Thưa các ông: Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc
Chủ tịch nước Trần Đại Quang
Thưa bà Chủ tịch quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân
Cùng toàn thể các vị lãnh đạo chính quyền cấp trung ương của Việt Nam:
Trước tình hình bờ biển bốn tỉnh miền Trung Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên- Huế đang bị nhiễm độc nghiêm trọng khiến hàng chục ngàn tấn cá tầng sâu bị chết, hàng trăm ngàn ngư dân sống bằng nghề biển đang bị mất phương tiện sinh sống, nguy cơ tính mạng nhân dân trên toàn quốc bị đe dọa vì cá nhiễm độc được tiêu thụ; thảm họa này vẫn đang tiếp diễn và có nguy cơ lan rộng ra các vùng bờ biển lân cận; nhân dân cả nước vô cùng phẫn nộ. Kết quả phân tích mẫu nước biển tại Thừa Thiên- Huế và nhiều thí nghiệm khác cho biết nước biển bị nhiễm kim loại nặng cao gấp 9 lần mức cho phép và đây chính là nguyên nhân cá chết hàng loạt cũng như gây nhiễm độc toàn bộ hệ sinh thái vùng biển miền Trung. Loại nhiễm độc này chỉ có thể do nước thải công nghiệp không qua xử lý cần thiết gây ra, như giới khoa học đã cảnh báo. Nhân dân đã phát hiện đường ống xả thải của khu liên hợp công nghiệp Formosa Hà Tĩnh xả nước thải vàng, hôi thối vào vùng biển và lãnh đạo khu liên hợp đã thừa nhận có sử dụng nhiều hóa chất cực độc để súc rửa đường ống nước thải của nhà máy, cũng như thừa nhận “chỉ được chọn hoặc cá, hoặc thép”. Hành động coi thường tính mạng người dân và hủy diệt môi trường biển, gây ảnh hưởng lâu dài đến hệ sinh thái tự nhiên và sinh kế của hàng trăm ngàn con người này là một tội ác không thể bào chữa dưới bất kỳ lý do nào. Đã có nhiều đoàn thể và cá nhân phát đi thông điệp bức thiết và mạnh mẽ lên án, yêu cầu truy tìm và trừng trị thích đáng những kẻ đầu độc vùng biển miền Trung, bồi hoàn và khắc phục, giảm thiểu hậu họa của tội ác này, như Tuyên bố Formosa của nhóm trí thức và công dân Việt, Kiến nghị đòi trả lại môi trường trong sạch, Kiến nghị của Nhóm luật sư Phục vụ Công lý, Kiến nghị của nhân dân Việt Nam gửi chính phủ Mỹ yêu cầu cứu xét vấn đề… đã thu được hơn 100.000 chữ ký của đông đảo nhân dân. Cuộc họp báo của Bộ TN-MT VN tối 27 tháng 4 vừa qua công bố kết quả nhiễm độc vùng biển miền Trung do tảo nở hoa, cũng như lời nhận “khuyết điểm” chậm trễ trong điều tra, xử lý vụ việc của ông Bộ trưởng Trần Hồng Hà, đã bị phản đối quyết liệt từ các nhà khoa học, Hiệp hội nghề cá VN và toàn thể nhân dân. Ngụy biện cũng từ Bộ TN-MT rằng nước xả của khu liên hợp Formosa được cấp phép và có hệ thống báo chỉ số tự động là cố tình dùng văn bản hành chính để che khuất sự thật chết người trên thực tế. Chứng tỏ việc điều tra và kết luận của Bộ TN-MT chỉ là chiếu lệ, bao che cho thủ phạm thực sự và rũ bỏ hoàn toàn trách nhiệm trước sinh mạng của hơn 90 triệu dân Việt Nam. Nhân dân không còn niềm tin vào cơ quan chức năng trong thảm họa quốc gia nghiêm trọng này.
Tôi, một công dân Việt Nam yêu cầu Chính phủ làm ngay những điều sau đây, và làm đến đâu minh bạch hiện trạng, kết quả đến đó cho dân biết trên 1 website dành riêng cho vụ việc này:
1. Ban bố tình trạng khẩn cấp tại các tỉnh thành Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên-Huế và trên toàn quốc. Lãnh đạo Trung ương phải trực tiếp xuống thăm hỏi nhân dân bị nạn, thị sát, đốc thúc hoạt động điều tra, khắc phục hậu quả nhiễm độc. Xuất ngân sách dự trữ quốc gia hỗ trợ nhân dân, cứu đói. Nghiêm khắc giám sát, xử phạt thương lái thu gom cá chết đi tiêu thụ.
2. Hủy kết quả điều tra của Bộ TN-MT vừa công bố. Khuyến khích các nhóm độc lập và nhóm khảo sát của chuyên gia nước ngoài làm việc để khách quan hóa kết quả điều tra. Tiếp tục giám sát nghiêm ngặt hoạt động xả thải của khu liên hợp Formosa. Căn cứ vào thực tế chứ không phải văn bản hành chính để làm sáng tỏ trách nhiệm của Formosa trong tội ác này.
