Danh ngôn
Trong mọi cộng đồng, chúng ta cần một nhóm thiên thần gây rối.
We need, in every community, a group of angelic troublemakers.
(Bayard Rustin – trích bài phát biểu tại New York City 1963)
Trong mọi trường hợp, chắc chắn rằng sự thiếu hiểu biết, đi kèm với quyền lực, là kẻ thù tàn bạo nhất có thể có của công lý.
It is certain, in any case, that ignorance, allied with power, is the most ferocious enemy justice can have.
(James Baldwin - No Name in the Street 1972)
Các cuộc cách mạng và các cá nhân có thể bị giết hại, nhưng bạn không thể giết chết các ý tưởng.
While revolutionaries and individuals can be murdered, you cannot kill ideas.
(Thomas Sankara, một tuần trước khi bị ám sát, 1987)
Không có cảm giác nào cô đơn hơn việc bị chính đất nước mình trục xuất.
There's not a more lonely feeling than to be banished by my own country.
(Kiyo Sato – Kiyo’s Story 2009)
Ban Biên tập
Địa chỉ liên lạc:
1. Thơ
tho.vanviet.vd@gmail.com
2. Văn
vanviet.van14@gmail.com
3. Nghiên cứu Phê Bình
vanviet.ncpb@gmail.com
4. Vấn đề hôm nay
vanviet.vdhn1@gmail.com
5. Thư bạn đọc
vanviet.tbd14@gmail.com
6. Tư liệu
vanviet.tulieu@gmail.com
7. Văn học Miền Nam 54-75
vanhocmiennam5475@gmail.com
Tra cứu theo tên tác giả
- A. A. Fadeev
- A. Puskin
- A. T.
- Abdulrazak Gurnah
- Abraham F. Lowenthal
- Ace Le
- Ace Lê
- Adam Gopnik
- Adonis
- Adrian Horton
- Agi Mishol
- Ajar
- Akiko Miki
- Alain Guillemin
- Alan Phan
- Alăng Văn Gáo
- Alăng Văn Giáo
- Aldous Huxley
- Aleksandr Griboedov
- Alesandr Blok
- Alex Marshall
- Alex Smith
- Alex Thai
- Alex-Thái Đình Võ
- Alexander Fadeev
- Alexander Solzhenitsyn
- Alexandra Alter
- Alexandre FERON
- Alice Munro
- Alina Lesik
- Alison Flood
- Allen Ginsberg
- Amanda Gorman
- Amartya Sen
- Amelia Glaser
- Amos Oz
- An Nam
- Anatole France
- Anatoly Gavrilov
- Anders Olsson
- André Breton
- André Menras
- André Menras – Hồ Cương Quyết
- André Menras Hồ Cương Quyết
- Andrea Hoa Pham
- Andrea Kendall-Taylor
- Andreas Fulda
- Andreas Wimmer
- Andrew Postman
- Andy Cao
- Anh Anh
- Anh Hồng
- Anh Hồng (nhà thơ)
- Ánh Liên
- Anh Nhi
- Anh Văn
- Anika Zeller
- Anna Akhmatova
- Anna Maria Bracale Ceruti
- Anna Mitchell
- Anne Carson
- Anne Hébert
- Anne Henochowicz
- Annie Ernaux
- António Jacinto
- Antôn Nguyễn Trường Thăng
- Archimedes L.A. Patti
- Arlette Quỳnh Anh Trần
- Arnold Schwarzenegger
- Arthur Koestler
- Arty Abel
- Arvind Subramanian
- Augustina
- Aurélie Coulon
- Aurelien Breeden
- Ba Sàm
- Bá Thụ Đàm
- Bạch Cúc
- Bạch Hoàn
- Bách Mỵ
- Bách Thân
- Bạch X. Phẻ
- Bạch Xuân Phẻ
- Bakhtin
- Ban Mai
- Bàn Văn Thòn
- Ban Vận động Văn đoàn Độc lập Việt Nam
- Bảo Huân
- Bảo La
- Bảo Nhi Lê
- Bảo Ninh
- Bảo Phác
- Bão Vũ
- Barbara Demick
- Bashô
- Batrioldman
- Bauxite Việt Nam
- Bắc Đảo
- Bắc Phong
- Bằng Việt
- BB Ngô
- Bei Dao
- Benjamin Péret
- Benjamin Ramm
- Bertolt Brecht
- Bertrand Russell
- Bettina Rheims
- Bích Ngân
- Biếm họa
- Biên Cương
- Biệt Hiệu
- Bilahari Kausikan
- Billy Collins
- Bình Nguyên Lộc
- Brahma Chellaney
- Branko Milanovic
- Brett Reilly
- Brian Pascus
- Brian Wu
- Brice Pedroletti
- Brodsky
- Bryan
- Bùi An
- Bùi Bảo Trúc
- Bùi Bích Hà
- Bùi Chát
- Bùi Chí Trung
- Bùi Chí Vinh
- Bùi Công Thuấn
- Bùi Công Trực
- Bùi Đức Lại
- Bùi Giáng
- Bùi Hải Quảng
- Bùi Hoàng Tám
- Bùi Hoằng Vị
- Bùi Huệ Chi
- Bui Huy Hoi Bui
- Bùi Mai Hạnh
- Bùi Mạnh Hùng
- Bùi Mẫn Hân
- Bùi Minh Quốc
- Bùi Ngọc Tấn
- Bùi Quang Thắng
- Bùi Suối Hoa
- Bùi Thanh Hiếu
- Bùi Thanh Phương
- Bùi Thanh Tuấn
- Bùi Thụy Băng
- Bùi Tiến An
- Bùi Trân Phượng
- Bùi Trọng Hiền
- Bùi Văn Kha
- Bùi Văn Nam Sơn
- Bùi Việt Sỹ
- Bùi Vĩnh Phúc
- Bùi Xuân Bách
- Bùi Xuân Đính
- Bùi-Viết Văn Đức
- Bulgakov
- Bửu Chỉ
- C.D.
- Cái Lư Hương
- Cái Trọng Ty
- Cam Ly
- Cảnh Chánh
- Cao Bảo Vân
- Cao Bình Minh
- Cao Chi
- Cao Gia An
- Cao Hành Kiện
- Cao Huy Thuần
- Cao Kim Ánh
- Cao La
- Cao Quang Nghiệp
- Cao Tần
- Cao Thị Hồng
- Cao Thu Cúc
- Cao Việt Dũng
- Cao Xuân Hạo
- Cao Xuân Huy
- Carl Bildt
- Carl O. Schuster
- Carlos Assunção
- Carolyn Mary Kleefeld
- Cát Linh
- Cẩm Tú
- Cấn Thị Thêu
- Chan Phuong
- Chanh Tam
- Charles Bo
- Charles Bukowski
- Charles Simic
- Chau Doan
- Chân Minh
- Chân Pháp Xa
- Chân Phương
- Chân Xuân Tản Viên
- Châu Diên
- Châu Hải Đường
- Châu Hồng Thủy
- Châu Hữu Quang
- Chenn
- Chế Diễm Trâm
- Chế Lan Viên
- Chi Mai
- Chi Phương
- Chiêu Dương
- Chiêu Khiêm
- Chiharu Shiota
- Chim Hải
- Chim Trắng
- Chinh Ba
- Chính Tâm
- Chính Vĩ
- Chinua Achebe
- Chơn Không Cao Ngọc Phượng
- Christian Gampert
- Christian Welzel
- Christina Mary Hjortlund
- Christoph Giesen
- Christoph Sator
- Christopher Balding
- Christopher Goscha
- Christy Wampole
- Chu Dương
- Chu Hảo
- Chu Hoạch
- Chu Kim
- Chu Mộng Long
- Chu Quang Tiềm
- Chu Tử
- Chu Văn Lễ
- Chu Văn Sơn
- Chu Vĩnh Hải
- Chu Vương Miện
- Chu Xuân Diên
- Chung Le
- Claire Simon
- Clay Phạm
- Concepcion de Leon
- Connie Hoàng
- Cora Engelbrecht
- Costica Bradatan
- Cổ Ngư
- Cù An Hưng
- Cù Huy Hà Vũ
- Cù Mai Công
- Cù Tuấn
- Cung Minh Huân
- Cung Tích Biền
- Cung Trầm Tưởng
- D. S. Likhachev
- Da Màu
- Dạ Ngân
- Dạ Thảo Phương
- Dã Tượng
- DAD
- Dadolin Murak
- Damien Keown
- Dan Bilefsky
- Dan Slater
- Dana Gioia
- Danh ngôn
- Dani Rodrik
- Daniel Halpern
- Daniel Hautzinger
- Daron Accemoglu
- David Brown
- David Gascoyne
- David Marchese
- David Weinberger
- Ðặng Thơ Thơ
- Demetrio Paparoni
- DEUTSCHE WELLE
- Di
- Di Li
- Diêm Liên Khoa
- Diễm Thi
- Diễm Tường
- Diễn đàn Thế kỷ
- Diệp Duy Liêm
- Diệp Huy
- Ðinh Cường
- Dino Buzatti
- Dipanjan Roy Chaudhury
- Dmitri Prokofyev
- Dmitry Burago
- Dmitry Muratov
- Doãn Cẩm Liên
- Doãn Mạnh Dũng
- Doãn Mẫn
- Doãn Quốc Sỹ
- Dominique Lemieux
- Donald Inglehart
- Donna Ashworth
- Ðỗ Quang Nghĩa
- Ðỗ Quyên
- Du Tử Lê
- Dung Nguyễn
- Dũng Phan
- Dũng Trung Kqd
- Dũng Vũ
- Duy Lam
- Duy Tân
- Duy Thanh
- Duy Thông
- Duyên Anh
- Dư Hoa
- Dư Kiệt
- Dư Thị Hoàn
- Dư Thu Vũ
- Dương Đại Triều Lâm
- Dương Đình Giao
- Dương Khánh Phương
- Dương Kiền
- Dương Ngạn
- Dương Nghiễm Mậu
- Dương Ngọc Thái
- Dương Như Nguyện
- Dương Phương Vinh
- Dương Thắng
- Dương Thiệu Tước
- Dương Thu Hương
- Dương Thuấn
- Dương Tú
- Dương Tường
- Dương Văn Ba
- Dylan Suher
- Đà Văn
- Đàm Hà Phú
- Đàm Hách Thành
- Đào An Khánh
- Đào Anh Kha
- Đào Công Tiến
- Đào Duy Anh
- Đào Hiếu
- Đào Lê Na
- Đào Ngọc Chương
- Đào Nguyên
- Đào Nguyễn
- Đào Nguyên Phương Thảo
- Đào Như
- Đào Phương Liên
- Đào Quang Toản
- Đào Tấn Phần
- Đào Thái Tôn
- Đào Thị Hương
- Đào Tiến Thi
- Đào Trung Đạo
- Đào Trường Phúc
- Đào Tuấn
- Đào Tuấn Ảnh
- Đào Văn Thuỵ
- Đào Văn Tiến
- Đào Vũ Anh Hùng
- Đặng Anh Đào
- Đặng Bích Phượng
- Đặng Chương Ngạn
- Đặng Đình Cung
- Đặng Đình Mạnh
- Đặng Hà
- Đặng Hải Sơn
- Đặng Hoàng Giang
- Đặng Hồng Nam
- Đặng Hùng Võ
- Đặng Hương Giang
- Đặng Hữu
- Đặng Mai Lan
- Đặng Mậu Tựu
- Đăng Nguyên
- Đặng Phùng Quân
- Đặng Quốc Thông
- Đặng Sơn Duân
- Đặng Thái
- Đăng Thành
- Đặng Thân
- Đặng Thị Hảo
- Đặng Thơ Thơ
- Đặng Tiến
- Đặng Tiến (Thái Nguyên)
- Đặng Trung Nghĩa
- Đặng Túy
- Đặng Văn Dũng
- Đặng Văn Hùng
- Đặng Văn Ngữ
- Đặng Văn Sinh
- Đặng Vũ Vương
- Đặng Xuân Thảo
- Đặng Xuân Xuyến
- Đằng-Giao
- Điểm Thọ
- Đinh Bá Anh
- Đinh Cường
- Đinh Hoàng Thắng
- Đinh Hùng
- Đình Kính
- Đinh Linh
- Đinh Ngọc Thu
- Đinh Phương
- Đinh Phương Thảo
- Đinh Quang Anh Thái
- Đinh Thanh Huyền
- Đinh Thị Như Thúy
- Đinh Trường Chinh
- Đinh Từ Bích Thuý
- Đinh Từ Bích Thúy
- Đinh Văn Đức
- Đinh Vũ Hoàng Nguyên
- Đinh Ý Nhi
- Đinh Yên Thảo
- Đoàn Ánh Thuận
- Đoàn Bảo Châu
- Đoàn Cầm Thi
- Đoàn Công Lê Huy
- Đoàn Hồng Lê
- Đoàn Huy Giao
- Đoàn Huyền
- Đoàn Khắc Xuyên
- Đoàn Lê Giang
- Đoàn Nhã Văn
- Đoàn Thanh Liêm
- Đoan Trang
- Đoàn Tùng Nguyễn
- Đoàn Tử Huyến
- Đoàn Việt Hùng
- Đoàn Xuân Kiên
- Đỗ Anh Hoa
- Đỗ Anh Tuấn
- Đỗ Cao Bảo
- Đỗ Duy Ngọc
- Đỗ Đức
- Đỗ Đức Đông Ngàn
- Đỗ Đức Hiểu
- Đỗ Hòa
- Đỗ Hoàng Diệu
- Đỗ Hồng Ngọc
- Đỗ Hồng Nhung
- Đỗ Hữu Chí
- Đỗ Kh
- Đỗ Kh.
