Danh ngôn

Trong mọi cộng đồng, chúng ta cần một nhóm thiên thần gây rối.

We need, in every community, a group of angelic troublemakers.

(Bayard Rustin – trích bài phát biểu tại New York City 1963)

Trong mọi trường hợp, chắc chắn rằng sự thiếu hiểu biết, đi kèm với quyền lực, là kẻ thù tàn bạo nhất có thể có của công lý.

It is certain, in any case, that ignorance, allied with power, is the most ferocious enemy justice can have.

(James Baldwin - No Name in the Street 1972)

Các cuộc cách mạng và các cá nhân có thể bị giết hại, nhưng bạn không thể giết chết các ý tưởng.

While revolutionaries and individuals can be murdered, you cannot kill ideas.

(Thomas Sankara, một tuần trước khi bị ám sát, 1987)

Không có cảm giác nào cô đơn hơn việc bị chính đất nước mình trục xuất.

There's not a more lonely feeling than to be banished by my own country.

(Kiyo Sato – Kiyo’s Story 2009)

Ban Biên tập

Địa chỉ liên lạc:

1. Thơ

tho.vanviet.vd@gmail.com

2. Văn

vanviet.van14@gmail.com

3. Nghiên cứu Phê Bình

vanviet.ncpb@gmail.com

4. Vấn đề hôm nay

vanviet.vdhn1@gmail.com

5. Thư bạn đọc

vanviet.tbd14@gmail.com

6. Tư liệu

vanviet.tulieu@gmail.com

7. Văn học Miền Nam 54-75

vanhocmiennam5475@gmail.com

Tra cứu theo tên tác giả

Thứ Bảy, 31 tháng 12, 2016

Văn học miền Nam 54-75 (274): Nguyễn Thụy Long (5)

Loan mắt nhung (2)

2

Bước chân ra khỏi cửa. Minh xoa hai tay vào nhau nói với bạn :

- Thế là chu, người ta nhận lời. Vậy ngày mai mày có thể bắt đầu được rồi đấy.

Loan đi chầm chậm, trời lất phất mưa, những ngọn đèn đường vàng vọt tẻ ngắt, Loan nhìn bóng hai đứa khi chụm vào nhau, khi kéo dài ngoẵng. Đêm yên lặng, Loan xốc cổ áo lên cho đỡ lạnh :

- Tao sợ kham không nổi, nhưng cũng phải cố gắng chứ biết sao.

- Nhìn thằng bé lần đầu tiên là tao đã muốn co chân đạp cho nó một cái.

Minh cười khan :

- Có vậy người ta mới phải thuê mày giáo dục.

- Toàn là thứ ném cho chó không thèm gậm.

Minh vừa đi vừa đá những viên sỏi nhỏ :

- Biết đâu thằng bé không hợp "giơ" mày, nếu phúc mày lớn, mày dạy nổi nó, mày sẽ trở nên thứ công thần ở nhà đó, mày sẽ sung sướng gấp mười tao.

- Cái đó cũng phải hỏi lại, tao biết tính tao tuy hiền nhưng cộc cằn, trái tai gai mắt là làm liền, đôi khi quá độ nữa là khác. Cho tới khi người ta không chịu nổi tao, nói chi...

Loan bỏ ngang câu nói, Minh so sánh :

- Thằng lỏi là một thứ ngựa bất kham, mới đầu thi dữ dằn lắm. Nhưng nếu mầy trị được, rất có thể nó trở thành con ngựa tốt và trung thành.

Loan mỉm cười :

- Như trong phim cao bồi ?

Minh cũng mỉm cười gật đầu :

- Chính thế.

Đêm yên lặng, mưa bụi chỉ làm mát mặt, con đường xa tắp bóng loáng. Ánh sáng từ những ngọn điện chiếu xuồng mặt nhựa chóa ra. Nhưng giọt mưa nhỏ li li rơi van vát qua ánh điện, Loan nhìn thấy ở mỗi ngọn điện hàng trăm con bọ bay quanh. Tiếng cánh chúng khum vù vù trong âm thanh âm thầm của mưa đêm. Thỉnh thoảng có một chiếc xe phóng như bay trên mặt đường. Thốt nhiên Loan hỏi :

- Không biết mấy giờ rồi ?

- Còn sớm, nhưng vi trời mưa nên đường phố vắng vẻ.

- Bây giờ mình về chưa ?

