numano
- L. N. Tolstoy
- L. V. H.
- La Khắc Hoà
- La Khắc Hòa
- Lã Nguyên
- Lại Nguyên Ân
- Lam Điền
- Lam Ngọc
- Lam Thái Hòa
- Lan Nguyên
- Lang Anh
- Langston Hughes
- LAP
- Larry Diamond
- Lars Vargö
- Laura Cappelle
- Laurent Sagalovitsch
- Lawrence Ferlinghetti
- Lâm Chương
- Lâm Duyên
- Lâm Hạnh
- Lâm Lê
- Lâm Ngân Mai
- Lâm Quang Mỹ
- Lâm Thị Mỹ Dạ
- Leon Trotsky
- Leonard Cohen
- Lê An Thế
- Lê Anh Hoài
- Lê Anh Hùng
- Lê Ân
- Lê Bá Đảng
- Lê Bích Vượng
- Lê Chiều Giang
- Lê Công Định
- Lê Công Giàu
- Lê Công Tư
- Lê Ðình Nhất Lang
- Lê Dũng
- Lê Duy Nam
- Lê Đạt
- Lê Đăng Doanh
- Lê Đình Cai
- Lê Đình Khẩn
- Lê Đình Thắng
- Lê Đỗ Huy
- Lê Đức Dục
- Lê Đức Thôn
- Lê Giang Trần
- Lê Hải
- Lệ Hằng
- Lê Hiệp
- Lê Hoài Nguyên
- Lê Hoàng Diễm Trang
- Lê Hoàng Lân
- Lê Học Lãnh Vân
- Lê Hồ Quang
- Lê Hồng Hà
- Lê Hồng Hiệp
- Lê Hồng Lâm
- Lê Hùng
- Lê Hùng Vọng
- Lê Huyền Ái Mỹ
- Lê Huỳnh Lâm
- Lê Hữu
- Lê Hữu Khoá
- Lê Hữu Khóa
- Lê Hữu Nam
- Lê Kế Lâm
- Lê Khải
- Lê Kim Duy
- Lê Ký Thương
- Lê Lạc Giao
- Lê Luân
- Lê Mã Lương
- Lê Mai
- Lê Mai Lĩnh
- Lê Mạnh Chiến
- Lê Mạnh Đức
- Lê Minh Chánh
- Lê Minh Hà
- Lê Minh Hiền
- Lê Minh Khuê
- Lê Minh Phong
- Lê Ngân Hằng
- Lê Ngọc Luân
- Lê Ngọc Sơn
- Lê Nguyễn
- Lê Nguyễn Duy Hậu
- Lê Nguyễn Hương Trà
- Lê Nguyên Long
- Lê Nguyên Vỹ
- Lê Như Bình
- Lê Oa Đằng
- Lê Phan
- Lê Phú Khải
- Lê Quang
- Lê Quang Đức
- Lê Quảng Hà
- Lê Quang Hợp
- Lê Quang Thành
- Lê Quân
- Lê Quốc Anh
- Lê Quỳnh
- Lê Quỳnh Mai
- Lê Sa Long
- Lê Si Na
- Lê Sơn
- Lê Tất Đạt
- Lê Tất Điều
- Lê Thanh Dũng
- Lê Thanh Hải
- Lê Thanh Phong
- Lê Thanh Trường
- Lê Thân
- lê thi diem thuý
- Lê Thị Hồng Minh
- Lê Thị Huệ
- Lê Thị Hường
- Lê Thị Oanh
- Lê Thị Thấm Vân
- Lê Thiết Cương
- Lê Thiếu Nhơn
- Lê Thọ Bình
- Lê Thời Tân
- Lê Thời Thôi
- Lê Thu Hiền
- Lê Thúy Bảo Liên
- Lê Tiên Long
- Lê Trí Tuệ
- Lê Trinh
- Lê Trọng Nghĩa
- Lê Trọng Nguyễn
- Lê Trung Tĩnh
- Lê Trường Thanh
- Lê Tuấn Huy
- Lê Tuyết Hạnh
- Lê Văn Bỉnh
- Lê Văn Hảo
- Lê Văn Hiếu
- Lê Văn Hòa
- Lê Văn Luân
- Lê Văn Sơn
- Lê Văn Trung
- Lê Văn Tùng
- Lê Vĩnh Tài
- Lê Vĩnh Triển
- Lê Vũ Trường Giang
- Lê Xuân Khoa
- Lê Xuyên
- Li Edelkoort
- Li Zhongqin
- Liêu Diệc Vũ
- Liêu Thái
- Liễu Trương
- Linh Nguyên
- Linh Văn
- Linh Vân
- Linh-Chân Brown
- LKH
- Lorca
- Louis Aragon
- Louise Glück
- Lộc Vàng
- Luân Hoán
- Ludwig von Mises
- Luke Hunt
- Luke Turner
- Lữ Kiều
- Lữ Quỳnh
- Lương Đào
- Lương Thiệu Quân
- Lương Thư Trung
- Lưu Á Châu
- Lưu Bình Nhưỡng
- Lưu Diệu Vân
- Lưu Đức Trung
- Lưu Hà
- Lưu Hiểu Ba
- Lưu Khánh Thơ
- Lưu Mê Lan
- Lưu Minh Hải
- Lưu Na
- Lưu Nhi Dũ
- Lưu Quang Vũ
- Lưu Thuỷ Hương
- Lưu Thủy Hương
- Lưu Trọng Văn
- Lưu Uyên Khôi
- Lý Đợi
- Ly Hoàng Ly
- Lý Ngang
- Ly Phạm
- Lý Quang Hoàn
- Lý Thanh
- Lý Tiến Dũng
- Lý Toàn Thắng
- Lý Trực Dũng
- Lý Xuân Hải
- Lydia Davis
- Lynh Bacardi
- LysP
- M. Gorky
- M.L. Gasparov
- Mạc Phong Tuyền
- Mạc Văn Trang
- Mạc Việt Hồng
- Mạch Nha
- Mạch Quang Thắng
- Madeleine Riffaud
- Mai An Nguyễn Anh Tuấn
- Mai Anh Tuấn
- Mai Bá Ấn
- Mai Bá Kiếm
- Mai Chanh
- Mai Hiền
- Mai Khôi
- Mai Kim Ngọc
- Mai Nhật
- Mai Ninh
- Mai Quốc Ấn
- Mai Quỳnh
- Mai Quỳnh Nam
- Mai Sơn
- Mai Thái Lĩnh
- Mai Thanh Sơn
- Mai Thảo
- Mai Tú Ân
- Mai Văn Hoan
- Mai Văn Phấn
- Mai Văn Tính
- Maki Starfield
- Mamleev
- Mạnh Kim
- Marc Andrus
- Marcel Reich-Ranicki
- Marci Shore
- Marco Ferrarese
- Margarita Lyutova
- Maria Donovan
- Maria Ressa
- Mario Vargas Llosa
- Marion Hennebert
- Mark B. Hamilton
- Mark Binelli
- Mark Frankland
- Mark Osaki
- Mark Strand
- Marta Hillers
- Martin Jankowski
- Martin Kulldorff
- Marty Robbins
- Mary Morose
- Mary Walsh
- Mathias Mayer
- Matthew Clayfield
- Matthew Crawford
- Maurice Blanchot
- Maximilian Steinbeis
- May
- Maya Angelou
- Mặc Đỗ
- Mặc Lâm
- Mân Côi
- McAmmond Nguyễn Thị Tư
- Media Văn Việt
- Michael Burawoy
- Michael Scammell
- Miêng
- Mike Ives
- Mikhail Shishkin
- Mikhail Viktorovich Zygar
- Milan Kundera
- Mimmi Diệu Hường Bergström
- MInh Anh
- Minh Huệ
- Minh Hùng
- Minh Luật
- Minh Quang – Lê Chiên
- Minh Quang Ho
- Minh Tâm
- Minh Thùy
- Minh Thư
- Minh Toàn
- Minh Tuấn
- Monica Berlin
- Mỹ Hằng
- Mỹ Lan
- N. S. Khrushchev
- Nam Dao
- Nam Dao Nguyễn Mạnh Hùng
- Nam Đan
- Nam Đông
- Nam Nguyên
- Nam Sơn
- Naowarat Pongpaiboon
- Natalia lacovelli
- Nataliya Zhynkina
- Natsume Sōseki
- Nay Aung
- ng. anhanh
- Ng.Uyển Nicole Dương
- Ngải Vị VỊ
- Ngân Xuyên
- Nghệ thuật
- Nghiêm Lương Thành
- Nghiêm Phương Mai
- Nghiêm Xuân Hồng
- Nghiên Cứu Phê Bình
- Ngo Thu
- Ngọc Anh
- Ngọc Duy Phan
- Ngoc Hien Bui
- Ngọc Linh
- Ngô Anh Tuấn
- Ngô Bảo Châu
- Ngô Đình Thẩm
- Ngô Đồng
- Ngô Hương Giang
- Ngô Khắc Tài
- Ngộ Không Phí Ngọc Hùng
- Ngô Liêm Khoan
- Ngô Minh
- Ngô Minh Khôi
- Ngô Ngọc Loan
- Ngô Ngọc Trai
- Ngô Nguyên Dũng
- Ngô Nhật Đăng
- Ngô Quốc Phương
- Ngô Quốc Thịnh
- Ngô Thế Vinh
- Ngô Thị Kim Cúc
- Ngô Thị Thanh Lịch
- Ngô Tùng Phong
- Ngô Tự Lập
- Ngô Văn
- Ngô Văn Giá
- Ngô Viết Nam Sơn
- Ngô Viết Trọng
- Ngô Vĩnh Long
- Ngô Xuân Hội
- Ngô Xuân Phúc
- Ngô Xuân Thảo
- Ngu Yên
- Nguyen Duc Thanh
- Nguyễn Hải Hoành
- Nguyễn Anh Dũng
- Nguyễn Anh Tuấn
- Nguyễn Anh Tuấn - đạo diễn
- Nguyễn Bá Chung
- Nguyễn Bách Việt
- Nguyễn Bảo Chân
- Nguyễn Bắc Sơn
- Nguyên Bình
- Nguyên Cầm
- Nguyên Cẩn
- Nguyên Chánh
- Nguyễn Chí Hoan
- Nguyễn Chí Thuật
- Nguyễn Chí Trung
- Nguyễn Chí Tuyến
- Nguyễn Chinh Trung
- Nguyễn Cung Thông
- Nguyễn Cường
- Nguyễn Danh Bằng
- Nguyễn Danh Huế
- Nguyễn Danh Lam
- Nguyễn Ðăng Thường
- Nguyễn Duy
- Nguyễn Dương Quang
- Nguyễn Đạt
- Nguyễn Đắc Kiên
- Nguyễn Đắc Xuân
- Nguyễn Đăng Điệp
- Nguyễn Đăng Hưng
- Nguyễn Đăng Khoa
- Nguyễn Đăng Mạnh
- Nguyễn Đăng Na
- Nguyễn Đăng Quang
- Nguyễn Đăng Thường
- Nguyễn Đình Ấm
