Danh ngôn
Trong mọi cộng đồng, chúng ta cần một nhóm thiên thần gây rối.
We need, in every community, a group of angelic troublemakers.
(Bayard Rustin – trích bài phát biểu tại New York City 1963)
Trong mọi trường hợp, chắc chắn rằng sự thiếu hiểu biết, đi kèm với quyền lực, là kẻ thù tàn bạo nhất có thể có của công lý.
It is certain, in any case, that ignorance, allied with power, is the most ferocious enemy justice can have.
(James Baldwin - No Name in the Street 1972)
Các cuộc cách mạng và các cá nhân có thể bị giết hại, nhưng bạn không thể giết chết các ý tưởng.
While revolutionaries and individuals can be murdered, you cannot kill ideas.
(Thomas Sankara, một tuần trước khi bị ám sát, 1987)
Không có cảm giác nào cô đơn hơn việc bị chính đất nước mình trục xuất.
There's not a more lonely feeling than to be banished by my own country.
(Kiyo Sato – Kiyo’s Story 2009)
Ban Biên tập
Địa chỉ liên lạc:
1. Thơ
tho.vanviet.vd@gmail.com
2. Văn
vanviet.van14@gmail.com
3. Nghiên cứu Phê Bình
vanviet.ncpb@gmail.com
4. Vấn đề hôm nay
vanviet.vdhn1@gmail.com
5. Thư bạn đọc
vanviet.tbd14@gmail.com
6. Tư liệu
vanviet.tulieu@gmail.com
7. Văn học Miền Nam 54-75
vanhocmiennam5475@gmail.com
Tra cứu theo tên tác giả
- A. A. Fadeev
- A. Puskin
- A. T.
- Abdulrazak Gurnah
- Abraham F. Lowenthal
- Ace Le
- Ace Lê
- Adam Gopnik
- Adonis
- Adrian Horton
- Agi Mishol
- Ajar
- Akiko Miki
- Alain Guillemin
- Alan Phan
- Alăng Văn Gáo
- Alăng Văn Giáo
- Aldous Huxley
- Aleksandr Griboedov
- Alex Marshall
- Alex Smith
- Alex Thai
- Alex-Thái Đình Võ
- Alexander Fadeev
- Alexander Solzhenitsyn
- Alexandra Alter
- Alexandre FERON
- Alice Munro
- Alina Lesik
- Alison Flood
- Allen Ginsberg
- Amanda Gorman
- Amartya Sen
- Amelia Glaser
- Amos Oz
- An Nam
- Anatole France
- Anatoly Gavrilov
- Anders Olsson
- André Breton
- André Menras
- André Menras – Hồ Cương Quyết
- André Menras Hồ Cương Quyết
- Andrea Hoa Pham
- Andrea Kendall-Taylor
- Andreas Fulda
- Andreas Wimmer
- Andrew Postman
- Andy Cao
- Anh Anh
- Anh Hồng
- Anh Hồng (nhà thơ)
- Ánh Liên
- Anh Nhi
- Anh Văn
- Anika Zeller
- Anna Akhmatova
- Anna Maria Bracale Ceruti
- Anna Mitchell
- Anne Carson
- Anne Hébert
- Anne Henochowicz
- Annie Ernaux
- António Jacinto
- Antôn Nguyễn Trường Thăng
- Archimedes L.A. Patti
- Arlette Quỳnh Anh Trần
- Arnold Schwarzenegger
- Arthur Koestler
- Arty Abel
- Arvind Subramanian
- Augustina
- Aurélie Coulon
- Aurelien Breeden
- Ba Sàm
- Bá Thụ Đàm
- Bạch Cúc
- Bạch Hoàn
- Bách Mỵ
- Bách Thân
- Bạch X. Phẻ
- Bạch Xuân Phẻ
- Bakhtin
- Ban Mai
- Bàn Văn Thòn
- Ban Vận động Văn đoàn Độc lập Việt Nam
- Bảo Huân
- Bảo La
- Bảo Nhi Lê
- Bảo Ninh
- Bảo Phác
- Bão Vũ
- Barbara Demick
- Bashô
- Batrioldman
- Bauxite Việt Nam
- Bắc Đảo
- Bắc Phong
- Bằng Việt
- BB Ngô
- Bei Dao
- Benjamin Péret
- Benjamin Ramm
- Bertolt Brecht
- Bertrand Russell
- Bettina Rheims
- Bích Ngân
- Biếm họa
- Biên Cương
- Biệt Hiệu
- Bilahari Kausikan
- Billy Collins
- Bình Nguyên Lộc
- Brahma Chellaney
- Branko Milanovic
- Brett Reilly
- Brian Pascus
- Brian Wu
- Brice Pedroletti
- Brodsky
- Bryan
- Bùi An
- Bùi Bảo Trúc
- Bùi Bích Hà
- Bùi Chát
- Bùi Chí Trung
- Bùi Chí Vinh
- Bùi Công Thuấn
- Bùi Công Trực
- Bùi Đức Lại
- Bùi Giáng
- Bùi Hải Quảng
- Bùi Hoàng Tám
- Bùi Hoằng Vị
- Bùi Huệ Chi
- Bui Huy Hoi Bui
- Bùi Mai Hạnh
- Bùi Mạnh Hùng
- Bùi Mẫn Hân
- Bùi Minh Quốc
- Bùi Ngọc Tấn
- Bùi Quang Thắng
- Bùi Suối Hoa
- Bùi Thanh Hiếu
- Bùi Thanh Phương
- Bùi Thanh Tuấn
- Bùi Thụy Băng
- Bùi Tiến An
- Bùi Trân Phượng
- Bùi Trọng Hiền
- Bùi Văn Kha
- Bùi Văn Nam Sơn
- Bùi Việt Sỹ
- Bùi Vĩnh Phúc
- Bùi Xuân Bách
- Bùi Xuân Đính
- Bùi-Viết Văn Đức
- Bulgakov
- Bửu Chỉ
- C.D.
- Cái Lư Hương
- Cái Trọng Ty
- Cam Ly
- Cảnh Chánh
- Cao Bảo Vân
- Cao Bình Minh
- Cao Chi
- Cao Gia An
- Cao Hành Kiện
- Cao Huy Thuần
- Cao Kim Ánh
- Cao La
- Cao Quang Nghiệp
- Cao Tần
- Cao Thị Hồng
- Cao Thu Cúc
- Cao Việt Dũng
- Cao Xuân Hạo
- Cao Xuân Huy
- Carl Bildt
- Carl O. Schuster
- Carlos Assunção
- Carolyn Mary Kleefeld
- Cát Linh
- Cẩm Tú
- Cấn Thị Thêu
- Chan Phuong
- Chanh Tam
- Charles Bo
- Charles Bukowski
- Charles Simic
- Chau Doan
- Chân Minh
- Chân Pháp Xa
- Chân Phương
- Chân Xuân Tản Viên
- Châu Diên
- Châu Hải Đường
- Châu Hồng Thủy
- Châu Hữu Quang
- Chenn
- Chế Diễm Trâm
- Chế Lan Viên
- Chi Mai
- Chi Phương
- Chiêu Dương
- Chiêu Khiêm
- Chiharu Shiota
- Chim Hải
- Chim Trắng
- Chinh Ba
- Chính Tâm
- Chính Vĩ
- Chinua Achebe
- Chơn Không Cao Ngọc Phượng
- Christian Gampert
- Christian Welzel
- Christina Mary Hjortlund
- Christoph Giesen
- Christoph Sator
- Christopher Balding
- Christopher Goscha
- Christy Wampole
- Chu Dương
- Chu Hảo
- Chu Hoạch
- Chu Kim
- Chu Mộng Long
- Chu Quang Tiềm
- Chu Tử
- Chu Văn Lễ
- Chu Văn Sơn
- Chu Vĩnh Hải
- Chu Vương Miện
- Chu Xuân Diên
- Chung Le
- Claire Simon
- Clay Phạm
- Concepcion de Leon
- Connie Hoàng
- Cora Engelbrecht
- Costica Bradatan
- Cổ Ngư
- Cù An Hưng
- Cù Huy Hà Vũ
- Cù Mai Công
- Cù Tuấn
- Cung Minh Huân
- Cung Tích Biền
- Cung Trầm Tưởng
- D. S. Likhachev
- Da Màu
- Dạ Ngân
- Dạ Thảo Phương
- Dã Tượng
- DAD
- Dadolin Murak
- Damien Keown
- Dan Bilefsky
- Dana Gioia
- Danh ngôn
- Dani Rodrik
- Daniel Halpern
- Daniel Hautzinger
- Daron Accemoglu
- David Brown
- David Gascoyne
- David Marchese
- David Weinberger
- Ðặng Thơ Thơ
- Demetrio Paparoni
- DEUTSCHE WELLE
- Di
- Di Li
- Diêm Liên Khoa
- Diễm Thi
- Diễm Tường
- Diễn đàn Thế kỷ
- Diệp Duy Liêm
- Diệp Huy
- Ðinh Cường
- Dino Buzatti
- Dipanjan Roy Chaudhury
- Dmitri Prokofyev
- Dmitry Burago
- Dmitry Muratov
- Doãn Cẩm Liên
- Doãn Mạnh Dũng
- Doãn Mẫn
- Doãn Quốc Sỹ
- Dominique Lemieux
- Donald Inglehart
- Donna Ashworth
- Ðỗ Quang Nghĩa
- Ðỗ Quyên
- Du Tử Lê
- Dung Nguyễn
- Dũng Phan
- Dũng Trung Kqd
- Dũng Vũ
- Duy Lam
- Duy Tân
- Duy Thanh
- Duy Thông
- Duyên Anh
- Dư Hoa
- Dư Kiệt
- Dư Thị Hoàn
- Dư Thu Vũ
- Dương Đại Triều Lâm
- Dương Đình Giao
- Dương Khánh Phương
- Dương Kiền
- Dương Ngạn
- Dương Nghiễm Mậu
- Dương Ngọc Thái
- Dương Như Nguyện
- Dương Phương Vinh
- Dương Thắng
- Dương Thiệu Tước
- Dương Thu Hương
- Dương Thuấn
- Dương Tú
- Dương Tường
- Dương Văn Ba
- Dylan Suher
- Đà Văn
- Đàm Hà Phú
- Đàm Hách Thành
- Đào An Khánh
- Đào Anh Kha
- Đào Công Tiến
- Đào Duy Anh
- Đào Hiếu
- Đào Lê Na
- Đào Ngọc Chương
- Đào Nguyên
- Đào Nguyễn
- Đào Nguyên Phương Thảo
- Đào Như
- Đào Phương Liên
- Đào Quang Toản
- Đào Tấn Phần
- Đào Thái Tôn
- Đào Thị Hương
- Đào Tiến Thi
- Đào Trung Đạo
- Đào Trường Phúc
- Đào Tuấn
- Đào Tuấn Ảnh
- Đào Văn Thuỵ
- Đào Văn Tiến
- Đào Vũ Anh Hùng
- Đặng Anh Đào
- Đặng Bích Phượng
- Đặng Chương Ngạn
- Đặng Đình Cung
- Đặng Đình Mạnh
- Đặng Hà
- Đặng Hải Sơn
- Đặng Hoàng Giang
- Đặng Hồng Nam
- Đặng Hùng Võ
- Đặng Hương Giang
- Đặng Hữu
- Đặng Mai Lan
- Đặng Mậu Tựu
- Đăng Nguyên
- Đặng Phùng Quân
- Đặng Quốc Thông
- Đặng Sơn Duân
- Đặng Thái
- Đăng Thành
- Đặng Thân
- Đặng Thị Hảo
- Đặng Thơ Thơ
- Đặng Tiến
- Đặng Tiến (Thái Nguyên)
- Đặng Trung Nghĩa
- Đặng Túy
- Đặng Văn Dũng
- Đặng Văn Hùng
- Đặng Văn Ngữ
- Đặng Văn Sinh
- Đặng Vũ Vương
- Đặng Xuân Thảo
- Đặng Xuân Xuyến
- Đằng-Giao
- Điểm Thọ
- Đinh Bá Anh
- Đinh Cường
- Đinh Hoàng Thắng
- Đinh Hùng
- Đình Kính
- Đinh Linh
- Đinh Ngọc Thu
- Đinh Phương
- Đinh Phương Thảo
- Đinh Quang Anh Thái
- Đinh Thanh Huyền
- Đinh Thị Như Thúy
- Đinh Trường Chinh
- Đinh Từ Bích Thuý
- Đinh Từ Bích Thúy
- Đinh Văn Đức
- Đinh Vũ Hoàng Nguyên
- Đinh Ý Nhi
- Đinh Yên Thảo
- Đoàn Ánh Thuận
- Đoàn Bảo Châu
- Đoàn Cầm Thi
- Đoàn Công Lê Huy
- Đoàn Hồng Lê
- Đoàn Huy Giao
- Đoàn Huyền
- Đoàn Khắc Xuyên
- Đoàn Lê Giang
- Đoàn Nhã Văn
- Đoàn Thanh Liêm
- Đoan Trang
- Đoàn Tùng Nguyễn
- Đoàn Tử Huyến
- Đoàn Việt Hùng
- Đoàn Xuân Kiên
- Đỗ Anh Hoa
- Đỗ Anh Tuấn
- Đỗ Cao Bảo
- Đỗ Duy Ngọc
- Đỗ Đức
- Đỗ Đức Đông Ngàn
- Đỗ Đức Hiểu
- Đỗ Hòa
- Đỗ Hoàng Diệu
- Đỗ Hồng Ngọc
- Đỗ Hồng Nhung
- Đỗ Hữu Chí
- Đỗ Kh
- Đỗ Kh.
