Danh ngôn
Trong mọi cộng đồng, chúng ta cần một nhóm thiên thần gây rối.
We need, in every community, a group of angelic troublemakers.
(Bayard Rustin – trích bài phát biểu tại New York City 1963)
Trong mọi trường hợp, chắc chắn rằng sự thiếu hiểu biết, đi kèm với quyền lực, là kẻ thù tàn bạo nhất có thể có của công lý.
It is certain, in any case, that ignorance, allied with power, is the most ferocious enemy justice can have.
(James Baldwin - No Name in the Street 1972)
Các cuộc cách mạng và các cá nhân có thể bị giết hại, nhưng bạn không thể giết chết các ý tưởng.
While revolutionaries and individuals can be murdered, you cannot kill ideas.
(Thomas Sankara, một tuần trước khi bị ám sát, 1987)
Không có cảm giác nào cô đơn hơn việc bị chính đất nước mình trục xuất.
There's not a more lonely feeling than to be banished by my own country.
(Kiyo Sato – Kiyo’s Story 2009)
Ban Biên tập
Địa chỉ liên lạc:
1. Thơ
tho.vanviet.vd@gmail.com
2. Văn
vanviet.van14@gmail.com
3. Nghiên cứu Phê Bình
vanviet.ncpb@gmail.com
4. Vấn đề hôm nay
vanviet.vdhn1@gmail.com
5. Thư bạn đọc
vanviet.tbd14@gmail.com
6. Tư liệu
vanviet.tulieu@gmail.com
7. Văn học Miền Nam 54-75
vanhocmiennam5475@gmail.com
Tra cứu theo tên tác giả
- A. A. Fadeev
- A. Puskin
- A. T.
- Abdulrazak Gurnah
- Abraham F. Lowenthal
- Ace Le
- Ace Lê
- Adam Gopnik
- Adonis
- Adrian Horton
- Agi Mishol
- Ajar
- Akiko Miki
- Alain Guillemin
- Alan Phan
- Alăng Văn Gáo
- Alăng Văn Giáo
- Aldous Huxley
- Aleksandr Griboedov
- Alesandr Blok
- Alex Marshall
- Alex Smith
- Alex Thai
- Alex-Thái Đình Võ
- Alexander Fadeev
- Alexander Solzhenitsyn
- Alexandra Alter
- Alexandre FERON
- Alice Munro
- Alina Lesik
- Alison Flood
- Allen Ginsberg
- Amanda Gorman
- Amartya Sen
- Amelia Glaser
- Amos Oz
- An Nam
- Anatole France
- Anatoly Gavrilov
- Anders Olsson
- André Breton
- André Menras
- André Menras – Hồ Cương Quyết
- André Menras Hồ Cương Quyết
- Andrea Hoa Pham
- Andrea Kendall-Taylor
- Andreas Fulda
- Andreas Wimmer
- Andrew Postman
- Andy Cao
- Anh Anh
- Anh Hồng
- Anh Hồng (nhà thơ)
- Ánh Liên
- Anh Nhi
- Anh Văn
- Anika Zeller
- Anna Akhmatova
- Anna Maria Bracale Ceruti
- Anna Mitchell
- Anne Carson
- Anne Hébert
- Anne Henochowicz
- Annie Ernaux
- António Jacinto
- Antôn Nguyễn Trường Thăng
- Archimedes L.A. Patti
- Arlette Quỳnh Anh Trần
- Arnold Schwarzenegger
- Arthur Koestler
- Arty Abel
- Arvind Subramanian
- Augustina
- Aurélie Coulon
- Aurelien Breeden
- Ba Sàm
- Bá Thụ Đàm
- Bạch Cúc
- Bạch Hoàn
- Bách Mỵ
- Bách Thân
- Bạch X. Phẻ
- Bạch Xuân Phẻ
- Bakhtin
- Ban Mai
- Bàn Văn Thòn
- Ban Vận động Văn đoàn Độc lập Việt Nam
- Bảo Huân
- Bảo La
- Bảo Nhi Lê
- Bảo Ninh
- Bảo Phác
- Bão Vũ
- Barbara Demick
- Bashô
- Batrioldman
- Bauxite Việt Nam
- Bắc Đảo
- Bắc Phong
- Bằng Việt
- BB Ngô
- Bei Dao
- Benjamin Péret
- Benjamin Ramm
- Bertolt Brecht
- Bertrand Russell
- Bettina Rheims
- Bích Ngân
- Biếm họa
- Biên Cương
- Biệt Hiệu
- Bilahari Kausikan
- Billy Collins
- Bình Nguyên Lộc
- Brahma Chellaney
- Branko Milanovic
- Brett Reilly
- Brian Pascus
- Brian Wu
- Brice Pedroletti
- Brodsky
- Bryan
- Bùi An
- Bùi Bảo Trúc
- Bùi Bích Hà
- Bùi Chát
- Bùi Chí Trung
- Bùi Chí Vinh
- Bùi Công Thuấn
- Bùi Công Trực
- Bùi Đức Lại
- Bùi Giáng
- Bùi Hải Quảng
- Bùi Hoàng Tám
- Bùi Hoằng Vị
- Bùi Huệ Chi
- Bui Huy Hoi Bui
- Bùi Mai Hạnh
- Bùi Mạnh Hùng
- Bùi Mẫn Hân
- Bùi Minh Quốc
- Bùi Ngọc Tấn
- Bùi Quang Thắng
- Bùi Suối Hoa
- Bùi Thanh Hiếu
- Bùi Thanh Phương
- Bùi Thanh Tuấn
- Bùi Thụy Băng
- Bùi Tiến An
- Bùi Trân Phượng
- Bùi Trọng Hiền
- Bùi Văn Kha
- Bùi Văn Nam Sơn
- Bùi Việt Sỹ
- Bùi Vĩnh Phúc
- Bùi Xuân Bách
- Bùi Xuân Đính
- Bùi-Viết Văn Đức
- Bulgakov
- Bửu Chỉ
- C.D.
- Cái Lư Hương
- Cái Trọng Ty
- Cam Ly
- Cảnh Chánh
- Cao Bảo Vân
- Cao Bình Minh
- Cao Chi
- Cao Gia An
- Cao Hành Kiện
- Cao Huy Thuần
- Cao Kim Ánh
- Cao La
- Cao Quang Nghiệp
- Cao Tần
- Cao Thị Hồng
- Cao Thu Cúc
- Cao Việt Dũng
- Cao Xuân Hạo
- Cao Xuân Huy
- Carl Bildt
- Carl O. Schuster
- Carlos Assunção
- Carolyn Mary Kleefeld
- Cát Linh
- Cẩm Tú
- Cấn Thị Thêu
- Chan Phuong
- Chanh Tam
- Charles Bo
- Charles Bukowski
- Charles Simic
- Chau Doan
- Chân Minh
- Chân Pháp Xa
- Chân Phương
- Chân Xuân Tản Viên
- Châu Diên
- Châu Hải Đường
- Châu Hồng Thủy
- Châu Hữu Quang
- Chenn
- Chế Diễm Trâm
- Chế Lan Viên
- Chi Mai
- Chi Phương
- Chiêu Dương
- Chiêu Khiêm
- Chiharu Shiota
- Chim Hải
- Chim Trắng
- Chinh Ba
- Chính Tâm
- Chính Vĩ
- Chinua Achebe
- Chơn Không Cao Ngọc Phượng
- Christian Gampert
- Christian Welzel
- Christina Mary Hjortlund
- Christoph Giesen
- Christoph Sator
- Christopher Balding
- Christopher Goscha
- Christy Wampole
- Chu Dương
- Chu Hảo
- Chu Hoạch
- Chu Kim
- Chu Mộng Long
- Chu Quang Tiềm
- Chu Tử
- Chu Văn Lễ
- Chu Văn Sơn
- Chu Vĩnh Hải
- Chu Vương Miện
- Chu Xuân Diên
- Chung Le
- Claire Simon
- Clay Phạm
- Concepcion de Leon
- Connie Hoàng
- Cora Engelbrecht
- Costica Bradatan
- Cổ Ngư
- Cù An Hưng
- Cù Huy Hà Vũ
- Cù Mai Công
- Cù Tuấn
- Cung Minh Huân
- Cung Tích Biền
- Cung Trầm Tưởng
- D. S. Likhachev
- Da Màu
- Dạ Ngân
- Dạ Thảo Phương
- Dã Tượng
- DAD
- Dadolin Murak
- Damien Keown
- Dan Bilefsky
- Dan Slater
- Dana Gioia
- Danh ngôn
- Dani Rodrik
- Daniel Halpern
- Daniel Hautzinger
- Daron Accemoglu
- David Brown
- David Gascoyne
- David Marchese
- David Weinberger
- Ðặng Thơ Thơ
- Demetrio Paparoni
- DEUTSCHE WELLE
- Di
- Di Li
- Diêm Liên Khoa
- Diễm Thi
- Diễm Tường
- Diễn đàn Thế kỷ
- Diệp Duy Liêm
- Diệp Huy
- Ðinh Cường
- Dino Buzatti
- Dipanjan Roy Chaudhury
- Dmitri Prokofyev
- Dmitry Burago
- Dmitry Muratov
- Doãn Cẩm Liên
- Doãn Mạnh Dũng
- Doãn Mẫn
- Doãn Quốc Sỹ
- Dominique Lemieux
- Donald Inglehart
- Donna Ashworth
- Ðỗ Quang Nghĩa
- Ðỗ Quyên
- Du Tử Lê
- Dung Nguyễn
- Dũng Phan
- Dũng Trung Kqd
- Dũng Vũ
- Duy Lam
- Duy Tân
- Duy Thanh
- Duy Thông
- Duyên Anh
- Dư Hoa
- Dư Kiệt
- Dư Thị Hoàn
- Dư Thu Vũ
- Dương Đại Triều Lâm
- Dương Đình Giao
- Dương Khánh Phương
- Dương Kiền
- Dương Ngạn
- Dương Nghiễm Mậu
- Dương Ngọc Thái
- Dương Như Nguyện
- Dương Phương Vinh
- Dương Thắng
- Dương Thiệu Tước
- Dương Thu Hương
- Dương Thuấn
- Dương Tú
- Dương Tường
- Dương Văn Ba
- Dylan Suher
- Đà Văn
- Đàm Hà Phú
- Đàm Hách Thành
- Đào An Khánh
- Đào Anh Kha
- Đào Công Tiến
- Đào Duy Anh
- Đào Hiếu
- Đào Lê Na
- Đào Ngọc Chương
- Đào Nguyên
- Đào Nguyễn
- Đào Nguyên Phương Thảo
- Đào Như
- Đào Phương Liên
- Đào Quang Toản
- Đào Tấn Phần
- Đào Thái Tôn
- Đào Thị Hương
- Đào Tiến Thi
- Đào Trung Đạo
- Đào Trường Phúc
- Đào Tuấn
- Đào Tuấn Ảnh
- Đào Văn Thuỵ
- Đào Văn Tiến
- Đào Vũ Anh Hùng
- Đặng Anh Đào
- Đặng Bích Phượng
- Đặng Chương Ngạn
- Đặng Đình Cung
- Đặng Đình Mạnh
- Đặng Hà
- Đặng Hải Sơn
- Đặng Hoàng Giang
- Đặng Hồng Nam
- Đặng Hùng Võ
- Đặng Hương Giang
- Đặng Hữu
- Đặng Mai Lan
- Đặng Mậu Tựu
- Đăng Nguyên
- Đặng Phùng Quân
- Đặng Quốc Thông
- Đặng Sơn Duân
- Đặng Thái
- Đăng Thành
- Đặng Thân
- Đặng Thị Hảo
- Đặng Thơ Thơ
- Đặng Tiến
- Đặng Tiến (Thái Nguyên)
- Đặng Trung Nghĩa
- Đặng Túy
- Đặng Văn Dũng
- Đặng Văn Hùng
- Đặng Văn Ngữ
- Đặng Văn Sinh
- Đặng Vũ Vương
- Đặng Xuân Thảo
- Đặng Xuân Xuyến
- Đằng-Giao
- Điểm Thọ
- Đinh Bá Anh
- Đinh Cường
- Đinh Hoàng Thắng
- Đinh Hùng
- Đình Kính
- Đinh Linh
- Đinh Ngọc Thu
- Đinh Phương
- Đinh Phương Thảo
- Đinh Quang Anh Thái
- Đinh Thanh Huyền
- Đinh Thị Như Thúy
- Đinh Trường Chinh
- Đinh Từ Bích Thuý
- Đinh Từ Bích Thúy
- Đinh Văn Đức
- Đinh Vũ Hoàng Nguyên
- Đinh Ý Nhi
- Đinh Yên Thảo
- Đoàn Ánh Thuận
- Đoàn Bảo Châu
- Đoàn Cầm Thi
- Đoàn Công Lê Huy
- Đoàn Hồng Lê
- Đoàn Huy Giao
- Đoàn Huyền
- Đoàn Khắc Xuyên
- Đoàn Lê Giang
- Đoàn Nhã Văn
- Đoàn Thanh Liêm
- Đoan Trang
- Đoàn Tùng Nguyễn
- Đoàn Tử Huyến
- Đoàn Việt Hùng
- Đoàn Xuân Kiên
- Đỗ Anh Hoa
- Đỗ Anh Tuấn
- Đỗ Cao Bảo
- Đỗ Duy Ngọc
- Đỗ Đức
- Đỗ Đức Đông Ngàn
- Đỗ Đức Hiểu
- Đỗ Hòa
- Đỗ Hoàng Diệu
- Đỗ Hồng Ngọc
- Đỗ Hồng Nhung
- Đỗ Hữu Chí
- Đỗ Kh
- Đỗ Kh.
