văn việt: Tại sao công nhân Pou Yuen đình công

Danh ngôn

Trong mọi cộng đồng, chúng ta cần một nhóm thiên thần gây rối.

We need, in every community, a group of angelic troublemakers.

(Bayard Rustin – trích bài phát biểu tại New York City 1963)

Trong mọi trường hợp, chắc chắn rằng sự thiếu hiểu biết, đi kèm với quyền lực, là kẻ thù tàn bạo nhất có thể có của công lý.

It is certain, in any case, that ignorance, allied with power, is the most ferocious enemy justice can have.

(James Baldwin - No Name in the Street 1972)

Các cuộc cách mạng và các cá nhân có thể bị giết hại, nhưng bạn không thể giết chết các ý tưởng.

While revolutionaries and individuals can be murdered, you cannot kill ideas.

(Thomas Sankara, một tuần trước khi bị ám sát, 1987)

Không có cảm giác nào cô đơn hơn việc bị chính đất nước mình trục xuất.

There's not a more lonely feeling than to be banished by my own country.

(Kiyo Sato – Kiyo’s Story 2009)

Tại sao công nhân Pou Yuen đình công

Lê Diễn Đức

Ngày 26 tháng 3 năm 2015, khoảng 90 ngàn công nhân của Công ty giày Pou Yuen vốn 100% của Đài Loan, trong khu công nghiệp Tân Tạo, quận Bình Tân, đồng loạt đình công.

Cuộc đình công nhanh chóng biến thành cuộc biểu tình và kéo dài tới ngày 31 tháng 3. Cho tới hết ngày 01 tháng Tư vẫn chưa thấy dấu hiệu ổn định mà theo vài nguồn tin không chính thức, cuộc biểu tình đã lan toả ra các khu công nghiệp ở Bình Dương, Long An, Tiền Giang.

Đây là lần đầu tiên, công nhân đình công với quy mô đông đảo nhất phản đối chính sách của nhà cầm quyền về bảo hiểm xã hội, chứ không phải đòi cải thiện tiền lương hay điều kiện làm việc với chủ doanh nghiệp, như từ trước đến nay.

Công nhân không đồng ý với các quy định mới của Luật Bảo hiểm xã hội 2014 (có hiệu lực vào 01/01/2016) không cho người tham gia bảo hiểm được hưởng tiền một lần sau khi nghỉ việc, mà phải đợi đến tuổi về hưu, nam 60 tuổi, nữ 55 tuổi. Thực tế đây là 26% số tiền lương họ bắt buộc phải đóng cho quỹ bảo hiểm trong thời gian làm việc.

Trong tình huống nóng bỏng như vậy, ông Doãn Mậu Diệp, Thứ trưởng Bộ Lao động-Thương binh-Xã hội đã phải đối thoại trực tiếp với công nhân vào trưa thứ Ba ngày 31/03.

Ông Diệp hứa hẹn sẽ trình Chính phủ phương án cho phép công nhân lựa chọn cách làm nào phù hợp cho họ: hoặc là thanh toán một lần sau khi công nhân nghỉ việc rồi chốt sổ hoặc là bảo lưu sổ bảo hiểm xã hội để công nhân có thể tiếp tục tích lũy cho đủ điều kiện đến khi về hưu được nhận lương hưu.

Ngày 01 tháng 04 năm 2015, Chính phủ đã họp và đề nghị Quốc hội sửa đổi Điều 60 Luật Bảo hiểm xã hội theo hướng nếu người lao động không đủ thời gian đóng bảo hiểm xã hội để hưởng lương hưu thì được hưởng bảo hiểm xã hội một lần. Thái độ nhanh chóng này của chính phủ cho thấy nhà cầm quyền rất sợ lực lượng công nhân biểu tình và sẽ lan rộng.

Thực ra, điều 60 của Luật Bảo hiểm xã hội Việt Nam không có gì bất hợp lý, nó vẫn được áp dụng ở nhiều quốc gia dân chủ khác. Khi công nhân nghỉ việc được thanh toán một lần ở doanh nghiệp, thì sau này đến tuổi nghỉ hưu không có lương hưu, thì sẽ bị thiệt hại nhiều hơn.

Ở Mỹ, để có luơng hưu, trong cuộc đời người lao động thay đổi công việc nhiều lần, nhiều nơi, nhưng phải gộp đuợc thời gian làm việc 40 tín chỉ an sinh xã hội (hay là 40 quater). Tuy nhiên, hệ thống an sinh xã hội của Mỹ có nhiều chương trình cho những người không làm việc hoặc làm việc nhưng không hội đủ số quater khi đến tuổi hưu như trợ cấp sinh hoạt, nhà cửa và chăm sóc y tế cho tuổi già (từ 65 tuổi), cho người thu nhập thấp, v.v...

Ở Ba Lan, để có tiêu chuẩn hưu trí, người lao động phải có thời gian làm việc ít nhất 20 năm có đóng bảo hiểm xã hội. Nếu nghỉ hưu sớm vì không thể làm việc mà không đủ thời gian thì đến tuổi hưu được nhận một khoản tiền trợ cấp hàng tháng trong khuôn khổ bảo hiểm.

