Danh ngôn
Trong mọi cộng đồng, chúng ta cần một nhóm thiên thần gây rối.
We need, in every community, a group of angelic troublemakers.
(Bayard Rustin – trích bài phát biểu tại New York City 1963)
Trong mọi trường hợp, chắc chắn rằng sự thiếu hiểu biết, đi kèm với quyền lực, là kẻ thù tàn bạo nhất có thể có của công lý.
It is certain, in any case, that ignorance, allied with power, is the most ferocious enemy justice can have.
(James Baldwin - No Name in the Street 1972)
Các cuộc cách mạng và các cá nhân có thể bị giết hại, nhưng bạn không thể giết chết các ý tưởng.
While revolutionaries and individuals can be murdered, you cannot kill ideas.
(Thomas Sankara, một tuần trước khi bị ám sát, 1987)
Không có cảm giác nào cô đơn hơn việc bị chính đất nước mình trục xuất.
There's not a more lonely feeling than to be banished by my own country.
(Kiyo Sato – Kiyo’s Story 2009)
Ban Biên tập
Địa chỉ liên lạc:
1. Thơ
tho.vanviet.vd@gmail.com
2. Văn
vanviet.van14@gmail.com
3. Nghiên cứu Phê Bình
vanviet.ncpb@gmail.com
4. Vấn đề hôm nay
vanviet.vdhn1@gmail.com
5. Thư bạn đọc
vanviet.tbd14@gmail.com
6. Tư liệu
vanviet.tulieu@gmail.com
7. Văn học Miền Nam 54-75
vanhocmiennam5475@gmail.com
Tra cứu theo tên tác giả
- A. A. Fadeev
- A. Puskin
- A. T.
- Abdulrazak Gurnah
- Abraham F. Lowenthal
- Ace Le
- Ace Lê
- Adam Gopnik
- Adonis
- Adrian Horton
- Agi Mishol
- Ajar
- Akiko Miki
- Alain Guillemin
- Alan Phan
- Alăng Văn Gáo
- Alăng Văn Giáo
- Aldous Huxley
- Aleksandr Griboedov
- Alesandr Blok
- Alex Marshall
- Alex Smith
- Alex Thai
- Alex-Thái Đình Võ
- Alexander Fadeev
- Alexander Solzhenitsyn
- Alexandra Alter
- Alexandre FERON
- Alice Munro
- Alina Lesik
- Alison Flood
- Allen Ginsberg
- Amanda Gorman
- Amartya Sen
- Amelia Glaser
- Amos Oz
- An Nam
- Anatole France
- Anatoly Gavrilov
- Anders Olsson
- André Breton
- André Menras
- André Menras – Hồ Cương Quyết
- André Menras Hồ Cương Quyết
- Andrea Hoa Pham
- Andrea Kendall-Taylor
- Andreas Fulda
- Andreas Wimmer
- Andrew Postman
- Andy Cao
- Anh Anh
- Anh Hồng
- Anh Hồng (nhà thơ)
- Ánh Liên
- Anh Nhi
- Anh Văn
- Anika Zeller
- Anna Akhmatova
- Anna Maria Bracale Ceruti
- Anna Mitchell
- Anne Carson
- Anne Hébert
- Anne Henochowicz
- Annie Ernaux
- António Jacinto
- Antôn Nguyễn Trường Thăng
- Archimedes L.A. Patti
- Arlette Quỳnh Anh Trần
- Arnold Schwarzenegger
- Arthur Koestler
- Arty Abel
- Arvind Subramanian
- Augustina
- Aurélie Coulon
- Aurelien Breeden
- Ba Sàm
- Bá Thụ Đàm
- Bạch Cúc
- Bạch Hoàn
- Bách Mỵ
- Bách Thân
- Bạch X. Phẻ
- Bạch Xuân Phẻ
- Bakhtin
- Ban Mai
- Bàn Văn Thòn
- Ban Vận động Văn đoàn Độc lập Việt Nam
- Bảo Huân
- Bảo La
- Bảo Nhi Lê
- Bảo Ninh
- Bảo Phác
- Bão Vũ
- Barbara Demick
- Bashô
- Batrioldman
- Bauxite Việt Nam
- Bắc Đảo
- Bắc Phong
- Bằng Việt
- BB Ngô
- Bei Dao
- Benjamin Péret
- Benjamin Ramm
- Bertolt Brecht
- Bertrand Russell
- Bettina Rheims
- Bích Ngân
- Biếm họa
- Biên Cương
- Biệt Hiệu
- Bilahari Kausikan
- Billy Collins
- Bình Nguyên Lộc
- Brahma Chellaney
- Branko Milanovic
- Brett Reilly
- Brian Pascus
- Brian Wu
- Brice Pedroletti
- Brodsky
- Bryan
- Bùi An
- Bùi Bảo Trúc
- Bùi Bích Hà
- Bùi Chát
- Bùi Chí Trung
- Bùi Chí Vinh
- Bùi Công Thuấn
- Bùi Công Trực
- Bùi Đức Lại
- Bùi Giáng
- Bùi Hải Quảng
- Bùi Hoàng Tám
- Bùi Hoằng Vị
- Bùi Huệ Chi
- Bui Huy Hoi Bui
- Bùi Mai Hạnh
- Bùi Mạnh Hùng
- Bùi Mẫn Hân
- Bùi Minh Quốc
- Bùi Ngọc Tấn
- Bùi Quang Thắng
- Bùi Suối Hoa
- Bùi Thanh Hiếu
- Bùi Thanh Phương
- Bùi Thanh Tuấn
- Bùi Thụy Băng
- Bùi Tiến An
- Bùi Trân Phượng
- Bùi Trọng Hiền
- Bùi Văn Kha
- Bùi Văn Nam Sơn
- Bùi Việt Sỹ
- Bùi Vĩnh Phúc
- Bùi Xuân Bách
- Bùi Xuân Đính
- Bùi-Viết Văn Đức
- Bulgakov
- Bửu Chỉ
- C.D.
- Cái Lư Hương
- Cái Trọng Ty
- Cam Ly
- Cảnh Chánh
- Cao Bảo Vân
- Cao Bình Minh
- Cao Chi
- Cao Gia An
- Cao Hành Kiện
- Cao Huy Thuần
- Cao Kim Ánh
- Cao La
- Cao Quang Nghiệp
- Cao Tần
- Cao Thị Hồng
- Cao Thu Cúc
- Cao Việt Dũng
- Cao Xuân Hạo
- Cao Xuân Huy
- Carl Bildt
- Carl O. Schuster
- Carlos Assunção
- Carolyn Mary Kleefeld
- Cát Linh
- Cẩm Tú
- Cấn Thị Thêu
- Chan Phuong
- Chanh Tam
- Charles Bo
- Charles Bukowski
- Charles Simic
- Chau Doan
- Chân Minh
- Chân Pháp Xa
- Chân Phương
- Chân Xuân Tản Viên
- Châu Diên
- Châu Hải Đường
- Châu Hồng Thủy
- Châu Hữu Quang
- Chenn
- Chế Diễm Trâm
- Chế Lan Viên
- Chi Mai
- Chi Phương
- Chiêu Dương
- Chiêu Khiêm
- Chiharu Shiota
- Chim Hải
- Chim Trắng
- Chinh Ba
- Chính Tâm
- Chính Vĩ
- Chinua Achebe
- Chơn Không Cao Ngọc Phượng
- Christian Gampert
- Christian Welzel
- Christina Mary Hjortlund
- Christoph Giesen
- Christoph Sator
- Christopher Balding
- Christopher Goscha
- Christy Wampole
- Chu Dương
- Chu Hảo
- Chu Hoạch
- Chu Kim
- Chu Mộng Long
- Chu Quang Tiềm
- Chu Tử
- Chu Văn Lễ
- Chu Văn Sơn
- Chu Vĩnh Hải
- Chu Vương Miện
- Chu Xuân Diên
- Chung Le
- Claire Simon
- Clay Phạm
- Concepcion de Leon
- Connie Hoàng
- Cora Engelbrecht
- Costica Bradatan
- Cổ Ngư
- Cù An Hưng
- Cù Huy Hà Vũ
- Cù Mai Công
- Cù Tuấn
- Cung Minh Huân
- Cung Tích Biền
- Cung Trầm Tưởng
- D. S. Likhachev
- Da Màu
- Dạ Ngân
- Dạ Thảo Phương
- Dã Tượng
- DAD
- Dadolin Murak
- Damien Keown
- Dan Bilefsky
- Dan Slater
- Dana Gioia
- Danh ngôn
- Dani Rodrik
- Daniel Halpern
- Daniel Hautzinger
- Daron Accemoglu
- David Brown
- David Gascoyne
- David Marchese
- David Weinberger
- Ðặng Thơ Thơ
- Demetrio Paparoni
- DEUTSCHE WELLE
- Di
- Di Li
- Diêm Liên Khoa
- Diễm Thi
- Diễm Tường
- Diễn đàn Thế kỷ
- Diệp Duy Liêm
- Diệp Huy
- Ðinh Cường
- Dino Buzatti
- Dipanjan Roy Chaudhury
- Dmitri Prokofyev
- Dmitry Burago
- Dmitry Muratov
- Doãn Cẩm Liên
- Doãn Mạnh Dũng
- Doãn Mẫn
- Doãn Quốc Sỹ
- Dominique Lemieux
- Donald Inglehart
- Donna Ashworth
- Ðỗ Quang Nghĩa
- Ðỗ Quyên
- Du Tử Lê
- Dung Nguyễn
- Dũng Phan
- Dũng Trung Kqd
- Dũng Vũ
- Duy Lam
- Duy Tân
- Duy Thanh
- Duy Thông
- Duyên Anh
- Dư Hoa
- Dư Kiệt
- Dư Thị Hoàn
- Dư Thu Vũ
- Dương Đại Triều Lâm
- Dương Đình Giao
- Dương Khánh Phương
- Dương Kiền
- Dương Ngạn
- Dương Nghiễm Mậu
- Dương Ngọc Thái
- Dương Như Nguyện
- Dương Phương Vinh
- Dương Thắng
- Dương Thiệu Tước
- Dương Thu Hương
- Dương Thuấn
- Dương Tú
- Dương Tường
- Dương Văn Ba
- Dylan Suher
- Đà Văn
- Đàm Hà Phú
- Đàm Hách Thành
- Đào An Khánh
- Đào Anh Kha
- Đào Công Tiến
- Đào Duy Anh
- Đào Hiếu
- Đào Lê Na
- Đào Ngọc Chương
- Đào Nguyên
- Đào Nguyễn
- Đào Nguyên Phương Thảo
- Đào Như
- Đào Phương Liên
- Đào Quang Toản
- Đào Tấn Phần
- Đào Thái Tôn
- Đào Thị Hương
- Đào Tiến Thi
- Đào Trung Đạo
- Đào Trường Phúc
- Đào Tuấn
- Đào Tuấn Ảnh
- Đào Văn Thuỵ
- Đào Văn Tiến
- Đào Vũ Anh Hùng
- Đặng Anh Đào
- Đặng Bích Phượng
- Đặng Chương Ngạn
- Đặng Đình Cung
- Đặng Đình Mạnh
- Đặng Hà
- Đặng Hải Sơn
- Đặng Hoàng Giang
- Đặng Hồng Nam
- Đặng Hùng Võ
- Đặng Hương Giang
- Đặng Hữu
- Đặng Mai Lan
- Đặng Mậu Tựu
- Đăng Nguyên
- Đặng Phùng Quân
- Đặng Quốc Thông
- Đặng Sơn Duân
- Đặng Thái
- Đăng Thành
- Đặng Thân
- Đặng Thị Hảo
- Đặng Thơ Thơ
- Đặng Tiến
- Đặng Tiến (Thái Nguyên)
- Đặng Trung Nghĩa
- Đặng Túy
- Đặng Văn Dũng
- Đặng Văn Hùng
- Đặng Văn Ngữ
- Đặng Văn Sinh
- Đặng Vũ Vương
- Đặng Xuân Thảo
- Đặng Xuân Xuyến
- Đằng-Giao
- Điểm Thọ
- Đinh Bá Anh
- Đinh Cường
- Đinh Hoàng Thắng
- Đinh Hùng
- Đình Kính
- Đinh Linh
- Đinh Ngọc Thu
- Đinh Phương
- Đinh Phương Thảo
- Đinh Quang Anh Thái
- Đinh Thanh Huyền
- Đinh Thị Như Thúy
- Đinh Trường Chinh
- Đinh Từ Bích Thuý
- Đinh Từ Bích Thúy
- Đinh Văn Đức
- Đinh Vũ Hoàng Nguyên
- Đinh Ý Nhi
- Đinh Yên Thảo
- Đoàn Ánh Thuận
- Đoàn Bảo Châu
- Đoàn Cầm Thi
- Đoàn Công Lê Huy
- Đoàn Hồng Lê
- Đoàn Huy Giao
- Đoàn Huyền
- Đoàn Khắc Xuyên
- Đoàn Lê Giang
- Đoàn Nhã Văn
- Đoàn Thanh Liêm
- Đoan Trang
- Đoàn Tùng Nguyễn
- Đoàn Tử Huyến
- Đoàn Việt Hùng
- Đoàn Xuân Kiên
- Đỗ Anh Hoa
- Đỗ Anh Tuấn
- Đỗ Cao Bảo
- Đỗ Duy Ngọc
- Đỗ Đức
- Đỗ Đức Đông Ngàn
- Đỗ Đức Hiểu
- Đỗ Hòa
- Đỗ Hoàng Diệu
- Đỗ Hồng Ngọc
- Đỗ Hồng Nhung
- Đỗ Hữu Chí
- Đỗ Kh
- Đỗ Kh.