- Đỗ Khiêm
- Đỗ Kim Thêm
- Đỗ Lai Thuý
- Đỗ Lai Thúy
- Đỗ Lê Anh Đào
- Đỗ Mạnh Hoàng
- Đỗ Minh Tuấn
- Đỗ Nghê
- Đỗ Ngọc
- Đỗ Ngọc Thống
- Đỗ Quang Nghĩa
- Đỗ Quang Vinh
- Đỗ Quý Toàn
- Đỗ Quyên
- Đỗ Quỳnh Dao
- Đỗ Thắng Cảnh
- Đỗ Thị Thu Trà
- Đỗ Thiên Anh Tuấn
- Đỗ Trí Vương
- Đỗ Trọng Khơi
- Đỗ Trung Quân
- Đỗ Trường
- Đỗ Tuyết Khanh
- Đồng Chuông Tử
- Đông Hoài
- Đông Hồ
- Đông Kha
- Đông Ngàn Đỗ Đức
- Đông Nghi
- Đức Ban
- Đức Đàm
- Đức Flying Bay
- Đức Hoàng
- Đức Lê
- Đức Phổ
- Đức Tâm
- Đức Tiến
- E.E. Cummings
- E.M. Chernoivanenko
- Eamonn Butler
- Eckart Kleßmann
- Eduardo Galeano
- Edward Hirsch
- Elena Pucillo Truong
- Elias Canetti
- Ellen Bass
- Eloisa Amezcua
- Emiel Roothooft
- Emmanuelle Jardonnet
- Eric Weiner
- Erica Frantz
- Erik Harms
- Erik Korling
- Euan Ward
- Evgheni Dobrenko
- F.N.
- Federico García Lorca
- Feliks Kuznesov
- Filip Lech
- Flanny O’Connor
- Florence Noiville
- Florian Altenhöner
- Francis Fukuyama
- Francis Fukuyma
- Frank Dikötter
- Frank O'Hara
- Frankfurt
- Fred Hiatt
- Friedrich Dürrenmatt
- Friedrich Nietzsche
- Fritz J. Raddatz
- Gabriel García Márquez
- Gaither Stewart
- Gaiutra Bahadur
- Gary Leupp
- Gặp gỡ và trò chuyện
- Georg Bönisch
- Georg Trakl
- George Burchett
- George Orwell
- George Perreault
- George Siemens
- Gerhard Will
- Germain Droogenbroodt
- Giang Dang
- Giang Lại Đức
- Giang Nam
- Giáng Vân
- Giáp Văn Dương
- Gideon Rachman
- Giuse Lê Công Đức
- Goethe
- Gonçalo Fernandes
- Gottfried Benn
- Graham Allison
- Grigory Yudin
- Günter Kunert
- Gyảng Anh Iên
- Hà Duy Phương
- Hà Dương Tuấn
- Hà Dương Tường
- Hà Đình Nguyên
- Hạ Đình Nguyên
- Hà Huy Sơn
- Hà Hương
- Hà Lệ Minh
- Hà Ngọc Hòa
- Hạ Nguyên
- Hà Nguyên Du
- Hà Nhân
- Hà Nhật
- Hà Phạm Phú
- Hà Quang Vinh
- Hà Sĩ Phu
- Hà Thanh Vân
- Hà Thế
- Hà Thị Minh Đạo
- Hà Thúc Sinh
- Hà Thủy Nguyên
- Hà Tùng Long
- Hà Tùng Sơn
- Hà Văn Thịnh
- Hà Văn Thùy
- Hà Vũ Trọng
- Hagi Kenaan
- Hai An Vu
- Hải Hạc
- Hải Ngọc
- Hai Thanh
- Han Dang
- Hàn Giang
- Han Kang
- Hàn Vĩnh Diệp
- Hạnh Nguyên
- Hạnh Phước
- Hạnh Viên
- Hannah Beech
- Hào Thiện Nhân
- Haruki Murakami
- Hân Hương
- Heiko Buschke
- Heinrich Heine
- Henri Michaux
- Henry David Thoreau
- Henry Wadsworth Longfellow
- Heriberto Araújo
- Hermann Hesse
- Hiền Trang
- Hiệp Ikaria
- Hiệu Minh
- Hiếu Tân
- Ho Lai-Ming
- Hòa Bình Lê
- Hoa Níp
- Hoài Hương
- Hoài Nam
- Hoài Phương
- Hoài Thanh
- Hoài Việt
- Hoài Ziang Duy
- Hoan Doan
- Hoàn Nguyễn
- Hoàng Ánh
- Hoàng Anh Tuấn
- Hoàng Cát
- Hoàng Cầm
- Hoàng Chí Hiếu
- Hoàng Chính
- Hoàng Cường Long
- Hoàng Dũng
- Hoàng Dương Tuấn
- Hoàng Đăng Khoa
- Hoàng Đỗ
- Hoàng Đông
- Hoàng Đức Truật
- Hoàng Hà
- Hoàng Hải Thủy
- Hoàng Hải Vân
- Hoảng Hãn
- Hoàng Hưng
- Hoàng Khởi Phong
- Hoàng Kim Oanh
- Hoàng Lại Giang
- Hoàng Lan
- Hoàng Lan Anh
- Hoàng Lan Chi
- Hoàng Lê
- Hoàng Lệ
- Hoàng Linh
- Hoàng Long
- Hoàng Mai Ðạt
- Hoàng Mạnh Hải
- Hoàng Minh Trí
- Hoàng Minh Tường
- Hoàng Nam
- Hoàng Nga
- Hoàng Ngọc Biên
- Hoàng Ngọc Hiến
- Hoàng Ngọc Nguyên
- Hoàng Ngọc Tuấn
- Hoàng Nguyễn
- Hoàng Nguyên Vũ
- Hoàng Nhơn
- Hoàng Nhuận Cầm
- Hoàng Phong Tuấn
- Hoàng Phủ Ngọc Tường
- Hoàng Quân
- Hoàng Quốc Hải
- Hoàng Thị Hường
- Hoàng Thị Thu Thủy
- Hoàng Thu Phố
- Hoàng Thúy
- Hoàng Thuỵ Anh
- Hoàng Tiến
- Hoàng Trung Thông
- Hoàng Tuấn Công
- Hoàng Tuấn Phổ
- Hoàng Tùng
- Hoàng Tuỵ
- Hoàng Văn Sơn
- Hoàng Việt
- Hoàng Vũ Thuật
- Hoàng Xuân Phú
- Hoàng Xuân Sơn
- Hoàng Xuân Tuyền
- Hoàng Yến
- Horst Bienek
- Howard Gardner
- Hồ Anh Thái
- Hồ Bạch Thảo
- Hồ Bất Khuất
- Hồ Diệu Vân
- Hồ Dzếnh
- Hồ Đắc Vũ
- Hồ Đình Nghiêm
- Hồ Hải Thụy
- Hồ Hữu Tường
- Hồ Minh Tâm
- Hồ Ngọc Đại
- Hồ Như
- Hồ Phú Bông
- Hồ Tịnh Tình
- Hồ Trường An
- Hồ Tú Bảo
- Hội những người ủng hộ GS. Chu Hảo
- Hồng Anh
- Hồng Hoang
- Hồng Lê Thọ
- Hồng Phú
- Huệ Hương Hoàng
- Huguette Bertrand
- Huong Nguyen
- Huy Cận
- Huy Đức
- Huy Tưởng
- Huyền Thương
- Huỳnh Duy Lộc
- Huỳnh Hoa
- Huỳnh Hữu Uỷ
- Huỳnh Hữu Ủy
- Huỳnh Kim Báu
- Huỳnh Kim Quang
- Huỳnh Lê Nhật Tấn
- Huỳnh Liễu Ngạn
- Huỳnh Ngọc Chênh
- Huỳnh Như Phương
- Huỳnh Sơn Phước
- Huỳnh Tấn Mẫm
- Huỳnh Thế Du
- Huỳnh Thục Vy
- Huỳnh Trọng Khang
- Huỳnh Tuấn Anh
- Hứa Chương Nhuận
- Hương Lan
- Hường Thanh
- Hương Thủy
- Hữu Danh
- Hữu Đông
- Hữu Loan
- Hữu Mai
- Hữu Phương
- Ian Bui
- Ian Johnson
- Igor Poglazov
- Ilza Burchett
- Inrasara
- Iris Radisch
- Isabella Kwai
- Issa
- Issac Bashevis Singer
- Italo Calvino
- Iya Kiva
- J. M. Lotman
- J.B Nguyễn Hữu Vinh
- Jacques Attali
- Jacques Prévert
- Jake Johnson
- James Borton
- James Daniel Spears
- James G. Zumwalt
- James Grossman
- James Joyce
- James Poniewozik
- James Stavridis
- James WrightJuan Felipe Herrera
- Janos Kornai
- Jared Carters
- Jason Lopata
- Jason Morris-Jung
- Jay Nordlinger
- Jaya K.
- Jean Chesnaux
- Jean d'Ormesson
- Jean Piaget
- Jean Przyluski
- Jean Toomer
- Jean-Jacques Brochier
- Jean-Jacques Roth
- Jean-Louis Rocca
- Jean-Luc Chalumeau
- Jean-Marc Roberts
- Jean-Patrick Géraud
- Jean-Paul Sartre
- Jefferson Cowie
- Jeffrey Hanfover
- Jeffrey Nall
- Jessica Swoboda
- Jessie Yeung
- Jiayang Fan
- Jimmy Carter
- Joan Hua
- João Guimarães Rosa
- Joaquin Nguyễn Hòa
- John Barrow
- John Cheever
- John Freeman
- John Keane
- John McCain
- Jon Fosse
- Jonathan Dee
- Jonathan London
- Jörg Wischermann
- Jorge Amado
- Jorge Luis Borges
- Joschka Fischer
- Josée Lapointe
- Joseph Wong
- Joseph Wright
- Josh Rogin
- Joshua Rothman
- Juan Pablo Cardenal
- Juan Pablo Cardenal & Heriberto Araújo
- Julia Cagé
- Julio Cortázar
- Jun’ichiro Tanizaki
- Kahil Gibral
- Kai Hoàng
- Kale
- Kalynh Ngô
- Kamel Daoud
- Kao Phú
- Kap Seol
- Karel Appel
- Karen Tongson
- Kate Chopin
- Kazuo Shiraga
- Kenneth Nguyen
- Keorapetse Kgositsile
- Kerstin Holm
- Kều Jang
- Kha Lương Ngãi
- Khái Hưng
- Khaly Chàm
- Khang Quốc Ngọc
- Khánh
- Khánh Bình
- Khánh Duy
- Khánh Ly
- Khánh Mai
- Khanh Nguyen
- Khanh Pham
- Khánh Phương
- Khánh Trâm
- Khánh Trường
- Khét
- Khế Iêm
- Khiêm Nhu
- Khổng Đức Thiêm
- Khuất Đẩu
- Khuê Phạm
- Khuyết Thư
- Kiệm Hoàng
- Kiến Văn
- Kiệt Anh Hùng
- Kiệt Tấn
- Kiều Duy Vĩnh
- Kiều Loan
- Kiều Mai Sơn
- Kiều Maily
- Kiều Phong
- Kiều Thị An Giang
- Kim Ân
- Kim Chi
- Kim Dung
- Kim Hạnh
- Kim Thúy
- Kim Trần
- Kinh Bắc
- Kính Hòa
- Klaus Wiegerefe
- Kúm
- Kurt-Martin Mayer
- Kỳ Duyên
- Kyoko Numano
- L. N. Tolstoy
- L. V. H.
