Danh ngôn
Trong mọi cộng đồng, chúng ta cần một nhóm thiên thần gây rối.
We need, in every community, a group of angelic troublemakers.
(Bayard Rustin – trích bài phát biểu tại New York City 1963)
Trong mọi trường hợp, chắc chắn rằng sự thiếu hiểu biết, đi kèm với quyền lực, là kẻ thù tàn bạo nhất có thể có của công lý.
It is certain, in any case, that ignorance, allied with power, is the most ferocious enemy justice can have.
(James Baldwin - No Name in the Street 1972)
Các cuộc cách mạng và các cá nhân có thể bị giết hại, nhưng bạn không thể giết chết các ý tưởng.
While revolutionaries and individuals can be murdered, you cannot kill ideas.
(Thomas Sankara, một tuần trước khi bị ám sát, 1987)
Không có cảm giác nào cô đơn hơn việc bị chính đất nước mình trục xuất.
There's not a more lonely feeling than to be banished by my own country.
(Kiyo Sato – Kiyo’s Story 2009)
Ban Biên tập
Địa chỉ liên lạc:
1. Thơ
tho.vanviet.vd@gmail.com
2. Văn
vanviet.van14@gmail.com
3. Nghiên cứu Phê Bình
vanviet.ncpb@gmail.com
4. Vấn đề hôm nay
vanviet.vdhn1@gmail.com
5. Thư bạn đọc
vanviet.tbd14@gmail.com
6. Tư liệu
vanviet.tulieu@gmail.com
7. Văn học Miền Nam 54-75
vanhocmiennam5475@gmail.com
Tra cứu theo tên tác giả
- A. A. Fadeev
- A. Puskin
- A. T.
- Abdulrazak Gurnah
- Abraham F. Lowenthal
- Ace Le
- Ace Lê
- Adam Gopnik
- Adonis
- Adrian Horton
- Agi Mishol
- Ajar
- Akiko Miki
- Alain Guillemin
- Alan Phan
- Alăng Văn Gáo
- Alăng Văn Giáo
- Aldous Huxley
- Alex Marshall
- Alex Smith
- Alex Thai
- Alex-Thái Đình Võ
- Alexander Fadeev
- Alexander Solzhenitsyn
- Alexandra Alter
- Alexandre FERON
- Alice Munro
- Alina Lesik
- Alison Flood
- Allen Ginsberg
- Amanda Gorman
- Amartya Sen
- Amelia Glaser
- Amos Oz
- An Nam
- Anatoly Gavrilov
- André Menras
- André Menras – Hồ Cương Quyết
- André Menras Hồ Cương Quyết
- Andrea Hoa Pham
- Andrea Kendall-Taylor
- Andreas Fulda
- Andreas Wimmer
- Andrew Postman
- Andy Cao
- Anh Anh
- Anh Hồng
- Anh Hồng (nhà thơ)
- Ánh Liên
- Anh Nhi
- Anh Văn
- Anika Zeller
- Anna Akhmatova
- Anna Mitchell
- Anne Carson
- Anne Hébert
- Anne Henochowicz
- Annie Ernaux
- António Jacinto
- Antôn Nguyễn Trường Thăng
- Archimedes L.A. Patti
- Arlette Quỳnh Anh Trần
- Arnold Schwarzenegger
- Arthur Koestler
- Arty Abel
- Arvind Subramanian
- Augustina
- Aurélie Coulon
- Aurelien Breeden
- Ba Sàm
- Bá Thụ Đàm
- Bạch Cúc
- Bạch Hoàn
- Bách Mỵ
- Bách Thân
- Bạch X. Phẻ
- Bạch Xuân Phẻ
- Bakhtin
- Ban Mai
- Bàn Văn Thòn
- Ban Vận động Văn đoàn Độc lập Việt Nam
- Bảo Huân
- Bảo La
- Bảo Nhi Lê
- Bảo Ninh
- Bảo Phác
- Bão Vũ
- Barbara Demick
- Bashô
- Batrioldman
- Bauxite Việt Nam
- Bắc Đảo
- Bắc Phong
- Bằng Việt
- BB Ngô
- Bei Dao
- Benjamin Ramm
- Bertolt Brecht
- Bertrand Russell
- Bettina Rheims
- Bích Ngân
- Biếm họa
- Biên Cương
- Biệt Hiệu
- Bilahari Kausikan
- Billy Collins
- Bình Nguyên Lộc
- Brahma Chellaney
- Branko Milanovic
- Brett Reilly
- Brian Pascus
- Brian Wu
- Brodsky
- Bryan
- Bùi An
- Bùi Bảo Trúc
- Bùi Bích Hà
- Bùi Chát
- Bùi Chí Trung
- Bùi Chí Vinh
- Bùi Công Thuấn
- Bùi Công Trực
- Bùi Đức Lại
- Bùi Giáng
- Bùi Hải Quảng
- Bùi Hoàng Tám
- Bùi Hoằng Vị
- Bùi Huệ Chi
- Bui Huy Hoi Bui
- Bùi Mai Hạnh
- Bùi Mạnh Hùng
- Bùi Mẫn Hân
- Bùi Minh Quốc
- Bùi Ngọc Tấn
- Bùi Quang Thắng
- Bùi Suối Hoa
- Bùi Thanh Hiếu
- Bùi Thanh Phương
- Bùi Thanh Tuấn
- Bùi Thụy Băng
- Bùi Tiến An
- Bùi Trân Phượng
- Bùi Trọng Hiền
- Bùi Văn Kha
- Bùi Văn Nam Sơn
- Bùi Việt Sỹ
- Bùi Vĩnh Phúc
- Bùi Xuân Bách
- Bùi Xuân Đính
- Bùi-Viết Văn Đức
- Bulgakov
- Bửu Chỉ
- C.D.
- Cái Lư Hương
- Cái Trọng Ty
- Cam Ly
- Cảnh Chánh
- Cao Bảo Vân
- Cao Bình Minh
- Cao Chi
- Cao Gia An
- Cao Hành Kiện
- Cao Huy Thuần
- Cao Kim Ánh
- Cao La
- Cao Quang Nghiệp
- Cao Tần
- Cao Thị Hồng
- Cao Thu Cúc
- Cao Việt Dũng
- Cao Xuân Hạo
- Cao Xuân Huy
- Carl Bildt
- Carl O. Schuster
- Carlos Assunção
- Cát Linh
- Cẩm Tú
- Cấn Thị Thêu
- Chan Phuong
- Chanh Tam
- Charles Bo
- Charles Bukowski
- Charles Simic
- Chau Doan
- Chân Minh
- Chân Pháp Xa
- Chân Phương
- Chân Xuân Tản Viên
- Châu Diên
- Châu Hải Đường
- Châu Hồng Thủy
- Châu Hữu Quang
- Chenn
- Chế Diễm Trâm
- Chế Lan Viên
- Chi Mai
- Chi Phương
- Chiêu Dương
- Chiêu Khiêm
- Chiharu Shiota
- Chim Hải
- Chim Trắng
- Chinh Ba
- Chính Tâm
- Chính Vĩ
- Chinua Achebe
- Christian Gampert
- Christian Welzel
- Christina Mary Hjortlund
- Christoph Giesen
- Christoph Sator
- Christopher Balding
- Christopher Goscha
- Christy Wampole
- Chu Dương
- Chu Hảo
- Chu Hoạch
- Chu Kim
- Chu Mộng Long
- Chu Quang Tiềm
- Chu Tử
- Chu Văn Lễ
- Chu Văn Sơn
- Chu Vĩnh Hải
- Chu Vương Miện
- Chu Xuân Diên
- Chung Le
- Claire Simon
- Clay Phạm
- Concepcion de Leon
- Connie Hoàng
- Cora Engelbrecht
- Costica Bradatan
- Cổ Ngư
- Cù An Hưng
- Cù Huy Hà Vũ
- Cù Mai Công
- Cù Tuấn
- Cung Minh Huân
- Cung Tích Biền
- Cung Trầm Tưởng
- Dạ Ngân
- Dạ Thảo Phương
- Dã Tượng
- DAD
- Dadolin Murak
- Damien Keown
- Dan Bilefsky
- Dana Gioia
- Danh ngôn
- Dani Rodrik
- Daniel Halpern
- Daniel Hautzinger
- Daron Accemoglu
- David Brown
- David Marchese
- David Weinberger
- Ðặng Thơ Thơ
- Demetrio Paparoni
- DEUTSCHE WELLE
- Di
- Di Li
- Diêm Liên Khoa
- Diễm Thi
- Diễm Tường
- Diễn đàn Thế kỷ
- Diệp Duy Liêm
- Diệp Huy
- Dino Buzatti
- Dipanjan Roy Chaudhury
- Dmitri Prokofyev
- Dmitry Burago
- Dmitry Muratov
- Doãn Mạnh Dũng
- Doãn Quốc Sỹ
- Dominique Lemieux
- Donald Inglehart
- Donna Ashworth
- Ðỗ Quang Nghĩa
- Ðỗ Quyên
- Du Tử Lê
- Dũng Phan
- Dũng Trung Kqd
- Dũng Vũ
- Duy Lam
- Duy Tân
- Duy Thanh
- Duy Thông
- Duyên Anh
- Dư Hoa
- Dư Kiệt
- Dư Thị Hoàn
- Dư Thu Vũ
- Dương Đại Triều Lâm
- Dương Đình Giao
- Dương Khánh Phương
- Dương Kiền
- Dương Ngạn
- Dương Nghiễm Mậu
- Dương Ngọc Thái
- Dương Như Nguyện
- Dương Phương Vinh
- Dương Thắng
- Dương Thiệu Tước
- Dương Thu Hương
- Dương Thuấn
- Dương Tú
- Dương Tường
- Dương Văn Ba
- Dylan Suher
- Đà Văn
- Đàm Hà Phú
- Đàm Hách Thành
- Đào An Khánh
- Đào Anh Kha
- Đào Công Tiến
- Đào Duy Anh
- Đào Hiếu
- Đào Lê Na
- Đào Ngọc Chương
- Đào Nguyên
- Đào Nguyễn
- Đào Nguyên Phương Thảo
- Đào Như
- Đào Phương Liên
- Đào Quang Toản
- Đào Tấn Phần
- Đào Thái Tôn
- Đào Thị Hương
- Đào Tiến Thi
- Đào Trung Đạo
- Đào Trường Phúc
- Đào Tuấn
- Đào Tuấn Ảnh
- Đào Văn Tiến
- Đào Vũ Anh Hùng
- Đặng Anh Đào
- Đặng Bích Phượng
- Đặng Chương Ngạn
- Đặng Đình Cung
- Đặng Đình Mạnh
- Đặng Hà
- Đặng Hải Sơn
- Đặng Hoàng Giang
- Đặng Hồng Nam
- Đặng Hùng Võ
- Đặng Hương Giang
- Đặng Hữu
- Đặng Mai Lan
- Đặng Mậu Tựu
- Đăng Nguyên
- Đặng Phùng Quân
- Đặng Sơn Duân
- Đặng Thái
- Đăng Thành
- Đặng Thân
- Đặng Thị Hảo
- Đặng Thơ Thơ
- Đặng Tiến
- Đặng Tiến (Thái Nguyên)
- Đặng Trung Nghĩa
- Đặng Túy
- Đặng Văn Dũng
- Đặng Văn Hùng
- Đặng Văn Ngữ
- Đặng Văn Sinh
- Đặng Vũ Vương
- Đặng Xuân Thảo
- Đặng Xuân Xuyến
- Đằng-Giao
- Điểm Thọ
- Đinh Bá Anh
- Đinh Cường
- Đinh Hoàng Thắng
- Đinh Hùng
- Đình Kính
- Đinh Linh
- Đinh Ngọc Thu
- Đinh Phương
- Đinh Phương Thảo
- Đinh Quang Anh Thái
- Đinh Thanh Huyền
- Đinh Thị Như Thúy
- Đinh Trường Chinh
- Đinh Từ Bích Thuý
- Đinh Từ Bích Thúy
- Đinh Văn Đức
- Đinh Vũ Hoàng Nguyên
- Đinh Ý Nhi
- Đinh Yên Thảo
- Đoàn Ánh Thuận
- Đoàn Bảo Châu
- Đoàn Cầm Thi
- Đoàn Công Lê Huy
- Đoàn Hồng Lê
- Đoàn Huy Giao
- Đoàn Huyền
- Đoàn Khắc Xuyên
- Đoàn Lê Giang
- Đoàn Nhã Văn
- Đoàn Thanh Liêm
- Đoan Trang
- Đoàn Tùng Nguyễn
- Đoàn Tử Huyến
- Đoàn Việt Hùng
- Đoàn Xuân Kiên
- Đỗ Anh Tuấn
- Đỗ Cao Bảo
- Đỗ Duy Ngọc
- Đỗ Đức
- Đỗ Đức Đông Ngàn
- Đỗ Đức Hiểu
- Đỗ Hòa
- Đỗ Hoàng Diệu
- Đỗ Hồng Ngọc
- Đỗ Hữu Chí
- Đỗ Kh
- Đỗ Kh.