- Đỗ Khiêm
- Đỗ Kim Thêm
- Đỗ Lai Thuý
- Đỗ Lai Thúy
- Đỗ Lê Anh Đào
- Đỗ Mạnh Hoàng
- Đỗ Minh Tuấn
- Đỗ Nghê
- Đỗ Ngọc
- Đỗ Ngọc Thống
- Đỗ Quang Nghĩa
- Đỗ Quang Vinh
- Đỗ Quý Toàn
- Đỗ Quyên
- Đỗ Quỳnh Dao
- Đỗ Thắng Cảnh
- Đỗ Thị Thu Trà
- Đỗ Thiên Anh Tuấn
- Đỗ Trí Vương
- Đỗ Trọng Khơi
- Đỗ Trung Quân
- Đỗ Trường
- Đỗ Tuyết Khanh
- Đồng Chuông Tử
- Đông Hoài
- Đông Hồ
- Đông Kha
- Đông Ngàn Đỗ Đức
- Đông Nghi
- Đức Ban
- Đức Đàm
- Đức Flying Bay
- Đức Hoàng
- Đức Lê
- Đức Phổ
- Đức Tâm
- Đức Tiến
- E.E. Cummings
- E.M. Chernoivanenko
- Eamonn Butler
- Eckart Kleßmann
- Eduardo Galeano
- Edward Hirsch
- Elena Pucillo Truong
- Elias Canetti
- Ellen Bass
- Eloisa Amezcua
- Emiel Roothooft
- Emmanuelle Jardonnet
- Eric Weiner
- Erica Frantz
- Erik Harms
- Erik Korling
- Euan Ward
- Evgheni Dobrenko
- F.N.
- Federico García Lorca
- Feliks Kuznesov
- Filip Lech
- Flanny O’Connor
- Florence Noiville
- Florian Altenhöner
- Francis Fukuyama
- Francis Fukuyma
- Frank Dikötter
- Frank O'Hara
- Frankfurt
- Fred Hiatt
- Friedrich Dürrenmatt
- Friedrich Nietzsche
- Fritz J. Raddatz
- Gabriel García Márquez
- Gaither Stewart
- Gaiutra Bahadur
- Gary Leupp
- Gặp gỡ và trò chuyện
- Georg Bönisch
- Georg Trakl
- George Burchett
- George Orwell
- George Perreault
- George Siemens
- Gerhard Will
- Germain Droogenbroodt
- Giang Dang
- Giang Lại Đức
- Giang Nam
- Giáng Vân
- Giáp Văn Dương
- Gideon Rachman
- Giuse Lê Công Đức
- Goethe
- Gonçalo Fernandes
- Gottfried Benn
- Graham Allison
- Grigory Yudin
- Günter Kunert
- Gyảng Anh Iên
- Hà Duy Phương
- Hà Dương Tuấn
- Hà Dương Tường
- Hà Đình Nguyên
- Hạ Đình Nguyên
- Hà Huy Sơn
- Hà Hương
- Hà Lệ Minh
- Hà Ngọc Hòa
- Hạ Nguyên
- Hà Nguyên Du
- Hà Nhân
- Hà Nhật
- Hà Phạm Phú
- Hà Quang Vinh
- Hà Sĩ Phu
- Hà Thanh Vân
- Hà Thế
- Hà Thị Minh Đạo
- Hà Thúc Sinh
- Hà Thủy Nguyên
- Hà Tùng Long
- Hà Tùng Sơn
- Hà Văn Thịnh
- Hà Văn Thùy
- Hà Vũ Trọng
- Hagi Kenaan
- Hai An Vu
- Hải Hạc
- Hải Ngọc
- Hai Thanh
- Han Dang
- Hàn Giang
- Han Kang
- Hàn Vĩnh Diệp
- Hạnh Nguyên
- Hạnh Phước
- Hạnh Viên
- Hannah Beech
- Hào Thiện Nhân
- Haruki Murakami
- Hân Hương
- Heiko Buschke
- Heinrich Heine
- Henri Michaux
- Henry David Thoreau
- Henry Wadsworth Longfellow
- Heriberto Araújo
- Hermann Hesse
- Hiền Trang
- Hiệp Ikaria
- Hiệu Minh
- Hiếu Tân
- Ho Lai-Ming
- Hòa Bình Lê
- Hoa Níp
- Hoài Hương
- Hoài Nam
- Hoài Phương
- Hoài Thanh
- Hoài Việt
- Hoài Ziang Duy
- Hoan Doan
- Hoàn Nguyễn
- Hoàng Ánh
- Hoàng Anh Tuấn
- Hoàng Cát
- Hoàng Cầm
- Hoàng Chí Hiếu
- Hoàng Chính
- Hoàng Cường Long
- Hoàng Dũng
- Hoàng Dương Tuấn
- Hoàng Đăng Khoa
- Hoàng Đỗ
- Hoàng Đông
- Hoàng Đức Truật
- Hoàng Hà
- Hoàng Hải Thủy
- Hoàng Hải Vân
- Hoảng Hãn
- Hoàng Hưng
- Hoàng Khởi Phong
- Hoàng Kim Oanh
- Hoàng Lại Giang
- Hoàng Lan
- Hoàng Lan Anh
- Hoàng Lan Chi
- Hoàng Lê
- Hoàng Lệ
- Hoàng Linh
- Hoàng Long
- Hoàng Mai Ðạt
- Hoàng Mạnh Hải
- Hoàng Minh Trí
- Hoàng Minh Tường
- Hoàng Nam
- Hoàng Nga
- Hoàng Ngọc Biên
- Hoàng Ngọc Hiến
- Hoàng Ngọc Nguyên
- Hoàng Ngọc Tuấn
- Hoàng Nguyễn
- Hoàng Nguyên Vũ
- Hoàng Nhơn
- Hoàng Nhuận Cầm
- Hoàng Phong Tuấn
- Hoàng Phủ Ngọc Tường
- Hoàng Quân
- Hoàng Quốc Hải
- Hoàng Thị Hường
- Hoàng Thị Thu Thủy
- Hoàng Thu Phố
- Hoàng Thúy
- Hoàng Thuỵ Anh
- Hoàng Tiến
- Hoàng Trung Thông
- Hoàng Tuấn Công
- Hoàng Tuấn Phổ
- Hoàng Tùng
- Hoàng Tuỵ
- Hoàng Văn Sơn
- Hoàng Việt
- Hoàng Vũ Thuật
- Hoàng Xuân Phú
- Hoàng Xuân Sơn
- Hoàng Xuân Tuyền
- Hoàng Yến
- Horst Bienek
- Howard Gardner
- Hồ Anh Thái
- Hồ Bạch Thảo
- Hồ Bất Khuất
- Hồ Diệu Vân
- Hồ Dzếnh
- Hồ Đắc Vũ
- Hồ Đình Nghiêm
- Hồ Hải Thụy
- Hồ Hữu Tường
- Hồ Minh Tâm
- Hồ Ngọc Đại
- Hồ Như
- Hồ Phú Bông
- Hồ Tịnh Tình
- Hồ Trường An
- Hồ Tú Bảo
- Hội những người ủng hộ GS. Chu Hảo
- Hồng Anh
- Hồng Hoang
- Hồng Lê Thọ
- Hồng Phú
- Huệ Hương Hoàng
- Huguette Bertrand
- Huong Nguyen
- Huy Cận
- Huy Đức
- Huy Tưởng
- Huyền Thương
- Huỳnh Duy Lộc
- Huỳnh Hoa
- Huỳnh Hữu Uỷ
- Huỳnh Hữu Ủy
- Huỳnh Kim Báu
- Huỳnh Kim Quang
- Huỳnh Lê Nhật Tấn
- Huỳnh Liễu Ngạn
- Huỳnh Ngọc Chênh
- Huỳnh Như Phương
- Huỳnh Sơn Phước
- Huỳnh Tấn Mẫm
- Huỳnh Thế Du
- Huỳnh Thục Vy
- Huỳnh Trọng Khang
- Huỳnh Tuấn Anh
- Hứa Chương Nhuận
- Hương Lan
- Hường Thanh
- Hương Thủy
- Hữu Danh
- Hữu Đông
- Hữu Loan
- Hữu Mai
- Hữu Phương
- Ian Bui
- Ian Johnson
- Igor Poglazov
- Ilza Burchett
- Inrasara
- Iris Radisch
- Isabella Kwai
- Issa
- Issac Bashevis Singer
- Italo Calvino
- Iya Kiva
- J. M. Lotman
- J.B Nguyễn Hữu Vinh
- Jacques Attali
- Jacques Prévert
- Jake Johnson
- James Borton
- James Daniel Spears
- James G. Zumwalt
- James Grossman
- James Joyce
- James Poniewozik
- James Stavridis
- James WrightJuan Felipe Herrera
- Janos Kornai
- Jared Carters
- Jason Lopata
- Jason Morris-Jung
- Jay Nordlinger
- Jaya K.
- Jean Chesnaux
- Jean d'Ormesson
- Jean Piaget
- Jean Przyluski
- Jean Toomer
- Jean-Jacques Brochier
- Jean-Jacques Roth
- Jean-Louis Rocca
- Jean-Luc Chalumeau
- Jean-Marc Roberts
- Jean-Patrick Géraud
- Jean-Paul Sartre
- Jefferson Cowie
- Jeffrey Hanfover
- Jeffrey Nall
- Jessica Swoboda
- Jessie Yeung
- Jiayang Fan
- Jimmy Carter
- Joan Hua
- João Guimarães Rosa
- Joaquin Nguyễn Hòa
- John Barrow
- John Cheever
- John Freeman
- John Keane
- John McCain
- Jon Fosse
- Jonathan Dee
- Jonathan London
- Jörg Wischermann
- Jorge Amado
- Jorge Luis Borges
- Joschka Fischer
- Josée Lapointe
- Joseph Wong
- Joseph Wright
- Josh Rogin
- Joshua Rothman
- Juan Pablo Cardenal
- Juan Pablo Cardenal & Heriberto Araújo
- Julia Cagé
- Julio Cortázar
- Jun’ichiro Tanizaki
- Kahil Gibral
- Kai Hoàng
- Kale
- Kalynh Ngô
- Kamel Daoud
- Kao Phú
- Kap Seol
- Karel Appel
- Karen Tongson
- Kate Chopin
- Kazuo Shiraga
- Kenneth Nguyen
- Keorapetse Kgositsile
- Kerstin Holm
- Kều Jang
- Kha Lương Ngãi
- Khái Hưng
- Khaly Chàm
- Khang Quốc Ngọc
- Khánh
- Khánh Bình
- Khánh Duy
- Khánh Ly
- Khánh Mai
- Khanh Nguyen
- Khanh Pham
- Khánh Phương
- Khánh Trâm
- Khánh Trường
- Khét
- Khế Iêm
- Khiêm Nhu
- Khổng Đức Thiêm
- Khuất Đẩu
- Khuê Phạm
- Khuyết Thư
- Kiệm Hoàng
- Kiến Văn
- Kiệt Anh Hùng
- Kiệt Tấn
- Kiều Duy Vĩnh
- Kiều Loan
- Kiều Mai Sơn
- Kiều Maily
- Kiều Phong
- Kiều Thị An Giang
- Kim Ân
- Kim Chi
- Kim Dung
- Kim Hạnh
- Kim Thúy
- Kim Trần
- Kinh Bắc
- Kính Hòa
- Klaus Wiegerefe
- Kúm
- Kurt-Martin Mayer
- Kỳ Duyên
- Kyoko Numano
- L. N. Tolstoy
- L. V. H.