- Đỗ Khiêm
- Đỗ Kim Thêm
- Đỗ Lai Thuý
- Đỗ Lai Thúy
- Đỗ Lê Anh Đào
- Đỗ Mạnh Hoàng
- Đỗ Minh Tuấn
- Đỗ Nghê
- Đỗ Ngọc
- Đỗ Ngọc Thống
- Đỗ Quang Nghĩa
- Đỗ Quang Vinh
- Đỗ Quý Toàn
- Đỗ Quyên
- Đỗ Quỳnh Dao
- Đỗ Thắng Cảnh
- Đỗ Thị Thu Trà
- Đỗ Thiên Anh Tuấn
- Đỗ Trí Vương
- Đỗ Trọng Khơi
- Đỗ Trung Quân
- Đỗ Trường
- Đỗ Tuyết Khanh
- Đồng Chuông Tử
- Đông Hoài
- Đông Hồ
- Đông Kha
- Đông Ngàn Đỗ Đức
- Đông Nghi
- Đức Ban
- Đức Đàm
- Đức Flying Bay
- Đức Hoàng
- Đức Lê
- Đức Phổ
- Đức Tâm
- Đức Tiến
- E.E. Cummings
- E.M. Chernoivanenko
- Eamonn Butler
- Eckart Kleßmann
- Eduardo Galeano
- Edward Hirsch
- Elena Pucillo Truong
- Elias Canetti
- Ellen Bass
- Eloisa Amezcua
- Emiel Roothooft
- Emmanuelle Jardonnet
- Eric Weiner
- Erica Frantz
- Erik Harms
- Erik Korling
- Euan Ward
- Evgheni Dobrenko
- F.N.
- Federico García Lorca
- Feliks Kuznesov
- Filip Lech
- Flanny O’Connor
- Florence Noiville
- Florian Altenhöner
- Francis Fukuyama
- Francis Fukuyma
- Frank Dikötter
- Frank O'Hara
- Frankfurt
- Fred Hiatt
- Friedrich Dürrenmatt
- Friedrich Nietzsche
- Fritz J. Raddatz
- Gabriel García Márquez
- Gaither Stewart
- Gaiutra Bahadur
- Gary Leupp
- Gặp gỡ và trò chuyện
- Georg Bönisch
- Georg Trakl
- George Burchett
- George Orwell
- George Perreault
- George Siemens
- Gerhard Will
- Germain Droogenbroodt
- Giang Dang
- Giang Lại Đức
- Giang Nam
- Giáng Vân
- Giáp Văn Dương
- Gideon Rachman
- Giuse Lê Công Đức
- Goethe
- Gonçalo Fernandes
- Gottfried Benn
- Graham Allison
- Grigory Yudin
- Günter Kunert
- Gyảng Anh Iên
- Hà Duy Phương
- Hà Dương Tuấn
- Hà Dương Tường
- Hà Đình Nguyên
- Hạ Đình Nguyên
- Hà Huy Sơn
- Hà Hương
- Hà Lệ Minh
- Hà Ngọc Hòa
- Hạ Nguyên
- Hà Nguyên Du
- Hà Nhân
- Hà Nhật
- Hà Phạm Phú
- Hà Quang Vinh
- Hà Sĩ Phu
- Hà Thanh Vân
- Hà Thế
- Hà Thị Minh Đạo
- Hà Thúc Sinh
- Hà Thủy Nguyên
- Hà Tùng Long
- Hà Tùng Sơn
- Hà Văn Thịnh
- Hà Văn Thùy
- Hà Vũ Trọng
- Hagi Kenaan
- Hai An Vu
- Hải Hạc
- Hải Ngọc
- Hai Thanh
- Han Dang
- Hàn Giang
- Han Kang
- Hàn Vĩnh Diệp
- Hạnh Nguyên
- Hạnh Phước
- Hạnh Viên
- Hannah Beech
- Hào Thiện Nhân
- Haruki Murakami
- Hân Hương
- Heiko Buschke
- Heinrich Heine
- Henri Michaux
- Henry David Thoreau
- Henry Wadsworth Longfellow
- Heriberto Araújo
- Hermann Hesse
- Hiền Trang
- Hiệp Ikaria
- Hiệu Minh
- Hiếu Tân
- Ho Lai-Ming
- Hòa Bình Lê
- Hoa Níp
- Hoài Hương
- Hoài Nam
- Hoài Phương
- Hoài Thanh
- Hoài Việt
- Hoài Ziang Duy
- Hoan Doan
- Hoàn Nguyễn
- Hoàng Ánh
- Hoàng Anh Tuấn
- Hoàng Cát
- Hoàng Cầm
- Hoàng Chí Hiếu
- Hoàng Chính
- Hoàng Cường Long
- Hoàng Dũng
- Hoàng Dương Tuấn
- Hoàng Đăng Khoa
- Hoàng Đỗ
- Hoàng Đông
- Hoàng Đức Truật
- Hoàng Hà
- Hoàng Hải Thủy
- Hoàng Hải Vân
- Hoảng Hãn
- Hoàng Hưng
- Hoàng Khởi Phong
- Hoàng Kim Oanh
- Hoàng Lại Giang
- Hoàng Lan
- Hoàng Lan Anh
- Hoàng Lan Chi
- Hoàng Lê
- Hoàng Lệ
- Hoàng Linh
- Hoàng Long
- Hoàng Mai Ðạt
- Hoàng Mạnh Hải
- Hoàng Minh Trí
- Hoàng Minh Tường
- Hoàng Nam
- Hoàng Nga
- Hoàng Ngọc Biên
- Hoàng Ngọc Hiến
- Hoàng Ngọc Nguyên
- Hoàng Ngọc Tuấn
- Hoàng Nguyễn
- Hoàng Nguyên Vũ
- Hoàng Nhơn
- Hoàng Nhuận Cầm
- Hoàng Phong Tuấn
- Hoàng Phủ Ngọc Tường
- Hoàng Quân
- Hoàng Quốc Hải
- Hoàng Thị Hường
- Hoàng Thị Thu Thủy
- Hoàng Thu Phố
- Hoàng Thúy
- Hoàng Thuỵ Anh
- Hoàng Tiến
- Hoàng Trung Thông
- Hoàng Tuấn Công
- Hoàng Tuấn Phổ
- Hoàng Tùng
- Hoàng Tuỵ
- Hoàng Văn Sơn
- Hoàng Việt
- Hoàng Vũ Thuật
- Hoàng Xuân Phú
- Hoàng Xuân Sơn
- Hoàng Xuân Tuyền
- Hoàng Yến
- Horst Bienek
- Howard Gardner
- Hồ Anh Thái
- Hồ Bạch Thảo
- Hồ Bất Khuất
- Hồ Diệu Vân
- Hồ Dzếnh
- Hồ Đắc Vũ
- Hồ Đình Nghiêm
- Hồ Hải Thụy
- Hồ Hữu Tường
- Hồ Minh Tâm
- Hồ Ngọc Đại
- Hồ Như
- Hồ Phú Bông
- Hồ Tịnh Tình
- Hồ Trường An
- Hồ Tú Bảo
- Hội những người ủng hộ GS. Chu Hảo
- Hồng Anh
- Hồng Hoang
- Hồng Lê Thọ
- Hồng Phú
- Huệ Hương Hoàng
- Huguette Bertrand
- Huong Nguyen
- Huy Cận
- Huy Đức
- Huy Tưởng
- Huyền Thương
- Huỳnh Duy Lộc
- Huỳnh Hoa
- Huỳnh Hữu Uỷ
- Huỳnh Hữu Ủy
- Huỳnh Kim Báu
- Huỳnh Kim Quang
- Huỳnh Lê Nhật Tấn
- Huỳnh Liễu Ngạn
- Huỳnh Ngọc Chênh
- Huỳnh Như Phương
- Huỳnh Sơn Phước
- Huỳnh Tấn Mẫm
- Huỳnh Thế Du
- Huỳnh Thục Vy
- Huỳnh Trọng Khang
- Huỳnh Tuấn Anh
- Hứa Chương Nhuận
- Hương Lan
- Hường Thanh
- Hương Thủy
- Hữu Danh
- Hữu Đông
- Hữu Loan
- Hữu Mai
- Hữu Phương
- Ian Bui
- Ian Johnson
- Igor Poglazov
- Ilza Burchett
- Inrasara
- Iris Radisch
- Isabella Kwai
- Issa
- Issac Bashevis Singer
- Italo Calvino
- Iya Kiva
- J. M. Lotman
- J.B Nguyễn Hữu Vinh
- Jacques Attali
- Jacques Prévert
- Jake Johnson
- James Borton
- James Daniel Spears
- James G. Zumwalt
- James Grossman
- James Joyce
- James Poniewozik
- James Stavridis
- James WrightJuan Felipe Herrera
- Janos Kornai
- Jared Carters
- Jason Lopata
- Jason Morris-Jung
- Jay Nordlinger
- Jaya K.
- Jean Chesnaux
- Jean d'Ormesson
- Jean Piaget
- Jean Przyluski
- Jean Toomer
- Jean-Jacques Brochier
- Jean-Jacques Roth
- Jean-Louis Rocca
- Jean-Luc Chalumeau
- Jean-Marc Roberts
- Jean-Patrick Géraud
- Jean-Paul Sartre
- Jefferson Cowie
- Jeffrey Hanfover
- Jeffrey Nall
- Jessica Swoboda
- Jessie Yeung
- Jiayang Fan
- Jimmy Carter
- Joan Hua
- João Guimarães Rosa
- Joaquin Nguyễn Hòa
- John Barrow
- John Cheever
- John Freeman
- John Keane
- John McCain
- Jon Fosse
- Jonathan Dee
- Jonathan London
- Jörg Wischermann
- Jorge Amado
- Jorge Luis Borges
- Joschka Fischer
- Josée Lapointe
- Joseph Wright
- Josh Rogin
- Joshua Rothman
- Juan Pablo Cardenal
- Juan Pablo Cardenal & Heriberto Araújo
- Julia Cagé
- Julio Cortázar
- Jun’ichiro Tanizaki
- Kahil Gibral
- Kai Hoàng
- Kale
- Kalynh Ngô
- Kamel Daoud
- Kao Phú
- Kap Seol
- Karel Appel
- Karen Tongson
- Kate Chopin
- Kazuo Shiraga
- Kenneth Nguyen
- Keorapetse Kgositsile
- Kerstin Holm
- Kều Jang
- Kha Lương Ngãi
- Khái Hưng
- Khaly Chàm
- Khang Quốc Ngọc
- Khánh
- Khánh Bình
- Khánh Duy
- Khánh Ly
- Khánh Mai
- Khanh Nguyen
- Khanh Pham
- Khánh Phương
- Khánh Trâm
- Khánh Trường
- Khét
- Khế Iêm
- Khiêm Nhu
- Khổng Đức Thiêm
- Khuất Đẩu
- Khuê Phạm
- Khuyết Thư
- Kiệm Hoàng
- Kiến Văn
- Kiệt Anh Hùng
- Kiệt Tấn
- Kiều Duy Vĩnh
- Kiều Loan
- Kiều Mai Sơn
- Kiều Maily
- Kiều Phong
- Kiều Thị An Giang
- Kim Ân
- Kim Chi
- Kim Dung
- Kim Hạnh
- Kim Thúy
- Kim Trần
- Kinh Bắc
- Kính Hòa
- Klaus Wiegerefe
- Kúm
- Kurt-Martin Mayer
- Kỳ Duyên
- Kyoko Numano
- L. N. Tolstoy
- L. V. H.