- Đỗ Khiêm
- Đỗ Kim Thêm
- Đỗ Lai Thuý
- Đỗ Lai Thúy
- Đỗ Lê Anh Đào
- Đỗ Mạnh Hoàng
- Đỗ Minh Tuấn
- Đỗ Nghê
- Đỗ Ngọc
- Đỗ Ngọc Thống
- Đỗ Quang Nghĩa
- Đỗ Quang Vinh
- Đỗ Quý Toàn
- Đỗ Quyên
- Đỗ Quỳnh Dao
- Đỗ Thắng Cảnh
- Đỗ Thị Thu Trà
- Đỗ Thiên Anh Tuấn
- Đỗ Trí Vương
- Đỗ Trọng Khơi
- Đỗ Trung Quân
- Đỗ Trường
- Đỗ Tuyết Khanh
- Đồng Chuông Tử
- Đông Hoài
- Đông Hồ
- Đông Kha
- Đông Ngàn Đỗ Đức
- Đông Nghi
- Đức Ban
- Đức Đàm
- Đức Flying Bay
- Đức Hoàng
- Đức Lê
- Đức Phổ
- Đức Tâm
- Đức Tiến
- E.E. Cummings
- E.M. Chernoivanenko
- Eamonn Butler
- Eckart Kleßmann
- Eduardo Galeano
- Edward Hirsch
- Elena Pucillo Truong
- Elias Canetti
- Ellen Bass
- Eloisa Amezcua
- Emiel Roothooft
- Emmanuelle Jardonnet
- Eric Weiner
- Erica Frantz
- Erik Harms
- Erik Korling
- Euan Ward
- Evgheni Dobrenko
- F.N.
- Federico García Lorca
- Feliks Kuznesov
- Filip Lech
- Flanny O’Connor
- Florence Noiville
- Florian Altenhöner
- Francis Fukuyama
- Francis Fukuyma
- Frank Dikötter
- Frank O'Hara
- Frankfurt
- Fred Hiatt
- Friedrich Dürrenmatt
- Friedrich Nietzsche
- Fritz J. Raddatz
- Gabriel García Márquez
- Gaither Stewart
- Gaiutra Bahadur
- Gary Leupp
- Gặp gỡ và trò chuyện
- Georg Bönisch
- Georg Trakl
- George Burchett
- George Orwell
- George Perreault
- George Siemens
- Gerhard Will
- Germain Droogenbroodt
- Giang Dang
- Giang Lại Đức
- Giang Nam
- Giáng Vân
- Giáp Văn Dương
- Gideon Rachman
- Giuse Lê Công Đức
- Goethe
- Gonçalo Fernandes
- Gottfried Benn
- Graham Allison
- Grigory Yudin
- Günter Kunert
- Gyảng Anh Iên
- Hà Duy Phương
- Hà Dương Tuấn
- Hà Dương Tường
- Hà Đình Nguyên
- Hạ Đình Nguyên
- Hà Huy Sơn
- Hà Hương
- Hà Lệ Minh
- Hà Ngọc Hòa
- Hạ Nguyên
- Hà Nguyên Du
- Hà Nhân
- Hà Nhật
- Hà Phạm Phú
- Hà Quang Vinh
- Hà Sĩ Phu
- Hà Thanh Vân
- Hà Thế
- Hà Thị Minh Đạo
- Hà Thúc Sinh
- Hà Thủy Nguyên
- Hà Tùng Long
- Hà Tùng Sơn
- Hà Văn Thịnh
- Hà Văn Thùy
- Hà Vũ Trọng
- Hagi Kenaan
- Hai An Vu
- Hải Hạc
- Hải Ngọc
- Hai Thanh
- Han Dang
- Hàn Giang
- Han Kang
- Hàn Vĩnh Diệp
- Hạnh Nguyên
- Hạnh Phước
- Hạnh Viên
- Hannah Beech
- Hào Thiện Nhân
- Haruki Murakami
- Hân Hương
- Heiko Buschke
- Heinrich Heine
- Henri Michaux
- Henry David Thoreau
- Henry Wadsworth Longfellow
- Heriberto Araújo
- Hermann Hesse
- Hiền Trang
- Hiệp Ikaria
- Hiệu Minh
- Hiếu Tân
- Ho Lai-Ming
- Hòa Bình Lê
- Hoa Níp
- Hoài Hương
- Hoài Nam
- Hoài Phương
- Hoài Thanh
- Hoài Việt
- Hoài Ziang Duy
- Hoan Doan
- Hoàn Nguyễn
- Hoàng Ánh
- Hoàng Anh Tuấn
- Hoàng Cát
- Hoàng Cầm
- Hoàng Chí Hiếu
- Hoàng Chính
- Hoàng Cường Long
- Hoàng Dũng
- Hoàng Dương Tuấn
- Hoàng Đăng Khoa
- Hoàng Đỗ
- Hoàng Đông
- Hoàng Đức Truật
- Hoàng Hà
- Hoàng Hải Thủy
- Hoàng Hải Vân
- Hoảng Hãn
- Hoàng Hưng
- Hoàng Khởi Phong
- Hoàng Kim Oanh
- Hoàng Lại Giang
- Hoàng Lan
- Hoàng Lan Anh
- Hoàng Lan Chi
- Hoàng Lê
- Hoàng Lệ
- Hoàng Linh
- Hoàng Long
- Hoàng Mai Ðạt
- Hoàng Mạnh Hải
- Hoàng Minh Trí
- Hoàng Minh Tường
- Hoàng Nam
- Hoàng Nga
- Hoàng Ngọc Biên
- Hoàng Ngọc Hiến
- Hoàng Ngọc Nguyên
- Hoàng Ngọc Tuấn
- Hoàng Nguyễn
- Hoàng Nguyên Vũ
- Hoàng Nhơn
- Hoàng Nhuận Cầm
- Hoàng Phong Tuấn
- Hoàng Phủ Ngọc Tường
- Hoàng Quân
- Hoàng Quốc Hải
- Hoàng Thị Hường
- Hoàng Thị Thu Thủy
- Hoàng Thu Phố
- Hoàng Thúy
- Hoàng Thuỵ Anh
- Hoàng Tiến
- Hoàng Trung Thông
- Hoàng Tuấn Công
- Hoàng Tuấn Phổ
- Hoàng Tùng
- Hoàng Tuỵ
- Hoàng Văn Sơn
- Hoàng Việt
- Hoàng Vũ Thuật
- Hoàng Xuân Phú
- Hoàng Xuân Sơn
- Hoàng Xuân Tuyền
- Hoàng Yến
- Horst Bienek
- Howard Gardner
- Hồ Anh Thái
- Hồ Bạch Thảo
- Hồ Bất Khuất
- Hồ Diệu Vân
- Hồ Dzếnh
- Hồ Đắc Vũ
- Hồ Đình Nghiêm
- Hồ Hải Thụy
- Hồ Hữu Tường
- Hồ Minh Tâm
- Hồ Ngọc Đại
- Hồ Như
- Hồ Phú Bông
- Hồ Tịnh Tình
- Hồ Trường An
- Hồ Tú Bảo
- Hội những người ủng hộ GS. Chu Hảo
- Hồng Anh
- Hồng Hoang
- Hồng Lê Thọ
- Hồng Phú
- Huệ Hương Hoàng
- Huguette Bertrand
- Huong Nguyen
- Huy Cận
- Huy Đức
- Huy Tưởng
- Huyền Thương
- Huỳnh Duy Lộc
- Huỳnh Hoa
- Huỳnh Hữu Uỷ
- Huỳnh Hữu Ủy
- Huỳnh Kim Báu
- Huỳnh Kim Quang
- Huỳnh Lê Nhật Tấn
- Huỳnh Liễu Ngạn
- Huỳnh Ngọc Chênh
- Huỳnh Như Phương
- Huỳnh Sơn Phước
- Huỳnh Tấn Mẫm
- Huỳnh Thế Du
- Huỳnh Thục Vy
- Huỳnh Trọng Khang
- Huỳnh Tuấn Anh
- Hứa Chương Nhuận
- Hương Lan
- Hường Thanh
- Hương Thủy
- Hữu Danh
- Hữu Đông
- Hữu Loan
- Hữu Mai
- Hữu Phương
- Ian Bui
- Ian Johnson
- Igor Poglazov
- Ilza Burchett
- Inrasara
- Iris Radisch
- Isabella Kwai
- Issa
- Issac Bashevis Singer
- Italo Calvino
- Iya Kiva
- J. M. Lotman
- J.B Nguyễn Hữu Vinh
- Jacques Attali
- Jacques Prévert
- Jake Johnson
- James Borton
- James Daniel Spears
- James G. Zumwalt
- James Grossman
- James Joyce
- James Poniewozik
- James Stavridis
- James WrightJuan Felipe Herrera
- Janos Kornai
- Jared Carters
- Jason Lopata
- Jason Morris-Jung
- Jay Nordlinger
- Jaya K.
- Jean Chesnaux
- Jean d'Ormesson
- Jean Piaget
- Jean Przyluski
- Jean Toomer
- Jean-Jacques Brochier
- Jean-Jacques Roth
- Jean-Louis Rocca
- Jean-Luc Chalumeau
- Jean-Marc Roberts
- Jean-Patrick Géraud
- Jean-Paul Sartre
- Jefferson Cowie
- Jeffrey Hanfover
- Jeffrey Nall
- Jessica Swoboda
- Jessie Yeung
- Jiayang Fan
- Jimmy Carter
- Joan Hua
- João Guimarães Rosa
- Joaquin Nguyễn Hòa
- John Barrow
- John Cheever
- John Freeman
- John Keane
- John McCain
- Jon Fosse
- Jonathan Dee
- Jonathan London
- Jörg Wischermann
- Jorge Amado
- Jorge Luis Borges
- Joschka Fischer
- Josée Lapointe
- Joseph Wong
- Joseph Wright
- Josh Rogin
- Joshua Rothman
- Juan Pablo Cardenal
- Juan Pablo Cardenal & Heriberto Araújo
- Julia Cagé
- Julio Cortázar
- Jun’ichiro Tanizaki
- Kahil Gibral
- Kai Hoàng
- Kale
- Kalynh Ngô
- Kamel Daoud
- Kao Phú
- Kap Seol
- Karel Appel
- Karen Tongson
- Kate Chopin
- Kazuo Shiraga
- Kenneth Nguyen
- Keorapetse Kgositsile
- Kerstin Holm
- Kều Jang
- Kha Lương Ngãi
- Khái Hưng
- Khaly Chàm
- Khang Quốc Ngọc
- Khánh
- Khánh Bình
- Khánh Duy
- Khánh Ly
- Khánh Mai
- Khanh Nguyen
- Khanh Pham
- Khánh Phương
- Khánh Trâm
- Khánh Trường
- Khét
- Khế Iêm
- Khiêm Nhu
- Khổng Đức Thiêm
- Khuất Đẩu
- Khuê Phạm
- Khuyết Thư
- Kiệm Hoàng
- Kiến Văn
- Kiệt Anh Hùng
- Kiệt Tấn
- Kiều Duy Vĩnh
- Kiều Loan
- Kiều Mai Sơn
- Kiều Maily
- Kiều Phong
- Kiều Thị An Giang
- Kim Ân
- Kim Chi
- Kim Dung
- Kim Hạnh
- Kim Thúy
- Kim Trần
- Kinh Bắc
- Kính Hòa
- Klaus Wiegerefe
- Kúm
- Kurt-Martin Mayer
- Kỳ Duyên
- Kyoko Numano
- L. N. Tolstoy
- L. V. H.