- La Khắc Hoà
- La Khắc Hòa
- Lã Nguyên
- Lại Nguyên Ân
- Lam Điền
- Lam Ngọc
- Lam Thái Hòa
- Lan Nguyên
- Lang Anh
- Langston Hughes
- LAP
- Larry Diamond
- Lars Vargö
- Laura Cappelle
- Laurent Sagalovitsch
- Lawrence Ferlinghetti
- Lâm Chương
- Lâm Duyên
- Lâm Hạnh
- Lâm Lê
- Lâm Ngân Mai
- Lâm Quang Mỹ
- Lâm Thị Mỹ Dạ
- Leon Trotsky
- Leonard Cohen
- Lê An Thế
- Lê Anh Hoài
- Lê Anh Hùng
- Lê Ân
- Lê Bá Đảng
- Lê Bích Vượng
- Lê Chiều Giang
- Lê Công Định
- Lê Công Giàu
- Lê Công Tư
- Lê Ðình Nhất Lang
- Lê Dũng
- Lê Duy Nam
- Lê Đạt
- Lê Đăng Doanh
- Lê Đình Cai
- Lê Đình Khẩn
- Lê Đình Thắng
- Lê Đỗ Huy
- Lê Đức Dục
- Lê Đức Thôn
- Lê Giang Trần
- Lê Hải
- Lệ Hằng
- Lê Hiệp
- Lê Hoài Nguyên
- Lê Hoàng Diễm Trang
- Lê Hoàng Lân
- Lê Học Lãnh Vân
- Lê Hồ Quang
- Lê Hồng Hà
- Lê Hồng Hiệp
- Lê Hồng Lâm
- Lê Hùng
- Lê Hùng Vọng
- Lê Huyền Ái Mỹ
- Lê Huỳnh Lâm
- Lê Hữu
- Lê Hữu Khoá
- Lê Hữu Khóa
- Lê Hữu Nam
- Lê Kế Lâm
- Lê Khải
- Lê Kim Duy
- Lê Ký Thương
- Lê Lạc Giao
- Lê Luân
- Lê Mã Lương
- Lê Mai
- Lê Mai Lĩnh
- Lê Mạnh Chiến
- Lê Mạnh Đức
- Lê Minh Chánh
- Lê Minh Hà
- Lê Minh Hiền
- Lê Minh Khuê
- Lê Minh Phong
- Lê Ngân Hằng
- Lê Ngọc Luân
- Lê Ngọc Sơn
- Lê Nguyễn
- Lê Nguyễn Duy Hậu
- Lê Nguyễn Hương Trà
- Lê Nguyên Long
- Lê Nguyên Vỹ
- Lê Như Bình
- Lê Oa Đằng
- Lê Phan
- Lê Phú Khải
- Lê Quang
- Lê Quang Đức
- Lê Quảng Hà
- Lê Quang Hợp
- Lê Quang Thành
- Lê Quân
- Lê Quốc Anh
- Lê Quỳnh
- Lê Quỳnh Mai
- Lê Sa Long
- Lê Si Na
- Lê Sơn
- Lê Tất Đạt
- Lê Tất Điều
- Lê Thanh Dũng
- Lê Thanh Hải
- Lê Thanh Phong
- Lê Thanh Trường
- Lê Thân
- lê thi diem thuý
- Lê Thị Hồng Minh
- Lê Thị Huệ
- Lê Thị Hường
- Lê Thị Oanh
- Lê Thị Thấm Vân
- Lê Thiết Cương
- Lê Thiếu Nhơn
- Lê Thọ Bình
- Lê Thời Tân
- Lê Thời Thôi
- Lê Thu Hiền
- Lê Thúy Bảo Liên
- Lê Tiên Long
- Lê Trí Tuệ
- Lê Trinh
- Lê Trọng Nghĩa
- Lê Trọng Nguyễn
- Lê Trung Tĩnh
- Lê Trường Thanh
- Lê Tuấn Huy
- Lê Tuyết Hạnh
- Lê Văn Bỉnh
- Lê Văn Hảo
- Lê Văn Hiếu
- Lê Văn Hòa
- Lê Văn Luân
- Lê Văn Sơn
- Lê Văn Trung
- Lê Văn Tùng
- Lê Vĩnh Tài
- Lê Vĩnh Triển
- Lê Vũ Trường Giang
- Lê Xuân Khoa
- Lê Xuyên
- Li Edelkoort
- Li Zhongqin
- Liêu Diệc Vũ
- Liêu Thái
- Liễu Trương
- Linh Nguyên
- Linh Văn
- Linh Vân
- Linh-Chân Brown
- LKH
- Lorca
- Louis Aragon
- Louise Glück
- Lộc Vàng
- Luân Hoán
- Ludwig von Mises
- Luke Hunt
- Luke Turner
- Lữ Kiều
- Lữ Quỳnh
- Lương Đào
- Lương Thiệu Quân
- Lương Thư Trung
- Lưu Á Châu
- Lưu Bình Nhưỡng
- Lưu Diệu Vân
- Lưu Đức Trung
- Lưu Hà
- Lưu Hiểu Ba
- Lưu Khánh Thơ
- Lưu Mê Lan
- Lưu Minh Hải
- Lưu Na
- Lưu Nhi Dũ
- Lưu Quang Vũ
- Lưu Thuỷ Hương
- Lưu Thủy Hương
- Lưu Trọng Văn
- Lưu Uyên Khôi
- Lý Đợi
- Ly Hoàng Ly
- Lý Ngang
- Ly Phạm
- Lý Quang Hoàn
- Lý Thanh
- Lý Tiến Dũng
- Lý Toàn Thắng
- Lý Trực Dũng
- Lý Xuân Hải
- Lydia Davis
- Lynh Bacardi
- LysP
- M. Gorky
- M.L. Gasparov
- Mạc Phong Tuyền
- Mạc Văn Trang
- Mạc Việt Hồng
- Mạch Nha
- Mạch Quang Thắng
- Madeleine Riffaud
- Mai An Nguyễn Anh Tuấn
- Mai Anh Tuấn
- Mai Bá Ấn
- Mai Bá Kiếm
- Mai Chanh
- Mai Hiền
- Mai Khôi
- Mai Kim Ngọc
- Mai Nhật
- Mai Ninh
- Mai Quốc Ấn
- Mai Quỳnh
- Mai Quỳnh Nam
- Mai Sơn
- Mai Thái Lĩnh
- Mai Thanh Sơn
- Mai Thảo
- Mai Tú Ân
- Mai Văn Hoan
- Mai Văn Phấn
- Mai Văn Tính
- Maki Starfield
- Mamleev
- Mạnh Kim
- Marc Andrus
- Marcel Reich-Ranicki
- Marci Shore
- Marco Ferrarese
- Margarita Lyutova
- Maria Donovan
- Maria Ressa
- Mario Vargas Llosa
- Marion Hennebert
- Mark B. Hamilton
- Mark Binelli
- Mark Frankland
- Mark Osaki
- Mark Strand
- Marta Hillers
- Martin Jankowski
- Martin Kulldorff
- Marty Robbins
- Mary Morose
- Mary Walsh
- Mathias Mayer
- Matthew Clayfield
- Matthew Crawford
- Maurice Blanchot
- Maximilian Steinbeis
- May
- Maya Angelou
- Mặc Đỗ
- Mặc Lâm
- Mân Côi
- McAmmond Nguyễn Thị Tư
- Media Văn Việt
- Michael Burawoy
- Michael Scammell
- Miêng
- Mike Ives
- Mikhail Shishkin
- Mikhail Viktorovich Zygar
- Milan Kundera
- Mimmi Diệu Hường Bergström
- MInh Anh
- Minh Huệ
- Minh Hùng
- Minh Luật
- Minh Quang – Lê Chiên
- Minh Quang Ho
- Minh Tâm
- Minh Thùy
- Minh Thư
- Minh Toàn
- Minh Tuấn
- Monica Berlin
- Mỹ Hằng
- Mỹ Lan
- N. S. Khrushchev
- Nam Dao
- Nam Dao Nguyễn Mạnh Hùng
- Nam Đan
- Nam Đông
- Nam Nguyên
- Nam Sơn
- Naowarat Pongpaiboon
- Natalia lacovelli
- Nataliya Zhynkina
- Natsume Sōseki
- Nay Aung
- ng. anhanh
- Ng.Uyển Nicole Dương
- Ngải Vị VỊ
- Ngân Xuyên
- Nghệ thuật
- Nghiêm Lương Thành
- Nghiêm Phương Mai
- Nghiêm Xuân Hồng
- Nghiên Cứu Phê Bình
- Ngo Thu
- Ngọc Anh
- Ngọc Duy Phan
- Ngoc Hien Bui
- Ngọc Linh
- Ngô Anh Tuấn
- Ngô Bảo Châu
- Ngô Đình Thẩm
- Ngô Đồng
- Ngô Hương Giang
- Ngô Khắc Tài
- Ngộ Không Phí Ngọc Hùng
- Ngô Liêm Khoan
- Ngô Minh
- Ngô Minh Khôi
- Ngô Ngọc Loan
- Ngô Ngọc Trai
- Ngô Nguyên Dũng
- Ngô Nhật Đăng
- Ngô Quốc Phương
- Ngô Quốc Thịnh
- Ngô Thế Vinh
- Ngô Thị Kim Cúc
- Ngô Thị Thanh Lịch
- Ngô Tùng Phong
- Ngô Tự Lập
- Ngô Văn
- Ngô Văn Giá
- Ngô Viết Nam Sơn
- Ngô Viết Trọng
- Ngô Vĩnh Long
- Ngô Xuân Hội
- Ngô Xuân Phúc
- Ngô Xuân Thảo
- Ngu Yên
- Nguyen Duc Thanh
- Nguyễn Hải Hoành
- Nguyễn Anh Dũng
- Nguyễn Anh Tuấn
- Nguyễn Anh Tuấn - đạo diễn
- Nguyễn Bá Chung
- Nguyễn Bách Việt
- Nguyễn Bảo Chân
- Nguyễn Bắc Sơn
- Nguyên Bình
- Nguyên Cầm
- Nguyên Cẩn
- Nguyên Chánh
- Nguyễn Chí Hoan
- Nguyễn Chí Thuật
- Nguyễn Chí Trung
- Nguyễn Chí Tuyến
- Nguyễn Chinh Trung
- Nguyễn Cung Thông
- Nguyễn Cường
- Nguyễn Danh Bằng
- Nguyễn Danh Huế
- Nguyễn Danh Lam
- Nguyễn Ðăng Thường
- Nguyễn Duy
- Nguyễn Dương Quang
- Nguyễn Đạt
- Nguyễn Đắc Kiên
- Nguyễn Đắc Xuân
- Nguyễn Đăng Điệp
- Nguyễn Đăng Hưng
- Nguyễn Đăng Khoa
- Nguyễn Đăng Mạnh
- Nguyễn Đăng Na
- Nguyễn Đăng Quang
- Nguyễn Đăng Thường
- Nguyễn Đình Ấm
- Nguyễn Đình Bin
- Nguyễn Đình Bổn
- Nguyễn Đình Chú
- Nguyễn Đình Cống
- Nguyễn Đình Đăng
- Nguyễn Đình Huỳnh
- Nguyễn Đình Thắng
- Nguyễn Đình Thi
- Nguyễn Đình Toàn
- Nguyễn Đổng Chi
- Nguyễn Đông Thức
- Nguyễn Đức
- Nguyễn Đức Dương
- Nguyễn Đức Hiệp
- Nguyễn Đức Mậu
- Nguyễn Đức Sơn
- Nguyễn Đức Thắng
- Nguyễn Đức Tiến
- Nguyễn Đức Tùng
- Nguyễn Đức Tường
- Nguyễn Gia Trí
- Nguyên Giác
- Nguyên Giác Phan Tấn Hải
- Nguyễn Hà Luân
- Nguyễn Hải Hoành
- Nguyễn Hải Yến
- Nguyễn Hàn Chung
- Nguyễn Hiến Lê
- Nguyễn Hoa Lư
- Nguyễn Hoài Nam
- Nguyễn Hoài Văn
- Nguyễn Hoài Vân
- Nguyễn Hoàn
- Nguyễn Hoàn Nguyên
- Nguyễn Hoàng Ánh
- Nguyễn Hoàng Anh Thư
- Nguyễn Hoàng Diệu Thủy
- Nguyễn Hoàng Diệu Thúy
- Nguyễn Hoàng Giao
- Nguyễn Hoàng Linh
- Nguyễn Hoàng Trung
- Nguyễn Hoàng Văn
- Nguyễn Hồng Anh
- Nguyễn Hồng Giao
- Nguyễn Hồng Hưng
- Nguyễn Hồng Lam
- Nguyễn Hồng Nhung
- Nguyễn Hồng Thục
- Nguyễn Huệ Chi
- Nguyễn Hùng
- Nguyễn Huy Hoàng
- Nguyễn Huy Thiệp
- Nguyễn Huy Vũ
- Nguyên Hưng
- Nguyễn Hưng Quốc
- Nguyễn Hương
- Nguyễn Hữu Đễ
- Nguyễn Hữu Hồng Minh
- Nguyễn Hữu Liêm
- Nguyễn Hữu Nhật
- Nguyễn Hữu Sơn
- Nguyễn Hữu Thiết
- Nguyễn Hữu Việt Hưng
- Nguyễn Hữu Vinh
- Nguyễn kc Hậu
- Nguyễn Khải
- Nguyễn Khánh Duy
- Nguyễn Khánh Trường
- Nguyễn Khắc An
- Nguyễn Khắc Bình
- Nguyễn Khắc Mai
- Nguyễn Khắc Phê
- Nguyễn Khắc Phi
- Nguyễn Khắc Phục
- Nguyễn Khiêm
- Nguyễn Khôi
- Nguyễn Kiến Phước
- Nguyễn Kiều Dung
- Nguyễn Kiều Hưng
- Nguyên Lạc
- Nguyễn Lãm Thắng
- Nguyễn Lan Phương
- Nguyễn Lân Bình
- Nguyễn Lân Thắng
- Nguyễn Lê Hồng Hưng
- Nguyễn Lệ Uyên
- Nguyễn Linh Giang
- Nguyễn Linh Quang
- Nguyễn Lộ Trạch
- Nguyễn Luận
- Nguyễn Lương Hải Khôi
- Nguyễn Lương Ngọc
- Nguyễn Lương Vỵ
- Nguyễn Mai
- Nguyễn Man Nhiên
- Nguyễn Mạnh An Dân
- Nguyễn Mạnh Côn
- Nguyễn Mạnh Đẩu
- Nguyễn Mạnh Tiến
- Nguyễn Manh Trinh
- Nguyễn Mạnh Trinh
- Nguyễn Mạnh Tuấn
- Nguyễn Mạnh Tường
- Nguyễn Minh Anh
- Nguyễn Minh Hòa
- Nguyễn Minh Kính
- Nguyễn Minh Nhị
- Nguyễn Minh Nhựt
- Nguyễn Minh Thuyết
- Nguyễn Mộng Giác
- Nguyên Ngọc
- Nguyễn Ngọc Chu
- Nguyễn Ngọc Giao
- Nguyễn Ngọc Hoa
- Nguyễn Ngọc Lanh
- Nguyễn Ngọc Liễm
- Nguyễn Ngọc Lung
- Nguyễn Ngọc Tâm
- Nguyễn Ngọc Thiện
- Nguyễn Ngọc Tú Anh
- Nguyễn Ngọc Tư
- Nguyên Nguyên
- Nguyễn Nguyên Bình
- Nguyễn Nhật Tín
- Nguyên Nhi
- Nguyễn Như Huy
- Nguyễn Phạm Hùng
- Nguyễn Phú Yên
- Nguyễn Phúc Vĩnh Ba
- Nguyễn Phượng
- Nguyễn Phương Đình
- Nguyễn Phương Mai
- Nguyễn Phương Mạnh
- Nguyễn Quang
- Nguyễn Quang A
- Nguyễn Quang Bình
- Nguyễn Quang Duy
- Nguyễn Quang Dy
- Nguyễn Quang Đồng
- Nguyễn Quang Hồng
- Nguyễn Quang Hưng
- Nguyễn Quang Lập
- Nguyễn Quang Thạch
- Nguyễn Quang Thân
- Nguyễn Quang Thiều
- Nguyễn Quang VInh
- Nguyễn Quân
- Nguyễn Quốc Lâm
- Nguyễn Quốc Thái
- Nguyễn Quốc Toàn
- Nguyễn Quốc Trụ
- Nguyễn Quốc Tuấn
- Nguyên Sa
- Nguyễn Sĩ Dũng
- Nguyễn Sơn Lâm
- Nguyễn Sỹ Phương