3. Trong thời gian sớm nhất, phải có kết luận chính xác, tổng hợp từ nhiều nguồn nghiên cứu, trong đó có kết quả của các đoàn nghiên cứu độc lập, chỉ rõ thủ phạm, khởi tố hình sự và tuyên án thích đáng những kẻ đầu độc biển. Bãi bỏ hoàn toàn hoạt động của các dự án gây ô nhiễm và loại trừ các công ty gây nhiễm độc trong bất cứ dự án tương lai nào.
4. Cách chức các cá nhân trong bộ máy công quyền đã trực tiếp và gián tiếp tạo điều kiện, bao che, tiếp tay cho hành động đầu độc biển.
5. Thành lập ủy ban đánh giá tất cả các dự án hiện đang gây hậu quả nghiêm trọng về môi trường tại Việt Nam với sự cộng tác của giới khoa học trong và ngoài nước, kiên quyết bãi bỏ các dự án ảnh hưởng xấu đến môi trường, tài nguyên, con người Việt Nam .
Thưa các vị đứng đầu nhà nước Việt Nam,
Nhân dân chúng tôi có quyền đặt câu hỏi. Tại sao các công trình quan trọng, đem lại lợi ích to lớn cho quốc kế dân sinh, thì đều do người dân tự phát nghiên cứu, sản xuất, tất nhiên theo quy mô nhỏ, lẻ, để tự túc đáp ứng nhu cầu cấp thiết, ví dụ máy lọc nước biển thành nước ngọt do học sinh lớp 11 tự chế, hay tàu ngầm Hoàng-Trường Sa do 1 doanh nghiệp nhỏ địa phương lo nghiên cứu chế tạo mà không có sự hỗ trợ nào khác. Trong khi các dự án trọng điểm, quy mô quốc gia được đầu tư số tiền khổng lồ thì ngay từ khâu tư vấn, thiết kế, thi công, đã bộc lộ quá nhiều sai phạm nghiêm trọng dẫn đến thiệt hại hàng tỷ USD cho nền kinh tế đồng thời gây hậu họa môi trường ảnh hưởng toàn bộ quốc gia. Các dự án Đường sắt cao tốc Cát Linh Hà Đông đội vốn gần gấp đôi, đường ống nước sông Đà dùng nguyên liệu và công nghệ không qua kiểm định chất lượng từ Trung quốc, xa hơn, vụ việc công ty Bauxite Tân Rai, Nhân Cơ (Vinacomin) mỗi năm khai thác quặng gây lỗ hàng trăm triệu USD, do cố tình gian dối loại bỏ nhiều hạng mục để hạ giá thành, và khi đi vào sản xuất lại cố tình dùng các hạng mục trước đây đã loại bỏ để tăng chi phí và báo lỗ (ý kiến chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan, báo Đất Việt, 28/3/2015) và thảm họa biển miền Trung trước mắt là sự thật quá đau xót. Người dân có quyền nghi ngờ, các tập đoàn kinh tế thao túng những dự án này đã cố tình làm trái những nguyên tắc cơ bản và trách nhiệm sơ đẳng trong hoạt động kinh tế, biến dự án quốc gia thành sân sau của các hoạt động tham nhũng, mafia, coi thường tính mạng, sự an nguy và mồ hôi nước mắt của 90 triệu dân Việt đóng góp vào quốc khố. Tại sao những tội ác này đã hoành hành từ rất lâu mà quý vị lãnh đạo không hề hay biết, hoặc biết có mà vẫn dung túng?
Toàn bộ nền kinh tế Việt Nam đang bị bao vây bởi thảm họa. Miền Nam và cao nguyên Trung bộ hạn hán, ngập mặn nặng nề, nguy cơ không còn lúa gạo, cà phê, cao su... Biển miền Trung, nơi làm ra phần lớn sản lượng thủy sản bị đầu độc. Tình trạng nếu còn tiếp diễn, nguy cơ lan rộng trên toàn quốc và hàng chục triệu con người phụ thuộc vào kinh tế biển, vào sản xuất nông nghiệp sẽ chết đói. Là những người lãnh đạo cao nhất, các vị cần phải thấy rằng đây là hậu quả của đường lối phụ thuộc và để mặc cho yếu tố nước ngoài cùng thuộc cấp thao túng, phá hoại quốc gia.
Tất cả những gì người dân biết về hành động của các vị trong đại nạn đầu độc biển miền Trung đến nay chỉ vẻn vẹn mấy chữ “lãnh đạo nhà nước đã chỉ thị” trên các báo chí. Hãy cho nhân dân biết đến sự tồn tại và tài đức của các vị khi cứu thoát sinh mạng, sinh kế của hàng triệu người. Nếu ngư dân còn một ngày chưa được ra khơi, nếu biển còn một ngày chưa trong sạch trở lại và những dự án coi thường sinh mạng 90 triệu dân Việt còn thêm một ngày chưa bị bãi bỏ, thì nhân dân chúng tôi sẽ còn yêu cầu, truy xét, đòi hỏi trách nhiệm của các vị trong những sự việc này đến cùng.
Trân trọng,
Ngày 28 tháng 4 năm 2016
Một công dân Việt Nam