Danh ngôn
Trong mọi cộng đồng, chúng ta cần một nhóm thiên thần gây rối.
We need, in every community, a group of angelic troublemakers.
(Bayard Rustin – trích bài phát biểu tại New York City 1963)
Trong mọi trường hợp, chắc chắn rằng sự thiếu hiểu biết, đi kèm với quyền lực, là kẻ thù tàn bạo nhất có thể có của công lý.
It is certain, in any case, that ignorance, allied with power, is the most ferocious enemy justice can have.
(James Baldwin - No Name in the Street 1972)
Các cuộc cách mạng và các cá nhân có thể bị giết hại, nhưng bạn không thể giết chết các ý tưởng.
While revolutionaries and individuals can be murdered, you cannot kill ideas.
(Thomas Sankara, một tuần trước khi bị ám sát, 1987)
Không có cảm giác nào cô đơn hơn việc bị chính đất nước mình trục xuất.
There's not a more lonely feeling than to be banished by my own country.
(Kiyo Sato – Kiyo’s Story 2009)
Ban Biên tập
Địa chỉ liên lạc:
1. Thơ
tho.vanviet.vd@gmail.com
2. Văn
vanviet.van14@gmail.com
3. Nghiên cứu Phê Bình
vanviet.ncpb@gmail.com
4. Vấn đề hôm nay
vanviet.vdhn1@gmail.com
5. Thư bạn đọc
vanviet.tbd14@gmail.com
6. Tư liệu
vanviet.tulieu@gmail.com
7. Văn học Miền Nam 54-75
vanhocmiennam5475@gmail.com
Tra cứu theo tên tác giả
- A. A. Fadeev
- A. Puskin
- A. T.
- Abdulrazak Gurnah
- Abraham F. Lowenthal
- Ace Le
- Ace Lê
- Adam Gopnik
- Adonis
- Adrian Horton
- Agi Mishol
- Ajar
- Akiko Miki
- Alain Guillemin
- Alan Phan
- Alăng Văn Gáo
- Alăng Văn Giáo
- Aldous Huxley
- Aleksandr Griboedov
- Alesandr Blok
- Alex Marshall
- Alex Smith
- Alex Thai
- Alex-Thái Đình Võ
- Alexander Fadeev
- Alexander Solzhenitsyn
- Alexandra Alter
- Alexandre FERON
- Alice Munro
- Alina Lesik
- Alison Flood
- Allen Ginsberg
- Amanda Gorman
- Amartya Sen
- Amelia Glaser
- Amos Oz
- An Nam
- Anatole France
- Anatoly Gavrilov
- Anders Olsson
- André Breton
- André Menras
- André Menras – Hồ Cương Quyết
- André Menras Hồ Cương Quyết
- Andrea Hoa Pham
- Andrea Kendall-Taylor
- Andreas Fulda
- Andreas Wimmer
- Andrew Postman
- Andy Cao
- Anh Anh
- Anh Hồng
- Anh Hồng (nhà thơ)
- Ánh Liên
- Anh Nhi
- Anh Văn
- Anika Zeller
- Anna Akhmatova
- Anna Maria Bracale Ceruti
- Anna Mitchell
- Anne Carson
- Anne Hébert
- Anne Henochowicz
- Annie Ernaux
- António Jacinto
- Antôn Nguyễn Trường Thăng
- Archimedes L.A. Patti
- Arlette Quỳnh Anh Trần
- Arnold Schwarzenegger
- Arthur Koestler
- Arty Abel
- Arvind Subramanian
- Augustina
- Aurélie Coulon
- Aurelien Breeden
- Ba Sàm
- Bá Thụ Đàm
- Bạch Cúc
- Bạch Hoàn
- Bách Mỵ
- Bách Thân
- Bạch X. Phẻ
- Bạch Xuân Phẻ
- Bakhtin
- Ban Mai
- Bàn Văn Thòn
- Ban Vận động Văn đoàn Độc lập Việt Nam
- Bảo Huân
- Bảo La
- Bảo Nhi Lê
- Bảo Ninh
- Bảo Phác
- Bão Vũ
- Barbara Demick
- Bashô
- Batrioldman
- Bauxite Việt Nam
- Bắc Đảo
- Bắc Phong
- Bằng Việt
- BB Ngô
- Bei Dao
- Benjamin Péret
- Benjamin Ramm
- Bertolt Brecht
- Bertrand Russell
- Bettina Rheims
- Bích Ngân
- Biếm họa
- Biên Cương
- Biệt Hiệu
- Bilahari Kausikan
- Billy Collins
- Bình Nguyên Lộc
- Brahma Chellaney
- Branko Milanovic
- Brett Reilly
- Brian Pascus
- Brian Wu
- Brice Pedroletti
- Brodsky
- Bryan
- Bùi An
- Bùi Bảo Trúc
- Bùi Bích Hà
- Bùi Chát
- Bùi Chí Trung
- Bùi Chí Vinh
- Bùi Công Thuấn
- Bùi Công Trực
- Bùi Đức Lại
- Bùi Giáng
- Bùi Hải Quảng
- Bùi Hoàng Tám
- Bùi Hoằng Vị
- Bùi Huệ Chi
- Bui Huy Hoi Bui
- Bùi Mai Hạnh
- Bùi Mạnh Hùng
- Bùi Mẫn Hân
- Bùi Minh Quốc
- Bùi Ngọc Tấn
- Bùi Quang Thắng
- Bùi Suối Hoa
- Bùi Thanh Hiếu
- Bùi Thanh Phương
- Bùi Thanh Tuấn
- Bùi Thụy Băng
- Bùi Tiến An
- Bùi Trân Phượng
- Bùi Trọng Hiền
- Bùi Văn Kha
- Bùi Văn Nam Sơn
- Bùi Việt Sỹ
- Bùi Vĩnh Phúc
- Bùi Xuân Bách
- Bùi Xuân Đính
- Bùi-Viết Văn Đức
- Bulgakov
- Bửu Chỉ
- C.D.
- Cái Lư Hương
- Cái Trọng Ty
- Cam Ly
- Cảnh Chánh
- Cao Bảo Vân
- Cao Bình Minh
- Cao Chi
- Cao Gia An
- Cao Hành Kiện
- Cao Huy Thuần
- Cao Kim Ánh
- Cao La
- Cao Quang Nghiệp
- Cao Tần
- Cao Thị Hồng
- Cao Thu Cúc
- Cao Việt Dũng
- Cao Xuân Hạo
- Cao Xuân Huy
- Carl Bildt
- Carl O. Schuster
- Carlos Assunção
- Carolyn Mary Kleefeld
- Cát Linh
- Cẩm Tú
- Cấn Thị Thêu
- Chan Phuong
- Chanh Tam
- Charles Bo
- Charles Bukowski
- Charles Simic
- Chau Doan
- Chân Minh
- Chân Pháp Xa
- Chân Phương
- Chân Xuân Tản Viên
- Châu Diên
- Châu Hải Đường
- Châu Hồng Thủy
- Châu Hữu Quang
- Chenn
- Chế Diễm Trâm
- Chế Lan Viên
- Chi Mai
- Chi Phương
- Chiêu Dương
- Chiêu Khiêm
- Chiharu Shiota
- Chim Hải
- Chim Trắng
- Chinh Ba
- Chính Tâm
- Chính Vĩ
- Chinua Achebe
- Chơn Không Cao Ngọc Phượng
- Christian Gampert
- Christian Welzel
- Christina Mary Hjortlund
- Christoph Giesen
- Christoph Sator
- Christopher Balding
- Christopher Goscha
- Christy Wampole
- Chu Dương
- Chu Hảo
- Chu Hoạch
- Chu Kim
- Chu Mộng Long
- Chu Quang Tiềm
- Chu Tử
- Chu Văn Lễ
- Chu Văn Sơn
- Chu Vĩnh Hải
- Chu Vương Miện
- Chu Xuân Diên
- Chung Le
- Claire Simon
- Clay Phạm
- Concepcion de Leon
- Connie Hoàng
- Cora Engelbrecht
- Costica Bradatan
- Cổ Ngư
- Cù An Hưng
- Cù Huy Hà Vũ
- Cù Mai Công
- Cù Tuấn
- Cung Minh Huân
- Cung Tích Biền
- Cung Trầm Tưởng
- D. S. Likhachev
- Da Màu
- Dạ Ngân
- Dạ Thảo Phương
- Dã Tượng
- DAD
- Dadolin Murak
- Damien Keown
- Dan Bilefsky
- Dan Slater
- Dana Gioia
- Danh ngôn
- Dani Rodrik
- Daniel Halpern
- Daniel Hautzinger
- Daron Accemoglu
- David Brown
- David Gascoyne
- David Marchese
- David Weinberger
- Ðặng Thơ Thơ
- Demetrio Paparoni
- DEUTSCHE WELLE
- Di
- Di Li
- Diêm Liên Khoa
- Diễm Thi
- Diễm Tường
- Diễn đàn Thế kỷ
- Diệp Duy Liêm
- Diệp Huy
- Ðinh Cường
- Dino Buzatti
- Dipanjan Roy Chaudhury
- Dmitri Prokofyev
- Dmitry Burago
- Dmitry Muratov
- Doãn Cẩm Liên
- Doãn Mạnh Dũng
- Doãn Mẫn
- Doãn Quốc Sỹ
- Dominique Lemieux
- Donald Inglehart
- Donna Ashworth
- Ðỗ Quang Nghĩa
- Ðỗ Quyên
- Du Tử Lê
- Dung Nguyễn
- Dũng Phan
- Dũng Trung Kqd
- Dũng Vũ
- Duy Lam
- Duy Tân
- Duy Thanh
- Duy Thông
- Duyên Anh
- Dư Hoa
- Dư Kiệt
- Dư Thị Hoàn
- Dư Thu Vũ
- Dương Đại Triều Lâm
- Dương Đình Giao
- Dương Khánh Phương
- Dương Kiền
- Dương Ngạn
- Dương Nghiễm Mậu
- Dương Ngọc Thái
- Dương Như Nguyện
- Dương Phương Vinh
- Dương Thắng
- Dương Thiệu Tước
- Dương Thu Hương
- Dương Thuấn
- Dương Tú
- Dương Tường
- Dương Văn Ba
- Dylan Suher
- Đà Văn
- Đàm Hà Phú
- Đàm Hách Thành
- Đào An Khánh
- Đào Anh Kha
- Đào Công Tiến
- Đào Duy Anh
- Đào Hiếu
- Đào Lê Na
- Đào Ngọc Chương
- Đào Nguyên
- Đào Nguyễn
- Đào Nguyên Phương Thảo
- Đào Như
- Đào Phương Liên
- Đào Quang Toản
- Đào Tấn Phần
- Đào Thái Tôn
- Đào Thị Hương
- Đào Tiến Thi
- Đào Trung Đạo
- Đào Trường Phúc
- Đào Tuấn
- Đào Tuấn Ảnh
- Đào Văn Thuỵ
- Đào Văn Tiến
- Đào Vũ Anh Hùng
- Đặng Anh Đào
- Đặng Bích Phượng
- Đặng Chương Ngạn
- Đặng Đình Cung
- Đặng Đình Mạnh
- Đặng Hà
- Đặng Hải Sơn
- Đặng Hoàng Giang
- Đặng Hồng Nam
- Đặng Hùng Võ
- Đặng Hương Giang
- Đặng Hữu
- Đặng Mai Lan
- Đặng Mậu Tựu
- Đăng Nguyên
- Đặng Phùng Quân
- Đặng Quốc Thông
- Đặng Sơn Duân
- Đặng Thái
- Đăng Thành
- Đặng Thân
- Đặng Thị Hảo
- Đặng Thơ Thơ
- Đặng Tiến
- Đặng Tiến (Thái Nguyên)
- Đặng Trung Nghĩa
- Đặng Túy
- Đặng Văn Dũng
- Đặng Văn Hùng
- Đặng Văn Ngữ
- Đặng Văn Sinh
- Đặng Vũ Vương
- Đặng Xuân Thảo
- Đặng Xuân Xuyến
- Đằng-Giao
- Điểm Thọ
- Đinh Bá Anh
- Đinh Cường
- Đinh Hoàng Thắng
- Đinh Hùng
- Đình Kính
- Đinh Linh
- Đinh Ngọc Thu
- Đinh Phương
- Đinh Phương Thảo
- Đinh Quang Anh Thái
- Đinh Thanh Huyền
- Đinh Thị Như Thúy
- Đinh Trường Chinh
- Đinh Từ Bích Thuý
- Đinh Từ Bích Thúy
- Đinh Văn Đức
- Đinh Vũ Hoàng Nguyên
- Đinh Ý Nhi
- Đinh Yên Thảo
- Đoàn Ánh Thuận
- Đoàn Bảo Châu
- Đoàn Cầm Thi
- Đoàn Công Lê Huy
- Đoàn Hồng Lê
- Đoàn Huy Giao
- Đoàn Huyền
- Đoàn Khắc Xuyên
- Đoàn Lê Giang
- Đoàn Nhã Văn
- Đoàn Thanh Liêm
- Đoan Trang
- Đoàn Tùng Nguyễn
- Đoàn Tử Huyến
- Đoàn Việt Hùng
- Đoàn Xuân Kiên
- Đỗ Anh Hoa
- Đỗ Anh Tuấn
- Đỗ Cao Bảo
- Đỗ Duy Ngọc
- Đỗ Đức
- Đỗ Đức Đông Ngàn
- Đỗ Đức Hiểu
- Đỗ Hòa
- Đỗ Hoàng Diệu
- Đỗ Hồng Ngọc
- Đỗ Hồng Nhung
- Đỗ Hữu Chí
- Đỗ Kh
- Đỗ Kh.
- Đỗ Khiêm
- Đỗ Kim Thêm
- Đỗ Lai Thuý
- Đỗ Lai Thúy
- Đỗ Lê Anh Đào
- Đỗ Mạnh Hoàng
- Đỗ Minh Tuấn
- Đỗ Nghê
- Đỗ Ngọc
- Đỗ Ngọc Thống
- Đỗ Quang Nghĩa
- Đỗ Quang Vinh
- Đỗ Quý Toàn
- Đỗ Quyên
- Đỗ Quỳnh Dao
- Đỗ Thắng Cảnh
- Đỗ Thị Thu Trà
- Đỗ Thiên Anh Tuấn
- Đỗ Trí Vương
- Đỗ Trọng Khơi
- Đỗ Trung Quân
- Đỗ Trường
- Đỗ Tuyết Khanh
- Đồng Chuông Tử
- Đông Hoài
- Đông Hồ
- Đông Kha
- Đông Ngàn Đỗ Đức
- Đông Nghi
- Đức Ban
- Đức Đàm
- Đức Flying Bay
- Đức Hoàng
- Đức Lê
- Đức Phổ
- Đức Tâm
- Đức Tiến
- E.E. Cummings
- E.M. Chernoivanenko
- Eamonn Butler
- Eckart Kleßmann
- Eduardo Galeano
- Edward Hirsch
- Elena Pucillo Truong
- Elias Canetti
- Ellen Bass
- Eloisa Amezcua
- Emiel Roothooft
- Emmanuelle Jardonnet
- Eric Weiner
- Erica Frantz
- Erik Harms
- Erik Korling
- Euan Ward
- Evgheni Dobrenko
- F.N.