- Nguyễn Sỹ Tế
- Nguyễn Tà Cúc
- Nguyễn Tài Cẩn
- Nguyễn Tấn Cứ
- Nguyễn Tất Nhiên
- Nguyễn Thạch Giang
- Nguyễn Thái Hòa
- Nguyễn Thái Hợp
- Nguyễn Thái Sơn
- Nguyễn Thái Tuấn
- Nguyễn Thanh Bình
- Nguyễn Thanh Châu
- Nguyễn Thanh Giang
- Nguyễn Thanh Hiện
- Nguyễn Thanh Hùng
- Nguyễn Thanh Huy
- Nguyễn Thanh Huyền
- Nguyễn Thanh Mỹ
- Nguyễn Thành Nam
- Nguyễn Thanh Nghị
- Nguyễn Thanh Nguyệt
- Nguyễn Thành Phong
- Nguyễn Thanh Sơn
- Nguyễn Thành Sơn
- Nguyễn Thanh Tâm
- Nguyễn Thành Thi
- Nguyễn Thanh Tuyền
- Nguyễn Thanh Văn
- Nguyễn Thanh Việt
- Nguyễn Thế Hùng
- Nguyễn Thế Thanh
- Nguyễn Thị Bích Hậu
- Nguyễn Thị Bích Ngà
- Nguyễn Thị Bình
- Nguyễn thị Cỏ May
- Nguyễn Thị Dư Khánh
- Nguyễn Thị Hải
- Nguyễn Thị Hậu
- Nguyễn Thị Hiền
- Nguyễn Thị Hoàng
- Nguyễn Thị Hoàng Bắc
- Nguyễn Thị Khánh Minh
- Nguyễn Thị Khánh Trâm
- Nguyễn Thị Kim Chi
- Nguyễn Thị Kim Phụng
- Nguyễn Thị Minh Ngọc
- Nguyễn Thị Minh Thương
- Nguyễn Thị Ngọc Hải
- Nguyễn Thị Ngọc Nhung
- Nguyễn Thị Oanh
- Nguyễn Thị Phước
- Nguyễn Thị Thanh Bình
- Nguyễn Thị Thanh Hải
- Nguyễn Thị Thanh Lưu
- Nguyễn Thị Thanh Xuân
- Nguyễn Thị Thanh Yến
- Nguyễn Thị Thảo An
- Nguyễn Thị Thúy Hạnh
- Nguyễn Thị Thùy Linh
- Nguyễn Thị Thụy Vũ
- Nguyễn Thị Thuyền
- Nguyễn Thị Tịnh Thy
- Nguyễn Thị Từ Huy
- Nguyễn Thị Vinh
- Nguyễn Thiện Tống
- Nguyễn Thiện Tơ
- Nguyễn Thói Đời
- Nguyễn Thông
- Nguyễn Thu Quỳnh
- Nguyễn Thu Trang
- Nguyễn Thùy Dương
- Nguyễn Thúy Hạnh
- Nguyễn Thụy Long
- Nguyễn Thuỵ Phương
- Nguyễn Thùy Song Thanh
- Nguyễn Thỵ
- Nguyễn Thy Anh
- Nguyễn Tiến Dũng
- Nguyễn Tiến Lập
- Nguyễn Tiến Trung
- Nguyễn Tiến Văn
- Nguyễn Trần Bạt
- Nguyễn Tri Phương Đông
- Nguyễn Triệu Nam
- Nguyễn Trọng Bình
- Nguyễn Trọng Chức
- Nguyễn Trọng Huân
- Nguyễn Trọng Khôi
- Nguyễn Trọng Tạo
- Nguyễn Trung
- Nguyễn Trung Bảo
- Nguyễn Trung Dân
- Nguyễn Trung Hiếu
- Nguyễn Trung Kiên
- Nguyễn Trung Thuần
- Nguyễn Trường Giang
- Nguyễn Trường Huy
- Nguyễn Trường Uy
- Nguyễn Tuấn
- Nguyễn Tuấn Anh
- Nguyễn Tuấn Khoa
- Nguyễn Tùng
- Nguyễn Tùng Linh
- Nguyễn Tuyết Lan
- Nguyễn Tuyết Lộc
- Nguyễn Tư Nghiêm
- Nguyễn Tử Siêm
- Nguyễn Tường Bách
- Nguyễn Tường Thiết
- Nguyễn Tường Thụy
- Nguyễn Ước
- Nguyễn Vạn Phú
- Nguyễn Văn
- Nguyễn Văn Ba
- Nguyễn Văn Chính
- Nguyễn Văn Ðậu
- Nguyễn Văn Dũng
- Nguyễn Văn Đài
- Nguyễn Văn Gia
- Nguyễn Văn Hạnh
- Nguyễn Văn Hiệp
- Nguyễn Văn Hòa
- Nguyễn Văn Hùng
- Nguyễn Văn Huyên
- Nguyễn Văn Lợi
- Nguyễn Văn Lục
- Nguyễn Văn Miếng
- Nguyễn Văn Nghệ
- Nguyễn Văn Nho
- Nguyễn Văn Phong
- Nguyễn Văn Phú
- Nguyễn Văn Phước
- Nguyễn Văn Sâm
- Nguyễn Văn Sơn
- Nguyễn Văn Tao
- Nguyễn Văn Thiệu
- Nguyễn Văn Thọ
- Nguyễn Văn Trọng
- Nguyễn Văn Trung
- Nguyễn Văn Tuấn
- Nguyễn Văn Vĩnh
- Nguyễn Văn Xuân
- Nguyễn Vi Khải
- Nguyễn Vi Yên
- Nguyễn Viện
- Nguyễn Việt Anh
- Nguyễn Việt Chiến
- Nguyễn Viết Lãm
- Nguyễn Vĩnh Nguyên
- Nguyễn Vũ Hiệp
- Nguyễn Vũ Tiềm
- Nguyễn Vỹ
- Nguyễn Vy Khanh
- Nguyễn Xuân Diện
- Nguyễn Xuân Hằng
- Nguyễn Xuân Hoàng
- Nguyễn Xuân Hưng
- Nguyễn Xuân Khánh
- Nguyễn Xuân Khoát
- Nguyễn Xuân Nghĩa
- Nguyễn Xuân Nha
- Nguyễn Xuân Quang
- Nguyễn Xuân Thiệp
- Nguyễn Xuân Thọ
- Nguyễn Xuân Tiệp
- Nguyễn Xuân Tường Vy
- Nguyễn Xuân Xanh
- Nguyễn Ý Thuần
- Nguyên Yên
- Nguyễn-Chương Mt
- Nguyễn-hòa-Trước
- Nguyệt Chu
- Nguyệt Quỳnh
- Nguyệt Vi
- Ngự Thuyết
- Người Buôn Gió
- Ngyễn Trung Bảo
- Nh. Tay Ngàn
- Nhã
- Nhã Ca
- Nhã Duy
- Nhã Thuyên
- Nhan Do Thanh
- Nhân Hồng
- Nhật Chiêu
- Nhật Lệ
- Nhất Linh
- Nhật Tiến
- Nhật Tuấn
- Nhất Uyên
- Nhị Linh
- Nhị Ngã
- Nhóm Vì một Hà Nội xanh
- Như Huy
- Như Không
- Như Quỳnh
- Như Quỳnh de Prelle
- Như Ý
- Nhược Thủy
- Niall Ferguson
- Nick Hilden
- Nicolas Casey
- Nikulin
- Nina McPherson
- Ninh Dương
- Ninh Kiều
- Nobert Hummelt
- Nông Hồng Diệu
- NP Phan
- Obama
- Ocean Vương
- Octavio Paz
- Ogden Nash
- Oksana Zabuzhko
- Oleg Kashin
- Ondrej Slowik
- onggiaolang
- Orlando Figes
- Orwell
- Oscar Salemink
- Oscar Wilde
- Pablo Neruda
- Pablo Picasso
- Palmer
- Patrick Frater
- Patrick Lodge
- Paul Auster
- Paul Celan
- Paul Éluard
- Paul Hoover
- Paul Mendez
- Paul Mozur
- Paul Theroux
- Paul-François Paoli
- Paulus Lê Sơn
- Pavel Basinsky
- Pavlo Vyshebaba
- Paweł Kubiak
- Pawel Kuczynski
- Paweł Łepkowski
- Percy Mabandu
- Pervez Hoodbhoy
- Peter B. Zinoman
- Peter Hansen
- Peter Harvey
- Peter Kleiner
- Peter Singer
- Phạm Anh Tuấn
- Phạm Biểu Tâm
- Phạm Cao Hoàng
- Phạm Châu
- Phạm Chí Dũng
- Phạm Chi Lan
- Phạm Chu Sa
- Phạm Công Luận
- Phạm Công Thiện
- Phạm Công Út
- Phạm Duy
- Phạm Duy Nghĩa
- Phạm Đình Trọng
- Phạm Đình Vy
- Phạm Đoan Trang
- Phạm Hải Anh
- Phạm Hải Âu
- Phạm Hiền Mây
- Phạm Hoàng Quân
- Phạm Hồng Sơn
- Phạm Hùng Việt
- Phạm Huy Thông
- Phạm Khiêm Ích
- Phạm Kiều Tùng
- Phạm Kỳ Đăng
- Phạm Lệ Quyên
- Phạm Lê Vương Các
- Phạm Linh
- Phạm Lưu Vũ
- Phạm Minh Hoàng
- Phạm Minh Ngọc
- Phạm Minh Quân
- Phạm Minh Trung
- Phạm Ngọc Lư
- Phạm Ngọc Thái
- Phạm Ngọc Tiến
- Phạm Nguyên Trường
- Phạm Ngữ
- Phạm Phan Long
- Phạm Phú Cường
- Phạm Phú Hải
- Phạm Phú Minh
- Phạm Phú Phong
- Phạm Phú Thứ
- Phạm Phú Viết
- Phạm Phúc Thịnh
- Phạm Phương
- Phạm Quang Ái
- Phạm Quang Long
- Phạm Quang Trung
- Phạm Quang Tuấn
- Phạm Sỹ Sáu
- Phạm Tăng
- Phạm Thành
- Phạm Thành Hưng
- Phạm Thanh Nghiên
- Phạm Thảo Nguyên
- Phạm Thế Cường
- Phạm Thị
- Phạm Thị Anh Nga
- Phạm Thị Hoài
- Phạm Thị Kiều Ly
- Phạm Thị Ngọc
- Phạm Thị Phương
- Phạm Thiên Ân
- Phạm Thiên Thư
- Phạm Tín An Ninh
- Phạm Toàn
- Phạm Trần
- Phạm Trọng Chánh
- Phạm Trung Nghĩa
- Phạm Tuấn
- Phạm Tư Thanh Thiện
- Phạm Tường Vân
- Phạm Văn
- Phạm Văn Khoái
- Phạm Văn Quang
- Phạm Văn Song
- Phạm Văn Tình
- Phạm Văn Vũ
- Pham Viem Phuong
- Phạm Viêm Phương
- Phạm Viết Đào
- Phạm Việt Hưng
- Phạm Vũ Lửa Hạ
- Phạm Xuân Đài
- Phạm Xuân Hùng
- Phạm Xuân Nguyên
- Phạm Xuân Trường
- Phan An Sa
- Phan Ba
- Phan Bội Châu
- Phan Cẩm Thượng
- Phan Châu Thành
- Phan Cự Đệ
- Phan Đạo
- Phan Đắc Lữ
- Phan Đình Diệu
- Phan Độc Lập
- Phan Hải-Đăng
- Phan Hồng Giang
- Phan Huy Dũng
- Phan Huy Đường
- Phan Huy Lê
- Phan Huyền Thư
- Phan Kế Toại
- Phan Khôi
- Phan Lặng Yên
- Phan Mạnh Quỳnh
- Phan Nam Sinh
- Phan Ngọc
- Phan Nguyên
- Phan Nhật Nam
- Phan Nhiên Hạo
- Phan Ni Tấn
- Phan Phương Đạt
- Phan Quang
- Phan Tấn Hải
- Phan Tấn Uẩn
- Phan Thanh Bình
- Phan Thắng
- Phan Thế Hải
- Phan Thị Hà Dương
- Phan Thị Kim Phúc
- Phan Thị Trọng Tuyển
- Phan Thị Vàng Anh
- Phan Thu Vân
- Phan Thúy Hà
- Phan Trang Hy
- Phan Trí Đỉnh
- Phan Trọng Hoàng Linh
- Phan Văn Giưỡng
- Phan Văn Song
- Phan Văn Thắng
- Phan Vũ
- Phan Xine
- Phan Xuân Sinh
- Phannguyên Psg
- Phanxipăng
- Phaolô VI
- Pháp Hoan
- Pháp Vân
- Phapxa Chan
- Phát biểu nhận giải Văn Việt
- Phil Caputo
- Philip Larkin
- Philip Roth
- Phong Linh
- Phong Nguyen
- Phong Quang
- Phố Văn
- Phú Quang
- Phù Sa
- Phúc Lai GB
- Phúc Tiến
- Phunchok Stobdan
- Phùng Anh Kiệt
- Phùng Hi
- Phùng Hoài Ngọc
- Phùng Học Vinh
- Phùng Ngọc Kiên
- Phùng Nguyễn
- Phùng Quán
- Phùng Thành Chủng
- Phùng Thị Hạ Nguyên
- Phùng Thị Như Hà
- Phuong Ta
- Phương Hương
- Phương Phương
- Phương Thảo
- Phương Thuý
- Phương Uy
- Pierre Darriulat
- Pierre Lemieux
- Prashanth Parameswaran
- Qladimir Pyljow
- Quách Hạo Nhiên
- Quách Tấn
- Quách Thoại
- Quảng Diệu Trần Bảo Toàn
- Quang Dũng
- Quang Đức
- Quang Minh
- Quang Phan
- Quảng Tánh Trần Cầm
- Quậy Nguyễn
- Quế Hương
- Quốc Dũng
- Quốc Phương
- Quốc Toản
- Quyên Di
- Quyên Hoàng
- Quỳnh Iris de Prelle
- Quỳnh Vi
- Rabindranath Tagore
- Rainer Maria Rilke
- Ralph Chaplin
- Rebecca Mead
- Rebecca Solnit
- Reiner Traub
- Remo Verdickt
- Riccardo Gazzaniga
- Richard C. Paddock
- Richard Millet
- Richard Serra
- Robert Desnos
- Robert McCrump
- Roger Vu
- Roland Barthes
- Romain Rolland
- Ronald F. Inglehart
- Ruben David Gonzalez Gallego
- Russell Edson
- Ruth Ingram
- Ryszard Legutko
- Salman Rushdie
- Salvatore Babones
- Sam Dresser
- Sạn chữ
- Sandra Kerschbaumer
- Sara Teasdale
- Sarah Pulliam Bailey
- Sarah Thornton
- Sáu Nghệ
- Sergio Bitar
- Shakespeare
- Shannon Van Sant
- Sheikha A
- Sheila Fischman
- Sheila Ngoc Pham
- Sheri Berman
- Shigeeda Yutaka
- Shirin Ebadi
- Shukshin
- Simon Johnson
- Sire Apm Lukwesa
- Slavoj Žižek
- Sohaniim
- Son Kieu Mai
- Song Chi
- Song Hà
- Song Nguyễn
- Song Phạm
- Song Phan
- Song Thao
- Số đặc biệt
- Sơn Ca
- Sơn Hoàng Liên
- Sơn Kiều Mai
- Sơn Nam
- Stefano Harney
- Stephan Koester
- Stephen B. Young
- Steve Earle
- Susan Sontag
- Suzuki Katsuhiko
- Sương Nguyệt Minh
- Sương Quỳnh
- Svetlana Alexievich
- Svetlana Alexievitch
- Svetlana Alexiévitch
- Sylvia Plath
- T. Đ.
