Phạm Xuân Nguyên

 

(Đầu sáng nay 24/11/2020 tang lễ dịch giả Đoàn Tử Huyến đã diễn ra tại nhà tang lễ quận Cầu Giấy, Hà Nội. Tôi đã thay mặt gia đình và bạn hữu đọc lời đưa tiễn này. Sau khi tôi đọc xong, mọi người đã có một phút mặc niệm anh Huyến trong tiếng kèn saxophon của NSUT Quyền Văn Minh thổi bài nhạc Trịnh "Một cõi đi về". Hôm qua anh Minh đang ở Đà Lạt nhưng nghe tôi gọi điện đề nghị, anh đã đổi vé bay ra để kịp thổi bài kèn tiễn biệt người anh, người bạn chơi thân thiết. Tang lễ anh Huyến do gia đình tổ chức, không nhờ cậy gì Nxb Lao Động mà anh là viên chức bốn chục năm qua, cũng như Hội Nhà văn Việt Nam và Hội Nhà văn Hà Nội mà anh là một hội viên cũng đã nhiều năm. Hội Nhà văn Hà Nội có đến viếng. Hội Nhà văn Việt Nam thì không dù sáng nay khai mạc đại hội X của hội đó).

 

*

  

Nhẹ nhàng như giấc ngủ

anh đi

xứ Đoài mây trắng cuộc thiên di

 

Đón anh

cụ nội bốn đời, cử nhân Đoàn Tử Quang

thấp thoáng bóng quê làng

 

Đón anh

nhà giáo Văn Như Cương sắp sẵn bàn cờ

rót ly rượu Vodka

 

Đón anh

nhà thơ Nguyễn Trọng Tạo gọi sông quê

vỗ về tiếng nhạc

 

Đón anh

nhà nhiếp ảnh Trần Định giơ máy

chớp chân mây

 

Đón anh

nhà văn Silva đứng bên

"hòn đá đã thành Đấng Cứu Thế"

 

Đón anh

nhà văn Bulgakov cùng "Nghệ nhân và Margarita"

canh chừng quỷ Voland

 

Đón anh

nhà văn Prishvin dẫn vào màu xanh

những "giọt rừng" trong trẻo

 

Đón anh

nhà văn Bondarev bày "trò chơi"

đợi người chơi

 

Đón anh

nhà văn Tendriakov cùng các học sinh

"đêm sau lễ ra trường" thắp "bảy mươi ngọn nến"

 

Đón anh

nhà văn Granin gật đầu

"kỳ lạ thế đấy cuộc đời này"

 

Cuộc đời của một chàng trai học sinh giỏi văn từ dòng La đến dòng Volga

chở thuyền văn chương Nga về nước Việt

 

Cuộc đời của một người làm văn hóa kết nối Đông Tây

ở tạp chí "Văn Học Nước Ngoài",

ở Trung tâm giao lưu Văn Hoá và Ngôn Ngữ,

ở những cuốn sách hay sách đẹp

ở những cuộc gặp gỡ giao lưu trò chuyện

ở những điều còn dang dở chưa xong

 

Cuộc đời của một người chơi

chơi chữ chơi sách chơi tình chơi bạn

lắm mối nhiều em, đông người quen kẻ biết

chơi râu tóc phất phơ giang hồ mải miết

xuống biển lên rừng máy ảnh cầm tay

chơi chén rượu cuộc cờ bụi bặm nhân sinh

nhưng khi lặng lẽ một mình

nghe vọng từ xa "tiếng gọi vĩnh cửu"

 

Theo tiếng gọi ấy

anh đi

không nói gì.

để lại trần gian

những trang sách đã dịch đã in

những nhân vật đã được tái sinh

những bóng hình trong tranh trong ảnh

cháu con gia đình bè bạn

mái tóc chòm râu nụ cười ẩn hiện

 

Mười năm trước anh tự hoạ mình

"Tóc trắng thôi vương mùi thế luỵ

Tình xanh còn hạn cuộc la đà

Chữ nghĩa mót bòn dăm bảy vốc

Rong chơi hoan hỉ nẻo gần xa"

Giờ đây cuộc la đà của anh đã vào vô tận.

 

Mười năm trước Phạm Lưu Vũ vẽ anh

“Đông Tây riêng một góc trời

Có ông Đoàn Tử vốn người quê choa

Hành trang một cõi trời Nga

Núp trong râu tóc ngó ra cuộc đời”

đó là bức chân dung bằng lời

vui và thật về anh

nhắc cho chúng tôi/chúng ta thấy anh

cả khi anh không còn nữa

 

Anh Đoàn Tử Huyến

Xin tiễn anh vào cuộc chơi xứ khác

Và đưa anh vào cõi nhớ từ đây!

 

Hà Nội 23.11.2020

 

(Tên các tác phẩm dịch của Đoàn Tử Huyến được in nghiêng).