- Federico García Lorca
- Feliks Kuznesov
- Filip Lech
- Flanny O’Connor
- Florence Noiville
- Florian Altenhöner
- Francis Fukuyama
- Francis Fukuyma
- Frank Dikötter
- Frank O'Hara
- Frankfurt
- Fred Hiatt
- Friedrich Dürrenmatt
- Friedrich Nietzsche
- Fritz J. Raddatz
- Gabriel García Márquez
- Gaither Stewart
- Gaiutra Bahadur
- Gary Leupp
- Gặp gỡ và trò chuyện
- Georg Bönisch
- Georg Trakl
- George Burchett
- George Orwell
- George Perreault
- George Siemens
- Gerhard Will
- Germain Droogenbroodt
- Giang Dang
- Giang Lại Đức
- Giang Nam
- Giáng Vân
- Giáp Văn Dương
- Gideon Rachman
- Giuse Lê Công Đức
- Goethe
- Gonçalo Fernandes
- Gottfried Benn
- Graham Allison
- Grigory Yudin
- Günter Kunert
- Gyảng Anh Iên
- Hà Duy Phương
- Hà Dương Tuấn
- Hà Dương Tường
- Hà Đình Nguyên
- Hạ Đình Nguyên
- Hà Huy Sơn
- Hà Hương
- Hà Lệ Minh
- Hà Ngọc Hòa
- Hạ Nguyên
- Hà Nguyên Du
- Hà Nhân
- Hà Nhật
- Hà Phạm Phú
- Hà Quang Vinh
- Hà Sĩ Phu
- Hà Thanh Vân
- Hà Thế
- Hà Thị Minh Đạo
- Hà Thúc Sinh
- Hà Thủy Nguyên
- Hà Tùng Long
- Hà Tùng Sơn
- Hà Văn Thịnh
- Hà Văn Thùy
- Hà Vũ Trọng
- Hagi Kenaan
- Hai An Vu
- Hải Hạc
- Hải Ngọc
- Hai Thanh
- Han Dang
- Hàn Giang
- Han Kang
- Hàn Vĩnh Diệp
- Hạnh Nguyên
- Hạnh Phước
- Hạnh Viên
- Hannah Beech
- Hào Thiện Nhân
- Haruki Murakami
- Hân Hương
- Heiko Buschke
- Heinrich Heine
- Henri Michaux
- Henry David Thoreau
- Henry Wadsworth Longfellow
- Heriberto Araújo
- Hermann Hesse
- Hiền Trang
- Hiệp Ikaria
- Hiệu Minh
- Hiếu Tân
- Ho Lai-Ming
- Hòa Bình Lê
- Hoa Níp
- Hoài Hương
- Hoài Nam
- Hoài Phương
- Hoài Thanh
- Hoài Việt
- Hoài Ziang Duy
- Hoan Doan
- Hoàn Nguyễn
- Hoàng Ánh
- Hoàng Anh Tuấn
- Hoàng Cát
- Hoàng Cầm
- Hoàng Chí Hiếu
- Hoàng Chính
- Hoàng Cường Long
- Hoàng Dũng
- Hoàng Dương Tuấn
- Hoàng Đăng Khoa
- Hoàng Đỗ
- Hoàng Đông
- Hoàng Đức Truật
- Hoàng Hà
- Hoàng Hải Thủy
- Hoàng Hải Vân
- Hoảng Hãn
- Hoàng Hưng
- Hoàng Khởi Phong
- Hoàng Kim Oanh
- Hoàng Lại Giang
- Hoàng Lan
- Hoàng Lan Anh
- Hoàng Lan Chi
- Hoàng Lê
- Hoàng Lệ
- Hoàng Linh
- Hoàng Long
- Hoàng Mai Ðạt
- Hoàng Mạnh Hải
- Hoàng Minh Trí
- Hoàng Minh Tường
- Hoàng Nam
- Hoàng Nga
- Hoàng Ngọc Biên
- Hoàng Ngọc Hiến
- Hoàng Ngọc Nguyên
- Hoàng Ngọc Tuấn
- Hoàng Nguyễn
- Hoàng Nguyên Vũ
- Hoàng Nhơn
- Hoàng Nhuận Cầm
- Hoàng Phong Tuấn
- Hoàng Phủ Ngọc Tường
- Hoàng Quân
- Hoàng Quốc Hải
- Hoàng Thị Hường
- Hoàng Thị Thu Thủy
- Hoàng Thu Phố
- Hoàng Thúy
- Hoàng Thuỵ Anh
- Hoàng Tiến
- Hoàng Trung Thông
- Hoàng Tuấn Công
- Hoàng Tuấn Phổ
- Hoàng Tùng
- Hoàng Tuỵ
- Hoàng Văn Sơn
- Hoàng Việt
- Hoàng Vũ Thuật
- Hoàng Xuân Phú
- Hoàng Xuân Sơn
- Hoàng Xuân Tuyền
- Hoàng Yến
- Horst Bienek
- Howard Gardner
- Hồ Anh Thái
- Hồ Bạch Thảo
- Hồ Bất Khuất
- Hồ Diệu Vân
- Hồ Dzếnh
- Hồ Đắc Vũ
- Hồ Đình Nghiêm
- Hồ Hải Thụy
- Hồ Hữu Tường
- Hồ Minh Tâm
- Hồ Ngọc Đại
- Hồ Như
- Hồ Phú Bông
- Hồ Tịnh Tình
- Hồ Trường An
- Hồ Tú Bảo
- Hội những người ủng hộ GS. Chu Hảo
- Hồng Anh
- Hồng Hoang
- Hồng Lê Thọ
- Hồng Phú
- Huệ Hương Hoàng
- Huguette Bertrand
- Huong Nguyen
- Huy Cận
- Huy Đức
- Huy Tưởng
- Huyền Thương
- Huỳnh Duy Lộc
- Huỳnh Hoa
- Huỳnh Hữu Uỷ
- Huỳnh Hữu Ủy
- Huỳnh Kim Báu
- Huỳnh Kim Quang
- Huỳnh Lê Nhật Tấn
- Huỳnh Liễu Ngạn
- Huỳnh Ngọc Chênh
- Huỳnh Như Phương
- Huỳnh Sơn Phước
- Huỳnh Tấn Mẫm
- Huỳnh Thế Du
- Huỳnh Thục Vy
- Huỳnh Trọng Khang
- Huỳnh Tuấn Anh
- Hứa Chương Nhuận
- Hương Lan
- Hường Thanh
- Hương Thủy
- Hữu Danh
- Hữu Đông
- Hữu Loan
- Hữu Mai
- Hữu Phương
- Ian Bui
- Ian Johnson
- Igor Poglazov
- Ilza Burchett
- Inrasara
- Iris Radisch
- Isabella Kwai
- Issa
- Issac Bashevis Singer
- Italo Calvino
- Iya Kiva
- J. M. Lotman
- J.B Nguyễn Hữu Vinh
- Jacques Attali
- Jacques Prévert
- Jake Johnson
- James Borton
- James Daniel Spears
- James G. Zumwalt
- James Grossman
- James Joyce
- James Poniewozik
- James Stavridis
- James WrightJuan Felipe Herrera
- Janos Kornai
- Jared Carters
- Jason Lopata
- Jason Morris-Jung
- Jay Nordlinger
- Jaya K.
- Jean Chesnaux
- Jean d'Ormesson
- Jean Piaget
- Jean Przyluski
- Jean Toomer
- Jean-Jacques Brochier
- Jean-Jacques Roth
- Jean-Louis Rocca
- Jean-Luc Chalumeau
- Jean-Marc Roberts
- Jean-Patrick Géraud
- Jean-Paul Sartre
- Jefferson Cowie
- Jeffrey Hanfover
- Jeffrey Nall
- Jessica Swoboda
- Jessie Yeung
- Jiayang Fan
- Jimmy Carter
- Joan Hua
- João Guimarães Rosa
- Joaquin Nguyễn Hòa
- John Barrow
- John Cheever
- John Freeman
- John Keane
- John McCain
- Jon Fosse
- Jonathan Dee
- Jonathan London
- Jörg Wischermann
- Jorge Amado
- Jorge Luis Borges
- Joschka Fischer
- Josée Lapointe
- Joseph Wong
- Joseph Wright
- Josh Rogin
- Joshua Rothman
- Juan Pablo Cardenal
- Juan Pablo Cardenal & Heriberto Araújo
- Julia Cagé
- Julio Cortázar
- Jun’ichiro Tanizaki
- Kahil Gibral
- Kai Hoàng
- Kale
- Kalynh Ngô
- Kamel Daoud
- Kao Phú
- Kap Seol
- Karel Appel
- Karen Tongson
- Kate Chopin
- Kazuo Shiraga
- Kenneth Nguyen
- Keorapetse Kgositsile
- Kerstin Holm
- Kều Jang
- Kha Lương Ngãi
- Khái Hưng
- Khaly Chàm
- Khang Quốc Ngọc
- Khánh
- Khánh Bình
- Khánh Duy
- Khánh Ly
- Khánh Mai
- Khanh Nguyen
- Khanh Pham
- Khánh Phương
- Khánh Trâm
- Khánh Trường
- Khét
- Khế Iêm
- Khiêm Nhu
- Khổng Đức Thiêm
- Khuất Đẩu
- Khuê Phạm
- Khuyết Thư
- Kiệm Hoàng
- Kiến Văn
- Kiệt Anh Hùng
- Kiệt Tấn
- Kiều Duy Vĩnh
- Kiều Loan
- Kiều Mai Sơn
- Kiều Maily
- Kiều Phong
- Kiều Thị An Giang
- Kim Ân
- Kim Chi
- Kim Dung
- Kim Hạnh
- Kim Thúy
- Kim Trần
- Kinh Bắc
- Kính Hòa
- Klaus Wiegerefe
- Kúm
- Kurt-Martin Mayer
- Kỳ Duyên
- Kyoko Numano
- L. N. Tolstoy
- L. V. H.
- La Khắc Hoà
- La Khắc Hòa
- Lã Nguyên
- Lại Nguyên Ân
- Lam Điền
- Lam Ngọc
- Lam Thái Hòa
- Lan Nguyên
- Lang Anh
- Langston Hughes
- LAP
- Larry Diamond
- Lars Vargö
- Laura Cappelle
- Laurent Sagalovitsch
- Lawrence Ferlinghetti
- Lâm Chương
- Lâm Duyên
- Lâm Hạnh
- Lâm Lê
- Lâm Ngân Mai
- Lâm Quang Mỹ
- Lâm Thị Mỹ Dạ
- Leon Trotsky
- Leonard Cohen
- Lê An Thế
- Lê Anh Hoài
- Lê Anh Hùng
- Lê Ân
- Lê Bá Đảng
- Lê Bích Vượng
- Lê Chiều Giang
- Lê Công Định
- Lê Công Giàu
- Lê Công Tư
- Lê Ðình Nhất Lang
- Lê Dũng
- Lê Duy Nam
- Lê Đạt
- Lê Đăng Doanh
- Lê Đình Cai
- Lê Đình Khẩn
- Lê Đình Thắng
- Lê Đỗ Huy
- Lê Đức Dục
- Lê Đức Thôn
- Lê Giang Trần
- Lê Hải
- Lệ Hằng
- Lê Hiệp
- Lê Hoài Nguyên
- Lê Hoàng Diễm Trang
- Lê Hoàng Lân
- Lê Học Lãnh Vân
- Lê Hồ Quang
- Lê Hồng Hà
- Lê Hồng Hiệp
- Lê Hồng Lâm
- Lê Hùng
- Lê Hùng Vọng
- Lê Huyền Ái Mỹ
- Lê Huỳnh Lâm
- Lê Hữu
- Lê Hữu Khoá
- Lê Hữu Khóa
- Lê Hữu Nam
- Lê Kế Lâm
- Lê Khải
- Lê Kim Duy
- Lê Ký Thương
- Lê Lạc Giao
- Lê Luân
- Lê Mã Lương
- Lê Mai
- Lê Mai Lĩnh
- Lê Mạnh Chiến
- Lê Mạnh Đức
- Lê Minh Chánh
- Lê Minh Hà
- Lê Minh Hiền
- Lê Minh Khuê
- Lê Minh Phong
- Lê Ngân Hằng
- Lê Ngọc Luân
- Lê Ngọc Sơn
- Lê Nguyễn
- Lê Nguyễn Duy Hậu
- Lê Nguyễn Hương Trà
- Lê Nguyên Long
- Lê Nguyên Vỹ
- Lê Như Bình
- Lê Oa Đằng
- Lê Phan
- Lê Phú Khải
- Lê Quang
- Lê Quang Đức
- Lê Quảng Hà
- Lê Quang Hợp
- Lê Quang Thành
- Lê Quân
- Lê Quốc Anh
- Lê Quỳnh
- Lê Quỳnh Mai
- Lê Sa Long
- Lê Si Na
- Lê Sơn
- Lê Tất Đạt
- Lê Tất Điều
- Lê Thanh Dũng
- Lê Thanh Hải
- Lê Thanh Phong
- Lê Thanh Trường
- Lê Thân
- lê thi diem thuý
- Lê Thị Hồng Minh
- Lê Thị Huệ
- Lê Thị Hường
- Lê Thị Oanh
- Lê Thị Thấm Vân
- Lê Thiết Cương
- Lê Thiếu Nhơn
- Lê Thọ Bình
- Lê Thời Tân
- Lê Thời Thôi
- Lê Thu Hiền
- Lê Thúy Bảo Liên
- Lê Tiên Long
- Lê Trí Tuệ
- Lê Trinh
- Lê Trọng Nghĩa
- Lê Trọng Nguyễn
- Lê Trung Tĩnh
- Lê Trường Thanh
- Lê Tuấn Huy
- Lê Tuyết Hạnh
- Lê Văn Bỉnh
- Lê Văn Hảo
- Lê Văn Hiếu
- Lê Văn Hòa
- Lê Văn Luân
- Lê Văn Sơn
- Lê Văn Trung
- Lê Văn Tùng
