Danh ngôn
Trong mọi cộng đồng, chúng ta cần một nhóm thiên thần gây rối.
We need, in every community, a group of angelic troublemakers.
(Bayard Rustin – trích bài phát biểu tại New York City 1963)
Trong mọi trường hợp, chắc chắn rằng sự thiếu hiểu biết, đi kèm với quyền lực, là kẻ thù tàn bạo nhất có thể có của công lý.
It is certain, in any case, that ignorance, allied with power, is the most ferocious enemy justice can have.
(James Baldwin - No Name in the Street 1972)
Các cuộc cách mạng và các cá nhân có thể bị giết hại, nhưng bạn không thể giết chết các ý tưởng.
While revolutionaries and individuals can be murdered, you cannot kill ideas.
(Thomas Sankara, một tuần trước khi bị ám sát, 1987)
Không có cảm giác nào cô đơn hơn việc bị chính đất nước mình trục xuất.
There's not a more lonely feeling than to be banished by my own country.
(Kiyo Sato – Kiyo’s Story 2009)
Ban Biên tập
Địa chỉ liên lạc:
1. Thơ
tho.vanviet.vd@gmail.com
2. Văn
vanviet.van14@gmail.com
3. Nghiên cứu Phê Bình
vanviet.ncpb@gmail.com
4. Vấn đề hôm nay
vanviet.vdhn1@gmail.com
5. Thư bạn đọc
vanviet.tbd14@gmail.com
6. Tư liệu
vanviet.tulieu@gmail.com
7. Văn học Miền Nam 54-75
vanhocmiennam5475@gmail.com
Tra cứu theo tên tác giả
- A. A. Fadeev
- A. Puskin
- A. T.
- Abdulrazak Gurnah
- Abraham F. Lowenthal
- Ace Le
- Ace Lê
- Adam Gopnik
- Adonis
- Adrian Horton
- Agi Mishol
- Ajar
- Akiko Miki
- Alain Guillemin
- Alan Phan
- Alăng Văn Gáo
- Alăng Văn Giáo
- Aldous Huxley
- Aleksandr Griboedov
- Alesandr Blok
- Alex Marshall
- Alex Smith
- Alex Thai
- Alex-Thái Đình Võ
- Alexander Fadeev
- Alexander Solzhenitsyn
- Alexandra Alter
- Alexandre FERON
- Alice Munro
- Alina Lesik
- Alison Flood
- Allen Ginsberg
- Amanda Gorman
- Amartya Sen
- Amelia Glaser
- Amos Oz
- An Nam
- Anatole France
- Anatoly Gavrilov
- Anders Olsson
- André Breton
- André Menras
- André Menras – Hồ Cương Quyết
- André Menras Hồ Cương Quyết
- Andrea Hoa Pham
- Andrea Kendall-Taylor
- Andreas Fulda
- Andreas Wimmer
- Andrew Postman
- Andy Cao
- Anh Anh
- Anh Hồng
- Anh Hồng (nhà thơ)
- Ánh Liên
- Anh Nhi
- Anh Văn
- Anika Zeller
- Anna Akhmatova
- Anna Maria Bracale Ceruti
- Anna Mitchell
- Anne Carson
- Anne Hébert
- Anne Henochowicz
- Annie Ernaux
- António Jacinto
- Antôn Nguyễn Trường Thăng
- Archimedes L.A. Patti
- Arlette Quỳnh Anh Trần
- Arnold Schwarzenegger
- Arthur Koestler
- Arty Abel
- Arvind Subramanian
- Augustina
- Aurélie Coulon
- Aurelien Breeden
- Ba Sàm
- Bá Thụ Đàm
- Bạch Cúc
- Bạch Hoàn
- Bách Mỵ
- Bách Thân
- Bạch X. Phẻ
- Bạch Xuân Phẻ
- Bakhtin
- Ban Mai
- Bàn Văn Thòn
- Ban Vận động Văn đoàn Độc lập Việt Nam
- Bảo Huân
- Bảo La
- Bảo Nhi Lê
- Bảo Ninh
- Bảo Phác
- Bão Vũ
- Barbara Demick
- Bashô
- Batrioldman
- Bauxite Việt Nam
- Bắc Đảo
- Bắc Phong
- Bằng Việt
- BB Ngô
- Bei Dao
- Benjamin Péret
- Benjamin Ramm
- Bertolt Brecht
- Bertrand Russell
- Bettina Rheims
- Bích Ngân
- Biếm họa
- Biên Cương
- Biệt Hiệu
- Bilahari Kausikan
- Billy Collins
- Bình Nguyên Lộc
- Brahma Chellaney
- Branko Milanovic
- Brett Reilly
- Brian Pascus
- Brian Wu
- Brice Pedroletti
- Brodsky
- Bryan
- Bùi An
- Bùi Bảo Trúc
- Bùi Bích Hà
- Bùi Chát
- Bùi Chí Trung
- Bùi Chí Vinh
- Bùi Công Thuấn
- Bùi Công Trực
- Bùi Đức Lại
- Bùi Giáng
- Bùi Hải Quảng
- Bùi Hoàng Tám
- Bùi Hoằng Vị
- Bùi Huệ Chi
- Bui Huy Hoi Bui
- Bùi Mai Hạnh
- Bùi Mạnh Hùng
- Bùi Mẫn Hân
- Bùi Minh Quốc
- Bùi Ngọc Tấn
- Bùi Quang Thắng
- Bùi Suối Hoa
- Bùi Thanh Hiếu
- Bùi Thanh Phương
- Bùi Thanh Tuấn
- Bùi Thụy Băng
- Bùi Tiến An
- Bùi Trân Phượng
- Bùi Trọng Hiền
- Bùi Văn Kha
- Bùi Văn Nam Sơn
- Bùi Việt Sỹ
- Bùi Vĩnh Phúc
- Bùi Xuân Bách
- Bùi Xuân Đính
- Bùi-Viết Văn Đức
- Bulgakov
- Bửu Chỉ
- C.D.
- Cái Lư Hương
- Cái Trọng Ty
- Cam Ly
- Cảnh Chánh
- Cao Bảo Vân
- Cao Bình Minh
- Cao Chi
- Cao Gia An
- Cao Hành Kiện
- Cao Huy Thuần
- Cao Kim Ánh
- Cao La
- Cao Quang Nghiệp
- Cao Tần
- Cao Thị Hồng
- Cao Thu Cúc
- Cao Việt Dũng
- Cao Xuân Hạo
- Cao Xuân Huy
- Carl Bildt
- Carl O. Schuster
- Carlos Assunção
- Carolyn Mary Kleefeld
- Cát Linh
- Cẩm Tú
- Cấn Thị Thêu
- Chan Phuong
- Chanh Tam
- Charles Bo
- Charles Bukowski
- Charles Simic
- Chau Doan
- Chân Minh
- Chân Pháp Xa
- Chân Phương
- Chân Xuân Tản Viên
- Châu Diên
- Châu Hải Đường
- Châu Hồng Thủy
- Châu Hữu Quang
- Chenn
- Chế Diễm Trâm
- Chế Lan Viên
- Chi Mai
- Chi Phương
- Chiêu Dương
- Chiêu Khiêm
- Chiharu Shiota
- Chim Hải
- Chim Trắng
- Chinh Ba
- Chính Tâm
- Chính Vĩ
- Chinua Achebe
- Chơn Không Cao Ngọc Phượng
- Christian Gampert
- Christian Welzel
- Christina Mary Hjortlund
- Christoph Giesen
- Christoph Sator
- Christopher Balding
- Christopher Goscha
- Christy Wampole
- Chu Dương
- Chu Hảo
- Chu Hoạch
- Chu Kim
- Chu Mộng Long
- Chu Quang Tiềm
- Chu Tử
- Chu Văn Lễ
- Chu Văn Sơn
- Chu Vĩnh Hải
- Chu Vương Miện
- Chu Xuân Diên
- Chung Le
- Claire Simon
- Clay Phạm
- Concepcion de Leon
- Connie Hoàng
- Cora Engelbrecht
- Costica Bradatan
- Cổ Ngư
- Cù An Hưng
- Cù Huy Hà Vũ
- Cù Mai Công
- Cù Tuấn
- Cung Minh Huân
- Cung Tích Biền
- Cung Trầm Tưởng
- D. S. Likhachev
- Da Màu
- Dạ Ngân
- Dạ Thảo Phương
- Dã Tượng
- DAD
- Dadolin Murak
- Damien Keown
- Dan Bilefsky
- Dan Slater
- Dana Gioia
- Danh ngôn
- Dani Rodrik
- Daniel Halpern
- Daniel Hautzinger
- Daron Accemoglu
- David Brown
- David Gascoyne
- David Marchese
- David Weinberger
- Ðặng Thơ Thơ
- Demetrio Paparoni
- DEUTSCHE WELLE
- Di
- Di Li
- Diêm Liên Khoa
- Diễm Thi
- Diễm Tường
- Diễn đàn Thế kỷ
- Diệp Duy Liêm
- Diệp Huy
- Ðinh Cường
- Dino Buzatti
- Dipanjan Roy Chaudhury
- Dmitri Prokofyev
- Dmitry Burago
- Dmitry Muratov
- Doãn Cẩm Liên
- Doãn Mạnh Dũng
- Doãn Mẫn
- Doãn Quốc Sỹ
- Dominique Lemieux
- Donald Inglehart
- Donna Ashworth
- Ðỗ Quang Nghĩa
- Ðỗ Quyên
- Du Tử Lê
- Dung Nguyễn
- Dũng Phan
- Dũng Trung Kqd
- Dũng Vũ
- Duy Lam
- Duy Tân
- Duy Thanh
- Duy Thông
- Duyên Anh
- Dư Hoa
- Dư Kiệt
- Dư Thị Hoàn
- Dư Thu Vũ
- Dương Đại Triều Lâm
- Dương Đình Giao
- Dương Khánh Phương
- Dương Kiền
- Dương Ngạn
- Dương Nghiễm Mậu
- Dương Ngọc Thái
- Dương Như Nguyện
- Dương Phương Vinh
- Dương Thắng
- Dương Thiệu Tước
- Dương Thu Hương
- Dương Thuấn
- Dương Tú
- Dương Tường
- Dương Văn Ba
- Dylan Suher
- Đà Văn
- Đàm Hà Phú
- Đàm Hách Thành
- Đào An Khánh
- Đào Anh Kha
- Đào Công Tiến
- Đào Duy Anh
- Đào Hiếu
- Đào Lê Na
- Đào Ngọc Chương
- Đào Nguyên
- Đào Nguyễn
- Đào Nguyên Phương Thảo
- Đào Như
- Đào Phương Liên
- Đào Quang Toản
- Đào Tấn Phần
- Đào Thái Tôn
- Đào Thị Hương
- Đào Tiến Thi
- Đào Trung Đạo
- Đào Trường Phúc
- Đào Tuấn
- Đào Tuấn Ảnh
- Đào Văn Thuỵ
- Đào Văn Tiến
- Đào Vũ Anh Hùng
- Đặng Anh Đào
- Đặng Bích Phượng
- Đặng Chương Ngạn
- Đặng Đình Cung
- Đặng Đình Mạnh
- Đặng Hà
- Đặng Hải Sơn
- Đặng Hoàng Giang
- Đặng Hồng Nam
- Đặng Hùng Võ
- Đặng Hương Giang
- Đặng Hữu
- Đặng Mai Lan
- Đặng Mậu Tựu
- Đăng Nguyên
- Đặng Phùng Quân
- Đặng Quốc Thông
- Đặng Sơn Duân
- Đặng Thái
- Đăng Thành
- Đặng Thân
- Đặng Thị Hảo
- Đặng Thơ Thơ
- Đặng Tiến
- Đặng Tiến (Thái Nguyên)
- Đặng Trung Nghĩa
- Đặng Túy
- Đặng Văn Dũng
- Đặng Văn Hùng
- Đặng Văn Ngữ
- Đặng Văn Sinh
- Đặng Vũ Vương
- Đặng Xuân Thảo
- Đặng Xuân Xuyến
- Đằng-Giao
- Điểm Thọ
- Đinh Bá Anh
- Đinh Cường
- Đinh Hoàng Thắng
- Đinh Hùng
- Đình Kính
- Đinh Linh
- Đinh Ngọc Thu
- Đinh Phương
- Đinh Phương Thảo
- Đinh Quang Anh Thái
- Đinh Thanh Huyền
- Đinh Thị Như Thúy
- Đinh Trường Chinh
- Đinh Từ Bích Thuý
- Đinh Từ Bích Thúy
- Đinh Văn Đức
- Đinh Vũ Hoàng Nguyên
- Đinh Ý Nhi
- Đinh Yên Thảo
- Đoàn Ánh Thuận
- Đoàn Bảo Châu
- Đoàn Cầm Thi
- Đoàn Công Lê Huy
- Đoàn Hồng Lê
- Đoàn Huy Giao
- Đoàn Huyền
- Đoàn Khắc Xuyên
- Đoàn Lê Giang
- Đoàn Nhã Văn
- Đoàn Thanh Liêm
- Đoan Trang
- Đoàn Tùng Nguyễn
- Đoàn Tử Huyến
- Đoàn Việt Hùng
- Đoàn Xuân Kiên
- Đỗ Anh Hoa
- Đỗ Anh Tuấn
- Đỗ Cao Bảo
- Đỗ Duy Ngọc
- Đỗ Đức
- Đỗ Đức Đông Ngàn
- Đỗ Đức Hiểu
- Đỗ Hòa
- Đỗ Hoàng Diệu
- Đỗ Hồng Ngọc
- Đỗ Hồng Nhung
- Đỗ Hữu Chí
- Đỗ Kh
- Đỗ Kh.
- Đỗ Khiêm
- Đỗ Kim Thêm
- Đỗ Lai Thuý
- Đỗ Lai Thúy
- Đỗ Lê Anh Đào
- Đỗ Mạnh Hoàng
- Đỗ Minh Tuấn
- Đỗ Nghê
- Đỗ Ngọc
- Đỗ Ngọc Thống
- Đỗ Quang Nghĩa
- Đỗ Quang Vinh
- Đỗ Quý Toàn
- Đỗ Quyên
- Đỗ Quỳnh Dao
- Đỗ Thắng Cảnh
- Đỗ Thị Thu Trà
- Đỗ Thiên Anh Tuấn
- Đỗ Trí Vương
- Đỗ Trọng Khơi
- Đỗ Trung Quân
- Đỗ Trường
- Đỗ Tuyết Khanh
- Đồng Chuông Tử
- Đông Hoài
- Đông Hồ
- Đông Kha
- Đông Ngàn Đỗ Đức
- Đông Nghi
- Đức Ban
- Đức Đàm
- Đức Flying Bay
- Đức Hoàng
- Đức Lê
- Đức Phổ
- Đức Tâm
- Đức Tiến
- E.E. Cummings
- E.M. Chernoivanenko
- Eamonn Butler
- Eckart Kleßmann
- Eduardo Galeano
- Edward Hirsch
- Elena Pucillo Truong
- Elias Canetti
- Ellen Bass
- Eloisa Amezcua
- Emiel Roothooft
- Emmanuelle Jardonnet
- Eric Weiner
- Erica Frantz
- Erik Harms
- Erik Korling
- Euan Ward
- Evgheni Dobrenko
- F.N.