- Đỗ Khiêm
- Đỗ Kim Thêm
- Đỗ Lai Thuý
- Đỗ Lai Thúy
- Đỗ Lê Anh Đào
- Đỗ Mạnh Hoàng
- Đỗ Minh Tuấn
- Đỗ Nghê
- Đỗ Ngọc
- Đỗ Ngọc Thống
- Đỗ Quang Nghĩa
- Đỗ Quang Vinh
- Đỗ Quý Toàn
- Đỗ Quyên
- Đỗ Quỳnh Dao
- Đỗ Thắng Cảnh
- Đỗ Thiên Anh Tuấn
- Đỗ Trí Vương
- Đỗ Trọng Khơi
- Đỗ Trung Quân
- Đỗ Trường
- Đỗ Tuyết Khanh
- Đồng Chuông Tử
- Đông Hoài
- Đông Hồ
- Đông Kha
- Đông Ngàn Đỗ Đức
- Đông Nghi
- Đức Ban
- Đức Đàm
- Đức Flying Bay
- Đức Hoàng
- Đức Lê
- Đức Phổ
- Đức Tâm
- Đức Tiến
- E.E. Cummings
- E.M. Chernoivanenko
- Eamonn Butler
- Eckart Kleßmann
- Eduardo Galeano
- Edward Hirsch
- Elena Pucillo Truong
- Elias Canetti
- Ellen Bass
- Eloisa Amezcua
- Emiel Roothooft
- Emmanuelle Jardonnet
- Eric Weiner
- Erica Frantz
- Erik Harms
- Erik Korling
- Euan Ward
- Evgheni Dobrenko
- F.N.
- Feliks Kuznesov
- Filip Lech
- Flanny O’Connor
- Florence Noiville
- Florian Altenhöner
- Francis Fukuyama
- Francis Fukuyma
- Frank Dikötter
- Frank O'Hara
- Frankfurt
- Fred Hiatt
- Friedrich Dürrenmatt
- Friedrich Nietzsche
- Fritz J. Raddatz
- Gabriel García Márquez
- Gaither Stewart
- Gaiutra Bahadur
- Gary Leupp
- Gặp gỡ và trò chuyện
- Georg Bönisch
- Georg Trakl
- George Burchett
- George Orwell
- George Siemens
- Giang Dang
- Giang Lại Đức
- Giang Nam
- Giáng Vân
- Giáp Văn Dương
- Gideon Rachman
- Goethe
- Gonçalo Fernandes
- Gottfried Benn
- Graham Allison
- Grigory Yudin
- Günter Kunert
- Gyảng Anh Iên
- Hà Duy Phương
- Hà Dương Tuấn
- Hà Dương Tường
- Hà Đình Nguyên
- Hạ Đình Nguyên
- Hà Huy Sơn
- Hà Hương
- Hà Lệ Minh
- Hà Ngọc Hòa
- Hạ Nguyên
- Hà Nguyên Du
- Hà Nhật
- Hà Phạm Phú
- Hà Quang Vinh
- Hà Sĩ Phu
- Hà Thanh Vân
- Hà Thế
- Hà Thúc Sinh
- Hà Thủy Nguyên
- Hà Tùng Long
- Hà Tùng Sơn
- Hà Văn Thịnh
- Hà Văn Thùy
- Hà Vũ Trọng
- Hagi Kenaan
- Hai An Vu
- Hải Hạc
- Hải Ngọc
- Han Dang
- Hàn Vĩnh Diệp
- Hạnh Nguyên
- Hạnh Phước
- Hạnh Viên
- Hannah Beech
- Hào Thiện Nhân
- Haruki Murakami
- Hân Hương
- Heiko Buschke
- Heinrich Heine
- Henry David Thoreau
- Henry Wadsworth Longfellow
- Heriberto Araújo
- Hermann Hesse
- Hiền Trang
- Hiệp Ikaria
- Hiệu Minh
- Hiếu Tân
- Ho Lai-Ming
- Hòa Bình Lê
- Hoa Níp
- Hoài Hương
- Hoài Nam
- Hoài Phương
- Hoài Thanh
- Hoài Việt
- Hoài Ziang Duy
- Hoan Doan
- Hoàn Nguyễn
- Hoàng Ánh
- Hoàng Anh Tuấn
- Hoàng Cầm
- Hoàng Chí Hiếu
- Hoàng Chính
- Hoàng Cường Long
- Hoàng Dũng
- Hoàng Dương Tuấn
- Hoàng Đăng Khoa
- Hoàng Đỗ
- Hoàng Đông
- Hoàng Đức Truật
- Hoàng Hà
- Hoàng Hải Thủy
- Hoàng Hải Vân
- Hoảng Hãn
- Hoàng Hưng
- Hoàng Khởi Phong
- Hoàng Kim Oanh
- Hoàng Lại Giang
- Hoàng Lan
- Hoàng Lan Chi
- Hoàng Lê
- Hoàng Lệ
- Hoàng Linh
- Hoàng Long
- Hoàng Mai Ðạt
- Hoàng Mạnh Hải
- Hoàng Minh Trí
- Hoàng Minh Tường
- Hoàng Nam
- Hoàng Nga
- Hoàng Ngọc Biên
- Hoàng Ngọc Hiến
- Hoàng Ngọc Nguyên
- Hoàng Ngọc Tuấn
- Hoàng Nguyễn
- Hoàng Nguyên Vũ
- Hoàng Nhuận Cầm
- Hoàng Phong Tuấn
- Hoàng Phủ Ngọc Tường
- Hoàng Quân
- Hoàng Quốc Hải
- Hoàng Thị Hường
- Hoàng Thị Thu Thủy
- Hoàng Thu Phố
- Hoàng Thúy
- Hoàng Thuỵ Anh
- Hoàng Tiến
- Hoàng Trung Thông
- Hoàng Tuấn Công
- Hoàng Tuấn Phổ
- Hoàng Tùng
- Hoàng Tuỵ
- Hoàng Văn Sơn
- Hoàng Vũ Thuật
- Hoàng Xuân Phú
- Hoàng Xuân Sơn
- Hoàng Xuân Tuyền
- Hoàng Yến
- Horst Bienek
- Howard Gardner
- Hồ Anh Thái
- Hồ Bạch Thảo
- Hồ Bất Khuất
- Hồ Diệu Vân
- Hồ Dzếnh
- Hồ Đắc Vũ
- Hồ Đình Nghiêm
- Hồ Hải Thụy
- Hồ Hữu Tường
- Hồ Minh Tâm
- Hồ Ngọc Đại
- Hồ Như
- Hồ Phú Bông
- Hồ Tịnh Tình
- Hồ Trường An
- Hồ Tú Bảo
- Hội những người ủng hộ GS. Chu Hảo
- Hồng Anh
- Hồng Hoang
- Hồng Lê Thọ
- Hồng Phú
- Huong Nguyen
- Huy Cận
- Huy Đức
- Huy Tưởng
- Huyền Thương
- Huỳnh Hoa
- Huỳnh Hữu Uỷ
- Huỳnh Hữu Ủy
- Huỳnh Kim Báu
- Huỳnh Kim Quang
- Huỳnh Lê Nhật Tấn
- Huỳnh Liễu Ngạn
- Huỳnh Ngọc Chênh
- Huỳnh Như Phương
- Huỳnh Sơn Phước
- Huỳnh Tấn Mẫm
- Huỳnh Thế Du
- Huỳnh Thục Vy
- Huỳnh Trọng Khang
- Huỳnh Tuấn Anh
- Hứa Chương Nhuận
- Hương Lan
- Hường Thanh
- Hương Thủy
- Hữu Danh
- Hữu Đông
- Hữu Loan
- Hữu Mai
- Hữu Phương
- Ian Bui
- Ian Johnson
- Ilza Burchett
- Inrasara
- Iris Radisch
- Isabella Kwai
- Issa
- Issac Bashevis Singer
- Italo Calvino
- Iya Kiva
- J. M. Lotman
- J.B Nguyễn Hữu Vinh
- Jacques Attali
- Jacques Prévert
- Jake Johnson
- James Borton
- James G. Zumwalt
- James Grossman
- James Poniewozik
- James Stavridis
- Janos Kornai
- Jason Lopata
- Jason Morris-Jung
- Jay Nordlinger
- Jaya K.