- Lê Vĩnh Tài
- Lê Vĩnh Triển
- Lê Vũ Trường Giang
- Lê Xuân Khoa
- Lê Xuyên
- Li Edelkoort
- Li Zhongqin
- Liêu Diệc Vũ
- Liêu Thái
- Liễu Trương
- Linh Nguyên
- Linh Văn
- Linh Vân
- Linh-Chân Brown
- LKH
- Lorca
- Louis Aragon
- Louise Glück
- Lộc Vàng
- Luân Hoán
- Ludwig von Mises
- Luke Hunt
- Luke Turner
- Lữ Kiều
- Lữ Quỳnh
- Lương Đào
- Lương Thiệu Quân
- Lương Thư Trung
- Lưu Á Châu
- Lưu Bình Nhưỡng
- Lưu Diệu Vân
- Lưu Đức Trung
- Lưu Hà
- Lưu Hiểu Ba
- Lưu Khánh Thơ
- Lưu Mê Lan
- Lưu Minh Hải
- Lưu Na
- Lưu Nhi Dũ
- Lưu Quang Vũ
- Lưu Thuỷ Hương
- Lưu Thủy Hương
- Lưu Trọng Văn
- Lưu Uyên Khôi
- Lý Đợi
- Ly Hoàng Ly
- Lý Ngang
- Ly Phạm
- Lý Quang Hoàn
- Lý Thanh
- Lý Tiến Dũng
- Lý Toàn Thắng
- Lý Trực Dũng
- Lý Xuân Hải
- Lydia Davis
- Lynh Bacardi
- LysP
- M. Gorky
- M.L. Gasparov
- Mạc Phong Tuyền
- Mạc Văn Trang
- Mạc Việt Hồng
- Mạch Nha
- Mạch Quang Thắng
- Madeleine Riffaud
- Mai An Nguyễn Anh Tuấn
- Mai Anh Tuấn
- Mai Bá Ấn
- Mai Bá Kiếm
- Mai Chanh
- Mai Hiền
- Mai Khôi
- Mai Kim Ngọc
- Mai Nhật
- Mai Ninh
- Mai Quốc Ấn
- Mai Quỳnh
- Mai Quỳnh Nam
- Mai Sơn
- Mai Thái Lĩnh
- Mai Thanh Sơn
- Mai Thảo
- Mai Tú Ân
- Mai Văn Hoan
- Mai Văn Phấn
- Mai Văn Tính
- Maki Starfield
- Mamleev
- Mạnh Kim
- Marc Andrus
- Marcel Reich-Ranicki
- Marci Shore
- Marco Ferrarese
- Margarita Lyutova
- Maria Donovan
- Maria Ressa
- Mario Vargas Llosa
- Marion Hennebert
- Mark B. Hamilton
- Mark Binelli
- Mark Frankland
- Mark Osaki
- Mark Strand
- Marta Hillers
- Martin Jankowski
- Martin Kulldorff
- Marty Robbins
- Mary Morose
- Mary Walsh
- Mathias Mayer
- Matthew Clayfield
- Matthew Crawford
- Maurice Blanchot
- Maximilian Steinbeis
- May
- Maya Angelou
- Mặc Đỗ
- Mặc Lâm
- Mân Côi
- McAmmond Nguyễn Thị Tư
- Media Văn Việt
- Michael Burawoy
- Michael Scammell
- Miêng
- Mike Ives
- Mikhail Shishkin
- Mikhail Viktorovich Zygar
- Milan Kundera
- Mimmi Diệu Hường Bergström
- MInh Anh
- Minh Huệ
- Minh Hùng
- Minh Luật
- Minh Quang – Lê Chiên
- Minh Quang Ho
- Minh Tâm
- Minh Thùy
- Minh Thư
- Minh Toàn
- Minh Tuấn
- Monica Berlin
- Mỹ Hằng
- Mỹ Lan
- N. S. Khrushchev
- Nam Dao
- Nam Dao Nguyễn Mạnh Hùng
- Nam Đan
- Nam Đông
- Nam Nguyên
- Nam Sơn
- Naowarat Pongpaiboon
- Natalia lacovelli
- Nataliya Zhynkina
- Natsume Sōseki
- Nay Aung
- ng. anhanh
- Ng.Uyển Nicole Dương
- Ngải Vị VỊ
- Ngân Xuyên
- Nghệ thuật
- Nghiêm Lương Thành
- Nghiêm Phương Mai
- Nghiêm Xuân Hồng
- Nghiên Cứu Phê Bình
- Ngo Thu
- Ngọc Anh
- Ngọc Duy Phan
- Ngoc Hien Bui
- Ngọc Linh
- Ngô Anh Tuấn
- Ngô Bảo Châu
- Ngô Đình Thẩm
- Ngô Đồng
- Ngô Hương Giang
- Ngô Khắc Tài
- Ngộ Không Phí Ngọc Hùng
- Ngô Liêm Khoan
- Ngô Minh
- Ngô Minh Khôi
- Ngô Ngọc Loan
- Ngô Ngọc Trai
- Ngô Nguyên Dũng
- Ngô Nhật Đăng
- Ngô Quốc Phương
- Ngô Quốc Thịnh
- Ngô Thế Vinh
- Ngô Thị Kim Cúc
- Ngô Thị Thanh Lịch
- Ngô Tùng Phong
- Ngô Tự Lập
- Ngô Văn
- Ngô Văn Giá
- Ngô Viết Nam Sơn
- Ngô Viết Trọng
- Ngô Vĩnh Long
- Ngô Xuân Hội
- Ngô Xuân Phúc
- Ngô Xuân Thảo
- Ngu Yên
- Nguyen Duc Thanh
- Nguyễn Hải Hoành
- Nguyễn Anh Dũng
- Nguyễn Anh Tuấn
- Nguyễn Anh Tuấn - đạo diễn
- Nguyễn Bá Chung
- Nguyễn Bách Việt
- Nguyễn Bảo Chân
- Nguyễn Bắc Sơn
- Nguyên Bình
- Nguyên Cầm
- Nguyên Cẩn
- Nguyên Chánh
- Nguyễn Chí Hoan
- Nguyễn Chí Thuật
- Nguyễn Chí Trung
- Nguyễn Chí Tuyến
- Nguyễn Chinh Trung
- Nguyễn Cung Thông
- Nguyễn Cường
- Nguyễn Danh Bằng
- Nguyễn Danh Huế
- Nguyễn Danh Lam
- Nguyễn Ðăng Thường
- Nguyễn Duy
- Nguyễn Dương Quang
- Nguyễn Đạt
- Nguyễn Đắc Kiên
- Nguyễn Đắc Xuân
- Nguyễn Đăng Điệp
- Nguyễn Đăng Hưng
- Nguyễn Đăng Khoa
- Nguyễn Đăng Mạnh
- Nguyễn Đăng Na
- Nguyễn Đăng Quang
- Nguyễn Đăng Thường
- Nguyễn Đình Ấm
- Nguyễn Đình Bin
- Nguyễn Đình Bổn
- Nguyễn Đình Chú
- Nguyễn Đình Cống
- Nguyễn Đình Đăng
- Nguyễn Đình Huỳnh
- Nguyễn Đình Thắng
- Nguyễn Đình Thi
- Nguyễn Đình Toàn
- Nguyễn Đổng Chi
- Nguyễn Đông Thức
- Nguyễn Đức
- Nguyễn Đức Dương
- Nguyễn Đức Hiệp
- Nguyễn Đức Mậu
- Nguyễn Đức Sơn
- Nguyễn Đức Thắng
- Nguyễn Đức Tiến
- Nguyễn Đức Tùng
- Nguyễn Đức Tường
- Nguyễn Gia Trí
- Nguyên Giác
- Nguyên Giác Phan Tấn Hải
- Nguyễn Hà Luân
- Nguyễn Hải Hoành
- Nguyễn Hải Yến
- Nguyễn Hàn Chung
- Nguyễn Hiến Lê
- Nguyễn Hoa Lư
- Nguyễn Hoài Nam
- Nguyễn Hoài Văn
- Nguyễn Hoài Vân
- Nguyễn Hoàn
- Nguyễn Hoàn Nguyên
- Nguyễn Hoàng Ánh
- Nguyễn Hoàng Anh Thư
- Nguyễn Hoàng Diệu Thủy
- Nguyễn Hoàng Diệu Thúy
- Nguyễn Hoàng Giao
- Nguyễn Hoàng Linh
- Nguyễn Hoàng Trung
- Nguyễn Hoàng Văn
- Nguyễn Hồng Anh
- Nguyễn Hồng Giao
- Nguyễn Hồng Hưng
- Nguyễn Hồng Lam
- Nguyễn Hồng Nhung
- Nguyễn Hồng Thục
- Nguyễn Huệ Chi
- Nguyễn Hùng
- Nguyễn Huy Hoàng
- Nguyễn Huy Thiệp
- Nguyễn Huy Vũ
- Nguyên Hưng
- Nguyễn Hưng Quốc
- Nguyễn Hương
- Nguyễn Hữu Đễ
- Nguyễn Hữu Hồng Minh
- Nguyễn Hữu Liêm
- Nguyễn Hữu Nhật
- Nguyễn Hữu Sơn
- Nguyễn Hữu Thiết
- Nguyễn Hữu Việt Hưng
- Nguyễn Hữu Vinh
- Nguyễn kc Hậu
- Nguyễn Khải
- Nguyễn Khánh Duy
- Nguyễn Khánh Trường
- Nguyễn Khắc An
- Nguyễn Khắc Bình
- Nguyễn Khắc Mai
- Nguyễn Khắc Phê
- Nguyễn Khắc Phi
- Nguyễn Khắc Phục
- Nguyễn Khiêm
- Nguyễn Khôi
- Nguyễn Kiến Phước
- Nguyễn Kiều Dung
- Nguyễn Kiều Hưng
- Nguyên Lạc
- Nguyễn Lãm Thắng
- Nguyễn Lan Phương
- Nguyễn Lân Bình
- Nguyễn Lân Thắng
- Nguyễn Lê Hồng Hưng
- Nguyễn Lệ Uyên
- Nguyễn Linh Giang
- Nguyễn Linh Quang
- Nguyễn Lộ Trạch
- Nguyễn Luận
- Nguyễn Lương Hải Khôi
- Nguyễn Lương Ngọc
- Nguyễn Lương Vỵ
- Nguyễn Mai
- Nguyễn Man Nhiên
- Nguyễn Mạnh An Dân
- Nguyễn Mạnh Côn
- Nguyễn Mạnh Đẩu
- Nguyễn Mạnh Tiến
- Nguyễn Manh Trinh
- Nguyễn Mạnh Trinh
- Nguyễn Mạnh Tuấn
- Nguyễn Mạnh Tường
- Nguyễn Minh Anh
- Nguyễn Minh Hòa
- Nguyễn Minh Kính
- Nguyễn Minh Nhị
- Nguyễn Minh Nhựt
- Nguyễn Minh Thuyết
- Nguyễn Mộng Giác
- Nguyên Ngọc
- Nguyễn Ngọc Chu
- Nguyễn Ngọc Giao
- Nguyễn Ngọc Hoa
- Nguyễn Ngọc Lanh
- Nguyễn Ngọc Liễm
- Nguyễn Ngọc Lung
- Nguyễn Ngọc Tâm
- Nguyễn Ngọc Thiện
- Nguyễn Ngọc Tú Anh
- Nguyễn Ngọc Tư
- Nguyên Nguyên
- Nguyễn Nguyên
- Nguyễn Nguyên Bình
- Nguyễn Nhật Tín
- Nguyên Nhi
- Nguyễn Như Huy
- Nguyễn Phạm Hùng
- Nguyễn Phú Yên
- Nguyễn Phúc Vĩnh Ba
- Nguyễn Phượng
- Nguyễn Phương Đình
- Nguyễn Phương Mai
- Nguyễn Phương Mạnh
- Nguyễn Quang
- Nguyễn Quang A
- Nguyễn Quang Bình
- Nguyễn Quang Duy
- Nguyễn Quang Dy
- Nguyễn Quang Đồng
- Nguyễn Quang Hồng
- Nguyễn Quang Hưng
- Nguyễn Quang Lập
- Nguyễn Quang Thạch
- Nguyễn Quang Thân
- Nguyễn Quang Thiều
- Nguyễn Quang VInh
- Nguyễn Quân
- Nguyễn Quốc Lâm
- Nguyễn Quốc Thái
- Nguyễn Quốc Toàn
- Nguyễn Quốc Trụ
- Nguyễn Quốc Tuấn
- Nguyên Sa
- Nguyễn Sĩ Dũng
- Nguyễn Sơn Lâm
- Nguyễn Sỹ Phương
- Nguyễn Sỹ Tế
- Nguyễn Tà Cúc
- Nguyễn Tài Cẩn
- Nguyễn Tấn Cứ
- Nguyễn Tất Nhiên
- Nguyễn Thạch Giang
- Nguyễn Thái Hòa
- Nguyễn Thái Hợp
- Nguyễn Thái Sơn
- Nguyễn Thái Tuấn
- Nguyễn Thanh Bình
- Nguyễn Thanh Châu
- Nguyễn Thanh Giang
- Nguyễn Thanh Hiện
- Nguyễn Thanh Hùng
- Nguyễn Thanh Huy
- Nguyễn Thanh Huyền
- Nguyễn Thanh Mỹ
- Nguyễn Thành Nam
- Nguyễn Thanh Nghị
- Nguyễn Thanh Nguyệt
- Nguyễn Thành Phong
- Nguyễn Thanh Sơn
- Nguyễn Thành Sơn
- Nguyễn Thanh Tâm
- Nguyễn Thành Thi
- Nguyễn Thanh Tuyền
- Nguyễn Thanh Văn
- Nguyễn Thanh Việt
- Nguyễn Thế Hùng
- Nguyễn Thế Thanh
- Nguyễn Thị Ái Tiên
- Nguyễn Thị Bích Hậu
- Nguyễn Thị Bích Ngà
- Nguyễn Thị Bình
- Nguyễn thị Cỏ May
- Nguyễn Thị Dư Khánh
- Nguyễn Thị Hải
- Nguyễn Thị Hậu
- Nguyễn Thị Hiền
- Nguyễn Thị Hoàng
- Nguyễn Thị Hoàng Bắc
- Nguyễn Thị Khánh Minh
- Nguyễn Thị Khánh Trâm
- Nguyễn Thị Kim Chi
- Nguyễn Thị Kim Phụng
- Nguyễn Thị Minh Ngọc
- Nguyễn Thị Minh Thương
- Nguyễn Thị Ngọc Hải
- Nguyễn Thị Ngọc Nhung
- Nguyễn Thị Oanh