- Federico García Lorca
- Feliks Kuznesov
- Filip Lech
- Flanny O’Connor
- Florence Noiville
- Florian Altenhöner
- Francis Fukuyama
- Francis Fukuyma
- Frank Dikötter
- Frank O'Hara
- Frankfurt
- Fred Hiatt
- Friedrich Dürrenmatt
- Friedrich Nietzsche
- Fritz J. Raddatz
- Gabriel García Márquez
- Gaither Stewart
- Gaiutra Bahadur
- Gary Leupp
- Gặp gỡ và trò chuyện
- Georg Bönisch
- Georg Trakl
- George Burchett
- George Orwell
- George Perreault
- George Siemens
- Gerhard Will
- Germain Droogenbroodt
- Giang Dang
- Giang Lại Đức
- Giang Nam
- Giáng Vân
- Giáp Văn Dương
- Gideon Rachman
- Giuse Lê Công Đức
- Goethe
- Gonçalo Fernandes
- Gottfried Benn
- Graham Allison
- Grigory Yudin
- Günter Kunert
- Gyảng Anh Iên
- Hà Duy Phương
- Hà Dương Tuấn
- Hà Dương Tường
- Hà Đình Nguyên
- Hạ Đình Nguyên
- Hà Huy Sơn
- Hà Hương
- Hà Lệ Minh
- Hà Ngọc Hòa
- Hạ Nguyên
- Hà Nguyên Du
- Hà Nhân
- Hà Nhật
- Hà Phạm Phú
- Hà Quang Vinh
- Hà Sĩ Phu
- Hà Thanh Vân
- Hà Thế
- Hà Thị Minh Đạo
- Hà Thúc Sinh
- Hà Thủy Nguyên
- Hà Tùng Long
- Hà Tùng Sơn
- Hà Văn Thịnh
- Hà Văn Thùy
- Hà Vũ Trọng
- Hagi Kenaan
- Hai An Vu
- Hải Hạc
- Hải Ngọc
- Hai Thanh
- Han Dang
- Hàn Giang
- Han Kang
- Hàn Vĩnh Diệp
- Hạnh Nguyên
- Hạnh Phước
- Hạnh Viên
- Hannah Beech
- Hào Thiện Nhân
- Haruki Murakami
- Hân Hương
- Heiko Buschke
- Heinrich Heine
- Henri Michaux
- Henry David Thoreau
- Henry Wadsworth Longfellow
- Heriberto Araújo
- Hermann Hesse
- Hiền Trang
- Hiệp Ikaria
- Hiệu Minh
- Hiếu Tân
- Ho Lai-Ming
- Hòa Bình Lê
- Hoa Níp
- Hoài Hương
- Hoài Nam
- Hoài Phương
- Hoài Thanh
- Hoài Việt
- Hoài Ziang Duy
- Hoan Doan
- Hoàn Nguyễn
- Hoàng Ánh
- Hoàng Anh Tuấn
- Hoàng Cát
- Hoàng Cầm
- Hoàng Chí Hiếu
- Hoàng Chính
- Hoàng Cường Long
- Hoàng Dũng
- Hoàng Dương Tuấn
- Hoàng Đăng Khoa
- Hoàng Đỗ
- Hoàng Đông
- Hoàng Đức Truật
- Hoàng Hà
- Hoàng Hải Thủy
- Hoàng Hải Vân
- Hoảng Hãn
- Hoàng Hưng
- Hoàng Khởi Phong
- Hoàng Kim Oanh
- Hoàng Lại Giang
- Hoàng Lan
- Hoàng Lan Anh
- Hoàng Lan Chi
- Hoàng Lê
- Hoàng Lệ
- Hoàng Linh
- Hoàng Long
- Hoàng Mai Ðạt
- Hoàng Mạnh Hải
- Hoàng Minh Trí
- Hoàng Minh Tường
- Hoàng Nam
- Hoàng Nga
- Hoàng Ngọc Biên
- Hoàng Ngọc Hiến
- Hoàng Ngọc Nguyên
- Hoàng Ngọc Tuấn
- Hoàng Nguyễn
- Hoàng Nguyên Vũ
- Hoàng Nhơn
- Hoàng Nhuận Cầm
- Hoàng Phong Tuấn
- Hoàng Phủ Ngọc Tường
- Hoàng Quân
- Hoàng Quốc Hải
- Hoàng Thị Hường
- Hoàng Thị Thu Thủy
- Hoàng Thu Phố
- Hoàng Thúy
- Hoàng Thuỵ Anh
- Hoàng Tiến
- Hoàng Trung Thông
- Hoàng Tuấn Công
- Hoàng Tuấn Phổ
- Hoàng Tùng
- Hoàng Tuỵ
- Hoàng Văn Sơn
- Hoàng Việt
- Hoàng Vũ Thuật
- Hoàng Xuân Phú
- Hoàng Xuân Sơn
- Hoàng Xuân Tuyền
- Hoàng Yến
- Horst Bienek
- Howard Gardner
- Hồ Anh Thái
- Hồ Bạch Thảo
- Hồ Bất Khuất
- Hồ Diệu Vân
- Hồ Dzếnh
- Hồ Đắc Vũ
- Hồ Đình Nghiêm
- Hồ Hải Thụy
- Hồ Hữu Tường
- Hồ Minh Tâm
- Hồ Ngọc Đại
- Hồ Như
- Hồ Phú Bông
- Hồ Tịnh Tình
- Hồ Trường An
- Hồ Tú Bảo
- Hội những người ủng hộ GS. Chu Hảo
- Hồng Anh
- Hồng Hoang
- Hồng Lê Thọ
- Hồng Phú
- Huệ Hương Hoàng
- Huguette Bertrand
- Huong Nguyen
- Huy Cận
- Huy Đức
- Huy Tưởng
- Huyền Thương
- Huỳnh Duy Lộc
- Huỳnh Hoa
- Huỳnh Hữu Uỷ
- Huỳnh Hữu Ủy
- Huỳnh Kim Báu
- Huỳnh Kim Quang
- Huỳnh Lê Nhật Tấn
- Huỳnh Liễu Ngạn
- Huỳnh Ngọc Chênh
- Huỳnh Như Phương
- Huỳnh Sơn Phước
- Huỳnh Tấn Mẫm
- Huỳnh Thế Du
- Huỳnh Thục Vy
- Huỳnh Trọng Khang
- Huỳnh Tuấn Anh
- Hứa Chương Nhuận
- Hương Lan
- Hường Thanh
- Hương Thủy
- Hữu Danh
- Hữu Đông
- Hữu Loan
- Hữu Mai
- Hữu Phương
- Ian Bui
- Ian Johnson
- Igor Poglazov
- Ilza Burchett
- Inrasara
- Iris Radisch
- Isabella Kwai
- Issa
- Issac Bashevis Singer
- Italo Calvino
- Iya Kiva
- J. M. Lotman
- J.B Nguyễn Hữu Vinh
- Jacques Attali
- Jacques Prévert
- Jake Johnson
- James Borton
- James Daniel Spears
- James G. Zumwalt
- James Grossman
- James Joyce
- James Poniewozik
- James Stavridis
- James WrightJuan Felipe Herrera
- Janos Kornai
- Jared Carters
- Jason Lopata
- Jason Morris-Jung
- Jay Nordlinger
- Jaya K.
- Jean Chesnaux
- Jean d'Ormesson
- Jean Piaget
- Jean Przyluski
- Jean Toomer
- Jean-Jacques Brochier
- Jean-Jacques Roth
- Jean-Louis Rocca
- Jean-Luc Chalumeau
- Jean-Marc Roberts
- Jean-Patrick Géraud
- Jean-Paul Sartre
- Jefferson Cowie
- Jeffrey Hanfover
- Jeffrey Nall
- Jessica Swoboda
- Jessie Yeung
- Jiayang Fan
- Jimmy Carter
- Joan Hua
- João Guimarães Rosa
- Joaquin Nguyễn Hòa
- John Barrow
- John Cheever
- John Freeman
- John Keane
- John McCain
- Jon Fosse
- Jonathan Dee
- Jonathan London
- Jörg Wischermann
- Jorge Amado
- Jorge Luis Borges
- Joschka Fischer
- Josée Lapointe
- Joseph Wong
- Joseph Wright
- Josh Rogin
- Joshua Rothman
- Juan Pablo Cardenal
- Juan Pablo Cardenal & Heriberto Araújo
- Julia Cagé
- Julio Cortázar
- Jun’ichiro Tanizaki
- Kahil Gibral
- Kai Hoàng
- Kale
- Kalynh Ngô
- Kamel Daoud
- Kao Phú
- Kap Seol
- Karel Appel
- Karen Tongson
- Kate Chopin
- Kazuo Shiraga
- Kenneth Nguyen
- Keorapetse Kgositsile
- Kerstin Holm
- Kều Jang
- Kha Lương Ngãi
- Khái Hưng
- Khaly Chàm
- Khang Quốc Ngọc
- Khánh
- Khánh Bình
- Khánh Duy
- Khánh Ly
- Khánh Mai
- Khanh Nguyen
- Khanh Pham
- Khánh Phương
- Khánh Trâm
- Khánh Trường
- Khét
- Khế Iêm
- Khiêm Nhu
- Khổng Đức Thiêm
- Khuất Đẩu
- Khuê Phạm
- Khuyết Thư
- Kiệm Hoàng
- Kiến Văn
- Kiệt Anh Hùng
- Kiệt Tấn
- Kiều Duy Vĩnh
- Kiều Loan
- Kiều Mai Sơn
- Kiều Maily
- Kiều Phong
- Kiều Thị An Giang
- Kim Ân
- Kim Chi
- Kim Dung
- Kim Hạnh
- Kim Thúy
- Kim Trần
- Kinh Bắc
- Kính Hòa
- Klaus Wiegerefe
- Kúm
- Kurt-Martin Mayer
- Kỳ Duyên
- Kyoko Numano
- L. N. Tolstoy
- L. V. H.
- La Khắc Hoà
- La Khắc Hòa
- Lã Nguyên
- Lại Nguyên Ân
- Lam Điền
- Lam Ngọc
- Lam Thái Hòa
- Lan Nguyên
- Lang Anh
- Langston Hughes
- LAP
- Larry Diamond
- Lars Vargö
- Laura Cappelle
- Laurent Sagalovitsch
- Lawrence Ferlinghetti
- Lâm Chương
- Lâm Duyên
- Lâm Hạnh
- Lâm Lê
- Lâm Ngân Mai
- Lâm Quang Mỹ
- Lâm Thị Mỹ Dạ
- Leon Trotsky
- Leonard Cohen
- Lê An Thế
- Lê Anh Hoài
- Lê Anh Hùng
- Lê Ân
- Lê Bá Đảng
- Lê Bích Vượng
- Lê Chiều Giang
- Lê Công Định
- Lê Công Giàu
- Lê Công Tư
- Lê Ðình Nhất Lang
- Lê Dũng
- Lê Duy Nam
- Lê Đạt
- Lê Đăng Doanh
- Lê Đình Cai
- Lê Đình Khẩn
- Lê Đình Thắng
- Lê Đỗ Huy
- Lê Đức Dục
- Lê Đức Thôn
- Lê Giang Trần
- Lê Hải
- Lệ Hằng
- Lê Hiệp
- Lê Hoài Nguyên
- Lê Hoàng Diễm Trang
- Lê Hoàng Lân
- Lê Học Lãnh Vân
- Lê Hồ Quang
- Lê Hồng Hà
- Lê Hồng Hiệp
- Lê Hồng Lâm
- Lê Hùng
- Lê Hùng Vọng
- Lê Huyền Ái Mỹ
- Lê Huỳnh Lâm
- Lê Hữu
- Lê Hữu Khoá
- Lê Hữu Khóa
- Lê Hữu Nam
- Lê Kế Lâm
- Lê Khải
- Lê Kim Duy
- Lê Ký Thương
- Lê Lạc Giao
- Lê Luân
- Lê Mã Lương
- Lê Mai
- Lê Mai Lĩnh
- Lê Mạnh Chiến
- Lê Mạnh Đức
- Lê Minh Chánh
- Lê Minh Hà
- Lê Minh Hiền
- Lê Minh Khuê
- Lê Minh Phong
- Lê Ngân Hằng
- Lê Ngọc Luân
- Lê Ngọc Sơn
- Lê Nguyễn
- Lê Nguyễn Duy Hậu
- Lê Nguyễn Hương Trà
- Lê Nguyên Long
- Lê Nguyên Vỹ
- Lê Như Bình
- Lê Oa Đằng
- Lê Phan
- Lê Phú Khải
- Lê Quang
- Lê Quang Đức
- Lê Quảng Hà
- Lê Quang Hợp
- Lê Quang Thành
- Lê Quân
- Lê Quốc Anh
- Lê Quỳnh
- Lê Quỳnh Mai
- Lê Sa Long
- Lê Si Na
- Lê Sơn
- Lê Tất Đạt
- Lê Tất Điều
- Lê Thanh Dũng
- Lê Thanh Hải
- Lê Thanh Phong
- Lê Thanh Trường
- Lê Thân
- lê thi diem thuý
- Lê Thị Hồng Minh
- Lê Thị Huệ
- Lê Thị Hường
- Lê Thị Oanh
- Lê Thị Thấm Vân
- Lê Thiết Cương
- Lê Thiếu Nhơn
- Lê Thọ Bình
- Lê Thời Tân
- Lê Thời Thôi
- Lê Thu Hiền
- Lê Thúy Bảo Liên
- Lê Tiên Long
- Lê Trí Tuệ
- Lê Trinh
- Lê Trọng Nghĩa
- Lê Trọng Nguyễn
- Lê Trung Tĩnh
- Lê Trường Thanh
- Lê Tuấn Huy
- Lê Tuyết Hạnh
- Lê Văn Bỉnh
- Lê Văn Hảo
- Lê Văn Hiếu
- Lê Văn Hòa
- Lê Văn Luân
- Lê Văn Sơn
- Lê Văn Trung
- Lê Văn Tùng
- Lê Vĩnh Tài
- Lê Vĩnh Triển
- Lê Vũ Trường Giang
- Lê Xuân Khoa
- Lê Xuyên
- Li Edelkoort
- Li Zhongqin
- Liêu Diệc Vũ
- Liêu Thái
- Liễu Trương
- Linh Nguyên
- Linh Văn
- Linh Vân
- Linh-Chân Brown
- LKH
- Lorca
- Louis Aragon
- Louise Glück
- Lộc Vàng
- Luân Hoán
- Ludwig von Mises
- Luke Hunt
- Luke Turner
- Lữ Kiều
- Lữ Quỳnh
- Lương Đào
- Lương Thiệu Quân
- Lương Thư Trung
- Lưu Á Châu
- Lưu Bình Nhưỡng
- Lưu Diệu Vân
- Lưu Đức Trung
- Lưu Hà
- Lưu Hiểu Ba
- Lưu Khánh Thơ
- Lưu Mê Lan
- Lưu Minh Hải
- Lưu Na
- Lưu Nhi Dũ
- Lưu Quang Vũ
- Lưu Thuỷ Hương
- Lưu Thủy Hương
- Lưu Trọng Văn
- Lưu Uyên Khôi
- Lý Đợi
- Ly Hoàng Ly
- Lý Ngang
- Ly Phạm
- Lý Quang Hoàn
- Lý Thanh
- Lý Tiến Dũng
- Lý Toàn Thắng
- Lý Trực Dũng
- Lý Xuân Hải
- Lydia Davis
- Lynh Bacardi
- LysP
- M. Gorky
- M.L. Gasparov
- Mạc Phong Tuyền
- Mạc Văn Trang
- Mạc Việt Hồng
- Mạch Nha
- Mạch Quang Thắng
- Madeleine Riffaud
- Mai An Nguyễn Anh Tuấn
- Mai Anh Tuấn
- Mai Bá Ấn
- Mai Bá Kiếm
- Mai Chanh
- Mai Hiền
- Mai Khôi
- Mai Kim Ngọc
- Mai Nhật
- Mai Ninh
- Mai Quốc Ấn
- Mai Quỳnh
- Mai Quỳnh Nam
- Mai Sơn
- Mai Thái Lĩnh
- Mai Thanh Sơn
- Mai Thảo
- Mai Tú Ân
- Mai Văn Hoan
- Mai Văn Phấn
- Mai Văn Tính
- Maki Starfield
- Mamleev
- Mạnh Kim