- La Khắc Hoà
- La Khắc Hòa
- Lã Nguyên
- Lại Nguyên Ân
- Lam Điền
- Lam Ngọc
- Lam Thái Hòa
- Lan Nguyên
- Lang Anh
- Langston Hughes
- LAP
- Larry Diamond
- Lars Vargö
- Laura Cappelle
- Laurent Sagalovitsch
- Lawrence Ferlinghetti
- Lâm Chương
- Lâm Duyên
- Lâm Hạnh
- Lâm Lê
- Lâm Ngân Mai
- Lâm Quang Mỹ
- Lâm Thị Mỹ Dạ
- Leon Trotsky
- Leonard Cohen
- Lê An Thế
- Lê Anh Hoài
- Lê Anh Hùng
- Lê Ân
- Lê Bá Đảng
- Lê Bích Vượng
- Lê Chiều Giang
- Lê Công Định
- Lê Công Giàu
- Lê Công Tư
- Lê Ðình Nhất Lang
- Lê Dũng
- Lê Duy Nam
- Lê Đạt
- Lê Đăng Doanh
- Lê Đình Cai
- Lê Đình Khẩn
- Lê Đình Thắng
- Lê Đỗ Huy
- Lê Đức Dục
- Lê Đức Thôn
- Lê Giang Trần
- Lê Hải
- Lệ Hằng
- Lê Hiệp
- Lê Hoài Nguyên
- Lê Hoàng Diễm Trang
- Lê Hoàng Lân
- Lê Học Lãnh Vân
- Lê Hồ Quang
- Lê Hồng Hà
- Lê Hồng Hiệp
- Lê Hồng Lâm
- Lê Hùng
- Lê Hùng Vọng
- Lê Huyền Ái Mỹ
- Lê Huỳnh Lâm
- Lê Hữu
- Lê Hữu Khoá
- Lê Hữu Khóa
- Lê Hữu Nam
- Lê Kế Lâm
- Lê Khải
- Lê Kim Duy
- Lê Ký Thương
- Lê Lạc Giao
- Lê Luân
- Lê Mã Lương
- Lê Mai
- Lê Mai Lĩnh
- Lê Mạnh Chiến
- Lê Mạnh Đức
- Lê Minh Chánh
- Lê Minh Hà
- Lê Minh Hiền
- Lê Minh Khuê
- Lê Minh Phong
- Lê Ngân Hằng
- Lê Ngọc Luân
- Lê Ngọc Sơn
- Lê Nguyễn
- Lê Nguyễn Duy Hậu
- Lê Nguyễn Hương Trà
- Lê Nguyên Long
- Lê Nguyên Vỹ
- Lê Như Bình
- Lê Oa Đằng
- Lê Phan
- Lê Phú Khải
- Lê Quang
- Lê Quang Đức
- Lê Quảng Hà
- Lê Quang Hợp
- Lê Quang Thành
- Lê Quân
- Lê Quốc Anh
- Lê Quỳnh
- Lê Quỳnh Mai
- Lê Sa Long
- Lê Si Na
- Lê Sơn
- Lê Tất Đạt
- Lê Tất Điều
- Lê Thanh Dũng
- Lê Thanh Hải
- Lê Thanh Phong
- Lê Thanh Trường
- Lê Thân
- lê thi diem thuý
- Lê Thị Hồng Minh
- Lê Thị Huệ
- Lê Thị Hường
- Lê Thị Oanh
- Lê Thị Thấm Vân
- Lê Thiết Cương
- Lê Thiếu Nhơn
- Lê Thọ Bình
- Lê Thời Tân
- Lê Thời Thôi
- Lê Thu Hiền
- Lê Thúy Bảo Liên
- Lê Tiên Long
- Lê Trí Tuệ
- Lê Trinh
- Lê Trọng Nghĩa
- Lê Trọng Nguyễn
- Lê Trung Tĩnh
- Lê Trường Thanh
- Lê Tuấn Huy
- Lê Tuyết Hạnh
- Lê Văn Bỉnh
- Lê Văn Hảo
- Lê Văn Hiếu
- Lê Văn Hòa
- Lê Văn Luân
- Lê Văn Sơn
- Lê Văn Trung
- Lê Văn Tùng
- Lê Vĩnh Tài
- Lê Vĩnh Triển
- Lê Vũ Trường Giang
- Lê Xuân Khoa
- Lê Xuyên
- Li Edelkoort
- Li Zhongqin
- Liêu Diệc Vũ
- Liêu Thái
- Liễu Trương
- Linh Nguyên
- Linh Văn
- Linh Vân
- Linh-Chân Brown
- LKH
- Lorca
- Louis Aragon
- Louise Glück
- Lộc Vàng
- Luân Hoán
- Ludwig von Mises
- Luke Hunt
- Luke Turner
- Lữ Kiều
- Lữ Quỳnh
- Lương Đào
- Lương Thiệu Quân
- Lương Thư Trung
- Lưu Á Châu
- Lưu Bình Nhưỡng
- Lưu Diệu Vân
- Lưu Đức Trung
- Lưu Hà
- Lưu Hiểu Ba
- Lưu Khánh Thơ
- Lưu Mê Lan
- Lưu Minh Hải
- Lưu Na
- Lưu Nhi Dũ
- Lưu Quang Vũ
- Lưu Thuỷ Hương
- Lưu Thủy Hương
- Lưu Trọng Văn
- Lưu Uyên Khôi
- Lý Đợi
- Ly Hoàng Ly
- Lý Ngang
- Ly Phạm
- Lý Quang Hoàn
- Lý Thanh
- Lý Tiến Dũng
- Lý Toàn Thắng
- Lý Trực Dũng
- Lý Xuân Hải
- Lydia Davis
- Lynh Bacardi
- LysP
- M. Gorky
- M.L. Gasparov
- Mạc Phong Tuyền
- Mạc Văn Trang
- Mạc Việt Hồng
- Mạch Nha
- Mạch Quang Thắng
- Madeleine Riffaud
- Mai An Nguyễn Anh Tuấn
- Mai Anh Tuấn
- Mai Bá Ấn
- Mai Bá Kiếm
- Mai Chanh
- Mai Hiền
- Mai Khôi
- Mai Kim Ngọc
- Mai Nhật
- Mai Ninh
- Mai Quốc Ấn
- Mai Quỳnh
- Mai Quỳnh Nam
- Mai Sơn
- Mai Thái Lĩnh
- Mai Thanh Sơn
- Mai Thảo
- Mai Tú Ân
- Mai Văn Hoan
- Mai Văn Phấn
- Mai Văn Tính
- Maki Starfield
- Mamleev
- Mạnh Kim
- Marc Andrus
- Marcel Reich-Ranicki
- Marci Shore
- Marco Ferrarese
- Margarita Lyutova
- Maria Donovan
- Maria Ressa
- Mario Vargas Llosa
- Marion Hennebert
- Mark B. Hamilton
- Mark Binelli
- Mark Frankland
- Mark Osaki
- Mark Strand
- Marta Hillers
- Martin Jankowski
- Martin Kulldorff
- Marty Robbins
- Mary Morose
- Mary Walsh
- Mathias Mayer
- Matthew Clayfield
- Matthew Crawford
- Maurice Blanchot
- Maximilian Steinbeis
- May
- Maya Angelou
- Mặc Đỗ
- Mặc Lâm
- Mân Côi
- McAmmond Nguyễn Thị Tư
- Media Văn Việt
- Michael Burawoy
- Michael Scammell
- Miêng
- Mike Ives
- Mikhail Shishkin
- Mikhail Viktorovich Zygar
- Milan Kundera
- Mimmi Diệu Hường Bergström
- MInh Anh
- Minh Huệ
- Minh Hùng
- Minh Luật
- Minh Quang – Lê Chiên
- Minh Quang Ho
- Minh Tâm
- Minh Thùy
- Minh Thư
- Minh Toàn
- Minh Tuấn
- Monica Berlin
- Mỹ Hằng
- Mỹ Lan
- N. S. Khrushchev
- Nam Dao
- Nam Dao Nguyễn Mạnh Hùng
- Nam Đan
- Nam Đông
- Nam Nguyên
- Nam Sơn
- Naowarat Pongpaiboon
- Natalia lacovelli
- Nataliya Zhynkina
- Natsume Sōseki
- Nay Aung
- ng. anhanh
- Ng.Uyển Nicole Dương
- Ngải Vị VỊ
- Ngân Xuyên
- Nghệ thuật
- Nghiêm Lương Thành
- Nghiêm Phương Mai
- Nghiêm Xuân Hồng
- Nghiên Cứu Phê Bình
- Ngo Thu
- Ngọc Anh
- Ngọc Duy Phan
- Ngoc Hien Bui
- Ngọc Linh
- Ngô Anh Tuấn
- Ngô Bảo Châu
- Ngô Đình Thẩm
- Ngô Đồng
- Ngô Hương Giang
- Ngô Khắc Tài
- Ngộ Không Phí Ngọc Hùng
- Ngô Liêm Khoan
- Ngô Minh
- Ngô Minh Khôi
- Ngô Ngọc Loan
- Ngô Ngọc Trai
- Ngô Nguyên Dũng
- Ngô Nhật Đăng
- Ngô Quốc Phương
- Ngô Quốc Thịnh
- Ngô Thế Vinh
- Ngô Thị Kim Cúc
- Ngô Thị Thanh Lịch
- Ngô Tùng Phong
- Ngô Tự Lập
- Ngô Văn
- Ngô Văn Giá
- Ngô Viết Nam Sơn
- Ngô Viết Trọng
- Ngô Vĩnh Long
- Ngô Xuân Hội
- Ngô Xuân Phúc
- Ngô Xuân Thảo
- Ngu Yên
- Nguyen Duc Thanh
- Nguyễn Hải Hoành
- Nguyễn Anh Dũng
- Nguyễn Anh Tuấn
- Nguyễn Anh Tuấn - đạo diễn
- Nguyễn Bá Chung
- Nguyễn Bách Việt
- Nguyễn Bảo Chân
- Nguyễn Bắc Sơn
- Nguyên Bình
- Nguyên Cầm
- Nguyên Cẩn
- Nguyên Chánh
- Nguyễn Chí Hoan
- Nguyễn Chí Thuật
- Nguyễn Chí Trung
- Nguyễn Chí Tuyến
- Nguyễn Chinh Trung
- Nguyễn Cung Thông
- Nguyễn Cường
- Nguyễn Danh Bằng
- Nguyễn Danh Huế
- Nguyễn Danh Lam
- Nguyễn Ðăng Thường
- Nguyễn Duy
- Nguyễn Dương Quang
- Nguyễn Đạt
- Nguyễn Đắc Kiên
- Nguyễn Đắc Xuân
- Nguyễn Đăng Điệp
- Nguyễn Đăng Hưng
- Nguyễn Đăng Khoa
- Nguyễn Đăng Mạnh
- Nguyễn Đăng Na
- Nguyễn Đăng Quang
- Nguyễn Đăng Thường
- Nguyễn Đình Ấm
- Nguyễn Đình Bin
- Nguyễn Đình Bổn
- Nguyễn Đình Chú
- Nguyễn Đình Cống
- Nguyễn Đình Đăng
- Nguyễn Đình Huỳnh
- Nguyễn Đình Thắng
- Nguyễn Đình Thi
- Nguyễn Đình Toàn
- Nguyễn Đổng Chi
- Nguyễn Đông Thức
- Nguyễn Đức
- Nguyễn Đức Dương
- Nguyễn Đức Hiệp
- Nguyễn Đức Mậu
- Nguyễn Đức Sơn
- Nguyễn Đức Thắng
- Nguyễn Đức Tiến
- Nguyễn Đức Tùng
- Nguyễn Đức Tường
- Nguyễn Gia Trí
- Nguyên Giác
- Nguyên Giác Phan Tấn Hải
- Nguyễn Hà Luân
- Nguyễn Hải Hoành
- Nguyễn Hải Yến
- Nguyễn Hàn Chung
- Nguyễn Hiến Lê
- Nguyễn Hoa Lư
- Nguyễn Hoài Nam
- Nguyễn Hoài Văn
- Nguyễn Hoài Vân
- Nguyễn Hoàn
- Nguyễn Hoàn Nguyên
- Nguyễn Hoàng Ánh
- Nguyễn Hoàng Anh Thư
- Nguyễn Hoàng Diệu Thủy
- Nguyễn Hoàng Diệu Thúy
- Nguyễn Hoàng Giao
- Nguyễn Hoàng Linh
- Nguyễn Hoàng Trung
- Nguyễn Hoàng Văn
- Nguyễn Hồng Anh
- Nguyễn Hồng Giao
- Nguyễn Hồng Hưng
- Nguyễn Hồng Lam
- Nguyễn Hồng Nhung
- Nguyễn Hồng Thục
- Nguyễn Huệ Chi
- Nguyễn Hùng
- Nguyễn Huy Hoàng
- Nguyễn Huy Thiệp
- Nguyễn Huy Vũ
- Nguyên Hưng
- Nguyễn Hưng Quốc
- Nguyễn Hương
- Nguyễn Hữu Đễ
- Nguyễn Hữu Hồng Minh
- Nguyễn Hữu Liêm
- Nguyễn Hữu Nhật
- Nguyễn Hữu Sơn
- Nguyễn Hữu Thiết
- Nguyễn Hữu Việt Hưng
- Nguyễn Hữu Vinh
- Nguyễn kc Hậu
- Nguyễn Khải
- Nguyễn Khánh Duy
- Nguyễn Khánh Trường
- Nguyễn Khắc An