- Nguyễn Thị Phước
- Nguyễn Thị Thanh Bình
- Nguyễn Thị Thanh Hải
- Nguyễn Thị Thanh Lưu
- Nguyễn Thị Thanh Xuân
- Nguyễn Thị Thanh Yến
- Nguyễn Thị Thảo An
- Nguyễn Thị Thúy Hạnh
- Nguyễn Thị Thùy Linh
- Nguyễn Thị Thụy Vũ
- Nguyễn Thị Thuyền
- Nguyễn Thị Tịnh Thy
- Nguyễn Thị Từ Huy
- Nguyễn Thị Vinh
- Nguyễn Thiện Tống
- Nguyễn Thiện Tơ
- Nguyễn Thói Đời
- Nguyễn Thông
- Nguyễn Thu Quỳnh
- Nguyễn Thu Trang
- Nguyễn Thùy Dương
- Nguyễn Thúy Hạnh
- Nguyễn Thụy Long
- Nguyễn Thuỵ Phương
- Nguyễn Thùy Song Thanh
- Nguyễn Thỵ
- Nguyễn Thy Anh
- Nguyễn Tiến Dũng
- Nguyễn Tiến Lập
- Nguyễn Tiến Trung
- Nguyễn Tiến Văn
- Nguyễn Trần Bạt
- Nguyễn Tri Phương Đông
- Nguyễn Triệu Nam
- Nguyễn Trọng Bình
- Nguyễn Trọng Chức
- Nguyễn Trọng Huân
- Nguyễn Trọng Khôi
- Nguyễn Trọng Tạo
- Nguyễn Trung
- Nguyễn Trung Bảo
- Nguyễn Trung Dân
- Nguyễn Trung Hiếu
- Nguyễn Trung Kiên
- Nguyễn Trung Thuần
- Nguyễn Trường Giang
- Nguyễn Trường Huy
- Nguyễn Trường Uy
- Nguyễn Tuấn
- Nguyễn Tuấn Anh
- Nguyễn Tuấn Khoa
- Nguyễn Tùng
- Nguyễn Tùng Linh
- Nguyễn Tuyết Lan
- Nguyễn Tuyết Lộc
- Nguyễn Tư Nghiêm
- Nguyễn Tử Siêm
- Nguyễn Tường Bách
- Nguyễn Tường Thiết
- Nguyễn Tường Thụy
- Nguyễn Ước
- Nguyễn Vạn Phú
- Nguyễn Văn
- Nguyễn Văn Ba
- Nguyễn Văn Chính
- Nguyễn Văn Ðậu
- Nguyễn Văn Dũng
- Nguyễn Văn Đài
- Nguyễn Văn Gia
- Nguyễn Văn Hạnh
- Nguyễn Văn Hiệp
- Nguyễn Văn Hòa
- Nguyễn Văn Hùng
- Nguyễn Văn Huyên
- Nguyễn Văn Lợi
- Nguyễn Văn Lục
- Nguyễn Văn Miếng
- Nguyễn Văn Nghệ
- Nguyễn Văn Nho
- Nguyễn Văn Phong
- Nguyễn Văn Phú
- Nguyễn Văn Phước
- Nguyễn Văn Sâm
- Nguyễn Văn Sơn
- Nguyễn Văn Tao
- Nguyễn Văn Thiệu
- Nguyễn Văn Thọ
- Nguyễn Văn Trọng
- Nguyễn Văn Trung
- Nguyễn Văn Tuấn
- Nguyễn Văn Vĩnh
- Nguyễn Văn Xuân
- Nguyễn Vi Khải
- Nguyễn Vi Yên
- Nguyễn Viện
- Nguyễn Việt Anh
- Nguyễn Việt Chiến
- Nguyễn Viết Lãm
- Nguyễn Vĩnh Nguyên
- Nguyễn Vũ Hiệp
- Nguyễn Vũ Tiềm
- Nguyễn Vỹ
- Nguyễn Vy Khanh
- Nguyễn Xuân Diện
- Nguyễn Xuân Hằng
- Nguyễn Xuân Hoàng
- Nguyễn Xuân Hưng
- Nguyễn Xuân Khánh
- Nguyễn Xuân Khoát
- Nguyễn Xuân Nghĩa
- Nguyễn Xuân Nha
- Nguyễn Xuân Quang
- Nguyễn Xuân Thiệp
- Nguyễn Xuân Thọ
- Nguyễn Xuân Tiệp
- Nguyễn Xuân Tường Vy
- Nguyễn Xuân Xanh
- Nguyễn Ý Thuần
- Nguyên Yên
- Nguyễn-Chương Mt
- Nguyễn-hòa-Trước
- Nguyệt Chu
- Nguyệt Quỳnh
- Nguyệt Vi
- Ngự Thuyết
- Người Buôn Gió
- Ngyễn Trung Bảo
- Nh. Tay Ngàn
- Nhã
- Nhã Ca
- Nhã Duy
- Nhã Thuyên
- Nhan Do Thanh
- Nhân Hồng
- Nhật Chiêu
- Nhật Lệ
- Nhất Linh
- Nhật Tiến
- Nhật Tuấn
- Nhất Uyên
- Nhị Linh
- Nhị Ngã
- Nhóm Vì một Hà Nội xanh
- Như Huy
- Như Không
- Như Quỳnh
- Như Quỳnh de Prelle
- Như Ý
- Nhược Thủy
- Niall Ferguson
- Nick Hilden
- Nicolas Casey
- Nikulin
- Nina McPherson
- Ninh Dương
- Ninh Kiều
- Nobert Hummelt
- Nông Hồng Diệu
- NP Phan
- Obama
- Ocean Vương
- Octavio Paz
- Ogden Nash
- Oksana Zabuzhko
- Oleg Kashin
- Ondrej Slowik
- onggiaolang
- Orlando Figes
- Orwell
- Oscar Salemink
- Oscar Wilde
- Pablo Neruda
- Pablo Picasso
- Palmer
- Patrick Frater
- Patrick Lodge
- Paul Auster
- Paul Celan
- Paul Éluard
- Paul Hoover
- Paul Mendez
- Paul Mozur
- Paul Theroux
- Paul-François Paoli
- Paulus Lê Sơn
- Pavel Basinsky
- Pavlo Vyshebaba
- Paweł Kubiak
- Pawel Kuczynski
- Paweł Łepkowski
- Percy Mabandu
- Pervez Hoodbhoy
- Peter B. Zinoman
- Peter Hansen
- Peter Harvey
- Peter Kleiner
- Peter Singer
- Phạm Anh Tuấn
- Phạm Biểu Tâm
- Phạm Cao Hoàng
- Phạm Châu
- Phạm Chí Dũng
- Phạm Chi Lan
- Phạm Chu Sa
- Phạm Công Luận
- Phạm Công Thiện
- Phạm Công Út
- Phạm Duy
- Phạm Duy Nghĩa
- Phạm Đình Trọng
- Phạm Đình Vy
- Phạm Đoan Trang
- Phạm Hải Anh
- Phạm Hải Âu
- Phạm Hiền Mây
- Phạm Hoàng Quân
- Phạm Hồng Sơn
- Phạm Hùng Việt
- Phạm Huy Thông
- Phạm Khiêm Ích
- Phạm Kiều Tùng
- Phạm Kỳ Đăng
- Phạm Lệ Quyên
- Phạm Lê Vương Các
- Phạm Linh
- Phạm Lưu Vũ
- Phạm Minh Hoàng
- Phạm Minh Ngọc
- Phạm Minh Quân
- Phạm Minh Trung
- Phạm Ngọc Lư
- Phạm Ngọc Thái
- Phạm Ngọc Tiến
- Phạm Nguyên Trường
- Phạm Ngữ
- Phạm Phan Long
- Phạm Phú Cường
- Phạm Phú Hải
- Phạm Phú Minh
- Phạm Phú Phong
- Phạm Phú Thứ
- Phạm Phú Viết
- Phạm Phúc Thịnh
- Phạm Phương
- Phạm Quang Ái
- Phạm Quang Long
- Phạm Quang Trung
- Phạm Quang Tuấn
- Phạm Sỹ Sáu
- Phạm Tăng
- Phạm Thành
- Phạm Thành Hưng
- Phạm Thanh Nghiên
- Phạm Thảo Nguyên
- Phạm Thế Cường
- Phạm Thị
- Phạm Thị Anh Nga
- Phạm Thị Hoài
- Phạm Thị Kiều Ly
- Phạm Thị Ngọc
- Phạm Thị Phương
- Phạm Thiên Ân
- Phạm Thiên Thư
- Phạm Tín An Ninh
- Phạm Toàn
- Phạm Trần
- Phạm Trọng Chánh
- Phạm Trung Nghĩa
- Phạm Tuấn
- Phạm Tư Thanh Thiện
- Phạm Tường Vân
- Phạm Văn
- Phạm Văn Khoái
- Phạm Văn Quang
- Phạm Văn Song
- Phạm Văn Tình
- Phạm Văn Vũ
- Pham Viem Phuong
- Phạm Viêm Phương
- Phạm Viết Đào
- Phạm Việt Hưng
- Phạm Vũ Lửa Hạ
- Phạm Xuân Đài
- Phạm Xuân Hùng
- Phạm Xuân Nguyên
- Phạm Xuân Trường
- Phan An Sa
- Phan Ba
- Phan Bội Châu
- Phan Cẩm Thượng
- Phan Châu Thành
- Phan Cự Đệ
- Phan Đạo
- Phan Đắc Lữ
- Phan Đình Diệu
- Phan Độc Lập
- Phan Hải-Đăng
- Phan Hồng Giang
- Phan Huy Dũng
- Phan Huy Đường
- Phan Huy Lê
- Phan Huyền Thư
- Phan Kế Toại
- Phan Khôi
- Phan Lặng Yên
- Phan Mạnh Quỳnh
- Phan Nam Sinh
- Phan Ngọc
- Phan Nguyên
- Phan Nhật Nam
- Phan Nhiên Hạo
- Phan Ni Tấn
- Phan Phương Đạt
- Phan Quang
- Phan Tấn Hải
- Phan Tấn Uẩn
- Phan Thanh Bình
- Phan Thắng
- Phan Thế Hải
- Phan Thị Hà Dương
- Phan Thị Kim Phúc
- Phan Thị Trọng Tuyển
- Phan Thị Vàng Anh
- Phan Thu Vân
- Phan Thúy Hà
- Phan Trang Hy
- Phan Trí Đỉnh
- Phan Trọng Hoàng Linh
- Phan Văn Giưỡng
- Phan Văn Song
- Phan Văn Thắng
- Phan Vũ
- Phan Xine
- Phan Xuân Sinh
- Phannguyên Psg
- Phanxipăng
- Phaolô VI
- Pháp Hoan
- Pháp Vân
- Phapxa Chan
- Phát biểu nhận giải Văn Việt
- Phil Caputo
- Philip Larkin
- Philip Roth
- Phong Linh
- Phong Nguyen
- Phong Quang
- Phố Văn
- Phú Quang
- Phù Sa
- Phúc Lai GB
- Phúc Tiến
- Phunchok Stobdan
- Phùng Anh Kiệt
- Phùng Hi
- Phùng Hoài Ngọc
- Phùng Học Vinh
- Phùng Ngọc Kiên
- Phùng Nguyễn
- Phùng Quán
- Phùng Thành Chủng
- Phùng Thị Hạ Nguyên
- Phùng Thị Như Hà
- Phuong Ta
- Phương Hương
- Phương Phương
- Phương Thảo
- Phương Thuý
- Phương Uy
- Pierre Darriulat
- Pierre Lemieux
- Prashanth Parameswaran
- Qladimir Pyljow
- Quách Hạo Nhiên
- Quách Tấn
- Quách Thoại
- Quảng Diệu Trần Bảo Toàn
- Quang Dũng
- Quang Đức
- Quang Minh
- Quang Phan
- Quảng Tánh Trần Cầm
- Quậy Nguyễn
- Quế Hương
- Quốc Dũng
- Quốc Phương
- Quốc Toản
- Quyên Di
- Quyên Hoàng
- Quỳnh Iris de Prelle
- Quỳnh Vi
- Rabindranath Tagore
- Rainer Maria Rilke
- Ralph Chaplin
- Rebecca Mead
- Rebecca Solnit
- Reiner Traub
- Remo Verdickt
- Riccardo Gazzaniga
- Richard C. Paddock
- Richard Millet
- Richard Serra
- Robert Desnos
- Robert McCrump
- Roger Vu
- Roland Barthes
- Romain Rolland
- Ronald F. Inglehart
- Ruben David Gonzalez Gallego
- Russell Edson
- Ruth Ingram
- Ryszard Legutko
- Salman Rushdie
- Salvatore Babones
- Sam Dresser
- Sạn chữ
- Sandra Kerschbaumer
- Sara Teasdale
- Sarah Pulliam Bailey
- Sarah Thornton
- Sáu Nghệ
- Sergio Bitar
- Shakespeare
- Shannon Van Sant
- Sheikha A
- Sheila Fischman
- Sheila Ngoc Pham
- Sheri Berman
- Shigeeda Yutaka
- Shirin Ebadi
- Shukshin
- Simon Johnson
- Sire Apm Lukwesa
- Slavoj Žižek
- Sohaniim
- Son Kieu Mai
- Song Chi
- Song Hà
- Song Nguyễn
- Song Phạm
- Song Phan
- Song Thao
- Số đặc biệt
- Sơn Ca
- Sơn Hoàng Liên
- Sơn Kiều Mai
- Sơn Nam
- Stefano Harney
- Stephan Koester
- Stephen B. Young
- Steve Earle
- Susan Sontag
- Suzuki Katsuhiko
- Sương Nguyệt Minh
- Sương Quỳnh
- Svetlana Alexievich
- Svetlana Alexievitch
- Svetlana Alexiévitch
- Sylvia Plath
- T. Đ.