- Jean Chesnaux
- Jean d'Ormesson
- Jean Piaget
- Jean Przyluski
- Jean-Jacques Brochier
- Jean-Jacques Roth
- Jean-Louis Rocca
- Jean-Luc Chalumeau
- Jean-Marc Roberts
- Jean-Patrick Géraud
- Jean-Paul Sartre
- Jefferson Cowie
- Jeffrey Hanfover
- Jeffrey Nall
- Jessica Swoboda
- Jessie Yeung
- Jimmy Carter
- Joan Hua
- João Guimarães Rosa
- Joaquin Nguyễn Hòa
- John Barrow
- John Cheever
- John Freeman
- John Keane
- John McCain
- Jon Fosse
- Jonathan Dee
- Jonathan London
- Jorge Luis Borges
- Joschka Fischer
- Josée Lapointe
- Joseph Wright
- Josh Rogin
- Joshua Rothman
- Juan Pablo Cardenal
- Juan Pablo Cardenal & Heriberto Araújo
- Julia Cagé
- Julio Cortázar
- Jun’ichiro Tanizaki
- Kahil Gibral
- Kai Hoàng
- Kale
- Kalynh Ngô
- Kamel Daoud
- Kao Phú
- Kap Seol
- Karen Tongson
- Kate Chopin
- Kenneth Nguyen
- Keorapetse Kgositsile
- Kerstin Holm
- Kều Jang
- Kha Lương Ngãi
- Khái Hưng
- Khaly Chàm
- Khang Quốc Ngọc
- Khánh
- Khánh Bình
- Khánh Duy
- Khánh Ly
- Khánh Mai
- Khanh Nguyen
- Khanh Pham
- Khánh Phương
- Khánh Trâm
- Khánh Trường
- Khét
- Khế Iêm
- Khiêm Nhu
- Khổng Đức Thiêm
- Khuất Đẩu
- Khuê Phạm
- Khuyết Thư
- Kiệm Hoàng
- Kiến Văn
- Kiệt Anh Hùng
- Kiệt Tấn
- Kiều Duy Vĩnh
- Kiều Loan
- Kiều Mai Sơn
- Kiều Maily
- Kiều Phong
- Kiều Thị An Giang
- Kim Chi
- Kim Dung
- Kim Hạnh
- Kim Thúy
- Kim Trần
- Kinh Bắc
- Kính Hòa
- Klaus Wiegerefe
- Kúm
- Kurt-Martin Mayer
- Kỳ Duyên
- Kyoko Numano
- L. V. H.
- La Khắc Hoà
- La Khắc Hòa
- Lã Nguyên
- Lại Nguyên Ân
- Lam Điền
- Lam Ngọc
- Lam Thái Hòa
- Lan Nguyên
- Lang Anh
- Langston Hughes
- LAP
- Larry Diamond
- Lars Vargö
- Laura Cappelle
- Laurent Sagalovitsch
- Lâm Chương
- Lâm Duyên
- Lâm Hạnh
- Lâm Lê
- Lâm Ngân Mai
- Lâm Quang Mỹ
- Lâm Thị Mỹ Dạ
- Leon Trotsky
- Leonard Cohen
- Lê An Thế
- Lê Anh Hoài
- Lê Ân
- Lê Bá Đảng
- Lê Bích Vượng
- Lê Chiều Giang
- Lê Công Định
- Lê Công Giàu
- Lê Công Tư
- Lê Ðình Nhất Lang
- Lê Dũng
- Lê Duy Nam
- Lê Đạt
- Lê Đăng Doanh
- Lê Đình Cai
- Lê Đình Khẩn
- Lê Đình Thắng
- Lê Đỗ Huy
- Lê Đức Dục
- Lê Đức Thôn
- Lê Giang Trần
- Lê Hải
- Lệ Hằng
- Lê Hiệp
- Lê Hoài Nguyên
- Lê Hoàng Diễm Trang
- Lê Học Lãnh Vân
- Lê Hồ Quang
- Lê Hồng Hà
- Lê Hồng Hiệp
- Lê Hồng Lâm
- Lê Hùng
- Lê Hùng Vọng
- Lê Huyền Ái Mỹ
- Lê Huỳnh Lâm
- Lê Hữu
- Lê Hữu Khoá
- Lê Hữu Khóa
- Lê Hữu Nam
- Lê Kế Lâm
- Lê Khải
- Lê Kim Duy
- Lê Ký Thương
- Lê Lạc Giao
- Lê Luân
- Lê Mã Lương
- Lê Mai
- Lê Mai Lĩnh
- Lê Mạnh Chiến
- Lê Mạnh Đức
- Lê Minh Chánh
- Lê Minh Hà
- Lê Minh Hiền
- Lê Minh Khuê
- Lê Ngân Hằng
- Lê Ngọc Luân
- Lê Ngọc Sơn
- Lê Nguyễn
- Lê Nguyễn Duy Hậu
- Lê Nguyễn Hương Trà
- Lê Nguyên Long
- Lê Nguyên Vỹ
- Lê Như Bình
- Lê Phan
- Lê Phú Khải
- Lê Quang
- Lê Quang Đức
- Lê Quảng Hà
- Lê Quang Hợp
- Lê Quang Thành
- Lê Quân
- Lê Quốc Anh
- Lê Quỳnh
- Lê Quỳnh Mai
- Lê Sa Long
- Lê Si Na
- Lê Sơn
- Lê Tất Đạt
- Lê Tất Điều
- Lê Thanh Dũng
- Lê Thanh Hải
- Lê Thanh Phong
- Lê Thanh Trường
- Lê Thân
- lê thi diem thuý
- Lê Thị Hồng Minh
- Lê Thị Huệ
- Lê Thị Hường
- Lê Thị Oanh
- Lê Thị Thấm Vân
- Lê Thiết Cương
- Lê Thiếu Nhơn
- Lê Thọ Bình
- Lê Thời Tân
- Lê Thời Thôi
- Lê Thu Hiền
- Lê Thúy Bảo Liên
- Lê Tiên Long
- Lê Trí Tuệ
- Lê Trinh
- Lê Trọng Nghĩa
- Lê Trọng Nguyễn
- Lê Trung Tĩnh
- Lê Trường Thanh
- Lê Tuấn Huy
- Lê Tuyết Hạnh
- Lê Văn Bỉnh
- Lê Văn Hảo
- Lê Văn Hiếu
- Lê Văn Hòa
- Lê Văn Luân
- Lê Văn Sơn
- Lê Văn Trung
- Lê Văn Tùng
- Lê Vĩnh Tài
- Lê Vĩnh Triển
- Lê Vũ Trường Giang
- Lê Xuân Khoa
- Lê Xuyên
- Li Edelkoort
- Li Zhongqin
- Liêu Diệc Vũ
- Liêu Thái
- Liễu Trương
- Linh Nguyên
- Linh Văn
- Linh Vân
- Linh-Chân Brown
- LKH
- Lorca
- Louis Aragon
- Louise Glück
- Lộc Vàng
- Luân Hoán
- Ludwig von Mises
- Luke Hunt
- Luke Turner
- Lữ Kiều
- Lữ Quỳnh
- Lương Đào
- Lương Thiệu Quân
- Lương Thư Trung
- Lưu Á Châu
- Lưu Bình Nhưỡng
- Lưu Diệu Vân
- Lưu Đức Trung
- Lưu Hà
- Lưu Hiểu Ba
- Lưu Khánh Thơ
- Lưu Mê Lan
- Lưu Minh Hải
- Lưu Na
- Lưu Nhi Dũ
- Lưu Quang Vũ
- Lưu Thuỷ Hương
- Lưu Thủy Hương
- Lưu Trọng Văn
- Lưu Uyên Khôi
- Lý Đợi
- Ly Hoàng Ly
- Lý Ngang
- Ly Phạm
- Lý Quang Hoàn
- Lý Thanh
- Lý Tiến Dũng
- Lý Toàn Thắng
- Lý Trực Dũng
- Lý Xuân Hải
- Lydia Davis
- Lynh Bacardi
- LysP
- M. Gorky
- M.L. Gasparov
- Mạc Phong Tuyền
- Mạc Văn Trang
- Mạc Việt Hồng
- Mạch Nha
- Mạch Quang Thắng
- Mai An Nguyễn Anh Tuấn
- Mai Anh Tuấn
- Mai Bá Ấn
- Mai Chanh
- Mai Hiền
- Mai Khôi
- Mai Kim Ngọc
- Mai Nhật
- Mai Ninh
- Mai Quốc Ấn
- Mai Quỳnh
- Mai Quỳnh Nam
- Mai Sơn
- Mai Thái Lĩnh
- Mai Thanh Sơn
- Mai Thảo
- Mai Tú Ân
- Mai Văn Hoan
- Mai Văn Phấn
- Mai Văn Tính
- Mamleev
- Mạnh Kim
- Marc Andrus
- Marcel Reich-Ranicki
- Marci Shore
- Marco Ferrarese
- Margarita Lyutova
- Maria Donovan
- Maria Ressa
- Mario Vargas Llosa
- Marion Hennebert
- Mark Binelli
- Mark Frankland
- Mark Strand
- Marta Hillers
- Martin Jankowski
- Martin Kulldorff
- Marty Robbins
- Mary Morose
- Mary Walsh
- Mathias Mayer
- Matthew Clayfield
- Matthew Crawford
- Maurice Blanchot
- Maximilian Steinbeis
- May
- Maya Angelou
- Mặc Đỗ
- Mặc Lâm
- Mân Côi
- McAmmond Nguyễn Thị Tư
- Media Văn Việt
- Michael Burawoy
- Michael Scammell
- Miêng
- Mike Ives
- Mikhail Shishkin
- Mikhail Viktorovich Zygar
- Milan Kundera
- Mimmi Diệu Hường Bergström
- MInh Anh
- Minh Huệ
- Minh Hùng
- Minh Luật
- Minh Quang – Lê Chiên
- Minh Quang Ho
- Minh Tâm
- Minh Thùy
- Minh Thư
- Minh Toàn
- Minh Tuấn
- Mỹ Hằng
- Mỹ Lan
- N. S. Khrushchev
- Nam Dao
- Nam Dao Nguyễn Mạnh Hùng
- Nam Đan
- Nam Đông
- Nam Nguyên
- Nam Sơn
- Natalia lacovelli
- Nataliya Zhynkina
- Natsume Sōseki
- Nay Aung
- ng. anhanh
- Ng.Uyển Nicole Dương
- Ngải Vị VỊ
- Ngân Xuyên
- Nghệ thuật
- Nghiêm Lương Thành
- Nghiêm Phương Mai
- Nghiêm Xuân Hồng
- Nghiên Cứu Phê Bình
- Ngo Thu
- Ngọc Anh
- Ngọc Duy Phan
- Ngoc Hien Bui
- Ngọc Linh
- Ngô Anh Tuấn
- Ngô Bảo Châu
- Ngô Đình Thẩm
- Ngô Đồng
- Ngô Hương Giang
- Ngô Khắc Tài
- Ngộ Không Phí Ngọc Hùng
- Ngô Liêm Khoan
- Ngô Minh
- Ngô Minh Khôi
- Ngô Ngọc Loan
- Ngô Ngọc Trai
