T.Vấn & Bạn Hữu thực hiện (2020)

Đồn vắng chiều xuân – Sáng tác: Trần Thiện Thanh

Trình bày: Nhật Trường & Như Thủy (Pre 75)

Nghe thêm:

Hoài Nam - 70 Năm Tình Ca (42) – Nhật Trường

Đọc thêm:

Trần Thiện Thanh và những khúc xuân ca của người lính

Cung Mi

(Nguồn: https://www.sbtn.tv/tran-thien-thanh-va-nhung-khuc-xuan-ca-cua-nguoi-linh/)

Mỗi khi xuân về, là Miền Nam Việt Nam trước 1975 lại vang lên những ca khúc xuân của Trần Thiện Thanh. Cho đến tận ngày hôm nay, người Việt ở hải ngoại vẫn còn nghe và còn hát; và người trong nước Việt Nam thì cũng tiếp tục say sưa nghe và hát… chui những ca khúc xuân kể lại tâm tình đời lính của người nhạc sĩ lính tài hoa này.

Trần Thiện Thanh cũng được nhắc đến như một trong những “ông vua” của dòng nhạc bolero. Nhiều bài nhạc xuân của ông cũng viết theo tiết điệu bolero. Nhạc bolero Trần Thiện Thanh cũng có những nét rất riêng biệt. Có người nhận xét nhạc bolero Trần Thiện Thanh vừa “mùi” mà vừa “sang”. Cho nên giới bình dân cũng thích, mà giới nghe nhạc “hàn lâm” cũng thích. Bài Đồn Vắng Chiều Xuân là một thí dụ điển hình cho đặc điểm này. Tiết điệu bolero du dương, nhưng lại không quá âu sầu, thật thích hợp để nói lên tâm trạng nhớ nhà của người lính, mỗi khi phải đón xuân xa nhà:

Mùa xuân năm đó anh ra đi

Mùa xuân này nữa anh chưa về

Những hôm vừa xong phiên gác chiều

Ven rừng kín hoa mai vàng

Chợt nhớ tới sắc áo năm nào em đến thăm gác nhỏ…

Giai điệu của Đồn Vắng Chiều Xuân thật đặc biệt, khi ngay câu đầu tiên đã vút lên cao, như để diễn ta niềm nhớ nhung dâng trào của người lính. Lời nhạc vô cùng trữ tình, lãng mạn, với câu hát được nhiều người nhớ vì nét đẹp đầy tính thơ của nó:

Đồn anh đóng ven rừng mai

Nếu mai không nở, anh đâu biết xuân về hay chưa?

Chờ em một cánh thư xuân, nhớ thương gom đầy

Cho chiến sĩ vui miền xa xôi…

Bài nhạc xuân của Trần Thiện Thanh được nhiều người ở mọi lứa tuổi yêu thích nhất có lẽ là bài Đám Cưới Đầu Xuân. Bởi bài hát nói về một mối tình mộng mơ, kéo dài từ thuở bé con cho đến khi tuổi thanh xuân, mà rất nhiều người đã từng trải qua trong đời:

…Rồi một ngày kia em khoe áo mới xanh hơn mây trời

Hai đứa chung vui khi xuân vừa tới thơ ngây cuộc đời

Trò chơi trẻ con em cô dâu mới chưa nghe nặng sầu

Chú rể ngẩn ngơ ra hái hoa cà làm quà cưới cô dâu…

Hẳn là có nhiều người khi còn bé đã từng chơi trò chơi cô dâu chú rể. Nhưng chắc không có bài hát nào nói về kỷ niệm thời ấu thơ mộc mạc này mà lại dễ thương và thơ mộng đến thế!

Nhưng rồi mối tình đó cũng tạm phải chia xa, khi chàng trai theo tiếng gọi của tổ quốc nhập ngũ, để mỗi một mùa xuân lại nhớ đến người yêu từ thời thơ dại:

…Mười mấy năm qua khi hoa vừa hé nhụy

thì đời trai vui chinh chiến

Anh xuôi miền xa bao lần đếm bước xuân qua

Em ơi kỷ niệm xưa anh còn giữ mãi trong lòng

Em biết không em, xuân nay lại trở về,

đường rừng hành quân sương xuống.

Thương sao là thương trong màu tím sắc hoa sim …

Dĩ vãng đâu trôi về nhắc anh ngày thơ…

Một ca khúc xuân nữa nói lên tâm tình của người lính, cũng viết theo điệu bolero của Trần Thiện Thanh, đó là bài Phút Giao Mùa. Có lẽ phải là một người lính như nhạc sĩ Trần Thiện Thanh mới có thể nói lên được tâm sự của người lính ngoài tiền đồn nhớ về người yêu chân thật đến như vậy:

Lại một mùa Xuân nữa đến trong khói lửa chiến tranh

Mùa xuân vẫn xanh, xanh như cuộc tình em với anh

Xuân này anh không về,ngàn câu thề không chắc … em vui,

quà xuân anh chẳng có, gác giặc từng giờ

Đời lính chiến lấy gì gửi về em?…

Cũng giống như bài Đám Cưới Đầu Xuân, người chiến sĩ trong Phút Giao Mùa cũng nhớ lại kỷ niệm thời thơ ấu, với những câu chuyện thần tiên chia xẻ người bạn gái thơ ngây:

…Em anh có nhớ khi ta mơ chuyện tích xưa:

Tiên nương hiện xuống không gian xem hoa rộ khắp nơi

Trăng sao mọc kín đêm khuya cho thiên thần hát ca,

Rồi nhè nhẹ gót hài tiên ca múa trên trần ai.

Nhưng tiên nào thấy đâu dù em chắp tay nguyện cầu.

Trăng sao nào thấy đâu để anh bỗng nghe nặng sầu.

Rồi pháo nổ khai xuân để mình dỗi hờn xa xăm

Khi đường trần dập dìu người đi hái lộc đầu năm…

Giai điệu trầm bổng, tiết điệu du dương. Lời ca vừa mộc mạc vừa thơ mộng. Hình ảnh đôi tình nhân trong đêm giao thừa của Trần Thiện Thanh trong Phút Giao Mùa là một bức tranh tuyệt đẹp của những đôi lứa yêu nhau.

Qua cả ba ca khúc Đồn Vắng Chiều Xuân, Đám Cưới Đầu Xuân, Phút Giao Mùa, nhạc sĩ Trần Thiện Thanh đã ghi lại được tâm hồn đầy thơ mộng của những người lính Cộng Hòa. Những chàng trai cũng có trái tim nồng nàn, cũng yêu thương như bao người khác. Chỉ vì vận mệnh đất nước, họ phải mặc áo lính, cầm súng ra chiến trường để bảo vệ tổ quốc, bảo vệ gia đình, bảo vệ người yêu. Không sặc mùi chủ nghĩa, không khát máu căm thù. Đã có nhiều người tiếc rằng một nền văn hóa nhân bản như vậy đã không thể chiến thắng trong cuộc chiến với một kẻ thù cuồng tín. Nhưng thời gian đã trả lời cho tất cả. Những bản nhạc xuân về người lính vẫn của Trần Thiện Thanh còn vang vọng cả trong nước Việt Nam lẫn hải ngoại, là một bằng chứng hùng hồn rằng Chân-Thiện-Mỹ vẫn luôn chiến thắng trái tim con người.