Câu đối tưởng nhớ nhà văn Bùi Ngọc Tấn

Hà Sĩ Phu

  - Thời mạt kỳ, gien biến đổi gien,

         đường vạn nẻo lòng tin vào thuở trước !

- Nghiệp cầm bút, ngọc trau chuốt ngọc,

      năm  hai nghìn chuyện kể với mai sau ! (*)

(*) "Thời biến đổi gien" và "Chuyện kể năm 2000" là hai tác phẩm của nhà văn Bùi Ngọc Tấn

Ghi chép ngày phát tang (19/12/2014):

Tối muộn hôm thứ 4, một người bạn nhắn tin cho tôi hỏi cuối tuần có“đi Hải Phòng thăm chú Tấn” được không, còn đang nhì nhèo chị đi thứ 5 hoặc thứ 6 đi để cả hai đi cùng nhau, thì sáng sớm hôm sau đã thấy chị nhắn tin “chú Tấn mất rồi”. Kế hoạch đi thăm đổi thành đi viếng.

Sớm thứ 6, lúc đến 53 Nguyễn Du đã thấy nhà giáo Phạm Toàn, giáo sư Chu Hảo, nhà thơ Minh Hà cùng mấy người bạn trong nhóm Cánh Buồm sẵn sàng lên xe đi Hải Phòng. Chị bạn đưa cho tôi gói xôi, bảo ăn đi tí còn chào chú Tấn. … Một lát sau TS Nguyễn Xuân Diện, nhà văn Nguyễn Xuân Khánh, nhà giáo Vũ Thế Khôi tới. Nguyễn Xuân Khánh cười hiền như ông bụt:

- Tớ đến đây từ 6 giờ, không thấy ai lại đi bộ sang Hội nhà văn.

- Ôi bác ơi, 6h30 cơ mà!

- Thằng này (chỉ Phạm Toàn) nó hẹn tớ 6 giờ đấy chứ!

Hai ông cụ đã ngoài 80 trêu chọc nhau như trẻ nhỏ. Lúc trên xe, Phạm Toàn nói: “Tấn bảo ai đi trước là sướng! Cu cậu nhanh chân hơn chúng mình rồi!”

Xe đưa cả nhóm tới đầu ngõ 800, phố Thiên Lôi đã thấy từng nhóm cảnh sát giao thông túc trực, phân luồng. Nắng chói chang như mùa hè. Vừa xuống xe, đang loay hoay tìm biển chỉ dẫn chỗ để xe, đã thấy được chụp ảnh ghi hình từ xa, một người cười: “Ái chà, Hải Phòng chu đáo, tận tình ghê nhỉ!” Lúc đi gần, mình giơ máy ảnh lên chụp hình đáp lễ thì nhận được một cái lườm sắc lẻm, chắc người ta hay xấu hổ.

Đến đám tang không nghe thấy tiếng kèn trống ỉ eo ầm ĩ. Mấy vòng hoa nhóm đã đặt sẵn từ lúc còn đang trên đường được mang tới xếp ngay ngắn cạnh tường. Cả nhóm dừng lại chờ nhà thơ Dương Tường, nhà văn Nguyên Ngọc. Chuẩn bị vào viếng thì thấy chữ trên vòng hoa của Văn đoàn độc lập, Diễn Đàn Paris biến mất tự lúc nào [ngày hôm sau, 20/12, vòng hoa của Diễn đàn Xã hội Dân sự mà TS Nguyễn Quang A đặt viếng cũng chịu chung số phận – kịch bản hệt như trong đám tang luật gia Lê Hiếu Đằng một năm trước ở Sài Gòn – Văn Việt]. Mình ngẩn người, không biết chú Tấn có thấy buồn cười không nhỉ? Một người bạn bảo: thấy bác Nguyên Ngọc cầm vòng hoa là người ta biết của Văn đoàn rồi! Phạm Xuân Nguyên thì mang cả vòng hoa của Hội Nhà văn Hà Nội và vòng hoa đề tên riêng Phạm Xuân Nguyên, Nguyễn Quang Lập tới. Người gọi loa xướng to tên người vào viếng, gia đình Hoàng Hưng, rồi Nhóm Cánh Buồm đến Văn đoàn độc lập, Diễn đàn Paris thì thấy bên cạnh có người ơ lên rồi lại nghe một người bảo “Đọc rồi thì thôi, cứ kệ!” Dòng người lặng lẽ đi vào, cúi mình trước hương hồn nhà văn đất cảng.

Quay trở ra, nhà văn Nguyễn Xuân Khánh băn khoăn “Mấy ngày cuối chắc Tấn đau lắm?” Bà Bích – vợ nhà văn Bùi Ngọc Tấn nhẹ nhàng: “May sao hai hôm cuối lại bớt đau anh ạ. Anh Tấn mừng là đã làm xong việc cần làm rồi, không còn lo lắng, nuối tiếc gì nữa!” “Thế là mừng rồi!”

Thật mừng cho Bùi Ngọc Tấn, và mừng cho chúng ta, bởi ông đã viết ra những điều muốn viết. Trên đường về, tôi lên lịch chờ ngày được đọc “Thời biến đổi gien”, hẳn sẽ sớm thôi.

Ảnh:

- Nhà văn Nguyên Ngọc đưa vòng hoa của Ban VĐ VĐ ĐL VN vào viếng nhà văn BNT

- Những vòng hoa bè bạn và bạn đọc: gia đình nhà thơ Hoàng Hưng, nhóm Cánh Buồm (bên cạnh là vòng hoa của Diễn Đàn Paris cũng bị giật mt băng kính viếng), bạn đọc trang web Hiệu Minh.

Bài và ảnh: Thảo Đinh