- T.Vấn
- Tạ Anh Thư
- Tạ Chí Đại Trường
- Tạ Duy Anh
- Tạ Tỵ
- Tạ Văn Tài
- Tạ Văn Thông
- Tạ Xuân Hải
- Tadeusz Rósewicz
- Tam Ích
- Tamarchenko
- Tàn Tuyết
- Tanaami Keiichi
- Taras Shevchenko
- Tarik Khaldi
- Tăng Quang
- Tâm An
- Tâm Chánh
- Tâm Don
- Tâm Thường Định
- Tâm Việt
- Tấn An
- Teolinda Gersão
- Teresa Mỹ Chúc
- Thạch Đạt Lang
- Thạch Quỳ
- Thạch Thảo
- Thái Bá Tân
- Thái Bá Vân
- Thái Bảo
- Thái Hà
- Thái Hạo
- Thái Kế Toại
- Thái Kim Lan
- Thái Ngọc San
- Thái Sinh
- Thái Thanh
- Thái Thăng Long
- Thái Tuấn
- Thái Văn
- Thái Văn Đào
- Thái Vũ
- Thạnh Đà
- Thanh Hằng - Anh Khoa
- Thành Lộc
- Thanh Nam
- Thanh Ngọc
- Thanh Phương
- Thanh Tâm Tuyền
- Thanh Thảo
- Thanh Thuỷ
- Thanh Trúc
- Thanh Tùng
- Thanh Xuân
- Thanhhà Lại
- Thảo Dân
- Thao Dinh
- Thảo luận
- Thảo Nguyên
- Thảo Trường
- Thảo Vy
- Thẩm Đống
- Thận Nhiên
- Thân Trọng Mẫn
- Thân Trọng Sơn
- Thế Dũng
- Thế Giang
- Thế Quân
- THẾ THANH
- Thế Uyên
- Thi Hoàng
- Thi Nguyên
- Thi sỹ ỦA
- Thi Vũ
- Thích Nhất Hạnh
- Thích Nữ Chân Không
- Thích Phước An
- Thierry Leclère
- Thierry Lentz
- Thiên Di
- Thiên Điểu
- Thiền Lâm
- Thiền Nguyễn
- Thiên Thai
- Thiện Tùng
- Thiện Ý
- Thiết Thạch
- Thiếu Khanh
- Thiều Mai Lâm
- Tho Nguyen
- Thomas A. Bass
- Thomas Bo Pedersen
- Thomas Mahler
- Thomas S. Mullaney
- Thông Đặng
- Thơ
- Thu Phong
- Thu Vàng
- Thuận
- Thuần Ngô
- Thuận Paris
- Thuận Thiên
- Thục Quyên
- Thụy An
- Thùy Dung
- Thụy Khuê
- Thùy Linh
- Thụy My
- Thủy Tiên
- Thư Bạn Đọc
- Thường Quán
- Thy An
- Tịch Ru
- Tiet Hung Thai
- Tiêu Dao Bảo Cự
- Tiêu Kiện Sinh
- Tiểu Tử
- Tillman Miller
- Timothy Brennan
- Timothy Garton Ash
- Timothy Snyder
- Tina Hà Giang
- Tomas Tranströmer
- Tô Đăng Khoa
- Tô Hải
- Tô Hoàng
- Tố Hữu
- Tô Lan Hương
- Tô Ngọc Vân
- Tô Thẩm Huy
- Tô Thùy Yên
- Tô Văn Trường
- Tôi Đây
- Tôn Thất Thông
- Tống Văn Công
- Trà Đóa
- Trà Nhiên
- Tracy K. Smith
- Tran Dinh Dung
- Tran Nam Dung
- Trang Châu
- Trang Hạ
- Trang Thanh
- Trang Thế Hy
- Trangđài Glassey Trầnguyễn
- Trangđài Glasssey-Trầnguyễn
- Trao đổi
- Trầm Tử Thiêng
- Trần Anh Hùng
- Trần Bá Đại Dương
- Trần Bang
- Trần Bình Nam
- Trần C. Trí
- Trần Cao Lĩnh
- Trần Cao Tường
- Trần Công Tâm
- Trần Công Tín
- Trần Dạ Từ
- Trần Dần
- Trần Doãn Nho
- Trần Dũng Thanh Huy
- Trần Duy
- Trần Duy Phiên
- Trần Duy Trung
- Trần Đăng Khoa
- Trần Đăng Tuấn
- Trần Đĩnh
- Trần Đình Bút
- Trần Đình Hoành
- Trần Đình Lương
- Trần Đình Sơn Cước
- Trần Đình Sử
- Trần Đình Triển
- Trần Đình Trợ
- Trần Độ
- Trần Đồng Minh
- Trần Đức Anh Sơn
- Trần Đức Thảo
- Trần Đức Tiến
- Trần Đức Tín
- Trần Đức Toản
- Trần Gia Huấn
- Trần Gia Ninh
- Trần Hà Linh
- Trần Hạ Tháp
- Trần Hạ Vi
- Trần Hải
- Trần Hạnh
- Trần Hậu
- Trần Hoài Anh
- Trần Hoài Thư
- Trần Hoàng Phố
- Trần Hoàng Trúc
- Trần Hoàng Vy
- Trần Hùng
- Trần Huy Bích
- Trần Huy Minh Phương
- Trần Huy Quang
- Trần Huỳnh Duy Thức
- Trần Hữu Dũng
- Trần Hữu Khánh
- Trần Hữu Quang
- Trần Hữu Tá
- Trần Hữu Thục
- Trần Khánh Triệu
- Trần Kiêm Đoàn
- Trần Kiêm Trinh Tiên
- Trần Kim Trắc
- Trần Kỳ Trung
- Trần Lam
- Trần Lê Sơn Ý
- Trần Lương
- Trần Lý Trí Tân
- Trần Mạnh Hảo
- Trần Mạnh Tuấn
- Trần Minh Phi
- Trần Minh Quốc
- Trần Mộng Tú
- Trần Nam Bình
- Trần Ngân Hà
- Trần Nghi Hoàng
- Trần Ngọc Cư
- Trần Ngọc Hiếu
- Trần Ngọc Tuấn
- Trần Ngọc Vương
- Trần Nguyên Đán
- Trần Nhã Thụy
- Trần Nhương
- Trần Phong Giao
- Trần Phong Vũ
- Trần Quang Đức
- Trần Quang Lộc
- Trần Quốc Nam
- Trần Quốc Thuận
- Trần Quốc Toàn
- Trần Quốc Trọng
- Trần Quốc Vượng
- Trần Quyết Thắng
- Trân Sa
- Trần Song Hào
- Trần Thành
- Trần Thanh Ái
- Trần Thanh Cảnh
- Trần Thanh Huy
- Trần Thanh Vân
- Trần Thắng
- Trần Thế Vĩnh
- Trần Thị Băng Thanh
- Trần Thị Diệu Tâm
- Trần Thị Lai Hồng
- Trần Thị Lam
- Trần Thị NgH.
- Trần Thị Nguyệt Mai
- Trần Thị Phương Phương
- Trần Thị Thanh Thoả
- Trần Thị Trường
- Trần Thiện Đạo
- Trần Thùy Mai
- Trần Tiến
- Trần Tiễn Cao Đăng
- Trần Tiến Dũng
- Trần Tiễn Khanh
- Trần Tố Nga
- Trần Trọng Dương
- Trần Trọng Thức
- Trần Trọng Vũ
- Trần Trung Chính
- Trần Trung Đạo
- Trần Tuấn
- Trần Từ Mai
- Trần Vàng Sao
- Trần Văn Chánh
- Trần Văn Đỉnh
- Trần Văn Khê
- Trần Văn Minh
- Trần Văn Nam
- Trần Văn Thọ
- Trần Văn Thủy
- Trần Văn Tý
- Trần Vấn Lệ
- Trần Việt Hà
- Trần Viết Ngạc
- Trần Vinh Dự
- Trần Vũ
- Trần Vũ Hải
- Trần Vương Thuấn
- Trần Vương Thuận
- Trần Wũ Khang
- Trần Xuân Hoài
- Trần Xuân Linh
- Trần Xuân Lĩnh
- Trần Xuân Thảo
- Trần Yên Hòa
- Trần Yên Nguyên
- Trên
- Trên Facebook
- Trên Facebook/Minds
- Trên kệ sách
- Trên trang diaCRITICS
- Trí Hiệu Dân
- Triều Anh
- Triều Hoa Đại
- Triêu Nhan
- Triều Sơn
- Triệu Tử Dương
- Trịnh Anh Tuấn
- Trịnh Bá Phương
- Trịnh Bách
- Trịnh Cao Hòa Thanh
- Trịnh Chu
- Trịnh Công Sơn
- Trịnh Cung
- Trịnh Duy Kỳ
- Trịnh Hữu Long
- Trịnh Kim Tiến
- Trịnh Lữ
- Trịnh Minh Tuấn
- Trịnh Sơn
- Trịnh Thanh Thủy
- Trịnh Thu Tuyết
- Trịnh Vĩnh Phúc
- Trịnh Xuân Thuận
- Trịnh Xuân Thủy
- Trịnh Y Thư
- Trọng Anh
- Trọng Phú
- Trọng Thành
- Tru Sa
- Trúc Giang
- Trúc Thông
- Trúc Ty
- Trump
- Trung Bảo
- Trung Dũng Kqd
- Trùng Dương
- Trung Trung Đỉnh
- Trư Sa
- Trường An
- Trương Anh Ngọc
- Trương Anh Thụy
- Trương Chính
- Trương Duy Nhất
- Trương Đăng Dung
- Trương Điện Thắng
- Trương Đình Phượng
- Trương Hồng Quang
- Trương Huy San
- Trường Minh
- Trương Ngọc Chương
- Trương Nguyên
- Trương Nguyện Thành
- Trương Nhân Tuấn
- Trương Phượng
- Trương Quang
- Trương Quang Đệ
- Trương Quang Nhuệ
- Trương Quang Vĩnh
- Trương Thị Ngọc Hân
- Trương Thiên Phàm
- Trương Thu Hiền
- Trương Tố Hoa
- Trương Trọng Nghĩa
- Trương Tửu
- Trương Văn Dân
- Trương Văn Vĩnh
- Trương Vũ
- Trương Xuân Thiên
- Tú Mỡ
- Tù Quốc Hoài
- Tù Sâm
- Tú Trung Hồ
- Tuấn Duy
- Tuấn Khanh
- Tuân Nguyễn
- Tuấn Thảo
- Tuệ Anh
- Tuệ Đăng
- Tuệ Nguyên
- Tuệ Nhân
- Tuệ Nhật
- Tuệ Sĩ
- Tuệ Sỹ
- Tùng Dương Cola
- Tung Nguyen
- Turner
- Túy Hồng
- Tuyết Nghi
- Tư
- Từ Dung
- Tư liệu
- Tử Linh
- Từ Mai Trần Huy Bích
- Từ Quốc Hoài
- Từ Sâm
- Từ Thức
- Tưởng
- Tương Lai
- Umberto Eco
- Uông Tăng Kỳ
- Uông Triều
- Uyển Ca
- Uyên Nguyễn
- Uyên Thao
- Uyên Vũ
- V. Erofiev
- Vàng A Giang
- Varlam Shalamov
- Vasco Gargalo
- Vasily Makarovich
- Văn
- Văn Biển
- Văn Cao
- Văn Chinh
- Văn Công Hùng
- Văn Giá
- Văn học
- Văn học Miền Nam 54-75
- Văn Như Cương
- Văn Quang
- Văn Tâm
- Văn Việt
- Văn.
