Danh ngôn

Trong mọi cộng đồng, chúng ta cần một nhóm thiên thần gây rối.

We need, in every community, a group of angelic troublemakers.

(Bayard Rustin – trích bài phát biểu tại New York City 1963)

Trong mọi trường hợp, chắc chắn rằng sự thiếu hiểu biết, đi kèm với quyền lực, là kẻ thù tàn bạo nhất có thể có của công lý.

It is certain, in any case, that ignorance, allied with power, is the most ferocious enemy justice can have.

(James Baldwin - No Name in the Street 1972)

Các cuộc cách mạng và các cá nhân có thể bị giết hại, nhưng bạn không thể giết chết các ý tưởng.

While revolutionaries and individuals can be murdered, you cannot kill ideas.

(Thomas Sankara, một tuần trước khi bị ám sát, 1987)

Không có cảm giác nào cô đơn hơn việc bị chính đất nước mình trục xuất.

There's not a more lonely feeling than to be banished by my own country.

(Kiyo Sato – Kiyo’s Story 2009)

Ban Biên tập

Địa chỉ liên lạc:

1. Thơ

tho.vanviet.vd@gmail.com

2. Văn

vanviet.van14@gmail.com

3. Nghiên cứu Phê Bình

vanviet.ncpb@gmail.com

4. Vấn đề hôm nay

vanviet.vdhn1@gmail.com

5. Thư bạn đọc

vanviet.tbd14@gmail.com

6. Tư liệu

vanviet.tulieu@gmail.com

7. Văn học Miền Nam 54-75

vanhocmiennam5475@gmail.com

Tra cứu theo tên tác giả

Chủ Nhật, 13 tháng 11, 2016

Thơ Nguyễn Văn Tao

TIẾNG CHIM

 

Tiếng chim hót rạc núi đồi

đụng vào giọt nắng vỡ đôi bẽ bàng

nửa văng xuống đất hoang mang

nửa bay loạn xạ ngỡ ngàng trời mây

 

nhặt lên nửa tiếng trên tay

nghe chim tan tác cánh bay xé rừng

mắt còn một chút rưng rưng

dùng dằng níu kéo giữa chừng lệ rơi

 

nhìn lên nửa tiếng chơi vơi

tầng không mỏi mệt, rã rời, gió lay

lời cùng, nghe ở đâu đây

trời không sập cũng lấp đầy hư vô

 

một mai nghe tiếng chim khô

cháy bùng giọng hót thành tro đời phàm

ăn gần trả nợ xa xăm

sống cô đơn giữa tháng năm mất rừng

 

 

ĐÒN GÁNH QUẢY MÀN ĐÊM

 

đòn gánh đặt trên đôi vai

điểm tựa cân bằng nỗi chơi vơi thiên hà

gánh màn đêm thù tạc kiếp luân hồi

đòn gánh uốn cong cung bậc thăng trầm

như dây đàn ngân nga giữa âm thanh tối đen sâu thẳm

như cánh diều không dây bay cùng trời cuối đất

 

màn đêm dằng dặc không thể nào cân được

mọi đo lường bế tắc

mọi cảm nhận tối om

đòn gánh không chút thời gian nghỉ ngơi đè nặng nỗi niềm

chưa kịp lệch bên này bên kia đã chất bao điều không tưởng

lưng trời trĩu xuống màn đêm loạng choạng

níu sợi dây vĩnh hằng thăng bằng đêm tối

sợi dây dài không điểm đầu điểm cuối

buộc chặt ý tưởng giấc mơ

đôi bên đong đưa đòn gánh trên vai mong manh bền chặt

 

đòn gánh gánh vô cùng vô tận

đêm mưa chênh vênh không rơi từng giọt

đêm gió gào thét không đứt từng hơi

đòn gánh ngâm màu đen dẻo dai không mối mọt

quảy hết gánh này lại hì hục gánh kia

đòn gánh quảy màn đêm không có cuộc chia ly

phụ thuộc nhau không hợp đồng kí kết

đòn gánh không mỏi mệt giữa màn đêm phủ phàng

thời gian thi gan đòn gánh

không gian chơi trò đỏng đảnh

 

năm tháng cũ mòn chia thời gian trước công nguyên sau công nguyên

đòn gánh không chia nỗi khổ đau mỗi hành tinh

bền bỉ quảy chẳng bao giờ hết màn đêm

phía mịt mùng le lói màn đêm lì chẳng bận tâm

nhìn đôi vai được lựa chọn

đòn gánh nhẫn nại từng bước uể oải nhọc nhằn

biết lòng đang cắn răng chịu đựng

màn đêm không có tâm nối hai điểm thành đường thẳng

chằng chịt hố đen trong hố đen bao quát

 