- Không về thì còn đi quái đâu nữa, con mẹ chủ nhà mắm tôm cóc chịu được. Vô phúc mẹ ấy đi ngũ rồi, mình gọi cửa hơi phiền đấy. Nó nói cho mà nghe ra rả đến 3 giờ sáng, toàn là "cua" lịch sự thôi cũng điên cái đầu.

Loan chặc lưỡi :

- Thật khiếp, bóp đầu bóp cổ người ta lòi phèo ra được vậy, mà cũng là con Phật. Không biết có Phật nào mà độ nổi cho mụ ?

Minh bĩu môi :

- Tao còn lạ gì, đó là một cái mốt, một thú vui. Cái hạng đó cay nghiệt đến quắt người lại, con rứt ruột đẻ ra nó còn không chịu nổi thì Phật nào kham được. Tao chúa ghét những hạng đạo đức giả.

Loan tò mò hỏi :

- Thì ra mụ ta cũng có con à ?

- Có mấy thằng con trai nữa kia. Nhưng khi chúng đủ trí khôn là nó bỏ đi, ai mà chịu cho nổi. Trong trường hợp tao, tao cũng đến thế mất...

Nói xoan Minh liếc sang nhìn Loan. Khuôn mặt Loan âm thầm. Minh không hiểu bạn mình đang nghĩ gì. Hai người đi ra một đường phố đông đúc. Minh nói :

- Tao nói có sai đâu, còn sớm chán.

- Nhưng cũng còn phải về, ngày đầu tiên tao đến đó, tao không muốn "nhức xương" !

Minh nhìn bạn cười :

- Không muốn cũng không được, cái bệnh của con mụ mà. Cứt bao giờ mà chả thối, đâu có cần phải khều lên mới dậy mùi.

Loan bỗng cười lớn :

- May so sánh kiểu gì mà lạ vậy ?

Mình bỗng vui như tết :

- Ấy tao vẫn thế, khi ức quá tao mất nhiều thì giờ suy nghĩ về mụ ấy, tao tìm danh từ nào ác độc nhất để gán cho mụ ấy mới bõ tức. Không lẽ mình lại đi đánh nhau với mụ.

Hai người đi lần vào ngõ hẻm. Can nhà còn sáng đèn. Mụ chủ nhà đang sửa soạn hoa quả trái cây bày lên bàn thờ Phật. Thấy Minh và Loan vào, mụ quay lại nhìn rồi nói trống không :

- Bận sau thì về cho sớm, tôi không muốn giờ tôi gõ mõ tụng kinh ai qua lại được hết. Ở được thì ở mà không thì đi, con già này không phải kẻ ham tiền, ham bạc. Tôi chỉ vì lòng từ bi.

Minh và Loan bước lên lầu. Minh nhún vai một cái :

- Vậy thì có tức không chứ, thật mình chẳng làm gì.

Loan cười :

- Nghiệp chướng đó.

- Chắc kiếp trước tao với mày mắc nợ con mẹ này nhiều lắm.

Cả hai cùng cười, cởi quần áo. Mưa nhỏ làm quần áo âm ẩm. Loan nói :

- Hong lên cho nó khô.

Minh cởi quần áo xong ra bàn ngồi :

- Mày đi ngủ trước đi, tao còn phải học.

Loan chui vào mùng. Ở dưới nhà con mẹ bắt đầu ê a tụng niệm, mụ gõ mõ cóc cóc, tiền tụng niệm nghe nhừa nhựa như của một kẻ ngái ngủ. Tiếng mưa rơi rì rào trên mái tôn, trên lối đi vào xóm, thỉnh thoảng có tiến bước chân lội bì bõm.

Hồi chiều Minh phải dùng hết lời lẽ khéo léo mới thuyết phục nổi con mẹ chủ nhà cho Loan ở thêm. Mỗi tháng trả thêm trăm rưởi. Con mụ dài miệng ra :

- Ồi dào, tôi chả phải là kẻ ham tiền, thêm được đồng nào là tôi cũng để mua trái cây vàng hương cúng dường hết... Tôi nể các cậu cho nên tôi mới cho ở, chứ không, như người ta thì một cậu Minh cũng không được chứ đừng nói thêm cậu. Tội vốn thường ham cứu kẻ khốn khó. Ấy cũng vì cái tính đó mà các bà bạn tôi cứ nói "Sao chị dễ quá đi thôi, tôi tới nhà chị lần nào cũng thấy trên lầu rầm rập". Tôi chỉ cười xòa.