- Nguyễn Đình Bin
- Nguyễn Đình Bổn
- Nguyễn Đình Chú
- Nguyễn Đình Cống
- Nguyễn Đình Đăng
- Nguyễn Đình Huỳnh
- Nguyễn Đình Thắng
- Nguyễn Đình Thi
- Nguyễn Đình Toàn
- Nguyễn Đổng Chi
- Nguyễn Đông Thức
- Nguyễn Đức
- Nguyễn Đức Dương
- Nguyễn Đức Hiệp
- Nguyễn Đức Mậu
- Nguyễn Đức Sơn
- Nguyễn Đức Thắng
- Nguyễn Đức Tiến
- Nguyễn Đức Tùng
- Nguyễn Đức Tường
- Nguyễn Gia Trí
- Nguyên Giác
- Nguyên Giác Phan Tấn Hải
- Nguyễn Hà Luân
- Nguyễn Hải Hoành
- Nguyễn Hải Yến
- Nguyễn Hàn Chung
- Nguyễn Hiến Lê
- Nguyễn Hoa Lư
- Nguyễn Hoài Nam
- Nguyễn Hoài Văn
- Nguyễn Hoài Vân
- Nguyễn Hoàn
- Nguyễn Hoàn Nguyên
- Nguyễn Hoàng Ánh
- Nguyễn Hoàng Anh Thư
- Nguyễn Hoàng Diệu Thủy
- Nguyễn Hoàng Diệu Thúy
- Nguyễn Hoàng Giao
- Nguyễn Hoàng Linh
- Nguyễn Hoàng Trung
- Nguyễn Hoàng Văn
- Nguyễn Hồng Anh
- Nguyễn Hồng Giao
- Nguyễn Hồng Hưng
- Nguyễn Hồng Lam
- Nguyễn Hồng Nhung
- Nguyễn Hồng Thục
- Nguyễn Huệ Chi
- Nguyễn Hùng
- Nguyễn Huy Hoàng
- Nguyễn Huy Thiệp
- Nguyễn Huy Vũ
- Nguyên Hưng
- Nguyễn Hưng Quốc
- Nguyễn Hương
- Nguyễn Hữu Đễ
- Nguyễn Hữu Hồng Minh
- Nguyễn Hữu Liêm
- Nguyễn Hữu Nhật
- Nguyễn Hữu Sơn
- Nguyễn Hữu Thiết
- Nguyễn Hữu Việt Hưng
- Nguyễn Hữu Vinh
- Nguyễn kc Hậu
- Nguyễn Khải
- Nguyễn Khánh Duy
- Nguyễn Khánh Trường
- Nguyễn Khắc An
- Nguyễn Khắc Bình
- Nguyễn Khắc Mai
- Nguyễn Khắc Phê
- Nguyễn Khắc Phi
- Nguyễn Khắc Phục
- Nguyễn Khiêm
- Nguyễn Khôi
- Nguyễn Kiến Phước
- Nguyễn Kiều Dung
- Nguyễn Kiều Hưng
- Nguyên Lạc
- Nguyễn Lãm Thắng
- Nguyễn Lan Phương
- Nguyễn Lân Bình
- Nguyễn Lân Thắng
- Nguyễn Lê Hồng Hưng
- Nguyễn Lệ Uyên
- Nguyễn Linh Giang
- Nguyễn Linh Quang
- Nguyễn Lộ Trạch
- Nguyễn Luận
- Nguyễn Lương Hải Khôi
- Nguyễn Lương Ngọc
- Nguyễn Lương Vỵ
- Nguyễn Mai
- Nguyễn Man Nhiên
- Nguyễn Mạnh An Dân
- Nguyễn Mạnh Côn
- Nguyễn Mạnh Đẩu
- Nguyễn Mạnh Tiến
- Nguyễn Manh Trinh
- Nguyễn Mạnh Trinh
- Nguyễn Mạnh Tuấn
- Nguyễn Mạnh Tường
- Nguyễn Minh Anh
- Nguyễn Minh Hòa
- Nguyễn Minh Kính
- Nguyễn Minh Nhị
- Nguyễn Minh Nhựt
- Nguyễn Minh Thuyết
- Nguyễn Mộng Giác
- Nguyên Ngọc
- Nguyễn Ngọc Chu
- Nguyễn Ngọc Giao
- Nguyễn Ngọc Hoa
- Nguyễn Ngọc Lanh
- Nguyễn Ngọc Liễm
- Nguyễn Ngọc Lung
- Nguyễn Ngọc Tâm
- Nguyễn Ngọc Thiện
- Nguyễn Ngọc Tú Anh
- Nguyễn Ngọc Tư
- Nguyên Nguyên
- Nguyễn Nguyên Bình
- Nguyễn Nhật Tín
- Nguyên Nhi
- Nguyễn Như Huy
- Nguyễn Phạm Hùng
- Nguyễn Phú Yên
- Nguyễn Phúc Vĩnh Ba
- Nguyễn Phượng
- Nguyễn Phương Đình
- Nguyễn Phương Mai
- Nguyễn Phương Mạnh
- Nguyễn Quang
- Nguyễn Quang A
- Nguyễn Quang Bình
- Nguyễn Quang Duy
- Nguyễn Quang Dy
- Nguyễn Quang Đồng
- Nguyễn Quang Hồng
- Nguyễn Quang Hưng
- Nguyễn Quang Lập
- Nguyễn Quang Thạch
- Nguyễn Quang Thân
- Nguyễn Quang Thiều
- Nguyễn Quang VInh
- Nguyễn Quân
- Nguyễn Quốc Lâm
- Nguyễn Quốc Thái
- Nguyễn Quốc Toàn
- Nguyễn Quốc Trụ
- Nguyễn Quốc Tuấn
- Nguyên Sa
- Nguyễn Sĩ Dũng
- Nguyễn Sơn Lâm
- Nguyễn Sỹ Phương
- Nguyễn Sỹ Tế
- Nguyễn Tà Cúc
- Nguyễn Tài Cẩn
- Nguyễn Tấn Cứ
- Nguyễn Tất Nhiên
- Nguyễn Thạch Giang
- Nguyễn Thái Hòa
- Nguyễn Thái Hợp
- Nguyễn Thái Sơn
- Nguyễn Thái Tuấn
- Nguyễn Thanh Bình
- Nguyễn Thanh Châu
- Nguyễn Thanh Giang
- Nguyễn Thanh Hiện
- Nguyễn Thanh Hùng
- Nguyễn Thanh Huy
- Nguyễn Thanh Huyền
- Nguyễn Thanh Mỹ
- Nguyễn Thành Nam
- Nguyễn Thanh Nghị
- Nguyễn Thanh Nguyệt
- Nguyễn Thành Phong
- Nguyễn Thanh Sơn
- Nguyễn Thành Sơn
- Nguyễn Thanh Tâm
- Nguyễn Thành Thi
- Nguyễn Thanh Tuyền
- Nguyễn Thanh Văn
- Nguyễn Thanh Việt
- Nguyễn Thế Hùng
- Nguyễn Thế Thanh
- Nguyễn Thị Bích Hậu
- Nguyễn Thị Bích Ngà
- Nguyễn Thị Bình
- Nguyễn thị Cỏ May
- Nguyễn Thị Dư Khánh
- Nguyễn Thị Hải
- Nguyễn Thị Hậu
- Nguyễn Thị Hiền
- Nguyễn Thị Hoàng
- Nguyễn Thị Hoàng Bắc
- Nguyễn Thị Khánh Minh
- Nguyễn Thị Khánh Trâm
- Nguyễn Thị Kim Chi
- Nguyễn Thị Kim Phụng
- Nguyễn Thị Minh Ngọc
- Nguyễn Thị Minh Thương
- Nguyễn Thị Ngọc Hải
- Nguyễn Thị Ngọc Nhung
- Nguyễn Thị Oanh
- Nguyễn Thị Phước
- Nguyễn Thị Thanh Bình
- Nguyễn Thị Thanh Hải
- Nguyễn Thị Thanh Lưu
- Nguyễn Thị Thanh Xuân
- Nguyễn Thị Thanh Yến
- Nguyễn Thị Thảo An
- Nguyễn Thị Thúy Hạnh
- Nguyễn Thị Thùy Linh
- Nguyễn Thị Thụy Vũ
- Nguyễn Thị Thuyền
- Nguyễn Thị Tịnh Thy
- Nguyễn Thị Từ Huy
- Nguyễn Thị Vinh
- Nguyễn Thiện Tống
- Nguyễn Thiện Tơ
- Nguyễn Thói Đời
- Nguyễn Thông
- Nguyễn Thu Quỳnh
- Nguyễn Thu Trang
- Nguyễn Thùy Dương
- Nguyễn Thúy Hạnh
- Nguyễn Thụy Long
- Nguyễn Thuỵ Phương
- Nguyễn Thùy Song Thanh
- Nguyễn Thỵ
- Nguyễn Thy Anh
- Nguyễn Tiến Dũng
- Nguyễn Tiến Lập
- Nguyễn Tiến Trung
- Nguyễn Tiến Văn
- Nguyễn Trần Bạt
- Nguyễn Tri Phương Đông
- Nguyễn Triệu Nam
- Nguyễn Trọng Bình
- Nguyễn Trọng Chức
- Nguyễn Trọng Huân
- Nguyễn Trọng Khôi
- Nguyễn Trọng Tạo
- Nguyễn Trung
- Nguyễn Trung Bảo
- Nguyễn Trung Dân
- Nguyễn Trung Hiếu
- Nguyễn Trung Kiên
- Nguyễn Trung Thuần
- Nguyễn Trường Giang
- Nguyễn Trường Huy
- Nguyễn Trường Uy
- Nguyễn Tuấn
- Nguyễn Tuấn Anh
- Nguyễn Tuấn Khoa
- Nguyễn Tùng
- Nguyễn Tùng Linh
- Nguyễn Tuyết Lan
- Nguyễn Tuyết Lộc
- Nguyễn Tư Nghiêm
- Nguyễn Tử Siêm
- Nguyễn Tường Bách
- Nguyễn Tường Thiết
- Nguyễn Tường Thụy
- Nguyễn Ước
- Nguyễn Vạn Phú
- Nguyễn Văn
- Nguyễn Văn Ba
- Nguyễn Văn Chính
- Nguyễn Văn Ðậu
- Nguyễn Văn Dũng
- Nguyễn Văn Đài
- Nguyễn Văn Gia
- Nguyễn Văn Hạnh
- Nguyễn Văn Hiệp
- Nguyễn Văn Hòa
- Nguyễn Văn Hùng
- Nguyễn Văn Huyên
- Nguyễn Văn Lợi
- Nguyễn Văn Lục
- Nguyễn Văn Miếng
- Nguyễn Văn Nghệ
- Nguyễn Văn Nho
- Nguyễn Văn Phong
- Nguyễn Văn Phú
- Nguyễn Văn Phước
- Nguyễn Văn Sâm
- Nguyễn Văn Sơn
- Nguyễn Văn Tao
- Nguyễn Văn Thiệu
- Nguyễn Văn Thọ
- Nguyễn Văn Trọng
- Nguyễn Văn Trung
- Nguyễn Văn Tuấn
- Nguyễn Văn Vĩnh
- Nguyễn Văn Xuân
- Nguyễn Vi Khải
- Nguyễn Vi Yên
- Nguyễn Viện
- Nguyễn Việt Anh
- Nguyễn Việt Chiến
- Nguyễn Viết Lãm