- Vấn đề hôm nay
- Vận Động Ứng Cử Đại Biểu Quốc Hội 2016
- Vân Hạ
- Vân Phi
- Velcrow Ripper
- Veronica Melkozerova
- Vi Lãng
- Vi Trần
- Vi Yên
- Viet Thanh Nguyen
- Viên Linh
- Việt Bách
- Việt Bình
- Việt Dzũng
- Việt Khang
- Việt Lang
- Việt Phương
- Viktor Maslov
- Vinh Anh
- Vĩnh Hảo
- Vĩnh Quyền
- Virginia Heffernan
- Virginia Woolf
- Vladimir Nabokov
- Võ An Đôn
- Võ Anh Minh
- Võ Anh Thơ
- Võ Bá Cường
- Võ Đắc Danh
- Võ Định Hình
- Võ Đức Phúc
- Võ Hồng
- Võ Huy Tâm
- Võ Hương Quỳnh
- Võ Kỳ Điền
- Võ Ngàn Sông
- Võ Phiến
- Võ Thị Hảo
- Võ Thị Thu Hằng
- Võ Tiến Cường
- Võ Tòng Xuân
- Võ Trí Hảo
- Võ Văn Quản
- Võ Văn Tạo
- Võ Văn Thôn
- Võ Xuân Quế
- Võ Xuân Sơn
- Volker Weidermann
- Volodymyr Vynnychenko
- Volodymyr Zelenskyy
- Vũ Bằng
- Vũ Biện Điền
- Vũ Cao Đàm
- Vũ Cát Tường
- Vũ Đình Hòe
- Vũ Đình Huỳnh
- Vũ Đình Liên
- Vũ Đình Phòng
- Vũ Đức Khanh
- Vũ Đức Phúc
- Vũ Đức Sao Biển
- Vu Gia
- Vũ Hà Văn
- Vũ Hạnh
- Vũ Hoàng Chương
- Vũ Hoàng Thư
- Vũ Hồng Ánh
- Vũ Huy Ngọc
- Vũ Huy Quang
- Vũ Khắc Hoè
- Vũ Khắc Khoan
- Vũ Kim Hạnh
- Vũ Kim Thu
- Vũ Lâm
- Vũ Lập Nhật
- Vũ My Lan
- Vũ Ngọc Giao
- Vũ Ngọc Hoàng
- Vũ Ngọc Tâm
- Vũ Ngọc Tiến
- Vũ Nho
- Vũ Oanh
- Vũ Quang Việt
- Vũ Quí Hạo Nhiên
- Vũ Quốc Ngữ
- Vũ Quỳnh Hương
- Vũ Quỳnh Nh.
- Vũ Thành Sơn
- Vũ Thanh Tâm
- Vũ Thanh Tùng
- Vũ Thành Tự Anh
- Vũ Thế Khôi
- Vũ Thị Hải
- Vũ Thị Nhuận
- Vũ Thị Phương Anh
- Vũ Thị Phương Lan
- Vũ Thị Thanh
- Vũ Thị Thanh Mai
- Vũ Thư Hiên
- Vũ Tiến Lập
- Vũ Trọng Khải
- Vũ Tuấn Hoàng
- Vũ Từ Trang
- Vũ Tường
- Vũ Viết Tuân
- Vũ Xuân Tửu
- Vương Bích Ngọc
- Vương Đan
- Vương Huy
- Vương Ngọc Minh
- Vương Tiểu Nhị
- Vương Trí Nhàn
- Vương Trọng
- Vương Trùng Dương
- Vương Trung Hiếu
- Vy Thảo
- W. H. Auden
- Wa Praong
- Walt Whitman
- Walter Isaacson
- Wayne Karlin
- Wells
- Wendy Barker
- Wilhelm Schmid
- Will Nguyen
- William Carlos Williams
- William Nee
- William Stafford
- William Stanley Merwin
- Winston Phan Đào Nguyên
- Wislawa Szymborska
- Wolf Biermann
- Wolfgang Borchert
- Wynn Gadkar Wilcox
- Xie Tao
- Xuân Ba
- Xuân Diệu
- Xuân Dương
- Xuân Đài
- Xuân Minh
- Xuân Phượng
- Xuân Sách
- Xuân Thọ
- Xuân Vũ
- Xương Văn
- Y Chan
- Ý Nhi
- Y Uyên
- Yanis Varoufakis
- Yevgeny Yevtushenko
- Yên Ba
- Yên Khắc Chính
- Yến Năng
- Yên San
- Yên San Thụy Miên
- Yiyun Li
- Yoko Ogawa
- Yōko Ogawa
- Yoko Tawada
- Young Sang Lee
- Yuliya Ilchuk
- Yuno Bigboi
- Yves Sintomer
- Yvette Tan
- Zac Herman
Đêm nô lệ
Truyện
Lưu Thủy Hương
Bây giờ tôi sợ luôn chuyện đi ngủ. Bởi, cứ vừa chợp mắt là bị mụ phù thuỷ da đen lôi tuột đi. Buổi sáng tỉnh dậy, thân mình đau đớn rệu rã. Chân bước không nổi. Tay nhấc không lên. Tôi nằm bẹp trên giường, mắt mở thao láo, nguyền rủa kiếp nô lệ vừa trải qua trong đêm. Thật là kinh khủng. Một đêm bị đánh tan da nát thịt. Một đêm bị đóng cọc phơi nắng. Một đêm bị trấn nước trong hố xả phân bò. Xưa nay tôi vẫn chê bai giống dân da đen, họ chỉ biết cúi đầu chịu nhục mà chẳng có một cuộc nổi dậy nào suốt chiều dài lịch sử. Dân da vàng mình thì đừng hòng, hễ bị đàn áp là kháng chiến, khởi nghĩa, tiến công nổi dậy. Bây giờ mọi chuyện đảo ngược lên hết. Tôi là một thằng nô lệ hằng đêm cúi đầu cho người ta đánh đập hành hạ. Ngay bữa tối tân hôn, tụi tay sai của thằng Dijero còn xông vô tận góc lều, bắt luôn vợ mới cưới của tôi. Trong mơ tụi tôi lấy nhau, nhưng tôi chưa làm kịp làm gì ngoài chuyện len lén vỗ mông Santa khi vác maniok ngoài bãi.
Giấc mơ khủng khiếp đó lấn sang tới ban ngày, phá hoại cuộc sống yên bình của một con người yêu tự do. Tiếng động thoáng qua ngoài cửa cũng làm tôi giật mình, tim đập thình thịch. Gió thoảng qua hiên cũng mang theo hơi ẩm đồng ruộng, mùi phân bò, tiếng chó săn hung tợn. Sau giờ đóng cửa quán tôi đi lang thang, chẳng dám về nhà. Nhiều bữa mệt quá, nằm đại lên băng ghế đá bên đường, nhưng cứ vừa thiếp đi là con mẹ phù thuỷ có cặp mắt to như cái chén tống nước lại mò tới. Tôi có trốn chỗ nào nó cũng tìm ra. Cứ tưởng như nó biết hết những xó xỉnh trong thành phố này.
Tôi sống ở Berlin. Tôi biết rõ, chẳng có nơi nào trong thành phố chứa đầy nguy hiểm như khu Kotti, điểm hẹn của đủ loại tội phạm người ngoại quốc. Ngày cũng như đêm, mỗi con đường, mỗi góc công viên đều là điểm nóng của đĩ điếm, ma cô, thuốc phiện, cướp giật, đâm chém, lừa đảo. Cây cầu sắt khai rình nước tiểu bắc ngang dòng sông nối từ đại lộ Các Mác qua miền tây thành phố. Đứng trên cầu nhìn xuống, thấy nước sông đen thui thủi. Nước chảy qua khu vực này bỗng đổi màu ghê rợn mà chẳng phải do rác rưởi hay cống rãnh. Đó là màu của tội ác từ thời thành phố còn bị chia cắt, cho tới lúc sự thống nhất biến nơi này thành bãi rác tệ nạn của cả hai bên. Tội ác không trôi đi mà đọng thành lớp bùn dày đặc dưới đáy sông.
Vậy mà tôi mò tới đây với hy vọng, ở cái chỗ kinh khủng nhất của thành phố thì giấc mơ quái đản kia không tìm tới. Mà đúng như rằng. Suốt ba đêm liền tôi ngủ yên trong công viên Görli, chẳng mơ mộng gì. Buổi sáng tỉnh dậy tươi tắn, khoẻ khoắn tôi đi về nhà tắm rửa, ăn uống chuẩn bị giấc trưa đi làm. Hy vọng tụi buôn nô lệ quên tôi luôn, tới mùa đông tôi đã có thể về nhà ngủ lại. Cẩn thận hơn nữa, tôi lấy lọ nghẹ trong bếp quẹt lem nhem mặt mũi chân tay, giấu luôn giấy tờ tuỳ thân trong cốp xe.
Đêm thứ tư, tôi vừa chợp mắt thì giật mình tỉnh giấc. Ánh đèn công viên soi lên hai cái bóng đen to lớn đen thui. Một thằng cầm dao. Một thằng cầm dây thòng lọng.
"Đích thị là CÁ". Tên cầm thòng lọng nói. "Nó nằm đây ba đêm nay, chỉ giả vờ ngủ. Cho nó một dao xong chuyện".
Con dao vung lên lấp lánh ánh đèn. Nó nhắm ngay ngực tôi đâm xuống. Trong cơn hãi hùng, tôi chỉ còn kịp la lên:
"Không có gì quý hơn độc lập tự do".
Mũi dao nhọn hoắc đụng vô ngực. Hơi lạnh kim loại xuyên qua lỗ lủng trên áo, chạy thẳng vô tim. Tôi nằm ngay đơ, đinh ninh mình đã chết rồi. Thằng kia bỗng quăng dao đi, xốc tôi đứng dậy. Cử động đột ngột làm mấy vết thương trên lưng tôi toét ra, đau đớn kinh khủng. Tôi muốn la lên nhưng cổ họng khô đắng.
"Giời ơi. Hoá ra là đồng chí nhân dân mình". Thằng cầm thòng lọng mừng rỡ nắm chặt tay tôi.
Lúc đó tôi mới nhận ra mấy thằng mít còi. Tụi này đứng bán thuốc lá lậu ở cổng ga xe lửa, chỉ do đèn đường soi ngược mà hoá ra to lớn hãi hùng. Thằng cầm dao nói giọng miền Trung nặng như đá:
"Răng mà khổ. Chẳng giấy tờ tiền bạc gì trong người. Bác vừa trốn trại ra à?".
Chẳng hiểu nó hỏi trại nào. Trại tị nạn hay trại nô lệ? Tôi thọt tay vô túi quần jean kiểm tra lại. Bàn tay tôi tuột qua lớp vải thô của cái quần đùi dơ dáy. Không ngờ bộ đồ trên người tôi bị ăn trộm cởi đi hồi nào. Sương đêm rớt xuống bả vai bị đánh hồi chiều làm vết thương nở ra lạnh rát. Từ ba ngày nay, tụi nó trói tôi trong chuồng ngựa, đánh đập dã man. Tôi đói lả người chỉ biết liếm nước chảy ra từ máng ngựa để cầm hơi. Chuyện này hình như có liên quan gì đó tới vụ Santa bị bắt.
"Bác cầm tạm chỗ tiền này rồi biến khỏi đây cho bọn em nhờ". Thằng cầm thòng lọng cởi cái áo khoác đưa cho tôi. "Đêm nay bọn em quyết chiến với quân thù, khu vực này chẳng phải chỗ cho bác ngủ".
Tôi biết đám mafia thuốc lá này rất dữ dằn, nhưng nghe đâu họ cũng có chút nghĩa tình. Tên trùm đánh thuốc qua Đông Âu từng là thiếu tá công an, con trai của dũng sĩ diệt Mỹ đất Quảng Bình. Nếu tụi nó chịu giúp đỡ, chắc tôi sẽ được giải phóng khỏi kiếp nô lệ. Tôi xoay người cho hai đứa coi những vết thương khủng khiếp trên lưng, đau đớn tâm sự:
"Tôi có một giấc mơ…".
Hai đứa lắc đầu xua tay lia lịa, nói tôi phải đi ngay ra khỏi công viên. Trong bóng đêm, mấy lùm cây tử đinh hương đen đúa hiện ra đầy đe doạ. Thằng cầm dao lại lục lọi trong túi, móc ra một cái bật lửa, nhét vô tay tôi. Hình như tụi nó cũng chẳng có nhiều tiền bạc gì. Cái bật lửa nằm gọn trong tay còn ấm hơi người. Tôi lận nó vô lưng quần đùi, nghẹn ngào cố nói thêm:
"Vợ tôi bị bắt từ mùa xuân…".
Tụi nó đưa luôn con dao cho tôi, an ủi:
"Xuân này hơn hẳn những xuân qua…".
