văn việt: THƠ NGUYỄN ĐỨC TÙNG

Danh ngôn

Trong mọi cộng đồng, chúng ta cần một nhóm thiên thần gây rối.

We need, in every community, a group of angelic troublemakers.

(Bayard Rustin – trích bài phát biểu tại New York City 1963)

Trong mọi trường hợp, chắc chắn rằng sự thiếu hiểu biết, đi kèm với quyền lực, là kẻ thù tàn bạo nhất có thể có của công lý.

It is certain, in any case, that ignorance, allied with power, is the most ferocious enemy justice can have.

(James Baldwin - No Name in the Street 1972)

Các cuộc cách mạng và các cá nhân có thể bị giết hại, nhưng bạn không thể giết chết các ý tưởng.

While revolutionaries and individuals can be murdered, you cannot kill ideas.

(Thomas Sankara, một tuần trước khi bị ám sát, 1987)

Không có cảm giác nào cô đơn hơn việc bị chính đất nước mình trục xuất.

There's not a more lonely feeling than to be banished by my own country.

(Kiyo Sato – Kiyo’s Story 2009)

THƠ NGUYỄN ĐỨC TÙNG

1. THẬT VUI MỪNG

Thật vui mừng

Khi anh ngồi xuống bên em

Sương bay mờ hồ Gươm

Anh cứ tưởng Hà nội không còn hồ Gươm

Thật ấm lòng

Đi qua Đại Nội

Làm gì còn có ngọn cờ nào bay phấp phới

Chỉ có sen hồng, sen hồng

Thật vui mừng

Ngồi quán bên đường

Trước tô bún bò bốc khói

Đặt ba lô lên bàn

Trước khi ăn, cúi lạy một lạy

Trong ba lô là nắm đất nhỏ

Trong nắm đất

Một đứa con về quê cũ.

2. NHỮNG KẺ PHÁ HOẠI

Chúng tiếp tục phá, những kẻ ba hoa

Đầu tiên: một cánh cửa

Sau đó: một ngôi nhà

Chúng mang ngôi nhà không có cửa đi qua

Trước mặt chúng ta. Nhưng còn nhiều cánh cửa khác

Chúng ta còn ngôi nhà không có cửa

Gốc cây bóng mát giữa trưa

Những gì chưa ai tháo được

Chúng tháo được, mang đi

Những gì không thể chạm tay vào

Chúng đều chạm tay vào

Cào sạch cát trên sông, đổ bê tông các cánh đồng

Nhưng chúng cũng xây những ngôi nhà khác

To hơn, đúng thế

Chúng cũng trồng những hàng cây khác

Cao hơn, đúng thế

Có điều gì kẻ phá hoại không làm được?

Đào núi, lấp hồ, đốn cây, phá đền, dời tượng

Trong đêm tối bỗng trồi lên dinh thự nguy nga

Những màn nhung êm ái lướt qua

Những cánh cửa sơn xanh và

Sơn đỏ, hồng lòe loẹt

Vợ chồng con cái chúng ta cười ríu rít dọn vào

Tới khi nhận ra

Thì quá muộn. Chúng đã phá

Xong ngôi nhà cũ

Có người nghĩ: thế là mất

Sạch. Nhưng không, chúng ta vẫn còn nhiều

Mái tranh nghèo, bếp lửa tình yêu

Hang động thần tiên dập dìu én liệng

Cát mênh mang đảo vắng

Ở đâu? Chúng ta không biết

Nhưng chúng biết

Những kẻ phá hoại

Biết. Sẽ có lần chúng trở lại

Châm lửa đốt ngôi nhà tranh cuối cùng

Để lấy đi một vài cái đinh.