- Nguyễn Khắc Bình
- Nguyễn Khắc Mai
- Nguyễn Khắc Phê
- Nguyễn Khắc Phi
- Nguyễn Khắc Phục
- Nguyễn Khiêm
- Nguyễn Khôi
- Nguyễn Kiến Phước
- Nguyễn Kiều Dung
- Nguyễn Kiều Hưng
- Nguyên Lạc
- Nguyễn Lãm Thắng
- Nguyễn Lan Phương
- Nguyễn Lân Bình
- Nguyễn Lân Thắng
- Nguyễn Lê Hồng Hưng
- Nguyễn Lệ Uyên
- Nguyễn Linh Giang
- Nguyễn Linh Quang
- Nguyễn Lộ Trạch
- Nguyễn Luận
- Nguyễn Lương Hải Khôi
- Nguyễn Lương Ngọc
- Nguyễn Lương Vỵ
- Nguyễn Mai
- Nguyễn Man Nhiên
- Nguyễn Mạnh An Dân
- Nguyễn Mạnh Côn
- Nguyễn Mạnh Đẩu
- Nguyễn Mạnh Tiến
- Nguyễn Manh Trinh
- Nguyễn Mạnh Trinh
- Nguyễn Mạnh Tuấn
- Nguyễn Mạnh Tường
- Nguyễn Minh Anh
- Nguyễn Minh Hòa
- Nguyễn Minh Kính
- Nguyễn Minh Nhị
- Nguyễn Minh Nhựt
- Nguyễn Minh Thuyết
- Nguyễn Mộng Giác
- Nguyên Ngọc
- Nguyễn Ngọc Chu
- Nguyễn Ngọc Giao
- Nguyễn Ngọc Hoa
- Nguyễn Ngọc Lanh
- Nguyễn Ngọc Liễm
- Nguyễn Ngọc Lung
- Nguyễn Ngọc Tâm
- Nguyễn Ngọc Thiện
- Nguyễn Ngọc Tú Anh
- Nguyễn Ngọc Tư
- Nguyên Nguyên
- Nguyễn Nguyên Bình
- Nguyễn Nhật Tín
- Nguyên Nhi
- Nguyễn Như Huy
- Nguyễn Phạm Hùng
- Nguyễn Phú Yên
- Nguyễn Phúc Vĩnh Ba
- Nguyễn Phượng
- Nguyễn Phương Đình
- Nguyễn Phương Mai
- Nguyễn Phương Mạnh
- Nguyễn Quang
- Nguyễn Quang A
- Nguyễn Quang Bình
- Nguyễn Quang Duy
- Nguyễn Quang Dy
- Nguyễn Quang Đồng
- Nguyễn Quang Hồng
- Nguyễn Quang Hưng
- Nguyễn Quang Lập
- Nguyễn Quang Thạch
- Nguyễn Quang Thân
- Nguyễn Quang Thiều
- Nguyễn Quang VInh
- Nguyễn Quân
- Nguyễn Quốc Lâm
- Nguyễn Quốc Thái
- Nguyễn Quốc Toàn
- Nguyễn Quốc Trụ
- Nguyễn Quốc Tuấn
- Nguyên Sa
- Nguyễn Sĩ Dũng
- Nguyễn Sơn Lâm
- Nguyễn Sỹ Phương
- Nguyễn Sỹ Tế
- Nguyễn Tà Cúc
- Nguyễn Tài Cẩn
- Nguyễn Tấn Cứ
- Nguyễn Tất Nhiên
- Nguyễn Thạch Giang
- Nguyễn Thái Hòa
- Nguyễn Thái Hợp
- Nguyễn Thái Sơn
- Nguyễn Thái Tuấn
- Nguyễn Thanh Bình
- Nguyễn Thanh Châu
- Nguyễn Thanh Giang
- Nguyễn Thanh Hiện
- Nguyễn Thanh Hùng
- Nguyễn Thanh Huy
- Nguyễn Thanh Huyền
- Nguyễn Thanh Mỹ
- Nguyễn Thành Nam
- Nguyễn Thanh Nghị
- Nguyễn Thanh Nguyệt
- Nguyễn Thành Phong
- Nguyễn Thanh Sơn
- Nguyễn Thành Sơn
- Nguyễn Thanh Tâm
- Nguyễn Thành Thi
- Nguyễn Thanh Tuyền
- Nguyễn Thanh Văn
- Nguyễn Thanh Việt
- Nguyễn Thế Hùng
- Nguyễn Thế Thanh
- Nguyễn Thị Bích Hậu
- Nguyễn Thị Bích Ngà
- Nguyễn Thị Bình
- Nguyễn thị Cỏ May
- Nguyễn Thị Dư Khánh
- Nguyễn Thị Hải
- Nguyễn Thị Hậu
- Nguyễn Thị Hiền
- Nguyễn Thị Hoàng
- Nguyễn Thị Hoàng Bắc
- Nguyễn Thị Khánh Minh
- Nguyễn Thị Khánh Trâm
- Nguyễn Thị Kim Chi
- Nguyễn Thị Kim Phụng
- Nguyễn Thị Minh Ngọc
- Nguyễn Thị Minh Thương
- Nguyễn Thị Ngọc Hải
- Nguyễn Thị Ngọc Nhung
- Nguyễn Thị Oanh
- Nguyễn Thị Phước
- Nguyễn Thị Thanh Bình
- Nguyễn Thị Thanh Hải
- Nguyễn Thị Thanh Lưu
- Nguyễn Thị Thanh Xuân
- Nguyễn Thị Thanh Yến
- Nguyễn Thị Thảo An
- Nguyễn Thị Thúy Hạnh
- Nguyễn Thị Thùy Linh
- Nguyễn Thị Thụy Vũ
- Nguyễn Thị Thuyền
- Nguyễn Thị Tịnh Thy
- Nguyễn Thị Từ Huy
- Nguyễn Thị Vinh
- Nguyễn Thiện Tống
- Nguyễn Thiện Tơ
- Nguyễn Thói Đời
- Nguyễn Thông
- Nguyễn Thu Quỳnh
- Nguyễn Thu Trang
- Nguyễn Thùy Dương
- Nguyễn Thúy Hạnh
- Nguyễn Thụy Long
- Nguyễn Thuỵ Phương
- Nguyễn Thùy Song Thanh
- Nguyễn Thỵ
- Nguyễn Thy Anh
- Nguyễn Tiến Dũng
- Nguyễn Tiến Lập
- Nguyễn Tiến Trung
- Nguyễn Tiến Văn
- Nguyễn Trần Bạt
- Nguyễn Tri Phương Đông
- Nguyễn Triệu Nam
- Nguyễn Trọng Bình
- Nguyễn Trọng Chức
- Nguyễn Trọng Huân
- Nguyễn Trọng Khôi
- Nguyễn Trọng Tạo
- Nguyễn Trung
- Nguyễn Trung Bảo
- Nguyễn Trung Dân
- Nguyễn Trung Hiếu
- Nguyễn Trung Kiên
- Nguyễn Trung Thuần
- Nguyễn Trường Giang
- Nguyễn Trường Huy
- Nguyễn Trường Uy
- Nguyễn Tuấn
- Nguyễn Tuấn Anh
- Nguyễn Tuấn Khoa
- Nguyễn Tùng
- Nguyễn Tùng Linh
- Nguyễn Tuyết Lan
- Nguyễn Tuyết Lộc
- Nguyễn Tư Nghiêm
- Nguyễn Tử Siêm
- Nguyễn Tường Bách
- Nguyễn Tường Thiết
- Nguyễn Tường Thụy
- Nguyễn Ước
- Nguyễn Vạn Phú
- Nguyễn Văn
- Nguyễn Văn Ba
- Nguyễn Văn Chính
- Nguyễn Văn Ðậu
- Nguyễn Văn Dũng
- Nguyễn Văn Đài
- Nguyễn Văn Gia
- Nguyễn Văn Hạnh
- Nguyễn Văn Hiệp
- Nguyễn Văn Hòa
- Nguyễn Văn Hùng
- Nguyễn Văn Huyên
- Nguyễn Văn Lợi
- Nguyễn Văn Lục
- Nguyễn Văn Miếng
- Nguyễn Văn Nghệ
- Nguyễn Văn Nho
- Nguyễn Văn Phong
- Nguyễn Văn Phú
- Nguyễn Văn Phước
- Nguyễn Văn Sâm
- Nguyễn Văn Sơn
- Nguyễn Văn Tao
- Nguyễn Văn Thiệu
- Nguyễn Văn Thọ
- Nguyễn Văn Trọng
- Nguyễn Văn Trung
- Nguyễn Văn Tuấn
- Nguyễn Văn Vĩnh
- Nguyễn Văn Xuân
- Nguyễn Vi Khải
- Nguyễn Vi Yên
- Nguyễn Viện
- Nguyễn Việt Anh
- Nguyễn Việt Chiến
- Nguyễn Viết Lãm
- Nguyễn Vĩnh Nguyên
- Nguyễn Vũ Hiệp
- Nguyễn Vũ Tiềm
- Nguyễn Vỹ
- Nguyễn Vy Khanh
- Nguyễn Xuân Diện
- Nguyễn Xuân Hằng
- Nguyễn Xuân Hoàng
- Nguyễn Xuân Hưng
- Nguyễn Xuân Khánh
- Nguyễn Xuân Khoát
- Nguyễn Xuân Nghĩa
- Nguyễn Xuân Nha
- Nguyễn Xuân Quang
- Nguyễn Xuân Thiệp
- Nguyễn Xuân Thọ
- Nguyễn Xuân Tiệp
- Nguyễn Xuân Tường Vy
- Nguyễn Xuân Xanh
- Nguyễn Ý Thuần
- Nguyên Yên
- Nguyễn-Chương Mt
- Nguyễn-hòa-Trước
- Nguyệt Chu
- Nguyệt Quỳnh
- Nguyệt Vi
- Ngự Thuyết
- Người Buôn Gió
- Ngyễn Trung Bảo
- Nh. Tay Ngàn
- Nhã
- Nhã Ca
- Nhã Duy
- Nhã Thuyên
- Nhan Do Thanh
- Nhân Hồng
- Nhật Chiêu
- Nhật Lệ
- Nhất Linh
- Nhật Tiến
- Nhật Tuấn
- Nhất Uyên
- Nhị Linh
- Nhị Ngã
- Nhóm Vì một Hà Nội xanh
- Như Huy
- Như Không
- Như Quỳnh
- Như Quỳnh de Prelle
- Như Ý
- Nhược Thủy
- Niall Ferguson
- Nick Hilden
- Nicolas Casey
- Nikulin
- Nina McPherson
- Ninh Dương
- Ninh Kiều
- Nobert Hummelt
- Nông Hồng Diệu
- NP Phan
- Obama
- Ocean Vương
- Octavio Paz
- Ogden Nash
- Oksana Zabuzhko
- Oleg Kashin
- Ondrej Slowik
- onggiaolang
- Orlando Figes
- Orwell
- Oscar Salemink
- Oscar Wilde
- Pablo Neruda
- Pablo Picasso
- Palmer
- Patrick Frater
- Patrick Lodge
- Paul Auster
- Paul Celan
- Paul Éluard
- Paul Hoover
- Paul Mendez
- Paul Mozur
- Paul Theroux
- Paul-François Paoli
- Paulus Lê Sơn
- Pavel Basinsky
- Pavlo Vyshebaba
- Paweł Kubiak
- Pawel Kuczynski
- Paweł Łepkowski
- Percy Mabandu
- Pervez Hoodbhoy
- Peter B. Zinoman
- Peter Hansen
- Peter Harvey
- Peter Kleiner
- Peter Singer
- Phạm Anh Tuấn
- Phạm Biểu Tâm
- Phạm Cao Hoàng
- Phạm Châu
- Phạm Chí Dũng
- Phạm Chi Lan
- Phạm Chu Sa
- Phạm Công Luận
- Phạm Công Thiện
- Phạm Công Út
- Phạm Duy
- Phạm Duy Nghĩa
- Phạm Đình Trọng
- Phạm Đình Vy
- Phạm Đoan Trang
- Phạm Hải Anh
- Phạm Hải Âu
- Phạm Hiền Mây
- Phạm Hoàng Quân
- Phạm Hồng Sơn
- Phạm Hùng Việt
- Phạm Huy Thông
- Phạm Khiêm Ích
- Phạm Kiều Tùng
- Phạm Kỳ Đăng
- Phạm Lệ Quyên
- Phạm Lê Vương Các
- Phạm Linh
- Phạm Lưu Vũ
- Phạm Minh Hoàng
- Phạm Minh Ngọc
- Phạm Minh Quân
- Phạm Minh Trung
- Phạm Ngọc Lư
- Phạm Ngọc Thái
- Phạm Ngọc Tiến
- Phạm Nguyên Trường
- Phạm Ngữ
- Phạm Phan Long
- Phạm Phú Cường
- Phạm Phú Hải
- Phạm Phú Minh
- Phạm Phú Phong
- Phạm Phú Thứ
- Phạm Phú Viết
- Phạm Phúc Thịnh
- Phạm Phương
- Phạm Quang Ái
- Phạm Quang Long
- Phạm Quang Trung
- Phạm Quang Tuấn
- Phạm Sỹ Sáu
- Phạm Tăng
- Phạm Thành
- Phạm Thành Hưng
- Phạm Thanh Nghiên
- Phạm Thảo Nguyên
- Phạm Thế Cường
- Phạm Thị
- Phạm Thị Anh Nga
- Phạm Thị Hoài
- Phạm Thị Kiều Ly