- La Khắc Hoà
- La Khắc Hòa
- Lã Nguyên
- Lại Nguyên Ân
- Lam Điền
- Lam Ngọc
- Lam Thái Hòa
- Lan Nguyên
- Lang Anh
- Langston Hughes
- LAP
- Larry Diamond
- Lars Vargö
- Laura Cappelle
- Laurent Sagalovitsch
- Lawrence Ferlinghetti
- Lâm Chương
- Lâm Duyên
- Lâm Hạnh
- Lâm Lê
- Lâm Ngân Mai
- Lâm Quang Mỹ
- Lâm Thị Mỹ Dạ
- Leon Trotsky
- Leonard Cohen
- Lê An Thế
- Lê Anh Hoài
- Lê Anh Hùng
- Lê Ân
- Lê Bá Đảng
- Lê Bích Vượng
- Lê Chiều Giang
- Lê Công Định
- Lê Công Giàu
- Lê Công Tư
- Lê Ðình Nhất Lang
- Lê Dũng
- Lê Duy Nam
- Lê Đạt
- Lê Đăng Doanh
- Lê Đình Cai
- Lê Đình Khẩn
- Lê Đình Thắng
- Lê Đỗ Huy
- Lê Đức Dục
- Lê Đức Thôn
- Lê Giang Trần
- Lê Hải
- Lệ Hằng
- Lê Hiệp
- Lê Hoài Nguyên
- Lê Hoàng Diễm Trang
- Lê Hoàng Lân
- Lê Học Lãnh Vân
- Lê Hồ Quang
- Lê Hồng Hà
- Lê Hồng Hiệp
- Lê Hồng Lâm
- Lê Hùng
- Lê Hùng Vọng
- Lê Huyền Ái Mỹ
- Lê Huỳnh Lâm
- Lê Hữu
- Lê Hữu Khoá
- Lê Hữu Khóa
- Lê Hữu Nam
- Lê Kế Lâm
- Lê Khải
- Lê Kim Duy
- Lê Ký Thương
- Lê Lạc Giao
- Lê Luân
- Lê Mã Lương
- Lê Mai
- Lê Mai Lĩnh
- Lê Mạnh Chiến
- Lê Mạnh Đức
- Lê Minh Chánh
- Lê Minh Hà
- Lê Minh Hiền
- Lê Minh Khuê
- Lê Minh Phong
- Lê Ngân Hằng
- Lê Ngọc Luân
- Lê Ngọc Sơn
- Lê Nguyễn
- Lê Nguyễn Duy Hậu
- Lê Nguyễn Hương Trà
- Lê Nguyên Long
- Lê Nguyên Vỹ
- Lê Như Bình
- Lê Oa Đằng
- Lê Phan
- Lê Phú Khải
- Lê Quang
- Lê Quang Đức
- Lê Quảng Hà
- Lê Quang Hợp
- Lê Quang Thành
- Lê Quân
- Lê Quốc Anh
- Lê Quỳnh
- Lê Quỳnh Mai
- Lê Sa Long
- Lê Si Na
- Lê Sơn
- Lê Tất Đạt
- Lê Tất Điều
- Lê Thanh Dũng
- Lê Thanh Hải
- Lê Thanh Phong
- Lê Thanh Trường
- Lê Thân
- lê thi diem thuý
- Lê Thị Hồng Minh
- Lê Thị Huệ
- Lê Thị Hường
- Lê Thị Oanh
- Lê Thị Thấm Vân
- Lê Thiết Cương
- Lê Thiếu Nhơn
- Lê Thọ Bình
- Lê Thời Tân
- Lê Thời Thôi
- Lê Thu Hiền
- Lê Thúy Bảo Liên
- Lê Tiên Long
- Lê Trí Tuệ
- Lê Trinh
- Lê Trọng Nghĩa
- Lê Trọng Nguyễn
- Lê Trung Tĩnh
- Lê Trường Thanh
- Lê Tuấn Huy
- Lê Tuyết Hạnh
- Lê Văn Bỉnh
- Lê Văn Hảo
- Lê Văn Hiếu
- Lê Văn Hòa
- Lê Văn Luân
- Lê Văn Sơn
- Lê Văn Trung
- Lê Văn Tùng
- Lê Vĩnh Tài
- Lê Vĩnh Triển
- Lê Vũ Trường Giang
- Lê Xuân Khoa
- Lê Xuyên
- Li Edelkoort
- Li Zhongqin
- Liêu Diệc Vũ
- Liêu Thái
- Liễu Trương
- Linh Nguyên
- Linh Văn
- Linh Vân
- Linh-Chân Brown
- LKH
- Lorca
- Louis Aragon
- Louise Glück
- Lộc Vàng
- Luân Hoán
- Ludwig von Mises
- Luke Hunt
- Luke Turner
- Lữ Kiều
- Lữ Quỳnh
- Lương Đào
- Lương Thiệu Quân
- Lương Thư Trung
- Lưu Á Châu
- Lưu Bình Nhưỡng
- Lưu Diệu Vân
- Lưu Đức Trung
- Lưu Hà
- Lưu Hiểu Ba
- Lưu Khánh Thơ
- Lưu Mê Lan
- Lưu Minh Hải
- Lưu Na
- Lưu Nhi Dũ
- Lưu Quang Vũ
- Lưu Thuỷ Hương
- Lưu Thủy Hương
- Lưu Trọng Văn
- Lưu Uyên Khôi
- Lý Đợi
- Ly Hoàng Ly
- Lý Ngang
- Ly Phạm
- Lý Quang Hoàn
- Lý Thanh
- Lý Tiến Dũng
- Lý Toàn Thắng
- Lý Trực Dũng
- Lý Xuân Hải
- Lydia Davis
- Lynh Bacardi
- LysP
- M. Gorky
- M.L. Gasparov
- Mạc Phong Tuyền
- Mạc Văn Trang
- Mạc Việt Hồng
- Mạch Nha
- Mạch Quang Thắng
- Madeleine Riffaud
- Mai An Nguyễn Anh Tuấn
- Mai Anh Tuấn
- Mai Bá Ấn
- Mai Bá Kiếm
- Mai Chanh
- Mai Hiền
- Mai Khôi
- Mai Kim Ngọc
- Mai Nhật
- Mai Ninh
- Mai Quốc Ấn
- Mai Quỳnh
- Mai Quỳnh Nam
- Mai Sơn
- Mai Thái Lĩnh
- Mai Thanh Sơn
- Mai Thảo
- Mai Tú Ân
- Mai Văn Hoan
- Mai Văn Phấn
- Mai Văn Tính
- Maki Starfield
- Mamleev
- Mạnh Kim
- Marc Andrus
- Marcel Reich-Ranicki
- Marci Shore
- Marco Ferrarese
- Margarita Lyutova
- Maria Donovan
- Maria Ressa
- Mario Vargas Llosa
- Marion Hennebert
- Mark B. Hamilton
- Mark Binelli
- Mark Frankland
- Mark Osaki
- Mark Strand
- Marta Hillers
- Martin Jankowski
- Martin Kulldorff
- Marty Robbins
- Mary Morose
- Mary Walsh
- Mathias Mayer
- Matthew Clayfield
- Matthew Crawford
- Maurice Blanchot
- Maximilian Steinbeis
- May
- Maya Angelou
- Mặc Đỗ
- Mặc Lâm
- Mân Côi
- McAmmond Nguyễn Thị Tư
- Media Văn Việt
- Michael Burawoy
- Michael Scammell
- Miêng
- Mike Ives
- Mikhail Shishkin
- Mikhail Viktorovich Zygar
- Milan Kundera
- Mimmi Diệu Hường Bergström
- MInh Anh
- Minh Huệ
- Minh Hùng
- Minh Luật
- Minh Quang – Lê Chiên
- Minh Quang Ho
- Minh Tâm
- Minh Thùy
- Minh Thư
- Minh Toàn
- Minh Tuấn
- Monica Berlin
- Mỹ Hằng
- Mỹ Lan
- N. S. Khrushchev
- Nam Dao
- Nam Dao Nguyễn Mạnh Hùng
- Nam Đan
- Nam Đông
- Nam Nguyên
- Nam Sơn
- Naowarat Pongpaiboon
- Natalia lacovelli
- Nataliya Zhynkina
- Natsume Sōseki
- Nay Aung
- ng. anhanh
- Ng.Uyển Nicole Dương
- Ngải Vị VỊ
- Ngân Xuyên
- Nghệ thuật
- Nghiêm Lương Thành
- Nghiêm Phương Mai
- Nghiêm Xuân Hồng
- Nghiên Cứu Phê Bình
- Ngo Thu
- Ngọc Anh
- Ngọc Duy Phan
- Ngoc Hien Bui
- Ngọc Linh
- Ngô Anh Tuấn
- Ngô Bảo Châu
- Ngô Đình Thẩm
- Ngô Đồng
- Ngô Hương Giang
- Ngô Khắc Tài
- Ngộ Không Phí Ngọc Hùng
- Ngô Liêm Khoan
- Ngô Minh
- Ngô Minh Khôi
- Ngô Ngọc Loan
- Ngô Ngọc Trai
- Ngô Nguyên Dũng
- Ngô Nhật Đăng
- Ngô Quốc Phương
- Ngô Quốc Thịnh
- Ngô Thế Vinh
- Ngô Thị Kim Cúc
- Ngô Thị Thanh Lịch
- Ngô Tùng Phong
- Ngô Tự Lập
- Ngô Văn
- Ngô Văn Giá
- Ngô Viết Nam Sơn
- Ngô Viết Trọng
- Ngô Vĩnh Long
- Ngô Xuân Hội
- Ngô Xuân Phúc
- Ngô Xuân Thảo
- Ngu Yên
- Nguyen Duc Thanh
- Nguyễn Hải Hoành
- Nguyễn Anh Dũng
- Nguyễn Anh Tuấn
- Nguyễn Anh Tuấn - đạo diễn
- Nguyễn Bá Chung
- Nguyễn Bách Việt
- Nguyễn Bảo Chân
- Nguyễn Bắc Sơn
- Nguyên Bình
- Nguyên Cầm
- Nguyên Cẩn
- Nguyên Chánh
- Nguyễn Chí Hoan
- Nguyễn Chí Thuật
- Nguyễn Chí Trung
- Nguyễn Chí Tuyến
- Nguyễn Chinh Trung
- Nguyễn Cung Thông
- Nguyễn Cường
- Nguyễn Danh Bằng
- Nguyễn Danh Huế
- Nguyễn Danh Lam
- Nguyễn Ðăng Thường
- Nguyễn Duy
- Nguyễn Dương Quang
- Nguyễn Đạt
- Nguyễn Đắc Kiên
- Nguyễn Đắc Xuân
- Nguyễn Đăng Điệp
- Nguyễn Đăng Hưng
- Nguyễn Đăng Khoa
- Nguyễn Đăng Mạnh
- Nguyễn Đăng Na
- Nguyễn Đăng Quang
- Nguyễn Đăng Thường
- Nguyễn Đình Ấm
- Nguyễn Đình Bin
- Nguyễn Đình Bổn
- Nguyễn Đình Chú
- Nguyễn Đình Cống
- Nguyễn Đình Đăng
- Nguyễn Đình Huỳnh
- Nguyễn Đình Thắng
- Nguyễn Đình Thi
- Nguyễn Đình Toàn
- Nguyễn Đổng Chi
- Nguyễn Đông Thức
- Nguyễn Đức
- Nguyễn Đức Dương
- Nguyễn Đức Hiệp
- Nguyễn Đức Mậu
- Nguyễn Đức Sơn
- Nguyễn Đức Thắng
- Nguyễn Đức Tiến
- Nguyễn Đức Tùng
- Nguyễn Đức Tường
- Nguyễn Gia Trí
- Nguyên Giác
- Nguyên Giác Phan Tấn Hải
- Nguyễn Hà Luân
- Nguyễn Hải Hoành
- Nguyễn Hải Yến
- Nguyễn Hàn Chung
- Nguyễn Hiến Lê
- Nguyễn Hoa Lư
- Nguyễn Hoài Nam
- Nguyễn Hoài Văn
- Nguyễn Hoài Vân
- Nguyễn Hoàn
- Nguyễn Hoàn Nguyên
- Nguyễn Hoàng Ánh
- Nguyễn Hoàng Anh Thư
- Nguyễn Hoàng Diệu Thủy
- Nguyễn Hoàng Diệu Thúy
- Nguyễn Hoàng Giao
- Nguyễn Hoàng Linh
- Nguyễn Hoàng Trung
- Nguyễn Hoàng Văn
- Nguyễn Hồng Anh
- Nguyễn Hồng Giao
- Nguyễn Hồng Hưng
- Nguyễn Hồng Lam
- Nguyễn Hồng Nhung
- Nguyễn Hồng Thục
- Nguyễn Huệ Chi
- Nguyễn Hùng
- Nguyễn Huy Hoàng
- Nguyễn Huy Thiệp
- Nguyễn Huy Vũ
- Nguyên Hưng
- Nguyễn Hưng Quốc
- Nguyễn Hương
- Nguyễn Hữu Đễ
- Nguyễn Hữu Hồng Minh
- Nguyễn Hữu Liêm
- Nguyễn Hữu Nhật
- Nguyễn Hữu Sơn
- Nguyễn Hữu Thiết
- Nguyễn Hữu Việt Hưng
- Nguyễn Hữu Vinh
- Nguyễn kc Hậu
- Nguyễn Khải
- Nguyễn Khánh Duy
- Nguyễn Khánh Trường
- Nguyễn Khắc An