- La Khắc Hoà
- La Khắc Hòa
- Lã Nguyên
- Lại Nguyên Ân
- Lam Điền
- Lam Ngọc
- Lam Thái Hòa
- Lan Nguyên
- Lang Anh
- Langston Hughes
- LAP
- Larry Diamond
- Lars Vargö
- Laura Cappelle
- Laurent Sagalovitsch
- Lawrence Ferlinghetti
- Lâm Chương
- Lâm Duyên
- Lâm Hạnh
- Lâm Lê
- Lâm Ngân Mai
- Lâm Quang Mỹ
- Lâm Thị Mỹ Dạ
- Leon Trotsky
- Leonard Cohen
- Lê An Thế
- Lê Anh Hoài
- Lê Anh Hùng
- Lê Ân
- Lê Bá Đảng
- Lê Bích Vượng
- Lê Chiều Giang
- Lê Công Định
- Lê Công Giàu
- Lê Công Tư
- Lê Ðình Nhất Lang
- Lê Dũng
- Lê Duy Nam
- Lê Đạt
- Lê Đăng Doanh
- Lê Đình Cai
- Lê Đình Khẩn
- Lê Đình Thắng
- Lê Đỗ Huy
- Lê Đức Dục
- Lê Đức Thôn
- Lê Giang Trần
- Lê Hải
- Lệ Hằng
- Lê Hiệp
- Lê Hoài Nguyên
- Lê Hoàng Diễm Trang
- Lê Hoàng Lân
- Lê Học Lãnh Vân
- Lê Hồ Quang
- Lê Hồng Hà
- Lê Hồng Hiệp
- Lê Hồng Lâm
- Lê Hùng
- Lê Hùng Vọng
- Lê Huyền Ái Mỹ
- Lê Huỳnh Lâm
- Lê Hữu
- Lê Hữu Khoá
- Lê Hữu Khóa
- Lê Hữu Nam
- Lê Kế Lâm
- Lê Khải
- Lê Kim Duy
- Lê Ký Thương
- Lê Lạc Giao
- Lê Luân
- Lê Mã Lương
- Lê Mai
- Lê Mai Lĩnh
- Lê Mạnh Chiến
- Lê Mạnh Đức
- Lê Minh Chánh
- Lê Minh Hà
- Lê Minh Hiền
- Lê Minh Khuê
- Lê Minh Phong
- Lê Ngân Hằng
- Lê Ngọc Luân
- Lê Ngọc Sơn
- Lê Nguyễn
- Lê Nguyễn Duy Hậu
- Lê Nguyễn Hương Trà
- Lê Nguyên Long
- Lê Nguyên Vỹ
- Lê Như Bình
- Lê Oa Đằng
- Lê Phan
- Lê Phú Khải
- Lê Quang
- Lê Quang Đức
- Lê Quảng Hà
- Lê Quang Hợp
- Lê Quang Thành
- Lê Quân
- Lê Quốc Anh
- Lê Quỳnh
- Lê Quỳnh Mai
- Lê Sa Long
- Lê Si Na
- Lê Sơn
- Lê Tất Đạt
- Lê Tất Điều
- Lê Thanh Dũng
- Lê Thanh Hải
- Lê Thanh Phong
- Lê Thanh Trường
- Lê Thân
- lê thi diem thuý
- Lê Thị Hồng Minh
- Lê Thị Huệ
- Lê Thị Hường
- Lê Thị Oanh
- Lê Thị Thấm Vân
- Lê Thiết Cương
- Lê Thiếu Nhơn
- Lê Thọ Bình
- Lê Thời Tân
- Lê Thời Thôi
- Lê Thu Hiền
- Lê Thúy Bảo Liên
- Lê Tiên Long
- Lê Trí Tuệ
- Lê Trinh
- Lê Trọng Nghĩa
- Lê Trọng Nguyễn
- Lê Trung Tĩnh
- Lê Trường Thanh
- Lê Tuấn Huy
- Lê Tuyết Hạnh
- Lê Văn Bỉnh
- Lê Văn Hảo
- Lê Văn Hiếu
- Lê Văn Hòa
- Lê Văn Luân
- Lê Văn Sơn
- Lê Văn Trung
- Lê Văn Tùng
- Lê Vĩnh Tài
- Lê Vĩnh Triển
- Lê Vũ Trường Giang
- Lê Xuân Khoa
- Lê Xuyên
- Li Edelkoort
- Li Zhongqin
- Liêu Diệc Vũ
- Liêu Thái
- Liễu Trương
- Linh Nguyên
- Linh Văn
- Linh Vân
- Linh-Chân Brown
- LKH
- Lorca
- Louis Aragon
- Louise Glück
- Lộc Vàng
- Luân Hoán
- Ludwig von Mises
- Luke Hunt
- Luke Turner
- Lữ Kiều
- Lữ Quỳnh
- Lương Đào
- Lương Thiệu Quân
- Lương Thư Trung
- Lưu Á Châu
- Lưu Bình Nhưỡng
- Lưu Diệu Vân
- Lưu Đức Trung
- Lưu Hà
- Lưu Hiểu Ba
- Lưu Khánh Thơ
- Lưu Mê Lan
- Lưu Minh Hải
- Lưu Na
- Lưu Nhi Dũ
- Lưu Quang Vũ
- Lưu Thuỷ Hương
- Lưu Thủy Hương
- Lưu Trọng Văn
- Lưu Uyên Khôi
- Lý Đợi
- Ly Hoàng Ly
- Lý Ngang
- Ly Phạm
- Lý Quang Hoàn
- Lý Thanh
- Lý Tiến Dũng
- Lý Toàn Thắng
- Lý Trực Dũng
- Lý Xuân Hải
- Lydia Davis
- Lynh Bacardi
- LysP
- M. Gorky
- M.L. Gasparov
- Mạc Phong Tuyền
- Mạc Văn Trang
- Mạc Việt Hồng
- Mạch Nha
- Mạch Quang Thắng
- Madeleine Riffaud
- Mai An Nguyễn Anh Tuấn
- Mai Anh Tuấn
- Mai Bá Ấn
- Mai Bá Kiếm
- Mai Chanh
- Mai Hiền
- Mai Khôi
- Mai Kim Ngọc
- Mai Nhật
- Mai Ninh
- Mai Quốc Ấn
- Mai Quỳnh
- Mai Quỳnh Nam
- Mai Sơn
- Mai Thái Lĩnh
- Mai Thanh Sơn
- Mai Thảo
- Mai Tú Ân
- Mai Văn Hoan
- Mai Văn Phấn
- Mai Văn Tính
- Maki Starfield
- Mamleev
- Mạnh Kim
- Marc Andrus
- Marcel Reich-Ranicki
- Marci Shore
- Marco Ferrarese
- Margarita Lyutova
- Maria Donovan
- Maria Ressa
- Mario Vargas Llosa
- Marion Hennebert
- Mark B. Hamilton
- Mark Binelli
- Mark Frankland
- Mark Osaki
- Mark Strand
- Marta Hillers
- Martin Jankowski
- Martin Kulldorff
- Marty Robbins
- Mary Morose
- Mary Walsh
- Mathias Mayer
- Matthew Clayfield
- Matthew Crawford
- Maurice Blanchot
- Maximilian Steinbeis
- May
- Maya Angelou
- Mặc Đỗ
- Mặc Lâm
- Mân Côi
- McAmmond Nguyễn Thị Tư
- Media Văn Việt
- Michael Burawoy
- Michael Scammell
- Miêng
- Mike Ives
- Mikhail Shishkin
- Mikhail Viktorovich Zygar
- Milan Kundera
- Mimmi Diệu Hường Bergström
- MInh Anh
- Minh Huệ
- Minh Hùng
- Minh Luật
- Minh Quang – Lê Chiên
- Minh Quang Ho
- Minh Tâm
- Minh Thùy
- Minh Thư
- Minh Toàn
- Minh Tuấn
- Monica Berlin
- Mỹ Hằng
- Mỹ Lan
- N. S. Khrushchev
- Nam Dao
- Nam Dao Nguyễn Mạnh Hùng
- Nam Đan
- Nam Đông
- Nam Nguyên
- Nam Sơn
- Naowarat Pongpaiboon
- Natalia lacovelli
- Nataliya Zhynkina
- Natsume Sōseki
- Nay Aung
- ng. anhanh
- Ng.Uyển Nicole Dương
- Ngải Vị VỊ
- Ngân Xuyên
- Nghệ thuật
- Nghiêm Lương Thành
- Nghiêm Phương Mai
- Nghiêm Xuân Hồng
- Nghiên Cứu Phê Bình
- Ngo Thu
- Ngọc Anh
- Ngọc Duy Phan
- Ngoc Hien Bui
- Ngọc Linh
- Ngô Anh Tuấn
- Ngô Bảo Châu
- Ngô Đình Thẩm
- Ngô Đồng
- Ngô Hương Giang
- Ngô Khắc Tài
- Ngộ Không Phí Ngọc Hùng
- Ngô Liêm Khoan
- Ngô Minh
- Ngô Minh Khôi
- Ngô Ngọc Loan
- Ngô Ngọc Trai
- Ngô Nguyên Dũng
- Ngô Nhật Đăng
- Ngô Quốc Phương
- Ngô Quốc Thịnh
- Ngô Thế Vinh
- Ngô Thị Kim Cúc
- Ngô Thị Thanh Lịch
- Ngô Tùng Phong
- Ngô Tự Lập
- Ngô Văn
- Ngô Văn Giá
- Ngô Viết Nam Sơn
- Ngô Viết Trọng
- Ngô Vĩnh Long
- Ngô Xuân Hội
- Ngô Xuân Phúc
- Ngô Xuân Thảo
- Ngu Yên
- Nguyen Duc Thanh
- Nguyễn Hải Hoành
- Nguyễn Anh Dũng
- Nguyễn Anh Tuấn
- Nguyễn Anh Tuấn - đạo diễn
- Nguyễn Bá Chung
- Nguyễn Bách Việt
- Nguyễn Bảo Chân
- Nguyễn Bắc Sơn
- Nguyên Bình
- Nguyên Cầm
- Nguyên Cẩn
- Nguyên Chánh
- Nguyễn Chí Hoan
- Nguyễn Chí Thuật
- Nguyễn Chí Trung
- Nguyễn Chí Tuyến
- Nguyễn Chinh Trung
- Nguyễn Cung Thông
- Nguyễn Cường
- Nguyễn Danh Bằng
- Nguyễn Danh Huế
- Nguyễn Danh Lam
- Nguyễn Ðăng Thường
- Nguyễn Duy
- Nguyễn Dương Quang
- Nguyễn Đạt
- Nguyễn Đắc Kiên
- Nguyễn Đắc Xuân
- Nguyễn Đăng Điệp
- Nguyễn Đăng Hưng
- Nguyễn Đăng Khoa
- Nguyễn Đăng Mạnh
- Nguyễn Đăng Na
- Nguyễn Đăng Quang
- Nguyễn Đăng Thường
- Nguyễn Đình Ấm
- Nguyễn Đình Bin
- Nguyễn Đình Bổn
- Nguyễn Đình Chú
- Nguyễn Đình Cống
- Nguyễn Đình Đăng
- Nguyễn Đình Huỳnh
- Nguyễn Đình Thắng
- Nguyễn Đình Thi
- Nguyễn Đình Toàn
- Nguyễn Đổng Chi
- Nguyễn Đông Thức
- Nguyễn Đức
- Nguyễn Đức Dương
- Nguyễn Đức Hiệp
- Nguyễn Đức Mậu
- Nguyễn Đức Sơn
- Nguyễn Đức Thắng
- Nguyễn Đức Tiến
- Nguyễn Đức Tùng
- Nguyễn Đức Tường
- Nguyễn Gia Trí
- Nguyên Giác
- Nguyên Giác Phan Tấn Hải
- Nguyễn Hà Luân
- Nguyễn Hải Hoành
- Nguyễn Hải Yến
- Nguyễn Hàn Chung
- Nguyễn Hiến Lê
- Nguyễn Hoa Lư
- Nguyễn Hoài Nam
- Nguyễn Hoài Văn
- Nguyễn Hoài Vân
- Nguyễn Hoàn
- Nguyễn Hoàn Nguyên
- Nguyễn Hoàng Ánh
- Nguyễn Hoàng Anh Thư
- Nguyễn Hoàng Diệu Thủy
- Nguyễn Hoàng Diệu Thúy
- Nguyễn Hoàng Giao
- Nguyễn Hoàng Linh
- Nguyễn Hoàng Trung
- Nguyễn Hoàng Văn
- Nguyễn Hồng Anh
- Nguyễn Hồng Giao
- Nguyễn Hồng Hưng
- Nguyễn Hồng Lam
- Nguyễn Hồng Nhung
- Nguyễn Hồng Thục
- Nguyễn Huệ Chi
- Nguyễn Hùng
- Nguyễn Huy Hoàng
- Nguyễn Huy Thiệp
- Nguyễn Huy Vũ
- Nguyên Hưng
- Nguyễn Hưng Quốc
- Nguyễn Hương
- Nguyễn Hữu Đễ
- Nguyễn Hữu Hồng Minh
- Nguyễn Hữu Liêm
- Nguyễn Hữu Nhật
- Nguyễn Hữu Sơn
- Nguyễn Hữu Thiết
- Nguyễn Hữu Việt Hưng
- Nguyễn Hữu Vinh
- Nguyễn kc Hậu
- Nguyễn Khải
- Nguyễn Khánh Duy
- Nguyễn Khánh Trường
- Nguyễn Khắc An
- Nguyễn Khắc Bình
- Nguyễn Khắc Mai
- Nguyễn Khắc Phê
- Nguyễn Khắc Phi
- Nguyễn Khắc Phục
- Nguyễn Khiêm
- Nguyễn Khôi
- Nguyễn Kiến Phước
- Nguyễn Kiều Dung
- Nguyễn Kiều Hưng
- Nguyên Lạc
- Nguyễn Lãm Thắng
- Nguyễn Lan Phương
- Nguyễn Lân Bình
- Nguyễn Lân Thắng
- Nguyễn Lê Hồng Hưng
- Nguyễn Lệ Uyên
- Nguyễn Linh Giang
- Nguyễn Linh Quang
- Nguyễn Lộ Trạch
- Nguyễn Luận
- Nguyễn Lương Hải Khôi
- Nguyễn Lương Ngọc
- Nguyễn Lương Vỵ
- Nguyễn Mai
- Nguyễn Man Nhiên
- Nguyễn Mạnh An Dân
- Nguyễn Mạnh Côn
- Nguyễn Mạnh Đẩu
- Nguyễn Mạnh Tiến
- Nguyễn Manh Trinh
- Nguyễn Mạnh Trinh
- Nguyễn Mạnh Tuấn
- Nguyễn Mạnh Tường
- Nguyễn Minh Anh
- Nguyễn Minh Hòa
- Nguyễn Minh Kính
- Nguyễn Minh Nhị
- Nguyễn Minh Nhựt
- Nguyễn Minh Thuyết
- Nguyễn Mộng Giác
- Nguyên Ngọc
- Nguyễn Ngọc Chu
- Nguyễn Ngọc Giao
- Nguyễn Ngọc Hoa
- Nguyễn Ngọc Lanh
- Nguyễn Ngọc Liễm
- Nguyễn Ngọc Lung
- Nguyễn Ngọc Tâm
- Nguyễn Ngọc Thiện
- Nguyễn Ngọc Tú Anh
- Nguyễn Ngọc Tư
- Nguyên Nguyên
- Nguyễn Nguyên Bình
- Nguyễn Nhật Tín
- Nguyên Nhi
- Nguyễn Như Huy
- Nguyễn Phạm Hùng
- Nguyễn Phú Yên
- Nguyễn Phúc Vĩnh Ba
- Nguyễn Phượng
- Nguyễn Phương Đình
- Nguyễn Phương Mai
- Nguyễn Phương Mạnh
- Nguyễn Quang
- Nguyễn Quang A
- Nguyễn Quang Bình
- Nguyễn Quang Duy
- Nguyễn Quang Dy
- Nguyễn Quang Đồng
- Nguyễn Quang Hồng
- Nguyễn Quang Hưng
- Nguyễn Quang Lập
- Nguyễn Quang Thạch
- Nguyễn Quang Thân
- Nguyễn Quang Thiều
- Nguyễn Quang VInh
- Nguyễn Quân
- Nguyễn Quốc Lâm
- Nguyễn Quốc Thái
- Nguyễn Quốc Toàn
- Nguyễn Quốc Trụ
- Nguyễn Quốc Tuấn
- Nguyên Sa
- Nguyễn Sĩ Dũng
- Nguyễn Sơn Lâm
- Nguyễn Sỹ Phương
