Kẻ vong tình

Chôn lấp chính mình như giếng lạn
Bỏ ra đi làm kẻ khác nào
Đồng đất lạ
Sống chết không màng
Trăm năm làn gió thổi

Lánh mặt những thâm tình
Cài lại thời gian im ỉm ngủ
Một cái hẹn vô chừng
Máu xương khắc khoải
Rừng khuya, hè tận, tiếng chim kêu

Thử tiếp tới lầm than sấp ngửa
Thêm một lần mông muội xem sao
Nghe sóng chênh chao biết có biển
Nghe hồn chênh chao biết còn mình
Ô đêm tối lền, xòe tay cũng chẳng thấy
1989



Thức giấc trong biệt giam

Nếu như người ngủ chẳng giật mình
Vì những hồi còi tàu rúc róng rả
Ngoài bến cảng gần đây
Giấc mơ hẳn sẽ còn tiếp diễn…
Ta mở mắt định thần.
Phòng biệt giam tối mốc thấp hẹp
(Ta ở đây. Hơn bảy tháng rồi)
Cánh cửa sắt nặng nề sừng sững
Sáu diện tích xi măng khuôn ép hãm đè
Ngọn điện yếu đỏ tim ngày đêm mỏn sức
Quầng ám bầy thiêu thân
Lỗ thông hơi trổ sâu hút u u
Mùi hôi ẩm lần quần sánh ngợp
Ta lắng nghe
Rán sức lắng nghe

Đêm chừng hãy còn khuya
Thành phố im lìm như chẳng có
Đâu cõi người xa vợi mịt mùng
Bên ngoài những độ dày
Bên trên những tầng sâu
Của đọa đày vùi dập
Ỉm bặt âm hao
Những sớm hôm mưa nắng thế nào
Ta ngồi dậy
Và như một thói tật
Gõ gõ hỏi han
Hai bên tường tả hữu
Có ai không
Không có ai sao?

Ta khắc khoải chờ nghe
Những tiếng động của người
Tiếng động nào bất kể
Đột phá những trùng vây điếc đặc muỗi râm ran
Bây giờ là mấy giờ
Ta ước lượng thời gian
Như mò tìm một khe hở bất ngờ
Trên trường thành dằng dặc những thiên thu
Ta phải cố quên quên bằng mọi cách
Nỗi điêu đứng sống còn
Trong hằng hằng tĩnh chết
Ta nhìn theo
Mấy con thằn lằn uể oải
Lũ dán lào xào
Con nhện bỏ trống lưới giăng xong
Bầy chuột phóng chạy…

Ta phải dám bất cần
Những huyễn vọng linh loạn thần trí
Bao giờ cửa mở
Bao giờ
Lịch sử dường như đã ngất lả
Sau những liên hồi vật vã điên cuồng
Ta tưởng tượng ở những bùng binh ngã năm ngã bảy
Đám đông lặng lẽ
Rụng thưa dần
Có nhớ trong này chờ cháy ruột gan
Ta nhìn lên những dòng chữ trên tường
Viết bằng gạch bằng than và hình như bằng cả máu
Những phẫn nộ, quyết tâm, nguyện cầu, ký thác, than van
Ngày, tháng năm, tên họ…
Như những nỗ lực tuyệt cùng lưu hậu bản thân
Đang khốc liệt đương đầu những bất trắc dập xóa
Như những mưu toan vô vọng ra khỏi chính mình
Trốn chạy dày vò
Của những người ở trước
Nay về đâu?
Ta cũng hình dung sau những lớp cáo chung vôi sơn chồng cộm
Những lời lẽ tối tăm tương tự
Cất lên từ những thời thế đã đi qua
Căn phòng này hồi trước nhốt Việt cộng
Bây giờ nhốt phản động…
Lịch sử đổi phiên người gác ngục
Lúc giày đinh, lúc dép râu

Ra sức sanh cầm
Những giấc mơ tiên báo
Hôm qua bạo tàn thay áo thay quần
Sau vách sập
Ta ngơ cho mình xổng theo ký ức
Rù quến hoang đàng
Nhớ xót xa mấy người bác, người chú
Từng khăn gói đi đày
Từ bến cảng này của thành phố thuộc địa
Lưu cữu tiếng còi tàu
Qua nắng qua mưa
Di vọng tận đời ta
Nhớ xót xa mấy thế hệ người nữ nội ngoại
Nối gót nhau tay xách nách mang
Lặn lội lóng ngóng
Thăm nuôi cha chồng con anh em

