Danh ngôn

Trong mọi cộng đồng, chúng ta cần một nhóm thiên thần gây rối.

We need, in every community, a group of angelic troublemakers.

(Bayard Rustin – trích bài phát biểu tại New York City 1963)

Trong mọi trường hợp, chắc chắn rằng sự thiếu hiểu biết, đi kèm với quyền lực, là kẻ thù tàn bạo nhất có thể có của công lý.

It is certain, in any case, that ignorance, allied with power, is the most ferocious enemy justice can have.

(James Baldwin - No Name in the Street 1972)

Các cuộc cách mạng và các cá nhân có thể bị giết hại, nhưng bạn không thể giết chết các ý tưởng.

While revolutionaries and individuals can be murdered, you cannot kill ideas.

(Thomas Sankara, một tuần trước khi bị ám sát, 1987)

Không có cảm giác nào cô đơn hơn việc bị chính đất nước mình trục xuất.

There's not a more lonely feeling than to be banished by my own country.

(Kiyo Sato – Kiyo’s Story 2009)

Ban Biên tập

Địa chỉ liên lạc:

1. Thơ

tho.vanviet.vd@gmail.com

2. Văn

vanviet.van14@gmail.com

3. Nghiên cứu Phê Bình

vanviet.ncpb@gmail.com

4. Vấn đề hôm nay

vanviet.vdhn1@gmail.com

5. Thư bạn đọc

vanviet.tbd14@gmail.com

6. Tư liệu

vanviet.tulieu@gmail.com

7. Văn học Miền Nam 54-75

vanhocmiennam5475@gmail.com

Tra cứu theo tên tác giả

Thứ Năm, 26 tháng 1, 2017

Trường ca Âm Tuyết Đỏ Thời Gian

Nguyễn Lương Vỵ

 

I.

 

Thơ - nguyen-luong-vykhuya nức nở những cõi lòng không ngủ

đợi vì sao dậy sớm tiễn người đi (*)

lời giã biệt niềm chi đau gió hú

khép lòng tay nghe nắng cũ thầm thì

 

nghe thời khắc rướm âm sầu rạng rỡ

âm còn đây hay đã ở đâu nơi?!

lời giã biệt hay là lời chẳng nỡ

bởi ngàn trùng là ngấn lệ đấy thôi

 

người đã gửi câu thơ trong ngất tạnh

những vì sao dậy sớm biết bao phen

cầm dương trắng cầm dương xanh lóng lánh

lời tro than khía cạnh đỏ môi đèn

 

người đã gửi những tâm tình tận hiến

những cõi lòng không ngủ bên đời kia

bên quán vắng chẳng còn ai lên tiếng

ghế trơ vơ bàn lệch cốc quên về

 

(chẳng thể nói một điều chi hơn nữa

một âm lạ ngủ vùi trong ngách cửa

một đời quen chớp mắt gọi người đi

cơn say khướt vỡ òa theo nỗi nhớ…)

 

ta đã gửi lời sầu câm rạng rỡ

nhịp cầm canh xanh đỏ tím lam rơi

lời tịch mịch ghìm cơn đau mấy thuở

bên đời kia âm tan theo muôn nơi

 

ta đã gửi suốt một đời lầm lũi

đời mồ côi thương hạt bụi điêu linh

bụi ca hát cùng ta mơ chín suối

mộng mười sông đông đủ gió thâm tình!!!

 

khuya nức nở hồn sơ sinh rướm huyết

tuyết băng ơi và ngấn lệ kia ơi

lời tri ngộ cũng là lời vĩnh quyết

mở lòng tay nghe tiếng nấc xa xôi

 

nghe thời khắc nhắn người đi kẻ ở

lá đầu cây rung máu lá trong cây

ta vẫn đợi người về trong hơi thở

tự nhủ thầm: Âm-tuyết-đỏ-trong-tay!!!…

 

(*) Thơ Joseph Huỳnh Văn.

 

II.