- Nguyễn Sỹ Tế
- Nguyễn Tà Cúc
- Nguyễn Tài Cẩn
- Nguyễn Tấn Cứ
- Nguyễn Tất Nhiên
- Nguyễn Thạch Giang
- Nguyễn Thái Hòa
- Nguyễn Thái Hợp
- Nguyễn Thái Sơn
- Nguyễn Thái Tuấn
- Nguyễn Thanh Bình
- Nguyễn Thanh Châu
- Nguyễn Thanh Giang
- Nguyễn Thanh Hiện
- Nguyễn Thanh Hùng
- Nguyễn Thanh Huy
- Nguyễn Thanh Huyền
- Nguyễn Thanh Mỹ
- Nguyễn Thành Nam
- Nguyễn Thanh Nghị
- Nguyễn Thanh Nguyệt
- Nguyễn Thành Phong
- Nguyễn Thanh Sơn
- Nguyễn Thành Sơn
- Nguyễn Thanh Tâm
- Nguyễn Thành Thi
- Nguyễn Thanh Tuyền
- Nguyễn Thanh Văn
- Nguyễn Thanh Việt
- Nguyễn Thế Hùng
- Nguyễn Thế Thanh
- Nguyễn Thị Bích Hậu
- Nguyễn Thị Bích Ngà
- Nguyễn Thị Bình
- Nguyễn thị Cỏ May
- Nguyễn Thị Dư Khánh
- Nguyễn Thị Hải
- Nguyễn Thị Hậu
- Nguyễn Thị Hiền
- Nguyễn Thị Hoàng
- Nguyễn Thị Hoàng Bắc
- Nguyễn Thị Khánh Minh
- Nguyễn Thị Khánh Trâm
- Nguyễn Thị Kim Chi
- Nguyễn Thị Kim Phụng
- Nguyễn Thị Minh Ngọc
- Nguyễn Thị Minh Thương
- Nguyễn Thị Ngọc Hải
- Nguyễn Thị Ngọc Nhung
- Nguyễn Thị Oanh
- Nguyễn Thị Phước
- Nguyễn Thị Thanh Bình
- Nguyễn Thị Thanh Hải
- Nguyễn Thị Thanh Lưu
- Nguyễn Thị Thanh Xuân
- Nguyễn Thị Thanh Yến
- Nguyễn Thị Thảo An
- Nguyễn Thị Thúy Hạnh
- Nguyễn Thị Thùy Linh
- Nguyễn Thị Thụy Vũ
- Nguyễn Thị Thuyền
- Nguyễn Thị Tịnh Thy
- Nguyễn Thị Từ Huy
- Nguyễn Thị Vinh
- Nguyễn Thiện Tống
- Nguyễn Thiện Tơ
- Nguyễn Thói Đời
- Nguyễn Thông
- Nguyễn Thu Quỳnh
- Nguyễn Thu Trang
- Nguyễn Thùy Dương
- Nguyễn Thúy Hạnh
- Nguyễn Thụy Long
- Nguyễn Thuỵ Phương
- Nguyễn Thùy Song Thanh
- Nguyễn Thỵ
- Nguyễn Thy Anh
- Nguyễn Tiến Dũng
- Nguyễn Tiến Lập
- Nguyễn Tiến Trung
- Nguyễn Tiến Văn
- Nguyễn Trần Bạt
- Nguyễn Tri Phương Đông
- Nguyễn Triệu Nam
- Nguyễn Trọng Bình
- Nguyễn Trọng Chức
- Nguyễn Trọng Huân
- Nguyễn Trọng Khôi
- Nguyễn Trọng Tạo
- Nguyễn Trung
- Nguyễn Trung Bảo
- Nguyễn Trung Dân
- Nguyễn Trung Hiếu
- Nguyễn Trung Kiên
- Nguyễn Trung Thuần
- Nguyễn Trường Giang
- Nguyễn Trường Huy
- Nguyễn Trường Uy
- Nguyễn Tuấn
- Nguyễn Tuấn Anh
- Nguyễn Tuấn Khoa
- Nguyễn Tùng
- Nguyễn Tùng Linh
- Nguyễn Tuyết Lan
- Nguyễn Tuyết Lộc
- Nguyễn Tư Nghiêm
- Nguyễn Tử Siêm
- Nguyễn Tường Bách
- Nguyễn Tường Thiết
- Nguyễn Tường Thụy
- Nguyễn Ước
- Nguyễn Vạn Phú
- Nguyễn Văn
- Nguyễn Văn Ba
- Nguyễn Văn Chính
- Nguyễn Văn Ðậu
- Nguyễn Văn Dũng
- Nguyễn Văn Đài
- Nguyễn Văn Gia
- Nguyễn Văn Hạnh
- Nguyễn Văn Hiệp
- Nguyễn Văn Hòa
- Nguyễn Văn Hùng
- Nguyễn Văn Huyên
- Nguyễn Văn Lợi
- Nguyễn Văn Lục
- Nguyễn Văn Miếng
- Nguyễn Văn Nghệ
- Nguyễn Văn Nho
- Nguyễn Văn Phong
- Nguyễn Văn Phú
- Nguyễn Văn Phước
- Nguyễn Văn Sâm
- Nguyễn Văn Sơn
- Nguyễn Văn Tao
- Nguyễn Văn Thiệu
- Nguyễn Văn Thọ
- Nguyễn Văn Trọng
- Nguyễn Văn Trung
- Nguyễn Văn Tuấn
- Nguyễn Văn Vĩnh
- Nguyễn Văn Xuân
- Nguyễn Vi Khải
- Nguyễn Vi Yên
- Nguyễn Viện
- Nguyễn Việt Anh
- Nguyễn Việt Chiến
- Nguyễn Viết Lãm
- Nguyễn Vĩnh Nguyên
- Nguyễn Vũ Hiệp
- Nguyễn Vũ Tiềm
- Nguyễn Vỹ
- Nguyễn Vy Khanh
- Nguyễn Xuân Diện
- Nguyễn Xuân Hằng
- Nguyễn Xuân Hoàng
- Nguyễn Xuân Hưng
- Nguyễn Xuân Khánh
- Nguyễn Xuân Khoát
- Nguyễn Xuân Nghĩa
- Nguyễn Xuân Nha
- Nguyễn Xuân Quang
- Nguyễn Xuân Thiệp
- Nguyễn Xuân Thọ
- Nguyễn Xuân Tiệp
- Nguyễn Xuân Tường Vy
- Nguyễn Xuân Xanh
- Nguyễn Ý Thuần
- Nguyên Yên
- Nguyễn-Chương Mt
- Nguyễn-hòa-Trước
- Nguyệt Chu
- Nguyệt Quỳnh
- Nguyệt Vi
- Ngự Thuyết
- Người Buôn Gió
- Ngyễn Trung Bảo
- Nh. Tay Ngàn
- Nhã
- Nhã Ca
- Nhã Duy
- Nhã Thuyên
- Nhan Do Thanh
- Nhân Hồng
- Nhật Chiêu
- Nhật Lệ
- Nhất Linh
- Nhật Tiến
- Nhật Tuấn
- Nhất Uyên
- Nhị Linh
- Nhị Ngã
- Nhóm Vì một Hà Nội xanh
- Như Huy
- Như Không
- Như Quỳnh
- Như Quỳnh de Prelle
- Như Ý
- Nhược Thủy
- Niall Ferguson
- Nick Hilden
- Nicolas Casey
- Nikulin
- Nina McPherson
- Ninh Dương
- Ninh Kiều
- Nobert Hummelt
- Nông Hồng Diệu
- NP Phan
- Obama
- Ocean Vương
- Octavio Paz
- Ogden Nash
- Oksana Zabuzhko
- Oleg Kashin
- Ondrej Slowik
- onggiaolang
- Orlando Figes
- Orwell
- Oscar Salemink
- Oscar Wilde
- Pablo Neruda
- Pablo Picasso
- Palmer
- Patrick Frater
- Patrick Lodge
- Paul Auster
- Paul Celan
- Paul Éluard
- Paul Hoover
- Paul Mendez
- Paul Mozur
- Paul Theroux
- Paul-François Paoli
- Paulus Lê Sơn
- Pavel Basinsky
- Pavlo Vyshebaba
- Paweł Kubiak
- Pawel Kuczynski
- Paweł Łepkowski
- Percy Mabandu
- Pervez Hoodbhoy
- Peter B. Zinoman
- Peter Hansen
- Peter Harvey
- Peter Kleiner
- Peter Singer
- Phạm Anh Tuấn
- Phạm Biểu Tâm
- Phạm Cao Hoàng
- Phạm Châu
- Phạm Chí Dũng
- Phạm Chi Lan
- Phạm Chu Sa
- Phạm Công Luận
- Phạm Công Thiện
- Phạm Công Út
- Phạm Duy
- Phạm Duy Nghĩa
- Phạm Đình Trọng
- Phạm Đình Vy
- Phạm Đoan Trang
- Phạm Hải Anh
- Phạm Hải Âu
- Phạm Hiền Mây
- Phạm Hoàng Quân
- Phạm Hồng Sơn
- Phạm Hùng Việt
- Phạm Huy Thông
- Phạm Khiêm Ích
- Phạm Kiều Tùng
- Phạm Kỳ Đăng
- Phạm Lệ Quyên
- Phạm Lê Vương Các
- Phạm Linh
- Phạm Lưu Vũ
- Phạm Minh Hoàng
- Phạm Minh Ngọc
- Phạm Minh Quân
- Phạm Minh Trung
- Phạm Ngọc Lư
- Phạm Ngọc Thái
- Phạm Ngọc Tiến
- Phạm Nguyên Trường
- Phạm Ngữ
- Phạm Phan Long
- Phạm Phú Cường
- Phạm Phú Hải
- Phạm Phú Minh
- Phạm Phú Phong
- Phạm Phú Thứ
- Phạm Phú Viết
- Phạm Phúc Thịnh
- Phạm Phương
- Phạm Quang Ái
- Phạm Quang Long
- Phạm Quang Trung
- Phạm Quang Tuấn
- Phạm Sỹ Sáu
- Phạm Tăng
- Phạm Thành
- Phạm Thành Hưng
- Phạm Thanh Nghiên
- Phạm Thảo Nguyên
- Phạm Thế Cường
- Phạm Thị
- Phạm Thị Anh Nga
- Phạm Thị Hoài
- Phạm Thị Kiều Ly
- Phạm Thị Ngọc
- Phạm Thị Phương
- Phạm Thiên Ân
- Phạm Thiên Thư
- Phạm Tín An Ninh
- Phạm Toàn
- Phạm Trần
- Phạm Trọng Chánh
- Phạm Trung Nghĩa
- Phạm Tuấn
- Phạm Tư Thanh Thiện
- Phạm Tường Vân
- Phạm Văn
- Phạm Văn Khoái
- Phạm Văn Quang
- Phạm Văn Song
- Phạm Văn Tình
- Phạm Văn Vũ
- Pham Viem Phuong
- Phạm Viêm Phương
- Phạm Viết Đào
- Phạm Việt Hưng
- Phạm Vũ Lửa Hạ
- Phạm Xuân Đài
- Phạm Xuân Hùng
- Phạm Xuân Nguyên
- Phạm Xuân Trường
- Phan An Sa
- Phan Ba
- Phan Bội Châu
- Phan Cẩm Thượng
- Phan Châu Thành
- Phan Cự Đệ
- Phan Đạo
- Phan Đắc Lữ
- Phan Đình Diệu
- Phan Độc Lập
- Phan Hải-Đăng
- Phan Hồng Giang
- Phan Huy Dũng
- Phan Huy Đường
- Phan Huy Lê
- Phan Huyền Thư
- Phan Kế Toại
- Phan Khôi
- Phan Lặng Yên
- Phan Mạnh Quỳnh
- Phan Nam Sinh
- Phan Ngọc
- Phan Nguyên
- Phan Nhật Nam
- Phan Nhiên Hạo
- Phan Ni Tấn
- Phan Phương Đạt
- Phan Quang
- Phan Tấn Hải
- Phan Tấn Uẩn
- Phan Thanh Bình
- Phan Thắng
- Phan Thế Hải
- Phan Thị Hà Dương
- Phan Thị Kim Phúc
- Phan Thị Trọng Tuyển
- Phan Thị Vàng Anh
- Phan Thu Vân
- Phan Thúy Hà
- Phan Trang Hy
- Phan Trí Đỉnh
- Phan Trọng Hoàng Linh
- Phan Văn Giưỡng
- Phan Văn Song
- Phan Văn Thắng
- Phan Vũ
- Phan Xine
- Phan Xuân Sinh
- Phannguyên Psg
- Phanxipăng
- Phaolô VI
- Pháp Hoan
- Pháp Vân
- Phapxa Chan
- Phát biểu nhận giải Văn Việt
- Phil Caputo
- Philip Larkin
- Philip Roth
- Phong Linh
- Phong Nguyen
- Phong Quang
- Phố Văn
- Phú Quang
- Phù Sa
- Phúc Lai GB
- Phúc Tiến
- Phunchok Stobdan
- Phùng Anh Kiệt
- Phùng Hi
- Phùng Hoài Ngọc
- Phùng Học Vinh
- Phùng Ngọc Kiên
- Phùng Nguyễn
- Phùng Quán
- Phùng Thành Chủng
- Phùng Thị Hạ Nguyên
- Phùng Thị Như Hà
- Phuong Ta
- Phương Hương
- Phương Phương
- Phương Thảo
- Phương Thuý
- Phương Uy
- Pierre Darriulat
- Pierre Lemieux
- Prashanth Parameswaran
- Qladimir Pyljow
- Quách Hạo Nhiên
- Quách Tấn
- Quách Thoại
- Quảng Diệu Trần Bảo Toàn
- Quang Dũng
- Quang Đức
- Quang Minh
- Quang Phan
- Quảng Tánh Trần Cầm
- Quậy Nguyễn
- Quế Hương
- Quốc Dũng
- Quốc Phương
- Quốc Toản
- Quyên Di
- Quyên Hoàng
- Quỳnh Iris de Prelle
- Quỳnh Vi
- Rabindranath Tagore
- Rainer Maria Rilke
- Ralph Chaplin
- Rebecca Mead
- Rebecca Solnit
- Reiner Traub
- Remo Verdickt
- Riccardo Gazzaniga
- Richard C. Paddock
- Richard Millet
- Richard Serra
- Robert Desnos
- Robert McCrump
- Roger Vu
- Roland Barthes
- Romain Rolland
- Ronald F. Inglehart
- Ruben David Gonzalez Gallego
- Russell Edson
- Ruth Ingram
- Ryszard Legutko
- Salman Rushdie
- Salvatore Babones
- Sam Dresser
- Sạn chữ
- Sandra Kerschbaumer
- Sara Teasdale
- Sarah Pulliam Bailey
- Sarah Thornton
- Sáu Nghệ
- Sergio Bitar
- Shakespeare
- Shannon Van Sant
- Sheikha A
- Sheila Fischman
- Sheila Ngoc Pham
- Sheri Berman
- Shigeeda Yutaka
- Shirin Ebadi
- Shukshin
- Simon Johnson
- Sire Apm Lukwesa
- Slavoj Žižek
- Sohaniim
- Son Kieu Mai
- Song Chi
- Song Hà
- Song Nguyễn
- Song Phạm
- Song Phan
- Song Thao
- Số đặc biệt
- Sơn Ca
- Sơn Hoàng Liên
- Sơn Kiều Mai
- Sơn Nam
- Stefano Harney
- Stephan Koester
- Stephen B. Young
- Steve Earle
- Susan Sontag
- Suzuki Katsuhiko
- Sương Nguyệt Minh
- Sương Quỳnh
- Svetlana Alexievich
- Svetlana Alexievitch
- Svetlana Alexiévitch
- Sylvia Plath
- T. Đ.