Tháng tháng năm năm
Lòng như núi nặng
Ta đứng lên
Đi tới đi lui
Trăm lượt nghìn lần
Như hồn ma cổ đại
Trong hầm mộ muôn đời
Vì một đôi điều sinh thời chưa thỏa nguyện
Ta cố nhớ giấc mơ
Nhưng rồi không nhớ được
Ta nằm xuống
Dỗ mình hãy cố ngủ
Tập quen dần với giấc thiên thu

Trại biệt giam 3c Tôn Đức Thắng, 1991.



Giấc hoành môn
Cùng nhau một giấc hoành môn
Lau nhau ríu rít cò con cũng tình
Nguyễn Gia Thiều

Cũng có lần anh muốn quay lưng đi
Đến với rừng xanh, với núi đỏ
Đơn độc tột cùng
Như con thú đã già
Ở lại đó
Cố quên lấy được một đôi điều
Không biết gọi thế nào dẫu là tạm gọi
Mùa này thác tắc cạn
Ê chề
Tuy mấy bữa rồi trời có mưa qua
Như là mưa ảo mộng
Anh nhìn xuống lũng vực
Thấy đá nổi lau nhau
Và những mảng nước tù như những miếng giẻ
To nhỏ vướng máng
Ôi những nỗi niềm nào đó không trôi đi

Cái quán lều trống lốc ven bờ xiêu dột tựa đời già
Lối vào cỏ trùm đến nửa
Chủ khách hai người
Chuyện trò như từng quen nhau lâu:
Thời buổi hỗn mang
Chẳng mấy ai còn hào hứng lên đây
Việc đời thật khó nói
Đất bạc phước rồi chăng
Mưa nắng trái mùa
Lúa ngô xơ xác
Muông thú hiếm hoi
Thiên hạ đảo điên mờ mịt
Án mạng xảy ra luôn, xác bỏ trong rừng, xác trôi dưới thác
Có lẽ nay mai rồi phải dọn đi thôi
Tìm phương sống khác…

Anh đi giữa trảng tranh
Ràn rạt gió lùa
Hư hỗng tuênh toang
Bốn phía rừng xa trải mịt mịt
Nắng lóa như sương
Tự nhiên anh muốn gọi tên em
Như gọi một người đang có mặt
Anh lên hết con đường dốc đứng
Mỗi lúc một gần trời
Và rồi không còn muốn trở xuống
Đập tràn dưới chân anh
Mênh mang trời đảo lật
Thị trấn dưới chân anh
Nỗi buồn bưng mặt ngất

Gió vẫn phần phật rung điên nắng bốc giạt
Như những bàn tay sốt hực vả liên hồi
Rát lột mặt
Cay xé mắt
Cuốn lốc từng cây bụi khốc liệt
Chạy rạt giữa hồn anh
Phá tán như rừng lửa
Phá tán như đam mê
Anh biết chẳng bao giờ em đến chi đây
Mà sao anh vẫn nhìn quanh tìm
Như một người ngớ ngẩn
Ngước đợi quá phần mình
Từ định mệnh tàn tệ
Cũng chỉ vì anh muốn yêu em cho bằng hết tình yêu
Như một món nợ bán mình truyền đời phải trả dứt
Dù bằng hình thức quay lưng đi
Làm một gã mù thất thổ
Làm một hồn oan lang thang

Sao đôi ta không cùng quay lưng đi
Đến với rừng xanh, với núi đỏ
Vùi trọn giấc hoành môn
Không buồn trở dậy nữa
Đôi khi hạnh phúc ngợp trời cũng chỉ là một cái buông tay
Nhẹ nhàng không nghĩ ngợi
Ờ, sao chẳng là cặp tình nhân thứ nhất trên trần gian
Sẵn sàng đổi bỏ cả vĩnh cửu
Đạp vô thường đổ nát mà đi
Ờ, sao chẳng ở lại đây luôn
Với rừng xanh, với núi đỏ
Đơn độc tột cùng
Như con thú đã già
Chọn lấy cho mình một cách sống
Chọn lấy cho mình một cách chết