- Nguyễn Khắc Bình
- Nguyễn Khắc Mai
- Nguyễn Khắc Phê
- Nguyễn Khắc Phi
- Nguyễn Khắc Phục
- Nguyễn Khiêm
- Nguyễn Khôi
- Nguyễn Kiến Phước
- Nguyễn Kiều Dung
- Nguyễn Kiều Hưng
- Nguyên Lạc
- Nguyễn Lãm Thắng
- Nguyễn Lan Phương
- Nguyễn Lân Bình
- Nguyễn Lân Thắng
- Nguyễn Lê Hồng Hưng
- Nguyễn Lệ Uyên
- Nguyễn Linh Giang
- Nguyễn Linh Quang
- Nguyễn Lộ Trạch
- Nguyễn Luận
- Nguyễn Lương Hải Khôi
- Nguyễn Lương Ngọc
- Nguyễn Lương Vỵ
- Nguyễn Mai
- Nguyễn Man Nhiên
- Nguyễn Mạnh An Dân
- Nguyễn Mạnh Côn
- Nguyễn Mạnh Đẩu
- Nguyễn Mạnh Tiến
- Nguyễn Manh Trinh
- Nguyễn Mạnh Trinh
- Nguyễn Mạnh Tuấn
- Nguyễn Mạnh Tường
- Nguyễn Minh Anh
- Nguyễn Minh Hòa
- Nguyễn Minh Kính
- Nguyễn Minh Nhị
- Nguyễn Minh Nhựt
- Nguyễn Minh Thuyết
- Nguyễn Mộng Giác
- Nguyên Ngọc
- Nguyễn Ngọc Chu
- Nguyễn Ngọc Giao
- Nguyễn Ngọc Hoa
- Nguyễn Ngọc Lanh
- Nguyễn Ngọc Liễm
- Nguyễn Ngọc Lung
- Nguyễn Ngọc Tâm
- Nguyễn Ngọc Thiện
- Nguyễn Ngọc Tú Anh
- Nguyễn Ngọc Tư
- Nguyên Nguyên
- Nguyễn Nguyên Bình
- Nguyễn Nhật Tín
- Nguyên Nhi
- Nguyễn Như Huy
- Nguyễn Phạm Hùng
- Nguyễn Phú Yên
- Nguyễn Phúc Vĩnh Ba
- Nguyễn Phượng
- Nguyễn Phương Đình
- Nguyễn Phương Mai
- Nguyễn Phương Mạnh
- Nguyễn Quang
- Nguyễn Quang A
- Nguyễn Quang Bình
- Nguyễn Quang Duy
- Nguyễn Quang Dy
- Nguyễn Quang Đồng
- Nguyễn Quang Hồng
- Nguyễn Quang Hưng
- Nguyễn Quang Lập
- Nguyễn Quang Thạch
- Nguyễn Quang Thân
- Nguyễn Quang Thiều
- Nguyễn Quang VInh
- Nguyễn Quân
- Nguyễn Quốc Lâm
- Nguyễn Quốc Thái
- Nguyễn Quốc Toàn
- Nguyễn Quốc Trụ
- Nguyễn Quốc Tuấn
- Nguyên Sa
- Nguyễn Sĩ Dũng
- Nguyễn Sơn Lâm
- Nguyễn Sỹ Phương
- Nguyễn Sỹ Tế
- Nguyễn Tà Cúc
- Nguyễn Tài Cẩn
- Nguyễn Tấn Cứ
- Nguyễn Tất Nhiên
- Nguyễn Thạch Giang
- Nguyễn Thái Hòa
- Nguyễn Thái Hợp
- Nguyễn Thái Sơn
- Nguyễn Thái Tuấn
- Nguyễn Thanh Bình
- Nguyễn Thanh Châu
- Nguyễn Thanh Giang
- Nguyễn Thanh Hiện
- Nguyễn Thanh Hùng
- Nguyễn Thanh Huy
- Nguyễn Thanh Huyền
- Nguyễn Thanh Mỹ
- Nguyễn Thành Nam
- Nguyễn Thanh Nghị
- Nguyễn Thanh Nguyệt
- Nguyễn Thành Phong
- Nguyễn Thanh Sơn
- Nguyễn Thành Sơn
- Nguyễn Thanh Tâm
- Nguyễn Thành Thi
- Nguyễn Thanh Tuyền
- Nguyễn Thanh Văn
- Nguyễn Thanh Việt
- Nguyễn Thế Hùng
- Nguyễn Thế Thanh
- Nguyễn Thị Bích Hậu
- Nguyễn Thị Bích Ngà
- Nguyễn Thị Bình
- Nguyễn thị Cỏ May
- Nguyễn Thị Dư Khánh
- Nguyễn Thị Hải
- Nguyễn Thị Hậu
- Nguyễn Thị Hiền
- Nguyễn Thị Hoàng
- Nguyễn Thị Hoàng Bắc
- Nguyễn Thị Khánh Minh
- Nguyễn Thị Khánh Trâm
- Nguyễn Thị Kim Chi
- Nguyễn Thị Kim Phụng
- Nguyễn Thị Minh Ngọc
- Nguyễn Thị Minh Thương
- Nguyễn Thị Ngọc Hải
- Nguyễn Thị Ngọc Nhung
- Nguyễn Thị Oanh
- Nguyễn Thị Phước
- Nguyễn Thị Thanh Bình
- Nguyễn Thị Thanh Hải
- Nguyễn Thị Thanh Lưu
- Nguyễn Thị Thanh Xuân
- Nguyễn Thị Thanh Yến
- Nguyễn Thị Thảo An
- Nguyễn Thị Thúy Hạnh
- Nguyễn Thị Thùy Linh
- Nguyễn Thị Thụy Vũ
- Nguyễn Thị Thuyền
- Nguyễn Thị Tịnh Thy
- Nguyễn Thị Từ Huy
- Nguyễn Thị Vinh
- Nguyễn Thiện Tống
- Nguyễn Thiện Tơ
- Nguyễn Thói Đời
- Nguyễn Thông
- Nguyễn Thu Quỳnh
- Nguyễn Thu Trang
- Nguyễn Thùy Dương
- Nguyễn Thúy Hạnh
- Nguyễn Thụy Long
- Nguyễn Thuỵ Phương
- Nguyễn Thùy Song Thanh
- Nguyễn Thỵ
- Nguyễn Thy Anh
- Nguyễn Tiến Dũng
- Nguyễn Tiến Lập
- Nguyễn Tiến Trung
- Nguyễn Tiến Văn
- Nguyễn Trần Bạt
- Nguyễn Tri Phương Đông
- Nguyễn Triệu Nam
- Nguyễn Trọng Bình
- Nguyễn Trọng Chức
- Nguyễn Trọng Huân
- Nguyễn Trọng Khôi
- Nguyễn Trọng Tạo
- Nguyễn Trung
- Nguyễn Trung Bảo
- Nguyễn Trung Dân
- Nguyễn Trung Hiếu
- Nguyễn Trung Kiên
- Nguyễn Trung Thuần
- Nguyễn Trường Giang
- Nguyễn Trường Huy
- Nguyễn Trường Uy
- Nguyễn Tuấn
- Nguyễn Tuấn Anh
- Nguyễn Tuấn Khoa
- Nguyễn Tùng
- Nguyễn Tùng Linh
- Nguyễn Tuyết Lan
- Nguyễn Tuyết Lộc
- Nguyễn Tư Nghiêm
- Nguyễn Tử Siêm
- Nguyễn Tường Bách
- Nguyễn Tường Thiết
- Nguyễn Tường Thụy
- Nguyễn Ước
- Nguyễn Vạn Phú
- Nguyễn Văn
- Nguyễn Văn Ba
- Nguyễn Văn Chính
- Nguyễn Văn Ðậu
- Nguyễn Văn Dũng
- Nguyễn Văn Đài
- Nguyễn Văn Gia
- Nguyễn Văn Hạnh
- Nguyễn Văn Hiệp
- Nguyễn Văn Hòa
- Nguyễn Văn Hùng
- Nguyễn Văn Huyên
- Nguyễn Văn Lợi
- Nguyễn Văn Lục
- Nguyễn Văn Miếng
- Nguyễn Văn Nghệ
- Nguyễn Văn Nho
- Nguyễn Văn Phong
- Nguyễn Văn Phú
- Nguyễn Văn Phước
- Nguyễn Văn Sâm
- Nguyễn Văn Sơn
- Nguyễn Văn Tao
- Nguyễn Văn Thiệu
- Nguyễn Văn Thọ
- Nguyễn Văn Trọng
- Nguyễn Văn Trung
- Nguyễn Văn Tuấn
- Nguyễn Văn Vĩnh
- Nguyễn Văn Xuân
- Nguyễn Vi Khải
- Nguyễn Vi Yên
- Nguyễn Viện
- Nguyễn Việt Anh
- Nguyễn Việt Chiến
- Nguyễn Viết Lãm
- Nguyễn Vĩnh Nguyên
- Nguyễn Vũ Hiệp
- Nguyễn Vũ Tiềm
- Nguyễn Vỹ
- Nguyễn Vy Khanh
- Nguyễn Xuân Diện
- Nguyễn Xuân Hằng
- Nguyễn Xuân Hoàng
- Nguyễn Xuân Hưng
- Nguyễn Xuân Khánh
- Nguyễn Xuân Khoát
- Nguyễn Xuân Nghĩa
- Nguyễn Xuân Nha
- Nguyễn Xuân Quang
- Nguyễn Xuân Thiệp
- Nguyễn Xuân Thọ
- Nguyễn Xuân Tiệp
- Nguyễn Xuân Tường Vy
- Nguyễn Xuân Xanh
- Nguyễn Ý Thuần
- Nguyên Yên
- Nguyễn-Chương Mt
- Nguyễn-hòa-Trước
- Nguyệt Chu
- Nguyệt Quỳnh
- Nguyệt Vi
- Ngự Thuyết
- Người Buôn Gió
- Ngyễn Trung Bảo
- Nh. Tay Ngàn
- Nhã
- Nhã Ca
- Nhã Duy
- Nhã Thuyên
- Nhan Do Thanh
- Nhân Hồng
- Nhật Chiêu
- Nhật Lệ
- Nhất Linh
- Nhật Tiến
- Nhật Tuấn
- Nhất Uyên
- Nhị Linh
- Nhị Ngã
- Nhóm Vì một Hà Nội xanh
- Như Huy
- Như Không
- Như Quỳnh
- Như Quỳnh de Prelle
- Như Ý
- Nhược Thủy
- Niall Ferguson
- Nick Hilden
- Nicolas Casey
- Nikulin
- Nina McPherson
- Ninh Dương
- Ninh Kiều
- Nobert Hummelt
- Nông Hồng Diệu
- NP Phan
- Obama
- Ocean Vương
- Octavio Paz
- Ogden Nash
- Oksana Zabuzhko
- Oleg Kashin
- Ondrej Slowik
- onggiaolang
- Orlando Figes
- Orwell
- Oscar Salemink
- Oscar Wilde
- Pablo Neruda
- Pablo Picasso
- Palmer
- Patrick Frater
- Patrick Lodge
- Paul Auster
- Paul Celan
- Paul Éluard
- Paul Hoover
- Paul Mendez
- Paul Mozur
- Paul Theroux
- Paul-François Paoli
- Paulus Lê Sơn
- Pavel Basinsky
- Pavlo Vyshebaba
- Paweł Kubiak
- Pawel Kuczynski
- Paweł Łepkowski
- Percy Mabandu
- Pervez Hoodbhoy
- Peter B. Zinoman
- Peter Hansen
- Peter Harvey
- Peter Kleiner
- Peter Singer
- Phạm Anh Tuấn
- Phạm Biểu Tâm
- Phạm Cao Hoàng
- Phạm Châu
- Phạm Chí Dũng
- Phạm Chi Lan
- Phạm Chu Sa
- Phạm Công Luận
- Phạm Công Thiện
- Phạm Công Út
- Phạm Duy
- Phạm Duy Nghĩa
- Phạm Đình Trọng
- Phạm Đình Vy
- Phạm Đoan Trang
- Phạm Hải Anh
- Phạm Hải Âu
- Phạm Hiền Mây
- Phạm Hoàng Quân
- Phạm Hồng Sơn
- Phạm Hùng Việt
- Phạm Huy Thông
- Phạm Khiêm Ích
- Phạm Kiều Tùng
- Phạm Kỳ Đăng
- Phạm Lệ Quyên
- Phạm Lê Vương Các
- Phạm Linh
- Phạm Lưu Vũ
- Phạm Minh Hoàng
- Phạm Minh Ngọc
- Phạm Minh Quân
- Phạm Minh Trung
- Phạm Ngọc Lư
- Phạm Ngọc Thái
- Phạm Ngọc Tiến
- Phạm Nguyên Trường
- Phạm Ngữ
- Phạm Phan Long
- Phạm Phú Cường
- Phạm Phú Hải
- Phạm Phú Minh
- Phạm Phú Phong
- Phạm Phú Thứ
- Phạm Phú Viết
- Phạm Phúc Thịnh
- Phạm Phương
- Phạm Quang Ái
- Phạm Quang Long
- Phạm Quang Trung
- Phạm Quang Tuấn
- Phạm Sỹ Sáu
- Phạm Tăng
- Phạm Thành
- Phạm Thành Hưng
- Phạm Thanh Nghiên
- Phạm Thảo Nguyên
- Phạm Thế Cường
- Phạm Thị
- Phạm Thị Anh Nga
- Phạm Thị Hoài
- Phạm Thị Kiều Ly