- Ngô Nguyên Dũng
- Ngô Quốc Phương
- Ngô Quốc Thịnh
- Ngô Thế Vinh
- Ngô Thị Kim Cúc
- Ngô Thị Thanh Lịch
- Ngô Tùng Phong
- Ngô Tự Lập
- Ngô Văn
- Ngô Văn Giá
- Ngô Viết Nam Sơn
- Ngô Viết Trọng
- Ngô Vĩnh Long
- Ngô Xuân Hội
- Ngô Xuân Phúc
- Ngô Xuân Thảo
- Ngu Yên
- Nguyen Duc Thanh
- Nguyễn Hải Hoành
- Nguyễn Anh Dũng
- Nguyễn Anh Tuấn
- Nguyễn Anh Tuấn - đạo diễn
- Nguyễn Bá Chung
- Nguyễn Bách Việt
- Nguyễn Bảo Chân
- Nguyễn Bắc Sơn
- Nguyên Bình
- Nguyên Cầm
- Nguyên Chánh
- Nguyễn Chí Hoan
- Nguyễn Chí Trung
- Nguyễn Chí Tuyến
- Nguyễn Chinh Trung
- Nguyễn Cung Thông
- Nguyễn Cường
- Nguyễn Danh Bằng
- Nguyễn Danh Huế
- Nguyễn Danh Lam
- Nguyễn Ðăng Thường
- Nguyễn Duy
- Nguyễn Dương Quang
- Nguyễn Đạt
- Nguyễn Đắc Kiên
- Nguyễn Đắc Xuân
- Nguyễn Đăng Điệp
- Nguyễn Đăng Hưng
- Nguyễn Đăng Khoa
- Nguyễn Đăng Mạnh
- Nguyễn Đăng Na
- Nguyễn Đăng Quang
- Nguyễn Đăng Thường
- Nguyễn Đình Ấm
- Nguyễn Đình Bin
- Nguyễn Đình Bổn
- Nguyễn Đình Chú
- Nguyễn Đình Cống
- Nguyễn Đình Đăng
- Nguyễn Đình Huỳnh
- Nguyễn Đình Thắng
- Nguyễn Đình Thi
- Nguyễn Đình Toàn
- Nguyễn Đổng Chi
- Nguyễn Đông Thức
- Nguyễn Đức
- Nguyễn Đức Dương
- Nguyễn Đức Hiệp
- Nguyễn Đức Mậu
- Nguyễn Đức Sơn
- Nguyễn Đức Thắng
- Nguyễn Đức Tiến
- Nguyễn Đức Tùng
- Nguyễn Đức Tường
- Nguyễn Gia Trí
- Nguyên Giác
- Nguyên Giác Phan Tấn Hải
- Nguyễn Hà Luân
- Nguyễn Hải Hoành
- Nguyễn Hải Yến
- Nguyễn Hàn Chung
- Nguyễn Hiến Lê
- Nguyễn Hoa Lư
- Nguyễn Hoài Nam
- Nguyễn Hoài Văn
- Nguyễn Hoài Vân
- Nguyễn Hoàn
- Nguyễn Hoàng Ánh
- Nguyễn Hoàng Anh Thư
- Nguyễn Hoàng Diệu Thủy
- Nguyễn Hoàng Diệu Thúy
- Nguyễn Hoàng Giao
- Nguyễn Hoàng Linh
- Nguyễn Hoàng Trung
- Nguyễn Hoàng Văn
- Nguyễn Hồng Anh
- Nguyễn Hồng Giao
- Nguyễn Hồng Hưng
- Nguyễn Hồng Lam
- Nguyễn Hồng Nhung
- Nguyễn Hồng Thục
- Nguyễn Huệ Chi
- Nguyễn Hùng
- Nguyễn Huy Hoàng
- Nguyễn Huy Thiệp
- Nguyễn Huy Vũ
- Nguyên Hưng
- Nguyễn Hưng Quốc
- Nguyễn Hương
- Nguyễn Hữu Đễ
- Nguyễn Hữu Hồng Minh
- Nguyễn Hữu Liêm
- Nguyễn Hữu Nhật
- Nguyễn Hữu Sơn
- Nguyễn Hữu Thiết
- Nguyễn Hữu Việt Hưng
- Nguyễn Hữu Vinh
- Nguyễn kc Hậu
- Nguyễn Khải
- Nguyễn Khánh Duy
- Nguyễn Khánh Trường
- Nguyễn Khắc An
- Nguyễn Khắc Bình
- Nguyễn Khắc Mai
- Nguyễn Khắc Phê
- Nguyễn Khắc Phi
- Nguyễn Khắc Phục
- Nguyễn Khiêm
- Nguyễn Khôi
- Nguyễn Kiến Phước
- Nguyễn Kiều Dung
- Nguyễn Kiều Hưng
- Nguyên Lạc
- Nguyễn Lãm Thắng
- Nguyễn Lan Phương
- Nguyễn Lân Bình
- Nguyễn Lân Thắng
- Nguyễn Lê Hồng Hưng
- Nguyễn Lệ Uyên
- Nguyễn Linh Giang
- Nguyễn Linh Quang
- Nguyễn Lộ Trạch
- Nguyễn Luận
- Nguyễn Lương Hải Khôi
- Nguyễn Lương Ngọc
- Nguyễn Lương Vỵ
- Nguyễn Mai
- Nguyễn Man Nhiên
- Nguyễn Mạnh An Dân
- Nguyễn Mạnh Côn
- Nguyễn Mạnh Đẩu
- Nguyễn Mạnh Tiến
- Nguyễn Manh Trinh
- Nguyễn Mạnh Trinh
- Nguyễn Mạnh Tuấn
- Nguyễn Mạnh Tường
- Nguyễn Minh Anh
- Nguyễn Minh Hòa
- Nguyễn Minh Kính
- Nguyễn Minh Nhị
- Nguyễn Minh Nhựt
- Nguyễn Minh Thuyết
- Nguyễn Mộng Giác
- Nguyên Ngọc
- Nguyễn Ngọc Chu
- Nguyễn Ngọc Giao
- Nguyễn Ngọc Hoa
- Nguyễn Ngọc Lanh
- Nguyễn Ngọc Liễm
- Nguyễn Ngọc Lung
- Nguyễn Ngọc Tâm
- Nguyễn Ngọc Thiện
- Nguyễn Ngọc Tú Anh
- Nguyễn Ngọc Tư
- Nguyên Nguyên
- Nguyễn Nguyên Bình
- Nguyễn Nhật Tín
- Nguyên Nhi
- Nguyễn Như Huy
- Nguyễn Phạm Hùng
- Nguyễn Phú Yên
- Nguyễn Phúc Vĩnh Ba
- Nguyễn Phượng
- Nguyễn Phương Đình
- Nguyễn Phương Mai
- Nguyễn Phương Mạnh
- Nguyễn Quang
- Nguyễn Quang A
- Nguyễn Quang Bình
- Nguyễn Quang Duy
- Nguyễn Quang Dy
- Nguyễn Quang Đồng
- Nguyễn Quang Hồng
- Nguyễn Quang Hưng
- Nguyễn Quang Lập
- Nguyễn Quang Thạch
- Nguyễn Quang Thân
- Nguyễn Quang Thiều
- Nguyễn Quang VInh
- Nguyễn Quân
- Nguyễn Quốc Lâm
- Nguyễn Quốc Thái
- Nguyễn Quốc Toàn
- Nguyễn Quốc Trụ
- Nguyễn Quốc Tuấn
- Nguyên Sa
- Nguyễn Sĩ Dũng
- Nguyễn Sơn Lâm
- Nguyễn Sỹ Phương
- Nguyễn Sỹ Tế
- Nguyễn Tà Cúc
- Nguyễn Tài Cẩn
- Nguyễn Tấn Cứ
- Nguyễn Tất Nhiên
- Nguyễn Thạch Giang
- Nguyễn Thái Hòa
- Nguyễn Thái Hợp
- Nguyễn Thái Sơn
- Nguyễn Thái Tuấn
- Nguyễn Thanh Bình
- Nguyễn Thanh Châu
- Nguyễn Thanh Giang
- Nguyễn Thanh Hiện
- Nguyễn Thanh Hùng
- Nguyễn Thanh Huyền
- Nguyễn Thanh Mỹ
- Nguyễn Thành Nam
- Nguyễn Thanh Nghị
- Nguyễn Thanh Nguyệt
- Nguyễn Thành Phong
- Nguyễn Thanh Sơn
- Nguyễn Thành Sơn
- Nguyễn Thanh Tâm
- Nguyễn Thành Thi
- Nguyễn Thanh Tuyền
- Nguyễn Thanh Văn
- Nguyễn Thanh Việt
- Nguyễn Thế Hùng
- Nguyễn Thế Thanh
- Nguyễn Thị Bích Hậu
- Nguyễn Thị Bích Ngà
- Nguyễn Thị Bình
- Nguyễn thị Cỏ May
- Nguyễn Thị Dư Khánh
- Nguyễn Thị Hải
- Nguyễn Thị Hậu
- Nguyễn Thị Hiền
- Nguyễn Thị Hoàng
- Nguyễn Thị Hoàng Bắc
- Nguyễn Thị Khánh Minh
- Nguyễn Thị Khánh Trâm
- Nguyễn Thị Kim Chi
- Nguyễn Thị Kim Phụng
- Nguyễn Thị Minh Ngọc
- Nguyễn Thị Minh Thương
- Nguyễn Thị Ngọc Hải
- Nguyễn Thị Ngọc Nhung
- Nguyễn Thị Oanh
- Nguyễn Thị Phước
- Nguyễn Thị Thanh Bình
- Nguyễn Thị Thanh Hải
- Nguyễn Thị Thanh Lưu
- Nguyễn Thị Thanh Xuân
- Nguyễn Thị Thanh Yến
- Nguyễn Thị Thảo An
- Nguyễn Thị Thúy Hạnh
- Nguyễn Thị Thùy Linh
- Nguyễn Thị Thụy Vũ
- Nguyễn Thị Tịnh Thy
- Nguyễn Thị Từ Huy
- Nguyễn Thị Vinh
- Nguyễn Thiện Tống
- Nguyễn Thói Đời
- Nguyễn Thông
- Nguyễn Thu Quỳnh
- Nguyễn Thu Trang
- Nguyễn Thùy Dương
- Nguyễn Thúy Hạnh
- Nguyễn Thụy Long
- Nguyễn Thuỵ Phương
- Nguyễn Thùy Song Thanh
- Nguyễn Thỵ
- Nguyễn Thy Anh
- Nguyễn Tiến Dũng
- Nguyễn Tiến Lập
- Nguyễn Tiến Trung
- Nguyễn Tiến Văn
- Nguyễn Trần Bạt
- Nguyễn Tri Phương Đông
- Nguyễn Triệu Nam
- Nguyễn Trọng Bình
- Nguyễn Trọng Chức
- Nguyễn Trọng Huân
- Nguyễn Trọng Khôi
- Nguyễn Trọng Tạo
- Nguyễn Trung
- Nguyễn Trung Bảo
- Nguyễn Trung Dân
- Nguyễn Trung Hiếu
- Nguyễn Trung Kiên
- Nguyễn Trung Thuần
- Nguyễn Trường Giang
- Nguyễn Trường Huy
- Nguyễn Trường Uy
- Nguyễn Tuấn
- Nguyễn Tuấn Anh
- Nguyễn Tuấn Khoa
- Nguyễn Tùng Linh
- Nguyễn Tuyết Lan
- Nguyễn Tuyết Lộc
- Nguyễn Tư Nghiêm
- Nguyễn Tử Siêm
- Nguyễn Tường Bách
- Nguyễn Tường Thiết
- Nguyễn Tường Thụy
- Nguyễn Ước
- Nguyễn Vạn Phú
- Nguyễn Văn
- Nguyễn Văn Ba
- Nguyễn Văn Chính
- Nguyễn Văn Ðậu