Chiều nay, anh chẳng muốn quay về

Trị An, mùa nắng 1993


Giã biệt

Khuya đó anh lên đường
Từ bỏ căn nhà
Từ bỏ quê hương
Tất cả không còn của anh nữa

Anh lên đường, cúi mặt lên đường
Giả tảng không nhìn nỗi sỉ nhục
Phi trường bị đánh thức
Rộn vội cho xong
Để còn ngủ gỡ lại
Anh ngậm nghẹn lời từ biệt
Liên tưởng việc xe chôn kẻ tội đồ
Dấp dúi về khuya
Ở một nơi nào không phải là thánh địa
Bạn bè anh còn sót lại kể chẳng mấy người
Không tiễn đưa anh
Ý chừng ngại nhắc nhở
Ôi những trang gia phả phiền hà
Người ta đã xé bỏ
Hòng đoạt trọn gia tài
Vứt lông lốc ra ngoài cho gió cuốn

Anh ra đi trần trụi giữa vô cùng
Hoảng loạn sao sa
Dẫu chẳng muốn bất cần cũng chẳng được
Đời đến tuổi này rồi
Sao còn kêu sang nữa tiếng tung hê?
Miền anh đến, mùa này cây đỏ lá
Như hoa
Có đúng thu là xuân thứ hai
Dốc sức tạ ơn
Trước khi trời đất chết?

Bởi vì sao anh muốn nguôi quên
Thiên bi kịch một thời thế yểu mệnh bị bức tử
Trong hành lang nào đó tối tăm
Mất cả xác
Diễn trường khi đó tuyệt im lìm
Không có cả tiếng khóc lương tri của một hoàng hậu góa
Rồi gã thất thổ là anh
Nửa khuya nào bị trói lôi ra ngoài bến cảng lưu đày
Chói hực đèn pha
Hứng tơi tả trận đòn thù tới tấp

Ôi con mắt đó của mình
Soi mói chính mình
Như hải đăng cuồng lục lọi biển thâu đêm
Quang quác con chim hoảng quáng lòa
Lao đầu ghềnh đá chởm

Ôi bộ da đó của mình
Đau dấu lửa
Quy phận thú bầy đàn
Mà lịch sử vô lương chăn làm sức kéo hung tàn
Kinh hồn dẫm đạp

Anh ra đi, cầu sao cho thoát được
Con mắt đó của mình
Con mắt miên man
Trừng nộ từ tối tăm tàn rụi
Quét rạt chỉ điểm người xổng chạy vô phương

Anh ra đi, cầu sao cho thoát được
Bộ da đó của mình
Đánh lạc hướng truy tìm của định mệnh
Sục sạo chờn rờn
Chó sủa rộ những chân trời đêm mọc rợn gai

Chưa một lần, chưa một lần nào
Anh nhìn xuyên đáy mắt em
Thảng thốt nói
Về những oan khiên lẩn quất của đời mình
Như người ta niệm gọi những hồn hoang thất thểu khóc kể
Cúng siêu tán
Trong một buổi tối trời
Lửa đóm u uất
Ôi những chiếc bánh madeleine của chúng ta
Không vừa khẩu vị nhau
Nên câu chuyện vẫn ngập ngừng thận trọng

Cám ơn em những thoáng trùng phùng, những tí ân cần
Mai xa nhau còn nhớ lại

Cũng có lần anh muốn nhìn em
Thành cây nước phun nở
Hân hoan và rã tan
Cùng kiệt tình yêu chất giấu một đời
Một đời hiển hiện và lãng quên
Như quyển sách mở trên bàn mặc tình cho gió lật

Cũng có lần anh muốn thâu gom
Cả quá khứ của em, quá khứ của anh
Làm đống lửa dỗ dành
Gọi về hai kẻ lạc loài nơi đồng không
Em mới lớn và anh còn rất trẻ

Cũng có lần anh đến ngõ nhà em
Nhưng rồi lại đi luôn
Lang thang rã rời ngoài phố đông người
Không gặp một ai quen
Quán xá bây giờ cũng đổi mộng