Loan nghĩ bụng : sao trên đời này lại có hạng người điêu ngoa được đến thế nữa. Càng nghĩ đến con mẹ chủ nhà Loan càng ghét cay ghét đắng.

Mưa mỗi lúc một nặng hạt, thân thể Loan mệt mỏi đầu óc chập chờn nửa ngủ nửa thức. Minh vẫn ngồi cắm cúi ở bàn học bài, thỉnh thoảng nó thò tay xuống đập muỗi. Đồng hồ điểm 10 tiếng. Minn cắm dây điện vào một cục pin nhà binh to tướng để ở góc bàn. Ánh sáng loé lên, bóng đèn pin nhỏ xíu, chỉ soi sáng được một khoảng nhỏ trên mặt bàn. Điện dưới nhà cũng vừa tắt, tiếng tụng kinh gõ mõ của con mẹ chủ nhà ngừng. Ánh đèn pin chỉ vừa đủ chiếu sáng một vùng nhỏ ở bàn học Minh.

° ° °

Loan vùa mở mắt ra trời đã sáng rõ. Minh đã đi khỏi, hắn để lại ở đầu đường một mảnh giấy nhỏ hẹn gặp lại Loan hồi 12 giờ tại quán cơm Anh Vũ.

Loan xuống nhà rửa mặt, nó liếc nhìn đồng hồ treo tường, 8 giờ 30. Mụ chủ nhà đã ngồi như Phật sống ở chiếc ghế xích đu. Mụ luôn luôn theo rõi từng cử chỉ của Loan. Mụ không nói gì nhưng lúc nào hình như cũng muốn tìm sơ hở của Loan để gây chuyện. Loan lờ đi. Mụ chủ nhà lẩm bẩm. Xong xuôi Loan lên lầu mặc quần áo tới chỗ dạy học. Ông chủ nhả đã đi làm, bà vợ đang ngồi ở dưới nhà. Thấy Loan tới bà ta ngước lên chào :

- Cậu đã tới, em nó ở trên lầu.

Loan đang định đi thẳng lên lầu thi bà chủ đã gọi giật lại :

- À cậu... xin lỗi tôi quên mất tên.

- Loan ạ !

- À vâng, cậu Loan, mời cậu ngồi chơi đã, tôi muốn thưa một chuyện.

Loan trở lại, bà chủ nhà mời Loan ngồi xuống ghế salon, bà gọi người làm rót nước. Bà ta ngồi thu minh trong chiếc ghế rộng đối diện với Loan :

- Tôi hôm qua, khi cậu và cậu Minh về khỏi, tôi có bàn với nhà tôi về việc nhờ cậu dậy dỗ dùm thằng cháu.

- Vâng !

Loan lơ đãng trả lời, nó nghĩ bụng không biết lại có chuyện gì xảy ra nữa đây. Người đàn bà tiếp :

- Để cho tiện, nếu có thể cậu ở lại luôn nhà này, cháu nó có cậu chắc không còn dám lêu lổng nữa. Nếu có thể được, chúng tôi sẽ dành luôn lầu trên để cậu ở cùng với cháu.

Trong bụng Loan mừng thầm, nhưng Loan thưa biết điệu kiện của gia đình này ra sao. Loan nói tránh đi :

- Dạ tôi e không tiện.

Người đàn bà vội vàng cải chính :

- Có gì mà không tiện, nếu cậu...

Loan ngắt ngang :

- Cám ơn bà, bà để cho tôi thư thả ít ngày.

- Vâng, như vậy là cậu đã nhận lời rồi, gớm tôi lo quá. Phải thú thật rằng thằng cháu nhà tôi ngỗ nghịch quá, ai nhận lời, là tôi mừng như mở cờ trong bụng.

Bà chủ nhà tố khổ ông con trai yêu quí một thôi một hồi. Cuối cùng bà nói :

- Ấy tính cháu nhà tôi thì như vậy. Ai đến kèm cháu tôi cũng phải nói trước. Chúng tôi có mình cháu là con trai, ai dạy bảo được nó chúng tôi không bao giờ dám quên ơn. Nếu trời thương mà cháu nó hợp cậu, thì cậu là thượng khách của gia đình này.

Loan nói nhỏ :

- Tôi chỉ sợ không kham nổi thôi, còn riêng tôi, tôi xin hứa cố gắng hết lòng.

Người đàn bà nhanh nhẩu :

- Vâng được như vậy là quí rồi.