- Marc Andrus
- Marcel Reich-Ranicki
- Marci Shore
- Marco Ferrarese
- Margarita Lyutova
- Maria Donovan
- Maria Ressa
- Mario Vargas Llosa
- Marion Hennebert
- Mark B. Hamilton
- Mark Binelli
- Mark Frankland
- Mark Osaki
- Mark Strand
- Marta Hillers
- Martin Jankowski
- Martin Kulldorff
- Marty Robbins
- Mary Morose
- Mary Walsh
- Mathias Mayer
- Matthew Clayfield
- Matthew Crawford
- Maurice Blanchot
- Maximilian Steinbeis
- May
- Maya Angelou
- Mặc Đỗ
- Mặc Lâm
- Mân Côi
- McAmmond Nguyễn Thị Tư
- Media Văn Việt
- Michael Burawoy
- Michael Scammell
- Miêng
- Mike Ives
- Mikhail Shishkin
- Mikhail Viktorovich Zygar
- Milan Kundera
- Mimmi Diệu Hường Bergström
- MInh Anh
- Minh Huệ
- Minh Hùng
- Minh Luật
- Minh Quang – Lê Chiên
- Minh Quang Ho
- Minh Tâm
- Minh Thùy
- Minh Thư
- Minh Toàn
- Minh Tuấn
- Monica Berlin
- Mỹ Hằng
- Mỹ Lan
- N. S. Khrushchev
- Nam Dao
- Nam Dao Nguyễn Mạnh Hùng
- Nam Đan
- Nam Đông
- Nam Nguyên
- Nam Sơn
- Naowarat Pongpaiboon
- Natalia lacovelli
- Nataliya Zhynkina
- Natsume Sōseki
- Nay Aung
- ng. anhanh
- Ng.Uyển Nicole Dương
- Ngải Vị VỊ
- Ngân Xuyên
- Nghệ thuật
- Nghiêm Lương Thành
- Nghiêm Phương Mai
- Nghiêm Xuân Hồng
- Nghiên Cứu Phê Bình
- Ngo Thu
- Ngọc Anh
- Ngọc Duy Phan
- Ngoc Hien Bui
- Ngọc Linh
- Ngô Anh Tuấn
- Ngô Bảo Châu
- Ngô Đình Thẩm
- Ngô Đồng
- Ngô Hương Giang
- Ngô Khắc Tài
- Ngộ Không Phí Ngọc Hùng
- Ngô Liêm Khoan
- Ngô Minh
- Ngô Minh Khôi
- Ngô Ngọc Loan
- Ngô Ngọc Trai
- Ngô Nguyên Dũng
- Ngô Nhật Đăng
- Ngô Quốc Phương
- Ngô Quốc Thịnh
- Ngô Thế Vinh
- Ngô Thị Kim Cúc
- Ngô Thị Thanh Lịch
- Ngô Tùng Phong
- Ngô Tự Lập
- Ngô Văn
- Ngô Văn Giá
- Ngô Viết Nam Sơn
- Ngô Viết Trọng
- Ngô Vĩnh Long
- Ngô Xuân Hội
- Ngô Xuân Phúc
- Ngô Xuân Thảo
- Ngu Yên
- Nguyen Duc Thanh
- Nguyễn Hải Hoành
- Nguyễn Anh Dũng
- Nguyễn Anh Tuấn
- Nguyễn Anh Tuấn - đạo diễn
- Nguyễn Bá Chung
- Nguyễn Bách Việt
- Nguyễn Bảo Chân
- Nguyễn Bắc Sơn
- Nguyên Bình
- Nguyên Cầm
- Nguyên Cẩn
- Nguyên Chánh
- Nguyễn Chí Hoan
- Nguyễn Chí Thuật
- Nguyễn Chí Trung
- Nguyễn Chí Tuyến
- Nguyễn Chinh Trung
- Nguyễn Cung Thông
- Nguyễn Cường
- Nguyễn Danh Bằng
- Nguyễn Danh Huế
- Nguyễn Danh Lam
- Nguyễn Ðăng Thường
- Nguyễn Duy
- Nguyễn Dương Quang
- Nguyễn Đạt
- Nguyễn Đắc Kiên
- Nguyễn Đắc Xuân
- Nguyễn Đăng Điệp
- Nguyễn Đăng Hưng
- Nguyễn Đăng Khoa
- Nguyễn Đăng Mạnh
- Nguyễn Đăng Na
- Nguyễn Đăng Quang
- Nguyễn Đăng Thường
- Nguyễn Đình Ấm
- Nguyễn Đình Bin
- Nguyễn Đình Bổn
- Nguyễn Đình Chú
- Nguyễn Đình Cống
- Nguyễn Đình Đăng
- Nguyễn Đình Huỳnh
- Nguyễn Đình Thắng
- Nguyễn Đình Thi
- Nguyễn Đình Toàn
- Nguyễn Đổng Chi
- Nguyễn Đông Thức
- Nguyễn Đức
- Nguyễn Đức Dương
- Nguyễn Đức Hiệp
- Nguyễn Đức Mậu
- Nguyễn Đức Sơn
- Nguyễn Đức Thắng
- Nguyễn Đức Tiến
- Nguyễn Đức Tùng
- Nguyễn Đức Tường
- Nguyễn Gia Trí
- Nguyên Giác
- Nguyên Giác Phan Tấn Hải
- Nguyễn Hà Luân
- Nguyễn Hải Hoành
- Nguyễn Hải Yến
- Nguyễn Hàn Chung
- Nguyễn Hiến Lê
- Nguyễn Hoa Lư
- Nguyễn Hoài Nam
- Nguyễn Hoài Văn
- Nguyễn Hoài Vân
- Nguyễn Hoàn
- Nguyễn Hoàn Nguyên
- Nguyễn Hoàng Ánh
- Nguyễn Hoàng Anh Thư
- Nguyễn Hoàng Diệu Thủy
- Nguyễn Hoàng Diệu Thúy
- Nguyễn Hoàng Giao
- Nguyễn Hoàng Linh
- Nguyễn Hoàng Trung
- Nguyễn Hoàng Văn
- Nguyễn Hồng Anh
- Nguyễn Hồng Giao
- Nguyễn Hồng Hưng
- Nguyễn Hồng Lam
- Nguyễn Hồng Nhung
- Nguyễn Hồng Thục
- Nguyễn Huệ Chi
- Nguyễn Hùng
- Nguyễn Huy Hoàng
- Nguyễn Huy Thiệp
- Nguyễn Huy Vũ
- Nguyên Hưng
- Nguyễn Hưng Quốc
- Nguyễn Hương
- Nguyễn Hữu Đễ
- Nguyễn Hữu Hồng Minh
- Nguyễn Hữu Liêm
- Nguyễn Hữu Nhật
- Nguyễn Hữu Sơn
- Nguyễn Hữu Thiết
- Nguyễn Hữu Việt Hưng
- Nguyễn Hữu Vinh
- Nguyễn kc Hậu
- Nguyễn Khải
- Nguyễn Khánh Duy
- Nguyễn Khánh Trường
- Nguyễn Khắc An
- Nguyễn Khắc Bình
- Nguyễn Khắc Mai
- Nguyễn Khắc Phê
- Nguyễn Khắc Phi
- Nguyễn Khắc Phục
- Nguyễn Khiêm
- Nguyễn Khôi
- Nguyễn Kiến Phước
- Nguyễn Kiều Dung
- Nguyễn Kiều Hưng
- Nguyên Lạc
- Nguyễn Lãm Thắng
- Nguyễn Lan Phương
- Nguyễn Lân Bình
- Nguyễn Lân Thắng
- Nguyễn Lê Hồng Hưng
- Nguyễn Lệ Uyên
- Nguyễn Linh Giang
- Nguyễn Linh Quang
- Nguyễn Lộ Trạch
- Nguyễn Luận
- Nguyễn Lương Hải Khôi
- Nguyễn Lương Ngọc
- Nguyễn Lương Vỵ
- Nguyễn Mai
- Nguyễn Man Nhiên
- Nguyễn Mạnh An Dân
- Nguyễn Mạnh Côn
- Nguyễn Mạnh Đẩu
- Nguyễn Mạnh Tiến
- Nguyễn Manh Trinh
- Nguyễn Mạnh Trinh
- Nguyễn Mạnh Tuấn
- Nguyễn Mạnh Tường
- Nguyễn Minh Anh
- Nguyễn Minh Hòa
- Nguyễn Minh Kính
- Nguyễn Minh Nhị
- Nguyễn Minh Nhựt
- Nguyễn Minh Thuyết
- Nguyễn Mộng Giác
- Nguyên Ngọc
- Nguyễn Ngọc Chu
- Nguyễn Ngọc Giao
- Nguyễn Ngọc Hoa
- Nguyễn Ngọc Lanh
- Nguyễn Ngọc Liễm
- Nguyễn Ngọc Lung
- Nguyễn Ngọc Tâm
- Nguyễn Ngọc Thiện
- Nguyễn Ngọc Tú Anh
- Nguyễn Ngọc Tư
- Nguyên Nguyên
- Nguyễn Nguyên Bình
- Nguyễn Nhật Tín
- Nguyên Nhi
- Nguyễn Như Huy
- Nguyễn Phạm Hùng
- Nguyễn Phú Yên
- Nguyễn Phúc Vĩnh Ba
- Nguyễn Phượng
- Nguyễn Phương Đình
- Nguyễn Phương Mai
- Nguyễn Phương Mạnh
- Nguyễn Quang
- Nguyễn Quang A
- Nguyễn Quang Bình
- Nguyễn Quang Duy
- Nguyễn Quang Dy
- Nguyễn Quang Đồng
- Nguyễn Quang Hồng
- Nguyễn Quang Hưng
- Nguyễn Quang Lập
- Nguyễn Quang Thạch
- Nguyễn Quang Thân
- Nguyễn Quang Thiều
- Nguyễn Quang VInh
- Nguyễn Quân
- Nguyễn Quốc Lâm
- Nguyễn Quốc Thái
- Nguyễn Quốc Toàn
- Nguyễn Quốc Trụ
- Nguyễn Quốc Tuấn
- Nguyên Sa
- Nguyễn Sĩ Dũng
- Nguyễn Sơn Lâm
- Nguyễn Sỹ Phương
- Nguyễn Sỹ Tế
- Nguyễn Tà Cúc
- Nguyễn Tài Cẩn
- Nguyễn Tấn Cứ
- Nguyễn Tất Nhiên
- Nguyễn Thạch Giang
- Nguyễn Thái Hòa
- Nguyễn Thái Hợp
- Nguyễn Thái Sơn
- Nguyễn Thái Tuấn
- Nguyễn Thanh Bình
- Nguyễn Thanh Châu
- Nguyễn Thanh Giang
- Nguyễn Thanh Hiện
- Nguyễn Thanh Hùng
- Nguyễn Thanh Huy
- Nguyễn Thanh Huyền
- Nguyễn Thanh Mỹ
- Nguyễn Thành Nam
- Nguyễn Thanh Nghị
- Nguyễn Thanh Nguyệt
- Nguyễn Thành Phong
- Nguyễn Thanh Sơn
- Nguyễn Thành Sơn
- Nguyễn Thanh Tâm
- Nguyễn Thành Thi
- Nguyễn Thanh Tuyền
- Nguyễn Thanh Văn
- Nguyễn Thanh Việt
- Nguyễn Thế Hùng
- Nguyễn Thế Thanh
- Nguyễn Thị Bích Hậu
- Nguyễn Thị Bích Ngà
- Nguyễn Thị Bình
- Nguyễn thị Cỏ May
- Nguyễn Thị Dư Khánh
- Nguyễn Thị Hải
- Nguyễn Thị Hậu
- Nguyễn Thị Hiền
- Nguyễn Thị Hoàng
- Nguyễn Thị Hoàng Bắc
- Nguyễn Thị Khánh Minh
- Nguyễn Thị Khánh Trâm
- Nguyễn Thị Kim Chi
- Nguyễn Thị Kim Phụng
- Nguyễn Thị Minh Ngọc
- Nguyễn Thị Minh Thương
- Nguyễn Thị Ngọc Hải
- Nguyễn Thị Ngọc Nhung
- Nguyễn Thị Oanh
- Nguyễn Thị Phước
- Nguyễn Thị Thanh Bình
- Nguyễn Thị Thanh Hải
- Nguyễn Thị Thanh Lưu
- Nguyễn Thị Thanh Xuân
- Nguyễn Thị Thanh Yến
- Nguyễn Thị Thảo An
- Nguyễn Thị Thúy Hạnh
- Nguyễn Thị Thùy Linh
- Nguyễn Thị Thụy Vũ
- Nguyễn Thị Thuyền
- Nguyễn Thị Tịnh Thy
- Nguyễn Thị Từ Huy
- Nguyễn Thị Vinh
- Nguyễn Thiện Tống
- Nguyễn Thiện Tơ
- Nguyễn Thói Đời
- Nguyễn Thông
- Nguyễn Thu Quỳnh
- Nguyễn Thu Trang
- Nguyễn Thùy Dương
- Nguyễn Thúy Hạnh
- Nguyễn Thụy Long
- Nguyễn Thuỵ Phương
- Nguyễn Thùy Song Thanh
- Nguyễn Thỵ
- Nguyễn Thy Anh
- Nguyễn Tiến Dũng
- Nguyễn Tiến Lập
- Nguyễn Tiến Trung
- Nguyễn Tiến Văn
- Nguyễn Trần Bạt
- Nguyễn Tri Phương Đông
- Nguyễn Triệu Nam
- Nguyễn Trọng Bình
- Nguyễn Trọng Chức
- Nguyễn Trọng Huân
- Nguyễn Trọng Khôi
- Nguyễn Trọng Tạo
- Nguyễn Trung
- Nguyễn Trung Bảo
- Nguyễn Trung Dân
- Nguyễn Trung Hiếu
- Nguyễn Trung Kiên
- Nguyễn Trung Thuần
- Nguyễn Trường Giang
- Nguyễn Trường Huy
- Nguyễn Trường Uy
- Nguyễn Tuấn
- Nguyễn Tuấn Anh
- Nguyễn Tuấn Khoa
- Nguyễn Tùng
- Nguyễn Tùng Linh
- Nguyễn Tuyết Lan
- Nguyễn Tuyết Lộc
- Nguyễn Tư Nghiêm
- Nguyễn Tử Siêm
- Nguyễn Tường Bách
- Nguyễn Tường Thiết
- Nguyễn Tường Thụy
- Nguyễn Ước
- Nguyễn Vạn Phú
- Nguyễn Văn
- Nguyễn Văn Ba
- Nguyễn Văn Chính
- Nguyễn Văn Ðậu
- Nguyễn Văn Dũng
- Nguyễn Văn Đài
- Nguyễn Văn Gia
- Nguyễn Văn Hạnh
- Nguyễn Văn Hiệp
- Nguyễn Văn Hòa
- Nguyễn Văn Hùng
- Nguyễn Văn Huyên
- Nguyễn Văn Lợi
- Nguyễn Văn Lục
- Nguyễn Văn Miếng
- Nguyễn Văn Nghệ
- Nguyễn Văn Nho
- Nguyễn Văn Phong
- Nguyễn Văn Phú
- Nguyễn Văn Phước
- Nguyễn Văn Sâm
- Nguyễn Văn Sơn
- Nguyễn Văn Tao
- Nguyễn Văn Thiệu
- Nguyễn Văn Thọ
- Nguyễn Văn Trọng
- Nguyễn Văn Trung
- Nguyễn Văn Tuấn
- Nguyễn Văn Vĩnh
- Nguyễn Văn Xuân
- Nguyễn Vi Khải
- Nguyễn Vi Yên
- Nguyễn Viện
- Nguyễn Việt Anh
- Nguyễn Việt Chiến
- Nguyễn Viết Lãm
- Nguyễn Vĩnh Nguyên
- Nguyễn Vũ Hiệp
- Nguyễn Vũ Tiềm
- Nguyễn Vỹ
- Nguyễn Vy Khanh
- Nguyễn Xuân Diện
- Nguyễn Xuân Hằng
- Nguyễn Xuân Hoàng
- Nguyễn Xuân Hưng
- Nguyễn Xuân Khánh
- Nguyễn Xuân Khoát
- Nguyễn Xuân Nghĩa
- Nguyễn Xuân Nha
- Nguyễn Xuân Quang
- Nguyễn Xuân Thiệp
- Nguyễn Xuân Thọ
- Nguyễn Xuân Tiệp
- Nguyễn Xuân Tường Vy
- Nguyễn Xuân Xanh
- Nguyễn Ý Thuần
- Nguyên Yên
- Nguyễn-Chương Mt
- Nguyễn-hòa-Trước
- Nguyệt Chu
- Nguyệt Quỳnh
- Nguyệt Vi
- Ngự Thuyết
- Người Buôn Gió
- Ngyễn Trung Bảo
- Nh. Tay Ngàn
- Nhã
- Nhã Ca
- Nhã Duy
- Nhã Thuyên
- Nhan Do Thanh
- Nhân Hồng
- Nhật Chiêu
- Nhật Lệ
- Nhất Linh
- Nhật Tiến
- Nhật Tuấn
- Nhất Uyên