3. MẶT TRỜI LẶN XUỐNG Ở CALI

Anh không thể lấy em

Xin em đừng giận

Nhưng anh có thể nhỏ lại

Lăn dài trên lá sen

Ngày mai anh không thể chết

Nhưng có thể biến mất

Như bụi mù trên đường

Bên bờ rào tử đinh hương

Anh tìm được một vật

Đã cắt đứt tình yêu chúng ta

4. BỨC TƯỢNG

Anh trà trộn vào đám đông

Đứng nhìn lên bức tượng của mình

Bức tượng bằng đồng

Mũi thẳng, trán cao

Cặp mắt trầm tư nhìn về xa xăm

Nhốn nháo người vào ra

Khói hương hoa bay mù mịt

Một hôm cặp mắt bỗng chuyển động

Chăm chú nhìn anh từ trên cao

Đồng tử co vào, giãn ra, co vào

Anh cuống cuồng sợ hãi

Kêu van, gào thét, cúi đầu, sụp lạy

Đám đông liền lôi anh ra ngoài

5. NGƯỜI MẸ

Mẹ tôi chết khi tôi còn nhỏ

người ta chôn bà dưới đất sâu

tôi sống với mẹ kế từ lâu

trong ngôi nhà gần mộ mẹ tôi

Mẹ kế tôi khi vui

khi buồn, có khi đánh tôi

có khi cho tôi ăn, có khi chơi đùa

với tôi có khi trói tôi vào cột nhà

Một đêm tôi thấy bà

mặc bộ áo quần rất lạ

cài thắt lưng hoa một mình

múa hát dưới trăng

Vừa múa vừa khóc một bài ca xưa cũ

không ai nhớ, nhưng tôi biết

ngày xưa mẹ tôi vẫn hát

với giọng hay hơn

Nhưng tôi chưa từng nghe bà vừa hát vừa múa vừa khóc bao giờ

6. TÁM TUỔI

Những ngày buồn

Tôi ôm con trai ngủ

Lắng nghe mưa rơi rì rào

Nó bảo: con thích thế này

Nằm cong người lại

Trong lòng tôi, nhắm mắt

Tôi đã làm hết sức

Công việc càng nhiều thêm

Tôi đã khôn ngoan hơn mười năm trước

Vẫn không ngớt phạm lỗi lầm

Thế này là như thế nào? Tôi hỏi

Con tôi trả lời: là nằm im

Không làm toán, không chen lấn, không học bài, từ từ trôi về phía trước

7. THẦY BÓI NÓI VỚI MẸ TÔI

Cô sẽ gặp một chàng trai mà cô yêu bằng nước mắt

Sau đám cưới, chồng cô sẽ bị bắt

Đừng lo, anh ấy sẽ được thả ra

Sau ba mươi ngày, nhưng phải trốn đi xa

Cô cẩn thận coi chừng nhà cửa

Nhà sẽ cháy ba lần, dựng lại ba lần nữa

Cô sẽ có năm đứa con rất xinh

Đứa đẹp nhất sẽ chết vì chiến tranh

Cô sẽ đi qua cánh đồng nhiều xương cốt

Sẽ chôn cất người thân ba lần không được cho ai biết

Nếu trên đường gặp một lão già áo đen

Đừng sợ hãi, cứ chơi đùa vui vẻ

Với trẻ con hắn chỉ đến nhìn mặt thôi mà

Nhưng cô sẽ gặp lại hắn bên kia sa mạc Sahara

8. CHÙA BÁT NHÃ

Tiếng cú rúc sân chùa
Thằng bạn tôi gõ cửa bằng chân phải
Cửa mở
Tôi lập tức xông vào
Dùng gậy quất túi bụi

Một nhà sư trẻ tuổi chắp tay
Niệm Phật trước bàn thờ

Yết đế yết đế ba la yết đế ba la tăng yết đế
Đồ chó đẻ tên

Giả dối kẻ phản bội

Tôi hét lên
Cho đỡ sợ hãi

Thằng bạn tôi đá giò lái vào nhượng chân
Làm hắn ngã ngửa
Tôi kéo ra giữa sân
Hắn co người lại vì đau

Tôi đẩy lật nhào
Lăn đi mấy vòng xuống hố sâu

Cái đầu trọc lốc lăn theo

Máu rỉ ra

Tôi trở về nhà
Sai vợ lấy khăn nước nóng

Lau mặt, chùi sạch, tẩm nước hoa

Gate gate paragate parasamgate

Rồi ngâm mình trong bồn tắm suốt ngày

Tôi ngồi im ngây nhìn bốn bức tường
Trắng toát thật lâu
Một con muỗi đậu lên tường
Chân còn dính máu

Tôi thẫn thờ suốt đêm
Lắng tai nghe phía núi
Nếu tiếng cú rúc thêm lần nữa
Tôi sẽ mặc áo cà sa và ra đi

9. ĐÓ LÀ MỘT MÙA

Đó là một mùa

Đó là một mùa hè trong đất

Một người đàn bà

Bỗng dưng biến mất

Sau ngày cưới

Người ta vội đổ đi tìm

Ngoài sông, trên cánh đồng

Không ai thấy

Tôi tìm ra chị

Dưới hòn đá ong xanh biếc

Chị tôi mang về đặt bên giếng nước

Làm chỗ rửa chân

Đó là một mùa hè hình trái tim

10. NĂM MỚI

Một kẻ nào đã khóa cánh cửa vào năm mới

Chúng ta không có năm mới

Tất cả chúng ta đứng ngoài hành lang

Một số người kiên nhẫn đợi chờ

Một số người lầu bầu chửi rủa

Một số người chán nản bỏ đi

Bỗng dưng cánh cửa bật mở

Quá nửa đêm, khi mọi người đã ngủ

Khi tất cả đã uống say mèm

Chỉ còn mưa, người đàn ông trước thềm, đứa trẻ ngủ trên vai

Danh ngôn

Ban Biên tập

Tra cứu theo tên tác giả

THƠ NGUYỄN ĐỨC TÙNG