Loan cảm động về sự tin tưởng của người đàn bà :

- Tôi còn nhỏ tuổi, nểu có thể được ông bà cứ coi như con cháu trong nhà.

Người đàn bà vội vàng ngắt ngang :

- Ấy chết cậu nói hơi quá rồi đấy.

Bà ta ngừng lời một lát rời hỏi tới :

- Cậu từ ngoài Bắc di cư vào đây có đi với gia đình không ?

Loan nói dối đại :

- Dạ không, tôi đi có một mình...

- Vâng thế thì tiện cho việc cậu đến đây ăn ở luôn quá, gia đình tôi cũng neo người.

Chợt nghĩ đến Minh, Loan nói :

- Sợ không tiện, vì từ trước đến giờ tôi và Minh ở chung với nhau quen rồi. Bây giờ...

Người đàn bà bộp chộp :

- Không sao, nếu có thể thì cả cậu Minh đến nữa cũng vui cửa vui nhà.

Thấy đã muộn, Loan xin phép bà chủ lên lầu. Ông lỏi con bị xích chân vào chân bàn ngồi lê la dưới đất, nó ngước đôi mắt tròn thô lố lên nhìn Loan rồi nhoẻn miện cười. Hàm răng của nó xún lam nham. Nó bỗng cười rú lên :

- Ê, có phải thầy giáo đó không ?

Loan đứng lại ở nguỡng cửa, trợn mắt nhìn chú lỏi, đoạn khoan thai bước vào. Gương mặt Loan lạnh lùng :

- Bị xích lâu chưa ?

Chú lỏi vẫn ngửa mặt lên cười :

- Từ một tháng nay.

- Tại sao bị xích ?

- Tại đi chơi hoài.

Loan nhìn chú lỏi, ngán ngẩm, một lát Loan ra oai :

- Đứng dậy !

Chú lỏi sững sờ nhìn Loan, rồi nó nhún vai :

- Thầy chì đấy, nhưng mắc kẹt đứng không nổi.

Loan nhìn cái xích ở cổ chân thằng lỏi quá ngắn Loan gật gật đầu.

- Chờ đó tôi đi lấy chìa khóa mở cho.

Loan đứng dậy, định quay lưng đì xuống nhà thi thằng lỏi gọi giật lại bằng giọng hỗn xược :

- Ê thầy, lại biểu.

Loan quay phắt lại, thằng lỏi chỉ tay vào cái bô ở góc nhà.

- Làm ơn bê giùm cái bô cứt này đi đổ, thúi quá...

Loan tức uất nghẹt lên đến tận cổ, nó bước tới giơ tay tát thẳng cánh một cái vào mặt chú lỏi :

- Hỗn !

Thằng lỏi dương mắt lên nhìn, đôi mắt nó quắc lên như mắt rắn dáo. Một bên má nó đỏ hằn vết tay.

Mặt nỏ vênh lên nhìn, đôi môi mím chặt. Một lát nó đưa tay lên xoa má, rồi cười nhạt:

- À, thì ra bố mẹ tôi mướn "cao bồi" dậy tôi học. Tôi nói cho anh biết, nhiều thằng tới đây dậy tôi kiểu đó rồi chỉ một ngày thôi là xéo liền.

Loan nhìn sững thằng lỏi cứng đầu. Nó giận run lên không nói được câu nào. Loan xuống nhà mượn chìa khóa.

Bà chủ nhà lo lắng cản :

- Không được đâu cậu ơi !

Nhìn sắt mặt lầm lầm của Loan, bà ta đoán chắc có chuyện gì đã xẩy ra :

- Sao cậu ?

Loan lắc đầu :

- Không có gì, bà cứ đưa chìa khóa cho tôi.

Thấy Loan nói có vẻ cương quyết, bà ta đành đưa chìa khóa cho Loan, nhưng bà chạy ra khoá trái cửa ngoài. Loan biết nhưng không nói gì. Nó lầm lũi lên lầu. Thằng lỏi, vẫn ngồi quì chân dưới đất, nó dương mắt lên nhìn Loan. Loan lạnh lùng tiến tới gần hơn, nâng cái xích lên. Ổ khóa to tướng bằng bao thuốc lá. Thằng lỏi cười nhạt:

- Mở khóa cho tôi thật đấy à ?

Loan không trả lời vẫn lầm lì mở khóa. Thằng lỏi nói khích :

- Không sợ tôi trốn sao ?