- Nguyễn Văn Dũng
- Nguyễn Văn Đài
- Nguyễn Văn Gia
- Nguyễn Văn Hạnh
- Nguyễn Văn Hùng
- Nguyễn Văn Huyên
- Nguyễn Văn Lợi
- Nguyễn Văn Lục
- Nguyễn Văn Miếng
- Nguyễn Văn Nghệ
- Nguyễn Văn Nho
- Nguyễn Văn Phong
- Nguyễn Văn Phú
- Nguyễn Văn Phước
- Nguyễn Văn Sâm
- Nguyễn Văn Sơn
- Nguyễn Văn Tao
- Nguyễn Văn Thiệu
- Nguyễn Văn Thọ
- Nguyễn Văn Trọng
- Nguyễn Văn Trung
- Nguyễn Văn Tuấn
- Nguyễn Văn Vĩnh
- Nguyễn Văn Xuân
- Nguyễn Vi Khải
- Nguyễn Vi Yên
- Nguyễn Viện
- Nguyễn Việt Anh
- Nguyễn Việt Chiến
- Nguyễn Viết Lãm
- Nguyễn Vĩnh Nguyên
- Nguyễn Vũ Hiệp
- Nguyễn Vũ Tiềm
- Nguyễn Vỹ
- Nguyễn Vy Khanh
- Nguyễn Xuân Diện
- Nguyễn Xuân Hằng
- Nguyễn Xuân Hoàng
- Nguyễn Xuân Hưng
- Nguyễn Xuân Khánh
- Nguyễn Xuân Nghĩa
- Nguyễn Xuân Nha
- Nguyễn Xuân Quang
- Nguyễn Xuân Thiệp
- Nguyễn Xuân Thọ
- Nguyễn Xuân Tiệp
- Nguyễn Xuân Tường Vy
- Nguyễn Xuân Xanh
- Nguyễn Ý Thuần
- Nguyên Yên
- Nguyễn-Chương Mt
- Nguyễn-hòa-Trước
- Nguyệt Chu
- Nguyệt Quỳnh
- Nguyệt Vi
- Ngự Thuyết
- Người Buôn Gió
- Ngyễn Trung Bảo
- Nh. Tay Ngàn
- Nhã
- Nhã Ca
- Nhã Duy
- Nhã Thuyên
- Nhan Do Thanh
- Nhân Hồng
- Nhật Chiêu
- Nhật Lệ
- Nhất Linh
- Nhật Tiến
- Nhật Tuấn
- Nhất Uyên
- Nhị Linh
- Nhị Ngã
- Nhóm Vì một Hà Nội xanh
- Như Huy
- Như Không
- Như Quỳnh
- Như Quỳnh de Prelle
- Như Ý
- Nhược Thủy
- Niall Ferguson
- Nick Hilden
- Nicolas Casey
- Nikulin
- Nina McPherson
- Ninh Dương
- Ninh Kiều
- Nobert Hummelt
- Nông Hồng Diệu
- NP Phan
- Obama
- Ocean Vương
- Octavio Paz
- Oksana Zabuzhko
- Oleg Kashin
- Ondrej Slowik
- onggiaolang
- Orlando Figes
- Orwell
- Oscar Salemink
- Oscar Wilde
- Pablo Neruda
- Palmer
- Patrick Lodge
- Paul Auster
- Paul Celan
- Paul Hoover
- Paul Mendez
- Paul Mozur
- Paul Theroux
- Paul-François Paoli
- Paulus Lê Sơn
- Pavel Basinsky
- Pavlo Vyshebaba
- Pawel Kuczynski
- Paweł Łepkowski
- Percy Mabandu
- Pervez Hoodbhoy
- Peter Hansen
- Peter Harvey
- Peter Kleiner
- Peter Singer
- Phạm Anh Tuấn
- Phạm Biểu Tâm
- Phạm Cao Hoàng
- Phạm Châu
- Phạm Chí Dũng
- Phạm Chi Lan
- Phạm Chu Sa
- Phạm Công Luận
- Phạm Công Thiện
- Phạm Công Út
- Phạm Duy
- Phạm Duy Nghĩa
- Phạm Đình Trọng
- Phạm Đình Vy
- Phạm Đoan Trang
- Phạm Hải Anh
- Phạm Hải Âu
- Phạm Hiền Mây
- Phạm Hoàng Quân
- Phạm Hồng Sơn
- Phạm Hùng Việt
- Phạm Huy Thông
- Phạm Khiêm Ích
- Phạm Kiều Tùng
- Phạm Kỳ Đăng
- Phạm Lệ Quyên
- Phạm Lê Vương Các
- Phạm Linh
- Phạm Lưu Vũ
- Phạm Minh Hoàng
- Phạm Minh Ngọc
- Phạm Minh Quân
- Phạm Minh Trung
- Phạm Ngọc Lư
- Phạm Ngọc Thái
- Phạm Ngọc Tiến
- Phạm Nguyên Trường
- Phạm Phan Long
- Phạm Phú Cường
- Phạm Phú Hải
- Phạm Phú Minh
- Phạm Phú Phong
- Phạm Phú Thứ
- Phạm Phú Viết
- Phạm Phúc Thịnh
- Phạm Phương
- Phạm Quang Ái
- Phạm Quang Long
- Phạm Quang Trung
- Phạm Quang Tuấn
- Phạm Sỹ Sáu
- Phạm Tăng
- Phạm Thành
- Phạm Thành Hưng
- Phạm Thanh Nghiên
- Phạm Thảo Nguyên
- Phạm Thế Cường
- Phạm Thị
- Phạm Thị Anh Nga
- Phạm Thị Hoài
- Phạm Thị Kiều Ly
- Phạm Thị Ngọc
- Phạm Thị Phương
- Phạm Thiên Ân
- Phạm Thiên Thư
- Phạm Tín An Ninh
- Phạm Toàn
- Phạm Trần
- Phạm Trọng Chánh
- Phạm Trung Nghĩa
- Phạm Tuấn
- Phạm Tư Thanh Thiện
- Phạm Tường Vân
- Phạm Văn
- Phạm Văn Khoái
- Phạm Văn Quang
- Phạm Văn Tình
- Phạm Văn Vũ
- Pham Viem Phuong
- Phạm Viêm Phương
- Phạm Viết Đào
- Phạm Việt Hưng
- Phạm Vũ Lửa Hạ
- Phạm Xuân Đài
- Phạm Xuân Hùng
- Phạm Xuân Nguyên
- Phạm Xuân Trường
- Phan An Sa
- Phan Ba
- Phan Bội Châu
- Phan Cẩm Thượng
- Phan Châu Thành
- Phan Cự Đệ
- Phan Đạo
- Phan Đắc Lữ
- Phan Đình Diệu
- Phan Độc Lập
- Phan Hải-Đăng
- Phan Hồng Giang
- Phan Huy Dũng
- Phan Huy Đường
- Phan Huy Lê
- Phan Huyền Thư
- Phan Kế Toại
- Phan Khôi
- Phan Lặng Yên
- Phan Mạnh Quỳnh
- Phan Nam Sinh
- Phan Ngọc
- Phan Nguyên
- Phan Nhật Nam
- Phan Nhiên Hạo
- Phan Ni Tấn
- Phan Phương Đạt
- Phan Quang
- Phan Tấn Hải
- Phan Tấn Uẩn
- Phan Thanh Bình
- Phan Thắng
- Phan Thế Hải
- Phan Thị Hà Dương
- Phan Thị Kim Phúc
- Phan Thị Trọng Tuyển
- Phan Thị Vàng Anh
- Phan Thúy Hà
- Phan Trang Hy
- Phan Trí Đỉnh
- Phan Trọng Hoàng Linh
- Phan Văn Giưỡng
- Phan Văn Thắng
- Phan Vũ
- Phan Xine
- Phan Xuân Sinh
- Phannguyên Psg
- Phanxipăng
- Phaolô VI
- Pháp Hoan
- Pháp Vân
- Phapxa Chan
- Phát biểu nhận giải Văn Việt
- Phil Caputo
- Philip Larkin
- Philip Roth
- Phong Linh
- Phong Nguyen
- Phong Quang
- Phố Văn
- Phú Quang
- Phù Sa
- Phúc Lai GB
- Phúc Tiến
- Phunchok Stobdan
- Phùng Anh Kiệt
- Phùng Hi
- Phùng Hoài Ngọc
- Phùng Học Vinh
- Phùng Ngọc Kiên
- Phùng Nguyễn
- Phùng Quán
- Phùng Thành Chủng
- Phùng Thị Hạ Nguyên
- Phùng Thị Như Hà
- Phuong Ta
- Phương Hương
- Phương Phương
- Phương Thảo
- Phương Thuý
- Phương Uy
- Pierre Darriulat
- Pierre Lemieux
- Prashanth Parameswaran
- Qladimir Pyljow
- Quách Hạo Nhiên
- Quách Tấn
- Quách Thoại
- Quảng Diệu Trần Bảo Toàn
- Quang Dũng
- Quang Đức
- Quang Minh
- Quang Phan
- Quảng Tánh Trần Cầm
- Quế Hương
- Quốc Dũng
- Quốc Phương
- Quốc Toản
- Quyên Di
- Quyên Hoàng
- Quỳnh Iris de Prelle
- Quỳnh Vi
- Rabindranath Tagore
- Rainer Maria Rilke
- Ralph Chaplin
- Rebecca Solnit
- Reiner Traub
- Remo Verdickt
- Riccardo Gazzaniga
- Richard C. Paddock
- Richard Millet
- Richard Serra
- Robert McCrump
- Roger Vu
- Roland Barthes
- Romain Rolland
- Ronald F. Inglehart
- Ruben David Gonzalez Gallego
- Ruth Ingram
- Ryszard Legutko
- Salman Rushdie
- Salvatore Babones
- Sam Dresser
- Sạn chữ
- Sandra Kerschbaumer
- Sara Teasdale
- Sarah Pulliam Bailey
- Sarah Thornton
- Sáu Nghệ
- Sergio Bitar
- Shakespeare
- Shannon Van Sant
- Sheila Fischman
- Sheila Ngoc Pham
- Sheri Berman
- Shigeeda Yutaka
- Shukshin
- Simon Johnson
- Sire Apm Lukwesa
- Slavoj Žižek
- Sohaniim
- Son Kieu Mai
- Song Chi
- Song Hà
- Song Nguyễn
- Song Phạm
- Song Phan
- Song Thao
- Số đặc biệt
- Sơn Ca
- Sơn Hoàng Liên
- Sơn Kiều Mai
- Sơn Nam
- Stefano Harney
- Stephan Koester
- Stephen B. Young
- Steve Earle
- Susan Sontag
- Suzuki Katsuhiko
- Sương Nguyệt Minh
- Sương Quỳnh
- Svetlana Alexievich
- Svetlana Alexievitch
- Svetlana Alexiévitch
- T. Đ.