 

gọi lá trong mưa gọi mưa trong lá

gọi ta sát vai bóng-lạ-đầu-mùa

gọi sonata trăng xanh trở dạ

âm cầm dương sóng sánh mưa mưa mưa

 

lá lá lá buốt âm đời nức nở

mùa cầm dương thương giọng nói tro than

mùa thức đậm mắt tre già nuối nhớ

mùa vời trông khắc vợi nhịp ly tan

 

mắt em xưa vẫn tràn hồn thơ dại

đêm vớt lên tiếng gọi của muôn trùng

đêm chảy ngược mở tung ngực áo não

đêm vang trầm kỷ niệm phố mềm lưng

 

bóng-lạ-đầu-mùa chim kêu rớt hạt

rụng trong ta tiếng hát của non ngàn

rụng trong ta gió đầu truông thơm ngát

rụng trong ta hương đất trích chiên đàn

 

gọi nắng trong cây gọi cây trong nắng

gọi lắng im trong vườn hạnh nhoẻn cười

gọi lý tình tang trong hồn mướp đắng

lục huyền cầm phiêu bạt đã về xuôi

 

chào kiến bé gầy vai khiêng hạt thóc

mùa trần gian heo hút dấu chân ghi

mùa lãng mạn gió xanh rờn mái tóc

mùa chia xa cây lá thức rầm rì

 

chào sân gạch bầm âm rêu rướm nhạc

hát ngu ngơ vết cắt gió lam điền

hát lả giọng nắng réo rắt lục bát

hát đỏ chiều vàng lạnh nắng bay quên

 

chào bóng cũ thềm hoang rơm nhớ rạ

nghe trong cây nắng đã trút linh hồn

nghe trong nắng cây hóa trầm hương tỏa

nghe trong đời em đẻ vội ngàn sông

 

gọi gió trong em gọi em trong gió

thơ trong veo trong vắt đón nhau về

chữ cảm động dựng ngôi nhà tuyết đỏ

âm sáng lừng tan theo sonata…

 

III.

 

người bạn hỏi cầm dương hay dương cầm?

ta cười buồn vuốt ngược vài sợi nắng

cầm dương thì xanh dương cầm thì trắng

nha-trang-ngày-về biển trắng và xanh

 

trắng và xanh và phím ngất âm thanh

bạn cười buồn nhắc câu thơ nuối gió

gió nuối thời gian những con sóc nhỏ

ta ngơ ngác tìm ta ghìm tiếng la

 

tiếng la đỏ huyết cầu hay huyết phượng?

ta cười buồn nhấp một ngụm cà phê

lóng lánh nắng thời gian quay tám hướng

niềm thương cháy theo nỗi nhớ tìm về

 

tìm về đâu huyết cầu tan tác vỡ

huyết phượng bay theo vỗ trán hát rằng:

lời huyết sử tuyết băng đau rạng rỡ

đã lâu rồi mắt lá cỏ đăm đăm

 

người bạn hỏi cầm dương hay dương cầm?

ta cười buồn xòe bàn tay ra đếm

cầm dương thì nâu dương cầm thì tím

thơ khát ngàn trùng thì tím và nâu

 

tím và nâu và vút lên đôi câu

bạn cười buồn nhắc hiên xưa phố cũ

phố cũ gầy như cánh buồm viễn xứ

ta sửng sốt nhìn một bóng nhện sa

 

nhện sa huyết cầu huyết phượng huyết hoa

ta cười lớn phổi trào ra huyết biển

biển trắng và xanh và nâu và tím

và bạn và ta và nắng hòa âm…

IV

 

sực nhớ ngày sanh của con rồng đất

chín tháng năm vừa giáp mệnh nhâm thìn

tự trào ta sáu mươi lăm phơ phất

phất phơ đời mô phật cũng còn hên

 

hên vì rồng không bay nên chẳng lộn

ấy tuy nhiên cuống rốn ngấm âm đời

đất ngấm huyết nhớ trời kia lạc giọng

nhịp chia lìa bóng cũ đã chìm trôi

 

hên vì đời mồ côi ta mồ cút

ấy tuy nhiên chết hụt biết bao lần

hồn niên thiếu nghe rần ngân gió trút

mây trên đầu bông bụt đỏ trên sân

 

hên vì nắng tung ngần âm sắc lạ

ấy tuy nhiên cây níu lá xanh ngời

hồn cổ lục chiêm bao ơi buốt quá

tự nhủ lòng tạc dạ đảo điên chơi

 

hên vì đất ngấm bao lời tuyệt tận

ấy tuy nhiên điền dã vẫn vang lừng:

các em trắng các em hường mấy bận

khúc huê tình ngân ngấn lệ rưng rưng

 

hên vì bóng huyết âm từng đã gặp

ấy tuy nhiên ai té sấp bên cầu

câu thệ nguyện từ lâu reo réo rắt

huyết âm rền cho cát bụi thương nhau

 

hên vì gió bên đời bay quá rợp

ấy tuy nhiên ma lớp lớp thâm tình

ma-ta nhớ ma-người sau với trước

xa với gần xuôi với ngược mần thinh

 

hên vì lộc điêu linh ta đã giữ

ấy tuy nhiên ý đã bỏ quên lời

thơ trở giấc nằm chơi bên cổ tự

quên luôn đời quên trú xứ đâu nơi

 

chào ta nhé đầu xanh ơi đã bạc

vẫn hồn nhiên nghe núi hát sông đàn

cho sống chết hân hoan đẹp tan nát

rồi tan tành trong chớp tắt dung nhan…

Bis! Bis! Bis!!!