- Phạm Thị Ngọc
- Phạm Thị Phương
- Phạm Thiên Ân
- Phạm Thiên Thư
- Phạm Tín An Ninh
- Phạm Toàn
- Phạm Trần
- Phạm Trọng Chánh
- Phạm Trung Nghĩa
- Phạm Tuấn
- Phạm Tư Thanh Thiện
- Phạm Tường Vân
- Phạm Văn
- Phạm Văn Khoái
- Phạm Văn Quang
- Phạm Văn Song
- Phạm Văn Tình
- Phạm Văn Vũ
- Pham Viem Phuong
- Phạm Viêm Phương
- Phạm Viết Đào
- Phạm Việt Hưng
- Phạm Vũ Lửa Hạ
- Phạm Xuân Đài
- Phạm Xuân Hùng
- Phạm Xuân Nguyên
- Phạm Xuân Trường
- Phan An Sa
- Phan Ba
- Phan Bội Châu
- Phan Cẩm Thượng
- Phan Châu Thành
- Phan Cự Đệ
- Phan Đạo
- Phan Đắc Lữ
- Phan Đình Diệu
- Phan Độc Lập
- Phan Hải-Đăng
- Phan Hồng Giang
- Phan Huy Dũng
- Phan Huy Đường
- Phan Huy Lê
- Phan Huyền Thư
- Phan Kế Toại
- Phan Khôi
- Phan Lặng Yên
- Phan Mạnh Quỳnh
- Phan Nam Sinh
- Phan Ngọc
- Phan Nguyên
- Phan Nhật Nam
- Phan Nhiên Hạo
- Phan Ni Tấn
- Phan Phương Đạt
- Phan Quang
- Phan Tấn Hải
- Phan Tấn Uẩn
- Phan Thanh Bình
- Phan Thắng
- Phan Thế Hải
- Phan Thị Hà Dương
- Phan Thị Kim Phúc
- Phan Thị Trọng Tuyển
- Phan Thị Vàng Anh
- Phan Thu Vân
- Phan Thúy Hà
- Phan Trang Hy
- Phan Trí Đỉnh
- Phan Trọng Hoàng Linh
- Phan Văn Giưỡng
- Phan Văn Song
- Phan Văn Thắng
- Phan Vũ
- Phan Xine
- Phan Xuân Sinh
- Phannguyên Psg
- Phanxipăng
- Phaolô VI
- Pháp Hoan
- Pháp Vân
- Phapxa Chan
- Phát biểu nhận giải Văn Việt
- Phil Caputo
- Philip Larkin
- Philip Roth
- Phong Linh
- Phong Nguyen
- Phong Quang
- Phố Văn
- Phú Quang
- Phù Sa
- Phúc Lai GB
- Phúc Tiến
- Phunchok Stobdan
- Phùng Anh Kiệt
- Phùng Hi
- Phùng Hoài Ngọc
- Phùng Học Vinh
- Phùng Ngọc Kiên
- Phùng Nguyễn
- Phùng Quán
- Phùng Thành Chủng
- Phùng Thị Hạ Nguyên
- Phùng Thị Như Hà
- Phuong Ta
- Phương Hương
- Phương Phương
- Phương Thảo
- Phương Thuý
- Phương Uy
- Pierre Darriulat
- Pierre Lemieux
- Prashanth Parameswaran
- Qladimir Pyljow
- Quách Hạo Nhiên
- Quách Tấn
- Quách Thoại
- Quảng Diệu Trần Bảo Toàn
- Quang Dũng
- Quang Đức
- Quang Minh
- Quang Phan
- Quảng Tánh Trần Cầm
- Quậy Nguyễn
- Quế Hương
- Quốc Dũng
- Quốc Phương
- Quốc Toản
- Quyên Di
- Quyên Hoàng
- Quỳnh Iris de Prelle
- Quỳnh Vi
- Rabindranath Tagore
- Rainer Maria Rilke
- Ralph Chaplin
- Rebecca Mead
- Rebecca Solnit
- Reiner Traub
- Remo Verdickt
- Riccardo Gazzaniga
- Richard C. Paddock
- Richard Millet
- Richard Serra
- Robert Desnos
- Robert McCrump
- Roger Vu
- Roland Barthes
- Romain Rolland
- Ronald F. Inglehart
- Ruben David Gonzalez Gallego
- Russell Edson
- Ruth Ingram
- Ryszard Legutko
- Salman Rushdie
- Salvatore Babones
- Sam Dresser
- Sạn chữ
- Sandra Kerschbaumer
- Sara Teasdale
- Sarah Pulliam Bailey
- Sarah Thornton
- Sáu Nghệ
- Sergio Bitar
- Shakespeare
- Shannon Van Sant
- Sheikha A
- Sheila Fischman
- Sheila Ngoc Pham
- Sheri Berman
- Shigeeda Yutaka
- Shirin Ebadi
- Shukshin
- Simon Johnson
- Sire Apm Lukwesa
- Slavoj Žižek
- Sohaniim
- Son Kieu Mai
- Song Chi
- Song Hà
- Song Nguyễn
- Song Phạm
- Song Phan
- Song Thao
- Số đặc biệt
- Sơn Ca
- Sơn Hoàng Liên
- Sơn Kiều Mai
- Sơn Nam
- Stefano Harney
- Stephan Koester
- Stephen B. Young
- Steve Earle
- Susan Sontag
- Suzuki Katsuhiko
- Sương Nguyệt Minh
- Sương Quỳnh
- Svetlana Alexievich
- Svetlana Alexievitch
- Svetlana Alexiévitch
- Sylvia Plath
- T. Đ.
- T.Vấn
- Tạ Anh Thư
- Tạ Chí Đại Trường
- Tạ Duy Anh
- Tạ Tỵ
- Tạ Văn Tài
- Tạ Văn Thông
- Tạ Xuân Hải
- Tadeusz Rósewicz
- Tam Ích
- Tamarchenko
- Tàn Tuyết
- Tanaami Keiichi
- Taras Shevchenko
- Tarik Khaldi
- Tăng Quang
- Tâm An
- Tâm Chánh
- Tâm Don
- Tâm Thường Định
- Tâm Việt
- Tấn An
- Teolinda Gersão
- Teresa Mỹ Chúc
- Thạch Đạt Lang
- Thạch Quỳ
- Thạch Thảo
- Thái Bá Tân
- Thái Bá Vân
- Thái Bảo
- Thái Hà
- Thái Hạo
- Thái Kế Toại
- Thái Kim Lan
- Thái Ngọc San
- Thái Sinh
- Thái Thanh
- Thái Thăng Long
- Thái Tuấn
- Thái Văn
- Thái Văn Đào
- Thái Vũ
- Thạnh Đà
- Thanh Hằng - Anh Khoa
- Thành Lộc
- Thanh Nam
- Thanh Ngọc
- Thanh Phương
- Thanh Tâm Tuyền
- Thanh Thảo
- Thanh Thuỷ
- Thanh Trúc
- Thanh Tùng
- Thanh Xuân
- Thanhhà Lại
- Thảo Dân
- Thao Dinh
- Thảo luận
- Thảo Nguyên
- Thảo Trường
- Thảo Vy
- Thẩm Đống
- Thận Nhiên
- Thân Trọng Mẫn
- Thân Trọng Sơn
- Thế Dũng
- Thế Giang
- Thế Quân
- THẾ THANH
- Thế Uyên
- Thi Hoàng
- Thi Nguyên
- Thi sỹ ỦA
- Thi Vũ
- Thích Nhất Hạnh
- Thích Nữ Chân Không
- Thích Phước An
- Thierry Leclère
- Thierry Lentz
- Thiên Di
- Thiên Điểu
- Thiền Lâm
- Thiền Nguyễn
- Thiên Thai
- Thiện Tùng
- Thiện Ý
- Thiết Thạch
- Thiếu Khanh
- Thiều Mai Lâm
- Tho Nguyen
- Thomas A. Bass
- Thomas Bo Pedersen
- Thomas Mahler
- Thomas S. Mullaney
- Thông Đặng
- Thơ
- Thu Phong
- Thu Vàng
- Thuận
- Thuần Ngô
- Thuận Paris
- Thuận Thiên
- Thục Quyên
- Thụy An
- Thùy Dung
- Thụy Khuê
- Thùy Linh
- Thụy My
- Thủy Tiên
- Thư Bạn Đọc
- Thường Quán
- Thy An
- Tịch Ru
- Tiet Hung Thai
- Tiêu Dao Bảo Cự
- Tiêu Kiện Sinh
- Tiểu Tử
- Tillman Miller
- Timothy Brennan
- Timothy Garton Ash
- Timothy Snyder
- Tina Hà Giang
- Tomas Tranströmer
- Tô Đăng Khoa
- Tô Hải
- Tô Hoàng
- Tố Hữu
- Tô Lan Hương
- Tô Ngọc Vân
- Tô Thẩm Huy
- Tô Thùy Yên
- Tô Văn Trường
- Tôi Đây
- Tôn Thất Thông
- Tống Văn Công
- Trà Đóa
- Trà Nhiên
- Tracy K. Smith
- Tran Dinh Dung
- Tran Nam Dung
- Trang Châu
- Trang Hạ
- Trang Thanh
- Trang Thế Hy
- Trangđài Glassey Trầnguyễn
- Trangđài Glasssey-Trầnguyễn
- Trao đổi
- Trầm Tử Thiêng
- Trần Anh Hùng
- Trần Bá Đại Dương
- Trần Bang
- Trần Bình Nam
- Trần C. Trí
- Trần Cao Lĩnh
- Trần Cao Tường
- Trần Công Tâm
- Trần Công Tín
- Trần Dạ Từ
- Trần Dần
- Trần Doãn Nho
- Trần Dũng Thanh Huy
- Trần Duy
- Trần Duy Phiên
- Trần Duy Trung
- Trần Đăng Khoa
- Trần Đăng Tuấn
- Trần Đĩnh
- Trần Đình Bút
- Trần Đình Hoành
- Trần Đình Lương
- Trần Đình Sơn Cước
- Trần Đình Sử
- Trần Đình Triển
- Trần Đình Trợ
- Trần Độ
- Trần Đồng Minh
- Trần Đức Anh Sơn
- Trần Đức Thảo
- Trần Đức Tiến
- Trần Đức Tín
- Trần Đức Toản
- Trần Gia Huấn
- Trần Gia Ninh
- Trần Hà Linh
- Trần Hạ Tháp
- Trần Hạ Vi
- Trần Hải
- Trần Hạnh
- Trần Hậu
- Trần Hoài Anh
- Trần Hoài Thư
- Trần Hoàng Phố
- Trần Hoàng Trúc
- Trần Hoàng Vy
- Trần Hùng
- Trần Huy Bích
- Trần Huy Minh Phương
- Trần Huy Quang
- Trần Huỳnh Duy Thức
- Trần Hữu Dũng
- Trần Hữu Khánh
- Trần Hữu Quang
- Trần Hữu Tá
- Trần Hữu Thục
- Trần Khánh Triệu
- Trần Kiêm Đoàn
- Trần Kiêm Trinh Tiên
- Trần Kim Trắc
- Trần Kỳ Trung
- Trần Lam
- Trần Lê Sơn Ý
- Trần Lương
- Trần Lý Trí Tân
- Trần Mạnh Hảo
- Trần Mạnh Tuấn
- Trần Minh Phi
- Trần Minh Quốc
- Trần Mộng Tú
- Trần Nam Bình
- Trần Ngân Hà
- Trần Nghi Hoàng
- Trần Ngọc Cư
- Trần Ngọc Hiếu
- Trần Ngọc Tuấn
- Trần Ngọc Vương
- Trần Nguyên Đán
- Trần Nhã Thụy
- Trần Nhương
- Trần Phong Giao
- Trần Phong Vũ
- Trần Quang Đức
- Trần Quang Lộc
- Trần Quốc Nam
- Trần Quốc Thuận
- Trần Quốc Toàn
- Trần Quốc Trọng
- Trần Quốc Vượng
- Trần Quyết Thắng
- Trân Sa
- Trần Song Hào
- Trần Thành
- Trần Thanh Ái
- Trần Thanh Cảnh
- Trần Thanh Huy
- Trần Thanh Vân
- Trần Thắng
- Trần Thế Vĩnh
- Trần Thị Băng Thanh
- Trần Thị Diệu Tâm
- Trần Thị Lai Hồng
- Trần Thị Lam
- Trần Thị NgH.