Mãi lúc đó Loan mới lên tiếng :

- Tốt hơn hết cậu nên tử tế.

- Nếu không tử tế, liệu có chuyện gì xây ra được không ?

Chiếc khóa rời khỏi chân thằng bẻ. Loan ra lệnh :

- Bê cái bô của nợ này xuống nhà đổ đi.

Thằng bé cười nhạt, nó lẳng lặng bê cái bô :

- Nào thì đổ, trả ơn thầy mở khóa nên "con" vâng lời.

Loan nhìn thằng lỏi từ đầu đến chân. Quả thật nó "siêu mất dậy" như lời nhận xét của Minh. Loan ngồi lại một mình trên phòng. Nó ngán ngẩm khi nhìn đồ đạc bừa bãi, bẩn thỉu trong phòng. Tất cả mọi thứ không có gì nguyên vẹn. Loan lay thử cái bàn, ọp ẹp, ghế cũng vậy, bụi đất bám đầy. Không có lấy một cái giường. Căn phòng nồng nặc mùi nước tiểu. Đúng là một chuồng nuôi thú hơn là phòng của một người. Sàn lát gạch bông lem nhem bẩn thỉu.

Loan thở dài, tìm cải ghế độc nhất ngồi xuống. Nó ngó mung lung ra ngoài cửa sổ. Trời nắng mỗi lúc một gắt hơn. Một lát sau, chú lỏi lò dò lên lầu, nó nham nhở cười ngay từ cửa :

- Bàn ghế bê bối quá phải không thầy, bố con chưa đóng được bàn sắt. Nghe nói ít hôm nữa bố con đặt người ta đúc một cái bàn và hai cái ghế.

Loan không muốn nói chuyện vặt với chú lỏi. Loan hỏi :

- Sách vở đâu ?

Chú lỏi nhâng nháo :

- Sách vở hả, để kiếm nhé !

Nó chạy đến góc nhà, bới lung tung trong đám quần áo giấy vụn. Một lát sau lôi ra hai quyển sách bẩn thỉu đem đến trao cho Loan. Loan giở một quyển vở ra xem thử. Các góc vở cong lại, quyển vở như một tấm sớ vo tròn của ông thầy cúng. Những trang vở lem nhem mực, vẽ nhiều hình bậy bạ. Loan gập vở lại :

- Chú tên chi ?

- Vinh, Vinh trố.

- Ai đặt lên cho chú đó ?

- Hỏi chi ?

Loan muốn bợp thằng lỏi vài cái rồi bỏ về. Nhưng nó nghĩ tới chỗ ngủ đêm nay, nghĩ tới mụ cho thuê ghế bố, nghĩ tới đứa em thương anh hết mình. Nó lại nín.

- Anh hỏi, chú trả lời là đủ. Không được hỏi lại. Con nhà có ăn học phải biết phép cư xử trên dưới chứ.

Thằng lỏi phá ra cười :

- Bộ thầy "lên lớp" hả ?

Loan mím môi, nhìn thằng lỏi bằng đôi mắt nửa giận dữ, nửa chán nản. Nó thở dài :

- Thầy dạy chú học chứ không "lên lớp" chú. Chú ăn nói có vẻ đứng đường quá.

Loan đã tưởng dùng tiếng "thầy" cho thằng lỏi ngán. Nó lầm. Thằng lỏi vừa vềnh cái mặt đáng ghét, hoạch hoẹ :

- Thầy bảo tôi là dân đứng đường à ?

Loan không đáp. Nó hỏi :

- Chú kém môn gì ?

- Môn gì cũng kém bết trọi.

- Xếp thứ mấy trong lớp ?

- Gần bét.

- Giỏi đó.

- Gần bét mà giỏi nổi chi ?

- Gần bét mới giỏi. Thôi, giờ thầy dạy chú làm toán.

- "Mần tán" chứ.

Loan lớn tiếng :

- Làm toán.

Tháng lỏi nhếch mép cười :

- Cho dễ một chút nhé, thầy nhé !

- Cứ làm đi rồi sẽ biết dễ hay khó.

Thang lỏi bỗng dậm chân :

- Chết rồi.

- Cái gì ?

- Em đánh mất bút.

- Đi tìm đi.