- Nhị Linh
- Nhị Ngã
- Nhóm Vì một Hà Nội xanh
- Như Huy
- Như Không
- Như Quỳnh
- Như Quỳnh de Prelle
- Như Ý
- Nhược Thủy
- Niall Ferguson
- Nick Hilden
- Nicolas Casey
- Nikulin
- Nina McPherson
- Ninh Dương
- Ninh Kiều
- Nobert Hummelt
- Nông Hồng Diệu
- NP Phan
- Obama
- Ocean Vương
- Octavio Paz
- Ogden Nash
- Oksana Zabuzhko
- Oleg Kashin
- Ondrej Slowik
- onggiaolang
- Orlando Figes
- Orwell
- Oscar Salemink
- Oscar Wilde
- Pablo Neruda
- Pablo Picasso
- Palmer
- Patrick Frater
- Patrick Lodge
- Paul Auster
- Paul Celan
- Paul Éluard
- Paul Hoover
- Paul Mendez
- Paul Mozur
- Paul Theroux
- Paul-François Paoli
- Paulus Lê Sơn
- Pavel Basinsky
- Pavlo Vyshebaba
- Paweł Kubiak
- Pawel Kuczynski
- Paweł Łepkowski
- Percy Mabandu
- Pervez Hoodbhoy
- Peter B. Zinoman
- Peter Hansen
- Peter Harvey
- Peter Kleiner
- Peter Singer
- Phạm Anh Tuấn
- Phạm Biểu Tâm
- Phạm Cao Hoàng
- Phạm Châu
- Phạm Chí Dũng
- Phạm Chi Lan
- Phạm Chu Sa
- Phạm Công Luận
- Phạm Công Thiện
- Phạm Công Út
- Phạm Duy
- Phạm Duy Nghĩa
- Phạm Đình Trọng
- Phạm Đình Vy
- Phạm Đoan Trang
- Phạm Hải Anh
- Phạm Hải Âu
- Phạm Hiền Mây
- Phạm Hoàng Quân
- Phạm Hồng Sơn
- Phạm Hùng Việt
- Phạm Huy Thông
- Phạm Khiêm Ích
- Phạm Kiều Tùng
- Phạm Kỳ Đăng
- Phạm Lệ Quyên
- Phạm Lê Vương Các
- Phạm Linh
- Phạm Lưu Vũ
- Phạm Minh Hoàng
- Phạm Minh Ngọc
- Phạm Minh Quân
- Phạm Minh Trung
- Phạm Ngọc Lư
- Phạm Ngọc Thái
- Phạm Ngọc Tiến
- Phạm Nguyên Trường
- Phạm Ngữ
- Phạm Phan Long
- Phạm Phú Cường
- Phạm Phú Hải
- Phạm Phú Minh
- Phạm Phú Phong
- Phạm Phú Thứ
- Phạm Phú Viết
- Phạm Phúc Thịnh
- Phạm Phương
- Phạm Quang Ái
- Phạm Quang Long
- Phạm Quang Trung
- Phạm Quang Tuấn
- Phạm Sỹ Sáu
- Phạm Tăng
- Phạm Thành
- Phạm Thành Hưng
- Phạm Thanh Nghiên
- Phạm Thảo Nguyên
- Phạm Thế Cường
- Phạm Thị
- Phạm Thị Anh Nga
- Phạm Thị Hoài
- Phạm Thị Kiều Ly
- Phạm Thị Ngọc
- Phạm Thị Phương
- Phạm Thiên Ân
- Phạm Thiên Thư
- Phạm Tín An Ninh
- Phạm Toàn
- Phạm Trần
- Phạm Trọng Chánh
- Phạm Trung Nghĩa
- Phạm Tuấn
- Phạm Tư Thanh Thiện
- Phạm Tường Vân
- Phạm Văn
- Phạm Văn Khoái
- Phạm Văn Quang
- Phạm Văn Song
- Phạm Văn Tình
- Phạm Văn Vũ
- Pham Viem Phuong
- Phạm Viêm Phương
- Phạm Viết Đào
- Phạm Việt Hưng
- Phạm Vũ Lửa Hạ
- Phạm Xuân Đài
- Phạm Xuân Hùng
- Phạm Xuân Nguyên
- Phạm Xuân Trường
- Phan An Sa
- Phan Ba
- Phan Bội Châu
- Phan Cẩm Thượng
- Phan Châu Thành
- Phan Cự Đệ
- Phan Đạo
- Phan Đắc Lữ
- Phan Đình Diệu
- Phan Độc Lập
- Phan Hải-Đăng
- Phan Hồng Giang
- Phan Huy Dũng
- Phan Huy Đường
- Phan Huy Lê
- Phan Huyền Thư
- Phan Kế Toại
- Phan Khôi
- Phan Lặng Yên
- Phan Mạnh Quỳnh
- Phan Nam Sinh
- Phan Ngọc
- Phan Nguyên
- Phan Nhật Nam
- Phan Nhiên Hạo
- Phan Ni Tấn
- Phan Phương Đạt
- Phan Quang
- Phan Tấn Hải
- Phan Tấn Uẩn
- Phan Thanh Bình
- Phan Thắng
- Phan Thế Hải
- Phan Thị Hà Dương
- Phan Thị Kim Phúc
- Phan Thị Trọng Tuyển
- Phan Thị Vàng Anh
- Phan Thu Vân
- Phan Thúy Hà
- Phan Trang Hy
- Phan Trí Đỉnh
- Phan Trọng Hoàng Linh
- Phan Văn Giưỡng
- Phan Văn Song
- Phan Văn Thắng
- Phan Vũ
- Phan Xine
- Phan Xuân Sinh
- Phannguyên Psg
- Phanxipăng
- Phaolô VI
- Pháp Hoan
- Pháp Vân
- Phapxa Chan
- Phát biểu nhận giải Văn Việt
- Phil Caputo
- Philip Larkin
- Philip Roth
- Phong Linh
- Phong Nguyen
- Phong Quang
- Phố Văn
- Phú Quang
- Phù Sa
- Phúc Lai GB
- Phúc Tiến
- Phunchok Stobdan
- Phùng Anh Kiệt
- Phùng Hi
- Phùng Hoài Ngọc
- Phùng Học Vinh
- Phùng Ngọc Kiên
- Phùng Nguyễn
- Phùng Quán
- Phùng Thành Chủng
- Phùng Thị Hạ Nguyên
- Phùng Thị Như Hà
- Phuong Ta
- Phương Hương
- Phương Phương
- Phương Thảo
- Phương Thuý
- Phương Uy
- Pierre Darriulat
- Pierre Lemieux
- Prashanth Parameswaran
- Qladimir Pyljow
- Quách Hạo Nhiên
- Quách Tấn
- Quách Thoại
- Quảng Diệu Trần Bảo Toàn
- Quang Dũng
- Quang Đức
- Quang Minh
- Quang Phan
- Quảng Tánh Trần Cầm
- Quậy Nguyễn
- Quế Hương
- Quốc Dũng
- Quốc Phương
- Quốc Toản
- Quyên Di
- Quyên Hoàng
- Quỳnh Iris de Prelle
- Quỳnh Vi
- Rabindranath Tagore
- Rainer Maria Rilke
- Ralph Chaplin
- Rebecca Mead
- Rebecca Solnit
- Reiner Traub
- Remo Verdickt
- Riccardo Gazzaniga
- Richard C. Paddock
- Richard Millet
- Richard Serra
- Robert Desnos
- Robert McCrump
- Roger Vu
- Roland Barthes
- Romain Rolland
- Ronald F. Inglehart
- Ruben David Gonzalez Gallego
- Russell Edson
- Ruth Ingram
- Ryszard Legutko
- Salman Rushdie
- Salvatore Babones
- Sam Dresser
- Sạn chữ
- Sandra Kerschbaumer
- Sara Teasdale
- Sarah Pulliam Bailey
- Sarah Thornton
- Sáu Nghệ
- Sergio Bitar
- Shakespeare
- Shannon Van Sant
- Sheikha A
- Sheila Fischman
- Sheila Ngoc Pham
- Sheri Berman
- Shigeeda Yutaka
- Shirin Ebadi
- Shukshin
- Simon Johnson
- Sire Apm Lukwesa
- Slavoj Žižek
- Sohaniim
- Son Kieu Mai
- Song Chi
- Song Hà
- Song Nguyễn
- Song Phạm
- Song Phan
- Song Thao
- Số đặc biệt
- Sơn Ca
- Sơn Hoàng Liên
- Sơn Kiều Mai
- Sơn Nam
- Stefano Harney
- Stephan Koester
- Stephen B. Young
- Steve Earle
- Susan Sontag
- Suzuki Katsuhiko
- Sương Nguyệt Minh
- Sương Quỳnh
- Svetlana Alexievich
- Svetlana Alexievitch
- Svetlana Alexiévitch
- Sylvia Plath
- T. Đ.
- T.Vấn
- Tạ Anh Thư
- Tạ Chí Đại Trường
- Tạ Duy Anh
- Tạ Tỵ
- Tạ Văn Tài
- Tạ Văn Thông
- Tạ Xuân Hải
- Tadeusz Rósewicz
- Tam Ích
- Tamarchenko
- Tàn Tuyết
- Tanaami Keiichi
- Taras Shevchenko
- Tarik Khaldi
- Tăng Quang
- Tâm An
- Tâm Chánh
- Tâm Don
- Tâm Thường Định
- Tâm Việt
- Tấn An
- Teolinda Gersão
- Teresa Mỹ Chúc
- Thạch Đạt Lang
- Thạch Quỳ
- Thạch Thảo
- Thái Bá Tân
- Thái Bá Vân
- Thái Bảo
- Thái Hà
- Thái Hạo
- Thái Kế Toại
- Thái Kim Lan
- Thái Ngọc San
- Thái Sinh
- Thái Thanh
- Thái Thăng Long
- Thái Tuấn
- Thái Văn
- Thái Văn Đào
- Thái Vũ
- Thạnh Đà
- Thanh Hằng - Anh Khoa
- Thành Lộc
- Thanh Nam
- Thanh Ngọc
- Thanh Phương
- Thanh Tâm Tuyền
- Thanh Thảo
- Thanh Thuỷ
- Thanh Trúc
- Thanh Tùng
- Thanh Xuân
- Thanhhà Lại
- Thảo Dân
- Thao Dinh
- Thảo luận
- Thảo Nguyên
- Thảo Trường
- Thảo Vy
- Thẩm Đống
- Thận Nhiên
- Thân Trọng Mẫn
- Thân Trọng Sơn
- Thế Dũng
- Thế Giang
- Thế Quân
- THẾ THANH
- Thế Uyên
- Thi Hoàng
- Thi Nguyên
- Thi sỹ ỦA
- Thi Vũ
- Thích Nhất Hạnh
- Thích Nữ Chân Không
- Thích Phước An
- Thierry Leclère
- Thierry Lentz
- Thiên Di
- Thiên Điểu
- Thiền Lâm
- Thiền Nguyễn
- Thiên Thai
- Thiện Tùng
- Thiện Ý
- Thiết Thạch
- Thiếu Khanh
- Thiều Mai Lâm
- Tho Nguyen
- Thomas A. Bass
- Thomas Bo Pedersen
- Thomas Mahler
- Thomas S. Mullaney
- Thông Đặng
- Thơ
- Thu Phong
- Thu Vàng
- Thuận
- Thuần Ngô
- Thuận Paris
- Thuận Thiên
- Thục Quyên
- Thụy An
- Thùy Dung
- Thụy Khuê
- Thùy Linh
- Thụy My
- Thủy Tiên
- Thư Bạn Đọc
- Thường Quán
- Thy An
- Tịch Ru
- Tiet Hung Thai
- Tiêu Dao Bảo Cự
- Tiêu Kiện Sinh
- Tiểu Tử
- Tillman Miller
- Timothy Brennan
- Timothy Garton Ash
- Timothy Snyder
- Tina Hà Giang
- Tomas Tranströmer
- Tô Đăng Khoa
- Tô Hải
- Tô Hoàng
- Tố Hữu
- Tô Lan Hương
- Tô Ngọc Vân
- Tô Thẩm Huy
- Tô Thùy Yên
- Tô Văn Trường
- Tôi Đây
- Tôn Thất Thông
- Tống Văn Công
- Trà Đóa
- Trà Nhiên
- Tracy K. Smith
- Tran Dinh Dung
- Tran Nam Dung
- Trang Châu
- Trang Hạ
- Trang Thanh
- Trang Thế Hy
- Trangđài Glassey Trầnguyễn
- Trangđài Glasssey-Trầnguyễn
- Trao đổi
- Trầm Tử Thiêng
- Trần Anh Hùng
- Trần Bá Đại Dương
- Trần Bang
- Trần Bình Nam
- Trần C. Trí
- Trần Cao Lĩnh
- Trần Cao Tường
- Trần Công Tâm
- Trần Công Tín
- Trần Dạ Từ
- Trần Dần
- Trần Doãn Nho
- Trần Dũng Thanh Huy
- Trần Duy
- Trần Duy Phiên
- Trần Duy Trung
- Trần Đăng Khoa
- Trần Đăng Tuấn
- Trần Đĩnh
- Trần Đình Bút
- Trần Đình Hoành
- Trần Đình Lương
- Trần Đình Sơn Cước
- Trần Đình Sử
- Trần Đình Triển
- Trần Đình Trợ
- Trần Độ
- Trần Đồng Minh
- Trần Đức Anh Sơn
- Trần Đức Thảo
- Trần Đức Tiến
- Trần Đức Tín
- Trần Đức Toản
- Trần Gia Huấn
- Trần Gia Ninh
- Trần Hà Linh
- Trần Hạ Tháp
- Trần Hạ Vi
- Trần Hải
- Trần Hạnh
- Trần Hậu
- Trần Hoài Anh
- Trần Hoài Thư
- Trần Hoàng Phố
- Trần Hoàng Trúc
- Trần Hoàng Vy
- Trần Hùng
- Trần Huy Bích
- Trần Huy Minh Phương
- Trần Huy Quang
- Trần Huỳnh Duy Thức
- Trần Hữu Dũng
- Trần Hữu Khánh
- Trần Hữu Quang
- Trần Hữu Tá
- Trần Hữu Thục
- Trần Khánh Triệu
- Trần Kiêm Đoàn
- Trần Kiêm Trinh Tiên
- Trần Kim Trắc
- Trần Kỳ Trung
- Trần Lam
- Trần Lê Sơn Ý
- Trần Lương
- Trần Lý Trí Tân
- Trần Mạnh Hảo
- Trần Mạnh Tuấn
- Trần Minh Phi
- Trần Minh Quốc
- Trần Mộng Tú
- Trần Nam Bình
- Trần Ngân Hà
- Trần Nghi Hoàng
- Trần Ngọc Cư
- Trần Ngọc Hiếu
- Trần Ngọc Tuấn
- Trần Ngọc Vương
- Trần Nguyên Đán
- Trần Nhã Thụy
- Trần Nhương
- Trần Phong Giao
- Trần Phong Vũ
- Trần Quang Đức
- Trần Quang Lộc
- Trần Quốc Nam
- Trần Quốc Thuận
- Trần Quốc Toàn
- Trần Quốc Trọng
- Trần Quốc Vượng
- Trần Quyết Thắng
- Trân Sa
- Trần Song Hào
- Trần Thành
- Trần Thanh Ái
- Trần Thanh Cảnh
- Trần Thanh Huy
- Trần Thanh Vân
- Trần Thắng
- Trần Thế Vĩnh
- Trần Thị Băng Thanh
- Trần Thị Diệu Tâm
- Trần Thị Lai Hồng
- Trần Thị Lam
- Trần Thị NgH.