Vậy tại sao công nhân Việt Nam không đồng tình?

Trước hết là do những tác động về mặt tâm lý. Hơn 10 triệu công nhân hiện nay trong các khu công nghiệp, nhà máy đa phần xuất phát từ nông thôn. Họ kiếm việc làm thường mang tính thời vụ, chữa cháy cho hoàn cảnh. Với điều kiện làm việc khắc khổ và bị bóc lột nặng nề, bị chủ doanh nghiệp đối xử thậm tệ, ít ai nghĩ đến việc sẽ cắm mặt trên chiếc máy khâu đến trọn đời. Là giới nghèo, dường như ở đáy của xã hội, không vốn liếng, khi nghỉ việc họ cần ngay một số tiền để xoay xở mưu sinh hơn là chờ đến tuổi già để hưởng lương hưu.

Rõ ràng khi ban hành luật, nhà cầm quyền đã không thông qua các tổ chức hữu quan giải thích cho công nhân biết ngọn ngành. Ví dụ như tâm lý sợ đồng tiền mất giá là không hoàn toàn đúng vì quỹ bảo hiểm xã hội bảo đảm tiền hưu ít nhất cũng không dưới mức lương bình quân thấp nhất vào thời điểm đó.

Một tâm lý khác, trong những năm gần đây, là công nhân lo sợ Bảo hiểm Xã hội Việt Nam vỡ nợ, không có khả năng thanh toán.

Chỉ trong hơn một năm (tháng 4/2008 đến tháng 8/2009), Bảo hiểm Xã hội Việt Nam đã ký 14 hợp đồng cho Công ty Cho thuê tài chính II (ALC II) vay vốn với tổng số tiền 1.010 tỉ đồng. Số tiền hàng trăm tỉ đồng nợ sẽ giải quyết như thế nào? Bảo hiểm xã hội VN nhìn nhận “khả năng trả nợ của ALC II là rất thấp” - (Tuổi trẻ ngày 16/06/2014).

Từ năm 2010 – 2013, các cơ quan Bảo hiểm Xả hội đã khởi kiện gần 4.000 vụ doanh nghiệp nợ Bảo hiểm Xã hội ra tòa án với số nợ 1.790 tỷ đồng. Tuy nhiên tổng số tiền thu được chỉ trên 733 tỷ đồng, chưa đạt 50%. Trong đó số tiền thu được qua hòa giải là 270 tỷ đồng và qua xét xử hơn 463 tỷ đồng - (Pháp Luật ngày 15/09/2014).

Việc nhà nước sử dụng tiền của người đóng góp “cho vay thương mại, làm dự án thủy điện" ồ ạt với những lợi ích lại quả từ hợp đồng cho vay, nay không thu hồi được, trách nhiệm thuộc về ai nếu không phải là người cầm tiền cho vay? Rũ bỏ trách nhiệm cho vay và làm thất thoát là hành vi vô cùng cẩu thả, đầy tính lưu manh "qua cầu rút ván", của nhũng kẻ có quyền lực trong guồng máy công quyền.

Hơn nữa của đa số công nhân trong suy nghĩ vẫn bị ám ảnh rằng, với chính sách bảo hiểm xã hội hiện nay, nếu chỉ làm việc một thời gian rồi nghỉ, thì vào lúc tuổi già đừng mong chờ một sự trợ giúp nào của Chính phủ, người nghèo... phải chết.

Chẳng có kẻ xấu nào lợi dụng, kích động, xúi giục công nhân cả, như trong lời kêu gọi ông Đặng Ngọc Tùng, Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam. Lo ngại của người công nhân là hợp tình, hợp lý, liên quan sống còn tới đời sống của họ.

Rất tiếc, công nhân chưa có công đoàn độc lập của mình để cuộc bãi công, biểu tình diễn ra có tổ chức, bài bản, các yêu sách và cam kết thực hiện của nhà cầm quyền phải thể hiện bằng giấy trắng mực đen. Điều này cũng cho thấy rằng, lợi ích của bản thân phải đòi hỏi bằng hành động tranh đấu chứ không chờ ai ban phát. Ý thức phản kháng này nếu được nuôi dưỡng sẽ trở nên sức mạnh khó lường.

Trong đàm phán gia nhập Hiệp ước Thương mại xuyên Thái Binh Dương TPP, có điều khoản bảo vệ quyền lợi người lao động, trong đó có vấn đề được tự do thành lập công đoàn độc lập, điều mà không một nhà nước độc tài nào ưa thích. Liệu Mỹ có vì lợi ích kỷ của mình ân huệ cho nhà cầm quyền Cộng sản Việt Nam khất lần thực hiện điều này?

Nguồn: http://rfavietnam.com/node/2521

Danh ngôn

Ban Biên tập

Tra cứu theo tên tác giả

Tại sao công nhân Pou Yuen đình công