Diễn đàn Câu lạc bộ Văn đoàn Độc lập Việt Nam: Thảo luận “Văn chương để làm gì?” (6): Tư liệu cho bài của anh Hà Sĩ Phu

Danh ngôn

“Thế giới này, như nó đang được tạo ra, là không chịu đựng nổi. Nên tôi cần có mặt trăng, tôi cần niềm hạnh phúc hoặc cần sự bất tử, tôi cần điều gì đó có thể là điên rồ nhưng không phải của thế giới này.”

“Ce monde, tel qu’il est fait, n’est pas supportable. J’ai donc besoin de la lune, ou du bonheur, ou de l’immortalité, de quelque chose qui ne soit dement peut-etre, mais qui ne soit pas de ce monde.”

(Albert Camus, Caligula)

“Tất cả chúng ta, để có thể sống được với thực tại, đều buộc phải nuôi dưỡng trong mình đôi chút điên rồ.”

“Nous sommes tous obligés, pour rendre la realite supportable, d’entretenir en nous quelques petites folies.”

(Marcel Proust, À l’ombre des jeunes filles en fleurs)

“Nghệ thuật và không gì ngoài nghệ thuật, chúng ta có nghệ thuật để không chết vì sự thật.”

“L’art et rien que l’art, nous avons l’art pour ne point mourir de la vérité.” (Friedrich Nietzsche, Le Crépuscule des Idoles)

“Mạng xã hội đã trao quyền phát ngôn cho những đạo quân ngu dốt, những kẻ trước đây chỉ tán dóc trong các quán bar sau khi uống rượu mà không gây hại gì cho cộng đồng. Trước đây người ta bảo bọn họ im miệng ngay. Ngày nay họ có quyền phát ngôn như một người đoạt giải Nobel. Đây chính là sự xâm lăng của những kẻ ngu dốt.”

“Social media danno diritto di parola a legioni di imbecilli che prima parlavano solo al bar dopo un bicchiere di vino, senza danneggiare la collettività. Venivano subito messi a tacere, mentre ora hanno lo stesso diritto di parola di un Premio Nobel. È l’invasione degli imbecilli.”

(Umberto Eco, trích từ bài phỏng vấn thực hiện tại Đại học Turin (Ý), ngày 10 tháng 6 năm 2015, ngay sau khi U. Eco nhận học vị Tiến sĩ danh dự ngành Truyền thông và Văn hoá truyền thông đại chúng. Nguyên văn tiếng Ý đăng trên báo La Stampa 11.06.2015)

Hoàng Dũng

Bài Nghĩ gì sau sự phân ly trong Văn đoàn Văn Việt? của anh Hà Sĩ Phu gợi nhiều vấn đề và cần phải thảo luận nghiêm túc. Chuyện “lý luận”, xin hẹn một dịp khác. Ở đây tôi chỉ xin góp ý kiến về tư liệu.

Anh nói: “Có ý kiến “Văn Việt không làm Chính trị” nên tôi xin nói rõ thêm về quan hệ giữa Văn học và Chính trị”. Ngay trong bài mở đầu cho cuộc thảo luận “Văn chương để làm gì?”, anh Nguyên Ngọc nói rõ: “Với tư cách công dân, lâu nay các thành viên Văn đoàn chưa bao giờ vắng mặt trong các cuộc đấu tranh xã hội cần thiết. Song đồng thời họ biết sứ mệnh to lớn và sâu xa của họ là điều gì đó lâu dài và căn bản hơn nhiều: góp phần cho sự giàu có, trong lành, thanh sạch, cho sự phục hồi nhân cách Việt đã bị bao nhiêu thứ lý thuyết (và cả thực hành) nhiễu loạn tàn phá bao nhiêu năm nay.” Như thế, với tư cách là tổ chức, Văn Việt không phải là một tổ chức chính trị. Thế thôi. Còn thực tế bài vở đăng trên Văn Việt, xin anh kiểm tra Văn Việt có phải là trường hợp “Trí thức mà xa lánh Chính trị chính là đầu hàng Chính trị, ủng hộ cái Chính trị hiện hành một cách giấu mặt mà thôi” như anh viết không. Nếu Văn Việt “đầu hàng”, thì liệu Ban Tuyên Giáo có ra chỉ thị loại tất cả các nhà văn tham gia Ban Vận động thành lập Văn đoàn Độc lập Việt Nam ra khỏi sách giáo khoa hay không?

Anh chê trách Văn Việt chủ trương “Thoát Trung là thoát bằng Văn hóa”. Tôi nghĩ anh không đọc kỹ bài vở trên Văn Việt. Chưa bao giờ Văn Việt chủ trương như vậy. Ngay từ bài mở đầu mời gọi các bậc thức giả tham gia thảo luận, Văn Việt đã xác định chủ đề rất rõ là “Thoát Trung về Văn hóa” (http://vanviet.info/thao-luan/moi-tham-gia-thao-luan-chu-de-thoat-trung-ve-van-hoa/). Cuộc thảo luận đã đăng tổng cộng 27 bài (xin xem đường dẫn ở dưới). Về chứ không phải bằng, thưa anh. Lẽ nào “Thoát Trung về Văn hóa” là đồng nghĩa với “Thoát Trung là thoát bằng Văn hóa”?

Tôi hiểu anh khi anh viết: “Văn Việt đã làm được nhiều việc tốt, nhưng vì yêu mến và kỳ vọng nên tôi muốn góp ý để Văn Việt đáp ứng tốt hơn điều kỳ vọng ấy.” Và vì thế, tôi viết bài này. Để chúng ta hiểu nhau. Để bạn đọc không hiểu nhầm.