- Phạm Thị Ngọc
- Phạm Thị Phương
- Phạm Thiên Ân
- Phạm Thiên Thư
- Phạm Tín An Ninh
- Phạm Toàn
- Phạm Trần
- Phạm Trọng Chánh
- Phạm Trung Nghĩa
- Phạm Tuấn
- Phạm Tư Thanh Thiện
- Phạm Tường Vân
- Phạm Văn
- Phạm Văn Khoái
- Phạm Văn Quang
- Phạm Văn Song
- Phạm Văn Tình
- Phạm Văn Vũ
- Pham Viem Phuong
- Phạm Viêm Phương
- Phạm Viết Đào
- Phạm Việt Hưng
- Phạm Vũ Lửa Hạ
- Phạm Xuân Đài
- Phạm Xuân Hùng
- Phạm Xuân Nguyên
- Phạm Xuân Trường
- Phan An Sa
- Phan Ba
- Phan Bội Châu
- Phan Cẩm Thượng
- Phan Châu Thành
- Phan Cự Đệ
- Phan Đạo
- Phan Đắc Lữ
- Phan Đình Diệu
- Phan Độc Lập
- Phan Hải-Đăng
- Phan Hồng Giang
- Phan Huy Dũng
- Phan Huy Đường
- Phan Huy Lê
- Phan Huyền Thư
- Phan Kế Toại
- Phan Khôi
- Phan Lặng Yên
- Phan Mạnh Quỳnh
- Phan Nam Sinh
- Phan Ngọc
- Phan Nguyên
- Phan Nhật Nam
- Phan Nhiên Hạo
- Phan Ni Tấn
- Phan Phương Đạt
- Phan Quang
- Phan Tấn Hải
- Phan Tấn Uẩn
- Phan Thanh Bình
- Phan Thắng
- Phan Thế Hải
- Phan Thị Hà Dương
- Phan Thị Kim Phúc
- Phan Thị Trọng Tuyển
- Phan Thị Vàng Anh
- Phan Thu Vân
- Phan Thúy Hà
- Phan Trang Hy
- Phan Trí Đỉnh
- Phan Trọng Hoàng Linh
- Phan Văn Giưỡng
- Phan Văn Song
- Phan Văn Thắng
- Phan Vũ
- Phan Xine
- Phan Xuân Sinh
- Phannguyên Psg
- Phanxipăng
- Phaolô VI
- Pháp Hoan
- Pháp Vân
- Phapxa Chan
- Phát biểu nhận giải Văn Việt
- Phil Caputo
- Philip Larkin
- Philip Roth
- Phong Linh
- Phong Nguyen
- Phong Quang
- Phố Văn
- Phú Quang
- Phù Sa
- Phúc Lai GB
- Phúc Tiến
- Phunchok Stobdan
- Phùng Anh Kiệt
- Phùng Hi
- Phùng Hoài Ngọc
- Phùng Học Vinh
- Phùng Ngọc Kiên
- Phùng Nguyễn
- Phùng Quán
- Phùng Thành Chủng
- Phùng Thị Hạ Nguyên
- Phùng Thị Như Hà
- Phuong Ta
- Phương Hương
- Phương Phương
- Phương Thảo
- Phương Thuý
- Phương Uy
- Pierre Darriulat
- Pierre Lemieux
- Prashanth Parameswaran
- Qladimir Pyljow
- Quách Hạo Nhiên
- Quách Tấn
- Quách Thoại
- Quảng Diệu Trần Bảo Toàn
- Quang Dũng
- Quang Đức
- Quang Minh
- Quang Phan
- Quảng Tánh Trần Cầm
- Quậy Nguyễn
- Quế Hương
- Quốc Dũng
- Quốc Phương
- Quốc Toản
- Quyên Di
- Quyên Hoàng
- Quỳnh Iris de Prelle
- Quỳnh Vi
- Rabindranath Tagore
- Rainer Maria Rilke
- Ralph Chaplin
- Rebecca Mead
- Rebecca Solnit
- Reiner Traub
- Remo Verdickt
- Riccardo Gazzaniga
- Richard C. Paddock
- Richard Millet
- Richard Serra
- Robert Desnos
- Robert McCrump
- Roger Vu
- Roland Barthes
- Romain Rolland
- Ronald F. Inglehart
- Ruben David Gonzalez Gallego
- Russell Edson
- Ruth Ingram
- Ryszard Legutko
- Salman Rushdie
- Salvatore Babones
- Sam Dresser
- Sạn chữ
- Sandra Kerschbaumer
- Sara Teasdale
- Sarah Pulliam Bailey
- Sarah Thornton
- Sáu Nghệ
- Sergio Bitar
- Shakespeare
- Shannon Van Sant
- Sheikha A
- Sheila Fischman
- Sheila Ngoc Pham
- Sheri Berman
- Shigeeda Yutaka
- Shirin Ebadi
- Shukshin
- Simon Johnson
- Sire Apm Lukwesa
- Slavoj Žižek
- Sohaniim
- Son Kieu Mai
- Song Chi
- Song Hà
- Song Nguyễn
- Song Phạm
- Song Phan
- Song Thao
- Số đặc biệt
- Sơn Ca
- Sơn Hoàng Liên
- Sơn Kiều Mai
- Sơn Nam
- Stefano Harney
- Stephan Koester
- Stephen B. Young
- Steve Earle
- Susan Sontag
- Suzuki Katsuhiko
- Sương Nguyệt Minh
- Sương Quỳnh
- Svetlana Alexievich
- Svetlana Alexievitch
- Svetlana Alexiévitch
- Sylvia Plath
- T. Đ.
- T.Vấn
- Tạ Anh Thư
- Tạ Chí Đại Trường
- Tạ Duy Anh
- Tạ Tỵ
- Tạ Văn Tài
- Tạ Văn Thông
- Tạ Xuân Hải
- Tadeusz Rósewicz
- Tam Ích
- Tamarchenko
- Tàn Tuyết
- Tanaami Keiichi
- Taras Shevchenko
- Tarik Khaldi
- Tăng Quang
- Tâm An
- Tâm Chánh
- Tâm Don
- Tâm Thường Định
- Tâm Việt
- Tấn An
- Teolinda Gersão
- Teresa Mỹ Chúc
- Thạch Đạt Lang
- Thạch Quỳ
- Thạch Thảo
- Thái Bá Tân
- Thái Bá Vân
- Thái Bảo
- Thái Hà
- Thái Hạo
- Thái Kế Toại
- Thái Kim Lan
- Thái Ngọc San
- Thái Sinh
- Thái Thanh
- Thái Thăng Long
- Thái Tuấn
- Thái Văn
- Thái Văn Đào
- Thái Vũ
- Thạnh Đà
- Thanh Hằng - Anh Khoa
- Thành Lộc
- Thanh Nam
- Thanh Ngọc
- Thanh Phương
- Thanh Tâm Tuyền
- Thanh Thảo
- Thanh Thuỷ
- Thanh Trúc
- Thanh Tùng
- Thanh Xuân
- Thanhhà Lại
- Thảo Dân
- Thao Dinh
- Thảo luận
- Thảo Nguyên
- Thảo Trường
- Thảo Vy
- Thẩm Đống
- Thận Nhiên
- Thân Trọng Mẫn
- Thân Trọng Sơn
- Thế Dũng
- Thế Giang
- Thế Quân
- THẾ THANH
- Thế Uyên
- Thi Hoàng
- Thi Nguyên
- Thi sỹ ỦA
- Thi Vũ
- Thích Nhất Hạnh
- Thích Nữ Chân Không
- Thích Phước An
- Thierry Leclère
- Thierry Lentz
- Thiên Di
- Thiên Điểu
- Thiền Lâm
- Thiền Nguyễn
- Thiên Thai
- Thiện Tùng
- Thiện Ý
- Thiết Thạch
- Thiếu Khanh
- Thiều Mai Lâm
- Tho Nguyen
- Thomas A. Bass
- Thomas Bo Pedersen
- Thomas Mahler
- Thomas S. Mullaney
- Thông Đặng
- Thơ
- Thu Phong
- Thu Vàng
- Thuận
- Thuần Ngô
- Thuận Paris
- Thuận Thiên
- Thục Quyên
- Thụy An
- Thùy Dung
- Thụy Khuê
- Thùy Linh
- Thụy My
- Thủy Tiên
- Thư Bạn Đọc
- Thường Quán
- Thy An
- Tịch Ru
- Tiet Hung Thai
- Tiêu Dao Bảo Cự
- Tiêu Kiện Sinh
- Tiểu Tử
- Tillman Miller
- Timothy Brennan
- Timothy Garton Ash
- Timothy Snyder
- Tina Hà Giang
- Tomas Tranströmer
- Tô Đăng Khoa
- Tô Hải
- Tô Hoàng
- Tố Hữu
- Tô Lan Hương
- Tô Ngọc Vân
- Tô Thẩm Huy
- Tô Thùy Yên
- Tô Văn Trường
- Tôi Đây
- Tôn Thất Thông
- Tống Văn Công
- Trà Đóa
- Trà Nhiên
- Tracy K. Smith
- Tran Dinh Dung
- Tran Nam Dung
- Trang Châu
- Trang Hạ
- Trang Thanh
- Trang Thế Hy
- Trangđài Glassey Trầnguyễn
- Trangđài Glasssey-Trầnguyễn
- Trao đổi
- Trầm Tử Thiêng
- Trần Anh Hùng
- Trần Bá Đại Dương
- Trần Bang
- Trần Bình Nam
- Trần C. Trí
- Trần Cao Lĩnh
- Trần Cao Tường
- Trần Công Tâm
- Trần Công Tín
- Trần Dạ Từ
- Trần Dần
- Trần Doãn Nho
- Trần Dũng Thanh Huy
- Trần Duy
- Trần Duy Phiên
- Trần Duy Trung
- Trần Đăng Khoa
- Trần Đăng Tuấn
- Trần Đĩnh
- Trần Đình Bút
- Trần Đình Hoành
- Trần Đình Lương
- Trần Đình Sơn Cước
- Trần Đình Sử
- Trần Đình Triển
- Trần Đình Trợ
- Trần Độ
- Trần Đồng Minh
- Trần Đức Anh Sơn
- Trần Đức Thảo
- Trần Đức Tiến
- Trần Đức Tín
- Trần Đức Toản
- Trần Gia Huấn
- Trần Gia Ninh
- Trần Hà Linh
- Trần Hạ Tháp
- Trần Hạ Vi
- Trần Hải
- Trần Hạnh
- Trần Hậu
- Trần Hoài Anh
- Trần Hoài Thư
- Trần Hoàng Phố
- Trần Hoàng Trúc
- Trần Hoàng Vy
- Trần Hùng
- Trần Huy Bích
- Trần Huy Minh Phương
- Trần Huy Quang
- Trần Huỳnh Duy Thức
- Trần Hữu Dũng
- Trần Hữu Khánh
- Trần Hữu Quang
- Trần Hữu Tá
- Trần Hữu Thục
- Trần Khánh Triệu
- Trần Kiêm Đoàn
- Trần Kiêm Trinh Tiên
- Trần Kim Trắc
- Trần Kỳ Trung
- Trần Lam
- Trần Lê Sơn Ý
- Trần Lương
- Trần Lý Trí Tân
- Trần Mạnh Hảo
- Trần Mạnh Tuấn
- Trần Minh Phi
- Trần Minh Quốc
- Trần Mộng Tú
- Trần Nam Bình
- Trần Ngân Hà
- Trần Nghi Hoàng
- Trần Ngọc Cư
- Trần Ngọc Hiếu
- Trần Ngọc Tuấn
- Trần Ngọc Vương
- Trần Nguyên Đán
- Trần Nhã Thụy
- Trần Nhương
- Trần Phong Giao
- Trần Phong Vũ
- Trần Quang Đức
- Trần Quang Lộc
- Trần Quốc Nam
- Trần Quốc Thuận
- Trần Quốc Toàn
- Trần Quốc Trọng
- Trần Quốc Vượng
- Trần Quyết Thắng
- Trân Sa
- Trần Song Hào
- Trần Thành
- Trần Thanh Ái
- Trần Thanh Cảnh
- Trần Thanh Huy
- Trần Thanh Vân
- Trần Thắng
- Trần Thế Vĩnh
- Trần Thị Băng Thanh
- Trần Thị Diệu Tâm
- Trần Thị Lai Hồng
- Trần Thị Lam
- Trần Thị NgH.
