văn việt: Bé Ký, người nữ hoạ sĩ đã để lại cho nền hội hoạ Việt Nam một dòng tranh ký hoạ độc đáo

Danh ngôn

Trong mọi cộng đồng, chúng ta cần một nhóm thiên thần gây rối.

We need, in every community, a group of angelic troublemakers.

(Bayard Rustin – trích bài phát biểu tại New York City 1963)

Trong mọi trường hợp, chắc chắn rằng sự thiếu hiểu biết, đi kèm với quyền lực, là kẻ thù tàn bạo nhất có thể có của công lý.

It is certain, in any case, that ignorance, allied with power, is the most ferocious enemy justice can have.

(James Baldwin - No Name in the Street 1972)

Các cuộc cách mạng và các cá nhân có thể bị giết hại, nhưng bạn không thể giết chết các ý tưởng.

While revolutionaries and individuals can be murdered, you cannot kill ideas.

(Thomas Sankara, một tuần trước khi bị ám sát, 1987)

Không có cảm giác nào cô đơn hơn việc bị chính đất nước mình trục xuất.

There's not a more lonely feeling than to be banished by my own country.

(Kiyo Sato – Kiyo’s Story 2009)

Bé Ký, người nữ hoạ sĩ đã để lại cho nền hội hoạ Việt Nam một dòng tranh ký hoạ độc đáo

Trịnh Cung

Chị vừa tạ thế tại thành phố Little Saigon, quận Cam thuộc miền nam California, chiều ngày hôm kia, thứ năm 24-5-2021, một buổi lễ tưởng niệm nữ hoạ sĩ Bé Ký đã được gia đình hoạ sĩ Hồ Thành Đức, chồng của Bé Ký, và thân hữu tổ chức tại khu nghĩa trang Peek Family của thành phố Little Saigon.

Tôi đã đến dự và được chọn để nói đôi lời về con người và nghệ thuật của chị. Buổi lễ đã diễn ra trong một khung cảnh không có nghi thức tôn giáo long trọng và thiếu sự có mặt của các hội đoàn, các tổ chức chính trị địa phương nên không khí tĩnh lặng hơn, vẻ trầm buồn, giản dị và thân thiện được lan toả.

Tôi với tư cách là một đồng nghiệp cùng thời với Bé Ký và cũng là người bạn thâm giao, trong những lời vĩnh biệt chị, tôi đã nêu lên hai điều đặc sắc về Bé Ký:

1. Bé Ký là một người đàn bà, một người vợ và cũng là một bà mẹ cả một đời kham khổ và hy sinh vì chồng con. Ngoài sự tuyệt vời đó, Bé Ký còn là một người bạn rất tốt bụng với tất cả các bạn hoạ sĩ của chị với những bữa họp mặt tại nhà chị dù là trong ngõ hẹp lúc nghèo khó cho đến khi chị có ngôi nhà lớn, khang trang, vẫn dành cho bạn những bửa họp mặt thân ái cơm nước, chỗ nằm hoặc phủ phê rượu thịt khi chị trở nên khá giả nhờ hai vợ chồng chị bán được tranh.

2. Tranh ký hoạ của Bé Ký là một dòng tranh độc đáo bên cạnh dòng tranh dân gian Đông Hồ. Nếu dòng tranh dân gian Đông Hồ là một dòng tranh trào phúng Việt Nam, vô danh và là thủ ấn hoạ mang tính mỹ nghệ thì tranh ký hoạ của Bé Ký được chính chị vẽ bằng tay trực tiếp trên lụa hoặc giấy vẽ. Nó không mang tính trào phúng mà là những hình ảnh chị đã bắt gặp trong đời thường rất đáng yêu, đáng nhớ. Dù tính tượng trưng trong tranh rất cao nhưng nét vẽ của Bé Ký rất sinh động và giàu cảm xúc khiến người xem bị cuốn hút vào vẻ đẹp ký hoạ thanh thoát và hoài cảm chiếm ngự tâm hồn người xem tranh.

Hơn nữa, vì hình ảnh trong tranh ký hoạ của Bé Ký được rút ra từ cuộc sống thực mà chị đã trải qua từ thuở còn niên thiếu ở Miền Bắc Việt Nam trước 1954 cho đến khi chị trưởng thành ở Miền Nam Việt Nam do đó phong cách tạo hình của Bé Ký mang vẻ hiện đại hơn tranh Đông Hồ và Bé Ký đã đặt dấu ấn của riêng chị trong lịch sử hội hoạ Việt Nam bằng dòng tranh ký hoạ mang tên Bé Ký.

Riêng đối với Sài Gòn trước 1975, thành phố Hòn Ngọc Viễn Đông, Bé Ký còn là hình ảnh độc đáo, nữ hoạ sĩ của những đường phố trung tâm, khi nói đến Sài Gòn, nếu ai đó không nghĩ đến Bé Ký là một thiếu sót rất đáng tiếc.

Bolsa, May 29-2021

Trịnh Cung và Bé Ký.

Danh ngôn

Ban Biên tập

Tra cứu theo tên tác giả

Bé Ký, người nữ hoạ sĩ đã để lại cho nền hội hoạ Việt Nam một dòng tranh ký hoạ độc đáo