- Trần Thị Nguyệt Mai
- Trần Thị Phương Phương
- Trần Thị Thanh Thoả
- Trần Thị Trường
- Trần Thiện Đạo
- Trần Thùy Mai
- Trần Tiến
- Trần Tiễn Cao Đăng
- Trần Tiến Dũng
- Trần Tiễn Khanh
- Trần Tố Nga
- Trần Trọng Dương
- Trần Trọng Thức
- Trần Trọng Vũ
- Trần Trung Chính
- Trần Trung Đạo
- Trần Tuấn
- Trần Từ Mai
- Trần Vàng Sao
- Trần Văn Chánh
- Trần Văn Đỉnh
- Trần Văn Khê
- Trần Văn Minh
- Trần Văn Nam
- Trần Văn Thọ
- Trần Văn Thủy
- Trần Văn Tý
- Trần Vấn Lệ
- Trần Việt Hà
- Trần Viết Ngạc
- Trần Vinh Dự
- Trần Vũ
- Trần Vũ Hải
- Trần Vương Thuấn
- Trần Vương Thuận
- Trần Wũ Khang
- Trần Xuân Hoài
- Trần Xuân Linh
- Trần Xuân Lĩnh
- Trần Xuân Thảo
- Trần Yên Hòa
- Trần Yên Nguyên
- Trên
- Trên Facebook
- Trên Facebook/Minds
- Trên kệ sách
- Trên trang diaCRITICS
- Trí Hiệu Dân
- Triều Anh
- Triều Hoa Đại
- Triêu Nhan
- Triều Sơn
- Triệu Tử Dương
- Trịnh Anh Tuấn
- Trịnh Bá Phương
- Trịnh Bách
- Trịnh Cao Hòa Thanh
- Trịnh Chu
- Trịnh Công Sơn
- Trịnh Cung
- Trịnh Duy Kỳ
- Trịnh Hữu Long
- Trịnh Kim Tiến
- Trịnh Lữ
- Trịnh Minh Tuấn
- Trịnh Sơn
- Trịnh Thanh Thủy
- Trịnh Thu Tuyết
- Trịnh Vĩnh Phúc
- Trịnh Xuân Thuận
- Trịnh Xuân Thủy
- Trịnh Y Thư
- Trọng Anh
- Trọng Phú
- Trọng Thành
- Tru Sa
- Trúc Giang
- Trúc Thông
- Trúc Ty
- Trump
- Trung Bảo
- Trung Dũng Kqd
- Trùng Dương
- Trung Trung Đỉnh
- Trư Sa
- Trường An
- Trương Anh Ngọc
- Trương Anh Thụy
- Trương Chính
- Trương Duy Nhất
- Trương Đăng Dung
- Trương Điện Thắng
- Trương Đình Phượng
- Trương Hồng Quang
- Trương Huy San
- Trường Minh
- Trương Ngọc Chương
- Trương Nguyên
- Trương Nguyện Thành
- Trương Nhân Tuấn
- Trương Phượng
- Trương Quang
- Trương Quang Đệ
- Trương Quang Nhuệ
- Trương Quang Vĩnh
- Trương Thị Ngọc Hân
- Trương Thiên Phàm
- Trương Thu Hiền
- Trương Tố Hoa
- Trương Trọng Nghĩa
- Trương Tửu
- Trương Văn Dân
- Trương Văn Vĩnh
- Trương Vũ
- Trương Xuân Thiên
- Tú Mỡ
- Tù Quốc Hoài
- Tù Sâm
- Tú Trung Hồ
- Tuấn Duy
- Tuấn Khanh
- Tuân Nguyễn
- Tuấn Thảo
- Tuệ Anh
- Tuệ Đăng
- Tuệ Nguyên
- Tuệ Nhân
- Tuệ Nhật
- Tuệ Sĩ
- Tuệ Sỹ
- Tùng Dương Cola
- Tung Nguyen
- Turner
- Túy Hồng
- Tuyết Nghi
- Tư
- Từ Dung
- Tư liệu
- Tử Linh
- Từ Mai Trần Huy Bích
- Từ Quốc Hoài
- Từ Sâm
- Từ Thức
- Tưởng
- Tương Lai
- Umberto Eco
- Uông Tăng Kỳ
- Uông Triều
- Uyển Ca
- Uyên Nguyễn
- Uyên Thao
- Uyên Vũ
- V. Erofiev
- Vàng A Giang
- Varlam Shalamov
- Vasco Gargalo
- Vasily Makarovich
- Văn
- Văn Biển
- Văn Cao
- Văn Chinh
- Văn Công Hùng
- Văn Giá
- Văn học
- Văn học Miền Nam 54-75
- Văn Như Cương
- Văn Quang
- Văn Tâm
- Văn Việt
- Văn.
- Vấn đề hôm nay
- Vận Động Ứng Cử Đại Biểu Quốc Hội 2016
- Vân Hạ
- Vân Phi
- Velcrow Ripper
- Veronica Melkozerova
- Vi Lãng
- Vi Trần
- Vi Yên
- Viet Thanh Nguyen
- Viên Linh
- Việt Bách
- Việt Bình
- Việt Dzũng
- Việt Khang
- Việt Lang
- Việt Phương
- Viktor Maslov
- Vinh Anh
- Vĩnh Hảo
- Vĩnh Quyền
- Virginia Heffernan
- Virginia Woolf
- Vladimir Nabokov
- Võ An Đôn
- Võ Anh Minh
- Võ Anh Thơ
- Võ Bá Cường
- Võ Đắc Danh
- Võ Định Hình
- Võ Đức Phúc
- Võ Hồng
- Võ Huy Tâm
- Võ Hương Quỳnh
- Võ Kỳ Điền
- Võ Ngàn Sông
- Võ Phiến
- Võ Thị Hảo
- Võ Thị Thu Hằng
- Võ Tiến Cường
- Võ Tòng Xuân
- Võ Trí Hảo
- Võ Văn Quản
- Võ Văn Tạo
- Võ Văn Thôn
- Võ Xuân Quế
- Võ Xuân Sơn
- Volker Weidermann
- Volodymyr Vynnychenko
- Volodymyr Zelenskyy
- Vũ Bằng
- Vũ Biện Điền
- Vũ Cao Đàm
- Vũ Cát Tường
- Vũ Đình Hòe
- Vũ Đình Huỳnh
- Vũ Đình Liên
- Vũ Đình Phòng
- Vũ Đức Khanh
- Vũ Đức Phúc
- Vũ Đức Sao Biển
- Vu Gia
- Vũ Hà Văn
- Vũ Hạnh
- Vũ Hoàng Chương
- Vũ Hoàng Thư
- Vũ Hồng Ánh
- Vũ Huy Ngọc
- Vũ Huy Quang
- Vũ Khắc Hoè
- Vũ Khắc Khoan
- Vũ Kim Hạnh
- Vũ Kim Thu
- Vũ Lâm
- Vũ Lập Nhật
- Vũ My Lan
- Vũ Ngọc Giao
- Vũ Ngọc Hoàng
- Vũ Ngọc Tâm
- Vũ Ngọc Tiến
- Vũ Nho
- Vũ Oanh
- Vũ Quang Việt
- Vũ Quí Hạo Nhiên
- Vũ Quốc Ngữ
- Vũ Quỳnh Hương
- Vũ Quỳnh Nh.
- Vũ Thành Sơn
- Vũ Thanh Tâm
- Vũ Thanh Tùng
- Vũ Thành Tự Anh
- Vũ Thế Khôi
- Vũ Thị Hải
- Vũ Thị Nhuận
- Vũ Thị Phương Anh
- Vũ Thị Phương Lan
- Vũ Thị Thanh
- Vũ Thị Thanh Mai
- Vũ Thư Hiên
- Vũ Tiến Lập
- Vũ Trọng Khải
- Vũ Tuấn Hoàng
- Vũ Từ Trang
- Vũ Tường
- Vũ Viết Tuân
- Vũ Xuân Tửu
- Vương Bích Ngọc
- Vương Đan
- Vương Huy
- Vương Ngọc Minh
- Vương Tiểu Nhị
- Vương Trí Nhàn
- Vương Trọng
- Vương Trùng Dương
- Vương Trung Hiếu
- Vy Thảo
- W. H. Auden
- Wa Praong
- Walt Whitman
- Walter Isaacson
- Wayne Karlin
- Wells
- Wendy Barker
- Wilhelm Schmid
- Will Nguyen
- William Carlos Williams
- William Nee
- William Stafford
- William Stanley Merwin
- Winston Phan Đào Nguyên
- Wislawa Szymborska
- Wolf Biermann
- Wolfgang Borchert
- Wynn Gadkar Wilcox
- Xie Tao
- Xuân Ba
- Xuân Diệu
- Xuân Dương
- Xuân Đài
- Xuân Minh
- Xuân Phượng
- Xuân Sách
- Xuân Thọ
- Xuân Vũ
- Xương Văn
- Y Chan
- Ý Nhi
- Y Uyên
- Yanis Varoufakis
- Yevgeny Yevtushenko
- Yên Ba
- Yên Khắc Chính
- Yến Năng
- Yên San
- Yên San Thụy Miên
- Yiyun Li
- Yoko Ogawa
- Yōko Ogawa
- Yoko Tawada
- Young Sang Lee
- Yuliya Ilchuk
- Yuno Bigboi
- Yves Sintomer
- Yvette Tan
- Zac Herman
Có cô gái ngồi bên cửa sổ
Truyện ngắn
Di
Tôi cởi quần áo và nhảy múa. Trong bóng đêm, chỉ thi thoảng mới có một vệt ánh sáng lướt dọc qua, một ánh đèn pha, một vì sao rơi, tôi mới thoáng thấy khuôn mặt anh. Đôi mắt anh lấp lánh, không phản chiếu bất cứ một điều gì. Tôi tiếp tục chuyển động hai cánh tay, tới eo, hông rồi dọc xuống đôi chân. Bờ vai tôi lắc lư như người say, tóc tôi đu đưa như những lưỡi dao lam chảy dài trên sống lưng bị ngấm lạnh. Đến đây, và đột nhiên anh nói. Tôi chui lên giường. Trong bóng đêm tôi biết mình đang tìm kiếm con người này. Toàn bộ thân thể anh giống như luồng ánh sáng yếu ớt phía cuối đường hầm đang kéo cánh tay tôi.
Giấc ngủ chẳng bao giờ đến với tôi nhẹ nhàng. Càng cố nắm bắt nó lại càng dễ dàng tuột đi. Lớp da trơn chuội của nó mát lạnh như một miếng thạch rau câu trong suốt. Trong những giấc mơ quen thuộc hàng đêm, tôi đang đứng trong căn phòng của mình, một chỗ nào đó, bên cạnh tủ quần áo, bên bàn làm việc, cạnh giá để sách, trên đầu giường. Tôi nhìn thấy mình ngủ say, bị vùi chìm nghỉm giữa ngổn ngang nào những thú bông, gối ôm và chăn len to nặng. Tôi thỏa mãn khi chiêm ngưỡng khuôn mặt đang ngủ của chính mình.
Anh từng nói với tôi, anh thích một cô gái có mái tóc đen dài, một đôi mắt màu nâu và lúc nào cũng nhìn anh chăm chú. Anh sẽ dẫn cô ấy tới những quán cà phê yêu thích của anh, chỉ cho cô ấy thứ thức uống ngon nhất và chờ đợi phản ứng của cô ấy. Anh bảo dù ở quán nào thì cũng nhất định ngồi gần cửa sổ bởi anh thích được nhìn thấy ánh sáng tràn trề ùa về trên mái tóc của cô, một mái tóc đen tuyền sáng rực rỡ và lấp lánh dưới ánh nắng mặt trời. Không có màu tóc nào lại đặc biệt như màu đen, anh yêu màu đen, tối và lạnh như đêm trên mặt biển. Anh và cô ấy sẽ biến thành những vì sao, anh đã nói với tôi bằng một giọng nói mông muội và cực kì sung sướng. Lắng nghe tất thảy những điều đó làm tôi thiểu não vô cùng. Anh chưa bao giờ dẫn tôi đi bất kì đâu. Đừng nói là tới những chỗ anh yêu thích nhất, chúng tôi còn chưa bao giờ nghĩ đến việc ra ngoài cùng nhau.
Từ tháng mười năm ngoái, chúng tôi bắt đầu quen nhau. Bạn của cả hai chúng tôi là một cậu chàng thủ thư đang làm việc trong thư viện thành phố. Chúng tôi gặp nhau trong tiệc sinh nhật hai mươi của cậu ta. Tôi đến từ rất sớm và giúp mẹ cậu ta chuẩn bị vài thứ lặt vặt. Anh là người đến cuối cùng, người muộn nhất, đồng thời cũng là người được cậu thủ thư chờ đợi nhất. Cậu giới thiệu anh là, người đàn ông đặc biệt thứ nhì trong đời tôi. Sau đó, anh chui vào một góc. Tôi đã quen nhìn thấy màu đen trong suốt cuộc đời mình, nhưng người đàn ông trong chiếc áo khoác da màu đen này, như một miếng bìa các tông hình người in hằn lên một vệt thấu nặng trong đôi mắt tôi. Giữa bộn bề những người và vô vàn màu sắc, tôi ngạc nhiên nhận ra ánh mắt tôi chỉ chú mục vào anh. Rất lâu về sau, anh ngẩng lên và ở một điểm nào đấy giao thoa mà tôi không rõ lắm, chúng tôi đã thực sự nhìn thấy nhau. Anh như một cây kim xăm thấu thẳng vào tôi, xuyên qua lớp áo quần và từng hạt mực đen tỏa ra thấm dần các mao mạch. Một thứ cảm giác đau nhói như đường dao trượt qua dội vào trái tim tôi. Ngực tôi tan ra thành vô số hình tròn và trôi nổi trong không khí như bong bóng. Cho đến bây giờ, mỗi khi nhìn thấy anh thì tôi biết rõ, cảm giác đó vẫn còn.
Tên tôi là Mỹ Hà. Tôi làm người mẫu ảnh từ năm mười sáu tuổi. Hồi đó làm mẫu ảnh là một nghề còn mới mẻ, các cô gái được mặc những bộ trang phục kín đáo hơn bây giờ, trang điểm nhẹ, một chút phấn má, một tí son hồng, tóc đen dài hoặc cột cao, hoặc thả xuống. Mái tóc của tôi đã từng đẹp như một trảng trời đêm, mênh mông và sâu thẳm. Năm mười tám tuổi, sau khi tốt nghiệp trung học phổ thông, tôi nghĩ mình đã thực sự dũng cảm khi bước vào tiệm cắt tóc một mình. Không phải là tôi muốn thay đổi một điều gì đó, làm một điều gì đó thực sự mang tính chất nổi loạn như người ta vẫn thường nói khi bước đến ngưỡng tuổi mười tám, đôi mươi. Cũng không phải là tôi thấy mái tóc ấy có vướng víu, bất tiện gì. Tôi không biết nữa. Cảm xúc khi đó của tôi, nếu phải diễn tả thì thực là giống như một bầu trời tháng tám âm u kéo dài từ mờ sáng đến ban trưa vậy. Ra trường, tôi không thi lên đại học mà tiếp tục làm người mẫu ảnh. Bố mẹ tôi từng hỏi tôi rằng, sau này khi bố mẹ chết đi thì tôi, không nghề ngỗng tử tế và không bằng cấp, sống bằng thứ của cải sớm hao mòn và tàn lụi nhất trên thế gian, thì xem xem tôi sẽ định làm gì? Tôi bảo là, con không biết. Tôi chẳng biết gì hết. Suốt cuộc đời mình, tôi không biết bất cứ một điều gì cả. Tôi là loại người như thế. Anh từng nói với tôi, trên đời này có hai loại người, em biết rồi, tôi đáp, biết và không biết chứ gì, anh định nói em là loại thứ hai, chứ gì, đâu, anh bảo, có hai loại người, không biết thật và không biết giả. Em là ở giữa đấy. Tôi chẳng bao giờ hỏi ý anh là gì, bởi vì biết và không biết thì cũng thế mà thôi. Đấy, tôi là kiểu người như thế đấy.
-này, Mỹ Hà, vẫn sống cùng thằng đó hả?– một hôm, tôi nói chuyện điện thoại với chị họ. Chị ấy sống ở đầu bên kia thành phố. Một tháng chị vẫn cố về đây một lần để thăm tôi. Đôi khi tôi bảo chị không cần phải làm thế qua điện thoại, nhưng thể nào chị cũng sẽ ồ lên và nhiếc móc. Mày không nhớ chị phải không, thế là tôi đành phải nói, đâu nào, em cũng nhớ nhiều lắm đấy chứ.