Thoang thoảng trong đêm tháng tư mùi hoa tử đinh hương. Tôi cầm dao theo con đường trải đá tảng dẫn ra bờ sông. Đoạn dọc theo chân cầu, hàng quán nhấp nháy ánh đèn. Tôi không lạ gì khu vực này, bên trong đó là hang ổ đĩ điếm, ma tuý. Mấy thằng ma cô đứng trước cửa để lộ bắp tay lực lưỡng xăm chằng chịt, cặp mắt lườm lườm như ác thú. Tôi quyết định đi bộ ra đại lộ Các Mác uống ly bia chờ trời sáng rồi lái xe về nhà. Đằng nào cũng đã mất giấc ngủ đêm nay. Vậy mà hay.
Quán bia ở cuối đường bờ sông, ngay khúc quẹo qua ga xe lửa. Ngọn đèn bão tù mù treo trên khung cửa gỗ phủ đầy dây leo khô héo. Một quán bia nhỏ tồi tàn, bốc mùi khăm khẳm lẽ ra chẳng gây được sự chú ý nào. Riêng có tấm biển nguệch ngoạc hàng chữ bằng phấn đỏ "Santa Catarina" làm tôi nghẹn thở. Vợ tôi sanh ra ở Santa Catarina, bị bán sang đồn điền Dijero năm lên mười tuổi, từ đó cô thất lạc cả cha lẫn mẹ, chỉ còn giữ được cái tên. Tôi đẩy cửa bước vô. Cánh cửa gỗ nặng trịch như bị kẹt giữa đám dây khô lùng bùng. Bên trong tối mịt, nóng ẩm và ồn ào khủng khiếp. Xuyên qua ánh sáng yếu ớt hắt ra từ ô cửa sổ duy nhất, tôi chậm chạp nhận ra những cái bóng đen lố nhố. Mùi mỡ cháy, mùi đậu đen hầm, mùi súp maniok… đặc quánh trong không khí. Tôi rùng mình đẩy cửa lùi lại. Mùi của bếp ăn người nô lệ. Cánh cửa bây giờ không mở ra được nữa, nó kẹt cứng vô cái khung xiêu vẹo. Phía bên trong lại không có tay cầm, cứ như nó chỉ được mở ra từ bên ngoài. Tôi nổi nóng co chân đá thiệt mạnh lên tấm gỗ nứt nẻ. Những tiếng động trong quán dường như im bặt. Đám thực khách ngừng ăn giương mắt nhìn về phía tôi. Bây giờ tôi đã quen với bóng tối. Chung quanh tôi hiện ra những cặp môi dày đói khát, những hàm răng to khỏe.
"Một ly Caipirowska pha đá lạnh". Tôi giấu con dao dưới vạt áo khoác, lấy giọng tự nhiên nói. "Ở đây thiệt là nóng bức và… tối tăm nữa".
Những cái đầu tóc xoăn lại cúi xuống bàn hì hục ăn. Tôi lần mò tìm được một góc bàn trống khuất sau cột nhà, bên cạnh cửa sổ. Ánh sáng từ bờ sông hắt vô vừa đủ cho người ta cảm nhận những vật cản xung quanh. Bên trên cửa sổ có treo một cái khung tròn trịa, dường như là bánh xe bò. Cơn buồn ngủ lúc này lại kéo tới, tôi nhắm mắt chực thiếp đi cho tới lúc ly cocktail rớt bộp ngay trước trán. Tôi ngước lên nhìn, suýt nữa thì la làng.
Trong bóng tối tù mù, bộ mặt phù thuỷ hiện ra với hai con mắt to bằng cái chén tống nước. Dĩ nhiên vẫn là con mẹ hằng đêm lôi cổ tôi đi. Bây giờ nó đứng trước mặt tôi, tuy trẻ trung xinh đẹp trong vai gái bán bar, nhưng tôi vẫn kinh khiếp nhận ra cặp mắt to đùng trắng dã của nó. Tôi vùng đứng dậy, đầu đập vô cái bánh xe bò làm cả chái nhà rung lên.
Mụ phù thuỷ cười hinh híc. Cái kiểu cười mồi chài lẳng lơ làm một người đàn ông đứng đắn phải khó chịu. Tôi nghiêm mặt ngồi xuống, nhấp một ngụm nước cho đỡ căng thẳng. Mụ cũng ưỡn ẹo ngồi lên cái ghế trống trước mặt. Cặp chân duỗi ra chạm vô đùi tôi. Làn da mềm mại mỡ màng. Ánh sáng yếu ớt dồn hết vô chỗ áo xẻ sâu phơi ra nửa phần vú đầy ắp, phập phồng. Chẳng biết đồ thiệt hay đồ giả. Mỗi đêm một hình dạng, mỗi giấc mơ một khuôn mặt. Nhưng bao giờ cũng mập mạp no đủ và rửng mỡ.
"Tôi có một giấc mơ". Mụ phù thuỷ bắt đầu nói.
"Hả? Tôi cũng có một giấc mơ".
"Tôi mơ thấy mình bị con chó có cặp mắt to bằng chén tống nước bắt đi và anh đã hôn tôi". Mụ phù thuỷ mơ màng chớp đôi mắt to đùng, chìa cặp môi dày tô đỏ về phía trước. Tôi lặng người nghe hơi thở nóng ướt của mụ thổi ào ạt lên má.
"Láo toét. Đó là truyện cổ tích Cái Bật Lửa. Truyện này hồi nhỏ tôi có đọc qua, cùng với truyện Hoàng Đế Cởi Truồng". Tôi nghiêm túc nói thêm cho rõ. "Chính tôi mới là người bị mụ phù thuỷ có cặp mắt to bằng chén tống nước bắt đi. Bây giờ đề nghị mụ hãy chấm dứt câu truyện và trả lại tự do cho tôi".
"Nếu anh đưa trả cho tôi chiếc bật lửa".
Tôi buột miệng hỏi:
"Nhưng mụ lấy cái bật lửa làm gì?".
Mụ đáp:
"Này anh lính. Không việc gì đến anh. Lấy được tiền rồi thì trả ta cái bật lửa đây".
Tôi cương quyết:
"Không! Nói ngay cho ta biết mụ định lấy chiếc bật lửa làm gì, không thì ta rút dao chém cổ mụ bây giờ".
Mụ phù thuỷ vẫn khăng khăng:
"Không được!".
Tôi rút con dao ra định chặt phăng cái đầu tóc loăn xoăn. Con dao giơ lên cao mấy lần rồi lại ngập ngừng buông xuống. Tôi hoang mang hỏi:
"Nhưng mụ có phải là mụ phù thuỷ không?".
"Dĩ nhiên là không. Và anh cũng chẳng phải là anh lính dũng cảm". Mụ đàn bà dài giọng ra mỉa mai.
Bây giờ thì mọi chuyện rối nùi lên.
"Vậy tôi là ai?".
"Vậy Santa là ai?".
"Cô ấy là một người nô lệ".
"Cô ta là một đứa cứng đầu không chịu yên thân làm nô lệ".
"Trời đất, có chuyện bịa đặt đó nữa sao? Nô lệ da đen hiền như cục đất mà". Tôi oán hận nhớ tới khoảng thời gian khủng khiếp mà mình phải chịu đựng từ khi Santa bị bắt. Chụp mũ kiểu này thiệt là giết người không gươm đao.
"Cô ta bị bắt vì tội khủng bố chống chính quyền nhân dân, theo điều lệ 84 BLHS".
Bây giờ tôi đâm ra hoang mang, có dẫn chứng luật lệ rành rành là có khả năng phạm tội. Chắc Santa dính líu vô một tổ chức phản động nào đó. Trăm sự cũng vì con mụ phù thuỷ này. Trong lúc tôi chỉ muốn yên thân làm người bán quán sushi, thì nó cứ kéo tôi vô những chuyện phiền phức.
"Mụ lôi ta vô câu chuyện kinh khủng này, phá hoại cuộc sống yên bình của ta, chỉ vì một cái bật lửa khốn khiếp".
"Anh trả cái bật lửa cho ta".
Thiệt không chịu nổi. Tôi có hút thuốc bao giờ đâu mà có bật lửa. Tôi uống một hơi hết ly caipi pha wodka. Bây giờ thì mặc kệ luôn chuyện tôi là ai và con mụ này là ai. Đã biết rõ mặt nhau rồi thì nó đừng hòng tới bắt sống tôi làm nô lệ. Tôi cầm con dao hoa lên mấy vòng đe doạ rồi kêu thêm hai ly cocktail nữa. Mùi đồ ăn nô lệ nghèo nàn vẫn đặc quánh trong căn phòng. Bao tử tôi nhộn nhạo chỉ muốn nôn hết chỗ sushi ăn hồi chiều ra. Tôi mệt mỏi lả đi trong đêm không ánh lửa. Những bãi lầy xa bất tận không phương hướng. Tôi dẫm bàn chân lở loét lên vạt ruộng khô nẻ, cố lết đi. Tiếng chó săn sủa lên từng hồi hung tợn phía sau lưng, nhưng tôi đã cạn hết sức lực. Giấc mơ nô lệ không hề chấm dứt.
Tôi tỉnh dậy trong căn phòng yên tĩnh nhìn ra công viên đầy hoa tím. Cả thân mình tôi đau đớn vì trận đòn trừng phạt tối hôm qua. Chỗ khớp cổ bị dây thòng lọng kéo đi không để lại dấu vết gì, nhưng tưởng như vẫn còn sưng tấy. Tôi khó khăn nuốt nước miếng lần mò lết vô nhà tắm, cởi bộ đồ jean ra. Buổi tối hôm qua không tới nỗi vô ích, dù gì tôi cũng biết được chỗ con mụ phù thuỷ lui tới. Chỉ cần chứng minh được nó dính líu vô đường dây buôn người là có thể báo cho cảnh sát. Viễn cảnh sáng sủa đó làm tôi thấy đỡ đau.
Trên đường đi làm, tôi lái xe ngang qua đại lộ Các Mác, tìm lại cái quán của người da đen tối hôm qua. Thiệt lạ lùng. Tôi lái xe qua đoạn đường bờ sông ba lần vẫn không tìm ra cái quán xập xệ đó. Nhan nhản dọc bên con phố nhà cao tầng khang trang là hàng quán của người Thổ và Ả Rập, tuyệt nhiên không có quán bia nào mang tên Santa Catarina. Tôi dừng xe lại, hỏi những người đi đường. Không ai biết tên quán. Có người lại chỉ tận đâu về Prenzlauer Berg, nơi có nhiều sinh viên người Nam Mỹ cư ngụ. Bây giờ tôi lại tin vô một giấc mơ khác, một người nô lệ da đen nằm mơ thấy mình làm anh bán sushi.
Nhưng còn cái bật lửa? Cảm giác ớn lạnh xộc tới làm tôi hoảng quá đạp lên thắng xe. Tiếng nhấn còi phía sau vang lên đầy giận dữ. Tôi tấp xe lên lề, ngồi như kẻ mất hồn. Trong đám bòng bòng rối nùi đó bỗng ló ra một đầu mối. Sự thật là tôi có giữ trong tay cái bật lửa của hai tên Quảng Bình. Cảm giác ấm áp khi cầm nó trong tay không thể lầm lẫn được. Không biết bây giờ nó biến đi đằng nào? Dĩ nhiên tụi bán thuốc lá phải có bật lửa, nhưng sao mụ phù thuỷ cứ lải nhải nói về cái bật lửa nào đó.
Tôi vội vàng lái xe ra quán, vừa mở cửa đã phóng tới bật laptop. Tôi tìm trên mạng câu chuyện cổ tích mà tôi chỉ nhớ láp nháp.
http://truyencotich.vn/truyen-co-tich/co-tich-the-gioi/chiec-bat-lua.html
Càng đọc truyện càng thấy rối loạn. Rốt cuộc, tôi là ai, con mụ phù thuỷ là ai, Dijero là ai trong câu chuyện cổ tích của Andersen?
Ngày làm việc hôm nay dài như cả thế kỷ. Hai lần tôi lẫn lộn nagiri với maki. Khách hàng cười xuề xoà bỏ qua, chỉ hỏi mượn bật lửa để hút thuốc. Tôi đâm hoảng:
"Tiệm này cấm hút thuốc".
Mấy người khách trố mắt nhìn tôi ngạc nhiên.
"Làm gì có chuyện đó".
Thế giới đảo điên hay đám khách này hoá điên. Lệnh cấm hút thuốc trong quán ăn trên toàn liên bang đã có từ năm 2008, tại sao bây giờ lại có người hỏi mượn bật lửa. Mà đây là đâu chứ? Năm này là năm nào? Trời hỡi, mọi chuyện rối nùi từ cái bật lửa.
Tôi quyết định trở lại công viên Görli ban đêm tìm hai cha nội bán thuốc để hỏi cho ra ngô khoai. Nắng chiều tắt chậm rãi trên vùng công viên rộng mười bốn hecta. Tôi nằm đúng lên cái ghế đêm hôm trước. Quá mệt mỏi sau một ngày mất ngủ, tôi thiếp liền sau đó. Giữa bóng đêm mịt mùng, mọi chuyện lại diễn ra y hệt như lần trước. Cũng hai thằng cầm dao và cầm thòng lọng, nghe đúng mật khẩu "không có gì quý hơn độc lập tự do" thì nghẹn ngào nhận ra đồng chí nhân dân mình. Hai đứa dúi tiền vô tay tôi, hối thúc:
"Bác cầm tiền rồi biến khỏi đây cho bọn em nhờ".
Thằng cầm dao lại lục lọi trong túi, cẩn thận móc ra một cái bật lửa, nhét vô tay tôi. Chỉ chờ tới lúc đó, tôi hỏi liền:
"Cái bật lửa này ở đâu ra?".
Cả hai cùng đồng thanh:
"Đêm nay bác không ngủ…".