- T.Vấn
- Tạ Anh Thư
- Tạ Chí Đại Trường
- Tạ Duy Anh
- Tạ Tỵ
- Tạ Văn Tài
- Tạ Văn Thông
- Tạ Xuân Hải
- Tadeusz Rósewicz
- Tam Ích
- Tamarchenko
- Tàn Tuyết
- Taras Shevchenko
- Tăng Quang
- Tâm An
- Tâm Chánh
- Tâm Don
- Tâm Thường Định
- Tâm Việt
- Tấn An
- Teolinda Gersão
- Teresa Mỹ Chúc
- Thạch Đạt Lang
- Thạch Quỳ
- Thạch Thảo
- Thái Bá Tân
- Thái Bá Vân
- Thái Bảo
- Thái Hà
- Thái Hạo
- Thái Kế Toại
- Thái Kim Lan
- Thái Ngọc San
- Thái Sinh
- Thái Thanh
- Thái Thăng Long
- Thái Tuấn
- Thái Văn
- Thái Văn Đào
- Thái Vũ
- Thạnh Đà
- Thanh Hằng - Anh Khoa
- Thành Lộc
- Thanh Nam
- Thanh Ngọc
- Thanh Phương
- Thanh Tâm Tuyền
- Thanh Thảo
- Thanh Thuỷ
- Thanh Trúc
- Thanh Tùng
- Thanh Xuân
- Thanhhà Lại
- Thảo Dân
- Thao Dinh
- Thảo luận
- Thảo Nguyên
- Thảo Trường
- Thảo Vy
- Thẩm Đống
- Thận Nhiên
- Thân Trọng Mẫn
- Thân Trọng Sơn
- Thế Dũng
- Thế Giang
- Thế Quân
- THẾ THANH
- Thế Uyên
- Thi Hoàng
- Thi Nguyên
- Thi sỹ ỦA
- Thi Vũ
- Thích Nhất Hạnh
- Thích Nữ Chân Không
- Thích Phước An
- Thierry Leclère
- Thierry Lentz
- Thiên Di
- Thiên Điểu
- Thiền Lâm
- Thiền Nguyễn
- Thiên Thai
- Thiện Tùng
- Thiện Ý
- Thiết Thạch
- Thiếu Khanh
- Thiều Mai Lâm
- Tho Nguyen
- Thomas A. Bass
- Thomas Bo Pedersen
- Thomas Mahler
- Thomas S. Mullaney
- Thông Đặng
- Thơ
- Thu Phong
- Thu Vàng
- Thuận
- Thuần Ngô
- Thuận Paris
- Thuận Thiên
- Thục Quyên
- Thụy An
- Thùy Dung
- Thụy Khuê
- Thùy Linh
- Thụy My
- Thư Bạn Đọc
- Thường Quán
- Thy An
- Tịch Ru
- Tiet Hung Thai
- Tiêu Dao Bảo Cự
- Tiêu Kiện Sinh
- Tiểu Tử
- Tillman Miller
- Timothy Garton Ash
- Timothy Snyder
- Tina Hà Giang
- Tô Đăng Khoa
- Tô Hải
- Tô Hoàng
- Tố Hữu
- Tô Lan Hương
- Tô Ngọc Vân
- Tô Thẩm Huy
- Tô Thùy Yên
- Tô Văn Trường
- Tôi Đây
- Tôn Thất Thông
- Tống Văn Công
- Trà Đóa
- Trà Nhiên
- Tracy K. Smith
- Tran Dinh Dung
- Tran Nam Dung
- Trang Châu
- Trang Hạ
- Trang Thanh
- Trang Thế Hy
- Trangđài Glassey Trầnguyễn
- Trangđài Glasssey-Trầnguyễn
- Trao đổi
- Trầm Tử Thiêng
- Trần Anh Hùng
- Trần Bá Đại Dương
- Trần Bang
- Trần Bình Nam
- Trần C. Trí
- Trần Cao Lĩnh
- Trần Cao Tường
- Trần Công Tâm
- Trần Công Tín
- Trần Dạ Từ
- Trần Dần
- Trần Doãn Nho
- Trần Dũng Thanh Huy
- Trần Duy
- Trần Duy Phiên
- Trần Duy Trung
- Trần Đăng Khoa
- Trần Đăng Tuấn
- Trần Đĩnh
- Trần Đình Bút
- Trần Đình Hoành
- Trần Đình Lương
- Trần Đình Sơn Cước
- Trần Đình Sử
- Trần Đình Triển
- Trần Đình Trợ
- Trần Độ
- Trần Đồng Minh
- Trần Đức Anh Sơn
- Trần Đức Thảo
- Trần Đức Tiến
- Trần Đức Tín
- Trần Đức Toản
- Trần Gia Huấn
- Trần Gia Ninh
- Trần Hà Linh
- Trần Hạ Tháp
- Trần Hạ Vi
- Trần Hải
- Trần Hạnh
- Trần Hậu
- Trần Hoài Anh
- Trần Hoài Thư
- Trần Hoàng Phố
- Trần Hoàng Trúc
- Trần Hoàng Vy
- Trần Hùng
- Trần Huy Bích
- Trần Huy Minh Phương
- Trần Huy Quang
- Trần Huỳnh Duy Thức
- Trần Hữu Dũng
- Trần Hữu Khánh
- Trần Hữu Quang
- Trần Hữu Tá
- Trần Hữu Thục
- Trần Khánh Triệu
- Trần Kiêm Đoàn
- Trần Kiêm Trinh Tiên
- Trần Kim Trắc
- Trần Kỳ Trung
- Trần Lam
- Trần Lê Sơn Ý
- Trần Lương
- Trần Lý Trí Tân
- Trần Mạnh Hảo
- Trần Mạnh Tuấn
- Trần Minh Phi
- Trần Minh Quốc
- Trần Mộng Tú
- Trần Nam Bình
- Trần Ngân Hà
- Trần Nghi Hoàng
- Trần Ngọc Cư
- Trần Ngọc Hiếu
- Trần Ngọc Tuấn
- Trần Ngọc Vương
- Trần Nguyên Đán
- Trần Nhã Thụy
- Trần Nhương
- Trần Phong Giao
- Trần Phong Vũ
- Trần Quang Đức
- Trần Quang Lộc
- Trần Quốc Nam
- Trần Quốc Thuận
- Trần Quốc Toàn
- Trần Quốc Trọng
- Trần Quốc Vượng
- Trân Sa
- Trần Song Hào
- Trần Thành
- Trần Thanh Ái
- Trần Thanh Cảnh
- Trần Thanh Huy
- Trần Thanh Vân
- Trần Thắng
- Trần Thế Vĩnh
- Trần Thị Băng Thanh
- Trần Thị Diệu Tâm
- Trần Thị Lai Hồng
- Trần Thị Lam
- Trần Thị NgH.