-vâng– tôi trả lời. Tôi đang định sơn móng tay thì chị gọi điện đến, thế là tôi kẹp điện thoại giữa cằm và vai, tẩy móng cũ và bắt đầu lên màu cho móng mới. Móng tay của tôi rất xấu, hồi bé tôi có cái tật hay cắn móng tay. Móng của tôi sinh ra đã ngắn hơn của người khác, ngón tay cũng nhỏ và mập hơn. Bàn tay của tôi lúc nào cũng bé tí, xấu xí và trắng bệch. Vì thế, tôi trung thành với màu đen để che đậy lớp móng tay hèn mọn của mình.
-nó tên cái gì nhỉ?– chị hỏi, tôi đoán chị đang ăn bữa nhẹ buổi chiều. Chị rất gầy, gầy hơn bất kì ai tôi từng biết, thế mà chị vẫn ăn kiêng. Một ngày chị chia ba bữa chính thành sáu bữa nhỏ, mỗi bữa nhỏ chị ăn một bát ngũ cốc mật ong và nửa quả táo, ba bữa chiều y như vậy nhưng thay vì uống cà phê, chị uống trà. Tôi nhìn đồng hồ. Vừa vặn đang là giờ của bữa ăn thứ sáu.
-chị đã quên rồi– tôi càu nhàu. Hồi tháng năm, chị đến thăm tôi đúng lúc anh chuẩn bị ra ngoài. Hai người gặp nhau ngoài cửa, mỗi người chào một câu, giới thiệu qua loa rồi đi thẳng. Lúc vào nhà, chị bảo tôi, tao nhìn mặt là biết, mày lại khổ nữa rồi. Tôi không rõ khổ theo ý chị là thế nào. Nếu khổ ở đây chỉ đơn giản là tôi yêu anh còn anh yêu người khác, thì thế cũng được.
-tao mà, già rồi, nói lần nữa đi- thế là tôi nhắc lại tên của anh cho chị nghe. Xong chị bảo, đấy, tao nghe tên thôi là biết, mày thế nào cũng lại khổ cho mà xem.
Theo như tôi được biết, và những gì tôi được nghe kể từ đám bạn của anh, một nhóm bạn ba trai và hai gái, anh là nhiếp ảnh gia. Anh đã đi qua nhiều nước, Trung Đông, Châu Âu và Châu Á. Hy bảo, nó còn đến cả Bắc Cực nữa rồi cơ. Nhưng mà tôi không tin, vì khi tôi hỏi anh, anh bảo anh thậm chí còn chưa đi hết được nước mình. Anh là nhiếp ảnh gia phong cảnh, chuyên chụp cho một tờ báo địa lý nước ngoài. Họ làm về mảng các nước Châu Á và cần những tấm ảnh tốt để định hình. Anh làm ở đó đã được sáu năm. Sau khi tốt nghiệp đại học (anh học ngành sân khấu điện ảnh), anh đổi hướng và chuyển sang làm nhiếp ảnh tự do. Ban đầu anh gặp đâu chụp đấy, thấy cái gì đẹp là chụp liên hồi. Thấy dàn hoa giấy nhà người ta đẹp là xin lên chụp cho bằng được, dù cũng chỉ được dăm ba kiểu ưng ý thôi. Anh đặc biệt thích chụp mặt hồ và bầu trời. Tôi nói, anh mơ mộng quá. Anh đáp, thì có bao giờ chân anh chạm đất đâu. Anh phiêu diêu và tự tại giống như một cơn gió kì lạ, một cơn gió chưa bao giờ tới bỗng một ngày nọ ùa vào qua cửa sổ. Anh làm người ta phải thốt lên, phải bật dậy, phải nhảy ra khỏi giường để đến gần và ngẩng mặt nhìn lên, và hít hà và khao khát. Anh làm tôi khao khát. Dù anh đang ở đây, ngay cạnh bên tôi, rất gần đến nỗi dang tay ra là chạm được. Nhưng như anh đã nói đó, trên khắp cõi mặt đất này, chẳng có nơi nào là in dấu chân anh. Còn tôi, tôi vẫn mãi chôn chân ở đó vậy thôi, không nhấc lên mà cũng chẳng buồn nhấc. Tôi sẽ đi đâu đây, và tôi sẽ đi được bao xa bằng đôi chân ngắn ngủn này. Tôi sợ sự đổi thay. Tôi sợ cả cái tên của chính mình. Hàng đêm, tôi lặp lại nó trong đầu như một cách ru ngủ. Tôi nhắm mắt lại và đọc to như một câu thần chú. Mỹ Hà. Mỹ Hà. Mỹ Hà. Một cái tên đẹp đấy chứ, ai đó nói, dù tiếc là nó chẳng có ý nghĩa gì cả, anh chán nản nhìn tôi và bật cười.
Mọi thứ vẫn đậm nhạt trôi qua như vậy. Sáng sáng tôi ở nhà. Nếu ngày hôm đó có lịch chụp ảnh thì tôi phải dậy từ rất sớm, không ăn sáng để tránh béo bụng, rửa mặt kĩ càng và đắp mặt nạ trong vòng mười lăm phút, phủ phấn lót, phấn nền, một lớp phấn trang điểm, kẻ mắt, uốn mi, kẻ lông mày, thoa son dưỡng và chỉ trước khi ra khỏi nhà, tôi mới dám dùng son đỏ. Tôi bắt taxi để đi, vì nếu đi xe máy thì hỏng hết. Ở studio, tôi được người ta làm tóc, trang điểm lại một lần nữa và bắt đầu chụp ảnh. Một bộ ảnh cho các tạp chí thời trang thường tiêu tốn của tôi cả nửa ngày trời. Công việc kết thúc vào lúc bốn, năm giờ chiều, khi đó tôi đã bã ra như một con cá chết, người trương phềnh lên vì đói và tóc tai thì rối tung vì bị gió bạt quá nhiều. Người tôi nóng ran và sau khi về đến nhà, tôi chỉ có nằm đó. Anh thì khác. Anh làm việc vô cùng quy củ. Bảy ngày một tuần, bốn tuần một tháng, trừ các ngày lễ và chủ nhật, anh sẽ rời khỏi nhà vào lúc bảy giờ ba mươi sáng và trở về vào lúc sáu giờ chiều. Không bao giờ sớm hơn và dĩ nhiên là không bao giờ muộn. Cuối tuần anh thường đi đâu đó cùng nhóm bạn của anh, đi từ sáng đến chiều tối hay thậm chí đi luôn cả hai ngày. Sau khi trở về từ một điểm nào đó mà tôi chẳng bao giờ được biết, anh đi ngủ, và một sáng thứ hai quen-thuộc-khác lại được bắt đầu.
Xuân Chi bảo, nó đã bao giờ quên được đâu. Ấy là một buổi tối hiếm hoi khi anh mời các bạn về nhà. Chúng tôi làm một nồi lẩu hải sản với ê hề nào sò ngao ốc hến mực cua tôm và thế nào đó lại có cả thịt gà. Nước dùng rất cay vì anh thích ăn nhiều mù tạt, rau bị ngâm nóng đến nát bét vứt đầy trên đĩa mà chẳng ai thèm ăn, mì gói được bóc ra chất thành đống và cái nào cũng bị bẻ làm hai nửa. Họ chủ yếu chỉ uống bia. Tất cả họ đều uống rất nhiều. Tất cả, trừ tôi và trừ Xuân Chi. Cô ấy uống một lon và chỉ thế mà thôi. Cô rất tập trung trong việc ăn uống, cô bỏ những thứ cô thích vào nồi và chăm chú ngồi đợi nó sôi. Sau đó cô vớt ra và để vào cái đĩa. Cô ăn một ít và bỏ đấy, tiếp tục cho thêm một tá những thứ vô thiên lủng khác vào. Cứ như vậy đống thức ăn ngày một đầy lên, bốc khói rồi nguội ngắt. Không ai muốn ăn. Họ chỉ đang tìm một cái cớ để uống say cho thỏa. Tôi không thích lẩu hải sản, cơ bản vì tôi ghét hải sản và tôi không ăn được mực. Tôi thấy ghê tởm những cái tua tí hon của nó, thứ mực đen nhầy nhụa trong thân mình nó và lớp thịt trắng hồng. Tôi chỉ ăn được thịt gà, rau, một ít ngao và rồi hơi cay, mùi bia, đất trời như điên đảo.
-nó đã bao giờ quên được đâu– đột nhiên Xuân Chi nói. Cô lơ đễnh nhìn vào góc phòng, chỗ để một chồng những tạp chí có in ảnh của tôi. Tôi thích chúng. Hầu như ai cũng thích ngắm những khuôn mặt bị biến dạng của chính mình.
-thế à?– tôi thực sự quan tâm. Mọi người ngủ lăn lóc xung quanh tôi. Tôi thấy anh ngay, đen ngòm và bị vo tròn thành một cục.
-nó suốt ngày bảo, một mái tóc là phải đen– Xuân Chi xem xét những lọn tóc của mình. Tóc cô ấy dài, mỏng dính như tơ, được phủ một lớp màu vàng hoe công phu và cẩn thận. Tôi quá rõ cô ấy đang nói đến ai. Sao tôi lại không nhận ra những điều đã quá quen đến thế được.
-tớ bị người ta bắt nhuộm tóc mấy lần, để chụp ảnh ấy mà, nhưng tớ bảo thôi– tôi nói.
-thế à?– Xuân Chi đáp. Nhưng tôi biết kiểu nói đó. Người ta chỉ thế à khi bị đụng đến một điều gì sâu kín trong lòng mình, và người ta cũng sẽ thế à khi mà những thứ xung quanh hoàn toàn chẳng đáng để người ta phải bận tâm vào đó nữa. Cô ta thế à với tôi, rồi mi mắt cô ta sụp xuống. Như vừa có một người khổng lồ đi ngang qua và nôn ra một bãi tướng đủ mọi sắc màu xuống chúng tôi. Một cơn mưa rào rào với rất nhiều mùi vị. Mình phải làm thế nào đây, tôi nghĩ, mặc kệ tất thảy và bỏ đi thì sao nhỉ? Rời khỏi đây, rời khỏi căn phòng này, ra nhà ga và mua vé một chiều đi sang đầu bên kia thành phố. Tôi có thể sống cùng chị ấy, có thể lắm chứ. Tôi không rõ từ bao giờ, nhưng tôi vẫn nhớ mang máng rằng, có một lần nào đó chị đã bảo hãy về sống cùng nhau. Chúng ta là phụ nữ, không sống cạnh bên nhau thì còn sống cùng ai. Đàn ông ư, một người phụ nữ không thể sống cạnh một người đàn ông được. Tại sao à, vì nếu thế thì đàn ông đã biến mất cả rồi.
Ngày đầu tiên chính thức gặp nhau của chúng tôi là một ngày chủ nhật tháng mười. Tôi gọi điện thoại cho cậu thủ thư kia và tìm cách xin được số liên lạc hoặc địa chỉ của anh. Nếu nói rằng tôi bị anh ám ảnh thì đúng là hơi quá, chỉ là từ hôm đó tới giờ tôi thường xuyên nghĩ về anh. Trong lúc tắm chẳng hạn, tôi tự hỏi người như anh ta thì sẽ dùng loại sữa tắm nào, dầu gội đầu gì và hãng dao cạo râu, màu của bàn chải đánh răng, màu của chiếc khăn mặt. Hoặc lúc đi mua sách. Liệu anh ta có đọc Kafka không, hay anh ta chỉ đọc Amy, không biết anh ta có thích Exupéry không, hay anh ta đã đọc Don Kihote mấy lần. Hay là đi ăn. Món ưa thích của anh ta là thịt gia cầm, hay anh ta ăn chay, anh ta có bị dị ứng bắp cải không, liệu anh ta có thích đồ ngọt. Cứ thế, suốt một tuần liền, không ngày nào tôi không thoáng nghĩ đến anh. Thậm chí tôi còn gọi điện cho bố để hỏi xem một người đàn ông thích được nhìn cái gì ở người con gái nhất. Cậu thủ thư, sau một hồi dài giới thiệu về anh liền cho tôi số điện thoại. Đó là một dãy số dài, gồm chín con số mà giờ đây tôi đã thuộc nằm lòng. Cái cảm giác đó, khi tôi loay hoay tìm cho được một cây bút để ghi lại số điện thoại của anh vẫn còn đầy ắp trong ngực tôi. Giống như là chỉ cần nhớ lại cái khung cảnh bình thường đó thôi cũng làm tôi rung động. Một bộ phim buồn thì sẽ chẳng bao giờ hết buồn. Cái cảnh đó với tôi cũng là một cảnh phim rất buồn. Thứ xúc cảm như có những cái xúc tu luôn ngo ngoe trong lòng tôi, đôi lúc lại dấy lên một cơn đau tức ngực. Những khi ấy tôi sẽ ngồi thần ra, cả cơ thể đờ đẫn như bị ai tắt mất công tắc, chân tay tôi đột nhiên uể oải và tâm trí tôi sẽ chẳng còn gì khác ngoài một cái bóng trắng lờ mờ, như bị ánh nắng đốt cháy đi. Tôi hẹn gặp anh ở một quán cà phê gần nhà, tôi chỉ dám nói rằng có một chuyện hết sức hệ trọng muốn nhờ anh. Đó là lần đầu tiên chúng tôi đến một quán cà phê nào đó cùng nhau. Từ bấy đến giờ thì không có thêm một lần nào nữa. Tôi biết, đối với anh, những quán cà phê thiêng liêng đến mức nào.
Ở đâu cũng thế, anh chỉ gọi cà phê đen. Mà phải là cà phê phin. Mùi cà phê hăng nồng quyện lẫn vào không khí. Không như mọi khi, tôi không có cảm giác bị ngạt thở. Nếu được phép nói thật, tôi sẽ nói tôi thích trà hơn. Anh ngồi trước mặt tôi. Màu áo trắng bị nhòe đi dưới ánh mặt trời hắt vào từ cửa sổ. Anh yên lặng, anh chẳng nói gì. Anh nhìn tôi chăm chăm, như muốn đục xuyên qua mắt tôi một lỗ đen sâu hoắm. Trong quán cà phê, người ta mở nhạc. Đó là một bản nhạc giao hưởng, du dương và rất êm đềm. Tôi liên tưởng tới một dòng sông, những con cá hồi đang bơi chảy ngược. Người ta bảo bọn cá hồi biết rằng chúng sẽ chết nếu chúng cứ bơi như thế, bơi ngược dòng. Thế mà chúng vẫn làm, để trở về quê hương. Tôi nghe được điều đó trên một chương trình ti vi rất lâu rồi về động vật. Con cá thân bạc cứ quẫy đạp lấp lánh trong lòng sông. Nước trong vắt, nhìn rõ được cả những tảng đá to. Tôi cứ nhìn lung tung rồi cứ nghĩ mãi về những điều như thế.
-Mỹ Hà, nghĩa là gì thế?– anh vươn người về phía trước và đón lấy cốc cà phê. Anh nâng trên tay nhưng không uống. Anh chỉ đơn giản là nhìn tôi, đặt câu hỏi và đợi tôi trả lời.
-em không biết– tôi đáp. Những chú cá hồi cũng đâu có biết vì sao chúng lại làm thế đâu. Bởi vậy chuyện tôi không biết tên tôi nghĩa là gì thì cũng chỉ là những thứ linh tinh vụn vặt.
-em vướng mắc chuyện gì à?– anh dựa người trở lại, hơi chỉnh tư thế chân một chút. Tôi quan sát và quan sát và quan sát, và khắc ghi tất thảy mọi thứ tôi thấy được vào đầu. Tôi muốn nhớ. Tôi muốn tự trao cho bản thân cái quyền được nhớ lại, được kể một câu chuyện hoàn chỉnh và đầy đủ mọi chi tiết về màu sắc, âm thanh. Tôi cũng nhớ những gì mà anh nói, tôi nói. Tôi nhớ, mọi điều.
-chuyện thích anh, anh ạ– và tôi chẳng biết nói gì nữa. Bản nhạc đã hết. Tôi nghe thấy người ta đang trao đổi với nhau xem tiếp theo nên mở bản nào. Cuối cùng họ chọn một bản nhạc trữ tình. Tôi quả thật không thích lắm, những bài hát mà chúng lại có lời. Chúng không nói được nhiều, tôi nghĩ thế. Hầu hết chúng chỉ kể câu chuyện của riêng mình.
-anh cũng thế- anh nói- anh cũng đang vướng chuyện giống em đấy, Mỹ Hà– chúng tôi thực sự đã im lặng một lúc lâu. Lâu cỡ độ ba bản trữ tình và một bản không lời và lại một bản trữ tình khác. Rồi anh vẫy vẫy tay, gọi thêm một tách cà phê nữa. Một đen nhé, nóng, phin.