- Trần Thị Nguyệt Mai
- Trần Thị Phương Phương
- Trần Thị Thanh Thoả
- Trần Thị Trường
- Trần Thiện Đạo
- Trần Thùy Mai
- Trần Tiến
- Trần Tiễn Cao Đăng
- Trần Tiến Dũng
- Trần Tiễn Khanh
- Trần Tố Nga
- Trần Trọng Dương
- Trần Trọng Thức
- Trần Trọng Vũ
- Trần Trung Chính
- Trần Trung Đạo
- Trần Tuấn
- Trần Từ Mai
- Trần Vàng Sao
- Trần Văn Chánh
- Trần Văn Đỉnh
- Trần Văn Khê
- Trần Văn Minh
- Trần Văn Nam
- Trần Văn Thọ
- Trần Văn Thủy
- Trần Văn Tý
- Trần Vấn Lệ
- Trần Việt Hà
- Trần Viết Ngạc
- Trần Vinh Dự
- Trần Vũ
- Trần Vũ Hải
- Trần Vương Thuấn
- Trần Vương Thuận
- Trần Wũ Khang
- Trần Xuân Hoài
- Trần Xuân Linh
- Trần Xuân Lĩnh
- Trần Xuân Thảo
- Trần Yên Hòa
- Trần Yên Nguyên
- Trên
- Trên Facebook
- Trên Facebook/Minds
- Trên kệ sách
- Trên trang diaCRITICS
- Trí Hiệu Dân
- Triều Anh
- Triều Hoa Đại
- Triêu Nhan
- Triều Sơn
- Triệu Tử Dương
- Trịnh Anh Tuấn
- Trịnh Bá Phương
- Trịnh Bách
- Trịnh Cao Hòa Thanh
- Trịnh Chu
- Trịnh Công Sơn
- Trịnh Cung
- Trịnh Duy Kỳ
- Trịnh Hữu Long
- Trịnh Kim Tiến
- Trịnh Lữ
- Trịnh Minh Tuấn
- Trịnh Sơn
- Trịnh Thanh Thủy
- Trịnh Thu Tuyết
- Trịnh Vĩnh Phúc
- Trịnh Xuân Thuận
- Trịnh Xuân Thủy
- Trịnh Y Thư
- Trọng Anh
- Trọng Phú
- Trọng Thành
- Tru Sa
- Trúc Giang
- Trúc Thông
- Trúc Ty
- Trump
- Trung Bảo
- Trung Dũng Kqd
- Trùng Dương
- Trung Trung Đỉnh
- Trư Sa
- Trường An
- Trương Anh Ngọc
- Trương Anh Thụy
- Trương Chính
- Trương Duy Nhất
- Trương Đăng Dung
- Trương Điện Thắng
- Trương Đình Phượng
- Trương Hồng Quang
- Trương Huy San
- Trường Minh
- Trương Ngọc Chương
- Trương Nguyên
- Trương Nguyện Thành
- Trương Nhân Tuấn
- Trương Phượng
- Trương Quang
- Trương Quang Đệ
- Trương Quang Nhuệ
- Trương Quang Vĩnh
- Trương Thị Ngọc Hân
- Trương Thiên Phàm
- Trương Thu Hiền
- Trương Tố Hoa
- Trương Trọng Nghĩa
- Trương Tửu
- Trương Văn Dân
- Trương Văn Vĩnh
- Trương Vũ
- Trương Xuân Thiên
- Tú Mỡ
- Tù Quốc Hoài
- Tù Sâm
- Tú Trung Hồ
- Tuấn Duy
- Tuấn Khanh
- Tuân Nguyễn
- Tuấn Thảo
- Tuệ Anh
- Tuệ Đăng
- Tuệ Nguyên
- Tuệ Nhân
- Tuệ Nhật
- Tuệ Sĩ
- Tuệ Sỹ
- Tùng Dương Cola
- Tung Nguyen
- Turner
- Túy Hồng
- Tuyết Nghi
- Tư
- Từ Dung
- Tư liệu
- Tử Linh
- Từ Mai Trần Huy Bích
- Từ Quốc Hoài
- Từ Sâm
- Từ Thức
- Tưởng
- Tương Lai
- Umberto Eco
- Uông Tăng Kỳ
- Uông Triều
- Uyển Ca
- Uyên Nguyễn
- Uyên Thao
- Uyên Vũ
- V. Erofiev
- Vàng A Giang
- Varlam Shalamov
- Vasco Gargalo
- Vasily Makarovich
- Văn
- Văn Biển
- Văn Cao
- Văn Chinh
- Văn Công Hùng
- Văn Giá
- Văn học
- Văn học Miền Nam 54-75
- Văn Như Cương
- Văn Quang
- Văn Tâm
- Văn Việt
- Vấn đề hôm nay
- Vận Động Ứng Cử Đại Biểu Quốc Hội 2016
- Vân Hạ
- Vân Phi
- Velcrow Ripper
- Veronica Melkozerova
- Vi Lãng
- Vi Trần
- Vi Yên
- Viet Thanh Nguyen
- Viên Linh
- Việt Bách
- Việt Bình
- Việt Dzũng
- Việt Khang
- Việt Lang
- Việt Phương
- Viktor Maslov
- Vinh Anh
- Vĩnh Hảo
- Vĩnh Quyền
- Virginia Heffernan
- Virginia Woolf
- Vladimir Nabokov
- Võ An Đôn
- Võ Anh Minh
- Võ Anh Thơ
- Võ Bá Cường
- Võ Đắc Danh
- Võ Định Hình
- Võ Đức Phúc
- Võ Hồng
- Võ Huy Tâm
- Võ Hương Quỳnh
- Võ Kỳ Điền
- Võ Ngàn Sông
- Võ Phiến
- Võ Thị Hảo
- Võ Thị Thu Hằng
- Võ Tiến Cường
- Võ Tòng Xuân
- Võ Trí Hảo
- Võ Văn Quản
- Võ Văn Tạo
- Võ Văn Thôn
- Võ Xuân Quế
- Võ Xuân Sơn
- Volker Weidermann
- Volodymyr Vynnychenko
- Volodymyr Zelenskyy
- Vũ Bằng
- Vũ Biện Điền
- Vũ Cao Đàm
- Vũ Cát Tường
- Vũ Đình Hòe
- Vũ Đình Huỳnh
- Vũ Đình Liên
- Vũ Đình Phòng
- Vũ Đức Khanh
- Vũ Đức Phúc
- Vũ Đức Sao Biển
- Vu Gia
- Vũ Hà Văn
- Vũ Hạnh
- Vũ Hoàng Chương
- Vũ Hoàng Thư
- Vũ Hồng Ánh
- Vũ Huy Ngọc
- Vũ Huy Quang
- Vũ Khắc Hoè
- Vũ Khắc Khoan
- Vũ Kim Hạnh
- Vũ Kim Thu
- Vũ Lâm
- Vũ Lập Nhật
- Vũ My Lan
- Vũ Ngọc Giao
- Vũ Ngọc Hoàng
- Vũ Ngọc Tâm
- Vũ Ngọc Tiến
- Vũ Nho
- Vũ Oanh
- Vũ Quang Việt
- Vũ Quí Hạo Nhiên
- Vũ Quốc Ngữ
- Vũ Quỳnh Hương
- Vũ Quỳnh Nh.
- Vũ Thành Sơn
- Vũ Thanh Tâm
- Vũ Thanh Tùng
- Vũ Thành Tự Anh
- Vũ Thế Khôi
- Vũ Thị Hải
- Vũ Thị Nhuận
- Vũ Thị Phương Anh
- Vũ Thị Phương Lan
- Vũ Thị Thanh
- Vũ Thị Thanh Mai
- Vũ Thư Hiên
- Vũ Tiến Lập
- Vũ Trọng Khải
- Vũ Tuấn Hoàng
- Vũ Từ Trang
- Vũ Tường
- Vũ Viết Tuân
- Vũ Xuân Tửu
- Vương Bích Ngọc
- Vương Đan
- Vương Huy
- Vương Ngọc Minh
- Vương Tiểu Nhị
- Vương Trí Nhàn
- Vương Trọng
- Vương Trùng Dương
- Vương Trung Hiếu
- Vy Thảo
- W. H. Auden
- Wa Praong
- Walt Whitman
- Walter Isaacson
- Wayne Karlin
- Wells
- Wendy Barker
- Wilhelm Schmid
- Will Nguyen
- William Carlos Williams
- William Nee
- William Stafford
- William Stanley Merwin
- Winston Phan Đào Nguyên
- Wislawa Szymborska
- Wolf Biermann
- Wolfgang Borchert
- Wynn Gadkar Wilcox
- Xie Tao
- Xuân Ba
- Xuân Diệu
- Xuân Dương
- Xuân Đài
- Xuân Minh
- Xuân Phượng
- Xuân Sách
- Xuân Thọ
- Xuân Vũ
- Xương Văn
- Y Chan
- Ý Nhi
- Y Uyên
- Yanis Varoufakis
- Yevgeny Yevtushenko
- Yên Ba
- Yên Khắc Chính
- Yến Năng
- Yên San
- Yên San Thụy Miên
- Yiyun Li
- Yoko Ogawa
- Yōko Ogawa
- Yoko Tawada
- Young Sang Lee
- Yuliya Ilchuk
- Yuno Bigboi
- Yves Sintomer
- Yvette Tan
- Zac Herman
VÔ NGÔN
Ngô Thị Kim Cúc quê Quảng Nam, học Cử nhân Sinh Hóa Đại học Khoa Học Sài Gòn, sau 1975 học khóa I Trường Viết Văn Nguyễn Du- Hà Nội.
Từng làm việc tại Hội Văn nghệ Quảng Nam- Đà Nẵng, báo Tuổi Trẻ và báo Thanh Niên.
Tác phẩm:
-Vị ngọt hòa bình (tập truyện, 1981)
-Sắc biển (tập truyện, 1984)
-Tam Giang thứ ba (truyện ký, 1984)
-Vết cháy (tập truyện, 1985)
-Dòng sông buổi chiều (tập truyện, 1988)
-Những người uống trà (tập truyện, 1994)
-Những biền dâu sống lại (bút ký, 1995)
-Thảm cỏ trên trời (tập truyện, 1996)
-Ngọt như cà phê (bài báo văn học, 2010)
Truyện ngắn
Ngô Thị Kim Cúc
Khi anh đã chìm sâu vào giấc ngủ Seduxen, tôi đến bên giường, ngồi xuống cạnh anh. Đặt tay lên mái tóc dày đã điểm bạc, tôi nhìn vào gương mặt đẹp với đôi mắt đang nhắm ghiền của anh, thầm thì:
-Ông già bị điên! Sao anh cứ tự làm khổ mình vậy. Bớt chức vụ thì nhẹ nhàng đi, làm gì cứ giãy lên như sắp biến thành dân ngu khu đen vậy…
Tôi phì cười vì điều đang nói, vỗ nhẹ lên má anh. Tôi vẫn thích nựng nịu chồng như thế, như nựng nịu một em bé, nựng nịu con trai mình. Cho dù anh lớn hơn tôi hơn hai mươi tuổi, thì với tôi, anh vẫn chẳng khác gì Quan Sang, con trai năm tuổi của chúng tôi. Quan Sang đôi khi còn tỏ ra ghê gớm hơn anh.
-Sao em nói hoài mà anh không nghe. Anh đã có đủ mọi thứ. Vợ đẹp con khôn nhà cao cửa rộng làm vua một cõi. Anh còn sợ ai mà mặt cứ xanh như đít nhái vậy? Có ai tính làm gì anh sao? Ai to gan quá vậy? Anh chỉ cho em để em trị nó!
Tôi bẹo má anh rồi nằm xuống, ôm anh vào lòng. Tôi hôn anh thật âu yếm mà không sợ làm anh thức giấc vì Seduxen đã đưa anh vào giấc ngủ mê mệt. Nó đã thành người bạn không thể thiếu của anh suốt những năm gần đây.
Ngày mới về làm vợ, khi biết anh hay dùng Seduxen, tôi rất lo âu. Câu trả lời của anh thật đơn giản:
-Em đừng lo. Anh biết cách sống chung với mọi thứ tồi tệ mà.
Sáng sớm hôm sau, anh hoan hỉ chứng minh cho tôi thấy Seduxen có ích thế nào. Một người đàn ông sung mãn sau giấc ngủ, một người chồng tuyệt vời. Lười lĩnh và hạnh phúc, tôi lơ mơ ngủ lại trong khi anh trở dậy, bắt đầu một ngày mới.
***
Câu đầu tiên tôi nói khi cả hai chúng tôi không còn mảnh vải nào trên người là:
-Em muốn có con với anh.
Hình như anh khựng lại, chỉ một giây thôi. Nhưng anh lập tức đáp lại tôi một cách nồng nàn:
-Anh còn muốn hơn.
Nói thì nói thế nhưng tôi không để anh tự do thực hiện ý muốn. Anh được phép trong mọi việc, trừ việc cuối cùng. Tôi luôn giữ được ranh giới mong manh nguy hiểm ấy suốt thời gian đầu đến với anh.
Anh gần như cuồng điên lên vì tôi. Những nôn nao ham hố. Những ghì siết cuồng loạn. Những kiềm chế rã rời… Tôi quan sát tất cả những điều đó, bằng cặp mắt lạnh. Tôi không còn là cô gái ngây thơ quay cuồng trong yêu đương nữa. Tôi đã hai mươi sáu tuổi và đã kinh nghiệm ê chề về sự thất bại bẽ bàng của đứa con gái quá nồng nhiệt trong trò chơi xác thịt. Nhưng tôi cũng đã học được cách làm đàn ông chết lên chết xuống, giống như mình từng bao lần chết lên chết xuống vì đàn ông…
Anh được chọn, bởi vì anh không phải thành viên của cuộc chơi. Anh là một thách đố. Một người đàn ông trung niên thành đạt, đẹp trai và độc thân. Nói chung, anh là đối tượng hoàn hảo, cho bất kỳ phụ nữ nào muốn kiếm chồng.
Tôi đã được nghe nhiều về anh, đã ghi nhớ mọi điều liên quan đến anh, nắm rõ giờ giấc đi về của anh. Và buổi chiều đó, tôi đã chờ anh ở đoạn đường chỉ cách nhà anh mấy mươi mét.
Thấy tôi nhăn nhó nằm xoài ra trên mặt đường với chiếc Attila đổ kềnh trên đất, anh đã bảo tài xế dừng xe lại. Anh bước xuống, nhẹ nhàng đỡ tôi dậy, cúi nhìn chân tay trầy trụa của tôi và hỏi:
-Cô có sao không?
-Cháu hơi bị choáng- Tôi đáp, tựa cả thân hình vào anh.
-Được rồi, cô cố đi một quãng đến nhà tôi…
Tôi cà nhắc dựa trên tay anh, đi về nhà. Những người giúp việc của anh nhìn tôi. Trong mắt họ là câu hỏi: Cô này là ai vậy?
Tôi là ai ư? Tôi chỉ đang thử nghiệm một bài học giới tính. Tôi muốn biết một người đàn ông như anh sẽ đối xử với một phụ nữ như tôi ra sao. Chiếc váy ngắn và chiếc áo ống màu gạch nung đã giới thiệu những đường nét đàn bà nhất trên cơ thể tôi.
