18 giờ ngày 15/1/2017 tại Salon Saigon, 6D Ngô Thời Nhiệm, Quận 3 TPHCM, sẽ khai mạc triển lãm tranh mới của hoạ sĩ người Pháp gốc Việt, Nguyên Cầm.

Suzanne Lecht

Art Vietnam Gallery hân hạnh được phối hợp với trung tâm di sản và văn hoá Salon Saigon trưng bày các tác phẩm của hoạ sĩ quý mến Nguyên Cầm. Triển lãm đánh dấu kỷ niệm 23 năm ngày họa sĩ trở về quê hương sau 40 năm xa cách.

Ra đời tại Hải Phòng năm 1944, đến năm 1994 lần đầu tiên hoạ sĩ trở về Việt Nam sau khi cả gia đình rời xứ sở vào năm 1954. Sống ở Lào, Cầm một mình nuôi nấng 5 người em từ lúc mới 17 tuổi. Là một hoạ sĩ tự học, Cầm mở một phòng tranh ở Vientiane và có chút tiếng tăm do tài năng và lòng đam mê hội hoạ. Năm 1969, anh đến Paris để ghi danh vào trường Mỹ thuật (École des Beaux Arts), tự thử thách mơ ước và tham vọng trở thành một “họa sĩ thứ thiệt” của mình. Năm 1994, anh được Hội Mỹ thuật TP Hồ Chí Minh mời trở về nước để triển lãm, sau đó được mời giảng dạy tại Trường Đại học Mỹ thuật Hà Nội. Cuộc tái hợp với quê hương sau 40 năm xa cách đã cho người hoạ sĩ từng trải này có được một trải nghiệm mạnh mẽ và cảm động. Những ký ức của ông về Việt Nam là một tuổi thơ bị mắc vào cuộc rối loạn của đất nước nằm ngoài tầm kiểm soát của mình. Đi qua các sảnh của ký ức, những vết tích của quá khứ bắt đầu xuất hiện trong tác phẩm của Cầm. Những bao tải đựng gạo cũ, những giấy vàng mã, những lá quì dán lên tượng Phật. Những mảnh quá khứ và lòng kính trọng đối với hiện tại đánh dấu cuộc giải hoà với lịch sử và trái tim của bản thân. Tự do giành được một cách khó khăn, những bức tường sụp đổ và đất phù sa trồi sụt khi cuối cùng nguồn suối của hy vọng và niềm vui thoát khỏi sự kìm kẹp của thời gian.

Những tác phẩm đầu tiên phát triển thành những tấm vải dầu để tự do [không có khung] phủ bằng bao bố rách; những đường rạch như vết thương được khâu lại bằng sợi chỉ hy vọng, những sợi thừng lủng lẳng nối với nhau bằng sợi dây rất mảnh nhấn mạnh cuộc vật lộn của kẻ nam nhi vá víu lại tâm hồn vỡ nát của mình. Các tác phẩm chầm chậm trở thành sự ôn lại một cách hoà hoãn với quá khứ và cuộc sống xung quanh, hoà giải với ký ức. Xuất hiện nhiều hơn những tác phẩm vui tươi giống như những tia ánh sáng và hy vọng, một dòng năng lượng được làm mới và cảm giác thanh lặng bắt đầu lấn lướt. Cảm nhận sự kỳ diệu của thế giới, nơi chốn nhỏ nhoi của bản thân trong đó và bản chất vô thường của cuộc sống hiện lên trên mặt bố khi hoạ sĩ nhẹ bước vào mùa thu của cuộc đời mình.

20 năm gần đây, Cầm đã về Việt Nam vẽ, triển lãm và đi thăm bạn bè, gia đình, khôi phục lại các mối dây liên lạc với quê hương và ký ức của mình. Các tác phẩm hiện thời của ông cho thấy một con người yên bình trong thế giới với một sức sống được làm mới để biểu hiện vẻ uy nghi của cuộc sống với tất cả niềm vui và nỗi buồn của nó.

Mindscapes & Mystic Spaces (Những Ký ức và Không gian thần bí) phản ánh chuyến du hành và tấm lòng của hoạ sĩ. Các tác phẩm tiến triển từ chỗ ngẫu hứng, những đường quệt cọ giống như thư pháp trên vải bố để tự do, cho đến thể hiện một năng lượng được kiềm chế, ôn hoà hơn. Music of Infinity 2008 (Âm nhạc của Vô tận 2008) là một tác phẩm biểu hiện tình yêu đối với âm nhạc và những dấu thư pháp trên giấy dó lên xuống theo âm điệu bản concerto của Bach trên đàn cello mà chính tác giả thường chơi. Những dấu này trên vải bố giống như các nốt nhạc trong bản nhạc. Những chiếc lá bạch quả nho nhỏ trang trí bên phía tay phải như lời nhắc nhủ nên thơ về bản chất vô hạn của đời sống và về bản thân cây bạch quả, loài cây cao tuổi nhất trong tự nhiên và biểu tượng của sức mạnh sinh sản. Pacific Ocean, 2005, The Ocean và Seaweed II, 2005 (Thái Bình Dương, Đại dương và Rong biển II…) là thư pháp mang tự dạng của Cầm được tôn lên bằng những dấu ấn của tự nhiên, tạo nên những không gian thần bí trong tâm tưởng.

Calligraphic Fields II, 2006, Calligraphic Signs and Earth 3, 2006 và Space and Earth 1 and 2, 2006 (Các trường thư pháp II, Các ký hiệu thư pháp và Trái đất 3, và Không gian và Trái đất 1 và 2) là sự trộn lẫn tinh tế giữa quá khứ qua những bao bố rách, biểu hiện sự tàn phá của thời gian, và những dấu thư pháp chứa chan hy vọng của thời hiện tại.

Eternity, 2009 (Vĩnh cửu) là viễn kiến về tương lai, tôn vinh quá khứ trong khi ôm lấy hiện tại. Một tác phẩm chan chứa hy vọng vang vọng cái đẹp và tinh thần vĩnh cửu, hoạ sĩ sử dụng vải bố để tự do, thể hiện sự sống không có biên giới, những lá bạch quả là biểu tượng của cái vĩnh hằng và chân trời màu son đưa tới một tương lai đầy hy vọng.

Những tác phẩm gần đây, Imprints 2, 5 và 8, 2011 (Những dấu vết in sâu) thể hiện sự kỳ diệu và sự sống qua những vệt cọ ngẫu hứng. Beginning of Winter, 2012 and Winter Solstice, 2013 (Bắt đầu mùa đông và Đông chí) là cuộc sống được hoà giải, một tinh thần cấu trúc và yên bình. Hoạ sĩ và con người ông trở về với chính mình và nhập làm một với thế giới.

Nguyên Cầm đã triển lãm ở nhiều nơi trên thế giới: Tây Ban Nha, Bỉ, Hoa Kỳ, Pháp, Hong Kong, Nhật Bản, Đức, và có mặt trong nhiều bộ sưu tập tranh tư nhân cũng như công cộng.

Art Vietnam đã triển lãm 20 years Retrospective, Imprints of Origin (20 năm hồi cố, những dấu vết in sâu của gốc rễ) vào năm 2014 ở Hà Nội, và bây giờ chúng tôi vui mừng cùng với Salon Saigon giới thiệu cuộc trở về của hoạ sĩ với nơi chốn mà ông đã từng có cuộc triển lãm đầu tiên khi trở lại quê nhà.

Suzanne Lecht

Giám đốc Nghệ thuật

(V.V. lược dịch từ bản gốc tiếng Anh)