đòn gánh quảy được màn đêm bởi hai đầu có mấu

giữ mọi tồn tại trên vai không tuột

đòn gánh muốn gãy giữa chừng sợ màn đêm hàn lại

màn đêm sẽ buồn chiếc đòn gánh không quảy

màn đêm

 

 

TẶNG NỬA THẾ GIỚI KHÔNG PHẢI ĐÀN ÔNG

 

ta tặng nửa thế giới không phải đàn ông

nụ cười ngẩn ngơ cỏ cây hoa lá hòa trộn mây gió trăng sao

ta chẳng có gì thanh cao chỉ một ít thật thà rút ruột

tặng ngày hôm nay nửa thế giới đang vui chơi ca hát

tặng ngày hôm nay nửa thế giới ai không may mắn gặp nhiều thua thiệt

tặng cả người biết, không quen biết

hôm nay

 

nửa thế giới ai nhận hoa tươi tiếng cười rạng rỡ

ai hít thở đứt rời bươi đất tìm miếng sinh nhai

ai giàn giụa, khô nước mắt giữa chiến tranh khủng bố

ai lội bơi đầu đường xó chợ

ai tủi nhục đợi chờ lòng thơm thảo

những gương mặt trang điểm như hoa hậu, bà chúa

những gương mặt lấm lem trôi nổi giữa dòng đời

 

thế giới ta ơi, bé nhỏ như hạt bụi hạt cát

nói chẳng ai nghe, đi không ai biết trong mênh mông vũ trụ

những đứa trẻ oa oa cất tiếng chào đời cầu chúa phù hộ cứu giúp

những đứa trẻ cắp sách đến trường hồn nhiên rơi rớt lo toan

những đứa trẻ không biết đọc không biết viết

nửa thế giới mừng vui, khổ đau thường trực

nửa thế giới tự phân chia ngọt ngào man trá

thứ ta tặng không no lòng ấm dạ, nhận về mình khinh bỉ, đớn đau

tiếng cười mỉa mai đi cùng tháng năm giải tỏa

nửa thế giới này nghe tiếng gió bay qua

nửa thế giới này sức mạnh bao la

không một nửa sẽ là không tất cả

 

nửa thế giới đang trị vì thiên hạ

thời hương hoa nhan sắc khuynh đảo cõi người

trước vẻ đẹp nửa này làm nửa kia bé nhỏ

giây phút vì nhau không xấu hổ ngại ngùng

đêm trắng hành trình mang theo cảm xúc

mưa nắng không cản trở được nửa thế giới có mặt

dẫu buồn vui lẫn khuất, hình ảnh tán sắc lưu giữ trong ta

dẫu không hết tình người, khúc giao duyên từ nửa kia thế giới, sôi nổi và lặng lẽ mưu sinh, nhiệt tình và thờ ơ đón nhận

 

 

TRĂNG VỠ

 

sự hỗn loạn vật thể xung quanh

sức hút mặt trăng ngày càng lỏng lẻo

trăng chóng mặt chao đảo không đi theo qũy đạo thường tình

không gian bồng bềnh

trăng rơi

va đập tự do

vỡ

 

trăng vỡ náo loạn vũ trụ

mảnh vụn bay lơ lững trên bầu trời

khoảng sáng xen khoảng tối

rối loạn phía bình yên hoảng sợ nơi tội lỗi

những hành tinh rùng mình nhìn trăng rơi

thảm họa rung chuyển trời đất

màn đêm mất ánh sáng

vũ trụ mất hành tinh

nỗi buồn có nguy cơ không gian tan rã

tồn tại không còn nữa

mông lung

nhận ra lợi hại tương tác

 

trăng vỡ từng mảnh rơi xuống đất

mảnh lưu dấu vết chú cuội cười lẫn vào dòng người đông đúc

mảnh thướt tha bóng dáng chị hằng chia vẻ đẹp

mảnh gốc đa, con trâu, cắt cỏ lang thang đậu trên vai nhà nông lam lũ

đêm trung thu không còn trăng nữa

trẻ đốt đèn tìm ánh trăng vỡ

mà hư vô thì không biết trả lời

 

trăng vỡ rồi

bao lớp người tiếc thương đêm trăng dịu dàng như lụa trên mặt đất hiền hòa, nhìn đàn em ngây thơ phá cỗ, nhìn mọi người mê mãi ngắm trăng, nhìn trăng soi đáy nước, nhìn con cá đớp