- Trần Thị Nguyệt Mai
- Trần Thị Phương Phương
- Trần Thị Thanh Thoả
- Trần Thị Trường
- Trần Thiện Đạo
- Trần Thùy Mai
- Trần Tiến
- Trần Tiễn Cao Đăng
- Trần Tiến Dũng
- Trần Tiễn Khanh
- Trần Tố Nga
- Trần Trọng Dương
- Trần Trọng Thức
- Trần Trọng Vũ
- Trần Trung Chính
- Trần Trung Đạo
- Trần Tuấn
- Trần Từ Mai
- Trần Vàng Sao
- Trần Văn Chánh
- Trần Văn Đỉnh
- Trần Văn Khê
- Trần Văn Minh
- Trần Văn Nam
- Trần Văn Thọ
- Trần Văn Thủy
- Trần Văn Tý
- Trần Vấn Lệ
- Trần Việt Hà
- Trần Viết Ngạc
- Trần Vinh Dự
- Trần Vũ
- Trần Vũ Hải
- Trần Vương Thuấn
- Trần Vương Thuận
- Trần Wũ Khang
- Trần Xuân Hoài
- Trần Xuân Linh
- Trần Xuân Lĩnh
- Trần Xuân Thảo
- Trần Yên Hòa
- Trần Yên Nguyên
- Trên
- Trên Facebook
- Trên Facebook/Minds
- Trên kệ sách
- Trên trang diaCRITICS
- Trí Hiệu Dân
- Triều Anh
- Triều Hoa Đại
- Triêu Nhan
- Triều Sơn
- Triệu Tử Dương
- Trịnh Anh Tuấn
- Trịnh Bá Phương
- Trịnh Bách
- Trịnh Cao Hòa Thanh
- Trịnh Chu
- Trịnh Công Sơn
- Trịnh Cung
- Trịnh Duy Kỳ
- Trịnh Hữu Long
- Trịnh Kim Tiến
- Trịnh Lữ
- Trịnh Minh Tuấn
- Trịnh Sơn
- Trịnh Thanh Thủy
- Trịnh Thu Tuyết
- Trịnh Vĩnh Phúc
- Trịnh Xuân Thuận
- Trịnh Xuân Thủy
- Trịnh Y Thư
- Trọng Anh
- Trọng Phú
- Trọng Thành
- Tru Sa
- Trúc Giang
- Trúc Thông
- Trúc Ty
- Trump
- Trung Bảo
- Trung Dũng Kqd
- Trùng Dương
- Trung Trung Đỉnh
- Trư Sa
- Trường An
- Trương Anh Ngọc
- Trương Anh Thụy
- Trương Chính
- Trương Duy Nhất
- Trương Đăng Dung
- Trương Điện Thắng
- Trương Đình Phượng
- Trương Hồng Quang
- Trương Huy San
- Trường Minh
- Trương Ngọc Chương
- Trương Nguyên
- Trương Nguyện Thành
- Trương Nhân Tuấn
- Trương Phượng
- Trương Quang
- Trương Quang Đệ
- Trương Quang Nhuệ
- Trương Quang Vĩnh
- Trương Thị Ngọc Hân
- Trương Thiên Phàm
- Trương Thu Hiền
- Trương Tố Hoa
- Trương Trọng Nghĩa
- Trương Tửu
- Trương Văn Dân
- Trương Văn Vĩnh
- Trương Vũ
- Trương Xuân Thiên
- Tú Mỡ
- Tù Quốc Hoài
- Tù Sâm
- Tú Trung Hồ
- Tuấn Khanh
- Tuân Nguyễn
- Tuấn Thảo
- Tuệ Anh
- Tuệ Đăng
- Tuệ Nguyên
- Tuệ Nhật
- Tuệ Sĩ
- Tuệ Sỹ
- Tùng Dương Cola
- Tung Nguyen
- Turner
- Túy Hồng
- Tuyết Nghi
- Tư
- Từ Dung
- Tư liệu
- Tử Linh
- Từ Mai Trần Huy Bích
- Từ Quốc Hoài
- Từ Sâm
- Từ Thức
- Tưởng
- Tương Lai
- Umberto Eco
- Uông Tăng Kỳ
- Uông Triều
- Uyển Ca
- Uyên Nguyễn
- Uyên Thao
- Uyên Vũ
- V. Erofiev
- Vàng A Giang
- Varlam Shalamov
- Vasco Gargalo
- Vasily Makarovich
- Văn
- Văn Biển
- Văn Cao
- Văn Chinh
- Văn Công Hùng
- Văn Giá
- Văn học
- Văn học Miền Nam 54-75
- Văn Như Cương
- Văn Quang
- Văn Tâm
- Văn Việt
- Vấn đề hôm nay
- Vận Động Ứng Cử Đại Biểu Quốc Hội 2016
- Vân Hạ
- Vân Phi
- Velcrow Ripper
- Veronica Melkozerova
- Vi Lãng
- Vi Trần
- Vi Yên
- Viet Thanh Nguyen
- Viên Linh
- Việt Bách
- Việt Bình
- Việt Dzũng
- Việt Khang
- Việt Phương
- Viktor Maslov
- Vinh Anh
- Vĩnh Hảo
- Vĩnh Quyền
- Virginia Heffernan
- Virginia Woolf
- Vladimir Nabokov
- Võ An Đôn
- Võ Anh Minh
- Võ Anh Thơ
- Võ Bá Cường
- Võ Đắc Danh
- Võ Định Hình
- Võ Đức Phúc
- Võ Hồng
- Võ Huy Tâm
- Võ Hương Quỳnh
- Võ Kỳ Điền
- Võ Ngàn Sông
- Võ Phiến
- Võ Thị Hảo
- Võ Thị Thu Hằng
- Võ Tiến Cường
- Võ Trí Hảo
- Võ Văn Quản
- Võ Văn Tạo
- Võ Văn Thôn
- Võ Xuân Quế
- Võ Xuân Sơn
- Volodymyr Vynnychenko
- Volodymyr Zelenskyy
- Vũ Bằng
- Vũ Biện Điền
- Vũ Cao Đàm
- Vũ Cát Tường
- Vũ Đình Hòe
- Vũ Đình Huỳnh
- Vũ Đình Liên
- Vũ Đình Phòng
- Vũ Đức Khanh
- Vũ Đức Phúc
- Vũ Đức Sao Biển
- Vu Gia
- Vũ Hà Văn
- Vũ Hạnh
- Vũ Hoàng Chương
- Vũ Hoàng Thư
- Vũ Hồng Ánh
- Vũ Huy Ngọc
- Vũ Huy Quang
- Vũ Khắc Hoè
- Vũ Khắc Khoan
- Vũ Kim Hạnh
- Vũ Kim Thu
- Vũ Lâm
- Vũ Lập Nhật
- Vũ My Lan
- Vũ Ngọc Giao
- Vũ Ngọc Hoàng
- Vũ Ngọc Tâm
- Vũ Ngọc Tiến
- Vũ Nho
- Vũ Oanh
- Vũ Quang Việt
- Vũ Quí Hạo Nhiên
- Vũ Quốc Ngữ
- Vũ Quỳnh Hương
- Vũ Quỳnh Nh.
- Vũ Thành Sơn
- Vũ Thanh Tâm
- Vũ Thanh Tùng
- Vũ Thành Tự Anh
- Vũ Thế Khôi
- Vũ Thị Hải
- Vũ Thị Nhuận
- Vũ Thị Phương Anh
- Vũ Thị Phương Lan
- Vũ Thị Thanh Mai
- Vũ Thư Hiên
- Vũ Tiến Lập
- Vũ Trọng Khải
- Vũ Tuấn Hoàng
- Vũ Từ Trang
- Vũ Tường
- Vũ Viết Tuân
- Vũ Xuân Tửu
- Vương Bích Ngọc
- Vương Đan
- Vương Huy
- Vương Ngọc Minh
- Vương Tiểu Nhị
- Vương Trí Nhàn
- Vương Trọng
- Vương Trùng Dương
- Vương Trung Hiếu
- Vy Thảo
- W. H. Auden
- Wa Praong
- Walt Whitman
- Walter Isaacson
- Wayne Karlin
- Wells
- Wilhelm Schmid
- Will Nguyen
- William Carlos Williams
- William Nee
- William Stafford
- Winston Phan Đào Nguyên
- Wislawa Szymborska
- Wolf Biermann
- Wolfgang Borchert
- Wynn Gadkar Wilcox
- Xie Tao
- Xuân Ba
- Xuân Diệu
- Xuân Dương
- Xuân Đài
- Xuân Minh
- Xuân Phượng
- Xuân Sách
- Xuân Thọ
- Xuân Vũ
- Xương Văn
- Y Chan
- Ý Nhi
- Y Uyên
- Yanis Varoufakis
- Yevgeny Yevtushenko
- Yên Ba
- Yên Khắc Chính
- Yến Năng
- Yên San
- Yên San Thụy Miên
- Yiyun Li
- Yoko Ogawa
- Yōko Ogawa
- Yuliya Ilchuk
- Yuno Bigboi
- Yves Sintomer
- Yvette Tan
- Zac Herman
Nhân dân ơi, xin chào
Truyện ngắn Nguyễn Lệ Uyên
Văn Việt: Nguyễn Lệ Uyên tốt nghiệp Đại học Sư phạm Cần Thơ khóa 3, ban Việt-Hán (năm 1970).
Động viên vào Sĩ quan Trừ bị Thủ Đức khóa 6/70 (cùng Cao Huy Khanh, Viêm Tịnh, Vũ Đức Sao Biển, Đoàn Thạch Biền…).
Có truyện ngắn đăng trên các tạp chí văn nghệ miền Nam trước 1975: Văn, Khởi Hành, Thời Tập, Chính Văn, Nhà Văn, Ý Thức, Tuổi Ngọc…
Nguyễn Lệ Uyên là bút danh lấy từ tên làng quê Lệ Uyên (Tuy Hòa – Phú Yên).
Đã xuất bản:
-3 tập truyện ngắn, 1 truyện dài thiếu nhi và 2 tập chân dung văn học viết về các nhà văn miền Nam đều do tạp chí Thư Quán Bản Thảo và Thư Ấn Quán Hoa Kỳ ấn hành.
-4 tập sưu khảo về Văn hóa Dân gian do Hội Văn Nghệ Dân gian Việt Nam ấn hành.
1. Bốn Lợt đang là nhân dân, đang là hột cát nhỏ, rất nhỏ trong hòn đá tảng, là tế bào tí xíu trong thân cây mấy ngàn năm tuổi. Ngày xưa ông lú lấp đâu đó giữa hàng đống nông dân. Bây giờ cái mác nông dân bị bóc ra, dán tem mới, tem nhân dân.
Và lúc này nhân dân bốn Lợt đang đứng trên bờ ruộng, bên này con mương nước, trên đôi chân run run, cảm thấy ngực mình xẹp xuống, hai lá phổi tan vỡ từng mảnh vụn, bay lên không trung, mắt đục xám, xương sườn, tay chân cũng tan ra từng mảnh. Cây gậy củ tre láng bóng chịu tất cả sức nặng bắt đầu tan ra đó, lún xuống, cong oằn như thể những cây lúa thì con gái đang dập gãy. Những thửa ruộng chìm sâu bên dưới quả núi cát khổng lồ ùn ùn bay tới. Cây lúa thì con gái bị hãm hiếp. Cánh đồng mơn mởn xanh cũng bị hãm hiếp. Máu từ háng, từ nách, từ rún đến cả miệng, mắt mũi ròng ròng chảy. Chảy lênh láng, vón cục thành đống cát cao nghệu. Đống cát cao kia dính máu đỏ bầm, chính là thằng hãm hiếp cây lúa, cánh đồng. Tiếng lẹp nhẹp nhấn xuống, đẩy mạnh, nhấn lút, đẩy mạnh sâu hơn nữa, phát ra âm thanh lóc chóc, lóc chóc… Tiếng lóc chóc dãy dụa quẫy đạp. Nước tứa ra. Màu nước máu đen từ háng, từ rún phụt ra, phụt thành vòi cao. Những mái tóc xanh, những thân hình non nớt chìm nghỉm trong cái màu nước đen, dưới sức đè của thằng khốn khiếp.