Thằng lỏi lại chạy xuồng lầu, Loan ngồi xuống chiếc ghế đầy bụi. Móc thuốc ra hút. Trước đây, hồi còn ở nhà. Loan đã đọc được một truyện ngắn nhan đề "Thầy Giáo Tư Lương". Tác giả truyện ngắn này đã tả nỗi lòng của một anh précepteur thật ai oán. Vừa ai oán vừa buồn cười. Loan đọc xong đã chép miệng : "Mấy anh nhà văn chỉ bày đặt chuyện cho bi đát". Nhưng tới nay, vì hoàn cảnh, Loan phải đi làm précepteur, nó mới thấy chuyện còn bi đát hơn tiểu thuyết.

Loan hút gần bết nửa điếu thuốc. Mà thằng lỏi vẫn mất dạng. Nó lắc đầu. Và để giết thi giờ, Loan giở cuốn tập của Vinh trố ra coi. Nó ngạc nhiên đến kinh sợ khi thấy thằng lỏi đã vẽ cả hình con gái cởi truồng trong tập. Loan cầm cuốn tập, vất vào một só.

Nó bực mình, cằn nhằn :

- Như thế này thì học hành mẹ gì nữa.

Vừa lúc ấy, Vinh trố bước lên lầu, nó đưa cho Loan một cây bút nguyên tử. Loan đỡ lấy bút, gạch thử vào mảnh giấy. Mực không ra Loan ngẩng lên :

- Có bút khác không ?

Vinh trố lắc đầu :

- Có mỗi cây bút này thôi hà, hết mực hả ?

Loan lầm lì nhìn nó :

- Biết bút hết mực còn mang lên đây làm gì ?

Vinh trố đứng mím môi nhìn lại Loan, đôi mắt nó thô lố một cách hỗn xược. Loan đứng dậy :

- Sáng nay, không học hành gì được hết, chiều tôi tới cậu phải có đầy đủ cho tôi: Bút, sách, vở.

- Dạ !

Vinh trố dạ một tiếng dài bằng giọng giễu cợt. Loan tiếp :

- Bây giờ tôi về, chiều hai giờ tôi tới.

- Dạ thầy lại nhà, chúc thầy thượng lộ bình an.

Loan tảng lờ như không nghe thấy. Vừa định bước chưa xuống lầu. Vinh trố gọi giật lại :

- Thầy ! Thầy !

Loan nhìn lại, ngoái cổ nhìn :

- Gì nữa đó ?

Vinh trố đưa cái xích sắt lên ngang mặt bằng hai tay :

- Thầy quên chưa xích cổ tôi lại.

- Khỏi cần.

Vinh trố cười hì hì :

- Thầy không sợ tôi trốn mất sao ?

Loan gắt gỏng :

- Trốn mà được với tôi à ? Dù cho cậu có chui xuống đất tôi cũng móc được lên.

Vinh trố cười phá lên, ngặt nghẽo :

- Vậy hả !

Loan lầm lũi bỏ xuống lầu. Bà chủ nhà lo lắng nhìn Loan :

- Sao, cậu thấy thế nào, liệu có dạy nổi thằng ôn dịch đó không ?

Loan trả lời vắn tắt :

- Tôi sẽ cố gắng, chiều hai giờ tôi sẽ tới.

Bã chủ nhà khép cánh cửa :

- Vâng, cậu lại nhà.

Minh đã chờ Loan ở quán cơm. Thấy mặt Loan, nó hỏi trước :

- Thế nào, liệu có kham nổi không ?

Loan kéo ghế ngồi, nhăn mặt :

- Thật là một đứa trẻ siêu mất dạy. Nhưng dẫu sao tao cũng cố gắng.

- Mấy giờ mày đi làm lại ?

- Tao hẹn hai giờ tới.

Minh an ủi :

- Thôi cố gắng đi, thời buổi đói rách mày kiếm được một việc làm không phải dễ đâu.

Loan vừa ăn cơm vừa nói :

- Tao hiểu hoàn cảnh hiện tại tao, không đi dạy học tao cũng phải kiếm bất cứ nghề gì làm, không lẽ chịu chết đói sao ?

Minh lên mặt kẻ cả :

- Chỉ cần có chì là...

- Thôi ăn đi, rồi mình ra vườn Tao Đàn nằm nghỉ một lát... Mày cũng phải đi dậy kia mà.