Tôi nổi quạu muốn dộng cho mỗi thằng một đấm. Đã kịp ngủ nghê gì đâu. Vừa chợp mắt đã bị tụi nó lôi dậy đẩy vô câu chuyện lằng nhằng. Tôi không nhét bật lửa vô lưng quần nữa mà cầm chắc nó trong tay. Hai thằng kia lại dúi dao cho tôi, nhưng tôi kiên quyết từ chối. Lần theo con đường bờ sông tôi tìm tới quán bia Santa. Mụ phù thuỷ chờ đó từ bao giờ nóng nảy hỏi:
"Anh đã cầm chiếc bật lửa chưa?".
Tôi thuộc lòng câu trả lời:
"Ồ chết chửa, tôi quên khuấy đi mất! Nhưng mụ lấy cái bật lửa làm gì?".
Mụ hung hăng đáp:
"Tên nô lệ khốn khiếp. Lấy được tiền rồi thì trả ta cái bật lửa đây".
Cái kiểu gọi sỗ sàng không theo đúng cốt truyện làm tôi nóng mặt. Con mụ này chơi không đúng luật. Tôi kiên quyết nói đúng từng chữ trong truyện:
"Không! Nói ngay cho ta biết mụ định lấy chiếc bật lửa làm gì, không thì ta rút dao chém cổ mụ bây giờ".
Mụ phù thuỷ vẫn khăng khăng:
"Không được!".
Tôi rút con dao ra định chặt phăng cái đầu tóc loăn xoăn. Con dao giơ lên cao mấy lần rồi lại ngập ngừng buông xuống. Tôi hoang mang hỏi:
"Nhưng mụ có phải là mụ phù thuỷ không?".
"Dĩ nhiên là không. Và anh cũng chẳng phải là người lính dũng cảm, anh chỉ là một tên nô lệ khốn khiếp". Mụ ta dài giọng khinh miệt.
"Tôi không bao giờ giết phụ nữ".
"Không đúng. Trong bộ phim The World Is Not Enough anh đã giết chết tôi".
"Trời đất, lại còn lôi cả James Bond vô câu chuyện rối nùi này nữa. Dĩ nhiên tôi không là 007". Tôi la lên. Mấy cặp mắt trắng dã trong bóng đêm đổ xô về hướng tôi. Phía sau lưng mụ là một đám tay sai lăm lăm dao rựa và thòng lọng. Tôi liền dịu giọng. "Mà tôi có phải là James Bond không, tôi cũng không biết nữa".
"Không việc gì. Lấy được tiền rồi thì trả ta cái bật lửa đây".
"Không! Nói ngay cho ta biết mụ định lấy chiếc bật lửa làm gì, không thì ta rút dao chém cổ mụ bây giờ". Tôi chợt tỉnh ngộ trong mớ bòng bòng, đổi giọng nguyền rủa. "Con mụ điêu ngoa này, thực chất mụ là ai? Sao cứ dẫn dắt câu chuyện đi lòng vòng quanh cái bật lửa?".
Đám đông đen đúa phía sau gầm lên.
Tôi bật đứng dậy, đạp ngang khung cửa sổ, phóng ra ngoài. Đống rơm bên dưới ướt bầy hầy, sặc mùi nước đái bò. Tôi té lộn mấy vòng, lăn xuống bờ ruộng. Cánh đồng maniok vừa thu hoạch xong còn lổn nhổn thân rễ. Tôi phóng mình lao đi trong đêm tối. Phía sau, tiếng hò hét của mụ phù thuỷ lẫn vô tiếng chó săn hung tợn. Tụi Dijero đã phát hiện ra mớ dây trói tôi để lại trên thành cửa sổ. Tôi giữ chặt cái bật lửa trong tay, chạy cật lực băng qua đồng trống. Chưa bao giờ tôi có thể chạy nhanh được như vậy. Gió thổi ào ào bên tai. Gió tốc hơi lạnh vô mũi. Cái bật lửa nóng rực trong lòng bàn tay. Tiếng vó ngựa vẫn đuổi theo dồn dập phía sau lưng. Viên đạn trượt qua đầu tôi nổ toang phía trước. Cuộc đua dai dẳng chỉ làm thằng Dijero tăng thêm hưng phấn. Hắn thường dồn con mồi tới mép bờ sông và thả chó ra. Mấy con chó săn hung tợn đã tới sát đằng sau. Tôi nghe tiếng thở hồng hộc nhớt nhát nước dãi của chúng. Ngón tay tôi đánh lên cái bật lửa. Con chó có đôi mắt to như chén tống nước hiện ra chớp nhoáng trên đường. Nó chưa kịp lên tiếng, tôi đã gào lên:
"Hãy bảo vệ ta".
Con chó nhảy chồm ra phía sau lưng tôi. Những tiếng kêu rú vang lên kinh hoàng, chẳng rõ là tiếng chó hay người.
Tôi bò về được tới nhà khi trời hửng sáng. Cả thân hình tôi bê bết máu và bùn sình. Sợi dây trói vẫn còn vắt ngang cổ tay. Tôi nằm vật ra sàn, ngay khi vừa khép cửa. Cái bật lửa còn nguyên hình hài trong tay. Tôi mân mê khối vuông bằng đá xanh có những nét chạm trổ kỳ lạ. Giấc mơ đêm qua cũng kỳ lạ. Chưa bao giờ tôi thoát khỏi bàn tay của Dijero và trở về nhà mang theo bùn sình của bãi sông. Có một cái gì đó đã xảy ra quá đột ngột, ngăn cản không cho giấc mơ tách ra khỏi hiện thực. Chúng nối liền vô nhau đưa đêm về nối tiếp ban ngày.
Cái bật lửa là một khối đá bóng láng, gồm có hai phần. Tôi bật phần nhỏ phía trên lên, khi nó bổ xuống những tia lửa phát ra từ viên đá lớn. Cửa phòng bỗng mở, con chó có đôi mắt to như đôi chén tống uống nước bước vô, thong thả hỏi:
"Ông muốn sai bảo gì tôi?”.
Tôi chẳng hề ngạc nhiên. Truyện này diễn ra theo nguyên bản.
"Đi lấy tiền về cho ta".
Con chó phóng đi trong nháy mắt, khi trở lại mõm nó ngậm một cái túi to tướng chứa đầy tiền giấy. Tôi bần thần đổ đống tiền lên tấm nệm ố vàng mồ hôi, chăm chăm nhìn vô đồng hồ. Một phút, hai phút, nửa giờ đồng hồ. Giấc mơ không hề biến đi. Tôi cầm tiền xuống đường mua bánh mì. Chị bán hàng thối lại tờ mười euro và một đống tiền lẻ.
Tôi không ăn bánh mì, dù đói lả từ đêm hôm qua. Chẳng còn bụng dạ nào mà ăn với uống. Tôi bấm điện thoại di động cho thằng bạn, sang quán sushi giá rẻ cho nó. Tôi lại bấm điện thoại cho văn phòng môi giới nhà cửa, đặt mua một căn hộ sang trọng ở Postdamer Platz. Đêm đó, tôi ôm bọc tiền ngủ lại trong phòng, mặc cho giấc mơ kéo đi xuống địa ngục.
Tôi trở thành hàng xóm của Brat Pitt trong khu nhà cao tầng nhìn ra Sony Center. Cuộc sống xa hoa bắt đầu từ đây. Tiền bạc con chó tha về không ngớt, chẳng biết lấy từ ngân hàng nào ra. Ban ngày tôi có một đống nhân tình, toàn những em môi đầy, ngực khủng. Không cần mơ cũng thấy mình đích thị là James Bond, một tay chậm rãi nâng ly rượu vang lên ngang tầm miệng, một tay choàng qua eo người đẹp. Chỉ có cuộc sống ban đêm là không sao thay đổi được, dù có bao nhiêu tiền bạc đi nữa. Trong bóng tối tôi trở về lại kiếp nô lệ bị đánh đập, cầm tù trong chuồng bò. Tôi đành chấp nhận cuộc chơi, phần hồn là nô lệ, bù lại phần xác được hưởng thụ thú vui vô tận của đồng tiền.
Một ngày, tôi bỗng chán. Đoạn cuối câu chuyện cổ tích hiện ra lởn vởn trong đầu. Tôi muốn có nàng công chúa trinh trắng đức hạnh thay cho đám nhân tình sặc mùi tiền bạc. Tôi kêu con chó tới. Nó nhướng đôi mắt to bằng cái chén tống nước nhìn tôi, mệt mỏi hỏi:
"Ông cần gì nữa?".
Tôi chợt nhận ra cái vẻ già nua, miễn cưỡng tận tuỵ của nó.
"Tiền bạc ta gửi khắp mấy ngân hàng, cũng chẳng biết xài vô chuyện gì. Ta chỉ còn mơ ước được gặp nàng công chúa. Như vậy là mãn nguyện".
Con chó nhảy nhổm lên như vừa bị ai đánh vô đầu. Tôi nhắc lại:
"Ta muốn gặp nàng công chúa".
Nó cụp đuôi xuống, lủi thủi đi ra khỏi phòng. Tôi chờ hoài không thấy con chó trở lại, khi ngoài cửa sổ màu trời đã sẫm dần. Cọc gỗ bào trơn tẩm dầu đậu phọng đã dựng lên giữa sân từ chiều hôm trước. Thằng Dijero muốn trừng trị tôi thật thảm khốc để làm gương cho đám nô lệ đang lén lút ươm mầm phản kháng. Ở đồn điền Dijero nổi tiếng hà khắc này chưa bao giờ có chuyện nô lệ bỏ trốn. Roi vọt, đói khát, chó săn đã không khuất phục được tôi. Tám lần đào thoát trong hai tháng, cả tám lần đều vượt qua khỏi ranh giới của đồn điền, tiến sát tới bờ sông. Giờ đây, tụi nó phải dùng tới hình phạt thảm khốc nhất từ thời Hammurabi là xỏ cọc qua lỗ hậu môn.
Bên ngoài đã tối hẳn, mắt tôi cứ ríu lại không cưỡng được. Tôi nốc từng ngụm cà phê lớn, cố kéo dài một đêm để sống. Khi tôi mệt mỏi gục xuống bàn, con chó cà nhắc đi vô cửa. Trên lưng nó là nàng công chúa. Tôi mở choàng mắt ra háo hức lao về phía nàng.
Không tưởng tượng nổi. Thiệt không tưởng tượng nổi. Nói kiểu khác là, quá sức tưởng tượng. Công chúa con của hoàng đế là một mụ đàn bà sồn sồn, mập ú. Bộ mặt bự phấn có cái cằm ba ngấn mỡ. Mụ vừa vô nhà đã cất giọng hách dịch:
"Tên nô lệ khốn khiếp, trả cái bật lửa đây".
Tôi cương quyết nói theo đúng bài bản:
"Không! Nói ngay cho ta biết mụ định lấy chiếc bật lửa làm gì, không thì ta rút dao chém cổ mụ bây giờ". Tôi vừa nói vừa vơ lấy con dao cắt sushi trên bàn, chém xuống một nhát. Trái táo trong dĩa đứt đôi. "Ở đây chỉ có ta và mụ, lần này mụ đừng mong thoát chết".
Mụ phù thuỷ ra chiều sợ hãi, đổi giọng lẳng lơ:
"Chàng Việt Kiều hào phóng! Xin chàng trả cái bật lửa lại cho nhân dân".
Tôi nghe tới đó thì nổi điên. Một tên nô lệ khốn khiếp trong phút chốc bỗng biến thành chàng Việt Kiều hào phóng. Không, tôi chỉ là người bán sushi. Tôi vung dao cắt sushi lên, chém xuống một phát ngang cái cổ nọng mỡ. Không ngờ mụ phù thuỷ có thân hình ô dề lại phản ứng cực nhanh. Mụ né người ra phía sau, để con dao quá đà chém ngang qua đầu con chó. Thật khủng khiếp, một bên tai của con chó bị cắt văng đi. Con vật tội nghiệp nhảy lồng lên hoảng hốt. Hai con mắt oán hận mở to như cối xay. Tôi còn chưa kịp phân bua, nó đã ngoạm cái bật lửa trong tay tôi, phóng như bay ra cửa. Mụ phù thuỷ bị hất văng xuống thảm, vướng trong đám áo ruy băng luộm thuộm, không sao bò dậy được. Tôi lăm lăm con dao trong tay chực chém thêm một nhát nữa. Mụ nằm trên sàn nhà, tênh hênh thị hến, cất giọng đĩ thoã:
"Hoàng tử của lòng em. Chàng Việt Kiều giàu có. Người chiến sĩ nhân dân dũng cảm. Chàng là niềm tin tất thắng, là lý tưởng thành đồng cách mạng, là ngọn cờ giải phóng dân tộc, là biểu tượng tự do. Độc lập, tự do là quyền thiêng liêng bất khả xâm phạm của các dân tộc. Tất cả các dân tộc trên thế giới sinh ra đều có quyền bình đẳng, dân tộc nào cũng có quyền sống, quyền sung sướng và quyền tự do. Mục đích của việc dành độc lập dân tộc, giải phóng nhân dân thoát khỏi chế độ nô lệ là đem lại hạnh phúc, tự do cho mỗi cá nhân…".
Bây giờ tôi mới hiểu, tại vì sao hai thằng Quảng Bình kia muốn tống khứ cái bật lửa này đi. Tôi tức giận quát lên:
"Câm miệng lại. Ta trốn trại chẳng phải vì mấy cái thứ đó".
"Ủa. Vậy vì cái gì?".
Câu chuyện Andersen hiện ra trong đầu. Đúng là hắn. Đích thị là hắn rồi.
"Ta trốn trại vì không chịu nổi mùi súp maniok của cha cô. Đó thực chất chỉ là món- cháo- khoai- mì".
Giấc mơ tối sầm rồi biến mất cùng mụ phù thuỷ. Từ đó về sau, tôi không bao giờ trở lại đồn điền trồng khoai mì của bọn cởi truồng nữa.
Berlin, 07/2014