bao lớp người sẽ làm quen đêm không trăng, nhìn nhau trong hình dung tưởng tượng, nhìn ánh sáng con người giăng mắc đầy đường, nhìn ánh sáng không tự nhiên tươi mát, nhìn chói mắt chai lì phản xạ

mọi thứ trở thành quen. con người thích nghi đêm không trăng, nghe tiếng côn trùng khua dễ sợ, gặp bóng người cứ tưởng bóng ma, gặp giả dối tưởng là sự thật, nghe tiếng cười màn đêm man rợ

ai khóc về trăng vỡ, thương tiếc vô cùng nhưng không rơi giọt nước mắt, khi thương người không tiếc một giọt trăng

trăng sáng mênh mông như thế, bể rồi không biết đi đâu, để đời trước để đời sau để ngàn đời tiến hóa, tìm trăng còn khó hơn tìm kim đáy biển

mất mát tự nhiên là mất mát vĩnh hằng, mất cái quên cái nhớ. mất vô hình hữu hình

trăng đâu biết một ngày như thế

 

 

 

 

TẢN MẠN NGÀY KHAI GIẢNG

 

cảm xúc không còn thăng hoa rạo rực khi tôi cắp sách đến trường

nhưng rờn rợn sau gáy điều thiêng liêng ăn sâu trong tiềm thức

học trò mỗi thời mỗi khác, vẫn là đứa trẻ đến lớp học điều tốt đẹp

giải bài toán, làm bài văn, đam mê ẩn hiện

thầy trò lặng thầm nuôi ý chí lớn lên

mang vinh quang cho tổ quốc giữa cái nhìn nể phục

tiếng cười trong nước mắt

tiếng khóc như tiếng trống khai giảng hồi hộp

triệu triệu học sinh là triệu triệu ước mơ

dồn về một ước mơ cả dân tộc khao khát

 

tiếng trống khai giảng thúc dục nghe áp lực, phân vân

đất nước hiếu học, “địa linh nhân kiệt” và “rừng vàng biển bạc”

sao sự sống, con đường đi lên còn ngờ nghệch thế kia

nhìn bạn bè năm châu không dám ngẩng đầu

câu hỏi không một sớm một chiều trả lời thỏa đáng

lòng đầy tâm trạng

tri thức được hiến dâng hay cứ vật vờ

mai một giữa cuộc đời xô đẩy

 

có một điều đáng buồn tự hỏi “bao giờ trở lại ngày xưa”

đánh mất niềm tin nghe tiếng trống khai trường lạc lỏng

mặc bề ngoài sôi động khi con chữ đòi sáng tạo, tìm tòi

thầy cô hết thảy vì học sinh lòng mếu máo

con chữ bán mua nhảy múa giữa chợ trời

tiếng trống khai giảng điểm buồn ơi!

 

trò giỏi đua nhau thi vào trường kinh tế

trách gì ước muốn kia khi cuộc sống thúc dồn

chả lẽ cứ ngồi nghe giáo lí suông

thân quăng quật trong phòng thuê, quán trọ

học sinh xuất sắc, thông minh

tìm học bổng, học thành tài ở nước ngoài sinh sống

hàng năm văng vẳng bên tai trống khai giảng ngày 5 tháng 9

thoáng chút buồn đau

 

ngày khai giảng, cái sự học, nguyên khí quốc gia

bay vút lên từ mái trường giữa sắc màu rực rỡ

âm thanh trầm bổng bảo hòa trong gió

cây bàng đứng nhìn trời đã cuối mùa thu

thấy lá rơi tản mạn

 

tiếng trống khai giảng có trong tôi trong bạn

hơi thở học trò ùa về cảm giác bâng khuâng

ngày khuôn mặt hồn nhiên, trong sáng

viết lên trang giấy trắng con chữ xinh tươi

 

Sài Gòn, ngày 05 tháng 9 năm 2016

 

 

BIỂN CẢ LÀ QUÊ HƯƠNG

 

mặt nước phẳng lặng không phải là sự bình yên

con sóng cũng bị giết ngầm từ ngọn gió

đây là biển cả

nói lời con nước lặng im

nói lời mặn chát giữ trong tim

nói lời đàn cá không còn nữa, không bơi trong biển cả,

bơi trong những cái mồm

cho đến khi không kìm được giận dữ

con sóng từ đáy biển trào lên

 

cá dọc biển bốn tỉnh hình cánh cung

từ bao đời sống với ngư dân bám biển

từ bao đời lớn lên sinh sản

nói lời biển bạc tự nhiên rưng rưng khóc

những bài hát hay về biển rơi trong nước mắt

tàu thuyền vắng mặt ra khơi

ngồi khô mắt đắng nghẹn “tấm lòng thơm thảo”