 

chào ta nhé một lần thôi cũng quá

ấy tuy nhiên các em đã xa rồi

tình đã ngấm hết một đời chưa thỏa

thơ khôn cùng rung huyết tạ mù khơi

 

chào ta nhé nắng chiều rơi kín ngõ

ấy tuy nhiên còn chiếc lá chiên đàn

hoàng hôn gọi hôn hoàng điêu khắc nhớ

giấc lam điền sầu nín gió ly tan

 

chào ta nhé khóe môi trầm mắt sáng

ấy tuy nhiên năm với tháng muôn trùng

trăng mười bốn mười lăm sáu bảy tám

chín mười mươi trăm ức vạn rưng rưng

 

chào ta nhé tuyệt cùng âm bích huyết

ấy tuy nhiên làm sao biết niềm trời

niềm thơ dại vẫn ca xang thống thiết

vẫn tưng bừng náo nhiệt dậy muôn nơi

 

chào ta nhé nghiêng vai mời ngất tạnh

ấy tuy nhiên quang với gánh hao gầy

niềm thương tưởng đã trưng bày khía cạnh

xương trắng rền tuyết đỏ lạnh nào hay

 

chào ta nhé một kiếp này lầm lũi

ấy tuy nhiên xin kiếp nữa làm người

người với ngợm với ma ngồi đắm đuối

niệm vô thường niệm mãi vẫn khôn nguôi

 

chào ta nhé khẽ thôi rồi bặt tiếng

ấy tuy nhiên mộng huyễn đã vang lừng

âm đã vút trên tầng không én liệng

lá đầu cây sông cuối bến sương rung

 

chào ta nhé điệp trùng ta kẻ lạ

ấy tuy nhiên ta đã gặp ta rồi

thì cũng chẳng đặng đừng chi nữa cả

lá hừng đông sông chuyển dạ thế thôi

 

cầu thệ thủy vẫn ngồi trơ cổ độ (*)

kẻ hậu sanh ngoảnh mặt lại khôn đành

xin gõ nhịp cầm canh âm trắng đỏ

chữ xếp hàng thơ dựng mộ hòa thanh…

 Bis! Bis! Bis!!!

 

(*) Ý thơ Ôn Như Hầu Nguyễn Gia Thiều.

 

V.

 

mấy hổm rày thơ đi chơi mất biệt

ý ngu ngơ chẳng biết phải mần sao

âm lắng xuống ý trào lên ánh chớp

của hồn hoa phơ phất tự hôm nao

 

chớp mắt em ướt giọt nắng đồng dao

nắng huýt sáo ở bên rào hồng hạnh

trời trở mùa ngọn cỏ khô óng ánh

như có ai về hồn cầm dương lay

 

mấy hổm rày thơ đi chơi chẳng hay

ý thảng thốt tiễn đưa ngày quá vãng

âm trắng ngất trên đường về vô hạn

giọng cười khô đá xám nhớ môi người

 

chớp mắt em trời hôm ấy rất tươi

nắng rảo bước rất biếng lười nhắc lại

trời trở mùa ngọn gió cũng ngây dại

như trang kinh chìm trong mây đang trôi

 

mấy hổm rày thơ đi chơi mút chỉ

ý bơ vơ nên tâm trí quên luôn

âm tịch mịch sấm luồn trong cốt tủy

mưa đầu cây hoan hỉ địa trào tuôn

 

rằng thì là nước đã bỏ xa nguồn

câu thơ nào chết non chưa biết khóc

câu thơ nào bướm gáy vang triền dốc

câu thơ nào buông tay rơi mênh mông

 

mấy hổm rày ta cũng không buồn nhớ

chẳng buồn quên kẻ ở với người đi

chỉ nghe ngóng lời gì trong hơi thở

sát na xanh tím đỏ rất ly kỳ

 

rằng thì là tuyệt bi âm trong mưa

câu thơ nào vừa mới tươm một đóa

câu thơ nào tóc lệch xõa nghiệt ngã

câu thơ nào giá băng trôi lặng câm

 

xòe bàn tay đón cơn mưa vĩ cầm

trời nghịch âm mạn ngược trăng đổ dốc

ta nghịch âm trốt gió xoáy long óc

cánh ong bay chiều té sấp tê nhòa…

 

VI.