Sau bữa cơm trưa vội vã. Loan và Minh dắt nhau ra vườn Tao Đàn. Loan nằm ngữa trên thảm cỏ mát rượi, hai tay gối dưới đầu. Bầu trời thấp thoáng sau bóng lá cây. Tiếng ve kêu ran ran khắp nơi. Minh đã ngủ say bên cạnh. Loan không tài nào nhắm mắt nổi. Nó suy nghĩ vẩn vơ, tìm cách đối phó với tên học trò cứng đầu. Cuối cùng ý nghĩ đó cũng tan biến. Trước mắt Loan chỉ có bầu trời trong xanh. Những sợi mây mảnh như tơ và ánh nắng vàng chấp chới trên lá cây. Phía xa một chòm hoa phượng vĩ nở đỏ thắm. Tiếng ve sầu ran ran khắp nơi. Hè tới rồi. Loan nghĩ miên man đến những kỷ niệm xưa, mỗi độ hè về. Những ngày vui đó không còn nữa. Bỗng nhiên Loan thấy buồn rười rượi, tất cả đã tan biến như sợi mây mỏng manh trên bầu trời xanh cao thăm thẳm kia. Thân thể Loan thấy mệt mỏi dần, Loan khép mắt lại, một tiếng chim nào đó gáy lên buổi trưa.

Phía vườn chơi trẻ em vang lên tiếng cười đùa, những em bé đang đánh đu, đùa nghịch.

Giọng cười trong vắt nghe xa dần khi giấc ngủ chợt đến với Loan.

- Loan ! Loan ! Dậy mày !

Loan mở choàng thắt, nó ngơ ngác khi nhìn thấy khuôn mặt Minh cúi xuống. Loan sờ tay lên thảm cỏ mát rượi. Nó uể oải ngồi dậy, vươn vai ngáp :

- Tới giờ rồi à ?

Minh gật đầu tiếp :

- Mày nằm mơ hả ?

Loan còn khật khù trong cơn ngái ngủ, gật :

- Ừ, tao thấy tao về Bắc, Hà Nội.

- Thảm nào mày nói mê quá !

- Tao nói gì ?

- Không nghe rõ, nhưng tao thấy mày mỉm cười, chắc giấc mơ mày đẹp lắm.

Loan ngồi bó gối :

- Tao thấy tao và thằng Thiệu đi tàu điện từ Bạch Mai lên bờ hồ rồi lên tận Quan Thánh. Thằng Thiệu sao lớn thế, còn tao thì lại nhỏ xíu, nó dắt tao như là anh dắt ern.

Minh cười :

- Giấc mơ nào cũng dều kỳ quái hết.

Nắng ngả dần về hướng Tây, làm bóng cây ngã dài trên thảm cỏ. Tiếng ve sầu đã ngừng kêu và những đứa nhỏ chơi ở khu vườn trẻ con đã tản mất đi đâu hết. Ở ghế đá phía xa có một đôi nhân tình dựa vai vào nhau tâm tình.

Minh co Loan đứng dậy :

- Thôi đi rửa mặt mũi đi.

Minh giắt Loan ra hồ thả sen. Hai đứa vục tay xuống nước vớt lên rửa mặt. Mặt hồ bị khuấy động, một bông sen vừa nở rung rinh, hình ảnh Loan và Minh vỡ ra nhoè nhoẹt.

Nước mát rượi làm Loan tỉnh táo cả người. Nó ao ước một cách lãng mạn :

- Nếu được cởi quần ảo nhẩy xuống đây ngâm mình thì thú biết mấy.

Minh cười ngất, chỉ tay ra thầy Cảnh sát :

- Nếu ông kia không bắt !

Cả hai người đều cười. Xong xuôi Loan và Minh chia tay nhau. Minh nhắn nhủ thêm :

- Chịu khó nghe mày !

- Biết rồi, khổ lắm nói mãi !

Loan tới nhà thằng lỏi rất đúng giờ. Bà chủ ra mở cửa cho Loan, bà nói :

- Cháu nó ở trên lầu.

Loan lên thang gác. Nó nghĩ bụng chác cu cậu lăn ra ngủ rồi. Lên tới nơi, Loan thấy căn nhà trống lổng. Loan choáng người đảo mắt nhìn quanh, không có một xó xỉnh nào để nó có thể trốn nổi. Loan chạy nhanh ra cửa sổ. Một sợi dây bệnh lại bằng vải thả lòng thòng xuống cửa sổ. Đúng nó xuống bằng đường này. Vinh trố gớm thật. Loan biết có tìm nó quanh nhà lúc này cũng vô ích. Trên mặt bàn một mảnh giấy viết chữ như cua bò, để lại :

Xin chào thầy,

Đệ ra đi để làm lại cuộc đời giang hồ, có tìm cũng vô ích.