- T.Vấn
- Tạ Anh Thư
- Tạ Chí Đại Trường
- Tạ Duy Anh
- Tạ Tỵ
- Tạ Văn Tài
- Tạ Văn Thông
- Tạ Xuân Hải
- Tadeusz Rósewicz
- Tam Ích
- Tamarchenko
- Tàn Tuyết
- Tanaami Keiichi
- Taras Shevchenko
- Tarik Khaldi
- Tawada Yoko
- Tăng Quang
- Tâm An
- Tâm Chánh
- Tâm Don
- Tâm Thường Định
- Tâm Việt
- Tấn An
- Teolinda Gersão
- Teresa Mỹ Chúc
- Thạch Đạt Lang
- Thạch Quỳ
- Thạch Thảo
- Thái Bá Tân
- Thái Bá Vân
- Thái Bảo
- Thái Hà
- Thái Hạo
- Thái Kế Toại
- Thái Kim Lan
- Thái Ngọc San
- Thái Sinh
- Thái Thanh
- Thái Thăng Long
- Thái Tuấn
- Thái Văn
- Thái Văn Đào
- Thái Vũ
- Thạnh Đà
- Thanh Hằng - Anh Khoa
- Thành Lộc
- Thanh Nam
- Thanh Ngọc
- Thanh Phương
- Thanh Tâm Tuyền
- Thanh Thảo
- Thanh Thuỷ
- Thanh Trúc
- Thanh Tùng
- Thanh Xuân
- Thanhhà Lại
- Thảo Dân
- Thao Dinh
- Thảo luận
- Thảo Nguyên
- Thảo Trường
- Thảo Vy
- Thẩm Đống
- Thận Nhiên
- Thân Trọng Mẫn
- Thân Trọng Sơn
- Thế Dũng
- Thế Giang
- Thế Quân
- THẾ THANH
- Thế Uyên
- Thi Hoàng
- Thi Nguyên
- Thi sỹ ỦA
- Thi Vũ
- Thích Nhất Hạnh
- Thích Nữ Chân Không
- Thích Phước An
- Thierry Leclère
- Thierry Lentz
- Thiên Di
- Thiên Điểu
- Thiền Lâm
- Thiền Nguyễn
- Thiên Thai
- Thiện Tùng
- Thiện Ý
- Thiết Thạch
- Thiếu Khanh
- Thiều Mai Lâm
- Tho Nguyen
- Thomas A. Bass
- Thomas Bo Pedersen
- Thomas Mahler
- Thomas S. Mullaney
- Thông Đặng
- Thơ
- Thu Phong
- Thu Vàng
- Thuận
- Thuần Ngô
- Thuận Paris
- Thuận Thiên
- Thục Quyên
- Thụy An
- Thùy Dung
- Thụy Khuê
- Thùy Linh
- Thụy My
- Thủy Tiên
- Thư Bạn Đọc
- Thường Quán
- Thy An
- Tịch Ru
- Tiet Hung Thai
- Tiêu Dao Bảo Cự
- Tiêu Kiện Sinh
- Tiểu Tử
- Tillman Miller
- Timothy Brennan
- Timothy Garton Ash
- Timothy Snyder
- Tina Hà Giang
- Tomas Tranströmer
- Tô Đăng Khoa
- Tô Hải
- Tô Hoàng
- Tố Hữu
- Tô Lan Hương
- Tô Ngọc Vân
- Tô Thẩm Huy
- Tô Thùy Yên
- Tô Văn Trường
- Tôi Đây
- Tôn Thất Thông
- Tống Văn Công
- Trà Đóa
- Trà Nhiên
- Tracy K. Smith
- Tran Dinh Dung
- Tran Nam Dung
- Trang Châu
- Trang Hạ
- Trang Thanh
- Trang Thế Hy
- Trangđài Glassey Trầnguyễn
- Trangđài Glasssey-Trầnguyễn
- Trao đổi
- Trầm Tử Thiêng
- Trần Anh Hùng
- Trần Bá Đại Dương
- Trần Bang
- Trần Bình Nam
- Trần C. Trí
- Trần Cao Lĩnh
- Trần Cao Tường
- Trần Công Tâm
- Trần Công Tín
- Trần Dạ Từ
- Trần Dần
- Trần Doãn Nho
- Trần Dũng Thanh Huy
- Trần Duy
- Trần Duy Phiên
- Trần Duy Trung
- Trần Đăng Khoa
- Trần Đăng Tuấn
- Trần Đĩnh
- Trần Đình Bút
- Trần Đình Hoành
- Trần Đình Lương
- Trần Đình Sơn Cước
- Trần Đình Sử
- Trần Đình Triển
- Trần Đình Trợ
- Trần Độ
- Trần Đồng Minh
- Trần Đức Anh Sơn
- Trần Đức Thảo
- Trần Đức Tiến
- Trần Đức Tín
- Trần Đức Toản
- Trần Gia Huấn
- Trần Gia Ninh
- Trần Hà Linh
- Trần Hạ Tháp
- Trần Hạ Vi
- Trần Hải
- Trần Hạnh
- Trần Hậu
- Trần Hoài Anh
- Trần Hoài Thư
- Trần Hoàng Phố
- Trần Hoàng Trúc
- Trần Hoàng Vy
- Trần Hùng
- Trần Huy Bích
- Trần Huy Minh Phương
- Trần Huy Quang
- Trần Huỳnh Duy Thức
- Trần Hữu Dũng
- Trần Hữu Khánh
- Trần Hữu Quang
- Trần Hữu Tá
- Trần Hữu Thục
- Trần Khánh Triệu
- Trần Kiêm Đoàn
- Trần Kiêm Trinh Tiên
- Trần Kim Trắc
- Trần Kỳ Trung
- Trần Lam
- Trần Lê Sơn Ý
- Trần Lương
- Trần Lý Trí Tân
- Trần Mạnh Hảo
- Trần Mạnh Tuấn
- Trần Minh Phi
- Trần Minh Quốc
- Trần Mộng Tú
- Trần Nam Bình
- Trần Ngân Hà
- Trần Nghi Hoàng
- Trần Ngọc Cư
- Trần Ngọc Hiếu
- Trần Ngọc Tuấn
- Trần Ngọc Vương
- Trần Nguyên Đán
- Trần Nhã Thụy
- Trần Nhương
- Trần Phong Giao
- Trần Phong Vũ
- Trần Quang Đức
- Trần Quang Lộc
- Trần Quốc Nam
- Trần Quốc Thuận
- Trần Quốc Toàn
- Trần Quốc Trọng
- Trần Quốc Vượng
- Trần Quyết Thắng
- Trân Sa
- Trần Song Hào
- Trần Thành
- Trần Thanh Ái
- Trần Thanh Cảnh
- Trần Thanh Huy
- Trần Thanh Vân
- Trần Thắng
- Trần Thế Vĩnh
- Trần Thị Băng Thanh
- Trần Thị Diệu Tâm
- Trần Thị Lai Hồng
- Trần Thị Lam
- Trần Thị NgH.
- Trần Thị Nguyệt Mai
- Trần Thị Phương Phương
- Trần Thị Thanh Thoả
- Trần Thị Trường
- Trần Thiện Đạo
- Trần Thùy Mai
- Trần Tiến
- Trần Tiễn Cao Đăng
- Trần Tiến Dũng
- Trần Tiễn Khanh
- Trần Tố Nga
- Trần Trọng Dương
- Trần Trọng Thức
- Trần Trọng Vũ
- Trần Trung Chính
- Trần Trung Đạo
- Trần Tuấn
- Trần Từ Mai
- Trần Vàng Sao
- Trần Văn Chánh
- Trần Văn Đỉnh
- Trần Văn Khê
- Trần Văn Minh
- Trần Văn Nam
- Trần Văn Thọ
- Trần Văn Thủy
- Trần Văn Tý
- Trần Vấn Lệ
- Trần Việt Hà
- Trần Viết Ngạc
- Trần Vinh Dự
- Trần Vũ
- Trần Vũ Hải
- Trần Vương Thuấn
- Trần Vương Thuận
- Trần Wũ Khang
- Trần Xuân Hoài
- Trần Xuân Linh
- Trần Xuân Lĩnh
- Trần Xuân Thảo
- Trần Yên Hòa
- Trần Yên Nguyên
- Trên
- Trên Facebook
- Trên Facebook/Minds
- Trên kệ sách
- Trên trang diaCRITICS
- Trí Hiệu Dân
- Triều Anh
- Triều Hoa Đại
- Triêu Nhan
- Triều Sơn
- Triệu Tử Dương
- Trịnh Anh Tuấn
- Trịnh Bá Phương
- Trịnh Bách
- Trịnh Cao Hòa Thanh
- Trịnh Chu
- Trịnh Công Sơn
- Trịnh Cung
- Trịnh Duy Kỳ
- Trịnh Hữu Long
- Trịnh Kim Tiến
- Trịnh Lữ
- Trịnh Minh Tuấn
- Trịnh Sơn
- Trịnh Thanh Thủy
- Trịnh Thu Tuyết
- Trịnh Vĩnh Phúc
- Trịnh Xuân Thuận
- Trịnh Xuân Thủy
- Trịnh Y Thư
- Trọng Anh
- Trọng Phú
- Trọng Thành
- Tru Sa
- Trúc Giang
- Trúc Thông
- Trúc Ty
- Trump
- Trung Bảo
- Trung Dũng Kqd
- Trùng Dương
- Trung Trung Đỉnh
- Trư Sa
- Trường An
- Trương Anh Ngọc
- Trương Anh Thụy
- Trương Chính
- Trương Duy Nhất
- Trương Đăng Dung
- Trương Điện Thắng
- Trương Đình Phượng
- Trương Hồng Quang
- Trương Huy San
- Trường Minh
- Trương Ngọc Chương
- Trương Nguyên
- Trương Nguyện Thành
- Trương Nhân Tuấn
- Trương Phượng
- Trương Quang
- Trương Quang Đệ
- Trương Quang Nhuệ
- Trương Quang Vĩnh
- Trương Thị Ngọc Hân
- Trương Thiên Phàm
- Trương Thu Hiền
- Trương Tố Hoa
- Trương Trọng Nghĩa
- Trương Tửu
- Trương Văn Dân
- Trương Văn Vĩnh
- Trương Vũ
- Trương Xuân Thiên
- Tú Mỡ
- Tù Quốc Hoài
- Tù Sâm
- Tú Trung Hồ
- Tuấn Duy
- Tuấn Khanh
- Tuân Nguyễn
- Tuấn Thảo
- Tuệ Anh
- Tuệ Đăng
- Tuệ Nguyên
- Tuệ Nhân
- Tuệ Nhật
- Tuệ Sĩ
- Tuệ Sỹ
- Tùng Dương Cola
- Tung Nguyen
- Turner
- Túy Hồng
- Tuyết Nghi
- Tư
- Từ Dung
- Tư liệu
- Tử Linh
- Từ Mai Trần Huy Bích
- Từ Quốc Hoài
- Từ Sâm
- Từ Thức
- Tưởng
- Tương Lai
- Umberto Eco
- Uông Tăng Kỳ
- Uông Triều
- Uyển Ca
- Uyên Nguyễn
- Uyên Thao
- Uyên Vũ
- V. Erofiev
- Vàng A Giang
- Varlam Shalamov
- Vasco Gargalo
- Vasily Makarovich
- Văn
- Văn Biển
- Văn Cao
- Văn Chinh
- Văn Công Hùng
- Văn Giá
- Văn học
- Văn học Miền Nam 54-75
- Văn Như Cương
- Văn Quang
- Văn Tâm
- Văn Việt
- Văn.
- Vấn đề hôm nay
- Vận Động Ứng Cử Đại Biểu Quốc Hội 2016
- Vân Hạ
- Vân Phi
- Velcrow Ripper
- Veronica Melkozerova
- Vi Lãng
- Vi Trần
- Vi Yên
- Viet Thanh Nguyen
- Viên Linh
- Việt Bách
- Việt Bình
- Việt Dzũng
- Việt Khang
- Việt Lang
- Việt Phương
- Viktor Maslov
- Vinh Anh
- Vĩnh Hảo
- Vĩnh Quyền
- Virginia Heffernan
- Virginia Woolf
- Vladimir Nabokov
- Võ An Đôn
- Võ Anh Minh
- Võ Anh Thơ
- Võ Bá Cường
- Võ Đắc Danh
- Võ Định Hình
- Võ Đức Phúc
- Võ Hồng
- Võ Huy Tâm
- Võ Hương Quỳnh
- Võ Kỳ Điền
- Võ Ngàn Sông
- Võ Phiến
- Võ Thị Hảo
- Võ Thị Thu Hằng
- Võ Tiến Cường
- Võ Tòng Xuân
- Võ Trí Hảo
- Võ Văn Quản
- Võ Văn Tạo
- Võ Văn Thôn
- Võ Xuân Quế
- Võ Xuân Sơn
- Volker Weidermann
- Volodymyr Vynnychenko
- Volodymyr Zelenskyy
- Vũ Bằng
- Vũ Biện Điền
- Vũ Cao Đàm
- Vũ Cát Tường
- Vũ Đình Hòe
- Vũ Đình Huỳnh
- Vũ Đình Liên
- Vũ Đình Phòng
- Vũ Đức Khanh
- Vũ Đức Phúc
- Vũ Đức Sao Biển
- Vu Gia
- Vũ Hà Văn
- Vũ Hạnh
- Vũ Hoàng Chương
- Vũ Hoàng Thư
- Vũ Hồng Ánh
- Vũ Huy Ngọc
- Vũ Huy Quang
- Vũ Khắc Hoè
- Vũ Khắc Khoan
- Vũ Kim Hạnh
- Vũ Kim Thu
- Vũ Lâm
- Vũ Lập Nhật
- Vũ My Lan
- Vũ Ngọc Giao
- Vũ Ngọc Hoàng
- Vũ Ngọc Tâm
- Vũ Ngọc Tiến
- Vũ Nho
- Vũ Oanh
- Vũ Quang Việt
- Vũ Quí Hạo Nhiên
- Vũ Quốc Ngữ
- Vũ Quỳnh Hương
- Vũ Quỳnh Nh.
- Vũ Thành Sơn
- Vũ Thanh Tâm
- Vũ Thanh Tùng
- Vũ Thành Tự Anh
- Vũ Thế Khôi
- Vũ Thị Hải
- Vũ Thị Nhuận
- Vũ Thị Phương Anh
- Vũ Thị Phương Lan
- Vũ Thị Thanh
- Vũ Thị Thanh Mai
- Vũ Thư Hiên
- Vũ Tiến Lập
- Vũ Trọng Khải
- Vũ Tuấn Hoàng
- Vũ Từ Trang
- Vũ Tường
- Vũ Viết Tuân
- Vũ Xuân Tửu
- Vương Bích Ngọc
- Vương Đan
- Vương Huy
- Vương Ngọc Minh
- Vương Tiểu Nhị
- Vương Trí Nhàn
- Vương Trọng
- Vương Trùng Dương
- Vương Trung Hiếu
- Vy Thảo
- W. H. Auden
- Wa Praong
- Walt Whitman
- Walter Isaacson
- Wayne Karlin
- Wells
- Wendy Barker
- Wilhelm Schmid
- Will Nguyen
- William Carlos Williams
- William Nee
- William Stafford
- William Stanley Merwin
- Winston Phan Đào Nguyên
- Wislawa Szymborska
- Wolf Biermann
- Wolfgang Borchert
- Wynn Gadkar Wilcox
- Xie Tao
- Xuân Ba
- Xuân Diệu
- Xuân Dương
- Xuân Đài
- Xuân Minh
- Xuân Phượng
- Xuân Sách
- Xuân Thọ
- Xuân Vũ
- Xương Văn
- Y Chan
- Ý Nhi
- Y Uyên
- Yanis Varoufakis
- Yevgeny Yevtushenko
- Yên Ba
- Yên Khắc Chính
- Yến Năng
- Yên San
- Yên San Thụy Miên
- Yiyun Li
- Yoko Ogawa
- Yōko Ogawa
- Yoko Tawada
- Young Sang Lee
- Yuliya Ilchuk
- Yuno Bigboi
- Yves Sintomer
- Yvette Tan
- Zac Herman
Trên những hận thù (kỳ 5)
Kịch bản điện ảnh
Tiêu Dao Bảo Cự
NHÀ MẸ THẰNG LAI – NGOẠI – NỘI – TỐI
B nhẹ nhàng đến trước cửa Thằng Lai nghe ngóng. Cửa đóng, bên trong có ánh đèn và tiếng Người trò chuyện. Anh nhận ra ngay giọng của bà mẹ Thằng Lai và công an A, còn một giọng nữa anh đoán chắc là của Thằng Lai. Không tính toán, B xô mạnh của bước vào. Ba Người giật mình quay ra. B vui mừng khi thấy người thứ ba trong nhà đúng là Thằng Lai.
Thằng Lai hốt hoảng, da nó đen nên mặt không thấy biến sắc nhưng mắt nó mở to thao láo và miệng há ra nhe hàm răng trắng ởn. Bà mẹ thất thần, giơ tay quơ quơ trước mặt như muốn chặn B lại. Công an A sửng sốt đứng lên mở miệng định nói gì nhưng rồi ú ớ ngưng lại. Một phút im lặng căng thẳng nặng nề trôi qua.
B lớn tiếng chào, cố bình thường hóa giọng nói của mình.
CÔNG AN B
Chào mọi Người. Tôi đến tìm hiểu thêm tình hình thôi. A, cậu Lai mới về hả?
Bà mẹ Thằng Lai chưa hết hoảng hốt, không nói gì trong khi A bình tĩnh kéo chiếc ghế bên cạnh mình.