Trong khi anh dùng cồn i- ốt để sát trùng vết thương ở đầu gối và cùi chõ cho tôi, tôi đau rát đến run cả người, bíu chặt lấy tay anh. Trong mắt anh chợt lóe lên thứ ánh sáng tôi đã quá quen ở đàn ông: sự kích động. Con mồi đã ở trong tầm ngắm.
-Sao cô lại bị ngã nặng thế?- Hơi thở rất mạnh của anh phả lên má tôi.
-Dạ, có hai anh chàng chở nhau đâm vào xe cháu rồi bỏ chạy… -Thật tội nghiệp cho hai anh chàng tưởng tượng nào đó đang bị tôi vu cáo.
-Đúng là thanh niên thời nay!- Anh buông một câu đầy chê trách.
-Vâng ạ. May là cháu gặp được chú.
Chăm sóc xong vết thương, anh bảo người nhà lấy trái cây mời tôi. Anh nhìn tôi ăn những quả dâu tây và kiwi một cách nắn nót, với một vẻ thú vị không che giấu:
-Nhà cô có xa không? Cô có đi về được không?
-Dạ, nhà cháu thuê cũng gần đây thôi. Cháu không sao đâu ạ.
-Thế gia đình cô đang ở đâu?
-Dạ, nhà cháu ở vùng ven. Cháu đi làm xa nên phải thuê nhà- Tôi nói, chậm rãi, nhỏ nhẹ. Một đứa con gái ngoan chỉ nên lễ phép trả lời vừa đủ.
-Ra thế. Cô đang làm công việc gì?
-Cháu là nhân viên tiếp thị mỹ phẩm.
-Ồ, tiếp thị là một công việc vất vả mà lại rất bấp bênh. Sao cô không tìm một công việc ổn định hơn?- Giọng anh ra chiều ái ngại.
-Cháu cũng muốn vậy nhưng cháu chẳng quen biết. Cháu đang đi học thêm tiếng Anh. Chiều nay vậy là cháu bị mất buổi học…- Thật đúng giọng một em bé con nhà lành đang phấn đấu vượt lên hoàn cảnh.
-Cô có thích công việc văn phòng không?- Anh nghiêng người sang, nhìn thẳng vào mắt tôi mà hỏi.
Bàn tay đang cầm chiếc nĩa có găm miếng kiwi của tôi khựng lại. Tôi ngước lên, mở to mắt nhìn anh:
-Dạ, cháu thích lắm. Nhưng… cháu làm sao xin được…- Rồi tôi cúi mặt xuống, tỏ vẻ rất buồn bã, cam chịu.
-Làm sao xin được hả?- Anh lặp lại câu tôi nói, với một tiếng cười dòn vui vẻ.
Tôi lại tiếp tục ăn kiwi và dâu, rất tròn vai một em bé hồn nhiên và khờ dại.
Anh bấm remote chọn kênh ti vi và dừng lại ở một chương trình Animal Planet về rừng già Nam Mỹ. Lũ cá sấu đang bơi đến chờ ở đoạn eo sông, nơi bầy linh dương đầu bò sẽ lội qua trên hành trình thiên di. Cả một đoạn sông nhung nhúc linh dương và linh dương. Những hàm răng cá sấu lởm chởm vung lên, chỉ trong nháy mắt, những con linh dương bất hạnh biến mất dưới làn nước đục ngầu.
Sức sống hoang dại bên cạnh cái chết hoang dại…
Anh mỉm cười khi thấy tôi theo dõi ti vi một cách quá say sưa:
-Cô có thích chiều mai lại đến đây xem ti vi không?
Tôi làm như chợt nhớ:
-Chết, cháu vô ý quá. Chú đi làm về còn phải nghỉ ngơi. Cháu cám ơn chú nhiều. Nếu không gặp chú, chẳng biết cháu ra sao rồi…
-Hũu duyên thiên lý năng tương ngộ, đúng không cô?
Anh không giấu được nỗi hân hoan trong giọng nói. Đưa tôi ra sân, đến cạnh chiếc Attila đã được tài xế sửa sang lau chùi tinh tươm, anh hỏi tên, đưa tôi tấm cạc và bắt tay tôi:
-Nếu cô thích công việc văn phòng thì sáng mai đến công ty tôi.
Tôi đọc lướt những dòng chữ trên cạc:
-Chú là tổng giám đốc! Vậy mà sao chú dễ gần quá, sao chú tốt quá.
Câu sau tôi đã nói rất thật. Tôi không nghĩ mọi chuyện lại thuận buồm xuôi gió đến thế, không nghĩ ngay lập tức tôi đã đến rất gần mục tiêu, không nghĩ anh có thể tin người đến độ ngây thơ làm vậy.
Tối đó, tôi không hẹn với bất kỳ thằng đàn ông nào. Tôi muốn mình có chút cảm giác thanh sạch khi đến gặp anh vào sáng hôm sau.
***
Tôi được thế vào chỗ của cô nhân viên văn phòng chuẩn bị xuất ngoại theo chồng. Thật không còn gì tốt đẹp hơn. Tôi đã tỏ ra vô cùng siêng năng chịu khó ngay từ ngày đầu. Sáng nào tôi cũng có mặt sớm nhất và chiều nào cũng là ngưòi cuối cùng rời phòng. Tôi biết anh vẫn kín đáo theo dõi mình, và đúng là chỉ sang tuần thứ hai, anh đã có mặt bên bàn làm việc của tôi vào cuối giờ chiều:
-Cô Mai đúng là một nhân viên gương mẫu. Chiều nay cô có đi học tiếng Anh không?
Suýt nữa tôi đã quên mất chi tiết bịa đặt hôm ở nhà anh. Nhưng tôi nhớ ra ngay:
-Dạ không, hôm nay cháu không có giờ.
-Thế tôi có thể mời cô đi cà phê không?
Cá cắn câu rồi, tôi kết luận rất nhanh.
-Dạ, cháu cũng không hay ngồi cà phê lắm. Cháu thích về nhà chú xem ti vi hơn.
Anh cười thành tiếng:
-Cô Mai đúng là đặc biệt. Tuổi cô người ta ngồi cà phê suốt ngày.
Anh bảo tài xế chạy xe Attila của tôi, còn anh tự lái xe đưa tôi về. Bước vào căn biệt thự xinh đẹp lần thứ hai, tôi không kìm được sự thích thú:
-Nhà chú quá tuyệt vời. Chú đúng là người có tâm hồn nghệ sĩ.
-Sao cô Mai lại hào phóng lời khen với tôi thế?- Anh cười rất vui.
-Vì chú rất có óc thẩm mỹ, không giống mấy ông nhà giàu mới nổi học làm sang…
Nói chưa hết câu, tôi vội bưng miệng lại:
-Chết, cháu nói bậy rồi.
Anh lại cười. Hình như điều gì tôi nói cũng khiến anh cười được:
-Cô bảo nhà giàu mới nổi là sao? Cứ nói thật tôi nghe đi.
Thế là tôi tuôn ra bằng hết những gì đã được nghe được biết về các ông xuất thân quê kệch, chức to, tiền nhiều mà hiểu biết ít, vợ con nhà cửa xe cộ đều cố khoe mẽ trông như đồ hàng mã, trong khi nhà anh mọi thứ rất thanh tao lịch sự, từ đồ dùng cho tới cây cảnh, từ trong nhà ra tới sân vườn… Tôi càng nói càng hăng, càng bốc, càng khiến anh cười ngất. Cuối cùng anh cũng kiềm được cơn cười lại để khen:
-Cô Mai còn trẻ mà cũng thâm thúy lắm.
-Như vậy là chú bảo cháu già trước tuổi phải không…
Anh lặng thinh không trả lời, nhưng lại tiếp tục bằng một câu hỏi khác:
-Gia đình cô Mai đông anh em không?
-Cháu chỉ có một em gái thôi. Em cháu cũng đã đi làm.
-Thế ba má cô còn khỏe chứ?
-Dạ, ba má cháu vẫn làm vườn…
Tôi vẽ ra câu chuyện về một gia đình thanh bạch với cha mẹ là người lao động nghèo đã cố gắng lo cho con cái học hành. Tôi lạ gì chuyện người tốt việc tốt vẫn in đầy trên các báo.
***
Tôi đã sớm biết mình xinh đẹp từ năm lên bốn. Ai gặp tôi cũng vuốt tóc, bẹo má, và trầm trồ:
-Con bé xinh quá.
Lớn hơn một tí, tôi nghe các chú chạy bàn trong quán phở bảo nhau:
-Đứa nào muốn hôn nó thì hôn bây giờ đi, kẻo lớn lên nó không cho đụng vào đâu.
Các chú tha hồ bồng bế và hôn hít tôi. Và trong khi mẹ bận rộn với công việc rửa tô trong bếp, tôi ngồi chóc ngóc trên chiếc ghế đẩu cạnh nồi phở. Các chú bưng phở đi qua đi lại, chốc chốc lại hỏi:
-Bé Mai thích ăn phở gì? Tái gân hay tái nạm?
Tôi nói đại một tên vì tôi nào biết tái gân nạm là gì. Nhưng dù tôi có trả lời thế nào thì cái tôi nhận được vẫn chỉ là một cọng giá hoặc cọng hành. Có chú còn đưa cho tôi lát ớt để được cười rũ ra thấy tôi hấm hứ vùng vằng quăng đi. Thỉnh thoảng lắm, tôi mới nhận được một rẻo bò viên nhỏ đến nỗi dù rất muốn nhơi nó thật lâu trong mồm, tôi đã chẳng thể nào làm được, bởi nó gần như trôi tuột xuống cổ ngay tức thì.
Tôi quen với chuyện bị đánh lừa tới mức chẳng bao giờ thắc mắc trước việc nói và làm không giống nhau của người lớn. Tôi thấy chuyện đó rất bình thường, gần như tất nhiên.
Trong thế giới trẻ con của mình, tôi lại bắt chước chơi trò chơi của người lớn. Năm lớp sáu, trong giờ ra chơi, tôi hỏi cậu bạn ngồi cùng bàn:
-Bạn muốn cầm tay mình hay muốn mình cầm tay bạn?
Cậu bạn mắt to da trắng môi đỏ này trông đúng là một công tử con nhà. Tôi biết cậu ta thích tôi, vì thế cậu ta trả lời:
-Mình thích cầm tay bạn.
Vậy là tôi đưa tay ra và thay vì để yên cho cậu ta cầm, tôi phát vào tay cậu ta rõ đau. Sau đó, tôi lại hỏi và khi cậu ta trả lời ngược lại, thay vì cầm tay cậu ta, tôi lại đấm lên đó.
Đừng bao giờ chấp nhận những đề nghị người khác đưa ra mà cứ chủ động quyết định theo ý mình. Đó là kết luận của tôi.
***
Sáng này anh thức dậy mà không yêu tôi, cũng không cả âu yếm. Anh gối đầu lên cánh tay tôi và mở mắt trừng trừng nhìn lên trần nhà, vẻ bần thần.
-Cặp yến phụng mới mua đẻ được hai trứng rồi anh.
-Chắc bọn nó có nghe ngóng được gì đó.
-Mấy chậu lan hài cũng nở hoa rồi.
-Nếu không sao bọn nó không giới thiệu đầy đủ chức vụ của anh. Có lẽ bọn họ định thay đổi gì đó nên bọn này nghe hơi nồi chõ…
-Sáng này em sẽ đi mua thêm pyjama cho hai bố con và mua ba lô mới cho Quan Sang đi học. Em đã hứa với con rồi.
-Đằng sau chuyện này là gì, anh chịu không đoán được.
Vợ chồng tôi vẫn trò chuyện với nhau kiểu thế này, đã mấy năm nay. Chỉ khi nào biết chắc anh đã ngủ say, tôi mới lựa những lời cần nói nhất rót vào tai anh, thay vì nói lúc anh đang thức. Tôi luôn hy vọng những điều mình nói sẽ xuyên qua giấc ngủ, lọt vào đầu anh. Bởi vì lúc anh thức, không cách gì chúng tôi trò chuyện cùng nhau. Chẳng bao giờ anh chịu nghe tôi tôi nói quá hai câu. Anh luôn cho rằng mình biết đích xác phải làm gì, vì anh hiểu rõ cuộc sống này hơn tôi,và luôn coi ý kiến tôi chỉ như lời con trẻ. Ban đầu tôi rất giận dỗi vì điều ấy, nhưng về sau tôi hiểu là có hờn giận thì cũng chỉ mất thì giờ. Và từ đó, mỗi người trong chúng tôi cứ việc nói mà chẳng cần quan tâm đến phản ứng của người kia. Chỉ cần nói điều muốn nói, như một cách thông báo.
-Em nghĩ sao? Có chuyện gì không?
Anh lay vai tôi để buộc tôi phải tham gia vào chuyện. Anh đã thực sự căng thẳng, thắc thỏm mãi bởi trong cuộc họp quan trọng ngày hôm trước, người ta chỉ giới thiệu anh với duy nhất một chức danh.
-Em nghĩ, chắc người ta quên, hoặc người ta lược bớt chức vụ cho đỡ dài dòng.
-Nhưng những người khác vẫn được giới thiệu đầy đủ… Không thể lơ mơ như em được. Bọn này anh quá rành mà- Giọng anh đầy bức xúc. Rồi anh hỏi tôi- Thế sáng này em thích ăn gì, bíp- tết hỏa diệm sơn hay phô- ma Pháp?
-Em ăn phở.
-Phở Pasteur hay Phở 24?
-Phở Nguyễn Du.
