Diễn đàn Câu lạc bộ Văn đoàn Độc lập Việt Nam: Phê bình. TỰ KIỂM DUYỆT & KIỂM DUYỆT Ở TA

Danh ngôn

“Thế giới này, như nó đang được tạo ra, là không chịu đựng nổi. Nên tôi cần có mặt trăng, tôi cần niềm hạnh phúc hoặc cần sự bất tử, tôi cần điều gì đó có thể là điên rồ nhưng không phải của thế giới này.”

“Ce monde, tel qu’il est fait, n’est pas supportable. J’ai donc besoin de la lune, ou du bonheur, ou de l’immortalité, de quelque chose qui ne soit dement peut-etre, mais qui ne soit pas de ce monde.”

(Albert Camus, Caligula)

“Tất cả chúng ta, để có thể sống được với thực tại, đều buộc phải nuôi dưỡng trong mình đôi chút điên rồ.”

“Nous sommes tous obligés, pour rendre la realite supportable, d’entretenir en nous quelques petites folies.”

(Marcel Proust, À l’ombre des jeunes filles en fleurs)

“Nghệ thuật và không gì ngoài nghệ thuật, chúng ta có nghệ thuật để không chết vì sự thật.”

“L’art et rien que l’art, nous avons l’art pour ne point mourir de la vérité.” (Friedrich Nietzsche, Le Crépuscule des Idoles)

“Mạng xã hội đã trao quyền phát ngôn cho những đạo quân ngu dốt, những kẻ trước đây chỉ tán dóc trong các quán bar sau khi uống rượu mà không gây hại gì cho cộng đồng. Trước đây người ta bảo bọn họ im miệng ngay. Ngày nay họ có quyền phát ngôn như một người đoạt giải Nobel. Đây chính là sự xâm lăng của những kẻ ngu dốt.”

“Social media danno diritto di parola a legioni di imbecilli che prima parlavano solo al bar dopo un bicchiere di vino, senza danneggiare la collettività. Venivano subito messi a tacere, mentre ora hanno lo stesso diritto di parola di un Premio Nobel. È l’invasione degli imbecilli.”

(Umberto Eco, trích từ bài phỏng vấn thực hiện tại Đại học Turin (Ý), ngày 10 tháng 6 năm 2015, ngay sau khi U. Eco nhận học vị Tiến sĩ danh dự ngành Truyền thông và Văn hoá truyền thông đại chúng. Nguyên văn tiếng Ý đăng trên báo La Stampa 11.06.2015)

Phê bình. TỰ KIỂM DUYỆT & KIỂM DUYỆT Ở TA

Inrasara

Chế độ kiểm duyệt văn chương ở ta có nhiều cắc cớ, tréo ngoe đến chả biết đàng mà lần.

[1] Bản thảo Lễ Tẩy trần tháng Tư đưa cho NXB Hội Nhà văn năm 2002, [nghe kể] anh Giám đốc kêu: Hay lắm, mươi năm mới được đọc tập thơ thế này. Anh bảo nên bỏ 5 bài trong serie “Những ngày rỗng”, tôi ừ. Thêm đề nghị thay từ ‘rỗng’ bằng ‘trống’, để thành “Những ngày trống”. Vậy mà tôi cũng ừ, mới khờ.

Tái bản, tôi cho ‘rỗng’ về ngồi lại chỗ cũ như nó phải thế.

[2] Trường ca Cham in năm 1995 tái bản năm 2006, ở “Ariya Sah Pakei”, tôi vẽ bản đồ làng mạc, địa danh cặp tình nhân Sah Pakei - Mưh Rat khốn khổ đi qua, trong đó có nhiều làng điêu [như “điêu tàn” – Văn Việt] mất. Thế thôi mà ‘trên’ kêu nhạy cảm. Giữa trưa ngày tôi phải chạy qua giải minh mất 15 phút đồng hồ, rằng đó là khoa học, thiếu đi thì công trình kia khuyết mảng lớn, họ mới chịu.

[3] Còn đỡ. Bài thơ “Tháp hoang” trong Tháp nắng - 1996, được chọn là bài thơ hay để bình, sách do NXB Giáo dục in hẳn hoi, vậy mà 24 năm sau - tái bản, nó bị thiến. Trên kêu, tháp đã trùng tu rồi, hoang đâu nữa mà hoang, bỏ đi là vừa! Bà con coi nè:

THÁP HOANG (trong Tháp nắng - 1996)

Tháp hoang

thình lình mọc lên từ đất

lông lá – âm u – dọa nạt

Tháp hoang

nổi cộm giữa chiều trời ma quái

ung nhọt trên làn da mềm mại

thảm rừng già xanh

Tháp hoang

đột ngột xô tôi về đối mặt

quá khứ

lao xao bầy dơi đen

Tháp hoang

người bỏ rơi – lịch sử bỏ quên

bước chân thời gian thì nhớ

Tháp hoang

như quen thân – như xa lạ

hồn người xưa vỗ dòng máu ứ

Mốt mai

khi bất chợt bác tiều phu nhớ

dân buôn lậu nhớ – nhà viết sử nhớ

hồn tháp đã bay xa.

[4] Cái này mới tội, thuần triết lí cũng chung số phận... nhạy cảm.

CON ĐƯỜNG VỠ (trong Hành hương Em - 1999)

Người cư ngụ dưới căn nhà tồi tàn

trước ngọn đèn tồi tàn, người suy tưởng

về sự thống khổ bần hàn trong thế giới bần cùng

giàu sang là nẻo đường rừng người đi buổi sớm

Con đường khép mở dưới sức nặng bàn chân

xát mòn vẹt đau để vui mở ngọn

cưu mang gót giày nhục nhằn cho mầm nắng trồi lên

Con đường rừng nhạt và chìm dần vào ẩn mật

kiên nhẫn chờ đợi bước chân thế hệ chưa hình thành

bất chợt chiều nay tôi thấy con đường vỡ

nhìn tôi trong tiếng nói không lời.

Nguồn: FB Inrasara

Danh ngôn

Ban Biên tập

Tra cứu theo tên tác giả

Phê bình. TỰ KIỂM DUYỆT & KIỂM DUYỆT Ở TA