- Nguyễn Vĩnh Nguyên
- Nguyễn Vũ Hiệp
- Nguyễn Vũ Tiềm
- Nguyễn Vỹ
- Nguyễn Vy Khanh
- Nguyễn Xuân Diện
- Nguyễn Xuân Hằng
- Nguyễn Xuân Hoàng
- Nguyễn Xuân Hưng
- Nguyễn Xuân Khánh
- Nguyễn Xuân Khoát
- Nguyễn Xuân Nghĩa
- Nguyễn Xuân Nha
- Nguyễn Xuân Quang
- Nguyễn Xuân Thiệp
- Nguyễn Xuân Thọ
- Nguyễn Xuân Tiệp
- Nguyễn Xuân Tường Vy
- Nguyễn Xuân Xanh
- Nguyễn Ý Thuần
- Nguyên Yên
- Nguyễn-Chương Mt
- Nguyễn-hòa-Trước
- Nguyệt Chu
- Nguyệt Quỳnh
- Nguyệt Vi
- Ngự Thuyết
- Người Buôn Gió
- Ngyễn Trung Bảo
- Nh. Tay Ngàn
- Nhã
- Nhã Ca
- Nhã Duy
- Nhã Thuyên
- Nhan Do Thanh
- Nhân Hồng
- Nhật Chiêu
- Nhật Lệ
- Nhất Linh
- Nhật Tiến
- Nhật Tuấn
- Nhất Uyên
- Nhị Linh
- Nhị Ngã
- Nhóm Vì một Hà Nội xanh
- Như Huy
- Như Không
- Như Quỳnh
- Như Quỳnh de Prelle
- Như Ý
- Nhược Thủy
- Niall Ferguson
- Nick Hilden
- Nicolas Casey
- Nikulin
- Nina McPherson
- Ninh Dương
- Ninh Kiều
- Nobert Hummelt
- Nông Hồng Diệu
- NP Phan
- Obama
- Ocean Vương
- Octavio Paz
- Ogden Nash
- Oksana Zabuzhko
- Oleg Kashin
- Ondrej Slowik
- onggiaolang
- Orlando Figes
- Orwell
- Oscar Salemink
- Oscar Wilde
- Pablo Neruda
- Pablo Picasso
- Palmer
- Patrick Frater
- Patrick Lodge
- Paul Auster
- Paul Celan
- Paul Éluard
- Paul Hoover
- Paul Mendez
- Paul Mozur
- Paul Theroux
- Paul-François Paoli
- Paulus Lê Sơn
- Pavel Basinsky
- Pavlo Vyshebaba
- Paweł Kubiak
- Pawel Kuczynski
- Paweł Łepkowski
- Percy Mabandu
- Pervez Hoodbhoy
- Peter B. Zinoman
- Peter Hansen
- Peter Harvey
- Peter Kleiner
- Peter Singer
- Phạm Anh Tuấn
- Phạm Biểu Tâm
- Phạm Cao Hoàng
- Phạm Châu
- Phạm Chí Dũng
- Phạm Chi Lan
- Phạm Chu Sa
- Phạm Công Luận
- Phạm Công Thiện
- Phạm Công Út
- Phạm Duy
- Phạm Duy Nghĩa
- Phạm Đình Trọng
- Phạm Đình Vy
- Phạm Đoan Trang
- Phạm Hải Anh
- Phạm Hải Âu
- Phạm Hiền Mây
- Phạm Hoàng Quân
- Phạm Hồng Sơn
- Phạm Hùng Việt
- Phạm Huy Thông
- Phạm Khiêm Ích
- Phạm Kiều Tùng
- Phạm Kỳ Đăng
- Phạm Lệ Quyên
- Phạm Lê Vương Các
- Phạm Linh
- Phạm Lưu Vũ
- Phạm Minh Hoàng
- Phạm Minh Ngọc
- Phạm Minh Quân
- Phạm Minh Trung
- Phạm Ngọc Lư
- Phạm Ngọc Thái
- Phạm Ngọc Tiến
- Phạm Nguyên Trường
- Phạm Ngữ
- Phạm Phan Long
- Phạm Phú Cường
- Phạm Phú Hải
- Phạm Phú Minh
- Phạm Phú Phong
- Phạm Phú Thứ
- Phạm Phú Viết
- Phạm Phúc Thịnh
- Phạm Phương
- Phạm Quang Ái
- Phạm Quang Long
- Phạm Quang Trung
- Phạm Quang Tuấn
- Phạm Sỹ Sáu
- Phạm Tăng
- Phạm Thành
- Phạm Thành Hưng
- Phạm Thanh Nghiên
- Phạm Thảo Nguyên
- Phạm Thế Cường
- Phạm Thị
- Phạm Thị Anh Nga
- Phạm Thị Hoài
- Phạm Thị Kiều Ly
- Phạm Thị Ngọc
- Phạm Thị Phương
- Phạm Thiên Ân
- Phạm Thiên Thư
- Phạm Tín An Ninh
- Phạm Toàn
- Phạm Trần
- Phạm Trọng Chánh
- Phạm Trung Nghĩa
- Phạm Tuấn
- Phạm Tư Thanh Thiện
- Phạm Tường Vân
- Phạm Văn
- Phạm Văn Khoái
- Phạm Văn Quang
- Phạm Văn Song
- Phạm Văn Tình
- Phạm Văn Vũ
- Pham Viem Phuong
- Phạm Viêm Phương
- Phạm Viết Đào
- Phạm Việt Hưng
- Phạm Vũ Lửa Hạ
- Phạm Xuân Đài
- Phạm Xuân Hùng
- Phạm Xuân Nguyên
- Phạm Xuân Trường
- Phan An Sa
- Phan Ba
- Phan Bội Châu
- Phan Cẩm Thượng
- Phan Châu Thành
- Phan Cự Đệ
- Phan Đạo
- Phan Đắc Lữ
- Phan Đình Diệu
- Phan Độc Lập
- Phan Hải-Đăng
- Phan Hồng Giang
- Phan Huy Dũng
- Phan Huy Đường
- Phan Huy Lê
- Phan Huyền Thư
- Phan Kế Toại
- Phan Khôi
- Phan Lặng Yên
- Phan Mạnh Quỳnh
- Phan Nam Sinh
- Phan Ngọc
- Phan Nguyên
- Phan Nhật Nam
- Phan Nhiên Hạo
- Phan Ni Tấn
- Phan Phương Đạt
- Phan Quang
- Phan Tấn Hải
- Phan Tấn Uẩn
- Phan Thanh Bình
- Phan Thắng
- Phan Thế Hải
- Phan Thị Hà Dương
- Phan Thị Kim Phúc
- Phan Thị Trọng Tuyển
- Phan Thị Vàng Anh
- Phan Thu Vân
- Phan Thúy Hà
- Phan Trang Hy
- Phan Trí Đỉnh
- Phan Trọng Hoàng Linh
- Phan Văn Giưỡng
- Phan Văn Song
- Phan Văn Thắng
- Phan Vũ
- Phan Xine
- Phan Xuân Sinh
- Phannguyên Psg
- Phanxipăng
- Phaolô VI
- Pháp Hoan
- Pháp Vân
- Phapxa Chan
- Phát biểu nhận giải Văn Việt
- Phil Caputo
- Philip Larkin
- Philip Roth
- Phong Linh
- Phong Nguyen
- Phong Quang
- Phố Văn
- Phú Quang
- Phù Sa
- Phúc Lai GB
- Phúc Tiến
- Phunchok Stobdan
- Phùng Anh Kiệt
- Phùng Hi
- Phùng Hoài Ngọc
- Phùng Học Vinh
- Phùng Ngọc Kiên
- Phùng Nguyễn
- Phùng Quán
- Phùng Thành Chủng
- Phùng Thị Hạ Nguyên
- Phùng Thị Như Hà
- Phuong Ta
- Phương Hương
- Phương Phương
- Phương Thảo
- Phương Thuý
- Phương Uy
- Pierre Darriulat
- Pierre Lemieux
- Prashanth Parameswaran
- Qladimir Pyljow
- Quách Hạo Nhiên
- Quách Tấn
- Quách Thoại
- Quảng Diệu Trần Bảo Toàn
- Quang Dũng
- Quang Đức
- Quang Minh
- Quang Phan
- Quảng Tánh Trần Cầm
- Quậy Nguyễn
- Quế Hương
- Quốc Dũng
- Quốc Phương
- Quốc Toản
- Quyên Di
- Quyên Hoàng
- Quỳnh Iris de Prelle
- Quỳnh Vi
- Rabindranath Tagore
- Rainer Maria Rilke
- Ralph Chaplin
- Rebecca Mead
- Rebecca Solnit
- Reiner Traub
- Remo Verdickt
- Riccardo Gazzaniga
- Richard C. Paddock
- Richard Millet
- Richard Serra
- Robert Desnos
- Robert McCrump
- Roger Vu
- Roland Barthes
- Romain Rolland
- Ronald F. Inglehart
- Ruben David Gonzalez Gallego
- Russell Edson
- Ruth Ingram
- Ryszard Legutko
- Salman Rushdie
- Salvatore Babones
- Sam Dresser
- Sạn chữ
- Sandra Kerschbaumer
- Sara Teasdale
- Sarah Pulliam Bailey
- Sarah Thornton
- Sáu Nghệ
- Sergio Bitar
- Shakespeare
- Shannon Van Sant
- Sheikha A
- Sheila Fischman
- Sheila Ngoc Pham
- Sheri Berman
- Shigeeda Yutaka
- Shirin Ebadi
- Shukshin
- Simon Johnson
- Sire Apm Lukwesa
- Slavoj Žižek
- Sohaniim
- Son Kieu Mai
- Song Chi
- Song Hà
- Song Nguyễn
- Song Phạm
- Song Phan
- Song Thao
- Số đặc biệt
- Sơn Ca
- Sơn Hoàng Liên
- Sơn Kiều Mai
- Sơn Nam
- Stefano Harney
- Stephan Koester
- Stephen B. Young
- Steve Earle
- Susan Sontag
- Suzuki Katsuhiko
- Sương Nguyệt Minh
- Sương Quỳnh
- Svetlana Alexievich
- Svetlana Alexievitch
- Svetlana Alexiévitch
- Sylvia Plath
- T. Đ.
