Nhà thơ Nguyễn Hoàng Anh Thư nhận giải

Thưa các anh chị,

Quả thực, đứng trước một nền thơ phong phú, đa diện, đa âm trên Văn Việt, chúng tôi đã gặp rất nhiều khó khăn. Nhưng đó là những khó khăn đáng để vui mừng. Về những nhận xét chung, mời các anh chị đọc bài của Ban giám khảo trên số đặc biệt của chúng ta.

Tại đây, tôi chỉ xin nhắc đến ba trường hợp đã được cân nhắc nhiều nhất. Đó là Ngu Yên, Từ Quốc Hoài và Nguyễn Hoàng Anh Thư. Ngu Yên đã chinh phục chúng tôi bởi cách mở đường đầy hứng khởi của anh cho một hướng đi của Thơ. Gần như không bị ràng buộc bởi bất cứ khuynh hướng sáng tạo thơ ca nào, cũng không ngần ngại trước bất cứ rào cản nào, Ngu Yên một mình một lối, mới lạ, giàu năng lượng và đầy hấp lực. Khác với Ngu Yên, Từ Quốc Hoài nghĩ ngợi về cuộc sống một cách trầm tĩnh và rất kiệm lời khi diễn đạt những điều đó bằng thơ. Nhiều người đã nói đến khoảng lặng trong thơ Từ Quốc Hoài, một khoảng lặng đầy chiêm nghiệm thấm thía. Cả hai nhà thơ này, với những khác biệt giữa họ, đem lại cho thơ hôm nay niềm hy vọng.

Thưa các anh chị,

Cuối cùng thì, dù tiếc cho trường hợp này, trường hợp khác, chúng tôi đành phải kết thúc công việc bằng cách chọn ra người nhận giải, với số phiếu cần thiết: 4/5. Và người đó là nhà thơ Nguyễn Hoàng Anh Thư (mặc dù chị còn khá trẻ, tôi không muốn và không thể thêm chữ “trẻ” vào sau chữ nhà thơ).

Mới xuất hiện vài năm, nhưng với giọng thơ trữ tình và những quan tâm xã hội, nhà thơ Nguyễn Hoàng Anh Thư đã tạo nên sự chú ý ở người đọc. Chị viết về nhiều đề tài, từ tình yêu đến gia đình, từ thiên nhiên đến cộng đồng, mối quan hệ phức tạp giữa người và người, giữa quá khứ và hiện tại, giữa niềm tin và thất vọng.

Ngôn ngữ của chị giàu cảm xúc, nhưng không che khuất cái nhìn thấu suốt đối với hiện thực, có lẽ nhờ thế mà chị tìm thấy những hình ảnh tuy bất ngờ nhưng chính xác về đời sống hiện nay. Thuộc thế hệ những người viết lớn lên sau chiến tranh, trong thơ chị ít thấy bóng dáng của các vấn đề trực tiếp sinh ra từ cuộc chiến tranh ấy, sự chia rẽ dân tộc đến giờ vẫn còn gay gắt: đó là câu hỏi của kinh nghiệm hoặc của lựa chọn. Ngược lại, thơ chị đối diện tự tin hơn trước các đòi hỏi đương thời: môi sinh, xã hội, tình người. Những bài gần đây chứng tỏ chị dần thoát ra khỏi việc sử dụng tiểu sử như một đề tài, ngày càng khách quan, nhưng vẫn không rời bỏ khuynh hướng riêng tư, đôi khi thấm đẫm chất siêu thực và khả năng tiếp nhận các thế giới khác để mô tả xúc cảm của mình.

Đề cập đến các chi tiết trong quan hệ cá nhân, Nguyễn Hoàng Anh Thư chứng tỏ khả năng chiếu rọi ánh sáng vào những góc khuất bên trong, ẩn mật. Câu thơ của chị nhiều khi mượt mà, đẹp, mặc dù đây đó vẫn còn lối viết trực cảm và khá dễ dãi. Nhiều nữ tính, bàng bạc không khí lãng mạn Huế, nhưng thơ chị vẫn hướng về các giá trị phổ biến. Càng về sau những kích thước trong thơ càng được nới rộng để người viết quan sát các xáo trộn văn hóa, sự hủy hoại các truyền thống, thông qua những mặt nạ nhân vật. Nhiều bài thơ của chị tìm cách đi xuyên qua giữa trữ tình chính trị và siêu hình, bày tỏ nỗi khó khăn và sự nghi ngờ của lớp người trẻ trong một thời đại phân rã, nhưng không quay lưng với trách nhiệm công dân.

Trong những bài thành công nhất, dường như chị thực hiện được một lúc hai việc ấy: thể hiện mãnh liệt cái tôi lãng mạn, của một người nữ, khao khát sống, yêu thương, và cùng lúc tỉnh táo soi sáng một xã hội đang đối phó với nhiều vấn nạn trong một nền văn hóa băng hoại, như tiếng nói lương tâm. Mặc dù vậy, ở điểm cuối cùng này, sự thu hẹp trong việc khai thác đề tài và chất liệu, cũng là đặc điểm dễ thấy ở nhiều người mới viết, có thể trở thành sự giới hạn, và chị không phải là ngoại lệ.

Khả năng làm chủ thể thơ tự do trong nhiều trường hợp; phong cách nửa trữ tình nửa phê phán hoặc châm biếm; ý thức sáng tạo, vượt qua sự sáo rỗng nghệ thuật và không khí bầy đàn xã hội; thái độ can đảm và khoan dung, là những phẩm chất nổi bật giúp chị ngày càng tiến đến gần tâm điểm của thơ hôm nay.

Chúng ta chúc mừng nhà thơ Nguyễn Hoàng Anh Thư và chúc chị giữ mãi động năng ấy.

Giải thưởng ghi dấu một chặng đường đã qua. Xin chúc nhà thơ Nguyễn Hoàng Anh Thư nhiều thành công, nhiều sang tạo mới trong đoạn đường sắp tới.

Văn Việt sẽ rất vui khi được gặp lại chị trong những truyện ngắn, những bài thơ mới và, một giải thưởng mới.

Ban Giám khảo Giải Văn Việt lần thứ nhất về Thơ (2014-2015)