- Trần Thị Nguyệt Mai
- Trần Thị Phương Phương
- Trần Thị Thanh Thoả
- Trần Thị Trường
- Trần Thiện Đạo
- Trần Thùy Mai
- Trần Tiến
- Trần Tiễn Cao Đăng
- Trần Tiến Dũng
- Trần Tiễn Khanh
- Trần Tố Nga
- Trần Trọng Dương
- Trần Trọng Thức
- Trần Trọng Vũ
- Trần Trung Chính
- Trần Trung Đạo
- Trần Tuấn
- Trần Từ Mai
- Trần Vàng Sao
- Trần Văn Chánh
- Trần Văn Đỉnh
- Trần Văn Khê
- Trần Văn Minh
- Trần Văn Nam
- Trần Văn Thọ
- Trần Văn Thủy
- Trần Văn Tý
- Trần Vấn Lệ
- Trần Việt Hà
- Trần Viết Ngạc
- Trần Vinh Dự
- Trần Vũ
- Trần Vũ Hải
- Trần Vương Thuấn
- Trần Vương Thuận
- Trần Wũ Khang
- Trần Xuân Hoài
- Trần Xuân Linh
- Trần Xuân Lĩnh
- Trần Xuân Thảo
- Trần Yên Hòa
- Trần Yên Nguyên
- Trên
- Trên Facebook
- Trên Facebook/Minds
- Trên kệ sách
- Trên trang diaCRITICS
- Trí Hiệu Dân
- Triều Anh
- Triều Hoa Đại
- Triêu Nhan
- Triều Sơn
- Triệu Tử Dương
- Trịnh Anh Tuấn
- Trịnh Bá Phương
- Trịnh Bách
- Trịnh Cao Hòa Thanh
- Trịnh Chu
- Trịnh Công Sơn
- Trịnh Cung
- Trịnh Duy Kỳ
- Trịnh Hữu Long
- Trịnh Kim Tiến
- Trịnh Lữ
- Trịnh Minh Tuấn
- Trịnh Sơn
- Trịnh Thanh Thủy
- Trịnh Thu Tuyết
- Trịnh Vĩnh Phúc
- Trịnh Xuân Thuận
- Trịnh Xuân Thủy
- Trịnh Y Thư
- Trọng Anh
- Trọng Phú
- Trọng Thành
- Tru Sa
- Trúc Giang
- Trúc Thông
- Trúc Ty
- Trump
- Trung Bảo
- Trung Dũng Kqd
- Trùng Dương
- Trung Trung Đỉnh
- Trư Sa
- Trường An
- Trương Anh Ngọc
- Trương Anh Thụy
- Trương Chính
- Trương Duy Nhất
- Trương Đăng Dung
- Trương Điện Thắng
- Trương Đình Phượng
- Trương Hồng Quang
- Trương Huy San
- Trường Minh
- Trương Ngọc Chương
- Trương Nguyên
- Trương Nguyện Thành
- Trương Nhân Tuấn
- Trương Phượng
- Trương Quang
- Trương Quang Đệ
- Trương Quang Nhuệ
- Trương Quang Vĩnh
- Trương Thị Ngọc Hân
- Trương Thiên Phàm
- Trương Thu Hiền
- Trương Tố Hoa
- Trương Trọng Nghĩa
- Trương Tửu
- Trương Văn Dân
- Trương Văn Vĩnh
- Trương Vũ
- Trương Xuân Thiên
- Tú Mỡ
- Tù Quốc Hoài
- Tù Sâm
- Tú Trung Hồ
- Tuấn Duy
- Tuấn Khanh
- Tuân Nguyễn
- Tuấn Thảo
- Tuệ Anh
- Tuệ Đăng
- Tuệ Nguyên
- Tuệ Nhân
- Tuệ Nhật
- Tuệ Sĩ
- Tuệ Sỹ
- Tùng Dương Cola
- Tung Nguyen
- Turner
- Túy Hồng
- Tuyết Nghi
- Tư
- Từ Dung
- Tư liệu
- Tử Linh
- Từ Mai Trần Huy Bích
- Từ Quốc Hoài
- Từ Sâm
- Từ Thức
- Tưởng
- Tương Lai
- Umberto Eco
- Uông Tăng Kỳ
- Uông Triều
- Uyển Ca
- Uyên Nguyễn
- Uyên Thao
- Uyên Vũ
- V. Erofiev
- Vàng A Giang
- Varlam Shalamov
- Vasco Gargalo
- Vasily Makarovich
- Văn
- Văn Biển
- Văn Cao
- Văn Chinh
- Văn Công Hùng
- Văn Giá
- Văn học
- Văn học Miền Nam 54-75
- Văn Như Cương
- Văn Quang
- Văn Tâm
- Văn Việt
- Vấn đề hôm nay
- Vận Động Ứng Cử Đại Biểu Quốc Hội 2016
- Vân Hạ
- Vân Phi
- Velcrow Ripper
- Veronica Melkozerova
- Vi Lãng
- Vi Trần
- Vi Yên
- Viet Thanh Nguyen
- Viên Linh
- Việt Bách
- Việt Bình
- Việt Dzũng
- Việt Khang
- Việt Lang
- Việt Phương
- Viktor Maslov
- Vinh Anh
- Vĩnh Hảo
- Vĩnh Quyền
- Virginia Heffernan
- Virginia Woolf
- Vladimir Nabokov
- Võ An Đôn
- Võ Anh Minh
- Võ Anh Thơ
- Võ Bá Cường
- Võ Đắc Danh
- Võ Định Hình
- Võ Đức Phúc
- Võ Hồng
- Võ Huy Tâm
- Võ Hương Quỳnh
- Võ Kỳ Điền
- Võ Ngàn Sông
- Võ Phiến
- Võ Thị Hảo
- Võ Thị Thu Hằng
- Võ Tiến Cường
- Võ Tòng Xuân
- Võ Trí Hảo
- Võ Văn Quản
- Võ Văn Tạo
- Võ Văn Thôn
- Võ Xuân Quế
- Võ Xuân Sơn
- Volker Weidermann
- Volodymyr Vynnychenko
- Volodymyr Zelenskyy
- Vũ Bằng
- Vũ Biện Điền
- Vũ Cao Đàm
- Vũ Cát Tường
- Vũ Đình Hòe
- Vũ Đình Huỳnh
- Vũ Đình Liên
- Vũ Đình Phòng
- Vũ Đức Khanh
- Vũ Đức Phúc
- Vũ Đức Sao Biển
- Vu Gia
- Vũ Hà Văn
- Vũ Hạnh
- Vũ Hoàng Chương
- Vũ Hoàng Thư
- Vũ Hồng Ánh
- Vũ Huy Ngọc
- Vũ Huy Quang
- Vũ Khắc Hoè
- Vũ Khắc Khoan
- Vũ Kim Hạnh
- Vũ Kim Thu
- Vũ Lâm
- Vũ Lập Nhật
- Vũ My Lan
- Vũ Ngọc Giao
- Vũ Ngọc Hoàng
- Vũ Ngọc Tâm
- Vũ Ngọc Tiến
- Vũ Nho
- Vũ Oanh
- Vũ Quang Việt
- Vũ Quí Hạo Nhiên
- Vũ Quốc Ngữ
- Vũ Quỳnh Hương
- Vũ Quỳnh Nh.
- Vũ Thành Sơn
- Vũ Thanh Tâm
- Vũ Thanh Tùng
- Vũ Thành Tự Anh
- Vũ Thế Khôi
- Vũ Thị Hải
- Vũ Thị Nhuận
- Vũ Thị Phương Anh
- Vũ Thị Phương Lan
- Vũ Thị Thanh
- Vũ Thị Thanh Mai
- Vũ Thư Hiên
- Vũ Tiến Lập
- Vũ Trọng Khải
- Vũ Tuấn Hoàng
- Vũ Từ Trang
- Vũ Tường
- Vũ Viết Tuân
- Vũ Xuân Tửu
- Vương Bích Ngọc
- Vương Đan
- Vương Huy
- Vương Ngọc Minh
- Vương Tiểu Nhị
- Vương Trí Nhàn
- Vương Trọng
- Vương Trùng Dương
- Vương Trung Hiếu
- Vy Thảo
- W. H. Auden
- Wa Praong
- Walt Whitman
- Walter Isaacson
- Wayne Karlin
- Wells
- Wendy Barker
- Wilhelm Schmid
- Will Nguyen
- William Carlos Williams
- William Nee
- William Stafford
- William Stanley Merwin
- Winston Phan Đào Nguyên
- Wislawa Szymborska
- Wolf Biermann
- Wolfgang Borchert
- Wynn Gadkar Wilcox
- Xie Tao
- Xuân Ba
- Xuân Diệu
- Xuân Dương
- Xuân Đài
- Xuân Minh
- Xuân Phượng
- Xuân Sách
- Xuân Thọ
- Xuân Vũ
- Xương Văn
- Y Chan
- Ý Nhi
- Y Uyên
- Yanis Varoufakis
- Yevgeny Yevtushenko
- Yên Ba
- Yên Khắc Chính
- Yến Năng
- Yên San
- Yên San Thụy Miên
- Yiyun Li
- Yoko Ogawa
- Yōko Ogawa
- Yoko Tawada
- Young Sang Lee
- Yuliya Ilchuk
- Yuno Bigboi
- Yves Sintomer
- Yvette Tan
- Zac Herman
CON NGỰA TRÊN BÃI BIỂN
Truyện ngắn
Ý Nhi
Ông ngồi trên chiếc ghế xếp cũ, đặt trước hiên nhà. Hai bên mép của tấm lót, những sợi ni lon xanh đỏ thòi ra, đứt gãy. Chỗ đặt chân bằng tấm nhựa, có lẽ vốn màu xanh, đã bợt đi, hiện rõ những vết xước ngang dọc. Bên cạnh ghế, họ đặt một chiếc ô màu đen, luôn được mở rộng, không hiểu để làm gì.
Đầu buổi, ông đặt ghế phía bên phải căn nhà. Mỗi lần có nắng chiếu tới, ông lại khẽ nhấc mình lên, dịch chiếc ghế về phía trái, không quên với tay kéo theo chiếc ô. Theo thói quen. Cứ như thế, cho đến chiều muộn thì ông đã dạt hẳn sang phía bên trái căn phòng, nơi có một gốc thông già và một con sóc màu đen leo lên leo xuống thoăn thoắt, cái đuôi nhỏ phơ phất linh hoạt như một ngọn lau trước gió.
Ngay trước thềm nhà là một vạt cỏ xác xơ với cỏ bò liếm, cỏ gừng, cỏ lông heo, dền gai, hoa mõm chó, hoa muống biển…Giáp với bãi cỏ là bãi cát lớn trắng tinh, mịn màng. Và ngoài kia là biển xanh ngắt, ì ầm sóng vỗ, thi thoảng nghe thấy tiếng sóng dập mạnh vào bờ cát và nhìn thấy một đợt sóng lớn tung mình trắng xóa.
Trong một chiều muộn, khi ông đã ở bên góc trái căn phòng, ông nhìn thấy một con ngựa trên bãi biển. Nó từ đâu tới, tới vào lúc nào, ông không biết. Có lẽ khi nó tới, ông đang mải nhìn con sóc đen leo lên leo xuống dọc theo thân cây thông già hay con rắn mối thè chiếc lưỡi đỏ, chạy ào qua đám lá khô, gây nên những tiếng lào xào lạ tai. Chỉ thấy nó đứng đó, đầu cúi xuống mặt cát, vẻ chăm chú.. Khoảng cách không xa nhưng ông không thể nhìn thật rõ hình dáng và màu lông của nó. Có lẽ là một con ngựa tía, con ngựa có màu nâu đỏ, ông đoán chừng, không dám đoan chắc.
Mấy buổi chiều sau, khi đã dịch chiếc ghế sang góc trái căn phòng, ông lại nhìn thấy con ngựa, đầu cúi xuống mặt cát, như đang tìm kiếm vật gì. Mặc dù đã chủ tâm chờ đợi, mắt chăm chăm nhìn ra hướng biển, đúng nơi con ngựa thường đứng, ông vẫn bỏ lỡ giây phút nhìn thấy nó xuất hiện, làm như nó bỗng dưng đội cát mà lên hoặc rẽ sóng mà hiện.
Khi không còn đủ kiên nhẫn để chờ đợi nó đến, ông chuyển sang việc đón đợi lúc nó ra đi. Đặt hai tay lên thành ghế, ngồi thẳng người, ông dán mắt vào cái màn sáng đang ngày một sẫm lại để vào đêm. Con ngựa đứng đó, bình thản, chăm chú nhìn xuống mặt cát. Giữa cảnh trời nước vắng lặng, trông nó đơn độc như thể nó là sinh vật cuối cùng trên cõi này. Ông thì thầm, dù sao thì mày cũng không thể cứ đến là đến, đi là đi mãi được. Thế nào cũng có lúc tao “chộp” được chú mày. Thế nhưng, vừa dứt lời, ông đã chẳng nhìn thấy con ngựa đâu nữa. Bóng tối đổ ụp xuống. Biển chỉ còn là một khối đen sẫm.