 

biển bị giết không bằng gươm dao súng đạn

biển đã chết bởi những dự án và con người không trách nhiệm, lương tâm bị đứt rời, biển chết trong con mắt xa vời, ảo tưởng

biển trôi, bầu trời nhìn hờ hững, thấy vài người trần mình xuống tắm, miệng nở nụ cười tươi chào đàn cá mất tăm như nói với người dân là mình yêu biển là không việc gì phải sợ là nước đang bên mình mơn trớn làn da là yên tâm ra khơi ăn cá, thấy những người bỏ chài lưới đi xa không thèm nhìn mấy người ngụp lặn

biển nghe tiếng nói gần xa, sẻ chia, tức giận, nghe cả những lời nói cho vui miệng lướt trên nỗi đau

trời đổ cơn mưa để rửa độc hại thải ra, những giọt nước mưa rơi vào khuôn mặt hốc hác, rơi vào khoảng không vùi lấp, rơi vào con dã tràng xe cát

trời chiếu ánh sáng khử độc hại thải ra, ánh sáng nở trong nước thành màu hoa tảo đỏ, ánh sáng sặc sụa đuối trong hôi tanh chất độc, ánh sáng ngáp mờ dần tán sắc

ngư dân nhìn biển quê hương, nhìn cơn mưa, nhìn màu nắng, lòng dạ ngổn ngang, bỏ nghề đi làm thuê cuốc mướn, chờ đợi bao năm sau biển sạch, chờ mỏi cổ khi cái bụng không chờ, chờ nỗi lo con cái học hành phấp phỏng

 

cá dưới biển sống thành bầy đàn bơi trên tầng mặt hay ở tầng sâu, nhìn hải âu giỡn sóng. bỗng một ngày cá thầm lặng đi xa, cánh chim cô đơn bay trong hoang vắng, gió lằng lặng từ biển lên rừng

cá lềnh bềnh nổi trắng biển trắng trời là lời nói sau cùng vĩnh biệt biển khơi là lời nói đầu tiên cảnh báo con người, thật sự yêu biển đừng mù quáng trước đồng tiền, quyền lực; đừng làm ngơ, bỏ qua thảm họa môi trường, đừng làm những gì đen tối đang nằm trong ý tưởng

 

cá không biết bao giờ trở lại ngày xưa nghe tiếng nói lạc long quân đưa nửa đàn con xuống biển, nghe câu ca biển quê hương dạt dào, tha thiết, nghe hàng phi lao rì rào trong gió, nghe tiếng máy con tàu vượt trên sóng đại dương

cá không còn để bơi trong biển cả, biển không còn trong sạch ơi quê hương đẹp qúa. sóng gầm gào, giận rỗi, quật hư vô dối lừa tan thành bọt nước, sóng cứ thế mỏi mệt, bạc đầu chờ đàn cá bơi trong mênh mông biển cả

cá ra đi, con người trả giá để lại nỗi đau thương. biển trong xanh nhường kia dội vào lòng bao nỗi

nhớ

có một nỗi

nhớ

biển cả là quê hương

 

Sài Gòn, ngày 16 tháng 9 năm 2016

 

 

GIÓ THU

 

gió không còn đủ mạnh

lang thang lối thu về

gió chớm vàng vào ngõ

héo lối mòn ngày tháng em qua

 

anh vô tình nhặt được ngọn gió

cầm trên tay nghe tiếng thầm thì

gió tan vỡ

trôi theo chiều mùa thu đang đi

trôi theo tiếng chuông chùa buông nhịp

anh bước trên cánh đồng xao xác

 

gió thu rơi trên lá cây ngọn cỏ

gió thu buồn trong giấc ngủ

gió không ru trời xanh hoang mang

anh không hay bất chợt tự tình

mong manh gió

vô hình đứng tim

 

gió phân khúc bốn mùa trời đất

gió căng đứt nắng vàng

hai chiều thời gian

giao mùa

thu rắc lên màu xanh biến sắc

 

gió chia tay khoảnh khắc

rụng từng giọt không gian

chia tay em một ngày dang dở

sao nghe lòng lan man

 

Sài Gòn, ngày 28 tháng 9 năm 2016