- T.Vấn
- Tạ Anh Thư
- Tạ Chí Đại Trường
- Tạ Duy Anh
- Tạ Tỵ
- Tạ Văn Tài
- Tạ Văn Thông
- Tạ Xuân Hải
- Tadeusz Rósewicz
- Tam Ích
- Tamarchenko
- Tàn Tuyết
- Tanaami Keiichi
- Taras Shevchenko
- Tarik Khaldi
- Tăng Quang
- Tâm An
- Tâm Chánh
- Tâm Don
- Tâm Thường Định
- Tâm Việt
- Tấn An
- Teolinda Gersão
- Teresa Mỹ Chúc
- Thạch Đạt Lang
- Thạch Quỳ
- Thạch Thảo
- Thái Bá Tân
- Thái Bá Vân
- Thái Bảo
- Thái Hà
- Thái Hạo
- Thái Kế Toại
- Thái Kim Lan
- Thái Ngọc San
- Thái Sinh
- Thái Thanh
- Thái Thăng Long
- Thái Tuấn
- Thái Văn
- Thái Văn Đào
- Thái Vũ
- Thạnh Đà
- Thanh Hằng - Anh Khoa
- Thành Lộc
- Thanh Nam
- Thanh Ngọc
- Thanh Phương
- Thanh Tâm Tuyền
- Thanh Thảo
- Thanh Thuỷ
- Thanh Trúc
- Thanh Tùng
- Thanh Xuân
- Thanhhà Lại
- Thảo Dân
- Thao Dinh
- Thảo luận
- Thảo Nguyên
- Thảo Trường
- Thảo Vy
- Thẩm Đống
- Thận Nhiên
- Thân Trọng Mẫn
- Thân Trọng Sơn
- Thế Dũng
- Thế Giang
- Thế Quân
- THẾ THANH
- Thế Uyên
- Thi Hoàng
- Thi Nguyên
- Thi sỹ ỦA
- Thi Vũ
- Thích Nhất Hạnh
- Thích Nữ Chân Không
- Thích Phước An
- Thierry Leclère
- Thierry Lentz
- Thiên Di
- Thiên Điểu
- Thiền Lâm
- Thiền Nguyễn
- Thiên Thai
- Thiện Tùng
- Thiện Ý
- Thiết Thạch
- Thiếu Khanh
- Thiều Mai Lâm
- Tho Nguyen
- Thomas A. Bass
- Thomas Bo Pedersen
- Thomas Mahler
- Thomas S. Mullaney
- Thông Đặng
- Thơ
- Thu Phong
- Thu Vàng
- Thuận
- Thuần Ngô
- Thuận Paris
- Thuận Thiên
- Thục Quyên
- Thụy An
- Thùy Dung
- Thụy Khuê
- Thùy Linh
- Thụy My
- Thủy Tiên
- Thư Bạn Đọc
- Thường Quán
- Thy An
- Tịch Ru
- Tiet Hung Thai
- Tiêu Dao Bảo Cự
- Tiêu Kiện Sinh
- Tiểu Tử
- Tillman Miller
- Timothy Brennan
- Timothy Garton Ash
- Timothy Snyder
- Tina Hà Giang
- Tomas Tranströmer
- Tô Đăng Khoa
- Tô Hải
- Tô Hoàng
- Tố Hữu
- Tô Lan Hương
- Tô Ngọc Vân
- Tô Thẩm Huy
- Tô Thùy Yên
- Tô Văn Trường
- Tôi Đây
- Tôn Thất Thông
- Tống Văn Công
- Trà Đóa
- Trà Nhiên
- Tracy K. Smith
- Tran Dinh Dung
- Tran Nam Dung
- Trang Châu
- Trang Hạ
- Trang Thanh
- Trang Thế Hy
- Trangđài Glassey Trầnguyễn
- Trangđài Glasssey-Trầnguyễn
- Trao đổi
- Trầm Tử Thiêng
- Trần Anh Hùng
- Trần Bá Đại Dương
- Trần Bang
- Trần Bình Nam
- Trần C. Trí
- Trần Cao Lĩnh
- Trần Cao Tường
- Trần Công Tâm
- Trần Công Tín
- Trần Dạ Từ
- Trần Dần
- Trần Doãn Nho
- Trần Dũng Thanh Huy
- Trần Duy
- Trần Duy Phiên
- Trần Duy Trung
- Trần Đăng Khoa
- Trần Đăng Tuấn
- Trần Đĩnh
- Trần Đình Bút
- Trần Đình Hoành
- Trần Đình Lương
- Trần Đình Sơn Cước
- Trần Đình Sử
- Trần Đình Triển
- Trần Đình Trợ
- Trần Độ
- Trần Đồng Minh
- Trần Đức Anh Sơn
- Trần Đức Thảo
- Trần Đức Tiến
- Trần Đức Tín
- Trần Đức Toản
- Trần Gia Huấn
- Trần Gia Ninh
- Trần Hà Linh
- Trần Hạ Tháp
- Trần Hạ Vi
- Trần Hải
- Trần Hạnh
- Trần Hậu
- Trần Hoài Anh
- Trần Hoài Thư
- Trần Hoàng Phố
- Trần Hoàng Trúc
- Trần Hoàng Vy
- Trần Hùng
- Trần Huy Bích
- Trần Huy Minh Phương
- Trần Huy Quang
- Trần Huỳnh Duy Thức
- Trần Hữu Dũng
- Trần Hữu Khánh
- Trần Hữu Quang
- Trần Hữu Tá
- Trần Hữu Thục
- Trần Khánh Triệu
- Trần Kiêm Đoàn
- Trần Kiêm Trinh Tiên
- Trần Kim Trắc
- Trần Kỳ Trung
- Trần Lam
- Trần Lê Sơn Ý
- Trần Lương
- Trần Lý Trí Tân
- Trần Mạnh Hảo
- Trần Mạnh Tuấn
- Trần Minh Phi
- Trần Minh Quốc
- Trần Mộng Tú
- Trần Nam Bình
- Trần Ngân Hà
- Trần Nghi Hoàng
- Trần Ngọc Cư
- Trần Ngọc Hiếu
- Trần Ngọc Tuấn
- Trần Ngọc Vương
- Trần Nguyên Đán
- Trần Nhã Thụy
- Trần Nhương
- Trần Phong Giao
- Trần Phong Vũ
- Trần Quang Đức
- Trần Quang Lộc
- Trần Quốc Nam
- Trần Quốc Thuận
- Trần Quốc Toàn
- Trần Quốc Trọng
- Trần Quốc Vượng
- Trần Quyết Thắng
- Trân Sa
- Trần Song Hào
- Trần Thành
- Trần Thanh Ái
- Trần Thanh Cảnh
- Trần Thanh Huy
- Trần Thanh Vân
- Trần Thắng
- Trần Thế Vĩnh
- Trần Thị Băng Thanh
- Trần Thị Diệu Tâm
- Trần Thị Lai Hồng
- Trần Thị Lam
- Trần Thị NgH.
- Trần Thị Nguyệt Mai
- Trần Thị Phương Phương
- Trần Thị Thanh Thoả
- Trần Thị Trường
- Trần Thiện Đạo
- Trần Thùy Mai
- Trần Tiến
- Trần Tiễn Cao Đăng
- Trần Tiến Dũng
- Trần Tiễn Khanh
- Trần Tố Nga
- Trần Trọng Dương
- Trần Trọng Thức
- Trần Trọng Vũ
- Trần Trung Chính
- Trần Trung Đạo
- Trần Tuấn
- Trần Từ Mai
- Trần Vàng Sao
- Trần Văn Chánh
- Trần Văn Đỉnh
- Trần Văn Khê
- Trần Văn Minh
- Trần Văn Nam
- Trần Văn Thọ
- Trần Văn Thủy
- Trần Văn Tý
- Trần Vấn Lệ
- Trần Việt Hà
- Trần Viết Ngạc
- Trần Vinh Dự
- Trần Vũ
- Trần Vũ Hải
- Trần Vương Thuấn
- Trần Vương Thuận
- Trần Wũ Khang
- Trần Xuân Hoài
- Trần Xuân Linh
- Trần Xuân Lĩnh
- Trần Xuân Thảo
- Trần Yên Hòa
- Trần Yên Nguyên
- Trên
- Trên Facebook
- Trên Facebook/Minds
- Trên kệ sách
- Trên trang diaCRITICS
- Trí Hiệu Dân
- Triều Anh
- Triều Hoa Đại
- Triêu Nhan
- Triều Sơn
- Triệu Tử Dương
- Trịnh Anh Tuấn
- Trịnh Bá Phương
- Trịnh Bách
- Trịnh Cao Hòa Thanh
- Trịnh Chu
- Trịnh Công Sơn
- Trịnh Cung
- Trịnh Duy Kỳ
- Trịnh Hữu Long
- Trịnh Kim Tiến
- Trịnh Lữ
- Trịnh Minh Tuấn
- Trịnh Sơn
- Trịnh Thanh Thủy
- Trịnh Thu Tuyết
- Trịnh Vĩnh Phúc
- Trịnh Xuân Thuận
- Trịnh Xuân Thủy
- Trịnh Y Thư
- Trọng Anh
- Trọng Phú
- Trọng Thành
- Tru Sa
- Trúc Giang
- Trúc Thông
- Trúc Ty
- Trump
- Trung Bảo
- Trung Dũng Kqd
- Trùng Dương
- Trung Trung Đỉnh
- Trư Sa
- Trường An
- Trương Anh Ngọc
- Trương Anh Thụy
- Trương Chính
- Trương Duy Nhất
- Trương Đăng Dung
- Trương Điện Thắng
- Trương Đình Phượng
- Trương Hồng Quang
- Trương Huy San
- Trường Minh
- Trương Ngọc Chương
- Trương Nguyên
- Trương Nguyện Thành
- Trương Nhân Tuấn
- Trương Phượng
- Trương Quang
- Trương Quang Đệ
- Trương Quang Nhuệ
- Trương Quang Vĩnh
- Trương Thị Ngọc Hân
- Trương Thiên Phàm
- Trương Thu Hiền
- Trương Tố Hoa
- Trương Trọng Nghĩa
- Trương Tửu
- Trương Văn Dân
- Trương Văn Vĩnh
- Trương Vũ
- Trương Xuân Thiên
- Tú Mỡ
- Tù Quốc Hoài
- Tù Sâm
- Tú Trung Hồ
- Tuấn Duy
- Tuấn Khanh
- Tuân Nguyễn
- Tuấn Thảo
- Tuệ Anh
- Tuệ Đăng
- Tuệ Nguyên
- Tuệ Nhân
- Tuệ Nhật
- Tuệ Sĩ
- Tuệ Sỹ
- Tùng Dương Cola
- Tung Nguyen
- Turner
- Túy Hồng
- Tuyết Nghi
- Tư
- Từ Dung
- Tư liệu
- Tử Linh
- Từ Mai Trần Huy Bích
- Từ Quốc Hoài
- Từ Sâm
- Từ Thức
- Tưởng
- Tương Lai
- Umberto Eco
- Uông Tăng Kỳ
- Uông Triều
- Uyển Ca
- Uyên Nguyễn
- Uyên Thao
- Uyên Vũ
- V. Erofiev
- Vàng A Giang
- Varlam Shalamov
- Vasco Gargalo
- Vasily Makarovich
- Văn
- Văn Biển
- Văn Cao
- Văn Chinh
- Văn Công Hùng
- Văn Giá
- Văn học
- Văn học Miền Nam 54-75
- Văn Như Cương
- Văn Quang
- Văn Tâm
- Văn Việt
- Văn.
- Vấn đề hôm nay
- Vận Động Ứng Cử Đại Biểu Quốc Hội 2016
- Vân Hạ
- Vân Phi
- Velcrow Ripper
- Veronica Melkozerova
- Vi Lãng
- Vi Trần
- Vi Yên
- Viet Thanh Nguyen
- Viên Linh
- Việt Bách
- Việt Bình
- Việt Dzũng
- Việt Khang
- Việt Lang
- Việt Phương
- Viktor Maslov
- Vinh Anh
- Vĩnh Hảo
- Vĩnh Quyền
- Virginia Heffernan
- Virginia Woolf
- Vladimir Nabokov
- Võ An Đôn
- Võ Anh Minh
- Võ Anh Thơ
- Võ Bá Cường
- Võ Đắc Danh
- Võ Định Hình
- Võ Đức Phúc
- Võ Hồng
- Võ Huy Tâm
- Võ Hương Quỳnh
- Võ Kỳ Điền
- Võ Ngàn Sông
- Võ Phiến
- Võ Thị Hảo
- Võ Thị Thu Hằng
- Võ Tiến Cường
- Võ Tòng Xuân
- Võ Trí Hảo
- Võ Văn Quản
- Võ Văn Tạo
- Võ Văn Thôn
- Võ Xuân Quế
- Võ Xuân Sơn
- Volker Weidermann
- Volodymyr Vynnychenko
- Volodymyr Zelenskyy
- Vũ Bằng
- Vũ Biện Điền
- Vũ Cao Đàm
- Vũ Cát Tường
- Vũ Đình Hòe
- Vũ Đình Huỳnh
- Vũ Đình Liên
- Vũ Đình Phòng
- Vũ Đức Khanh
- Vũ Đức Phúc
- Vũ Đức Sao Biển
- Vu Gia
- Vũ Hà Văn
- Vũ Hạnh
- Vũ Hoàng Chương
- Vũ Hoàng Thư
- Vũ Hồng Ánh
- Vũ Huy Ngọc
- Vũ Huy Quang
- Vũ Khắc Hoè
- Vũ Khắc Khoan
- Vũ Kim Hạnh
- Vũ Kim Thu
- Vũ Lâm
- Vũ Lập Nhật
- Vũ My Lan
- Vũ Ngọc Giao
- Vũ Ngọc Hoàng
- Vũ Ngọc Tâm
- Vũ Ngọc Tiến
- Vũ Nho
- Vũ Oanh
- Vũ Quang Việt
- Vũ Quí Hạo Nhiên
- Vũ Quốc Ngữ
- Vũ Quỳnh Hương
- Vũ Quỳnh Nh.