***
Cách nay ít lâu, khi ngồi chờ trong một phòng chữa răng, ông lật xem mấy tờ báo người ta đặt trên mặt bàn. Tất cả các tờ báo đều có hình ảnh một quý bà, quý cô nào đó, ăn mặc sang trọng, vòng nhẫn sáng lòa, môi son má phấn rạng rỡ…ở trang bìa. Ông với tay lấy tờ báo khổ nhỏ nằm trong góc xa. Hình như đó là một tờ báo địa phương, không hiểu sao lại lọt tới đây. Có lẽ của một vị khách nào đó bỏ lại sau khi đã xong việc. Ngay trên trang nhất, có một dòng chữ lớn, đậm nét: Biển T B đã sống lại. Hóa ra là bài viết giới thiệu một nơi nghỉ dưỡng ở vùng biển cách thành phố vài trăm cây số. Vùng biển này đẹp, sóng lặng, cát trắng, lâu nay bị quên lãng, giờ đã được một công ty du lịch đầu tư, khai thác. Những ai muốn có một nơi yên tĩnh, xin mời đến. Đại khái là một bài viết quảng cáo, lời lẽ có phần hoa mỹ. Ông đọc rồi quên, như mọi bài báo khác. Thế rồi, đúng cái buổi sáng Nhà xuất bản chuyển cho ông mười cuốn sách bản quyền và ba mươi cuốn ông đặt mua thêm, cùng với thông báo sẽ tổ chức một buổi ra mắt sách mi ni, ông chợt nhớ tới nó. Nhận gói sách trên tay người bưu tá, ông đem đặt trên nóc tủ. Bức thư thì bỏ vào ngăn kéo bàn làm việc, đóng sập lại. Rã rời như thể vừa phải làm việc chi nặng nhọc lắm, ông ngồi phịch xuống ghế, ngửa đầu tựa vào lưng ghế, nhắm mắt lại. Ông không nhớ cảm giác buồn bực khi nhìn thấy những cuốn sách vừa xuất bản của mình có từ khi nào, có thể là đã hàng chục năm nay, khi ông bước vào tuổi già. Cảm giác bất lực ngày một tăng lên theo thời gian. Goethe, vào năm 75 tuổi đã nói, một ông già luôn luôn là một vua Lear. Cái ông Goethe vĩ đại, tráng kiện, yêu không biết mệt ấy mà còn thốt lên như vậy đấy…ông thở dài. Ông cần một thay đổi. Ông muốn rời thành phố. Mày mò mãi rồi cũng tìm ra địa chỉ giao dịch của công ty du lịch nọ. Trên chuyến xe rời thành phố chỉ có mươi người, toàn người cao tuổi. Ông tò mò nhìn những người đồng hành Ngay ghế trước mặt ông là một cặp vợ chồng ( ông đoán thế), cặp vợ chồng duy nhất trên xe. Hai người tóc đã bạc. Họ mang theo một chiếc túi du lịch nhỏ đã cũ. Thỉnh thoảng, người chồng ghé sang nói một câu gì đó, người vợ gật gật đầu hoặc thì thầm đáp lại. Không hiểu sao, dù họ có đôi, ông vẫn thấy ở họ có cái gì đó lạc lõng, buồn bã. Những người còn lại, 2 người đàn ông, 5 người phụ nữ, mỗi người ngồi một dãy ghế, im ắng, đăm chiêu. Chuyến xe luyễnh loãng, xộc xệch, lắc lư trên con đường vắng, hai bên là rừng cây nối theo nhau. Ông ngồi ở dãy ghế sau cùng, chợt hoang mang vì chuyến hành trình lạ lùng, bất giác bíu chặt tay vào thành ghế.
Khu nghĩ dưỡng khá đẹp. Người chủ có vẻ là một người có tầm nhìn và có gout thẩm mỹ. Hàng chục ngôi nhà gỗ, mái lợp ngói đỏ nằm sát bên biển. Mỗi căn nhà có 2 phòng, cửa chính hướng ra biển. Toàn bộ đồ nội thất làm bằng gỗ, được sơn màu nâu sẫm, khay đĩa, ấm chén lấy từ một lò gốm nổi tiếng, tường quét vôi màu vàng nhạt, trang nhã. Có điều, mọi thứ đều đã cũ, đã phai màu.Vì vắng khách nên mọi người được tự do chọn phòng. Cô bé tiếp tân vui ra mặt khi có khách, cười đon đả, trao chìa khóa phòng, con thấy bác quen quen. Ông cười cười, bác là tài tử xi-nê mà. Chắc cháu thấy trên phim. Cô bé đưa lòng bàn tay đập khẽ lên vầng trán trắng trẻo, giọng phấn khích, cháu nhớ ra rồi, bác đóng phim X, phim M, phim K nữa này. Cháu thích nhất bác đóng vai ông chồng trong phim K. Ông chồng theo ai đó, bỏ nhà mà đi. Sau nhiều năm ông trở về, vợ con đã mỗi người mỗi ngả. Ông ấy ngồi xuống thềm nhà, nhặt một chiếc lá rồi nhìn chăm chăm vào nó như đang niệm chú vậy. Cả mẹ cháu và cháu đều khóc khi nhìn thấy vẻ mặt tuyệt vọng của bác. Biết không thể dừng cơn cao hứng của cô bé, ông cắt ngang, có thì giờ thì cháu nên đọc sách nhé. Cô bé đáp, mắt sáng rỡ, nhà cháu có nguyên bộ tiểu thuyết của Quỳnh Dao. Ông khẽ lắc đầu, đừng đọc Quỳnh Dao nhiều quá.
Theo thói quen, ông chọn căn nhà cuối cùng trong dãy nhà, như ông vẫn chọn chiếc ghế sau cùng trên chuyến xe, chỗ ngồi trong cùng của một phòng họp. Căn phòng bên cạnh không có người, cửa đóng, chiếc khóa nhỏ màu xanh lỏng lẻo. Đặt va-li vào ngăn tủ, ông trở ra nhìn biển. Biển xanh biếc, lặng im như một mặt hồ. Cát trắng lóa dưới nắng. gió nhè nhẹ vi vút qua rặng thông. Ông hít một hơi thật sâu rồi thở ra nhè nhẹ, nghe vị mặn của biển thấm qua da thịt.
Đúng lúc ấy ông nhìn thấy một vệt đen lướt qua vạt cỏ. Hóa ra là một con sóc nhỏ. Nó leo thoăn thoắt lên cây thông, leo tiếp ra đầu một cành cây chĩa về hướng biển rồi ngoảnh lại nhìn ông, mắt tròn xoe ngạc nhiên. Ông cũng ngạc nhiên không kém. Ông đã thấy nhiều sóc, thậm chí hồi còn nhỏ, cha ông đã đem về cho con trai một con sóc trong chiếc lồng chim rất đẹp nhưng đó là những chú sóc màu nâu sáng. Ông vẫn đinh ninh sóc chỉ có một màu duy nhất ấy. Chưa khi nào ông nhìn thấy một con sóc đen ánh thế kia. Nó thủ thế, leo sang một cành khác xa ông hơn rồi không hiểu vì sao, bất ngờ quay xuống, lướt qua vạt cỏ rồi biến mất. Mọi việc nhanh và bất ngờ khiến ông không kịp có phản ứng. Ông ngồi xuống hiên nhà, thở ra, một đón tiếp không đến nỗi nào.
Vì chân đau, ông chỉ đi dạo trên bãi cát vào lúc sáng sớm. Phần còn lại của ngày, ông ra chỗ mấy chiếc lều lợp lá dừa xinh xắn của nhà nghỉ, để nhìn trời, nhìn nước, nhìn mây. Buổi chiều thì ngồi trên chiếc ghế xếp trước hiên nhà. Bãi biển vắng lặng. Không thấy ai qua lại, không thấy ai đi tắm, không thấy ai ngồi trong lều bên cạnh. Mấy ông bà đi cùng chuyến xe của ông cũng mất dạng. Rốt cuộc, hình như cái vùng biển xinh đẹp này chỉ dành cho ông, con sóc Đen và con ngựa Tía.
***
Con sóc Đen đã quen với người khách lạ. Nó nhẩn nha đi qua trước mặt ông rồi leo lên leo xuống dọc thân cây thông, đôi khi dừng lại nhìn ông, phe phẩy cái đuôi dài xinh xắn. Ông không nhớ con sóc nâu của ông ăn những thứ gì vì chỉ sau vài ngày nó đã chui ra khỏi lồng rồi biệt tích. Cha ông đi làm ở một vùng quê nào đó đã mang nó về cho con trai. Món quà khiến cậu bé mừng rỡ, quăng hết những thứ đồ chơi khác để sà xuống bên con sóc đang ngơ ngác nhìn mọi người sau những nan tre nhỏ được vót gọt cẩn thận. Cậu bé đem lồng sóc đặt nơi góc nhà, gần ngay đầu giường ngủ. Đêm đầu tiên cậu không ngủ được, chốc chốc lại trở dậy nhìn con sóc. Nó thu mình vào một góc, rồi bất thần chạy qua chạy lại cuống cuồng từ góc này đến góc kia của chiếc lồng. Cậu bé bước khẽ đến bên nó, hé cửa lồng, đặt tay lên sống lưng nó, vuốt vuốt nhè nhẹ lên lớp lông vàng mịn. Nó đứng im, có vẻ ưng thuận.nhưng cậu bé vừa quay đi, nó lại bắt đầu chạy quanh quẩt trong lồng, mắt dáo dác hoảng sợ. Cậu bảo cha, thả nó ra đi ba, tội nó quá. Người cha bảo, rồi nó sẽ quen thôi. Mình sẽ thuần dưỡng nó. Nhưng con sóc không chờ đợi được thuần dưỡng, chỉ đến đêm thứ 3 nó đã tìm cách cắn gãy những nan tre rồi biến mất. Cả nhà nháo nhác, chạy lên chạy xuống, lục tung các xó xỉnh nó có thể ẩn nấp nhưng vô hiệu. Cậu bé ngồi bên chiếc lồng trống không, thút thít khóc. Người cha đến đỡ chú dậy, thôi nào, ba sẽ tìm cho con một chú sóc khác đẹp hơn, dạn dĩ hơn. Cậu bé òa lên nức nở, con không cần, con không muốn một con khác, con chỉ lo nó chạy ra đường, bị xe cộ chẹt lên thôi. Ý nghĩ kinh khủng đó khiến cậu phát sốt, phải nghỉ học. Chỉ đến khi người cha đưa cậu đến bên cửa sổ, chỉ cho cậu một cành phượng sà vào sát bên bậu cửa và nói rằng, con sóc đã khéo léo chuyền mình qua cành cây để trở về với rừng của nó, cậu mới nguôi ngoai… Ông nhìn con sóc đen tự do chạy nhảy, chợt thấy mủi lòng, lần đầu tiên hiểu rằng câu nói của người cha có thể chỉ là một lời an ủi. Ông thử để một miếng xoài và vài quả nho sát gốc thông. Con sóc chạy tới, hơi lưỡng lự một chút rồi ngoạm lấy quả nho, leo tuốt lên cành cao. Một lát sau, chắc đã nhấm nháp xong quả nho, nó trở xuống, nhặt lấy mẩu xoài. Rồi ngày nào nó cũng đến để nhận phần của mình.
Con ngựa Tía thì ngày đến ngày không. Mà cũng có thể nó vẫn đến mà ông bỏ lỡ mất khoảnh khắc đó. Nghĩ vậy, vào lúc xế chiều, khi đã dịch chiếc ghế về phía bên phải của căn phòng, ông cứ chăm chăm nhìn ra phía biển, quyết không rời mắt khỏi khoảng cát trắng mà nó thường bất thần xuất hiện. Nhưng những lần xuất hiện của nó thưa dần, rồi nó biến mất khỏi vùng biển trước mặt, như chưa hề có một con ngựa cúi mình trên mặt cát, lặng im như pho tượng giữa khoảng không trời và biển .. Ông không hiểu vì sao sự biến mất của nó lại khiến ông cảm thấy bất an, bối rối và bắt đầu những ý nghĩ lộn xộn, vì sao mình ra đi, tại sao mình chọn nơi này, mình chờ đợi điều gì, liệu đã nên trở về chăng…
***
Ông quyết định rời khu điều dưỡng . Đúng vào buổi chiều ông định làm thủ tục để ra về, ông nghe thấy có tiếng người ở gian bên cạnh. Ngoảnh sang, ông thấy cô nhân viên nhà nghỉ mặc áo đồng phục màu xanh da trời đang trao chìa khóa phòng cho một chàng trai cao ráo, trắng trẻo, vai khoác chiếc ba-lô màu xám sẫm. Ông cảm thấy vui, cậu mới tới ?. Chàng trai mỉm cười, chào bác, cháu đến làm láng giềng của bác đây. Ông định nói tôi sắp ra về nhưng một ý nghĩ chợt vụt qua đầu, ông vội nói, mừng láng giềng.
Ông nghĩ cậu ta sẽ nhào ra biển như mọi người trẻ nhưng cậu lại ra chiếc ghế ngoài hiên và ngồi xuống, sát bên ông. Cậu không tắm biển ư. Ông hỏi. Cháu không có thời gian. Tôi tưởng cậu đi nghỉ. Không ạ, cháu có việc ở đây. Nghe nói chủ khu này kinh doanh không hiệu quả, muốn nhượng lại nên sep cử cháu ra thăm thú cảnh quan thôi. Cháu ngồi một lát là phải chạy lo việc rồi. Ông ướm lời, tôi nhờ cậu một chút được không. Chàng trai cười, mấy chút cũng được ạ. Mà việc có quan trọng không hả bác. Quan trọng, ông đáp. Ông chỉ tay về phía biển, cậu nhìn xem có thấy một con ngựa không nhé. Tôi nghĩ mắt tôi kém quá rồi.
Chàng trai đưa tay ngang mày, nheo mắt nhìn ra khoảng trống, có gì đâu bác. Ngựa của bác hả, nó đi lạc sao. Ông thở dài, không. Chỉ là mấy hôm trước thấy, mấy hôm nay không thấy nên lo lo thế thôi. Chàng trai ngáp, trời ơi, sao bác lại lo chuyện tào lao vậy. Thấy mình lỡ lời, hắn vội nói thêm, ngựa không ăn cát, không uống nước biển, nó đến đây làm gì hả bác. Ông ậm ừ, cậu nói phải, cậu nói phải, tự nhiên mắt như nhòe đi.