- T.Vấn
- Tạ Anh Thư
- Tạ Chí Đại Trường
- Tạ Duy Anh
- Tạ Tỵ
- Tạ Văn Tài
- Tạ Văn Thông
- Tạ Xuân Hải
- Tadeusz Rósewicz
- Tam Ích
- Tamarchenko
- Tàn Tuyết
- Tanaami Keiichi
- Taras Shevchenko
- Tarik Khaldi
- Tăng Quang
- Tâm An
- Tâm Chánh
- Tâm Don
- Tâm Thường Định
- Tâm Việt
- Tấn An
- Teolinda Gersão
- Teresa Mỹ Chúc
- Thạch Đạt Lang
- Thạch Quỳ
- Thạch Thảo
- Thái Bá Tân
- Thái Bá Vân
- Thái Bảo
- Thái Hà
- Thái Hạo
- Thái Kế Toại
- Thái Kim Lan
- Thái Ngọc San
- Thái Sinh
- Thái Thanh
- Thái Thăng Long
- Thái Tuấn
- Thái Văn
- Thái Văn Đào
- Thái Vũ
- Thạnh Đà
- Thanh Hằng - Anh Khoa
- Thành Lộc
- Thanh Nam
- Thanh Ngọc
- Thanh Phương
- Thanh Tâm Tuyền
- Thanh Thảo
- Thanh Thuỷ
- Thanh Trúc
- Thanh Tùng
- Thanh Xuân
- Thanhhà Lại
- Thảo Dân
- Thao Dinh
- Thảo luận
- Thảo Nguyên
- Thảo Trường
- Thảo Vy
- Thẩm Đống
- Thận Nhiên
- Thân Trọng Mẫn
- Thân Trọng Sơn
- Thế Dũng
- Thế Giang
- Thế Quân
- THẾ THANH
- Thế Uyên
- Thi Hoàng
- Thi Nguyên
- Thi sỹ ỦA
- Thi Vũ
- Thích Nhất Hạnh
- Thích Nữ Chân Không
- Thích Phước An
- Thierry Leclère
- Thierry Lentz
- Thiên Di
- Thiên Điểu
- Thiền Lâm
- Thiền Nguyễn
- Thiên Thai
- Thiện Tùng
- Thiện Ý
- Thiết Thạch
- Thiếu Khanh
- Thiều Mai Lâm
- Tho Nguyen
- Thomas A. Bass
- Thomas Bo Pedersen
- Thomas Mahler
- Thomas S. Mullaney
- Thông Đặng
- Thơ
- Thu Phong
- Thu Vàng
- Thuận
- Thuần Ngô
- Thuận Paris
- Thuận Thiên
- Thục Quyên
- Thụy An
- Thùy Dung
- Thụy Khuê
- Thùy Linh
- Thụy My
- Thủy Tiên
- Thư Bạn Đọc
- Thường Quán
- Thy An
- Tịch Ru
- Tiet Hung Thai
- Tiêu Dao Bảo Cự
- Tiêu Kiện Sinh
- Tiểu Tử
- Tillman Miller
- Timothy Brennan
- Timothy Garton Ash
- Timothy Snyder
- Tina Hà Giang
- Tomas Tranströmer
- Tô Đăng Khoa
- Tô Hải
- Tô Hoàng
- Tố Hữu
- Tô Lan Hương
- Tô Ngọc Vân
- Tô Thẩm Huy
- Tô Thùy Yên
- Tô Văn Trường
- Tôi Đây
- Tôn Thất Thông
- Tống Văn Công
- Trà Đóa
- Trà Nhiên
- Tracy K. Smith
- Tran Dinh Dung
- Tran Nam Dung
- Trang Châu
- Trang Hạ
- Trang Thanh
- Trang Thế Hy
- Trangđài Glassey Trầnguyễn
- Trangđài Glasssey-Trầnguyễn
- Trao đổi
- Trầm Tử Thiêng
- Trần Anh Hùng
- Trần Bá Đại Dương
- Trần Bang
- Trần Bình Nam
- Trần C. Trí
- Trần Cao Lĩnh
- Trần Cao Tường
- Trần Công Tâm
- Trần Công Tín
- Trần Dạ Từ
- Trần Dần
- Trần Doãn Nho
- Trần Dũng Thanh Huy
- Trần Duy
- Trần Duy Phiên
- Trần Duy Trung
- Trần Đăng Khoa
- Trần Đăng Tuấn
- Trần Đĩnh
- Trần Đình Bút
- Trần Đình Hoành
- Trần Đình Lương
- Trần Đình Sơn Cước
- Trần Đình Sử
- Trần Đình Triển
- Trần Đình Trợ
- Trần Độ
- Trần Đồng Minh
- Trần Đức Anh Sơn
- Trần Đức Thảo
- Trần Đức Tiến
- Trần Đức Tín
- Trần Đức Toản
- Trần Gia Huấn
- Trần Gia Ninh
- Trần Hà Linh
- Trần Hạ Tháp
- Trần Hạ Vi
- Trần Hải
- Trần Hạnh
- Trần Hậu
- Trần Hoài Anh
- Trần Hoài Thư
- Trần Hoàng Phố
- Trần Hoàng Trúc
- Trần Hoàng Vy
- Trần Hùng
- Trần Huy Bích
- Trần Huy Minh Phương
- Trần Huy Quang
- Trần Huỳnh Duy Thức
- Trần Hữu Dũng
- Trần Hữu Khánh
- Trần Hữu Quang
- Trần Hữu Tá
- Trần Hữu Thục
- Trần Khánh Triệu
- Trần Kiêm Đoàn
- Trần Kiêm Trinh Tiên
- Trần Kim Trắc
- Trần Kỳ Trung
- Trần Lam
- Trần Lê Sơn Ý
- Trần Lương
- Trần Lý Trí Tân
- Trần Mạnh Hảo
- Trần Mạnh Tuấn
- Trần Minh Phi
- Trần Minh Quốc
- Trần Mộng Tú
- Trần Nam Bình
- Trần Ngân Hà
- Trần Nghi Hoàng
- Trần Ngọc Cư
- Trần Ngọc Hiếu
- Trần Ngọc Tuấn
- Trần Ngọc Vương
- Trần Nguyên Đán
- Trần Nhã Thụy
- Trần Nhương
- Trần Phong Giao
- Trần Phong Vũ
- Trần Quang Đức
- Trần Quang Lộc
- Trần Quốc Nam
- Trần Quốc Thuận
- Trần Quốc Toàn
- Trần Quốc Trọng
- Trần Quốc Vượng
- Trần Quyết Thắng
- Trân Sa
- Trần Song Hào
- Trần Thành
- Trần Thanh Ái
- Trần Thanh Cảnh
- Trần Thanh Huy
- Trần Thanh Vân
- Trần Thắng
- Trần Thế Vĩnh
- Trần Thị Băng Thanh
- Trần Thị Diệu Tâm
- Trần Thị Lai Hồng
- Trần Thị Lam
- Trần Thị NgH.
- Trần Thị Nguyệt Mai
- Trần Thị Phương Phương
- Trần Thị Thanh Thoả
- Trần Thị Trường
- Trần Thiện Đạo
- Trần Thùy Mai
- Trần Tiến
- Trần Tiễn Cao Đăng
- Trần Tiến Dũng
- Trần Tiễn Khanh
- Trần Tố Nga
- Trần Trọng Dương
- Trần Trọng Thức
- Trần Trọng Vũ
- Trần Trung Chính
- Trần Trung Đạo
- Trần Tuấn
- Trần Từ Mai
- Trần Vàng Sao
- Trần Văn Chánh
- Trần Văn Đỉnh
- Trần Văn Khê
- Trần Văn Minh
- Trần Văn Nam
- Trần Văn Thọ
- Trần Văn Thủy
- Trần Văn Tý
- Trần Vấn Lệ
- Trần Việt Hà
- Trần Viết Ngạc
- Trần Vinh Dự
- Trần Vũ
- Trần Vũ Hải
- Trần Vương Thuấn
- Trần Vương Thuận
- Trần Wũ Khang
- Trần Xuân Hoài
- Trần Xuân Linh
- Trần Xuân Lĩnh
- Trần Xuân Thảo
- Trần Yên Hòa
- Trần Yên Nguyên
- Trên
- Trên Facebook
- Trên Facebook/Minds
- Trên kệ sách
- Trên trang diaCRITICS
- Trí Hiệu Dân
- Triều Anh
- Triều Hoa Đại
- Triêu Nhan
- Triều Sơn
- Triệu Tử Dương
- Trịnh Anh Tuấn
- Trịnh Bá Phương
- Trịnh Bách
- Trịnh Cao Hòa Thanh
- Trịnh Chu
- Trịnh Công Sơn
- Trịnh Cung
- Trịnh Duy Kỳ
- Trịnh Hữu Long
- Trịnh Kim Tiến
- Trịnh Lữ
- Trịnh Minh Tuấn
- Trịnh Sơn
- Trịnh Thanh Thủy
- Trịnh Thu Tuyết
- Trịnh Vĩnh Phúc
- Trịnh Xuân Thuận
- Trịnh Xuân Thủy
- Trịnh Y Thư
- Trọng Anh
- Trọng Phú
- Trọng Thành
- Tru Sa
- Trúc Giang
- Trúc Thông
- Trúc Ty
- Trump
- Trung Bảo
- Trung Dũng Kqd
- Trùng Dương
- Trung Trung Đỉnh
- Trư Sa
- Trường An
- Trương Anh Ngọc
- Trương Anh Thụy
- Trương Chính
- Trương Duy Nhất
- Trương Đăng Dung
- Trương Điện Thắng
- Trương Đình Phượng
- Trương Hồng Quang
- Trương Huy San
- Trường Minh
- Trương Ngọc Chương
- Trương Nguyên
- Trương Nguyện Thành
- Trương Nhân Tuấn
- Trương Phượng
- Trương Quang
- Trương Quang Đệ
- Trương Quang Nhuệ
- Trương Quang Vĩnh
- Trương Thị Ngọc Hân
- Trương Thiên Phàm
- Trương Thu Hiền
- Trương Tố Hoa
- Trương Trọng Nghĩa
- Trương Tửu
- Trương Văn Dân
- Trương Văn Vĩnh
- Trương Vũ
- Trương Xuân Thiên
- Tú Mỡ
- Tù Quốc Hoài
- Tù Sâm
- Tú Trung Hồ
- Tuấn Duy
- Tuấn Khanh
- Tuân Nguyễn
- Tuấn Thảo
- Tuệ Anh
- Tuệ Đăng
- Tuệ Nguyên
- Tuệ Nhân
- Tuệ Nhật
- Tuệ Sĩ
- Tuệ Sỹ
- Tùng Dương Cola
- Tung Nguyen
- Turner
- Túy Hồng
- Tuyết Nghi
- Tư
- Từ Dung
- Tư liệu
- Tử Linh
- Từ Mai Trần Huy Bích
- Từ Quốc Hoài
- Từ Sâm
- Từ Thức
- Tưởng
- Tương Lai
- Umberto Eco
- Uông Tăng Kỳ
- Uông Triều
- Uyển Ca
- Uyên Nguyễn
- Uyên Thao
- Uyên Vũ
- V. Erofiev
- Vàng A Giang
- Varlam Shalamov
- Vasco Gargalo
- Vasily Makarovich
- Văn
- Văn Biển
- Văn Cao
- Văn Chinh
- Văn Công Hùng
- Văn Giá
- Văn học
- Văn học Miền Nam 54-75
- Văn Như Cương
- Văn Quang
- Văn Tâm
- Văn Việt
- Văn.