- Vũ Thành Sơn
- Vũ Thanh Tâm
- Vũ Thanh Tùng
- Vũ Thành Tự Anh
- Vũ Thế Khôi
- Vũ Thị Hải
- Vũ Thị Nhuận
- Vũ Thị Phương Anh
- Vũ Thị Phương Lan
- Vũ Thị Thanh
- Vũ Thị Thanh Mai
- Vũ Thư Hiên
- Vũ Tiến Lập
- Vũ Trọng Khải
- Vũ Tuấn Hoàng
- Vũ Từ Trang
- Vũ Tường
- Vũ Viết Tuân
- Vũ Xuân Tửu
- Vương Bích Ngọc
- Vương Đan
- Vương Huy
- Vương Ngọc Minh
- Vương Tiểu Nhị
- Vương Trí Nhàn
- Vương Trọng
- Vương Trùng Dương
- Vương Trung Hiếu
- Vy Thảo
- W. H. Auden
- Wa Praong
- Walt Whitman
- Walter Isaacson
- Wayne Karlin
- Wells
- Wendy Barker
- Wilhelm Schmid
- Will Nguyen
- William Carlos Williams
- William Nee
- William Stafford
- William Stanley Merwin
- Winston Phan Đào Nguyên
- Wislawa Szymborska
- Wolf Biermann
- Wolfgang Borchert
- Wynn Gadkar Wilcox
- Xie Tao
- Xuân Ba
- Xuân Diệu
- Xuân Dương
- Xuân Đài
- Xuân Minh
- Xuân Phượng
- Xuân Sách
- Xuân Thọ
- Xuân Vũ
- Xương Văn
- Y Chan
- Ý Nhi
- Y Uyên
- Yanis Varoufakis
- Yevgeny Yevtushenko
- Yên Ba
- Yên Khắc Chính
- Yến Năng
- Yên San
- Yên San Thụy Miên
- Yiyun Li
- Yoko Ogawa
- Yōko Ogawa
- Yoko Tawada
- Young Sang Lee
- Yuliya Ilchuk
- Yuno Bigboi
- Yves Sintomer
- Yvette Tan
- Zac Herman
Thế lực thù địch (kỳ 9)
Tiểu thuyết của Hoàng Minh Tường
10
Y và Quỳnh có một đứa con? Niềm hạnh phúc quá lớn. Như lộc trời bỗng đổ ào xuống, đúng cái lúc bất ngờ nhất. Thậm chí y còn cám ơn Loan đã “khám phá” ra chuyện “thâm cung bí sử” của đời y. Mười bảy năm nay y là một thằng cha chẳng ra gì. Để mặc Quỳnh nuôi con. Và lừa dối Duy nuôi con cho y nữa. Duy có biết Liên là con y không? Không biết. Nếu biết sao Quỳnh có thể sống yên ổn và hạnh phúc như vậy? Hóa ra y ăn ốc mà Duy thì đổ vỏ. Quỳnh biết rõ Liên là con cuả y không? Mà có khi chính Quỳnh cũng không biết đã có con với y. Nếu biết, hóa ra Quỳnh lừa dối Duy suốt mười bảy năm qua? Chao ơi, thật hay mơ đây? Y sẽ gặp Quỳnh Thy. Sẽ gặp Quỳnh Liên. Con bé như thế nào nhỉ? Nó hơn con Nga mấy ngày? Theo Loan thì tám ngày. Chúng có giống nhau không nhỉ? Có xinh như nhau không? Giống Quỳnh thì không thể xấu. Mà rất có thể Quỳnh Liên giống nàng Malyutka trong phim Người thứ 41, nhân vật đã xen vào cuộc ân ái cuối cùng của y và Quỳnh.
Tâm trạng bồn chồn xao xuyến của một người cha, của tình máu mủ huyết thống làm y nhiều đêm không ngủ. Nhưng rồi y lại sợ hãi khi nghĩ tới phút gặp mặt hai mẹ con Quỳnh. Y sẽ phải làm gì? Sẽ đến với hai mẹ con như thế nào?
Đang loay hoay tìm cách, thì Lê Trang rủ y đi trại giam An Điềm để viết bài cho số kỷ niệm những ngày lễ lớn.
-Ông đi An Điềm với tôi nhé. Các nhân vật cộm cán đang tụ nghĩa ở đó. Vũ Duy, Tương Giang, cả Ba Sàm nữa… Chỉ cần gặp tình địch Vũ Duy là ông đã nứng bút rồi…
Nứng bút. Trang dùng từ cực hay. Tức là y sẵn sàng viết vài bài báo để sỉ vả tên biến thái chống phá chế độ, chỉ vì hắn từng là tình địch của y. Nhầm rồi. Y không tầm thường đến mức ấy. Thật tình, sau khi phụ tình Quỳnh để chạy theo Loan, khi biết Duy dang tay đón Quỳnh và họ làm lễ cưới cũng vào dịp y cưới Loan, y thầm biết ơn Duy vô cùng. Bởi vì y trút bỏ được tội lỗi, rũ bỏ được trách nhiệm, thoát khỏi mặc cảm vô lương. Nhưng sâu xa hơn, trong tận đáy lòng, y vẫn rất yêu Quỳnh. Duy đã làm cho Quỳnh hạnh phúc, sao lại coi Duy là tình địch. Về điều này thì Trang nghĩ lầm về y.
Từ ngày nhạc sĩ Tương Giang đi tù và Lê Trang đơn phương ly hôn, thỉnh thoảng Trang vẫn đi thăm và gửi tiếp tế cho Tương Giang, như một hành động nhân đạo, như muốn che mắt thế gian, vì dù sao Tương Giang vẫn là cha danh nghĩa của hai đứa nhỏ Đặng Hải và Đặng Hải Yến. Y rất biết điều này. Lê Trang không giấu y: Ông phải cảm thông và giữ kín cho tôi. Cho đến bây giờ hai đứa nhỏ vẫn không biết ông ấy là người cha hờ.
Dăng dện với Chín K, Lê Trang không thể thân thiết ai hơn y. Y mặc định là đại sứ, là giao liên của cả hai người. Hồi này, cô nàng còn tỏ ra thân tình hơn, bỗ bã hơn, như hai thằng đồng giới. Việc y trượt xuất biệt phái đi Mỹ, Trang đau như chính y đau vậy. Trang bảo, báo Việt Tourist lập văn phòng đại diện ở Quận Cam rồi. Đây là tầm nhìn của anh Chín. Đợi con Hải Yến lớn chút nữa, tôi sẽ sang bên đó. Bây giờ đang dồn tiền để mua nhà mua đất. Ở Garden Grove, trung tâm quận Cam, chỉ năm trăm ngàn đô là có một ngôi nhà với 500 mét vuông sân vườn. Tháng trước tôi vừa sang đặt cọc. Ông cũng tính sớm đi… Chính vì muốn vợ chồng con cái ông sang để có láng giềng mà tôi chỉ còn thiếu nước quỳ sụp trước anh Chín tế sống ổng để xin tha cho ông, tạo điều kiện cho vợ chồng con cái ông lên đời. Vậy mà anh Chín vặc tôi, nói cô thì biết cái gì, bỏ cái thói duy cảm đi. Cô có biết Bộ trưởng còn không muốn nhìn mặt cái thằng tôi khi biết tôi dung túng cho Hoàng Y không? Đó là biểu hiện biến chất, phai nhạt lý tưởng, tự diễn biến, cô hiểu không? Nói trắng ra, đó là Rận chủ, chẳng khác gì bọn Hoàng Minh Chính, Nguyên Ngọc, Ba Sàm, Trần Huỳnh Duy Thức… Loại như nó phải đuổi ra khỏi ngành mới đúng. Nhưng tôi nể bà Vân, thương cô Loan nên đã tìm mọi cách nói để Bộ trưởng ngơ đi… Đó, tình hình của ông nghiêm trọng như vậy đó. Giờ nghe nói ông lại có chuyện với vợ Vũ Duy phải không?
- Chuyện gì?- Y chột dạ - Anh Chín nói hay bà dọa tôi?
- Cái kim của ông cắm vào người ta ngần ấy năm, giờ nó đã thành cọc inox rồi… Ông làm sao che nổi mắt tôi.
- Thằng Tuẫn Chiết da nói với Trang?
- Tôi còn biết Thu Loan đợt này làm căng lắm. Đòi ly dị, đúng không? Hôn nhân điền thổ, vạn cổ chi thù. Tốt nhất là ông đầu hàng toàn tập. Đừng đùa với họ Cao làng Phí. Nghe chưa?
Chẳng điều gì giấu được Kền Kền, ngay cả những xác chết đã bốc mùi. Không biết từ bao giờ, giữa y và Lê Trang đã mặc định với nhau là hai kẻ đồng lõa, trong mọi vấn đề, nhưng quan trọng nhất là những gì liên quan đến trục ba người: Chín K, Lê Trang và Hoàng Y. Có những việc Chín K phải nhờ y mới giải quyết nổi, ví như để hạ nhiệt những cơn ghen, hoặc đánh lạc hướng bác sỹ Cao Thu Vân, khiến người đàn bà luôn coi tế bào gia đình là tối thượng, dần dần phó mặc, rồi tha thứ, buông bỏ, thậm chí thả rông cho ông chồng quyền biến, thủ đoạn và đa tình. Ví như cần thuyết phục Lê Trang đừng có tham lam vô đáy, hãy bằng lòng với thân phận phòng nhì trong im lặng… Lại có những việc y phải nhờ Lê Trang tác động với Chín K, như chuyện công việc, các mối quan hệ, quyền lợi… Anh hùng làm sao qua nổi ải mỹ nhân. Lê Trang mệnh Thủy, lúc ào ạt như thác, lúc cuồn cuộn như suối, lúc róc rách như mạch ngầm, lúc rả rích như mưa dầm… khiến tướng quân tứ bề thọ…tình, cưỡng sao được.
Cho nên, chuyến đi An Điềm sẽ rất quan trọng. Y sẽ đối mặt với Vũ Duy. Sẽ khai thác về Quỳnh Liên… Càng thú vị hơn, khi giám đốc cụm trại giam Miền Trung lại là đại tá Cao Thiện Nghệ, người đã bán ngôi nhà giữa làng Phí cho bố Ngô Viễn.