Ông lảng chuyện, thế cậu có thấy cô tiếp tân tre trẻ ngoài quầy không. Chàng trai quay hẳn sang ông, cô ấy thì cháu thấy, cô ấy xinh bác nhỉ. Cháu của bác à. Để cháu đi gọi cho. Ông đưa tay ngăn lại, không, cháu chắt gì đâu. Hôm mới tới, tôi chót lời, nhận xằng mình là tài tử điện ảnh.. Phải nói lại, không phải tội chết. Chàng trai la lên, ấy, không, không cần đâu ạ. Bác cứ để cô ấy vui vì đã gặp một tài tử. Ở đây buồn như chấu cắn ấy, một chút vui cũng quý mà bác. Ông lại ậm ừ, cậu nói cũng phải. Nhưng mà tôi cứ áy náy vì cái sự đùa cợt không phải lối của mình. Bác ơi, chàng trai ngả người trên ghế, đan hai bàn tay làm gối, đùa thì làm gì có phải với không phải hả bác. Cháu mà có tí tửu thì cháu bán luôn cả trời đất thiên địa, cháu nhận mình là vua luôn. Dứt lời, cậu đứng bật dậy, cháu phải đi đây.
Chàng trai chạy ào đi. Ông nhỏm người, gọi với theo, này cậu. Nhưng cậu chàng đã khuất dạng sau rặng thông trải dài ven biển. Câu nói hồn nhiên của chàng trai giống như một cái gạch chéo tàn nhẫn lên tri cảm của ông. Ông bối rối nên gọi vậy thôi. Nếu cậu ta quay lại, không chắc ông đã có thể nói thêm điều gì. Ông cảm thấy mệt, xoay mình qua bên phải, quay lưng lại cửa phòng của chàng trai rồi ngủ thiếp đi trên chiếc ghế xếp. Lần đầu tiên trong các buổi chiều, ông không chờ đợi con ngựa. Trong một lúc nào đó ông như nghe thấy tiếng thì thầm nho nhỏ, tiếng cười rúc rich của một cô gái ngay bên cạnh mình nhưng ông không trở dậy. Ừ, mấy người hãy dùng cho hết tuổi trẻ của mình đi, ông nghĩ lơ mơ rồi lại rơi vào giấc ngủ mê mệt lúc chạng vạng. Ông mơ thấy một cơn mưa ào ào đổ xuống, che lấp hết trời biển và giữa cơn mưa tầm tã, chàng trai dắt con ngựa tía bước dọc theo bờ cát, trên lưng ngựa, cô bé tiếp tân đội một chiếc mũ rộng vành màu trắng, nghiêng người nói điều gì đó, mái tóc dài đổ xuống bên vai. Lạ thay, trong cơn mưa tầm tã mà họ vẫn khô ráo, rạng rỡ, xinh đẹp như được phép màu che chắn, chở che. Ông xuống bậc thềm để đi về phía họ nhưng ông bước hụt chân. Ông nghe một luồng giá lạnh chạy suốt dọc sống lưng, rồi choàng tỉnh.
Mà mưa thật. Một cơn mưa trái mùa vừa dứt.
Khi thức dậy, hai chân ông tê buốt vì thấm nước. Ông xoay mình ngồi lên. Lại nghe thấy tiếng thì thầm, tiếng cười rúc rích vọng ra từ phòng bên. Rồi bất chợt một vật gì đó đổ rầm xuống sàn nhà và tiếng cười lanh lảnh của cô gái trẻ. Ông mỉm cười, cúi xuống tìm đôi dép rồi bước về phòng. Mãi lúc này ông mới biết cả khu nghỉ dưỡng mất điện. Gian phòng tối om om. Ông dò dẫm trong bóng tối, tìm chiếc bật lửa và gói thuốc Con mèo. Ai cũng biết hút thuốc là có hại nhưng chẳng mấy người bỏ được nó. Ông cũng dợm bỏ mấy lần rồi lại thôi. Nghe đâu bỏ thuốc đột ngột cũng hại không kém, vả lại, cũng chả nên lo lắng quá mọi sự ở đời.
Ông vừa chạm tay vào chiếc bật lửa thì nghe thấy tiếng kêu thất thanh của một người phụ nữ, cháy, cháy, cháy nhà kho. Rồi tiếng mở cửa đánh rầm một tiếng ở phòng bên cạnh, tiếng chân chạy ngang qua phòng ông. Có ai đó nói, mưa mà cháy cái gì. Ai đó bảo, chập điện. Ai đó vặc lại, mất điện, lấy đâu ra mà chập…Ờ, mà có khi vì chập rồi mới mất …Ờ, mà cái kho có lớn không, có cái gì trong đó…Chịu, có trời biết. Cứ tới đó đã. ..Cả khu nghỉ dưỡng như vừa choàng tỉnh sau giấc ngủ dài.
Ông mở cửa nhưng không chạy theo đám đông. Ông e ngại đám đông. Vả chăng, một kẻ già cả, vụng về như ông, chỉ làm vướng chân người khác. Ông ngồi xuống chiếc ghế xếp, nhìn ra biển. chờ đợi, giật mình khi nghe thấy tiếng chân, tiếng trò chuyện náo nhiệt của đám người đang ào ào trở về. Cô bé tiếp tân ngồi bệt xuống bên chiếc ghế của ông như một đứa con vẫn ngồi bên chân cha mình trước hiên nhà. Cô xòe tay, hươ hươ trong bóng tối, chẳng có gì hết. Ông hơi cúi xuống, không mất đồ đạc à. Cô bé cười, không có chập điện. Không có cháy. Vậy chứ ai báo cháy. Cháu không biết. Chẳng ai biết cả. Nghe kêu cháy, thế là chạy, chạy như điên, cháu mất cả dép. Đến nơi thấy nhà kho đóng cửa im ỉm, chẳng lửa, chẳng khói, người nọ nhìn người kia ngơ ngác rồi…lũ lượt chạy về nhà. Ông bật cười, cứ như bị ám vậy. Cô bé cười theo, giọng lanh lảnh, mà có khi bị sao đó thật đấy bác. Giờ mà tim cháu còn đập như gõ trống đây này. Ông đùa, có khi tim cháu đập vì một lý do khác cũng nên.
Bác nói đúng đấy ạ. Chàng trai từ đâu đó chạy ào về, ngồi xuống bên cô gái, góp chuyện. Cháu còn nán lại để xem người quản lý kiểm kho. Người ta nghĩ có một âm mưu nào đó trong việc báo cháy. Ngoài thủ kho còn 5 người nữa, đủ ban đủ bệ. Mỗi người một cuốn sổ, một cây bút, một cái đèn pin, ghi ghi chép chép, vẻ rất nghiêm trọng. Năm người cùng ngẩng phắt lên như bị điện giật khi người thủ kho giơ tay chỉ vào một thùng các-ton, ú ớ kêu lên, cái này ở đâu ra vậy. Thế là tất cả nhào tới, rồi bất ngờ lùi lại, chạy ra khỏi kho. Một ông to béo ra lệnh, đem ngay ra ngoài. Tay thủ kho run rẩy bưng cái thùng lạ ra sân, thận trọng đặt xuống đất.. Ông to béo lại ra lệnh, mở ra. Người thủ kho dùng một con dao nhỏ rọc theo mép thùng, bỏ lớp vải trên cùng đi và nhấc ra một bộ yên cương còn mới. Tất cả ồ lên, cái gì vậy. Mọi việc diễn ra trong ánh đèn pin mà cháu còn nhìn thấy vẻ xanh xám trên mặt họ. Ông quản lý bảo ông ấy kiểm kho ngày một mà hôm nay mới nhìn thấy cái thùng ấy. Cô gái so vai ngồi nép vào chàng trai, xuýt xoa, ghê nhỉ. Ông nhìn mặt biển đen thẳm, tưởng nhìn thấy một ngọn sóng trắng đang tung mình lên, khẽ nói, tôi đã bảo mà, không rõ là nói với chàng trai hay chỉ nói cho mình nghe.
***
Hai hôm sau ông về thành phố.
Khi ra sảnh trước, ông nhìn thấy một người phụ nữ đứng tuổi ngồi trong quầy Tiếp tân, chào bác, bác nghỉ ngơi có tốt không ạ. Ông đáp, cám ơn chị, tốt lắm. Rồi đưa mắt nhìn quanh, cái cô bé xinh xinh ấy đâu rồi. Tôi có câu chuyện muốn nói với nó. Người phụ nữ lắc lắc mái tóc ngắn, đi rồi. Lúc nào thì nó về ạ, ông hỏi. Đi luôn rồi. Chẳng phép chẳng tắc gì hết. Đi đâu từ đêm qua, cháu ra quầy chỉ thấy mảnh giấy nhỏ chặn dưới cái gạt tàn, để lại vài dòng chào mọi người. Con bé này cái gì cũng vội vội vàng vàng, như bị ma đuổi vậy. Ông cười, hung hắng ho, châm thuốc rồi ra ngồi nơi góc phòng đợi xe.
Chuyến xe về thành phố chỉ có một mình ông nên trống vắng, luyểnh loãng hơn cả lần đi. Ông vẫn ngồi ở cuối xe, hỏi vọng lên, thế mấy ông bà đi cùng chuyến với tôi không trở về ư. Người lái xe quay lại, vẻ như ngạc nhiên, họ đâu có đi nghỉ như bác. Thế họ ra đây làm gì, ông hỏi. Người lái xe hươ hươ bàn tay trái, cháu cũng không thật rõ. Hình như là đi vãn cảnh chùa. Ở đây có nhiều chùa, chùa nào cũng thiêng nên các cụ ở thành phố cứ lũ lượt rủ nhau đi hành hương. Im lặng một lúc, cậu ta thở dài, không biết các cụ còn cầu xin điều gì nữa. Ông không đáp, đưa mắt nhìn những rặng cây ven đường đã lác đác có lá vàng, làm sao biết người khác cầu xin điều gì.
Lái xe có lẽ là người hay chuyện. Thấy ông im lặng, hắn hắng giọng, các nhà văn là cứ trầm ngâm thế hả bác. Ông giật mình, cậu bảo sao. Hắn cười to, rung rung đôi vai vạm vỡ, cháu biết bác là ai mà. Cháu có trí nhớ tốt lắm, đường lắt léo đến mấy, chỉ đi một lần là thuộc nằm lòng. Người nào cháu nhác thấy là nhớ như in trong óc. Bác vừa bước lên xe là cháu nhận ra ngay. Ông hồ nghi, thế cậu gặp tôi ở đâu vậy. Gặp thì chưa có dịp nhưng cháu thấy bác trên TV, nhân ngày hội ngày lễ gí đó, cháu không nhớ rõ. Mấy người khác thao thao bất tuyệt, bác thì ngồi lùi phía sau, chỉ nói vài câu gì đó, cháu cũng quên rồi. Ông cười, chuyện tào lao, cậu nhớ làm gì. Thế cậu có đọc sách không. Hắn hào hứng, ôi trời, cháu mê đọc sách lắm. Hắn chỉ tay vào mấy cuốn sách xếp trong ngăn tủ nhỏ, sát cạnh tay lái. Ông vịn vào hai hàng ghế, lên tận nơi để nhìn. Đó là những cuốn sách trinh thám cũ, có lẽ đã được đọc đi đọc lại nhiều lần, mép sách đã quăn queo, gáy đã sờn của Agatha Christie, Conan Doyle…Ông đùa , sao cậu lại đi lái xe. Cậu phải làm nghề thám tử mới phải. Cậu ta quay lại, ông thoáng thấy vẻ tư lự trong đôi mắt sắc sảo, có mấy ai chọn được nghề mình yêu thích đâu bác. Số phận cả thôi. Cháu đi lính về thì nhiều tuổi rồi, phải có cái nghề để kiếm tiền nuôi vợ nuôi con. Đó là nghĩa vụ, nghĩa vụ trước, mọi cái khác tính sau. Những khi rảnh rỗi, cháu mặc cho đầu óc lang thang. Những lúc như vậy tha hồ mà mơ màng, tha hồ mà vẽ vời, chẳng phiền ai mà cũng chẳng ai đụng đến được. Có hôm cháu ở ngoài biển đến tối khuya.. Ông nghe thấy tim mình nhói lên, thế có bao giờ cậu nhìn thấy một con ngựa trên bãi biển không. Ngay chỗ nhà nghỉ ấy. Hắn im lặng hồi lâu, mắt nhìn thẳng phía trước. Con đường hoang vắng, trải dài như vô tận. Nghĩ hắn có thể cho câu hỏi của mình là vơ vẩn, ông vội nói thêm, tôi hỏi cho vui thôi, không có chi quan trọng. Hắn quay lại, cháu đang cố nhớ nhưng quả thực chưa khi nào thấy ngựa ở đó. Bác nhìn xem, đường sá bây giờ trải nhựa phẳng lì, hẻm nhỏ cũng đổ bê tông, dân toàn đi xe đạp, xe máy, lại không có trường đua, không có rạp xiếc, lấy đâu ra ngựa. Chắc bác nhầm thôi. Ông cười, chắc tôi nhầm. Tôi hay nhầm lắm. Hắn cũng cười, ai mà chẳng nhầm hả bác. Nhưng hôm nay cháu chắc chắn mình đã gặp một nhà văn. Ông có ý mời hắn ghé chơi nhà, hôm nay cậu ở lại chứ. Hắn đáp, giọng dứt khoát, không, cháu chỉ qua chợ mua vài thứ cho vợ rồi về luôn. Ở thành phố buồn lắm.
***
Ông vừa bước từng bước một lên cầu thang vừa lẩm nhẩm, cô gái, chàng trai, đám cháy, cậu lái xe, con sóc đen, con ngựa….Ừ, thành phố buồn thật.
SG 11/2014.
Ý Nhi.