văn việt: Dẫu già, vẫn dẻo vẫn dai: Chúc thọ bốn nhà văn lão thành Nguyên Ngọc, Dương Tường, Phạm Toàn, Nguyễn Xuân Khánh

Danh ngôn

Trong mọi cộng đồng, chúng ta cần một nhóm thiên thần gây rối.

We need, in every community, a group of angelic troublemakers.

(Bayard Rustin – trích bài phát biểu tại New York City 1963)

Trong mọi trường hợp, chắc chắn rằng sự thiếu hiểu biết, đi kèm với quyền lực, là kẻ thù tàn bạo nhất có thể có của công lý.

It is certain, in any case, that ignorance, allied with power, is the most ferocious enemy justice can have.

(James Baldwin - No Name in the Street 1972)

Các cuộc cách mạng và các cá nhân có thể bị giết hại, nhưng bạn không thể giết chết các ý tưởng.

While revolutionaries and individuals can be murdered, you cannot kill ideas.

(Thomas Sankara, một tuần trước khi bị ám sát, 1987)

Không có cảm giác nào cô đơn hơn việc bị chính đất nước mình trục xuất.

There's not a more lonely feeling than to be banished by my own country.

(Kiyo Sato – Kiyo’s Story 2009)

Dẫu già, vẫn dẻo vẫn dai: Chúc thọ bốn nhà văn lão thành Nguyên Ngọc, Dương Tường, Phạm Toàn, Nguyễn Xuân Khánh

Thật bất ngờ, cuộc chúc thọ đầu xuân Kỷ Hợi mà duyên trời sắp đặt, khó lòng có lần thứ hai! Bốn tên tuổi gạo cội trong làng văn chương Việt, được yêu mến kính trọng cả về trí tuệ, tài năng, nhân cách; sức làm việc và cống hiến ở tuổi gần 90 thì các thế hệ sau còn… chạy dài!

Nguyên Ngọc, với những công trình nghiên cứu về Tây Nguyên đã và đang triển khai, nòng cốt của Quỹ Văn hoá Phan Châu Trinh, ngọn cờ của các nhà văn độc lập mà tổ chức Văn đoàn vừa kỷ niệm 5 năm thành lập. Dương Tường, với vài chục tác phẩm văn học dịch và đang âm thầm một công trình rất khó khăn và ý nghĩa mà ông tự đặt cho mình nhiệm vụ trong tình trạng phải dí sát mắt vào từng chữ trên trang giấy. Phạm Toàn (Châu Diên), với sự nghiệp hiện đại hoá giáo dục Việt Nam mà bước đầu thành công đã được ghi nhận với bộ sách gio khoa Cánh Buồm vật chất hoá tư tưởng dân chủ khai phóng mà ông là người tiên phong, đang gom hết sức lực cuối cùng để hoàn tất, và truyền lại kinh nghiệm cho lớp trẻ. Nguyễn Xuân Khánh với thành tựu tiểu thuyết liên tiếp, vẫn chưa ngừng viết…

Dưới bóng cây mít, cây bưởi đang ra hoa ở ngôi nhà tổ phụ của nhà văn - nhà giáo dục Phạm Toàn trong làng Đông Hội, ngoại thành Hà Nội, tụ họp nhiều gương mặt quen biết là bạn chí thiết lâu năm của bốn “chàng Ngự lâm pháo thủ” như giới văn chương Hà Nội quen gọi: nhà văn - nhà báo trưởng lão 90 tuổi Trần Đĩnh từ Sài Gòn ra, nhà nghiên cứu văn học Đặng Tiến từ Pháp về, nhà thơ Bùi Minh Quốc từ Đà Lạt vừa ra Hà Nội ra mắt sách “Nhật ký chiến trường” của Dương Thị Xuân Quý, nhà thơ Hoàng Hưng vừa từ Sài Gòn bay ra sau buổi kỷ niệm Văn đoàn và Giải Văn Việt, TS Tin học Nguyễn Quang A, nhà phê bình văn học Phạm Xuân Nguyên, TS Tâm lý Mạc Văn Trang, đạo diễn và biên kịch điện ảnh Trần Văn Thuỷ, nhà văn và biên kịch Phạm Ngọc Tiến, nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Dy, nhà báo Kim Dung - Kỳ Duyên, ca sĩ Lộc Vàng, nhà thơ Giáng Vân, nhà nhiếp ảnh Nguyễn Đình Toán, nhà biên tập Nguyễn Minh Hà, các bạn trẻ Nguyễn Thành Kiên, nhóm làm sách Sao Bắc,… Nguyễn Chí Cư, người bạn quý của các nhà văn tử tế, từ Vũng Tàu, nhà thơ Ly Hoàng Ly từ Sài Gòn, gửi quà ra…

Con trai cả của nhà văn Phạm Toàn, dịch giả Phạm Anh Tuấn, người khởi xướng cuộc họp mặt, tâm sự: “Dịp Tết, nhóm bạn làm sách đi chơi chùa Tiêu Sơn, bỗng nghĩ đến mấy cụ, thấy thật XÓT XA. Đời các cụ, nhìn lại, nổi lên hai chữ XÓT XA”.

Nhưng trả lời phỏng vấn chớp của Văn Việt, nhà văn Nguyên Ngọc và nhà thơ Dương Tường đều nói: VUI nhất là có bạn bè. Nhà văn Châu Diên thì “đời mình luôn gặp may”, nhà văn Xuân Khánh thì “vui nhất là vẫn viết được”. Thực sự, ai gần các Cụ đều thấy được truyền lửa. Ngọn lửa sáng tạo và yêu cuộc sống.

PV Văn Việt

Nhà văn Trần Đĩnh (giữa)