Cao Thiện Nghệ là một người xởi lởi và hay chuyện. Ông người làng Phí, y làng Động, lại hơn y mười mấy tuổi, nên trước đây hầu như không quen biết. Hồi y học cấp hai thì Nghệ đã đi công an vũ trang, rồi chuyển sang công tác ở trại giam Bắc Mê, Hà Giang. Nghệ không có dáng vẻ gì của một trùm đao phủ, trái lại, lịch lãm, hào hoa như một trí thức. Không biết Nghệ học hành lúc nào mà cũng có bằng thạc sĩ xây dựng Đảng và tỏ ra khá hiểu biết. Sự học có nhiều con đường, Gorky, Nguyên Hồng đều học từ dưới đáy xã hội. Hai cuốn tự truyện Thời thơ ấu của các ông đã dạy cho người ta cách học trường đời. Cứ nhìn giá sách trong phòng Cao Thiện Nghệ, đủ thấy sức đọc của ông không thể xem thường. Và có thể ông còn học trong các cuộc rượu. Tửu lượng của đại tá Nghệ chứng tỏ ông đã học được cách uống rượu để khai thác đối tượng diệu nghệ như thế nào. Uống mãi mà không say, càng uống mặt càng trắng bệch, như chưa uống gì. Một bậc thầy trong giới tửu đồ.
-Nếu tớ biết viết văn thì mỗi năm sẽ có một cuốn tiểu thuyết dày dặn và rất hay ho - Buổi gặp đầu tiên với hai nhà báo, Nghệ đã lôi hết gan ruột - Trong nhà tù, chứa bao nhiêu cảnh đời, bao nhiêu số phận ngang trái, phiêu lưu, dữ dằn, thương tâm các vị có biết không? Biết bao Tấn trò đời của Balzac ở nơi đây. Ngày trước tớ thích đọc truyện ngắn của Nam Cao, tiểu thuyết của Nguyên Hồng. Mà này, các bạn đánh giá thế nào về nhà văn Ngô Thời Bá quê ta? Chỉ riêng cuốn Tốt sang sông của hắn đã xứng giải Nobel rồi. Mạc Ngôn còn dài dòng, dây cà dây muống lắm. Tớ chỉ phục Đàn hương hình thôi. Đàn hương hình của Mạc Ngôn quả là kiệt tác. Côn Sơn bi tráng của Ngô Thời Bá cũng đáng sánh ngang với Đàn hương hình. Đọc Báu vật của đời, Rừng xanh lá đỏ, Cây tỏi nổi giận…, nhiều đoạn muốn lướt bỏ. Tốt sang sông của Ngô Thời Bá hay hơn hẳn. Đó là một đại tự sự, một saga vĩ đại. Bọn nhà văn nước mình vốn ghen ăn ghét ở, đếch dám viết, đếch viết được lại hay ủ mưu dìm hàng. Theo tớ, nếu Nam Cao được dịch ra tiếng Anh, tiếng Pháp từ ngày ông còn sống thì ăn đứt Nobel, kém gì Chekhov, Maupassant. Ngô Thời Bá cũng vậy. Cửa mở ra thế giới của các nhà văn ta còn hẹp quá. Các nhà dịch thuật của ta chỉ quen sùng ngoại, mà chưa hiểu tầm vóc giá trị nội. Gần đây đọc “Chuyện kể năm 2000” thấy kính nể đầu óc nhà văn ta quá. Quyển này cũng xứng tầm Nobel. Tác giả đã từng ở trại giam Bắc Mê của tớ đấy. Để tớ nghĩ, tên ông là…
-Bùi Ngọc Tấn - Y nhắc.
-Đúng rồi, nhà văn Bùi Ngọc Tấn. Các vị nên đọc “Chuyện kể năm 2000”. Tớ phải mua sách lậu để đọc. Vừa đọc vừa ứa nước mắt. Chẳng làm gì nên tội và cũng chẳng biết người ta ghép ông vào tội gì? Xét lại xét đi cái khỉ gì khi chỉ là anh nhà báo nghiệp dư ở một xí nghiệp đánh cá? Cũng chẳng biết Liên Xô, Trung Quốc họ tranh giành quyền bính ra sao. Thế mà bỗng dưng bị bắt. Không lệnh. Không án. Vào tù trở thành người chăn kiến. Ra tù không biết sống tiếp như thế nào? Viết như thế mới đáng nhà văn chứ. Tịnh không hằn thù, chửi bới gì chế độ đã gây oan ức suốt sáu năm trời cho mình. Nhân văn lắm. Đọc mà thấy đau cho chính những người giám thị chúng ta…
Lê Trang liếc xéo sang y, tủm tỉm:
-Anh Năm giám thị mà duy cảm thế này, có khi cũng bị tù nhân Vũ Duy cảm hóa…
-Chứ sao nữa? Tớ thấy khoái cái tay luật sư này. Rất có kiến văn, rất có nhân cách. Lần đầu tiên trong đời làm quản giáo, tớ phải thỏa hiệp và nhượng bộ trước một tù nhân. Ba Sàm thì lạnh lùng, trầm tĩnh và có vẻ không muốn hạ cố đối thoại với tớ. Vũ Duy trực tính và chân thành. Hắn thuộc Mác Lê Mao làu làu. Nói tiếng Anh như gió. Tớ bỏ hẳn mấy buổi tranh luận với hắn về triết học Mác Lê. Hắn lần lượt bẻ mình từng luận điểm. Ví dụ, chuyên chính vô sản và xã hội dân sự; tế kinh nhà nước và kinh tế tư nhân; thị trường tự do và thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Hắn bảo chúng ta toàn làm ngược. Thế giới họ đi trước ta hàng trăm năm. Những gì họ bỏ đi thì ta nhặt lại. Nghĩ đúng quá. Mấy chục năm qua ta toàn đi sửa sai. Cấm đoán kỷ luật ông Kim Ngọc hồi cuối những năm 60, hơn mười năm sau lại phong cho ông anh hùng. Hiến pháp cấm kinh tế tư nhân thì nay kinh tế tư nhân chiếm hơn năm mươi phần trăm tỷ trọng và hơn sáu mươi phần trăm nguồn nhân lực. Cứ tư nhân thì lãi mà quốc doanh thì lỗ và tham nhũng. Lạ thế...
-Nếu bọn em viết điều này lên báo, anh Năm có đồng ý không? – Y cười hóm hỉnh.
-Ấy chết. Để tớ mất cái cần kiếm cơm à? Tớ chỉ còn ba năm nữa là nghỉ hưu, cũng chả sợ khi mình dám nói thẳng nói thật. Nhưng chỉ lo liên lụy đến con cháu. Khổ thế - Đại tá Nghệ thừ người, rồi chặc lưỡi – Uống rượu mà không rút hết gan ruột thì uống nước lã còn hơn. Vì người đẹp Lê Trang còn thân tình hơn người nhà. Còn mày, người làng Động, Y ạ, cùng quê, tao mới cởi lòng cởi dạ. Có anh Chín ở đây, tao cũng nói thẳng như vậy. Ồ, tao nhớ ra rồi. Có lần anh Chín giảng bài ở hội trường đại học Thanh Xuân, chúng mày có dự không nhỉ? Hôm ấy nói chuyện nội bộ, cấm không ai được ghi âm, quay clip. Anh Chín nói, tao nhớ nguyên văn thế này: “Các đồng chí ạ, động cơ tranh đấu của bọn gọi là “rận chủ”, bọn xã hội dân chủ, về cơ bản giống với các chiến sỹ cách mạng tiền bối của Đảng ta, khác hẳn động cơ chạy chức chạy quyền của một số cán bộ biến chất, thoái hóa bây giờ. Tức là họ không ham muốn quyền lực, tiền bạc, địa vị, gái đẹp, nhà to, mà họ chỉ muốn thỏa mãn lý tưởng cao đẹp: phấn đấu cho một nước Việt Nam phồn vinh, thịnh vượng, sánh vai các cường quốc năm châu. Trần Huỳnh Duy Thức, Ba Sàm… thuộc lớp dân chủ đó…”
- Em và nhiều người rất thích buổi nói chuyện hôm đó – Lê Trang thừa nhận.
- Làm việc với những người hiểu biết như anh Chín, mình cũng lớn lên. Tao thích đại tá Hoắc ngày trước làm giám thị ở Hỏa Lò. Ông ấy không phải là cai ngục mà là người bạn của tù nhân. Có đúng là Mác từng viết: Sẽ đến ngày thế giới đại đồng, không có nhà nước, không có nhà tù…
- Khi ấy An Điềm sẽ trở thành một đại resort, một nông lâm trường kiểu mẫu – Lê Trang nâng ly lên – Và trong phòng truyền thống của An Điềm sẽ lưu giữ hình ảnh của giám thị Cao Thiện Nghệ với dòng ghi nhớ rằng, vào những năm ấy, An Điềm đã trở thành trại giam mẫu mực toàn ngành, trong đó những tù chính trị cộm cán như Vũ Duy, Tương Giang, Ba Sàm đã trở thành bạn tâm giao của đại tá giám thị …
- Ha ha ha ha… Chúng mày đểu. Loại nhà báo như Lê Trang, Hoàng Y là bọn giết người không dao - Cao Thiện Nghệ cười phá lên, cụng ly và ôm lấy hai người bạn nhậu - Thôi, dẹp, dẹp…chuyến này đừng viết gì nhé. Viết là giết tao. Nhưng ngày mai nhất định phải gặp những nhân vật cộm cán này, để thấy họ là một loại tù khó giáo dục thế nào, họ đẳng cấp hơn bọn tù thường phạm và hình sự ra sao. Hơ hơ, không thể ngờ, chính họ là tấm gương, là “đại ca” của các tù hình sự ở đây. Họ đã góp phần làm nên bộ mặt văn hóa của An Điềm hôm nay. Các vị phải gặp họ, để thấy họ Việt Tân và “phản động” như thế nào…
***
Nửa đêm, khi đang lơ mơ vì bữa rượu buổi tối, thì Cao Thiện Nghệ bấm chuông dựng y dậy, dúi cho y cuốn sổ ghi chép của ông, và bảo: “Nếu chưa ngủ thì cậu tranh thủ đọc cái này, để mai gặp Vũ Duy cho khách quan. Đọc những trang tớ đánh dấu ấy”.
Nhật ký của một quản giáo. Ông này nếu không làm nghề đao phủ thì cũng sẽ làm nhà văn đây. Mở vài trang, y thấy tò mò và hứng thú, vì không ngờ một viên cai ngục lại có tâm hồn của một văn sỹ. Những trang Nghệ đánh dấu, tựa như những trang ghi chép hoàn chỉnh, phác họa nét chân dung về tù nhân Vũ Duy.
…“ Những buổi sáng mình thường có thói quen của Giave, dậy từ năm giờ, vệ sinh nhanh rồi chạy một vòng. Mấy sáng nay, nảy ra ý định xuống khu giam của bọn Vũ Duy… Hóa ra, bọn chúng còn dậy trước cả mình. Sáng nào chúng cũng dậy từ trước năm giờ. Và việc đầu tiên là bọn chúng ngồi quỳ, hướng mặt lên khoảng không trên trời, thành kính. Tiếng rì rầm cầu kinh bắt đầu từ Vũ Duy, sau đó cả bọn Công án Bia sơn nhắc theo. Thì ra đây là Mười điều răn của Chúa. Trong các gia đình giáo dân, buổi sáng sớm, từ già đến con nít, mở mắt ra là đọc những điều răn này. “ Thứ nhất: Thờ phượng một Đức Chúa Trời và kính mến người trên hết mọi sự. Thứ hai: Chớ kêu tên đức Chúa Trời vô cớ. Thứ ba: Giữ ngày Chúa nhật. Thứ tư: Thảo kính cha mẹ. Thứ năm: Chớ giết người. Thứ sáu: Chớ làm sự dâm dục. Thứ bảy: Chớ lấy của người. Thứ tám: Chớ làm chứng dối. Thứ chín: Chớ muốn vợ chồng người. Thứ mười: Chớ tham của người”.