CÔNG AN A
Anh ngồi đây uống nước đã. Tôi cũng vừa mới tới. Tôi hỏi thăm, cậu Lai nói đi làm ăn xa với bạn mới về. Sao, không có gì nghiêm trọng chứ?
B không ngừng quan sát Thằng Lai. Dưới ánh đèn, mặt nó căng thẳng nhưng không có vẻ gì hung ác, trái lại còn có nét ngây thơ.
CÔNG AN B
(Ầm ừ)
À… cũng có yếu tố mới.
(Đổi giọng nghiêm trang)
Thôi, bây giờ có đủ mặt mọi Người, tôi đặt thẳng vấn đề đây. Chuyện cậu Lai phạm tội hiếp dâm đã được nhân dân trong phường báo cáo với công an và tôi có trách nhiệm điều tra. Trưa nay tôi có gặp cô bé bị hại và cô đã chính thức thừa nhận mối quan hệ với cậu. Mấy ngày qua tôi tìm cậu nhưng không gặp. Bây giờ gặp cậu ở đây, cậu hãy nói rõ sự thật đi. Cậu đã làm, không thể né tránh trách nhiệm và trốn tránh pháp luật được đâu.
B nghiêm khắc nhìn vào mặt Thằng Lai như muốn thôi miên. Nó bối rối quay mặt đi nơi khác.
Bà mẹ đã hơi trấn tĩnh lại, bà nói gay gắt.
MẸ THẰNG LAI
Lần trước tôi đã nói với anh rồi. Con tôi không làm gì bậy bạ cả. Nó hiền lành, làm ăn lương thiện, không vi phạm pháp luật. Anh quyền gì đến hạch hỏi hoài vậy. Anh công an khu vực phụ trách địa bàn này, không nói gì, anh ở đâu tới, biết gì mà nói.
A tiếp lời bà.
CÔNG AN A
Anh à, đừng nóng vội. Anh lấy lý do gì sách nhiễu người ta chứ? Không có bằng chứng, không ai tố cáo, anh dựa vào cơ sở nào để tiến hành điều tra? Anh làm quá người ta sẽ kiện anh về việc xâm phạm gia cư bất hợp pháp.
B không nén được tức giận đứng lên.
CÔNG AN B
Tôi hiểu mấy Người quá rồi. Thằng Lai kia, mày chính là tội phạm, là bằng chứng. Mày theo tao về đồn lấy lời khai, không lôi thôi.
B rút chiếc còng cầm tay, bước về phía Thằng Lai. A cũng đứng lên chặn ngang trước mặt B.
CÔNG AN A
Có tôi đây mà anh dám làm vậy à. Lệnh bắt đâu mà anh bắt người? Nó đang ở nhà chứ có phải đang quả tang phạm pháp đâu. Anh làm công an có biết luật không?
Hai công an nhìn gườm gườm vào mặt nhau, mắt tóe lửa. B quát lên.
CÔNG AN B
Anh bao che tội phạm hả?
CÔNG AN A
(Cười khinh khỉnh)
Tôi bảo vệ người dân, thực thi pháp luật.
CÔNG AN B
Bảo vệ dân hay bảo vệ tội phạm? Anh nhận bao nhiêu tiền hối lộ rồi mà hăng hái vậy?
CÔNG AN A
Anh dám vu cáo hả? Đi ra ngoài ngay.
CÔNG AN B
Chính anh phải đi ra để tôi thi hành nhiệm vụ.
Cả hai đều quát lên “Đi ra” và đều đưa tay vào báng súng nhưng không ai rút ra.
Trong lúc hai công an đang cãi nhau, Thằng Lai đã lẳng lặng chuồn ra ngõ sau, thoáng cái đã mất hút vào bóng đêm. Bây giờ có trời mới bắt được nó.
B nhìn qua thấy mất Thằng Lai trong khi A to lớn dềnh dàng đang chắn ngang trước mặt.
CÔNG AN B
Được. Để rồi xem.
B giận dữ rít lên rồi quày quả bước ra khỏi nhà.
ĐƯỜNG PHỐ – NGOẠI – SÁNG
Người đàn ông ngồi lặng lẽ sau mấy đống sách, thỉnh thoảng giở một vài cuốn ra xem mục lục, đọc một vài trang hay phủi đi lớp bụi mỗi giờ lại dày thêm trên các bìa sách phần lớn cũ kỹ hay nhăn nheo.
Ông đang đắm chìm trong suy tư thì có tiếng xe đỗ xịch và tiếng người nhốn nháo phía sau lưng. Ông chưa hiểu việc gì xảy ra thì mấy người từ trên xe đã nhẩy bổ xuống, giật lấy tấm ni lông lót sách của ông, túm lại quăng lên xe, một vài cuốn văng ra đường.
Một số người khác túa ra khu vực chung quanh, xông đến các quầy bán hàng gần đó. Họ lật đổ tất cả, túm lấy những gì vớ được ném lên chiếc thùng xe đang chạy rề rề theo lề đường mặc cho những người chủ kêu la, chống cự hay năn nỉ.
Các thứ nháo nhào trên thùng xe. Bàn ghế lổng chổng, sách, ly chén, bánh mì, trái cây, thuốc lá, giày dép, rau cải... trộn trạo thành một mới hổ lốn khổng lồ, quyện bết vào nhau theo nhịp xe lọc xọc.
Ông chết đứng bên lề đường. Khi ông tĩnh trí lại, chung quanh trống trải và vắng lặng đến lạ lùng dù mới xảy ra một trận hỗn chiến. Ông nhìn quanh thật kỹ. Cả chiếc ghế đẩu xọc xạch của ông cũng bị lấy đi. À, còn một cuốn sách nhỏ nằm ép vào gờ lề đường. Ông cúi xuống nhặt lên. Đó là cuốn Truyện Kiều.
Ông ôm chặt cuốn sách vào lòng bước đi, trong đầu miên man câu thơ định mệnh:
Bắt phong trần phải phong trần
Cho thanh cao mới được phần thanh cao.
Và lời tâm sự cuối đời như một di chúc của Nguyễn Du vang vọng:
Bất tri tam bách dư niên hậu
Thiên hạ hà nhân khấp Tố Như.
Nước mắt ông tự nhiên ứa ra, chảy dài trên má. Tố Như ơi, Nàng Kiều ơi, có ta khóc các Người đây, hỡi những con Người tài hoa bạc mệnh đã qua kiếp đoạn trường.
ĐỒI CỎ – NGOẠI – ĐÊM
Cô gái từ nhà đi ra đồi cỏ hướng về phía núi. Cô đi như trong cơn mê. Chiếc bóng bé nhỏ phất phơ trên đồi cỏ hoang cô tịch.
Cô bé đi bước thấp bước cao đến cuối dãy đồi đã nhập nhoạng bóng tối. Một bóng đen cao lớn nhô lên từ dưới triền đối. Hai đứa nhận ngay ra nhau, không hề ngạc nhiên, ôm chầm lấy nhau và ngả lăn ra mặt đất.
Thằng Lai hôn lên môi cô bé và cô bé đã biết hôn đáp trả dù vụng về. Hai bóng trắng và đen nhập vào nhau làm một trên nền cỏ dịu dàng trong bóng tối bao dung. Chúng hôn nhau mải miết, uống nuốt tâm hồn nhau đang nung nấu mong đợi, thân xác quấn siết vật vã quằn quại trong cơn mê đắm.
Rất lâu sau, hai đứa rời nhau ra, nằm ngửa mặt nhìn trời. Vài vì sao đã thấp thoáng đây đó giữa khoảng không mênh mông mờ đục. Trời đất đều lặng đi. Hình như chỉ có hai đứa đang sống và hít thở trên cõi đời này.
CÔ GÁI
Em ước gì chúng ta sẽ mãi bên nhau như thế này. Em không cần gì hơn nữa.
THẰNG LAI
(Thở dài)
Anh cũng vậy. Nhưng đáng buồn là chúng ta không thể mơ mộng được. Tối hôm qua suýt nữa anh đã bị ông công an bắt. Ông ta mang theo cả còng. May mà anh chạy thoát. Hôm nay đáng lý anh không dám đến đây nhưng rồi nhớ em quá nên anh liều.
CÔ BÉ
(Nhỏm dậy)
Trời ơi. Vậy thì nguy quá. Bây giờ phải làm sao?
THẰNG LAI
(Giọng khổ sở)
Tại anh tất cả. Ta màu da đen và dòng máu lai chảy trong anh. Tại anh đã không tự chủ làm việc không nên làm.
Cô bé áp Người vào ngực Thằng Lai. Nó vuốt ve tóc cô. Bàn tay nó lúc này cũng đen như mái tóc. Cô bé an ủi.
CÔ GÁI
Anh đừng nói vậy. Mầu da đen đâu có xấu và anh đâu có tội gì. Da anh đen nhưng lòng anh không đen. Anh đã làm việc sai nhưng anh đã biết ăn năn hối lỗi. Em tha thứ cho anh thì không ai buộc tội anh được.
Bàn tay Thằng Lai luồn sâu vào mái tóc cô bé phủ trên ngực mình.
THẰNG LAI
Em hiểu và tha thứ nhưng xã hội này không hiểu và tha thứ như em. Em và anh đều quá bé nhỏ yếu đuối trong khi người ta có đủ mọi sức mạnh và quyền lực. Nếu không sao ta lại phải lẩn trốn, chỉ được gặp gỡ nhau nơi chốn hoang vu trong đêm tối này.
Giọng nói cay đắng của Thằng Lai làm cô bé quặn thắt và bỗng trở nên tức giận. Cô ngồi lên, mở to mắt nhìn về dáng núi đen hơn trời đêm trước mặt.
CÔ GÁI
Em không sợ hoang vu và đêm tối. Em không cần ánh sáng nữa. Em cần anh dù anh có đen hơn đêm. Anh có biết không?
Thằng Lai cũng ngồi dậy ôm chặt vai cô bé. Cô đã bắt đầu thổn thức. Những giọt nước mắt không nhìn thấy rơi âm ấm trên bàn tay đen của nó. Nó nói giọng dỗ dành.
THẰNG LAI
Thôi em đừng khóc. Mình cũng đừng thèm nói chuyện đó nữa. Tới đâu hay đó. Gặp nhau sao không nói chuyện vui mà cứ nói chi chuyện buồn. Em nhìn kìa. Trăng đã lên rồi.
Hai đứa nhìn về hướng đông, phía chân trời, nơi xa xa cây cối mới đây còn tù mù đen sẫm. Mặt trăng vừa nhô lên, khuyết một góc, nhưng ánh vàng trong veo rực rỡ, xóa tan ngay màn đêm vừa chầm chậm chiếm lĩnh không gian.
Ngọn núi đen ngòm phía trước được phủ một lớp vàng nhạt mơ hồ làm cho nó trở nên lung linh bí hiểm nhưng không còn đáng sợ.
Hai đứa tựa đầu vào nhau lặng ngắm mặt trăng chầm chậm đi lên như không hề di chuyển nhưng vẫn từ từ rời xa chân trời, mỗi lúc một cao hơn. Cả vùng không gian chung quanh đã nhuộm ánh vàng với một lớp bụi sương khói mênh mông hư ảo.
Cô bé vui lên một chút nhưng rồi lại cảm thấy buồn hơn. Cô nhìn khuôn mặt đen của Thằng Lai bớt đen và sáng lên trong ánh vàng.
CÔ GÁI
Bóng đêm che chở chúng ta nhưng ánh sáng mới cho ta thấy rõ mặt nhau. Không lẽ anh không muốn nhìn thấy em sao?
Thằng Lai sững Người trước câu nói của cô bé. Mái tóc cô dát vàng sóng sánh ôm lấy khuôn mặt trắng ngời ngợi với đôi mắt đen ướt lóng lánh và đôi môi đỏ ngây thơ nhưng đầy quyến rũ. Nó gần như kêu lên.
THẰNG LAI
Trời ơi. Em đẹp như một nàng tiên, một thiên thần bé nhỏ trong các bức tranh tôn giáo anh đã thấy. Sao anh lại không muốn nhìn em. Em soi rọi đời anh còn sáng hơn mặt trăng kia. Màu da đen và cuộc đời đen của anh được em làm ngời sáng. Chúng ta cần ánh sáng mà cũng cần cả bóng đêm vì chúng ta đang bị truy đuổi, bị ngăn cấm. Nhưng dù ánh sáng hay bóng tối, miễn lúc nào chúng ta cũng có nhau, ở bên nhau là hạnh phúc rồi. Phải không em?
Nó cúi xuống hôn lên môi cô bé để cô không thể nói tiếp những ý nghĩ buồn phiền mà nó biết đang xâm nhập tậm trí cô.
Hai đứa ngồi ôm nhau thật chặt. Vầng trăng mỗi lúc một lên cao, hào phóng ban phát ánh vàng lên khắp trời đất. Bóng hai đứa giữa đồi cỏ hoang vắng chỉ là một chấm đen nho nhỏ như có như không trên mặt đất mênh mông huyền ảo dưới trời đêm.
ĐỒI CỎ – NGOẠI – ĐÊM
Sau những giờ phút ngây ngất, Thằng Lai và cô gái vừa đứng lên chuẩn bị ra về bỗng có một bóng đen sừng sững choán ngay trước mặt. Đó là công an B. Hai đứa đang sững sờ choáng váng. B lên tiếng.
CÔNG AN B
Thằng Lai. Bây giờ mày hết chạy rồi nhé.
Hai đứa vẫn đứng im không nói được tiếng nào. Công an B tiếp tục với giọng đắc chí.
CÔNG AN B
Thằng Lai. Mày không nói được gì hả? Mày chối nữa không? Đêm hôm dụ dỗ con gái vị thành niên ra chốn tối tăm để làm gì? Mày nói thử đi. Tao bắt mày được chưa?
Một lúc sau, hơi tĩnh trí, Thằng Lai định phóng chạy nhưng vướng cô gái đứng phía sau nên còn ngần ngừ.Bỗng cô gái gạt hắn sang một bên, tiến lên đứng chắn giữa Thằng Lai và Người công an.
CÔ GÁI
Ông không được bắt anh Lai. Anh Lai không làm gì sai cả.
CÔNG AN B
Chà! Cô lại còn bên hắn hả? Thật hết thuốc chữa rồi. Mà Thằng Lai, mày cũng tài thật, dụ dỗ rất có nghề…
CÔ GÁI
Anh chạy đi.
Cô bất ngờ hét lên và xông thẳng tới, dùng hết sức đẩy mạnh vào ngực Người công an. B bất ngờ ngã ngửa ra trước sức đẩy phi thường của cô gái. Thằng Lai phóng đi như một mũi tên mất hút vào bóng đêm.Công an B chống tay đứng dậy, nổi giận giang tay định tát vào mặt cô gái nhưng liếc qua thấy Thằng Lai đã biến mất, anh thở dài buông tay xuống.
Anh đứng nhìn cô gái một lúc. Mắt cô long lên lấp loáng trong bóng đêm mờ. Cô đứng vững chải như một cây thông non mạnh mẽ vừa lớn giữa đất trời và đồi cỏ hoang vu. Anh lặng lẽ bỏ đi.