Hay là mình sống với nhau xem sao. Khi chúng tôi ra ngoài, anh đề nghị với tôi như thế. Tháng mười là tháng tôi yêu nhất. Nó không bao giờ phản bội tôi. Cả đêm và cả ngày. Chỗ anh thuê bây giờ nâng giá rồi, chia đôi thì ổn đấy. Em đang làm gì. Người mẫu ảnh à, thu nhập thế nào, à thế thì được rồi. Em bảo em thích anh, nhỉ. Thế có thích sống cạnh anh không.
Tôi đã trả lời là có. Đầu tháng mười một, tôi hoàn tất thủ tục trả lại căn phòng đang thuê và chuyển đến sống cùng anh. Thế thôi mà ngồi nhớ lại mới nhận ra, cũng đã được một năm rưỡi rồi. Thi thoảng, sau bữa tối, chúng tôi ngồi trên sàn và ăn lạc. Tôi không biết uống bia nên anh đành phải uống một mình. Cơ thể tôi yếu như sâu, không chịu được chất cồn. Trong tủ lạnh, ngăn dưới là bia lon đủ các loại, ngăn trên thì chỉ có nước lọc và sữa không đường. Anh hay cằn nhằn nhà đang chăm con mọn à, tôi đành cười trừ cho qua. Thế là chúng tôi nằm trên sàn. Tôi thích việc được ngủ với anh, ngủ cùng anh và thức dậy bên anh. Nên khi anh hỏi tôi có muốn nghe chuyện về cô ấy không, tôi quàng tay anh và bảo ừ, cũng được. Chuyện của anh thì chắc là hay.
Cô ấy hơn anh một tuổi. Cô ấy nói tên cô ấy có nghĩa là bầu trời đang sắp đổ cơn mưa. Anh bảo, làm gì có cái tên nào như thế. Nhưng mà đúng là cô ấy tên thế thật, em ạ. Anh gặp cô ấy ở một buổi triển lãm tự do của các nhiếp ảnh gia không tên tuổi. Có một tấm của anh ở đấy đấy. Anh thấy cô ấy đứng ngắm nó cả buổi, thế là anh đến gần và nói mấy thứ, để làm quen ấy mà, em biết thừa là thế nào rồi đấy. Anh ấn tượng nhất là mái tóc của cô ấy. Đen nhánh, à không, nó là một thứ sắc đen mà anh không thể nào diễn tả được. Nó giống như là, khi em buồn nôn ấy, đại khái thế. Mái tóc cô ấy rất dài, quá lưng một tí. Cô ấy mặc một cái váy màu xanh thiên thanh, giống cái váy mà em mặc trên số báo vừa ra tuần trước ấy, nhưng cái của em là màu hồng. Bọn anh toàn nói chuyện về nhiếp ảnh là chính. Bố cô ấy có một hiệu ảnh trên phố, thừa kế từ đời ông nội. Anh trai cô ấy là một tay máy nghề làm việc trong một studio chuyên chụp ảnh cưới. Cô ấy cũng thích máy ảnh nhưng chỉ toàn làm mẫu ảnh thôi. Mặc dù nắm vững lý thuyết về máy ảnh và các kiểu lens nhưng mà cô ấy chọn góc chụp kém lắm, lại không biết sáng tối thế nào, cũng chẳng biết chỉnh sửa sao trên máy tính luôn. Bù lại cô ấy thích thơ ca, thích nghệ thuật. Cô ấy thích viết thư tay nữa, cũng rất thích nhắn tin, nhắn tin rất nhiều. Mỗi tuần anh phải nhận được hai đến ba cái thư tay ba, bốn trang. Cô ấy chỉ đơn giản là viết một dạng nhật ký mở, kể lại chuyện hàng ngày của cô ấy, chuyện trên lớp, chuyện ngoài đường, những gì cô ấy thấy, những bài hát cô ấy nghe. Trí tưởng tượng của cô ấy thuộc dạng quái dị, thế mà chẳng hiểu sao lại không biết chọn góc chụp mới buồn cười chứ. Ừ, buồn cười hết sẩy luôn. Anh kể em nghe, có lần cô ấy đang ngồi tự nhiên đứng bật dậy, đi thẳng ra hành lang xong ngồi yên ở đấy. Anh phải ra lôi mãi mới vào. Sao tự dưng làm gì đấy, anh hỏi, làm giật cả mình. Thế là cô ấy bảo, đúng rồi, em muốn anh bị giật mình đấy, cảm giác thế nào, có giống bị điện giật không. Ừ, cô ấy là kiểu như thế đấy. Ừ, thế là anh yêu cô ấy lúc nào cũng chẳng biết nữa. Em bị giật điện bao giờ chưa, vào mùa đông ấy, chạm vào người đứa nào mà lúc chúng nó cởi áo len ra thì bị tích điện đấy. Ờ, cũng kiểu kiểu thế đấy. Ý anh là tình yêu ấy mà.
Sao lại không, tôi bảo, em lại chẳng giật đùng đùng đi à. Anh yêu cô ấy, thì em yêu anh, có làm sao đâu. Hồi mới chuyển về sống cùng nhau, chúng tôi thường xuyên có những cuộc trò chuyện như thế. Bò lăn trên sàn nhà, ăn một thứ hạt có vỏ gì đấy rồi phì ra ngoài đường. Chúng tôi nói với nhau về tình cảm của mỗi người. Ngay từ những ngày đầu tiên sớm sủa như thế, tôi đã chắc chắn được hai điều: Tình cảm của tôi và tình cảm của anh. Hai thứ đó tồn tại cạnh bên nhau, đi song song và thường chạm vào nhau. Đôi lúc chúng tôi chia sẻ những cảm xúc đang vỡ bung trong lòng mình, cùng chia cho nhau một ít gì đó của cái thứ gọi là vô vọng. Anh từng hỏi tôi, em tốt như thế, sao anh lại không yêu em nhỉ? Tôi bảo thì làm sao em biết được, cô ấy cũng đâu có yêu anh. Lâu dần, chúng tôi không còn nói với nhau về những điều như thế nữa. Những thứ càng sâu nặng thì lại càng thầm kín. Có lẽ là như thế. Anh không muốn nói ra nỗi lòng của mình thì cũng giống như tôi vậy. Thực tâm mà nói, tôi không có nỗi sợ bị tổn thương. Tôi không có cảm giác choáng váng khi nghĩ đến việc trong đầu anh chỉ chứa được một cô gái, một và chỉ một mà thôi. Không, đúng vậy, tôi không có những đợt dâng mãnh liệt như thế. Nhân từng hỏi tôi, em thấy thế nào khi yêu nó, tôi đành lắc đầu. Tôi cũng hay tự hỏi bản thân một câu y như vậy. Rốt cuộc trong lòng tôi đang cảm thấy điều gì. Nó là một trạm trung chuyển hết sức mông lung, cái trái tim của tôi ấy. Hoặc là bởi bằng một cách nào đó, tôi thấy yên lòng. Anh ấy không yêu tôi. Cô ấy không yêu anh. Tôi yêu anh. Vậy thì tôi còn cần gì hơn thế?
Nhóm bạn của anh gồm có Nhân, Hy, Xuân Chi, anh và một cô gái có mái tóc màu rượu mận. Tôi hay nhìn thấy cô ấy thấp thoáng qua cửa kính xe ô tô mỗi khi họ tới đón anh vào buổi sáng ngày thứ bảy. Cô ấy luôn ngồi cạnh ghế lái, cửa kính lúc nào cũng chạm mức thấp nhất và đặc biệt là cô thích hút thuốc. Vào buổi sáng khi ô tô đến, trong lúc anh đang tắm rửa và sửa soạn quần áo, tôi sẽ nhón người qua cửa sổ để nhìn cho thật rõ những người bạn của anh. Tôi không rõ họ bắt đầu chơi với nhau từ lúc nào, chỉ biết rằng cố gắng hình dung có người này mà không có người kia thì thậm khó. Nhân cao lớn, cao hơn anh đến nửa cái đầu, thích mặc áo phông và quần jeans, luôn đi một đôi Adidas trắng. Nhân hơn anh hai tuổi, hơn tôi ba tuổi và hơn tất cả những người còn lại một tuổi. Anh làm việc cho một công ty lập trình có trụ sở ở nước ngoài. Anh đi đi về về luôn, quanh năm suốt tháng nhà chúng tôi chật ních những món đồ lỉnh kỉnh anh đem theo từ các nước. Lúc thì anh cầm về một hình nhân bằng gỗ có đầu người và phần thân là bốn cái nanh nhọn hoắt, anh nói ấy là cái người ta dùng để móc mắt, lúc khác anh mang về một tá những cuốn kinh thánh nhỏ tí hon, để trong một cái giá treo bằng gỗ, hoặc là một vài cái bình bằng thủy tinh tuyệt đẹp mặc dù anh nói cũng chẳng biết chúng để làm gì. Nhân là người đầu tiên khuyên tôi từ bỏ anh. Tôi bảo, có sao đâu, mọi chuyện vẫn ổn và cứ cái đà này thì sẽ còn ổn rất dài. Nhân lớn nhất trong chúng tôi, vì thế anh là người ít nói nhất. Anh để ý nhiều, mà toàn chuyện chẳng ai muốn nói ra. Nhân biết hết, biết tất cả. Chính vì thế, tôi sợ anh nhất. Tôi ghét cái cảm giác người ta chẳng cần tốn công sức khó nhọc gì mà cũng nhìn thấu được những nếp gấp trong lòng tôi. Tôi thấy sợ khi chỉ cần nhìn vào mắt Nhân, toàn bộ ruột gan tôi như bị phơi bày hết. Nhân là người lái xe. Trong lúc đợi, anh sẽ vòng sang bên cánh phải và dựa vào thân xe, hai tay đút túi quần và nhìn đi đâu tôi không rõ. Người ngồi xổm dưới đất là Hy. Hy khá trẻ con và thoải mái trong tất cả mọi chuyện. Cậu ấy bảo với tôi là cậu ấy từng thích anh một thời gian dài, nhưng sau khi biết cô ấy, cậu không còn thích anh nữa. Hy khá trắng so với bọn con trai ở tuổi này, chân tay mảnh dẻ và ăn mặc rất thời trang. Cậu đặc biệt cẩn trọng khi ra đường. Mọi thứ phải kết hợp được với nhau và tạo thành một khối, để người ta nhìn vào là thấy nó đã hoàn chỉnh rồi, không thể thêm vào hay bớt đi bất cứ điều gì được nữa. Hy bảo với tôi trong lần đầu gặp mặt. Tôi nói chuyện với Hy nhiều nhất, mặc dù các chủ đề giữa chúng tôi chỉ xoay quanh thời trang, cuộc sống cá nhân của Hy, chuyện của tôi và chuyện của anh rồi làm một vòng ngược lại. Hy nói, mọi thứ thật kì cục, chỉ nghĩ thôi là đã thấy lạ lùng rồi. Như thế nào, tôi hỏi cậu ấy, chị không biết được đâu, Hy đáp, chỉ là thấy thật ngược đời. Tôi chưa từng nghe bất cứ một ai ủng hộ chuyện yêu đương của tôi. Chưa một ai cả. Kể ra thì cũng khó cho họ. Xuân Chi di chuyển liên tục. Ban đầu cô ấy ngồi ở băng ghế sau, rồi một lát lại thấy xuất hiện ở bên ngoài. Tôi không thích Xuân Chi, cũng không rõ là vì sao nữa. Tôi nhận thấy mình không nhớ được nhiều thứ về cô ấy, nên tôi kết luận tôi đã không để tâm quan sát Xuân Chi nhiều. Trong khi đó, cô gái ngồi ghế trên có mái tóc màu rượu mận lại thu hết sự chú ý của tôi. Cô ấy hết sức im lặng, hút thuốc rất nhiều và nhìn thẳng về phía trước. Cô ấy đeo kính râm, mặc áo gió màu vàng. Từ góc nhìn của tôi chỉ có thể thu được một bức hình sơ sài như thế. Thường thì đến lúc đó, anh sẽ nhẹ nhàng tiến đến sau lưng tôi, đưa cho tôi tờ lịch mà anh đã xé của ngày hôm đó, không nói gì cả và lặng lẽ đi ra. Ngày thứ bảy của tôi sẽ tiếp tục vào mười hai giờ trưa, khi tôi đã ngủ cho no mắt và cơn đói cồn cào bưng tôi dậy. Rồi đột ngột tôi sẽ nhớ ra, tờ lịch trên đầu giường, mọi thứ, những con người, tiếng động cơ ô tô, mùi lá cây vào sáng sớm, mái tóc chưa kịp khô của anh. Tất thảy đều giống hệt một giấc mơ.
Chị họ đến khi tôi đang pha trà. Nắng rất dịu. Chị mang theo bánh hazelnut của Vicenzi. Hai chúng tôi mang ấm trà ra ban công, vừa ăn bánh vừa trò chuyện.
-ối sao con kia nó béo thế– chị thốt lên lúc con Mèo bên nhà hàng xóm đáp xuống ban công của tôi. Nó thuộc giống mèo Ba Tư, to như một con hổ con và khôn lanh hơn một vài loài chó. Nó đặc biệt thích ăn thịt gà. Tôi hay cho nó ăn mỗi khi anh vắng nhà. Anh không thích mèo, không thích chó. Anh chỉ thích mỗi tóc đen dài.
-chăm ghê lắm chị ơi. Ăn sang lắm, hơn cả người– tôi ăn bánh uống trà, gió chạy qua tóc tôi thổi hiu hiu. Mùi thơm đậm của hồng trà bao phủ mọi ngóc ngách trong căn phòng nhỏ xíu. Hạnh phúc quá, trời ơi, tôi nghĩ. Đến mức không thể nào chịu đựng nổi.
-hôm nay nó đi đâu rồi à?– chị nhòm lên giường rồi quay ra hỏi tôi. Hẳn rồi, chị nói chị làm sao ưa được những ai làm tôi khổ. Nhưng tôi không khổ. Em thấy rất hạnh phúc, chị ơi, ngay lúc này. Sự hiện diện của anh ấy, mùi thơm của trà, vị ngọt lịm và man mát của bánh xốp đang tan ra. Chị ơi, thế này thì làm sao em khổ được.
-tối mai mới về cơ– tôi đáp.
-tốt. thế thì tối nay chị ngủ lại với mày. Sướng không?– chị hỏi tôi. Và tôi bảo là sướng.
Nhưng tôi không ngủ được. Ngủ một mình trên giường và biết rõ mình chỉ có một mình là một chuyện, ngủ hai mình trên giường và biết được người đó không phải là anh thì lại là một chuyện khác. Vì không ngủ được mà cũng không có ai để trò chuyện, tôi ra bếp pha một ấm trà mạn. Tôi định sẽ đọc nốt cuốn tiểu thuyết đang dở dang và chờ trời sáng. Rốt cuộc tôi không làm được. Tôi lại nghĩ lan man. Tôi rất muốn được nhìn thấy cô gái ấy. Cô gái mà tôi đã gọi là “cô ấy đấy”. Tôi đã hình dung ra cô ấy qua những câu chuyện mà anh kể. Đó là một người con gái nhỏ nhắn, trắng trẻo và có nụ cười rất duyên. Cô ấy có một mái tóc dài đặc biệt, đen quánh như mực tàu. Cô ấy thích Rimbaud và thích hát. Cô có một con chim hoàng yến và thích xem phim hành động hài. Và nhất là cô ấy là cô gái của anh.