Cũng có lần anh đứng lại bên đường
Thờ thẫn nhìn xe ngớt băng qua
Bất chợt nghe như đời đã muộn
Muộn đến chán chường rũ thõng đôi tay
Tưởng không cái vội nào còn bắt kịp

Chỗ tối tăm ở phía dưới chân đèn
Nỗi ngu muội nằm ngay trong ý thức
Anh nhìn quanh kinh ngạc lạnh hồn:
Mọi người vẫn sống được
Đáng tội cho anh có một cái đầu thông thống bốn bề
Đành không cô lập nổi những u mê
Nên cứ phải lần quần mỗi ám chướng
Rất nhiều hôm anh đã đi không biết mấy đỗi đường
Mong rớt bớt dần những thống khổ

Anh trở về thành phố lên đèn
Hàng quán bừng rộn
Khuyên lấy mình ăn một chút gì
Rồi đi ngủ sớm
Để sáng mai còn thức dậy
May ra…
Đôi khi ta phải dằn lòng cố hãnh diện
Vác cật lực mà đi
Trọng lượng của kiếp người
Trọng lượng của vĩnh cửu

Anh đếm từng ngày còn ở lại quê hương
Tim bóp thắt
Nghe tiếng chân dồn dập đến gần
Của định mệnh
Như ở màn bùng nổ bi kịch
Lặng sân khấu về khuya

Anh ra đi
Bứt ruột mà đi
Như đã một lần cũng bứt ruột
Đi những mười năm tưởng chẳng còn về
Máu chảy không cầm như nước theo sông
Thành phố của anh
Nhục nhằn duyên cưỡng ép
Cay đắng phận rau răm
Tim lay lắt chập chờn nỗi đợi
Mòn mỏi nén nhang khuya
Buổi trở lại trèo lên cây bưởi cũ
Trông thấy nhau, thương chỉ để mà thương
Đôi bông đó, thôi thì em hẵng giữ
Tưởng tình xưa
Xin bỏ lỗi cho anh
Anh ra đi
Một lần nữa ra đi
Một lần nữa bứt ruột
Thương người ở lại
Thương như mưa

Anh sẽ đi qua hằng trăm thành phố lớn
Châu ngọc sáng choang
Nhớ mủi lòng một thành phố nhỏ
Thiếp lặng tro than
Thành phố của em
Thành phố mà trước đây còn thuở phân tranh anh hằng ao ước đến
Hầu được nhìn rõ lại từ đầu
Một định mệnh nào chẳng của riêng anh
Thành phố mà anh đã băng qua một lần lịch sử vội vàng
Chạy cướp xác
Ôi thành phố của em
Dòng sông đỏ xót xa
Cây cầu sắt lao đao dằng dặc
Gương hồ trầm mặc soi tang thương
Hàng cây tối chụm đầu rủ rỉ gió
Lối phố ngắn trôi chìm đêm khuya lơ
U uất ánh điện
Bóng nào qua, ôi có phải hồn xưa

Ai kể với anh về hoa gạo trưa, về hoa sữa đêm
Về người tình hai mươi mấy năm xưa chọn ở lại
Buổi rời tay, giọng nói còn vương chân
Thành phố mà anh chắt mót sẵn thương yêu để rồi như bị phụ tình đau đớn mãi
Bây giờ thành phố đó ra sao

Em ở lại
Em ở lại
Sau một cuộc hành trình kể cũng là dài
Băng qua nhiều đổ nát
Chọn thành phố của anh làm trạm cuối ngồi xuýt xoa chân
Thành phố của anh
Nắng mưa thương giận rõ ràng
Sức sống trẻ hỗn hào lấn lướt
Kinh rạch đen tanh
Những khoảng trời cây co rúm
Thành phố của anh
Chưa bao giờ thật sự huy hoàng
Chưa bao giờ thật sự vinh quang
Nhưng thành phố của anh
Thường cũng có những buổi chiều dịu lãng