ĐƯỜNG PHỐ – NGOẠI – SÁNG
Bố cô bé sau lúc choáng váng, nhặt được cuốn Truyện Kiều, ông ôm cuốn sách vào lòng đi lang thang suốt ngày qua các dãy phố như một kẻ mất hồn.
QUÁN NHẬU – NỘI – CHIỀU - TỐI
Chiều, người đàn ông ghé vào một quán nhậu, gọi một lít rượu đế và ngồi đó uống lai rai đến tối.
Ông ngồi một mình nơi bàn nhậu bẩn thỉu, nặng mùi thức ăn và bia rượu, không chú ý đến tiếng ồn ào hỗn tạp chung quanh.
Ông ngồi mãi ở đó, thỉnh thoảng tợp một hớp rượu, cạn chén lại rót đầy, cho đến khi chai rượu được dốc hết đến giọt cuối cùng.
Một người đàn ông trung niên to lớn ngồi nhậu với bạn ở một bàn cách đó không xa vẫn theo dõi quan sát ông. Anh ta, chính là công an A, đang mặc thường phục, đứng lên tới trước bàn người đàn ông ngồi một mình, kéo ghế ngồi và hỏi trống không.
CÔNG AN A
Sao có vẻ buồn quá vậy?
Người đàn ông ngẩng lên nhìn anh ta, đăm đăm hồi lâu, không hiểu tại sao có người đến nói với mình và nói điều gì. Anh ta mỉm cười nhắc lại.
CÔNG AN A
Sao buồn quá vậy? Uống rượu giải sầu hả?
Lần này ông đã nghe và hiều. Ông nhướng đôi mắt nặng trĩu, lè nhè.
NGƯỜI ĐÀN ÔNG
Buồn thì uống. Nhưng uống rượu đâu thể giải sầu. Uống rượu để tăng sầu, thêm hận thì có.
CÔNG AN A
Có gì mà hận đời thế?
NGƯỜI ĐÀN ÔNG
Hận đời... Đúng... Hận đời... Không hận sao được. Anh có con không? Nếu con gái anh bị hiếp dâm anh có hận không? Anh làm nghề gì? Nếu người ta không cho anh làm việc, dồn anh vào bước đường cùng, để vợ con anh đói khổ, anh có hận không? Anh có bằng cấp chứ? Bằng cấp chữ nghĩa của anh bị người ta chà đạp xuống đất như tờ giấy lộn, anh có hận không? Hả? Hả? Anh nói đi.
Ông lẩm bẩm rồi tuôn ra một tràng, nói như quát vào mặt người đối diện. Anh ta không ngạc nhiên mà chỉ lùi ra một chút, nhìn ông với vẻ thâm trần bằng đối mắt ti hí. Anh ta gật gù.
CÔNG AN A
Đáng hận lắm. Nhưng đời chó má thế ta phải đấu tranh chứ lẽ nào chịu thua.
NGƯỜI ĐÀN ÔNG
(Nhíu mày ngạc nhiên)
Đấu tranh ư? Từ lâu tôi không nghe đến từ này. Nhưng đấu tranh bằng cách nào và đạt kết quả gì? Đấu tranh với nhà nước để ở tù hay sao? Ngay một tên thủ trưởng con con cũng có thể sa thải anh nếu anh chống lại hắn. Còn con gái anh bị hiếp dâm, anh đi tố cáo, rêu rao cho thiên hạ biết ư, nhất là đứa hiếp lại là một Thằng Lai Mỹ Đen. Anh làm được gì? Anh làm được gì hả?
Ông đã nói những điều không nên nói, những điều đau đớn với một con Người hoàn toàn xa lạ. Kẻ xa lạ này lại không hoàn toàn vô tâm. Anh ta có ý đồ gợi chuyện.
CÔNG AN A
Đối với chuyện con gái bị hiếp dâm, nhất là bởi một Thằng Lai Mỹ Đen, dù sao ông cũng nên tố cáo để đòi bồi thường và trừng trị nó.
NGƯỜI ĐÀN ÔNG
Không thể được. Con gái tôi không muốn tố cáo và anh biết không, nó còn yêu thằng kia nữa. Thằng kia sắp được bảo lãnh đi Mỹ. Không biết rồi sẽ ra sao. Mọi chuyện... Mọi chuyện... cứ rối tung lên... Mà thôi... Mặc... Mặc... mẹ nó đi. Cuộc đời chó chết này... là thế... là thế đó.
Ông đã líu lưỡi, mắt đờ đẫn và từ từ gục xuống bàn. Người công an mặc thường phục nhún vai đứng lên. Anh ta quay lại đám bạn nhậu vẫn còn ngồi khật khưỡng ở bàn bên kia, lấy chai bia rót đầy các ly rồi nâng ly hô lớn.
CÔNG AN A
E. Dô. Một trăm phần trăm...
ĐÁM BẠN
Dô. Dô. Dô...
Tiếng “Dô” vang rền át hẳn tiếng ngáy của người đàn ông nhỏ bé đang gục trên bàn bên này. Từ khóe mắt của ông một dòng lệ chảy ra, hòa vào mặt bàn nhầy nhụa.
ĐƯỜNG LIÊN XÃ – NGOẠI – SÁNG
Công an B vừa nhận được tin của Người bạn công an ở xã bên cạnh báo thấy có Thằng Lai xuất hiện trong xã. Anh lập tức lấy xe gắn máy phóng ngay đến đó để tìm Thằng Lai. Anh hỏi thăm và tìm được đến nhà Thằng Lai tạm trú. Đó là một căn nhà gần cuối xã, sát các đồi trà mênh mông phía sau.
Anh vào sân, vừa định đánh tiếng hỏi thì Thằng Lai tình cờ từ trong nhà bước ra. Trong thấy anh, nó hốt hoảng quay đầu chạy, nhanh như một tia chớp phóng qua hàng rào, đâm bổ về phía đồi trà. Anh vội vàng lao theo nó.
ĐỒI TRÀ – NGOẠI – SÁNG
Một cuộc chạy đua quyết liệt diễn ra giữa hai Người như một cuộc đua sinh tử. Thằng Lai phóng nhanh như ngựa phi nước đại trên con đường nhỏ giữa hai hàng trà, uốn mình qua các khúc quanh như một con báo và bay qua các bụi cây như một con chim. Công an B phóng theo gần như bén gót Thằng Lai.
Khoảng cách giữa hai Người mỗi lúc một xa dần. Công an B vừa chạy vừa thò tay vào áo khoác rút súng ra bắn chỉ thiên một phát. Thằng Lai giật mình ngoảnh lại và vấp vào một rễ cây lớn. Nó ngã lăn ra đất, đau đến nỗi không thể nào ngồi dậy ngay được. Công an B cố sức chạy đến gần, cũng ngã ngồi trước mặt Thằng Lai . Hai Người nhìn nhau thở hào hễn, một lúc lâu không ai nói được câu nào.
Khi đã bớt mệt, Người công an thở phào một tiếng rõ to khoan khoái nhìn thấy Thằng Lai đã nằm gọn trong tay mình. Anh chăm chú quan sát nó một cách kỹ càng. Nó vẫn nằm sóng soài trên mặt đất, chân co chân duỗi, hai tay chống nửa chừng sẵn sàng chồm dậy. Đôi mắt nó mở to đến gần rách mí, hàng mi dài không chớp, bộc lộ một vẻ sợ hãi cùng cực. Anh gõ gõ báng súng vào lòng bàn tay.
CÔNG AN B
Bây giờ mày hết chạy được rồi. Không có gì phải sợ. Cứ từ từ nói chuyện. Mày cứ nói toàn bộ sự thực là được.
Thằng Lai cố ngồi lên. Nó dần dần trấn tĩnh.
THẰNG LAI
Tôi không sợ đâu. Ông không có quyền bắt tôi. Tôi chẳng làm gì xấu cả.
CÔNG AN B
Thôi đừng lặp lại luận điệu đó nữa. Mày hiểu tao muốn gì mà. Bây giờ mày nhớ rằng chỉ có tao và mày ở đây. Tao là công an, lại có súng. Tao có thể bắn chết mày rồi gán cho mày tội gì đó. Ai biết đâu. Mày chết không nói được, còn tao thiếu gì cách giải thích. Tao là công an mà.
Thằng Lai hiểu điều Người công an nói hoàn toàn có thể xảy ra. Nó suy nghĩ một lúc rồi quyết định nói sự thật.
THẰNG LAI
Thực ra tôi có làm điều không đúng với cô bé nhưng không phải là cưỡng bức. Tôi yêu cô bé và cô bé cũng yêu tôi. Cô đã tha thứ cho tôi và chúng tôi sẽ lấy nhau khi cô lớn. Đó cũng là chuyện bình thường. Có gì phạm pháp đâu.
CÔNG AN B
(Cao giọng)
Mày nói dễ nghe quá. Hiếp một con bé mười sáu tuổi mà không phải cưỡng bức thì là gì? Mày yêu kiểu đó hả? Còn con bé biết gì mà yêu? Mày chỉ dụ dỗ lợi dụng Người ta. Đợi con bé lớn mày sẽ lấy à? Biết đến chứng nào? Mày lại sắp đi Mỹ. Mày quất ngựa truy phong trốn luôn ai làm gì được mày? Vậy thì mày lời quá. Được yêu, được cưỡng hiếp, được đi Mỹ mà không phải trả giá nào cả. Mày có máu Mỹ trong Người có khác. Bộ mày tưởng dân Việt Nam ngu hết sao? Có tao ở đây mày đừng hòng. Những Thằng Mỹ lớn như bố mày tao còn trừng trị được, sá gì Thằng Mỹ con lai như mày.
Người công an nói bằng một giọng lạnh băng và sắc như dao nhưng giờ đây Thằng Lai lại không nao núng. Nó ngồi hẳn dậy nhìn thẳng vào mặt Người công an.
THẰNG LAI
Ông lớn như thế mà không hiểu tình yêu hay sao. Tôi và cô bé có quyền yêu và được yêu, bất chấp chủng tộc và tuổi tác. Chúng tôi cứ yêu nhau và sẽ sống vì nhau, bất chấp mọi trở ngại. Chuyện đi Mỹ thực ra tôi đi cũng được, không đi cũng được. Nếu tôi đi chỉ là vì tương lai của chúng tôi, để cho cô bé và tôi có cơ hội bớt khổ. Tôi không chạy trốn. Trong Người tôi có hai dòng máu. Mỹ và Việt Nam đều là đất nước của tôi. Tôi không thù hận như ông. Tôi chỉ muốn yêu, được yêu, làm việc và sống hạnh phúc. Tôi có tội gì chứ? Tại sao ông thù ghét tôi?
Thằng Lai nói một cách đầy tin tưởng, mắt nó rực lên. Người công an nhíu mày nhìn nó. Chuyện nó và cô bé yêu nhau quả nhiên có thực. Anh vẫn còn nhớ hình ảnh hai đứa ôm nhau đi trong trời đêm hôm trước anh chứng kiến đúng là một cặp tình nhân. Tuy nhiên anh hoài nghi chuyện nó đi Mỹ rồi sẽ trở về. Anh gằn giọng.
CÔNG AN B
Mày có dám cam đoan là mày đi Mỹ rồi sẽ trở về lấy con bé không? Ai bảo đảm được điều này và ai tin mày?
THẰNG LAI
Tôi không có ai bảo đảm nhưng tôi dám cam đoan điều đó, trừ phi tôi chết đi. Ai tin hay không tôi không rõ nhưng tôi biết chắc chắn cô bé tin tôi, sẽ chờ đợi tôi. Chúng tôi đã thề hứa với nhau rồi.
CÔNG AN B
Như mày nói mày sẽ không phản bội nhưng lỡ mày chết thì sao, con bé có chịu thiệt thòi không cho dù mày có yêu nó đến mấy.
THẰNG LAI
Tôi không chết. Tôi nhất định không chết. Tôi sẽ trở về để lấy cô bé.
Thằng Lai nói như đinh đóng cột bằng tất cả quyết tâm và niềm tin sâu sắc trong lòng mình. Người công an cảm thấy hơi chấn độngtrước sự biểu lộ mãnh liệt nơi Thằng Lai. Anh im lặng chưa tìm được gì để nói thêm.
ĐỒI TRÀ – NGOẠI –SÁNG
Bất chợt Thằng Lai hất mạnh tay anh, khẩu súng lục văng ra xa. B nhoài theo chụp khẩu súng nhưng Thằng Lai nhanh hơn và khẩu súng gần nó hơn. Nó cầm khẩu súng lên, lùi một bước và chỉa súng về phía Người công an. B khựng lại chằm chằm nhìn nó.
THẰNG LAI
Ông đứng yên không tôi bắn.
CÔNG AN B
Mày dám bắn không? Mày nên nhớ tao là công an. Bắn công an là tù mọt gông chứ không chơi đâu. Mày dám không?
THẰNG LAI
Ông tiến lên tôi sẽ bắn. Tôi không sợ ông đâu. Tôi chỉ tự vệ thôi.
Nhìn vẻ kiên quyết trên mặt Thằng Lai, công an B hơi chột dạ nhưng rồi anh trấn tĩnh, nhanh chóng chuyển hướng câu chuyện.
CÔNG AN B
Tao biết mày sẽ không bắn. Mày dại gì rước họa vào thân trong khi chuyện rắc rối của mày giải quyết chưa xong. Tao hỏi lại lần nữa, mày có thực sự yêu cô bé không?
THẰNG LAI
Tôi đã nói với ông bao nhiêu lần rồi. Chuyện đó đâu có gì khó hiểu hay khó tin. Chuyện giữa con trai và con gái thôi.
CÔNG AN B
Nhưng mày là Thằng Mỹ Đen và cô bé còn vị thành niên.
THẰNG LAI
Chính cô bé cũng đã nói với tôi là tình yêu không phân biệt và không ranh giới. Cô bé mà còn hiểu sao ông lại không.
Trong khi Thằng Lai say sưa nói, công an B chồm tới định giật khẩu súng nhưng Thằng Lai đã lùi lại kịp thời.
THẰNG LAI
Ông đứng lại không tôi sẽ bắn. Tôi không dọa đâu. Tôi bắn ông rồi tôi sẽ tự tử luôn. Nếu để ông bắt tôi sống cũng như đã chết. Tôi nói là làm.
CÔNG AN B
Mày không nên như vậy. Chuyện đâu còn có đó và có thể giải quyết mà. Mày đưa súng đây rồi chúng ta nghĩ cách giải quyết. Tao thấy mày cũng đáng thương.
THẰNG LAI
Vậy sao ông không bỏ qua chuyện này đi.
CÔNG AN B
Tao cũng đang nghĩ. Nhưng mày biết tao còn trách nhiệm. Mày đưa súng đây rồi chúng ta ngồi xuống nói chuyện. Mày không biết sử dụng súng nguy hiểm lắm.
Công an B vừa nói vừa làm điệu bộ rồi bất thần đánh mạnh vào tay Thằng Lai, khẩu súng văng ra xa. Hai Người cùng cúi xuống đứng thế thủ, định chồm vào nhau nhưng rồi gườm gườm nhìn nhau, chưa ai ra tay trước.