Vinh Trố

Loan vò nát mảnh giấc trong lay. Vậy thì nhất định tao phải tìm cho ra mày. Đồ khốn kiếp. Bây giờ Loan thấy chán nản đến cùng cực. Đời sống khó khăn quá. Loan trở lại tháo chiếc giây vải rồi xách xuống nhà. Nó quăng xuống sân, nói với bà chủ.

- Nó trốn mặt rồi !

Bà chủ nhìn sợi dây.

- Trời ơi, thằng nhỏ này quá lắm rồi.

Bà nhìn Loan :

- Tôi đã bảo cậu đừng mở xiềng cho nó.

Lời nói như một câu trách móc làm Loan nóng cả mặt vì tự ái :

- Tôi sẽ tìm nó !

Bà chủ lắc đầu thở dài :

- Vô ích cậu ơi, cứ kệ nó ít ngày nữa, đi chán, nó sẽ tự khắc mò về.

Loan cương quyết :

- Tôi muốn tìm thấy nó.

Tiếng nói của người mẹ trở nên tội nghiệp :

- Tôi can cậu đấy, vô ích, không biết đâu mà tim.

Loan ngần ngại một lát rồi hỏi tới :

- Thường thưởng người ta bắt gặp nó ở đâu ?

- Nó hay đàn đúm với bọn trẻ đánh giầy, tối nằm ngủ chui rúc ở vỉa hè.

Loan đã định bụng trước, là nếu gặp lại nó, Loan sẽ bợp tai cho cu cậu một trận rồi xách cổ về nhà giao trả. Loan không thèm dạy nó học nữa.

Loan nói nhỏ với bà chủ :

- Thôi cháu về vậy, cháu sẽ cố gắng tìm cho ra nó.

Bà chủ luôn luôn nói :

- Vô ích cậu ơi !

Loan ngập ngừng một lát rồi đề nghị :

- Hay là khi nào nó về ông bà gửi biến nó vào viện giáo hóa là yên chuyện.

Bà chủ lắc đầu :

- Không ít lợi gì hết, vô trỏng nó càng học đòi nhiều điều mất dạy hơn.

Loan chào bà chủ, ra khỏi nhà. Loan phân vân, nó buồn bã cất bước đi. Số mình thật là đen đủi. Mới bước đầu vào đời đã gặp ngay vận bĩ. Loan mím chặt môi nhất quyết :

- Được tao sẽ tìm ra mày rồi muốn ra sao thì ra.

Ruột gan Loan bồn chồn. Về tới nhà trọ, Loan viết một mảnh giấy nhỏ để lại cho Minh, nói đại ý là mình tim Vinh trố để trả lại cho bố mẹ nó. Loan chỉ về nhà khi tìm ra tung tích của Vinh trố. Viết xong Loan dằn mảnh giấy dưới một cây bút rồi mới ra đi.

Suốt buổi chiều Minh ngồi chờ Loan ở quán Anh Vũ mà không thấy bạn đến. Cuối cùng Minh đành ăn cơm một mình. Nó nghĩ bụng không chừng Loan được ông bà chủ mời ở lại ăn cơm, Minh mỉm cười thầm nghĩ : "không chừng anh chàng này sẽ sướng hơn minh."

Ăn uống xong, Minh thơ thẩn về nhà. Nó không nhìn tới bàn học nên không thấy mảnh giấy của Loan để lại. Nó nằm xuống giường giở sách ra học. Mãi không thấy Loan, Minh lại trách : "Rõ thật cái thằng ham chơi còn hơn con nít."

Tới 10 giờ đêm Loan vẫn chưa về, con mẹ chủ nhà ở phía dưới đã cài then, khóa cửa. Minh bồn chồn vùng dậy. Quái thật nó đi đâu vậy kìa.

Mãi khi tới gần bàn Minh mới nhìn thấy mảnh giấy của Loan. Xem xong Minh thờ thẫn cả người, nó xé vụn mãnh giấy :

- Nó điên rồi, thằng ngu như bò, biết đâu mà tìm.

Suốt đêm hôm ấy, Minh không ngủ được, tiếng cầu kinh của con mẹ chủ nhà vang vọng trong sự tĩnh mịch làm đầu óc Minh rối loạn. Nó trằn trọc mãi và thấy thương bạn vô cùng.