Tiếp đó là mười bốn mối Chúa răn dạy người công giáo, trong đó bẫy mối cho phần xác, bẩy mối cho phần hồn”. Thương xác bẩy mối: Thứ nhất: Cho kẻ đói ăn. Thứ hai: Cho kẻ khát uống. Thứ ba: Cho kẻ rách rưới ăn mặc. Thứ tư: Viếng kẻ liệt cùng kẻ tù rạc. Thứ năm: Cho khách đỗ nhà. Thứ sáu: Chuộc kẻ làm tôi. Thứ bảy: Chôn xác kẻ chết. Thương linh hồn bảy mối: Thứ nhất: Lấy lời lành mà khuyên người. Thứ hai, Mở dạy kẻ mê muội. Thứ ba: An ủi kẻ âu lo. Thứ tư: Răn bảo kẻ có tội. Thứ năm: Tha kẻ khinh rẻ ta. Thứ sáu: Nhịn kẻ mất lòng ta. Thứ bảy: Cầu cho kẻ sống và kẻ chết…”
Thoạt đầu, y nghĩ ông giám thị này lẩm cẩm, ghi chép tủn mủn. Nhưng đọc kỹ, y thấy bàng hoàng . Cả viên giám thị và các tù nhân đều gặp nhau ở sâu thẳm cõi người. Tôn giáo, cả đạo Thiên chúa, đạo Phật, đạo Hồi… tồn tại hằng nghìn năm, có hàng tỷ tín đồ là vì đều có điểm chung ở tính bác ái, vị tha, lòng hướng thiện và sự bao dung vô bờ.
Những trang nhật ký của Cao Thiện Nghệ, gợi mở cho y niềm hứng thú và sự tò mò. Trong vai cán bộ thanh tra Tổng cục, Y và Trang xuống tận các phòng giam của các phạm nhân.
Khu biệt giam tù chính trị, tách ra một góc, tỏ ra ngăn nắp và vệ sinh hơn hẳn các khu thường phạm. Phòng Vũ Duy chung với năm phạm nhân khác, trong đó có bốn người thuộc cái gọi là Công án Bia Sơn, một tổ chức tôn giáo ở Phú Yên bị coi là phản động. Phòng có sàn xi măng thoáng rộng, bàn đọc sách báo, ngoài hiên có chỗ ngồi uống trà, chơi cờ tướng, trước tường bao ngăn với khu thường phạm là một sân nhỏ tập thể dục và một dẻo đất trồng hoa, rau xanh.
Đập vào mắt y và Trang là một giá sách nhỏ treo tường. Một tủ sách “độc và lạ” với những tác phẩm rất khó tìm, ngay ở những thư viện tỉnh và huyện: Suy tưởng của Marcus Aurelius, Thăm dò tiềm thức của Carl Gustav Jung, Bàn về tự do của John Stuart Mill, Nền dân trị Mỹ của Alexis De Tocqueville, Tâm lý học đám đông của Gustave Le Bon, Tâm thức –bản ngã và xã hội của George Herbert Mead, Ngẫu nhiên và tất yếu của Jacques Monod… Trời, hầu như cả tủ sách Tinh hoa của nhà xuất bản Tri Thức ở đây. Lại có cả nguyên bản tiếng Anh The Road to Serfdom của Friedrich August von Hayek nữa.
Lê Trang hỏi Vũ Duy:
-Làm cách nào ông có những quyển sách này?
-Thưa cán bộ, vợ tôi và con gái tôi đến nhà xuất bản tìm mua…
Tim y như bị bóp nghẹt. Y mường tượng ra hai mẹ con Quỳnh Thy, Quỳnh Liên đang thấp thoáng sau Duy.
-Ông thật hạnh phúc – Trang nói – Tôi chưa gặp một tù nhân nào có một môi trường như ông…
Vũ Duy chữa lại:
-Da, môi trường tù…
Mọi người cùng phá lên cười vì một câu nói hóm hỉnh.
Rồi tiếp những bất ngờ nữa. Trang phát hiện ra những bức tranh vẽ bằng bút chì, bằng phấn màu trên vỏ bao thuốc lá, trên giấy vỏ hộp, chân dung các thành viên trong phòng và phong cảnh khu trại giam, cảnh thành phố cửa biển.
- Đẹp quá. Một họa sĩ đích thực. Ai là tác giả những bức vễ này thế?
Vũ Duy chỉ người đàn ông râu quai nón rậm rì, tóc dài búi tó trên đỉnh:
-Dạ, thưa cán bộ, họa sĩ Doãn Kiên người bị khép tội chống phá nhà nước chỉ vì vẽ đường lưỡi bò mang đi biểu tình.
Một nhân vật cộm cán của Hải Phòng - Ánh mắt của Trang khiến y nhận ra ngay con người từng gây xôn xao trên mạng vì dám treo cờ vàng ba sọc đỏ trong phòng ở. Doãn Kiên từng được giới sưu tầm tranh biết tới như một phát hiện về nghệ thuật màu dầu trên giấy dó truyền thống. Kiên có người anh trai khác mẹ sống ở Toronto, Canada, từng là bạn đồng ngũ của thiếu tá Ngụy Văn Thà, hạm trưởng hộ tống hạm Nhật Tảo trong trận hải chiến với Trung Quốc xâm chiếm Hoàng Sa năm 1974. Khi sang thăm anh ở Toronto, Kiên chụp khá nhiều ảnh có cờ vàng ba sọc đỏ và nài nỉ người anh xin lá cờ trong phòng anh về nước làm kỷ niệm. Lá cờ ấy, theo anh trai nói, chính là lá cờ cắm trong phòng thủy thủ trên hộ tống hạm Nhật Tảo, mà người anh giữ như một báu vật. Kiên đã hai lần bị bắt giam về tội vẽ tranh đường lưỡi bò và đi biểu tình chống Trung Quốc, tội “âm mưu lật đổ nhà nước”, một lần hai năm tù và lần này sáu năm tù.
-Trong tù, tôi vẫn được vẽ là nhờ luật sư Vũ Duy đấy ạ - Kiên được dịp khoe - Báo cáo cán bộ, tù nhân lương tâm Vũ Duy là một hiện tượng của trại An Điềm. Trước đó, tù nhân chỉ ngồi… chăn kiến. Chúng tôi không được đọc sách báo, không được học tiếng Anh, không được hát đồng ca, không được tập thể dục, không được trồng rau trồng hoa trước nhà, khẩu phần ăn hàng ngày bị cắt xén, quà tiếp tế của gia đình bị kiểm soát… Tất cả đã được cải thiện như hôm nay nhờ có luật sư Vũ Duy. Mấy anh nông dân Phú Yên này là học trò xuất sắc của thầy giáo Duy cả về tiếng Anh, cả về kiến thức tôn giáo.Tôi có giấy, bút, phấn màu để vẽ, nhạc sĩ Tương Giang được sáng tác nhạc, là nhờ Vũ Duy. Anh không chỉ là luật sư am hiểu pháp luật, mà còn có dũng khí dám đấu tranh, nhiều lần viết đơn gửi Bộ, gửi Chính phủ, gửi cả Liên Hợp quốc để phạm nhân được hưởng quyền con người…
Lần đầu tiên y gặp Vũ Duy. Quá gầy yếu, nhưng đôi mắt rực sáng luôn nhìn thẳng, cương nghị và tự tin. Có lẽ Duy chưa thực sự hồi phục vì đợt tuyệt thực hai tháng trước để phản đối bản án sáu năm tù vô cớ. Dường như Vũ Duy cũng chưa hề gặp y. Dĩ nhiên, nếu nói tên y, Duy sẽ biết. Thậm chí sẽ rất ngạc nhiên khi y vào tận nhà tù để gặp tình địch của mình.
Cuộc “hỏi cung” tù nhân Vũ Duy đã diễn ra ngay chiều hôm đó, trên phòng khách của trại, do Tổng biên tập Viettourist Lê Trang chủ trì, có y cùng tham dự. Lúc này hai người đã trở lại đúng vai của mình. Lê Trang và y đưa thẻ nhà báo cho Duy xem và yêu cầu hắn cộng tác trong việc tác nghiệp.
Duy tròn xoe mắt nhìn tấm thẻ nhà báo, rồi nhìn y hồi lâu. Những tia mắt như muốn reo lên: A, thì ra ông là Hoàng Y, người đã từng gây bao đau khổ cho mẹ con Quỳnh Thy? Tôi đã đi tìm ông mười bảy năm nay. Không ngờ ông lại chủ động đến gặp tôi trong hoàn cảnh trớ trêu thế này. Ông giễu tôi, hay muốn hành hạ, trả thù? Ấy là y đoán thế. Nhưng liền sau đó y lại thấy Duy đứng dậy, nhoài người trên bàn, đưa hai tay ra, như muốn chộp tay y.
Vừa lúc đó người cảnh vệ kịp ngăn lại.
- Xin lỗi - Duy ngượng ngùng vì hành động suồng sã và có vẻ nguy hại của mình - Thực tình tôi rất hân hạnh được gặp cán bộ... Tiếc rằng cuộc gặp giữa chúng ta trong hoàn cảnh thật éo le.
- Việc đầu tiên tôi muốn báo cho ông biết là mẹ con Quỳnh vẫn khỏe mạnh và gửi lời thăm ông.
Sao y lại nói câu ấy, mặc dù y chẳng hề định nói như vậy. Nhưng y cảm thấy mắt Duy rơm rớm sau câu nói đó.
-Thưa cán bộ, giám thị nói tôi lên đây để trả lời câu hỏi phỏng vấn của nhà báo. Trước khi trả lời các câu hỏi, xin phép cán bộ cho tôi làm dấu trước Chúa…- Duy nói và nhắm mắt, đưa tay làm dấu.
Đợi Duy làm dấu thánh xong, y bỗng nảy ra câu hỏi:
- Này ông, xin lỗi, ông vừa nghe thấy điều gì ở Chúa?
- Thưa cán bộ, tôi nhớ Thánh kinh, đoạn Mathiơ 26:47-50, Chúa Giêsu bị bắt. Khi ấy Giuda cùng đi với bọn người mang gươm giáo và gậy gộc đến bắt ngài. “Giuda ra dấu trước cho chúng: “Ai mà tôi hôn thì chính là người ấy. Hãy bắt đi”. Giuda lập tức bước thẳng đến Chúa Giêsu và nói: “Chào thầy!” và hôn ngài. Chúa Giêsu bảo: “Bạn ơi, bạn định làm gì thì làm đi”…
Cao Thiện Nghệ nói, trong thời gian ở An Điềm, Vũ Duy đã học thuộc Kinh Thánh, có thể đọc làu làu bất cứ một trang Cựu Ước hay Tân Ước nào. Y biết đoạn Thánh kinh này. Duy đúng là một con chiên ngoan đạo. Có trí nhớ và cực kỳ thông minh khi mượn Thánh kinh để nói với y điều muốn nói. Trong những tôn giáo ở Việt Nam, có lẽ duy nhất Kitô giáo còn giữ được cốt lõi của tín ngưỡng. Người ta tin Chúa thành tâm và không vụ lợi. Người ta tin nhau và nương cậy, vị tha với nhau. Trong vùng công giáo, rất ít tệ nạn. Những người yêu nhau thường bền chặt và chung tình. Y tin, Vũ Duy đã mang lại cho Quỳnh Thy hạnh phúc, đã yêu thương Quỳnh Liên như con ruột của mình…
Trang đưa ra một câu hỏi bất ngờ:
-Nghe nói, hồi bị giải từ Ba Sao vào đây, giữa đường, ông định trốn chạy?