ĐỒI TRÀ – NGOẠI - SÁNG
Bất ngờ Thằng Lai bước tránh sang bên rồi lao vút đi như một mũi tên. Người công an phóng đến nhặt khẩu súng và giơ lên ngắm về hướng Thằng Lai đang chạy, ngón tay siết vào cò. Khoảng cách chưa xa lắm, với tài thiện xạ của mình, anh tin chắc sẽ hạ Thằng Lai không khó chỉ bằng một phát.
Anh bóp mạnh cò súng. Nhưng trong tích tắc cuối cùng trước khi đầu đạn nổ, anh đã hất mũi súng chĩa lên trời. Một lần nữa Thằng Lai lại biến mất trước mắt anh, không phải trong đêm tối mà ngay giữa trời đầy nắng.
Anh đứng lên nhìn bao quát các đồi chè xanh tươi trùng điệp ngập nắng rồi chậm rãi ra về. Anh bứt một đọt chè xanh đưa lên miệng nhấm nháp vị ngọt chát và thấy nhẹ lòng, không còn là vị đắng cay của thất bại như những lần trước.
ĐỒI CỎ – NGOẠI –CHIỀU
Mới giữa buổi chiều cô bé đã ra khỏi nhà, băng qua đồi cỏ đi về phía núi sau khi đã cẩn thận quan sát chung quanh xem có ai theo dõi không. Hôm nay Thằng Lai hẹn cô ra để gặp gỡ vì ngày mai nó phải rời nơi đây để ra đi. Cô tuyệt đối tin tưởng chuyện Thằng Lai ra đi và sẽ trở về.
Trời u ám. Cô đi đến cuối đồi cỏ, mưa bắt đầu rơi rồi mỗi lúc một nặng hạt. Cô hốt hoảng nhìn trời đất mù mịt. Không khí lạnh đi nhanh chóng. Mưa thấm ướt sũng quần áo, quất vào mặt cô, chảy ròng ròng trên má trên môi. Cô bước thấp bước cao chạy bừa xuống triền đồi hướng về phía núi. “Anh ở đâu? Anh ở đâu? Sao không ra đón em? Em đang đến với anh đây. Nếu chiều nay em lạc anh, có lẽ suốt đời em sẽ mất anh. Anh đâu rồi? Anh ơi”. Cô bé vừa kêu thầm vừa đưa hai bàn tay lên chới với che những hạt mưa lạnh buốt và sắc cạnh quất vào mắt đau nhói. Cô vấp ngã quỵ rồi lại đứng lên loạng choạng đi tiếp.
Trong lúc cô choáng váng, gần như tuyệt vọng, Thằng Lai bất chợt xuất hiện trong làn mưa mờ đục. Nó cũng ướt sũng từ đầu đến chân nhưng vô cùng mạnh mẽ. Nó ôm ngang cô bé, siết chặt cô vào lòng và chạy như bay về phía chân núi.
HANG NÚI – NỘI - CHIỀU
Thằng Lai đưa cô đến một hang đá nhỏ kín đáo mà nó đã tìm thấy trong những ngày lẩn quất ở đây để đợi gặp cô. Nó dã dọn dẹp hang sạch sẽ, lót một ít lá và cỏ khô và rất may mưa không tạt vào được.
Cô bé nhắm mắt run lẩy bẩy vì lạnh và Người bị xây xát một vài nơi khi chạy té trên sườn đồi. Thằng Lai hốt hoảng, bối rối chưa biết phải làm gì vì cả hai đứa đều ướt sũng. Nó chợt nghĩ ra và cởi vội chiếc áo sơ mi đang mặc, vắt hết nước rồi lau mặt, lau tóc cho cô. Cô bé vẫn run lập cập vì quần áo ướt. Nó ngần ngại một chút rồi nói.
THẰNG LAI
Anh cởi quần áo lau khô Người cho em được không? Em bị ướt sẽ không chịu nổi và cảm lạnh thôi.
Cô bé yếu ớt gật đầu. Nó cởi quần áo cho cô, vắt hết nước, nhẹ nhàng lau khô Người cô rồi dùng tay chà sát thật mạnh cho Người cô nóng lên. Khi cô đã đỡ lạnh, nó cũng tự làm cho mình như thế rồi đem quần áo hai đứa giăng móc ngoài miệng hang để chóng khô và che bớt gió.
Thằng Lai ngồi tựa vào vách đá, ôm chặt cô vào lòng để sưởi ấm cho cô. Mới đầu khi chà sát cho cô bé, nó chỉ nghĩ đến việc làm cho cô bớt lạnh nhưng khi cô đã nóng dần lên, sự tiếp xúc của bàn tay nó với thân thể cô bé đã làm nó rạo rực. Chao ôi, da cô mềm mại và trắng làm sao. Đôi vú mới nhú nhỏ nhắn nhưng tròn trĩnh đỏ hồng lên dưới đôi bàn tay đen to lớn không dám thô bạo của nó. Cô đã là một cô gái dậy thì, căng đầy sức sống, gần như hoàn toàn khỏa thân nằm gọn trong lòng nó. Nó nhẹ nhàng run rẩy hôn lên trán, lên mắt, lên môi, lên cổ, lên bờ vai đầy đặn của cô.
Hai đứa ôm nhau rất lâu hầu như không nói năng gì ngoài thỉnh thoảng hỏi nhau đã đỡ lạnh chưa. Những gì cần nói với nhau chúng đã nói hết. Bây giờ chúng chỉ cần ở bên nhau, lắng nghe hơi thở, nhịp đập con tim của nhau và thịt da khăng khít.
Chợt Thằng Lai nói giọng run run.
THẰNG LAI
Em... Em có muốn... cho anh không?
Cô bé lẳng lặng gật đầu.
THẰNG LAI
Em có sợ không?
Cô bé nhè nhẹ lắc đầu.
THẰNG LAI
Lỡ... lỡ em có thai thì sao?
CÔ GÁI
Em sẽ sinh và nuôi nó. Anh đi rồi em sẽ cô đơn và nhớ anh lắm. Nếu em có một đứa con của chúng ta, em sẽ bớt buồn hơn. Nó là hình ảnh, máu thịt của anh. Nó sẽ luôn ở bên cạnh để an ủi em như anh đối với mẹ của anh vậy.
Thằng Lai và chính cô bé cũng ngạc nhiên khi nghe cô nói một thôi dài. Thằng Lai sung sướng đến lặng người. Nó ấp úng.
THẰNG LAI
Em không sợ khổ...và thiệt thòi sao?
CÔ GÁI
Không...Vì yêu anh, em có thể làm tất cả.
Cô bé dụi mặt vào bộ ngực đen to rộng và mạnh khỏe của Thằng Lai. Nó từ từ ngả mình xuống nền cỏ và kéo cô bé nằm bên cạnh, hôn lên môi cô một cách nồng nàn đắm đuối.
Bên ngoài trời vẫn mưa to và gió cuồng bạo vật vã gào rú trên đám cây rừng. Trong hang đá, hai kẻ yêu nhau đi đến tận cùng chia sẻ, cả thân xác, máu thịt và linh hồn. Họ mải mê chìm đắm, ngụp lặn, quằn quại, bấu víu, nổi trôi trên những đợt sóng trào yêu đương và cảm xúc. Họ không nghĩ gì, không cần gì nữa. Tất cả mọi lo âu, suy tính, khó khăn, trắc trở đều trôi giạt ra bên ngoài. Chiếc hang đá bé nhỏ trần trụi mờ tối này đã trở nên thiên đường, trong đó màu da trắng và đen, thơ ngây và dục vọng, tình yêu và khoái lạc, hiến dâng và chiếm đoạt đã hòa quyện thành men rượu mạnh kỳ bí làm hai kẻ yêu nhau uống vào bốc cháy thành lửa. Ngọn lửa đó bập bùng soi sáng hang đá, soi sáng cuộc đời, soi sáng cả bầu trời và mặt đất trong cơn mưa gió bão bùng.
NĂM NĂM SAU
NHÀ CÔ GÁI – NỘI – TRƯA
Một đám cưới nhỏ và đơn sơ được tổ chức trong ngôi nhà tồi tàn ở cuối nghĩa trang vắng vẻ nhưng được nhiều Người trong thị xã xôn xao bàn tán.
Chú rể là một chàng thanh niên lai Mỹ đen cao lớn, tóc xoăn, đôi mắt to sáng ngời với hàng mi dài dịu dàng. Anh mặc bộ đồ vét màu trắng, sơ mi trắng, thắt cà vạt đỏ càng làm nổi bật làn da đen trên tay, trên mặt anh.
Cô dâu là một thiếu nữ tuổi hai mươi nhưng có nét thiếu phụ với một sức quyến rũ mê hồn. Cô trang điểm sơ sài nhưng làn tóc đen dài óng ả, đôi mắt ướt long lanh và đôi môi hồng gợi cảm làm cho khuôn mặt trái xoan trắng ngần của cô trở nên yêu kiều tuyệt Mỹ.
Một chú bé lai đen nhỏ xíu, chừng bốn, năm tuổi, mặc bộ đồ tây mầu xanh nước biển, đi giày thể thao trắng, nhảy nhót đùa giỡn, đòi xin một món gì đó rồi cả ba cùng phá lên cười.
Đó là đám cưới muộn nhưng đã được thực hiện đúng như lời thề hứa năm năm trước. Dự đám cưới chỉ có gia đình cô dâu, mẹ chú rể, vài người lớn bạn bè thân của hai gia đình và đặc biệt có cả hai người công an năm nào mà chú rể đã đề nghị hai gia đình cho mời.
NGHĨA TRANG – NGOẠI – CHIỀU
Làm lễ gia tiên xong, sau khi nhận lời chúc mừng và mời mọi người ăn uống trò chuyện, cô dâu, chú rể xin phép đưa con ra ngoài một lát. Họ dắt con đến nghĩa trang, thắp nhang trên ngôi mộ lớn và những ngôi mộ chung quanh rồi ngồi xuống chỗ năm xưa.
Cô gái ngắt một bông hoa vàng nhỏ xíu nở bên khe đá đưa cho chàng trai.
CÔ GÁI
Anh biết không, đây là đóa hoa năm xưa vẫn nở mỗi lần chúng ta ra đây trò chuyện. Khi anh đi rồi, chúng vẫn tiếp tục nở. Lúc hoa khô, chúng trở thành một túm bông nhỏ với những sợi li ti bung ra bay lên theo gió. Bông hoa này chính là em đó. Em gọi là hoa bay.
Chàng trai cầm lấy bông hoa đưa lên môi hôn rồi cài lên tóc cô gái.
CHÀNG TRAI (THẰNG LAI NĂM XƯA)
Anh biết. Ở bên đó anh vẫn bắt được những sợi tơ hoa mong manh từ đây bay sang nên anh biết em vẫn chờ anh. Cả bông hoa nhỏ xíu xiu này nữa, phải không?
Chàng trai quàng tay ôm hai mẹ con vào lòng và cả ba cùng mỉm cười sung sướng.
ĐỒI CỎ – NGOẠI – CHIỀU
Ngồi một lát, hai Người dắt con đi vòng sau nhà ra phía đồi cỏ. Đồi cỏ hoang vẫn như xưa, xác xơ và cô tịch trong nắng chiều nhưng đối với họ xiết bao thân thiết. Chàng trai bế con lên, chỉ tay về phía chân núi nói với cô gái.
CHÀNG TRAI
Em còn nhớ hang đá trong kia không? Nơi đó chính là phòng tân hôn của chúng ta năm năm trước. Chúng ta đã thực sự thuộc về nhau và gắn bó với nhau từ đó. Hang đá bé nhỏ tối tăm kia chính là thiên đường, là thánh địa riêng của chúng ta. Những ngày tháng ở bên Mỹ, anh luôn hoài nhớ về nó và lần chúng ta bên nhau hôm ấy luôn sống động mới mẻ như vừa mới xảy ra. Ngày mai chúng ta sẽ đi thăm nơi đó. Em đồng ý không?
Chú bé lắc lắc tay bố.
CHÚ BÉ
Ngày mai con cũng đi nữa. Bố mẹ cho con cùng đi nhe.
Người mẹ bẹo vào má con.
CÔ GÁI
Nhất định rồi. Đó chính là nơi con bắt đầu có mặt trên cuộc đời này. Không phải mẹ đã từng nói với con như thế sao?
Chú bé vỗ tay.
CHÚ BÉ
Phải. Mẹ đã nói rồi. Con đã sinh ra nơi đó.
Chàng trai kéo vợ sát vào mình, giọng anh đầy xúc cảm.
CHÀNG TRAI
Không phải chỉ mình con mà cả bố mẹ, cả ba chúng ta đều sinh ra từ nơi đó. Nơi đó chỉ có yêu thương, không có hận thù. Chính từ đó, ba chúng ta đã vượt qua tất cả để có ngày hôm nay.
Ba người lặng nhìn về hướng núi. Bóng họ trên đồi cỏ lồng lộng mênh mông giữa trời chiều.
ĐOẠN KẾT
NHÀ CÔ GÁI – NỘI – CHIỀU
NGƯỜI ĐÀN ÔNG gầy gò gục đầu xuống bàn hồi lâu từ từ ngẩng lên. Ông đã già, râu tóc bạc trắng. Hoạt cảnh tràn đầy hạnh phúc trên đây chỉ diễn ra trong đầu ông như một giấc mơ, hằng ngày được lặp đi lặp lại đến nỗi ông tưởng như có thực.
Thực tế, đứa con gái của ông đang ngồi trước mặt. Nó không còn là cô bé xinh đẹp năm nào mà đã trở thành như một bà già, đầu tóc bù rối, quần áo nhăn nheo bẩn thỉu và đôi mắt lạc thần.
Mỗi buổi chiều, lúc hoàng hôn xuống, hai cha con đều ngồi ngóng về phía ngọn núi ngoài xa rồi lại quay nhìn về nghĩa địa phía sau. Ông có giấc mơ của ông nhưng không biết con nghĩ gì vì nó đã mất trí, chỉ thờ thẫn nhìn vào hư vô và miệng lẩm bẩm những điều vô nghĩa.
Đôi khi ông tự hỏi không biết ông và con ai đau khổ hơn. Nơi cuối hai hướng nhìn, ngọn núi và nghĩa trang đều không cứu được họ khỏi cơn khốn cùng. Phải chăng khi cuộc sống đầy dẫy hận thù và dối trá, biết đâu mất trí lại là điều hạnh phúc.
Nhưng kìa, bỗng có tiếng xôn xao ngoài cổng. Ông và đứa con gái nhìn ra, sững sờ, mắt mở lớn, miệng há hốc, cùng đứng bật dậy.
Chính là Thằng Lai đã trở về. Nó cao lớn hơn xưa, mặc bộ dồ vét trắng, cà vạt đỏ, giơ hai tay chạy ùa vào.
Mơ hay thực? Thực hay mơ? Không ai còn biết đây là mơ hay thực. Ráng chiều lóe lên trên nghĩa trang đã bắt đầu âm u.
T.D.B.C.