- Vấn đề hôm nay
- Vận Động Ứng Cử Đại Biểu Quốc Hội 2016
- Vân Hạ
- Vân Phi
- Velcrow Ripper
- Veronica Melkozerova
- Vi Lãng
- Vi Trần
- Vi Yên
- Viet Thanh Nguyen
- Viên Linh
- Việt Bách
- Việt Bình
- Việt Dzũng
- Việt Khang
- Việt Lang
- Việt Phương
- Viktor Maslov
- Vinh Anh
- Vĩnh Hảo
- Vĩnh Quyền
- Virginia Heffernan
- Virginia Woolf
- Vladimir Nabokov
- Võ An Đôn
- Võ Anh Minh
- Võ Anh Thơ
- Võ Bá Cường
- Võ Đắc Danh
- Võ Định Hình
- Võ Đức Phúc
- Võ Hồng
- Võ Huy Tâm
- Võ Hương Quỳnh
- Võ Kỳ Điền
- Võ Ngàn Sông
- Võ Phiến
- Võ Thị Hảo
- Võ Thị Thu Hằng
- Võ Tiến Cường
- Võ Tòng Xuân
- Võ Trí Hảo
- Võ Văn Quản
- Võ Văn Tạo
- Võ Văn Thôn
- Võ Xuân Quế
- Võ Xuân Sơn
- Volker Weidermann
- Volodymyr Vynnychenko
- Volodymyr Zelenskyy
- Vũ Bằng
- Vũ Biện Điền
- Vũ Cao Đàm
- Vũ Cát Tường
- Vũ Đình Hòe
- Vũ Đình Huỳnh
- Vũ Đình Liên
- Vũ Đình Phòng
- Vũ Đức Khanh
- Vũ Đức Phúc
- Vũ Đức Sao Biển
- Vu Gia
- Vũ Hà Văn
- Vũ Hạnh
- Vũ Hoàng Chương
- Vũ Hoàng Thư
- Vũ Hồng Ánh
- Vũ Huy Ngọc
- Vũ Huy Quang
- Vũ Khắc Hoè
- Vũ Khắc Khoan
- Vũ Kim Hạnh
- Vũ Kim Thu
- Vũ Lâm
- Vũ Lập Nhật
- Vũ My Lan
- Vũ Ngọc Giao
- Vũ Ngọc Hoàng
- Vũ Ngọc Tâm
- Vũ Ngọc Tiến
- Vũ Nho
- Vũ Oanh
- Vũ Quang Việt
- Vũ Quí Hạo Nhiên
- Vũ Quốc Ngữ
- Vũ Quỳnh Hương
- Vũ Quỳnh Nh.
- Vũ Thành Sơn
- Vũ Thanh Tâm
- Vũ Thanh Tùng
- Vũ Thành Tự Anh
- Vũ Thế Khôi
- Vũ Thị Hải
- Vũ Thị Nhuận
- Vũ Thị Phương Anh
- Vũ Thị Phương Lan
- Vũ Thị Thanh
- Vũ Thị Thanh Mai
- Vũ Thư Hiên
- Vũ Tiến Lập
- Vũ Trọng Khải
- Vũ Tuấn Hoàng
- Vũ Từ Trang
- Vũ Tường
- Vũ Viết Tuân
- Vũ Xuân Tửu
- Vương Bích Ngọc
- Vương Đan
- Vương Huy
- Vương Ngọc Minh
- Vương Tiểu Nhị
- Vương Trí Nhàn
- Vương Trọng
- Vương Trùng Dương
- Vương Trung Hiếu
- Vy Thảo
- W. H. Auden
- Wa Praong
- Walt Whitman
- Walter Isaacson
- Wayne Karlin
- Wells
- Wendy Barker
- Wilhelm Schmid
- Will Nguyen
- William Carlos Williams
- William Nee
- William Stafford
- William Stanley Merwin
- Winston Phan Đào Nguyên
- Wislawa Szymborska
- Wolf Biermann
- Wolfgang Borchert
- Wynn Gadkar Wilcox
- Xie Tao
- Xuân Ba
- Xuân Diệu
- Xuân Dương
- Xuân Đài
- Xuân Minh
- Xuân Phượng
- Xuân Sách
- Xuân Thọ
- Xuân Vũ
- Xương Văn
- Y Chan
- Ý Nhi
- Y Uyên
- Yanis Varoufakis
- Yevgeny Yevtushenko
- Yên Ba
- Yên Khắc Chính
- Yến Năng
- Yên San
- Yên San Thụy Miên
- Yiyun Li
- Yoko Ogawa
- Yōko Ogawa
- Yoko Tawada
- Young Sang Lee
- Yuliya Ilchuk
- Yuno Bigboi
- Yves Sintomer
- Yvette Tan
- Zac Herman
Bờ kia (kỳ 6)
Nam Dao
*
Quay lưng lại, co chân lên nằm co như tôm, Kiều thủ thỉ, thôi anh, qua Bờ Kia đã, em sẽ dâng hiến anh sự trinh trắng toàn vẹn của em. Anh Giáo nén tiếng thở dài, tay duỗi ra để dưới gáy, mắt mở nhìn trần căn nhà nghỉ thấp thoáng ánh đèn đường vàng vọt nhẩy múa. Kiều nhỏ nhẹ, đừng giận em nghe, em cần chút thời gian để gột sạch quãng đời qua mà em không hề, và không có, chọn lựa nào. Chân lỡ đạp bùn, phải rửa rồi mới lên giường, chuyện tự nhiên mà. Anh Giáo không hiểu sự trinh trắng trọn vẹn là chi nhưng vòng tay qua dịu dàng vuốt má Kiều. Tay nhoè nhoẹt nước mắt, anh nghe lòng mình mặn chát.
Sáng tinh mơ, hai người lên đường. Bắt xe buýt, rồi đi bộ vòng gò Ai Ơi, hai người đến cổng chùa khi một chút nắng đầu đông chớm điểm mái tam quan chùa Lọ. Từ ngày Vện bị bọn trộm chó bắt, Vằn nay thấy người lạ không dám sủa, chỉ chúi đầu xuống đất kêu hích hích. Nhìn ra, thấy Anh Giáo, Chà a lên một tiếng, chạy ra mở cổng chùa. Giọng khôi hài, Chà nói:
- Khách thập phương lên lễ Phật sớm thế, hẳn Phật động tâm từ bi, độ cho mọi bề!
Nhìn người phụ nữ đi cùng Anh Giáo, Chà cảm tình ngay, thân mật:
- Cô em vào uống chén nước, cứ coi Chà này như anh em ruột thịt!
Nghe tiếng khách vào, hai đứa bé từ trái sau thò đầu ra cười. Sân sau, ven bờ ao, con sáo lanh lảnh kêu “Mô Phật”. Sư bước lên chánh điện sửa soạn hương đèn, chắp tay Mô Phật, giọng hiền hoà:
- Chư vị cứ tự nhiên nhé!
Chưa hết tuần trà, cô Đồng gọi nheo nhéo. Đứa bé trai chạy ra mở cổng. Bước vào, cô Đồng thấy Kiều và Anh Giáo, chẳng chút nào ngạc nhiên, cao giọng:
- Đồng đạo lên đền Ngọc Trần chống càn, quen nhau cả. Nhìn Kiều, cô Đồng tiếp - Chị nói để em biết, cái mối chùa Lọ này là chị mách Anh Giáo đấy nhé!
Nhân đó, Chà chen lời:
- Này cô Đồng, ngày trước hỏi làm sao cô biết lên chùa để qua Bờ Kia mà cô không đáp. Hôm nay không khai là... tôi biện pháp đấy!
- Gớm... Cứ như kiêu binh phụ trách an ninh Tổng cục C... không bằng. Ngúng nguẩy, cô Đồng réo rắt - thì đây, cô bảo cho mà biết nhé, đừng có mà dọa cô, thánh vật cho lăn quay ra bây giờ!
Chậm rãi, cô Đồng kể lại sau khi tuyến 3 đền Ngọc Trần bị vỡ vì các em đói ăn thèm coca và bánh mì thịt thì cô, ông thủ đền, và mấy người phục dịch quét dọn đền bị trói giật cánh khuỷu. Kiêu binh đánh phủ đầu mọi người, kết vào tội thông tin lệch lạc mê tín dị đoan nhưng chính nhằm tra hỏi xem tiền đền thu nay giấu đâu. Thường thường, cô Đồng giữ một khoản “lộc thánh” phòng thân khi cơ nhỡ, còn lại thì thủ đền “quản lý” cả. Vị này có cái đức tính keo kiệt chắt bóp, lớn tuổi và lại không con không cháu nên phần thất thoát nếu có cũng chẳng bao nhiêu. Cô Đồng xưa là bộ đội, nay có giấy thương binh hạng 3/5, kiên cường đổ hết tội cho thủ đền, bảo mình chỉ biết hầu Mẫu để phụng sự xã hội, thế thôi. Kiêu binh đánh, cô Đồng đau, quát “Tao là chiến sĩ đánh Tàu khựa ở Lão Sơn, sợ đéo gì chết, chúng bay chỉ là đồ... bú c... cho tao! “. Kiêu binh cười oang oang, đồng thanh: “Đúng hồ sơ thì còn đâu c... mà bú với chẳng mớm!”.
Để tránh dấu vết có thể qui là đàn áp tôn giáo, ông thủ đền bị bỏ vào một cái phi đựng nước làm bằng thiếc và cứ thế an ninh lấy gậy nện vào, được nửa ngày thì thủ đền đầu hàng, nước mắt chan hòa chỉ chỗ giấu lộc. Thời gian bị giam, cô Đồng ngày ngày niệm đạo hiệu chúa Liễu Hạnh, cầu động lòng Mẫu để Người chỉ con đường thoát thân. Một tối, cô Đồng thấy có tiếng người nhỏ như tiếng muỗi vo ve. Góc phòng giam chớp sáng như có đom đóm bay vào. Cô Đồng biết cơ duyên tới, quì xuống, nhắm mắt cầu khẩn, và tai nghe rõ ràng, đi đâu đến chỗ ai ơi/ ở bên chùa ắt có người cứu cho. Nhưng chỗ ai ơi là chỗ nào. Phải xử dụng khoa học kỹ thuật hiện đại. Khi được thả, cô Đồng mò ra cà-phê Internet, gạ một thằng bé đang chơi ghêm điện tử, bảo cô nghe có cái gọi là gúc-gờn, tìm gì cũng được. Cô tìm chỗ ai ơi, cháu giúp nhé. Cho thằng bé hai mươi ngàn, nó nói, đợi một tí, tìm ra phải thưởng cho đủ trăm nghìn. Nhoáy một cái, nó sợc ra gò Ai Ơi. Cô lại hỏi, ở đâu. Thằng bé cười, dễ thôi. Nó bấm bấm thì màn hình hiện ra cái gò, và gần đó, có một điểm ghi Chùa Lọ. Kể đến đây, cô Đồng nhìn Chà, bỡn:
- Anh giai bằng lòng chưa? Có còn định “biện pháp” em không?
Chà cười khằng khặc, đứng lên lôi Anh Giáo ra bờ ao. Con sáo ríu rít rồi cất tiếng cà tửng “Mô Phật! Đ. má mày”. Nhìn hai người đàn ông ngồi bàn tán, mặt mũi nghiêm trọng, cô Đồng nói giỗi với Kiều:
- Đấy, chứng nào tật ấy, cứ đại sự là không cho đàn bà chúng mình nghe! Nỡm thế nên trăm chuyện hỏng đến chín mươi! Thắng lợi mà chỉ 10% chỉ tiêu thì cả nước có mà đi ăn cám!