Em hãy yêu lấy thành phố của anh
Như tất cả những gì anh gửi lại
Trong buổi chiều dịu lãng đời em
Thành phố của anh
Bây giờ đã thuộc về em
Như lời nói thuộc về nhà thơ phe thắng trận
Thành phố của anh, ôi thành phố của anh
Chẳng lẽ chỉ là một cái tên nào bất đắc dĩ phải viết xuống phong bì
Nếu như anh còn muốn gửi chút chi về
Qua giấy mực

Anh mong em cất được ngôi nhà
Lưu trữ những giấc mộng
Gìn giữ em yên ấm một đời
Cây cỏ khuyên nguôi
Dù thế nào, hạnh phúc trong đầu mình vẫn có thật
Hứa đi em
Nghe im lặng mà sống
Nhìn trời đất mà vui
Hãy như người từng trải mỏi mê về
Lúc tàn khuya
Nhà hương hỏa tối mốc
Còn ai không, có gọi chỉ thêm buồn
Thôi, chẳng tiếc túi vàng đã phung phá
Mà mừng mẩu nến chợt tìm ra

Phần anh ra đi
Thế giới thênh thang
Bạn đường chiếc bóng
Cố lên đến vùng cao nhất của mình
Làm một việc có thể là vô ích:
Nhen đống lửa hắt hiu nào
Xác nhận có
Ngồi một chút làm vui
Rồi đứng lên lửng thửng bước chìm dần
Tuyệt tích trong mùa đông xa trắng toát

Phần anh ra đi
Gắng gượng chút hơi tàn
Hân hoan ròn rã
Như người ngửa mặt trong trời mưa
Mong trôi khỏa nhẹ nhàng những nếp rạn
Không chỉ ở trên da
Anh gắng gượng, quả là anh gắng gượng
Chút hơi tàn
Hân hoan ròn rã
Để người ngoài đỡ phải xót xa lây

Em hãy yêu lấy thành phố của anh
Như anh đã yêu thành phố của em
Dù bằng một tình yêu đau đớn bỏ qua vì bất lực

Cuối 1993


Tỵ khách

                           Xuất môn, chuyển phán, dĩ trần tích
Đỗ Phủ

Bỏ sử tịch
Chạy lấy con người

Quá đà khỏi thế cuộc
Sống trớn thừa

Chai dại vô can
Giữa những bất bình của thế giới

Một bước, đã muôn trùng
Vội vàng thay thiên cổ

Tâm cảnh ta
Thêm một chân trời góc biển nữa

Đã xế muộn
Làm lại ư những việc đầu ngày

Chỗ ta đang ngồi đây
Kẻ qua đường chỉ thấy một chỗ trống

Cời ký ức
Hơ qua lòng lạnh lẽo

Gió xa máng cửa ta
Dăm mảng trời cố cựu

Nơi thăm thẳm thượng nguồn cớ sự
Còn trôi lền những xác trôi nguyên

Căng kéo dài đêm không ngủ được
Biển dâu hậu chấn chỗ ta nằm

Trong kiếp người chìm nổi
Bám tuyệt vọng chiêm bao

Tìm khoanh vùng một chỗ chung đâu đó
Lưu mình với giống nòi

Nói, dẫu nói trống không
Cốt bảo gìn ngữ tịch.

3/2000


Vẫn là

Vẫn là tiếng thinh lặng kinh hoàng
Đâu đó quanh đây
Do một vật đã rơi buông từ chỗ rất cao
Còn để lại

Vẫn là nỗi khuya khoắt đuối tuyệt
Đâu đó quanh đây
Của những bước chân hồ nghi thất lạc
Về tự lãng quên xa

Vẫn là cơn tức tưởi cầm nén
Đâu đó quanh đây
Bục ra từ xương thịt tủi phận
Khốn quẫn tồn sinh

Vẫn là niềm nhớ nhung oan khuất
Đâu đó quanh đây
Về những khôn thiêng chưa hề hiển dạng
Ngày đêm chứng giám ta

Vẫn là sự đeo đẳng rợn người
Đâu đó quanh đây
Của những điệu ru hời vướng vất thiên cổ
Đầm cây cỏ hôn mê.

1996


Thơ tạ

Trời rạng. Chuyến đi không hoãn được
Bài thơ tâm phát dẫu chưa xong
Xin vẫn cài hờ lên cửa tạ.