Tôi không rõ vào những đêm như thế này, liệu anh có thức giấc khi đang ngủ bên tôi không. Và bàng hoàng nhận ra người đang nằm bên anh không phải người mà anh muốn, không phải ai đó mà anh sẽ ôm chặt vào lòng. Liệu anh có rời khỏi phòng và ngồi yên lặng một mình trong bóng tối, bó gối lại mà nghĩ ngợi hay không. Tôi chợt hiểu cảm giác của anh. Nó không giống như tôi, không giống bất kì cảm giác nào mà tôi đã từng kinh qua hết. Không, bây giờ tôi mới nhận ra, tôi chưa bao giờ hiểu được anh. Vì sao anh thích màu đen, vì sao anh chỉ thấy an toàn khi đèn điện tắt, vì sao anh luôn nắm chặt tay lại trước khi ra khỏi nhà. Anh luôn sợ hãi một điều gì đó. Nhưng tôi không biết là gì. Nỗi sợ của anh chưa bao giờ tôi cảm thấy. Cũng giống những tình cảm của anh. Tôi chưa một lần hiểu được. Anh và tôi. Chúng tôi không giống nhau. Chưa bao giờ giống nhau như tôi vẫn lầm tưởng. Anh là một điều gì rất khác, rất đặc biệt và cũng rất đáng thương. Anh mệt mỏi hơn tôi rất nhiều lần. Trong bóng đêm, anh trở thành một hình nhân quen thuộc. Bóng tối sẽ không thể thiêu cháy anh. Ở đây, anh nhìn được chính anh và biết rõ anh đang mong muốn điều gì. Tôi chưa từng thức dậy trong đêm, mặc dù tôi mắc chứng khó ngủ. Những giấc ngủ của tôi cứ chập chờn, đến rất nhanh rồi lại vụt tắt. Đây là lần đầu tiên tôi biết được thế nào là đột ngột tỉnh dậy và cảm thấy cô đơn không cách nào tả nổi. Đó là sự trống rỗng không thể định hình của đêm. Anh đã ở đây bao nhiêu lâu rồi, tôi tự hỏi. Anh đã ở chính chỗ này, một mình anh. Anh đang chiến đấu với điều gì tôi không sao biết được. Nhưng cái nỗi sợ kinh khủng đó giờ đã chạm được vào tôi. Phải, cái thứ đó. Khi bỗng nhiên ta thức dậy trên giường của mình và nhận ra ta hoàn toàn cô độc. Trọn vẹn và nguyên chất như đêm. Thật khủng khiếp.
Tôi phải nhắm chặt mắt lại. Để ngăn chặn. Tôi không muốn bất cứ một thứ gì thoát ra. Tôi muốn tận hưởng trọn vẹn cảm tính này. Để có thể hiểu được anh. Để tôi có thể tiến đến gần anh dù chỉ là nửa bước. À, thì ra đây là những gì diễn ra bên trong anh. Thì ra là từ trước đến nay tôi ở bên anh nhưng chưa lúc nào tôi thực sự ở bên anh. Tôi chỉ hài lòng với những gì trước mặt, những thứ hiện hữu và dễ dàng để cầm nắm, để chạm vào. Tôi đã từng nghĩ mọi chuyện rồi thế nào cũng được, miễn là lúc này cứ như vậy mà thôi. Có thể nhìn thấy anh ăn sáng, nhìn thấy anh đứng ngoài ban công, khi rút quần áo thì áo phông và áo sơ mi của anh tinh tươm, sạch sẽ. Những mảng bọt xà phòng bám trong bồn rửa tay, cái bàn chải đánh răng màu vàng. Trên gối có một sợi tóc vương lại. Cái chăn mỏng có mùi của anh. Tất cả những điều này làm tôi phát khóc. Tôi đã từng mãn nguyện biết bao khi tỉnh dậy mỗi ngày là sự hiện diện của anh lại đầy ắp xung quanh tôi, đến mức làm tôi phải nín thở. Tôi dù có cố căng tai ra đến mấy cũng chẳng thể nào nghe thấu được nỗi lòng của anh. Anh đang nói gì, hay anh đang gào thét. Có ở đó cả một mặt biển dậy sóng bên trong anh, những đợt sóng dữ dội tung bọt đập vào kè đá. Đôi mắt nứt toác và khô khốc bám đầy cát bụi. Anh đã phong kín chính mình. Anh giữ cô ấy ở một nơi nào đó, một chốn nào đó, một thứ từa tựa như chất độc đang bơm đầy trong huyết quản của anh.
Lạy trời, đó là thứ yêu thương gì vậy? Đó mà cũng gọi là tình yêu à?
-Đêm qua đi đâu thế?– trong bữa sáng, chị ngẩng đầu lên khỏi tờ tạp chí và hỏi tôi. Tôi nhìn chị, cố gắng bảo rằng em không ngủ được. Có vẻ chị không hiểu.
Chị về tầm mười hai giờ trưa. Bây giờ tôi phải đi ngủ một giấc bù lại cho đêm qua. Tôi cần hồi phục lại một chút trước khi anh về. Tôi phân vân không biết nên đối mặt với anh như thế nào, khi tôi đã trở nên đồng cảm với anh hơn, dù chỉ là một chút. Những ngày tháng tiếp theo của chúng tôi sẽ ra sao đây, tôi vô cùng băn khoăn về điều đó. Hai con người có thể sống cùng nhau đến già dù họ chỉ đơn giản là một người đàn ông và một người đàn bà thấu hiểu nhau không? Tôi nghĩ là có.
Tôi đợi. Anh không bao giờ về nữa. Nhưng lúc đó thì tôi chưa biết. Năm giờ chiều, Hy gọi điện cho tôi. Lúc đó tôi đang chuẩn bị cho bữa tối. Tôi gọt bí xanh, su su và đập trứng. Tôi ướp thịt và chuẩn bị mật ong để làm nước sốt. Tôi mở một lon bia và uống hết một cốc. Một, hai lon thì chắc là tôi uống được, không vấn đề gì. Việc bếp núc tạm thời dừng lại khi tôi nghe điện thoại. Nồi canh bí đang sôi lục bục trên bếp. Bí đã được thái sẵn chỉ đợi thả vào. Đúng lúc đó thì Hy gọi điện.
-này Mỹ Hà– tôi định nhắc cậu ta là dù sao tôi vẫn lớn hơn cậu, dù chỉ một tí, thì Hy nói tiếp– anh ta sẽ không thèm về với chị nữa đâu.
-thế là sao?– tôi tắt bếp rồi đi ra ban công. Tôi tựa lưng vào lan can, con Mèo đang đi loanh quanh trên địa bàn của nó. Nó nhìn tôi bằng đôi mắt xanh biếc của mình. Trong mắt một con mèo thông minh như thế, nó có xem tôi là đồng loại hay không?
-nghĩa là anh ta sẽ không về nữa, chứ còn gì?– Hy nói. Thằng bé này vỡ giọng muộn thật đấy, tôi nghĩ thầm. Mới cách đây mấy hôm thôi mà giờ giọng cậu ta đã sang sảng như đàn ông trưởng thành. Không về nữa à, thì ra là mua vé một chiều mất rồi. Có chuyện gì với quầy bán vé khứ hồi thế?
-thế à?– tôi nói– bây giờ chị đang làm bữa tối này, cậu có đang ở trong thành phố không?
-dĩ nhiên là không, chị làm sao thế?– Hy gắt lên, thằng nhỏ này cũng có lúc thực sự nóng nảy. Tôi đã quá quen với hình ảnh một Hy luôn tươi cười và dịu dàng với tôi. Mặt này của cậu ta tôi chưa bao giờ thấy. Tôi thấy là lạ, đồng thời cũng thấy thật thú vị. Nhìn người ta lớn lên, kể ra cũng vui hơn việc chăm nuôi một con mèo– em đang ở gần biển– Hy thở vào điện thoại, tôi nghe rõ tiếng thằng bé như vừa chạy đi đâu đó rồi lại chạy hộc tốc trở về- Kế hoạch cuối tuần là lên trên này nghỉ mà. Nhưng ai mà biết được– đột nhiên tiếng Hy nhỏ lại như bị ai kéo giãn- “Cô ấy đấy” cũng ở đây.
-à-à-à-à– thế thì người ta đóng cửa quầy vé khứ hồi mất rồi, tôi chậm chạp nghĩ, thế này thì làm sao mà về được đây, không có cách nào để về hết. Nồi nước nguội rồi, vì tôi đã tắt bếp. Bí thái mỏng rồi, thịt cũng đã ướp được một tiếng rưỡi rồi, làm thế nào nhỉ- Hy, cậu có về đây ngay được không?
-thì được, nhưng cũng phải mất hơn một tiếng đấy– Hy nói, hơi thở đã dần ổn định trở lại –chị định làm gì?
-làm gì đâu, định mời cậu ăn tối ấy mà– tôi nghĩ tôi đã cười với cái điện thoại. Một cái cười rất nhẹ và mảnh mai.
Xuân Chi đã biết rõ về cô ấy. Cô ấy lúc nào cũng ở đấy. Trong cái khách sạn nhỏ gần kề biển khơi đó. Chỉ là Xuân Chi chưa nói. Chỉ là Xuân Chi chưa có dịp để nói mà thôi. Rồi thì Xuân Chi đã nói với Nhân. Về cô gái của anh. Rằng họ có trách nhiệm phải đưa anh tới đó. Để làm rõ sáng tỏ mọi điều. Anh đã gặp cô ấy của anh. Anh cũng nói thêm rằng, anh nghĩ mình sẽ không bao giờ trở về nữa. Căn phòng giờ đã quá khả năng chi trả của tôi. Tôi phải nói mãi bà chủ nhà ở chỗ thuê cũ mới đồng ý cắt hợp đồng sớm với cặp tình nhân trên gác. Giữa tháng bảy, tôi trở lại căn phòng của riêng mình. Nó nhỏ hơn phòng của tôi và anh, dĩ nhiên rồi. Tuy nhiên nếu sắp xếp khéo léo một chút thì vẫn còn đủ chỗ kê một cái bàn tròn.Tôi chuyển dần mọi thứ về. Quần áo, giấy tờ, báo chí, bát đũa và đồ dùng vệ sinh cá nhân. Toàn bộ đồ đạc của anh đã được Nhân thu gom lại và mang đi đâu đó. Trước khi chuyển nhà, khi tôi còn đang mải lo chuyện giải quyết khoản nợ điện nước tháng này ra sao, Nhân đến bảo muốn nói chuyện với tôi. Nhân vẫn thế, chẳng nói gì nhiều. Tôi cũng không nghĩ ra được điều gì để nói. Hai chúng tôi im lặng. Nếu nín thở, tôi vẫn còn có thể ngửi thấy mùi của anh ở đâu đây. Rồi đột nhiên, Nhân nói.
-em có buồn không?– anh nhìn thẳng vào mắt tôi. Từng từ của anh thả ra chậm rãi và nhấn nhá đầy đủ. Tôi lắc đầu. Tôi không thấy buồn.
-thế thì tốt– Nhân nói tiếp– nó bảo anh, bây giờ thì nó ổn rồi, nhưng Mỹ Hà thì chưa. Nó bảo anh là, nó chưa bao giờ hiểu hết được cảm giác của em, còn em thì lúc nào cũng ở bên cạnh nó. Đối với nó thì, em giống như đám mây. Em bảo vệ nó, em tưới tắm cho tâm hồn nó, em chẳng bao giờ đi đâu mất cả. Nó nói thế đấy.
-chỉ thế thôi ạ?– đó là câu hỏi duy nhất tôi đưa ra trong ngày hôm ấy. Nhân đã không trả lời câu hỏi này của tôi. Thay vào đó, anh chỉ cúi đầu.
Một tuần bây giờ tôi nhận chụp ảnh cả sáu ngày. Nếu trước đây vài ba ngày tôi mới kiếm được một hợp đồng thì giờ tôi làm cả tuần không hết việc. Trong hợp đồng yêu cầu người mẫu phải nhuộm tóc. Mỗi một ê kíp lại đòi hỏi một màu khác nhau. Tôi chấp nhận hết. Ngay từ đầu tôi đã thích một mái tóc màu đen. Nhưng tôi phải làm việc. Không còn cách nào khác.
Thi thoảng Hy đến chơi với tôi. Cậu ta ở lại nửa ngày, mang cho tôi một hộp Vicenzi và ngồi lại tán gẫu. Hy không bao giờ nhắc đến anh nếu như tôi không hỏi. Dần dà tôi cũng không hỏi nữa. Nhân thường xuyên gọi điện cho tôi. Anh ấy chỉ đang làm trách nhiệm của mình. Cũng về sau, tôi bắt đầu không nhận những cuộc gọi từ Nhân. Xuân Chi không còn xuất hiện trong cuộc sống của tôi. Cô ta chỉ đơn giản là một cái chấm giữa một ngàn cái chấm khác. Một hôm, khi đang nói chuyện với Hy, tôi bảo cậu ấy hãy miêu tả Xuân Chi cho tôi nghe. Tôi nhận ra khuôn mặt của cô ấy đã hoàn toàn biến mất.
Có đúng một lần tôi nhận được một bức thư viết tay. Thư không đề địa chỉ người gửi. Tôi biết đó là anh. Nét chữ thấu, lực ấn mạnh và chỉ dùng một loại mực đen. Thư không dài, anh đã từng nói với tôi rằng viết thư tay không phải kiểu của anh.
“Mỹ Hà,
Anh thực sự chưa bao giờ nghĩ anh có thể đem lại hạnh phúc cho em. Ý anh là, khi ở bên nhau, chúng ta giống như hai nửa của một cơ thể ấy. Anh là tay trái còn em là tay phải. Tất cả những việc khó khăn em đều làm cho anh. Nhưng Mỹ Hà, trái tim của chúng ta lại không nằm ở giữa. Anh hay nghĩ là, sao anh lại không yêu em? Nhân hỏi anh như thế, và cả Hy và thậm chí cả Huê cũng vậy. Tất cả bọn họ đều hỏi anh. Và anh bảo là anh không biết. Nhưng em có nhớ anh đã từng nói với em rằng trên đời này có hai loại người không? Anh là loại thứ hai đấy. Anh không yêu em không phải vì anh không muốn yêu em mà đơn giản là anh không thể. Không hề có rào cản giữa chúng ta, chỉ là anh thậm chí còn chẳng có ý nghĩ nhấc chân lên và chạy để vượt qua cái hàng rào đó. Em thì lúc nào cũng ở ngay đấy. Anh thì luôn ở đây. Ngay từ đầu anh đã ở đây. Anh không rõ suốt quãng thời gian qua chúng ta đã cảm thấy thế nào, hay là khiến đối phương cảm thấy thế nào. Anh chỉ muốn chắc rằng em đã thấy vui vẻ khi ở bên anh. Bởi thực lòng, anh nghĩ anh thấy mình hạnh phúc. Có lẽ là thế. Anh muốn nói như thế đấy, Mỹ Hà. Anh không thích viết thư, nhưng giờ đây anh không thể đến gặp em để hỏi em đang cảm thấy thế nào nữa. Vậy, Mỹ Hà, anh chỉ muốn nói với em là, đừng khóc”.
Tôi đã không khóc. Tôi gấp gọn bức thư và đặt vào phong bì. Sau đó tôi cuộn tròn nó lại và bỏ vào một cái bình thủy tinh. Tôi vẫn nhìn thấy nó hàng ngày, trên bàn trang điểm của tôi. Sáng lấp lánh.
Đôi lần, khi ngồi vào bàn viết, tôi đã có ý định viết cho anh một bức thư. Tôi chưa thành công lần nào cả. Những bức thư của tôi thường hoặc rất dài hoặc rất ngắn và lan man. Tôi viết về anh và đột nhiên tôi viết về kỉ niệm. Tôi hỏi thăm tình hình sức khỏe của anh và rồi tôi không biết phải viết thêm điều gì nữa. Sau này, ý định viết một bức thư hồi âm cũng dần biến mất.
Tôi ngủ. Trên giường một mình. Và cái cảm giác cô độc ôm vùi lấy tôi. Nó nhấn chìm tôi vào một bể sâu thăm thẳm. Tôi không còn mơ thấy những giấc mơ trước nữa. Tôi đã có được những giấc ngủ ngon.
Hy bảo với tôi rằng, có lẽ chị đã trút bỏ được. Trút bỏ cái gì, một cái gì đó, Hy trả lời tôi. Bây giờ, Hy và chị họ của tôi vẫn thường đến thăm tôi, họ luôn mang theo một hộp bánh và một bình trà ủ nhiệt. Chúng tôi ăn bánh ngọt, uống trà nóng và chẳng mấy khi, khẽ nhắm mắt lại.
Một vệt nứt nhỏ đã đẩy luồng không khí tràn vào.
Và tôi mở mắt ra.
Bầu trời rộng không một gợn mây ùa vào lòng tôi như một ngón tay non nhẹ bẫng.
23:36 pm 2013-10-11