Kiều bật cười, định đùa bảo đàn bà “chúng mình” phải chinh phục quyền lực chứ cứ để yên thế này thì đúng sẽ thành heo phải ăn cám thật. Nhưng ngại cô Đồng lại huyên thuyên bàn về nữ quyền, nàng cắn răng ngậm miệng.
Trong chùa, tiếng tụng kinh của Sư ê a nhịp tiếng mõ lóc cóc vang lên giữa một buổi sáng ít khi có nắng. Sau bữa ăn trưa, Chà và Anh Giáo khăn gói lên đường, cả hai cùng tránh không đáp câu hỏi đi đâu.
*
Mùa đông tối nhanh đến độ chớp mắt là thấy bóng đêm chập chùng, nhất là ở nơi không có nhiều đèn điện. Sư ngồi thiền, lặng lẽ lần tràng. Hai đứa bé dựa vào nhau ngủ dưới bếp, hơi ấm từ tro than tỏa ra, “mẹ” Vằn chúi đầu bên cạnh lim dim. Kiều và cô Đồng nhìn nhau không nói năng gì. Dưới ánh đèn dầu vặn nhỏ, bóng hai người trộn vào nhau tạo ra một khoảng tối che nửa cái vách ở trai phòng dành cho khách lỡ độ.
Hắng giọng, cô Đồng lên tiếng:
- Em có hay biết gì về Bờ Kia không?
- ...
- Chị cũng chẳng có thông tin nào, chỉ đặt hết niềm tin vào ông Chà.
- Còn em, thì em tin Anh Giáo...
- Chị em mình cả tin đàn ông, chết lúc nào chẳng biết, cô Đồng cười.
- Em không tin Anh Giáo thì chẳng còn một ai để có thể tin trên đời này!
Cô Đồng chép miệng:
- Chị chẳng thể sống Bên Này được nữa... Qua Bờ Kia, may ra!
Cô Đồng ngưng nói, cúi đầu xuống, giọng rưng rưng nước mắt. Kiều đợi một lát, rồi phá vỡ cái tịch mịch nặng nề:
- May tức là sao?
- May thì đúng lời đồn, Bờ Kia có những chuyên gia phẫu thuật có thể chuyển giới tính cho chị. Cứ “lại cái” thế này như người đời chửi, chị sống không ra sống, chết chẳng ra chết. Chị mơ ước thành một người đàn bà hoàn toàn, nghĩa là như mọi người đàn bà khác. Như em....
- Nếu như em thì giấc em mơ đơn giản lắm. Em muốn hiến cho người yêu phần trinh trắng tuyệt đối, hồn cũng như xác, ở Bờ Kia. Em đi cấy lại màng trinh rồi, và hẹn sẽ trao thân gửi phận cho anh ấy một khi đến nơi. Em sẽ nâng khăn sửa túi cho anh ấy, là một người vợ, rồi sau cũng mong có hai, ba đứa con, thành một người mẹ. Em mơ ước sống không phải cứ lúc nào cũng sợ sệt ngày mai!
- Em còn may hơn chị nhiều - cô Đồng thở dài – Em có người để thương yêu, rồi mong xây dựng lứa đôi. Chị thì còn phải chờ, xem mình có thể thành đàn bà rồi mới nghĩ đến chuyện chồng con. Lắm khi chị nghĩ xưa cứ chết quách ở Lão Sơn thì còn được tiếng liệt sĩ, nay sống thì hoá ra ái nam ái nữ, chẳng ra cái giống gì cả!
Cô Đồng giơ tay lau nước mắt, khóc ừng ực trong cổ như có người bóp họng. Sau nhịn không được, cô òa lên nức nở. Nghe tiếng động, Sư chạy vào. Thấy hai người đàn bà ngồi châu đầu chảy nước mắt, Sư mô Phật, rồi thủng thỉnh:
- Thân nghiệp trả nợ xong thì tức đến bến chánh niệm, nơi khóc cười là một, chẳng phiền chẳng lụy!
- Đó là Bờ Kia?
- Sư này tri huệ chẳng bao nhiêu, làm sao biết mà trả lời thí chủ cho được! Duy có một điều...
- Bạch Thày, điều chi...
Sư không đáp, lại niệm Phật rồi quay lưng lẩn vào bóng đêm.
*
Nghe tiếng huýt sáo vẳng lại, Nhà Chài cũng huýt sáo đáp, và dăm phút sau nhô người ra sau lùm cây ven bờ. Nhìn thấy một thanh niên lạ đi với Chà, Nhà Chài dừng chân, mắt nhìn dò hỏi. Chà vui vẻ sáp gần, giới thiệu Anh Giáo.
- Đây người cùng hội, đến xem chuyện sông nước ra sao. Bác đừng ngại, hà hà…
Ba người nối chân nhau đi nửa giờ đến bờ nước giấu chiếc bè đã đóng xong dưới những lớp lá ngụy trang. Cột những thanh tre to bằng bắp chân vào với nhau bằng những sợi chão chắc nịch, bè khá chắc chắn, dư sức chở vài chục nhân mạng. Nhà Chài hào hứng :
- Bè này thì vượt ba con sông qua Bờ Kia cũng cứ như không!
Chà giở cuốn sổ tay có ghi chép giờ giấc của đoàn tuần giang, nói:
- Mùa thu, cứ 3 giờ có một lần kiểm tra, chúng nó chạy thuyền máy giữa sông. Ban đêm thì hai lần, một lúc 9 giờ tối, và một lúc 4 giờ sáng. Không hiểu sang đông thời khắc có đổi không, ta cẩn thận kiểm tra xem sao!
Nhà Chài ngẫm nghĩ:
- Tôi sẽ quan sát, còn chỗ xuất phát thì phải tính chuyện bè giạt theo dòng nước xuôi về phía hạ lưu trước khi đổ ra biển. Có lẽ chọn chỗ xuất phát thế nào khi có sự cố bất ngờ thì bè giạt vào nơi ta có thể ẩn nấp tránh bọn tuần giang.
- Chỗ nào, nhà bác đã xem xét chuyện này chưa?
- Nếu bị phát hiện thì phải tìm một nơi có cồn đất giữa sông để bè giạt vào, Nhà Chài đáp. Có cái cồn tên là Cồn Tiên ở mé trên, cây cối um tùm, dễ trốn tránh!
Anh Giáo nhìn sông nước, đề nghị ba người đi xem tận mắt, và tối nay ở lại quan sát thời điểm kiểm soát của bọn tuần giang. Chà cũng muốn gặp xem giò xem cẳng những thanh niên sẽ chống bè. Anh Giáo đồng ý, lẩm bẩm:
- Nay mà bị bắt, tôi chắc mọt gông, phải cẩn thận mới được!
Tối hôm đó, bốn tay chống bè lục đục kéo tới. Tất cả là dân chài, nhưng có một đến từ Hà Nội. Đó là cậu con út của Nhà Chài, mặt mũi linh lợi, mắt cứ đáo ngang đáo dọc. Đợi đến 9 giờ tối thì tầu tuần giang đi qua. Lên bè, cứ hai thanh niên một bên, thọc gậy chống rồi bước chừng 10 bước về phía đầu mũi bè. Nước nổi bọt xoáy tròn quanh thân những chiếc gậy, đẩy bè trôi khá nhanh. Lát sau lòng sông sâu khiến không thể chống, đám thanh niên dùng chèo đã cột sẵn hai bên bè và bắt đầu chèo. Đâu chừng sau ba khắc, bè đi ngang một cái cồn đất trên cây cối um tùm. Nhà Chài khẽ bấm tay Chà, bảo:
- Cồn Tiên đấy!
- Có ai ở đấy không?
- Không… Lâu lâu có người đi câu giạt vào rồi lại đi! Nhà Chài đáp.
Chà hít một hơi dài, thu người vào chiếc áo len, bảo:
- Ta vượt sông, đến Bờ Kia xem mất bao lâu nhé. Và xem có về kịp trước 4 giờ sáng tránh tàu tuần giang không?
Anh Giáo nhìn đồng hồ, gật đầu, quay sang hỏi Nhà Chài:
- Bác sang bờ bên kia lần nào chưa?
- Chưa…Tôi đánh cá Bên Này, qua bên kia làm gì, gặp chuyện không hay thì chỉ tổ rách việc!
Đi một lúc lâu, Nhà Chài thốt tiếng :
- Đây là giữa sông đấy. Bắt đầu giang phận Bờ Kia, bọn tuần giang không bao giờ qua… Không phải sợ chúng nó nữa!
Chà bỗng thấy nhẹ hẳn người, rút thuốc lá, châm lửa rít khoan khoái. Nhà Chài bắt chước lôi điếu cày ra, vê thuốc, hút sòng sọc, mắt lim dim miệng thở khói sặc sụa. Chợt Chà nghe thấy một tiếng hò. Giỏng tai, Chà hỏi :
- Có ai nghe thấy gì không? Hình như có tiếng người…
Lắng tai nhưng không ai nghe thấy gì, ngoài tiếng nước va vào mạn bè và tiếng chèo khuơ đều đặn. Cứ thế, bè trôi, yên ả. Đáp vào bờ bên kia, nhìn đồng hồ, Anh Giáo bảo :
- Lên bờ thì sợ lượt về sẽ quá 4 giờ sáng, không kịp tránh tầu tuần giang đi kiểm tra đâu!
Tiếc rẻ, Chà vỗ vai Nhà Chài, nói :
- Thôi, đi về vậy!
*
Bây giờ thì thật là vào đông. Gió buốt, ẩm, chẳng thương gì da thịt con người run rẩy, nhất là những người nghèo mặc không đủ ấm. Thời hiện đại, khi nhà có máy sưởi, ra đường leo lên ô tô, người sang khác. Nhìn Kiều co lại vì lạnh, Anh Giáo cởi chiếc áo khoác bằng da đưa, nhưng nàng lắc đầu. “Năm nay lạnh sớm”, Anh Giáo thốt lên, giọng cố lấy vẻ thản nhiên. “Sắp Tết, anh nhỉ!”, Kiều lơ đãng nhìn qua cửa kính xe buýt. Đến trạm chót, hai người xuống xe. Anh Giáo bảo đi thêm 20 phút thì sẽ đến gò Ai Ơi, để anh đeo cho Kiều cái balô nhìn nặng chình chịch. Kiều lắc đầu, miệng bảo nhẹ thôi, đừng thắc mắc.
Khi hai người đến cổng chùa, Sư đang đứng ngoài sân với hai đứa bé. Con Vằn vẫn chưa dám sủa, chỉ kêu hinh hích. Sư chẳng tỏ vẻ ngạc nhiên, lẳng lặng mở cổng chùa, miệng nói A di đà Phật. Chung quanh vắng vẻ không có lấy một bóng người, cảnh vật tiêu điều, cây bàng lối vào nay trụi gần hết lá. Anh Giáo và Kiều chào Sư, miệng cũng A di đà Phật. Ba người thủng thỉnh đi vào chánh điện. Kiều xin phép Sư rồi xuống bếp nấu nước pha trà. Hai đứa bé quẩn chân, miệng hỏi, cô ơi, Tết Hà Nội ra sao, có vui không? Kiều bảo mình người Sài Gòn nên không biết, nhưng Tết Sài Gòn từ mấy năm trước cấm không được đốt pháo. Dân thành phố thổi một tràng bong bóng rồi làm cho nổ dây chuyền thay tiếng pháo, nhưng bóng nổ không to và nhất là không có xác pháo hồng với mùi thuốc pháo thơm lừng nên Tết cũng chẳng ra Tết những năm xưa.
Cuối tuần trà, Sư thủng thỉnh :
- Hai vị chắc sắp lên đường. Nên sửa soạn tâm thế trong vận hạn mới!
- Bạch thầy, sao lại vận hạn... Kiều ngạc nhiên.
- Ở đâu thì cũng có vận hạn chứ! Bên Này hay Bờ Kia cũng vậy, cứ chưa đạt chánh đẳng chánh giác thì vận hạn cho con người lúc nào chẳng có...
Anh Giáo mỉm cười:
- Bạch thầy, kẻ còn đui mù này chỉ biết Bên Này và mang hy vọng cái Bờ Kia khác đi, thôi không cần đến người chuyên viết đơn khiếu kiện những nỗi oan ức!
- Hừ hừ... - Sư chép miệng - không còn oan ức tức là sao? Là không có kẻ gây ra oan ức? Tức là không ai có khả năng gây oan? Chuyện đó khó đấy! Nhưng nếu làm sao không kẻ nào có nhu cầu gây oan thì... may ra. Đầu tiên mỗi một người tự thanh tẩy khỏi cái vòng tham sân si, chẳng hạn!
Anh Giáo trầm ngâm, rồi buột miệng:
- Cái ghê rợn nhất là tham. Nó là động cơ của quyền lực, ở mọi dạng! Và là lửa thiêu sống những con người va chạm tới quyền lực! Khi con người là số nhiều và phải cộng sinh, quyền lực là sự kiện khó tránh. Nhưng quyền lực trên mẫu số chung nào?
- Hà hà... gì thì nó cũng phải bắt nguồn từ mỗi con người. Nếu ai cũng từ bi thì chẳng còn vấn đề quyền lực. Nhưng thế giới người có đâu là thế giới toàn chân thiện mỹ đâu!