-Thì Nguyễn Du.
Anh nói vuốt đuôi rồi ngồi lên, đi vào phòng tắm.
Tôi nhìn theo anh, tự hỏi tại sao chồng tôi cứ mãi vật vã khổ sở vì một điều chẳng có nghĩa lý gì như thế?
***
Sáu tháng sau ngày cưới, tôi sinh một đứa con trai hai ký chín. Da nó phẳng phiu, mặt nó mũm mĩm, tay chân nó tròn trịa dễ thương, và anh không ngớt xuýt xoa:
-Hai tai nó giống y tai anh, cả hai bàn tay nữa, em thấy không…
-Không giống anh thì còn giống ai- Tôi hùa theo, nhưng không thể không tự hỏi liệu anh có ẩn ý gì không.
Cô bạn từng cặp kè cùng tôi ở bất cứ cuộc vui nào trước đây, khi đến thăm tôi đã kêu toáng lên:
-Ê, con so sinh non mà sao bự vậy? Bộ ông tổng giám đốc nhà mày thuộc giống ngắn ngày hả?
Tôi thụi nó một cái:
-Đồ quỷ, mày tính đốt nhà tao hả?
-Nhà tranh dễ đốt chớ biệt thự khó đốt lắm. Mà này, bộ lão không có ý kiến ý cò gì sao?
-Thấy ổng vui lắm, còn trong bụng ổng ra sao có trời mới biết.
-Mày đừng coi thường. Mấy lão già thâm căng cố đế lắm- Nó dặn dò tôi.
Quả thật tôi chẳng đoán được đằng sau vẻ phấn chấn thái quá của anh có còn gì nữa không. Khách nào đến thăm, anh cũng khoe “tai và tay chân chú nhóc giống hệt tôi”. Lúc nào anh cũng lăng xăng cười nói đúng như một ông bố già sinh được quý tử.
Con trai của anh với người vợ trước đang du học ở Mỹ. Đã hơn hai mươi năm, nhà anh mới lại có tiếng khóc trẻ con.
Ngày này sang ngày khác, tôi dần yên tâm thấy anh yêu quý thằng bé rất thật lòng. Từ chuyện đặt tên đến việc chăm sóc, bú mớm của nó, anh luôn chọn những gì tốt nhất.
Khi tôi thắc mắc sao lại đặt tên con là Quan San, anh cả cười, mắng yêu tôi:
-Bà mẹ trẻ này ít hiểu biết quá. Không phải Quan San muôn dặm đâu. Tôi ngu gì đày con tôi ra biên ải. Tên con tôi là Quan, nghĩa là làm quan, và phải là Quan Sang. Quan mà không Sang thì chỉ là thứ nhà giàu mới nổi học làm sang, đúng không mẹ nó?
Anh cười khanh khách, có vẻ rất khoái trá.
Tôi không cười. Trong tôi bỗng nhoi nhói một cảm giác thật lạ. Người cha này quá tốt. Nhưng vẫn có gì đó trong anh tôi không sao hiểu được.
***
Khi tôi báo tin có thai, anh có vẻ khựng người, chỉ một giây. Nhưng anh lập tức bộc lộ niềm vui cuồng nhiệt bằng vòng tay ghì siết lấy tôi:
-Em có chắc không?
-Chắc mà. Em đã thử que rồi.
-Vậy thì cưới ngay.
Anh bế bổng tôi lên, quay tròn mấy vòng. Và khi anh dừng lại, tôi thấy mắt anh ngân ngấn nước. Trong tôi gợn lên một xúc cảm rất lạ lùng. Tôi không phân biệt được đó là sự áy náy, lòng biết ơn, hay cái gì như là mầm mống của tình yêu…
Bởi tôi biết rõ đứa con ấy không phải của anh. Trong thời gian lui tới nhà anh, tôi vẫn không dứt bỏ hẳn nếp sống cũ của mình. Tôi không quen thiếu đàn ông và những trò vui buổi tối. Những công tử quen tên nhẵn mặt trong giới ăn chơi của tôi, ai cũng đẹp mã, sang cả như vua, cũng xài và thải đàn bà cùng với cung cách hoang phí tàn bạo như thế. Tôi biết rõ sắc đẹp của mình chỉ đủ để các chàng đưa tôi vào bộ sưu tập và bỏ tiền cung phụng tôi ăn xài, chứ chẳng bao giờ có thể hy vọng điều gì hơn. Xuất thân của tôi quá thấp so với gia thế của họ, và tôi cũng đã quá thâm niên trong thế giới phù phiếm này. Hai mươi sáu tuổi với mười năm lăn lóc, tôi thấy mình đã chán chê như một người già.
Đám cưới linh đình của tôi với anh hầu như chỉ có hai loại khách: khách của anh gồm toàn những ông to bà lớn, và họ chẳng thèm che giấu sự tò mò lộ liễu khi ngắm nghía cô vợ quá trẻ đẹp của anh. Còn khách của tôi toàn dân chơi trẻ trung, sành điệu. Các bạn gái tôi thướt tha kiều diễm không kém các hoa khôi, người mẫu, thỉnh thoảng lại đến thì thào vào tóc tôi: “Ê, kiếm đâu ra ông chồng quá đã vậy?”. Các chàng tình hờ lâu năm của tôi cũng không kiềm được chút đành hanh: “Em thật đúng là cao thủ!”.
Bởi vì, anh chính là loại người cùng một đẳng cấp với cha mẹ họ. Chính từ các vương tôn công tử này mà tôi đã nghe đã biết đến anh và từ đó đã lên kế hoạch để chinh phục anh.
Phải, gia đình tôi nghèo, mẹ tôi đi rửa bát thuê, nhưng tôi xinh đẹp, thông minh, và tôi luôn biết rõ mình muốn gì.
***
Tôi làm rất tốt vai trò bông hoa trang trí bên anh ở bất cứ đâu. Trong những buổi cúng giỗ linh đình của gia tộc nhà anh. Trong những dịp long trọng mà madame tổng giám đốc trẻ luôn được sự chiếu cố nhiều nhất của quan khách. Trong tổng công ty của anh, nơi các cô gái trẻ đẹp chỉ có thể chiêm ngưỡng tôi từ một khoảng cách không thể vượt qua…
Trong thế giới hưởng thụ không giới hạn của chúng tôi dạo trước, anh đã được mang ra cười nhạo như là một đại gia cù lần khốn khổ chẳng giống ai, chẳng bao giờ dám bén mảng đến các thế giới vi vu đầy hoan lạc cho dù đã góa vợ mười năm. Còn trong thế giới quan chức của anh bây giờ, không còn chuyện gì thích thú để xầm xì dòm dỏ hơn việc cô gái trẻ đẹp tung tăng là tôi đã lấy một Cáy- đại- nhân nhiều tuổi hơn cả bố mình làm chồng.
Với tôi, tất cả chẳng là gì hết. Ai muốn nói gì là việc của họ, tôi không quan tâm. Điều tôi muốn tôi đã làm được: lấy được chồng, lại là ông chồng sang trọng giàu có, sau khi đã vung vãi cả mười năm thanh xuân nhất vào các trò vui không giới hạn.
Đó là cách hay nhất tôi trả lời với lũ đàn ông quen biết vẫn thản nhiên rãy tôi ra sau khi đã tha hồ tận hưởng, là cách mà tôi bước đi trong cuộc đời này, theo kiểu của mình.
***
-Đuổi những chuyện nhảm nhí ra khỏi đầu đi, ông già nhiều chuyện. Vợ thì yêu mình thế. Con thì hay ăn chóng lớn thế… Người ta nói nghé ai mặc kệ, miễn sao trâu mình mà…
Tôi chưa nói hết câu, đã thấy anh nằm xoay người lại, mở mắt nhìn tôi. Người tôi đơ cả ra. Vậy là tối nay anh không dùng Seduxen? Hay anh có dùng mà không hiệu quả?
-Nằm xuống đây với anh.
Tôi lập cập nằm xuống trong trạng thái dở tỉnh dở mê. Anh có nghe được câu cuối cùng tôi nói?
-Em biết không, sau cải cách ruộng đất, cả dòng họ nhà anh trắng tay, sát đất. Anh phải tìm cách thoát. Trong quân đội, cứ việc gì khó nhất, nguy hiểm nhất thì anh xung phong. Bao nhiêu năm trầy trật, rốt cuộc rồi anh cũng được vào đại học, được đi nghiên cứu sinh nước ngoài, và có một vị trí… Nhưng anh luôn sợ rồi lại có thể bị mất, mất hết…
Tôi chẳng biết phải nói gì, chỉ cố ôm anh thật chặt.
-Cám ơn em đã sinh con cho anh. Con anh sẽ phải có một cuộc đời khác bố…
Cùng với câu nói, nước mắt anh rơi xuống má tôi, nóng hổi. Và nước mắt tôi cũng rơi.
-Em xin lỗi anh…
-Sao lại xin lỗi…
-Em đã dối anh. Quan Sang không phải con anh- Không hiểu sao tôi có thể nói ra sự thật một cách dễ dàng đến thế. Có lẽ việc được anh san sẻ nỗi đau lớn đã khiến tôi muốn làm điều gì đó thật tốt đẹp với anh.
-Em không phải xin lỗi. Anh đã biết trước mà…
Anh kéo tôi vào lòng, ôm tôi bằng cả hai tay. Nằm vắt trên ngực anh, nghe rõ tiếng tim anh đập dồn dập, tôi không thể phân định được tâm trạng mình. Giọng anh vẫn rất dịu nhẹ:
-Anh đã có hai con trai, anh còn muốn gì hơn…
-Không người nào tốt với em như anh… Em sẽ… em sẽ đẻ thêm con, anh nhé…
Tôi nói thành lời những ý nghĩ vừa hiện ra trong đầu. Tôi sẽ bù đắp cho anh bằng mọi cách...
-Em biết không, ngay cả Quan Vinh cũng đâu phải con anh… - Giọng anh nghe cứ nhỏ dần đi.
-Anh nói sao?
Tôi ngồi phắt lên, nhìn anh không chớp.
-Chị ấy ngoại tình hả anh?
Anh chỉ lẳng lặng kéo tôi nằm xuống lại. Không hề có một lời nào. Sờ tay lên mặt anh, tôi chỉ thấy đầm đìa nước mắt.
Rất lâu, như cả một thế kỷ. Rồi anh lại nói, như thể với chính mình:
-Đời người qua nhanh quá. Thoáng một cái năm mươi năm… Vậy mà sao nỗi sợ vẫn còn nguyên đó…
Tôi ôm anh chặt hơn, như đang chở che cho một em bé cần nương tựa.
-Đừng sợ nữa, có em đây mà.
-Anh luôn cảm thấy mình nhỏ bé, yếu hèn, thua cuộc…
Tôi hôn lên đôi mắt ướt đầm, đôi môi đang nói những lời như mê sảng, hôn lên gương mặt nát nhàu đau khổ của anh:
-Chôn mọi thứ tệ hại ấy đi. Đừng để nó ám anh suốt đời như thế.
Lại một thế kỷ nữa trôi qua. Rồi có tiếng con trai tôi vừa chạy vào phòng vừa gọi.
-Mẹ ơi… Bố ơi…
-Vào đây, con trai…
Anh ngồi dậy, chạy đến bế Quan Sang lên, hôn trơ trất khắp người thằng bé. Nhìn thấy cảnh ấy, tôi tự dưng nhắc lại câu đã nói:
-Em sẽ đẻ thêm con, anh nhé…
Anh ôm quàng cả tôi vào trong tay.
-Đừng băn khoăn nữa em… Anh không thể có con được đâu. Anh bị di chứng quai bị từ nhỏ mà…
Điều anh tiết lộ khiến tôi sững người ra, chợt hiểu hết mọi lẽ từ trước đến nay, và trong tôi bỗng dâng trào cơn giận.
-Vậy ra anh đã lừa em, anh đã đóng kịch với em… -Tôi vừa giật áo anh vừa kêu.
-Anh không lừa em. Anh thèm có đươc sự mạnh mẽ của em. Em có một sức mạnh mà anh không thể có. Không ai có thể ngăn được em khi em muốn…
Trời ơi, bấy lâu nay tôi vẫn yên chí mình là kẻ đã quyết định mọi chuyện. Thì ra, tôi vẫn chỉ là một con bé ngơ ngáo, thô thiển đầu óc. Chính anh mới là người điều khiển tôi, là người quyết định mọi việc, bằng sự câm lặng của mình. Một sự câm lặng đã chôn cuộc đời anh suốt mấy mươi năm…
Tiếng anh lại rơi vào tai tôi như từ một nơi xa lắm:
-Ai cũng nghĩ anh đã có trong tay tất cả. Ngay cả em cũng thế. Chỉ mình anh biết rõ là không phải… Anh là kẻ chẳng có gì... Thực sự không có gì hết... Một cuộc đời thất bại… Hoàn toàn thất bại…
Buổi tối này quả thật tôi không hề chờ đợi. Cuộc sống này vượt ra ngoài hình dung của tôi, kẻ luôn xem mình là trung tâm của vũ trụ, luôn nghĩ mình biết mình cần gì và biết cách để đạt được điều muốn có.
Tôi chỉ còn biết xuôi tay đứng yên, im lặng…
Vậy thật ra tôi là ai, và anh là ai, trong cái cõi sống hư hư thực thực chẳng thể phân biệt này?