Duy ngớ ra, rồi bỗng bật cười.
-Cán bộ hiểu sai rồi. Không phải trốn chạy, mà tôi muốn tạo ra sự cố scandal. Là vì hôm ấy tôi bị còng hai tay tống lên chiếc xe bịt bùng từ lúc còn mờ đất. Tôi không biết từ trại Ba Sao sẽ bị giải đi đâu? Nhỡ bị giải đi thủ tiêu thì sao? Bỗng lo lắng và thương vợ và hai con vô cùng. Tôi căng óc nghĩ cách nào đó để báo với người thân. Rất may, quá trưa, đoàn xe dừng lại nghỉ ở trạm xăng. Vừa nhảy từ thùng xe xuống, tôi thấy một tốp khách, trong đó có nhiều bạn trẻ, hình như một đoàn sinh viên đi du lịch. Hoàn toàn vô thức, tôi giơ hai tay lên trời và hét to: “Các bạn ơi, tôi là luật sư Vũ Duy, người bất đồng chính kiến bị chính quyền cộng sản bắt. Nay họ giải tôi không biết đến nơi nào. Nhờ các bạn có máy ảnh, có iphone hãy chụp và quay clip hình ảnh của tôi và gửi cho con gái tôi là Vũ Quỳnh Liên – Facebook Hoa Sen Trắng. Xin cám ơn”. Vừa kịp nói hết câu thì tôi bị người áp tải bịt miệng, tống lên xe.
- Và ngay chiều ấy, cái tin luật sư Vũ Duy bị giải đi thủ tiêu lan truyền trên mạng - Lê Trang nói - Facebook Hoa Sen Trắng đăng tin và ảnh đầu tiên.
Vũ Duy giàn giụa nước mắt.
- Con gái tôi đó. Con bé rất giỏi về tin học. Nó yêu ba vô cùng…
Hắn bật khóc như một đứa trẻ.
Y bỗng thấy trĩu buồn. Y cũng khóc. Nhưng nước mắt chảy vào trong.
***
Lê Trang nói với y sau cuộc phỏng vấn Vũ Duy:
- Ông thấy không, Vũ Duy vẫn đinh ninh Quỳnh Liên là con gái mình.
- Tôi cũng nghĩ vậy. Có lẽ Quỳnh Thy vẫn giấu Duy - Y trầm ngâm giây lâu, rồi chợt hoang mang - Hay là kết quả ADN rỏm? Loan và Tuẫn Chiết da đã dựng lên câu chuyện này?
- Cũng có thể. Nhưng kết quả ADN thì không thể nhầm lẫn. Muốn thử lại cũng không khó gì. Nếu cần tôi sẽ giúp …
- Không cần thử lại…Sự thật chỉ có một. Và sự thật này chỉ duy nhất một người biết rõ.
- Đó là Quỳnh Thy.Và ông không thể lẩn trốn cuộc gặp này. Tôi sẽ tạo điều kiện để ông gặp Quỳnh.
Lê Trang luôn là người tận tình đến cùng.
Trang hẹn Quỳnh Thy ở nhà hàng Hoa Sữa đường Nguyễn Du, nơi ngày xưa y và Quỳnh vẫn hay ngồi. Từ lầu hai, nhìn xuống hồ Thuyền Quang, không nơi nào kín đáo và thơ mộng hơn.
Khi y tới thì hai người đàn bà đã ngồi chờ bên hai ly nước cam vàng sánh.
Lê Trang luôn chủ động trong mọi hoàn cảnh, gọi cà phê và kéo ghế cho y.
-Chào Lê Trang, chào Quỳnh Thy.
Y chào hai người, nhưng lại chỉ nhìn Quỳnh. Quỳnh tránh ánh mắt y. Nàng quá bất ngờ và có phần lúng túng.
-Tôi vừa nói với Quỳnh Thy về chuyến đi thăm Vũ Duy ở An Điềm. Một chuyến đi đầy ấn tượng. Hai người từng là bạn của nhau, đúng không?
-Dạ, lâu rồi em không gặp anh. Vẫn biết về anh qua anh Viễn và Mai…
Giọng Quỹnh vẫn trong và dịu dàng như ngày ấy. Những hình ảnh gần hai mươi năm trước khi hai đứa trú mưa dưới gốc cây hoa sữa bên hè, bỗng như những thước phim, ào về. Chiếc cặp sách của y không đủ che cho tóc Quỳnh khỏi ướt. Phải đến khi chị chủ quán nhắc, y mới dắt tay Quỳnh lên lầu. Hai đứa còn đúng năm trăm đồng, đủ gọi một ly cà phê và gói hạt hướng dương, nhưng chị chủ quán vẫn đưa ra hai ly và bảo: Chị khuyến mại hai đứa. Cứ ngồi khi nào mưa tạnh….
Trang giả vờ có cuộc điện thoại, đứng dậy.
- Hai người cứ ngồi. Tiền trả rồi. Mình có cuộc hẹn đột xuất. Đi nhé.
Y nhìn theo Trang, đầy biết ơn. Lặng một hồi lâu. Y chủ động vào chuyện:
- Có chuyện này, tôi phải nói với Quỳnh.
-Chuyện gì thế anh?
-Chuyện con Quỳnh Liên.
-Thì sao?
-Nó là con của chúng ta. Tôi... Anh là bố đẻ của nó.
- Anh bị tâm thần à? Ai bảo anh thế?
Y sững sờ nhìn Quỳnh. Bây giờ y mới dám nhìn Quỳnh. Nàng nhìn y như nhìn một người từ hành tinh khác đến. Một sự kinh ngạc đến tột độ. Một thoáng hốt hoảng và lo âu. Chính lúc này, nàng đẹp như nữ thần Venus.
- Quỳnh biết rõ điều này mà... Quỳnh Liên là con của chúng ta.
- Ở An Điềm, anh và Lê Trang đã làm gì Duy? Các người đang có âm mưu gì? - Quỳnh bỗng xoay người, nhìn xoáy vào y, đôi mắt sáng quắc của một quan tòa - Tôi sẽ kiện các người, nếu các người bức cung anh ấy.
- Không, không… - Y lúng túng trước ánh mắt như bốc lửa - Tôi không hề nói gì với Duy về Quỳnh Liên…, tôi chỉ cảm nhận…
- Anh cảm nhận điều gì?
- Mặc dù Duy rất yêu con bé…, nhưng nó không phải là con anh ta.
- Anh lầm rồi. Lầm to rồi. Vũ Quỳnh Liên là tất cả cuộc đời của Duy. Cũng như thằng Vũ Lân là tất cả cuộc đời anh ấy. Tôi chưa thấy một người đàn ông nào yêu con say đắm và cuồng nhiệt như anh ấy. Anh có tưởng tượng được không, hồi con bé hơn một tuổi, thì bị dịch đậu mùa, còn tôi lúc đó cũng bị cúm virus. Đúng dịp ấy, khu phố bị mất điện ba ngày. Trong nhà hầm hập bốn mươi độ. Ba đêm liền anh ấy thức quạt cho hai mẹ con. Đến khi mẹ con tôi khỏi bệnh thì anh ấy phải nhập viện… - Nước mắt Quỳnh chảy tràn trên má, Quỳnh vừa nuốt nước mắt vừa nói hối hả - Hồi tôi có một suất học bổng, cơ quan cho tôi sang Pháp tập huấn ba tháng, tôi định không đi, vì năm đó Quỳnh Liên vào lớp một, mẹ tôi phải thường xuyên ở bệnh viện chăm bố, còn dì Mai Thy lúc đó đang nghỉ sinh đứa thứ hai. Nhưng Duy tìm mọi cách thuyết phục tôi đi. Anh đưa con bé về bên ngoại, một mình vừa điều hành doanh nghiệp, vừa giúp bố mẹ tôi, vừa hằng ngày đưa đón con đi học… Ngày Duy bị bắt, anh có biết không? Lúc đó Quỳnh Liên vừa đi học về, nó gào khóc, xông vào cứu ba, rồi nhanh trí ghi lại toàn bộ clip ba nó bị khám nhà và bị còng tay lên xe, làm chứng cứ cho một cuộc đàn áp chính trị… Rồi hôm Duy bị giải từ Ba Sao vào An Điềm, khi nhận được clip do các bạn sinh viên đi du lịch gửi cho, Liên đã gửi ngay lên mạng để thông tin với mọi người… Quỳnh Liên yêu ba như thế đấy. Nó thường nói với tôi: Con thấy mình giống ba nhiều hơn mẹ…
Đắn đo mãi, rồi y cũng mở iphone cho Quỳnh xem giám định ADN mà Loan đã làm. Vừa nhìn qua, Quỳnh đã nhảy bật lên:
-Ai cho phép các người lấy mẫu thử của con gái tôi? Tôi sẽ kiện. Các người đã vi phạm đời tư…
Y đợi cho Quỳnh lắng lại.
-Tôi cũng dọa kiện Loan, khi cô ta đưa cho tôi phiếu xét nghiệm ADN… Nhưng vừa nói một thì cô ta lu loa lên mười. Cô ta trong ngành, có nhiều lợi thế. Cô ta muốn chuyện này tung tóe lên, để tôi mất mặt. Tôi đã nhận ra sự nguy hiểm, nếu chọc vào tổ kiến lửa… Và tôi đã phải xuống thang. Nhận đó là sự thật. Chỉ xin cô ta hãy giữ kín chuyện này, đừng làm ầm ĩ lên…
Dường như Quỳnh Thy cũng đã nhận ra những mối nguy đang rình rập. Nàng thu người lại, lặng lẽ khóc. Ước gì y có thể nhích tới, đưa vòng tay ôm lấy đôi vai đang rung nhẹ. Ước gì y có thể nói những lời âu yếm, an ủi nàng.
- Chúng ta không thể chối bỏ sự thật. Chúng ta cùng có Quỳnh Liên, đúng không?
Y như đang nói vào khoảng không.
- Trước mắt, không cho Quỳnh Liên biết chuyện này - Y lại nói - Hãy để cho con học lên đại học, cho đến khi nào con trưởng thành. Tôi đã cảnh cáo Loan. Nếu làm con bé tổn thương, sẽ không xong với tôi… Nhưng tôi muốn Quỳnh phải thừa nhận với tôi sự thật này. Và cho phép một ngày nào đó tôi được gặp Quỳnh Liên…
Nói được những điều này, y cảm thấy nhẹ người. Y biết, không nên dồn đuổi. Hãy như mưa dầm thấm đất. Hãy bóc lần lượt từng lớp lá, cho đến khi nhân bánh nóng hổi lộ ra.
- Không có chuyện nhận con nào hết - Đột ngột, Quỳnh Thy hét lên và cầm túi đứng lên - Liên là con gái của tôi và Duy. Anh chẳng có gì dính líu đến con bé.
- Kìa Quỳnh. Cái lần chúng ta nói chuyện về phim Người thứ 41 ở khách sạn Bông Trang trên hồ Đại Lải …
Quỳnh quay ngoắt, bước đi. Được vài bước, nàng đột ngột quay lại, nói rất nhỏ, nhưng rít lên như kim loại:
-Đừng có mơ. Tôi sẽ giết các người, nếu đụng đến con gái tôi.
H.M.T.