Sư cười rồi lấy ngón tay vẽ một vòng tròn trong không khí, rồi một vòng nữa lớn hơn, và cứ thế cho đến lúc vươn dài đến hết cánh tay. Kiều ngẫm nghĩ, hỏi :
- Ý thầy là không? Không có gì... quí hơn chữ không?
Sư cười hiền hoà, im lặng.
- Phần con, Kiều nói, con đi tìm sự thanh tẩy phần xác cũng như phần hồn. Con muốn gột sạch những thứ nhớp nhơ Bên Này... Hôm trước, thầy có nói sẽ cho một điều...
Sư nhắm mắt một lúc lâu. Tay lần tràng, Sư chìm đắm trong quán tưởng. Khi mở mắt, Sư đọc:
Bờ Kia là an lạc
nếu không tham sân si
Bên Này thời mạt pháp
vì quên lượng Từ Bi
*
Anh Giáo mỗi lúc một sốt ruột. Mặt trời đã xế bóng mà vẫn chưa thấy Chà đâu. Dặn Kiều chờ, anh vào gõ cửa trai phòng. Sư hắng tiếng mời vào. Anh Giáo nói nỗi lo lắng:
- Chẳng biết Chà có sao không? Ông ấy lắm lúc không mấy bình thường, đôi khi nói những chuyện chẳng ai hiểu được!
- Đúng, ông ấy quả là quai quái nhưng xin đừng lo... Nhiều khi ông ấy cố tình diễn màn kịch giả rồ hoang tưởng. Từng bị giữ trong Bệnh viện Tâm thần ở Thường Tín đến 2 lần nên mỗi lúc bị kiêu binh bắt, ông ấy lại lôi giấy chứng bệnh ra, và thế là được tha... Ông bảo bệnh chẳng ai thèm giữ, trốn dễ chứ bị giam trong tù thì khó ra hơn!
- Ông ấy đi từ lúc nào, thưa thày?
- Từ sớm tinh mơ, lúc gà chưa gáy...
Anh Giáo ra sân tìm Kiều, nhưng chỉ thấy hai đứa bé và con Vằn. Hỏi, chúng bảo Kiều ở bên bờ ao. Dựa vào gốc cây sung trụi lá, Kiều nhắm mắt tựa như ngủ. Anh Giáo rón rén đến ngồi cạnh. Nhẹ nhàng nắm tay anh nhưng Kiều không nói gì. Gió xao xác lùa qua những tàn cây thổi rơi những chiếc lá khô chưa kịp rụng. Thình lình, Kiều cất lời:
- Anh mơ ước gì bên Bờ Kia?
Anh Giáo đáp:
- Một cuộc đời mới, có tự do, không để ai chăn giắt mình như một con cừu...
- Em khác, em mơ có được hạnh phúc...
- Hạnh phúc... Là gì?
- Thứ hạnh phúc bình thường. Cho một người như em, là có chồng, rồi sanh con, và sống có nhân phẩm, không ai dè bỉu khinh khi. Mặt vật chất, em chỉ cần đủ ăn, và không sợ sệt những ngày mai bất trắc!
Quay sang Anh Giáo, Kiều hai tay nâng mặt anh lên, nhìn vào mắt, dịu dàng:
- Em xin được làm vợ anh, trao dâng anh sự trinh trắng của thân xác và tâm hồn bên Bờ Kia. Nếu anh ưng, chúng ta sẽ có con, một vài đứa, trai có gái có...
Nói được đến đấy thì Kiều òa khóc. Anh Giáo siết lấy Kiều vào lòng, nghẹn lời, lát sau mới thốt lên “Kiều ơi, đừng, sao lại khóc!”
Hai đứa bé ra bờ ao. Thấy Kiều khóc đứa bé gái nói:
- Chú đánh cô hả?
- Sao cháu nói vậy? Anh Giáo hỏi.
- Thì như bố cháu đánh mẹ cháu ấy mà. Mẹ cháu than là bố cháu nện ngay một trận, quát tao cũng khổ như mày, mày than tao không làm gì được làm tao khổ hơn....
- Bố mẹ hai cháu đâu? Kiều nhẹ giọng.
Thằng bé trai nhanh nhẩu:
- Trước kia bố mẹ cháu bảo đợi ở cổng chùa, tí sẽ đến đón. Nhưng bố mẹ cháu đi mất tiệt, chắc lạc đường rồi. Hà Nội chứ có phải cái làng nhà cháu nhỏ tí téo đâu!
- Thế là chúng cháu nhận Vện làm bố, Vằn làm mẹ. Nhưng bọn trộm chó bắt bố chúng cháu, nay chỉ còn mẹ Vằn, sợ đến không còn dám sủa! Con bé chêm vào, miệng mếu xệch.
Đúng lúc đó, có tiếng người nói ở chùa trên. Chà đã về, với cô Đồng và Bà Mệnh phụ. Anh Giáo thở phào, nắm tay kéo Kiều đứng lên.
*
Họ ngồi ăn, không chuyện trò, mắt nhìn xuống đăm chiêu. Ai nấy giữ vẻ bên ngoài bình tĩnh, giấu những cơn sóng ngầm đang luồn quanh trong tâm khảm. Hai đứa bé thấy người lớn nghiêm trang, không dám nói gì, lén ngước lên, nhìn nhau. Sư chay tịnh, ngồi một góc, nhắm mắt. Tối nay chùa Lọ không hương không đèn. Không có tiếng mõ và tiếng ê a tụng kinh. Đứa bé gái len lén đến ngồi bên Sư. Nó thỏ thẻ:
- Thầy có đi không?
- Có!
- Qua Bờ Kia liệu hai anh em có được gặp bố mẹ chúng con không?
- Gặp chứ! Bờ Kia cầu gì được nấy, nếu giữ lòng lành! Và đừng đem lòng trách bố trách mẹ nữa! Khổ lắm mới phải bỏ đi máu thịt mình, Sư thở dài.
Đứa bé gái ứa nước mắt, lại ngồi cạnh thằng anh. Nó ôm con Vằn, vuốt ve, thì thào mẹ Vằn ơi, Thầy bảo qua đến Bờ Kia là hết khổ. Ở đó, chắc không còn ai ức hiếp trù dập ai, hết cảnh màn trời chiếu đất, thôi phải lê la đi ăn xin, ngửa tay ê a lạy ông lạy bà, cháu đói lắm rồi, và cứ xa xa có bóng công an là phải trốn chui trốn nhủi. Bố mẹ chúng tao kêu, sống thế này còn khổ hơn chó. Đấy, mẹ Vằn may thế mà không biết. Tuy mất bố Vện, nhưng mẹ Vằn còn chúng tao, nay lại sắp qua Bờ Kia, nơi không có bọn trộm chó vì không có người ăn thịt chó, không có quán nhậu đầy đường zzô zzô nồng nặc mùi mồ hôi và rượu đế. Đừng sợ. Chẳng sẽ sinh ly tử biệt như bố mẹ đẻ chúng tao rên rỉ với nhau khi vứt chúng tao ở cổng chùa. Có lẽ khi ấy bố mẹ chúng tao biết chắc sắp bị ăn thịt như chó, đành lòng bỏ chúng tao để cứu sống chúng tao chăng. Thầy nói đúng, thôi trách móc làm chi, phải sửa soạn sống cho ra sống ở Bờ Kia, nơi hết trù dập ức hiếp, nơi không phải sợ sệt như Bên Này. Con bé lại thò tay vuốt ve. Mẹ Vằn vẫn chỉ kêu hinh hích, thỉnh thoảng lại khụt khịt rồi rên ư ử. Nó giúm gió, đầu rúc vào lòng con bé như định trốn, tai cụp xuống. Có tiếng gọi, thằng anh con bé đứng lên. Nó kéo tay con bé, giục đi vào bếp sau sân chùa. Con sáo lanh lảnh “Đ. má mày” khi không còn bóng người.
*
Ăn xong, mọi người lục tục đi kiểm tra hành trang. Chà dặn:
- Gọn, nhẹ. Bờ Kia gì cũng có!
Khi trời tối hẳn thì mọi người sẵn sàng.
- Nào, ta lên đường! Chà nói như ra lệnh.
Ra khỏi cổng chùa, Chà sấn lên đi đầu dẫn đường. Ngay đàng sau là cô Đồng và Bà Mệnh phụ. Không biết bà lót vàng bạc đô la gì dưới lớp quần áo che phần hạ thể mà nhìn như phình ra, đi đứng hơi khó khăn, chậm chạp. Cô Đồng khác, dấn bước, mắt sáng quắc, hy vọng đổi giới tính mỗi lúc một gần. Đoạn giữa là Anh Giáo và Kiều, cuối là Sư, hai đứa bé và con Vằn. Nó vẫn không dám sủa, chỉ kêu hinh hích trong cổ, giãi rớt chảy dài đầu mõm.
Con đường đến chỗ giấu bè Chà thuộc nằm lòng. Cuối tháng, không trăng không sao, trời đen kịt như đổ mực. Chà chậm bước cho mọi người theo, nhưng Bà Mệnh phụ nay lùi xuống tốp cuối. Thở hổn hển, bà xin “đoàn ta” nghỉ chân một tí. Chà làu bàu văng tục rồi đi ra sau. Ngồi cạnh, Chà lần tay xuống quần bà, hỏi nhỏ : “Vàng hả?”. Bà khẽ gật. Chà thì thào: “Có đô không?”. Bà kéo tay Chà áp vào bụng mình. Sợ bà nổi cơn mè nheo như đêm hôm ấy đêm gì thì hỏng kế hoạch, Chà hoảng hốt rút tay ra, trống ngực thình thịch đánh báo nguy.
Lát sau, đoàn lại tiếp tục dấn bước về miền đất hứa. Đi dọc con sông ngoằn ngoèo uốn khúc, ai cũng nhướng mắt nhìn nhưng Bờ Kia còn xa, lại chìm trong đêm đen, nên chẳng thấy được gì. Trừ cô Đồng. Cô nói vào tai Kiều, đẹp lắm, bình yên, và được chư Thánh bảo trợ phù hộ cho đấy. Nắm chặt tay Anh Giáo, Kiều nghe lòng mình êm ả như con nước róc rách ven bờ. Nhìn đồng hồ, anh độ chừng 10 giờ tối mới lên bè, vừa vặn tránh tàu tuần giang và chắc chỉ nửa đêm là đến giữa sông, vượt qua được là khỏi phải lo chuyện bắt bớ. Chao ôi, anh thầm nhủ, con cừu sắp hóa người rồi, ô cái ranh giới giữa người và thú thật mỏng mảnh! Rồi anh chua xót, con người hóa chó thì cũng qua cái ranh giới đó, có phải thế không, hả cái ông Trời cao tít trên kia?
Đến chỗ giấu bè, Nhà Chài nhô người ra. Chà nói: “Mọi sự như dự tính, lên bè thôi!”. Lúc đó, Chà mới nhớ là quên mất con sáo ở chùa. Chết, phải làm sao? Bỗng dưng Chà thèm nghe tiếng “Đ. má mày”, mày là thằng Chà bỏ lại đàng sau con sáo bè bạn đã giúp mày quên nỗi cô đơn. Chà cắn răng, phất tay. Bốn thanh niên có nhiệm vụ chèo chống cũng đã sẵn sàng. Nhà Chài ra hiệu, bè đẩy sát bờ, neo xuống đất nhưng vẫn chút bềnh bồng. Trong lau lách, ếch nhái kêu vang, bản hợp xướng uồm uộp được đệm bằng tiếng gió vi vu trầm bổng. Trời lạnh, hơi nước hắt lên mặt sông khiến đã lạnh lại càng lạnh, thứ lạnh buốt đâm như kim chọc vào da. Bóng người nhủi xô nhau khi bước lên chiếc bè làm bằng những cột tre đực buộc vào nhau bằng dây chão và loại thứ lạt đã ngâm nước không sợ mục ra được. Họ lục đục khuân hành trang lên bè. Im như thóc, nín thở, lưng đeo gùi nhô cao, nhìn họ trong bóng đêm như những người gù lưng vì sức nặng từ trên trời đè xuống nhân gian. Ai đó hụt chân dẵm tõm xuống nước, rồi tiếng kêu khẽ, giọng re ré. Chắc là một người đàn bà. Tiếng làu bàu văng tục trong cổ.
Hai đứa bé và con Vằn lên bè. Chỉ còn Sư trên bờ, bất động. Chà giục:
- Thầy lên là ta đi!
Sư khe khẽ lắc đầu, tay chỉ ra sông, mời mọi người lên đường. Chà quát nhỏ:
- Sao thế? Thày xuống nhanh!
Lần nay, Sư quay bước đi lên. “Khoan! Đợi tôi!”, Chà cũng nhẩy lên bờ, chạy theo Sư, tay níu áo.
- Tại sao? Thầy phải đi với chúng tôi chứ!
Sư ngừng bước, quay nhìn Chà, nhỏ nhẹ nhưng quyết liệt:
- Bên Này thời mạt pháp nên cần người hoằng pháp cứu chúng sinh. Ta lòng nào mặc họ mà bỏ đi!
Gạt nhẹ tay Chà, Sư niệm Nam mô bổn sư Thích Ca cứu khổ cứu nạn, tiếp tục bước. Con Vằn thình lình từ bè nhẩy lên bờ chạy theo Sư.
Đứa bé gái hiểu Sư ở lại, bụm mặt khóc ấm ức. Thằng anh nó đến ôm vai em lắc lắc. Chà nhẩy xuống bè, miệng chửi “Đ. má mày” như con sáo, nhưng nước mắt ứa ra.
N.D.
(Xem tiếp kỳ sau)