 

rất nhiều câu thơ viết hoài chưa xong

đành phải chia tay mà lòng vẫn xót

câu thơ bay đi ướt hết mênh mông

chỉ còn mình ta ngồi thương tóc bạc

 

thương giọt nắng chiều bèo giạt mây trôi

và những ai kia vừa mới đi rồi

và những ai kìa vừa cất tiếng khóc

trời đất thở dài trời đất mồ côi

 

ta mồ côi em ngồi chơi với nắng

khúc nhạc chiều tà schubert nhói tim

chìm khuất phố xưa chìm tan huyết phượng

chìm lặng môi khô mắt ướt ngóng tìm

 

ta mồ côi em ngồi im nghe lắng

rớt rơi âm vang mà sao quá vắng

mà sao quá nhiều những lóng xương mây

hèn chi câu thơ viết hoài chẳng đặng

 

rất nhiều quán không ở trong mỗi chữ

rất nhiều bóng đời ở trong mỗi câu

rất nhiều sinh linh ở trong mỗi tứ

chẳng biết mần sao chẳng biết mần sao

 

chẳng biết đi đâu chẳng biết về đâu

chỉ biết đinh ninh giọt nắng nghiêng đầu

rủ ta hồn nhiên cất giọng hát xẩm:

huyết phượng trên đường hãy thắm dài lâu

 

ta mồ côi em ngồi khâu mộng ảo

những vết thương tâm chưa ráo sắc màu

năm tháng trong veo treo một tà áo

náo nức thiên thanh bay vút lên cao

 

ta mồ côi em ngồi nhìn bóng ta

bóng đổ liêu xiêu là bóng không nhà

là bóng thất thanh là bóng thất sắc

cô liêu chín chiều là bóng nhện sa

em ơi tươi bông em ơi rợp nắng

nắng đỏ rung cương ngựa trắng lam hồng

bài thơ chưa xong bài thơ mặn đắng

ta quên mất rồi sao vẫn thương mong?!...

 

VII.

 

nhớ rực rỡ biển một thời trẻ dại

hồn tinh sương về lại cuối chân trời

trời thu rộng gió thu cao gọi mãi

nắng hanh vàng vang nhịp nắng xanh trôi

 

sầu lẫm liệt núi vẫn ngồi thinh lặng

hồn đường thu vừa lắng chút dư âm

âm rất mỏng mà sao nghe sầu lắng

cánh buồm xa vang những tiếng la thầm:

 

sầu ngất áo sầu câm năm tháng cũ

sầu im vai phai sắc gió thu phai

người bạn nhắc một vài lời viễn phố

ta ngồi nghe máu nở khúc chiều tà

 

chiều đất lạ chiều trời quen bolsa

chiều trầm huyết hương chiều thơm huyết hoa

tháng chạp nắng cũng không đành tắt sớm

nghe chiều rơi nhớ ánh trăng mười ba

 

(ồ trăng mười ba kìa trăng mười ba

nhặt tiếng chiều rơi phơi trước hiên nhà

chạy u một hơi ra ngoài ngõ vắng

hét lên đẹp quá trời xa trăng xa

 

trắng sonata vàng sonata

qui nhơn qui nhơn bọt nước tê nhòa

để cho bóng ta nhện sa bóng núi

bơ vơ chín chiều hoàng hoa hoàng hoa)

 

thời trẻ dại lướt qua như vệt nắng

thơ hồn nhiên mà sao trắng ngất âm

màu viễn phố màu thu lâm đã ngấm

đã hóa trầm hóa nhạc hóa mênh mông

 

sầu tịch mịch sầu bi âm buốt lá

sầu tàn canh tầm nã dấu hương bay

người bạn nhắc bóng ngày trên vách đá

ta ngồi ru chiếc lá ngủ trên tay

nhớ nghiệt ngã những luống cày hư huyễn

hồn tinh sương thệ nguyện đã lâu rồi

trời thu rộng trời thu cao ngất tiếng

tuyệt mù âm ta bén gót về thôi

 

nhớ ấm lạnh môi người câu chuyện kể

hồn đường thu trăng xế xót cầm thu

cầm thu tạnh gió thu phai rất nhẹ

nhắc tình sau thương ý trước cho dù…

 

VIII.

 

câu thơ hiện ra muốn rơi nước mắt:

xiết bao ngờ vực kiếp người đó ư?! (*)

tiếng than thầm hay câu hỏi trầm tư

nheo đôi mắt hay khép hờ đôi mắt

 

khuya nhương sao tiếng thời gian thầm nhắc

nhánh phong lan ủ mệnh sắc hương xưa

dương cầm mưa xanh quá dương cầm mưa

vuốt mắt lá thương lòng đêm cỏ mục

 

bài hát cũ hay là lời khánh chúc

đời lãng quên hay mây trắng lãng quên

rìa vực nhen heo hút một ngọn đèn

kiếp kiếp mọc gió rền trong cổ tháp

 

kiếp người đó ư?! giữa thời mạt pháp

rất nhiều khi sầu ngất những hiên đời

hiên xám máu xô ngang triều gió giật

chân dung người chân dung ma sóng đôi

 

tri ân thi nhân ngồi lau cổ độ

chữ nén huyền âm tượng số ngân dài

huyết hóa mộng em nồng say giấc ngủ

ta hóa cuồng ngâm ngợi những tàn phai

 

kiếp người đó ư?! tìm nhau những ai

những kia những sau những nọ bi hài

cắn một âm nhớ quá mồ viễn xứ

mồ ta hong khô giọt lệ buốt vai

 

buốt vai người trời cuối thu buốt âm

tím mật ngữ trong câu kinh cồ đàm

ta say khướt âm níu giọng cỏ hát

đời say khướt đời buốt nhạc từ tâm

kiếp người đó ư?! đành thôi thế thôi

trùng vây oan khiên ta nuốt hết rồi

chật ních chỗ ngồi ma về đông đủ

phủi chân vỗ tay và hát rân trời

 

cuối thu huyết rung khuya chìm theo khuya

mộng huyễn gì đâu lịch kiếp theo về

ta ôm bóng ta vỗ trán tỉnh giấc

giọt lệ chưa khô chưa ráo cơn mê…

 

(*) Thơ Vũ Hoàng Chương

 

IX.

 

vâng thưa mẹ con đã về bên mẹ

ngồi bên hiên nhà cũ thấm ân tình

trời xuống thấp đất lên cao nắng xế

chiều u trầm chiều êm như trang kinh

 

mẹ rất mỏng như không gian rất mỏng

con rất ngây như thời gian rất ngây

và đôi tay rất ấm trong đôi tay

và đôi mắt rất nồng trong đôi mắt

 

con nhìn mãi chiều thu xa xa lắc

nhìn rất lâu lâu lắm giữa chiều phai

chiều huyễn ảo mẹ đẹp như trăng cài

trên đỉnh núi trên đỉnh trời chói rạng

 

con nhìn mãi chiều thu xa xanh lắm

tiếng hát xanh xanh đất ấm trời êm

như lá nõn như cành non mướt đêm

mẹ ấp ngực ru con theo giòng sữa

 

vâng thưa mẹ con đã ngồi bên cửa

bên niềm vui bên nỗi nhớ đong đầy

mây trắng xóa mắt nhòa theo bóng mây

tim bỗng nhói chiều bỗng gầy heo hút

 

mẹ rất đẹp như đất trời bất tuyệt

như hồn quê như cánh bướm dâng mùa

bông cúc trắng bông cúc vàng đong đưa

nụ cười hiền mẹ vẫn ngồi thinh lặng

 

con nhìn mãi những chiều xa bay trắng

âm bay nghiêng hơi ấm mẹ trong đời

đời nghiêng ngửa đời ly tan lâu rồi

huyết âm mẹ trong con riu ríu lửa

 

con nhìn mãi giọt lệ khô chan chứa

biển rền vang đồng vọng núi mênh mang

ôi thời gian thời gian ôi thời gian

con ôm mẹ giữa chiều ngân giọng sáo

 

vâng thưa mẹ con lần theo nếp áo

áo sờn vai hai bóng một vuông chiều

chiều rất thẳm chiều rất trầm yêu dấu

như chưa từng... thưa mẹ biết bao nhiêu…

 

2012, hiệu đính 12.2016