Bốn Lợt cười ha hả, cười khằng khặc như điên như dại khi nhớ lại ngày xưa người lớn ở làng này thường ví von cánh đồng làng An Phổ giống cái mông tròn của cô gái dậy thì. Mông đàn bà thì luôn hấp dẫn với đám người có cặp mắt hau háu cú vọ. Lại là mông cô gái hơ hớ tuổi xuân, nên làm nhiều anh lé mắt, lé mắt và nhểu nước miếng. Duy nhất chỉ có những anh bị thiến, những tay cù bơ cù bất mới không tơ tưởng, hay không dám tơ tưởng đến chuyện được choàng tay sờ soạng, giữ rịt làm của riêng. Dân trong làng và các xứ khác chết mê chết mệt bởi cái mông ấy. Nó xanh mướt màu xanh ngọc bích. Nó vàng ruộm màu vàng ròng dát trên các pho tượng nữ thần trong ngôi đền thiêng. Được nằm gối đầu lên mông, một lần thôi cũng đủ ngửi mùi hương lạ, mùi thơm của đất trời tụ lại ngan ngát mùi bồ kếp, lá chanh, bông bưởi trộn lẫn, một thứ hương thơm lạ lùng, hiếm thấy trên cõi đời này, làm say nức từ ông lão sắp xuống hố chí đến đứa trẻ mới tập đi. Người ta sống không thể thiếu nó, thèm thuồng vì nó. Người ta ghen tức vì nó, bởi dân làng này được sở hữu một cái mông tròn mênh mông rộng, cong mẩy, nằm vểnh giữa một bên là khúc sông Diễn, bên kia là cánh núi hình cung choàng tay ôm ấp, vuốt ve suốt đêm ngày, năm tháng.
Vậy mà giờ này cái mông ấy bị hãm hiếp đến nát tan, bị đứa hiếp dâm nuốt chửng vào bụng, bảo làm sao tim ông không vỡ vụn ra từng mảnh nhỏ, bay lên trời cao, bay vào cõi mù tăm vô tận?
Cây gậy củ tre cong thêm chút nữa. Ông sắp khuỵu xuống mất rồi, cũng sẽ tan theo cái mông bị nhấn lút lần hồi kia thôi.
Đám quái vật thời cơ khí, ào ào chạy qua mặt ông gào rống, giống như những tên cướp ngày, tung bụi mù mịt, ném vào mặt ông những cái tát bầm bập. Nó xịch tới xịch lui trên chiếc mông nát tan thành trăm ngàn mảnh vụn, rồi đè nghiến lên chiếc mông tròn của cô gái yêu làng An Phổ, chổng đít ỉa từng đống lớn rồi hối hả bỏ chạy. Tốp khác lại ập đến, lại chổng đít. Ông nhướng mắt nhìn mà thấy như chúng đang ỉa vào mặt ông, tới tấp ỉa vào mặt ông. Tội nghiệp cô gái yêu của làng. Khốn khổ thay cô gái yêu của làng bị hãm hiếp trước sự bất lực của nhân dân.
Bụi trùm kín đường về. Những con quái vật nối đuôi lao tới. Cuộc chiến không cân sức tiếp tục giữa một bên là cô gái yếu đuối bị đè ngửa nằm bất động và bên kia là những tên cướp có sức mạnh gấp mấy chục thần Hercules nối lại. Nước mắt ông chảy dài. Cây gậy trong tay ông cũng chảy nước mắt.
Vào đến đầu làng, bốn Lợt chạm mặt trưởng thôn Mạnh. Trưởng thôn có khuôn mặt méo một bên, luôn luôn đỏ như vừa từ trong hũ rượu bước ra. Trưởng thôn ngó ông già, đón lại:
-Lại ra đầu đường nữa chớ gì?
Ông già đưa cây gậy củ tre lên huơ huơ như thay câu chào mà cũng như sắp bổ xuống đầu trưởng thôn. Nhưng cây gậy củ tre không ngẩng được lâu. Nó từ từ rớt xuống, lưng lửng giữa thắt lưng rồi lại cắm đầu xuống đất. Ông ngó trưởng thôn bằng cặp mắt có đám bụi bám trên hàng lông mi màu trắng.
-Giỏi, chú lại theo dõi tôi.
-Ông mà cứ gào rống, tôi không tha.
- Thì sao? – Ông già nhướng cặp mắt có hàng lông mi nhuộm trắng bụi.
-Ông đi vận động nhân dân trong thôn chống lại chính sách của trên. Ông muốn tư hữu, ông muốn cả thôn cứ chổng đít lên trời, mặt cắm xuống bùn đen miết sao? Nông dân. Nông dân là cái củ kít gì. Một năm làm ra được bao nhiêu sản phẩm cho làng nước? Trên đã giải thích nhiều lần rồi. Chỉ có công nghiệp hóa nông thôn thì dân mới giàu, nước mới mạnh. Ông hiểu ra chưa? Chỉ có những cái đầu bã đậu mới không nhận ra điều này. Trên luôn luôn sáng suốt. Chỉ có những cái đầu bã đậu là ngu tối.
-Biết chớ sao không? Mang cả hàng trăm tỉ bạc của nhân dân lên núi, thuê xe ủi, xe xúc vẩy càng đâu mươi mẫu, giăng cờ gióng trống, quay phim chụp ảnh ca ngợi thành tích khai hoang ruộng nước cho đồng bào thiểu số. Thành tích lớn lắm. Nhân dân lại đứng mũi chịu sào cho cái thành tích ấy. Vậy chớ mấy chục mẫu thượng đẳng điền đây, phải mất mấy trăm năm mới thành khoảnh? Mồ hôi nước mắt và cả máu nữa. Đổ ra bao nhiêu mới có con đập dẫn nước tưới tiêu hoàn chỉnh, nay đem phá đi?
-Phá? Sao lại pha…á á… – Trưởng thôn trợn ngược mắt.
Không phá sao tự dưng lấp ruộng lập khu công nghiệp?
-Ông đúng là đồ óc bã đậu – Trưởng thôn nhổ phẹt bãi nước miếng quày quã bỏ đi. Bỏ đi thẳng không thèm ngó lại. Ông già nói nhóng theo:
-Có chúng mày là đồ ngu, đồ óc bã đậu. Khu công nghiệp thì làm đâu chẳng được. Thiếu mẹ gì những khu đất khô cằn, lại đi lấy cây lúa, cánh đồng màu mỡ đỡ đít khu công nghiệp? Tiền đền bù mỏng dính chỉ ba ngày là sạch. Họ làm gì với nhúm tiền lẻ, thứ của bố thí đó? Chuyển đổi cái con mẹ chúng bây! – Ông già cũng nhổ phẹt bãi nước miếng, nhưng bãi nước miếng không rơi xuống đất, nó dính toòng teng giữa hai môi thâm đen như cái câu móc níu dính lại. Cái móc câu ấy như muốn khuyên: ông đừng có há miệng ra nữa.
Về tới nhà ông thấm mệt. Mệt không phải vì đường xa, vì đôi chân già nua. Ông mệt bởi vừa sáng đã gặp thằng thổ tả chận họng. Cái mặt méo câng câng. Đầu tóc luôn bôi mỡ đến con ruồi vừa chạm lên cũng trượt té nhào. Và nhân dân nữa, cũng bị coi như lũ ruồi không bám được trên mái tóc bôi mỡ của thằng mặt méo. Chân chưa chạm đã trượt ngã, sức đâu mà cản ngăn. Nhân dân đâu dám cản, chỉ là tấm đệm lót, là những chiếc ghế đẩu để chủ nhân xê dịch, ngồi lên. Ngồi lên và còn đái són, địt tũn vào mặt ghế đẩu. Nhân dân được tung hê lên mây xanh và nhân dân lãnh đủ. Ông ấm ức nhưng ông chỉ là một hột nhỏ, rất nhỏ trong tảng đá khổng lồ kia thôi. Chịu phép!
2. Ông già thọc gáo dừa vào khạp nước. Nước cạn đáy. Chiếc gáo khua rồn rột vào thành khạp. Âm thanh khô dòn, vê tròn lại như một ấm ức không bay ra khỏi người. Ông ném gáo vào khạp. Cán gáo quay tròn như cái chong chóng, quay một vòng mới chịu đứng yên. Ông trở ra thềm giếng đưa tay kéo cần vọt, thòng xuống giếng. Chiếc gàu thiếc lủng nhiều lỗ dưới đáy. Chiếc gàu kéo lên khỏi thành, nước tòe tròn như vòi sen. Kéo qua khỏi thành chỉ còn nửa gàu. Một tay vịn sào cần vọt, tay kia hứng những giọt nước rớt rửa mặt. Lại thòng gàu vục xuống giếng, kéo lên và xối chảy ồ trên hai mu bàn chân. Nước mát làm ông tỉnh táo. Cái thằng mặt méo ó đâm, chuyên rình trộm và tâu báo. Mà mọi người trong làng này làm gì đến nỗi nguy hại chớ. Cái khẩu hiệu “dân biết, dân bàn…” như tờ vàng mã dán trên cổng chuồng heo, chuồng bò mỗi dịp năm mới cúng ông chuồng bà chuồng chắc. Bàn cái củ đếch. Mới mở miệng ra nó kêu phá hoại thì còn bàn nỗi gì? Mà có bàn đến lưỡi nát nhão ra cũng vậy thôi. Ai nghe theo nhân dân? Chỉ có nhân dân là bị xỏ mũi như xỏ mũi bò dắt đâu chạy đó. Trì kéo lại thì rách lỗ mũi. Lỗ mũi mà rách thì máu mình chảy, thịt da mình đau, lưỡi mình nát…. Chạy theo. Cứ chạy theo. Nhắm mắt chạy theo? Chạy lên núi, nhảy xuống biển, nhảy vào lửa, chun vào gai… Ông cụ tổ nhà mày. Tao gào rống đấy, làm gì tao? Tao gào rống chớ không cầm cây đánh lại chúng mày thì làm gì tao? Ông trời cho con người cái miệng. Cái miệng không mở ra, không nói là câm. Miệng sẽ thúi như củ hành thúi. Nói vậy, gào vậy đến trời xanh còn động lòng. Chỉ có lũ mày là đá, là hòn đất, cứt đái không biết đầu đuôi để suy xét thiệt hơn…
Ông nổi giận như thể có thằng mặt méo đang đứng trước mặt. Chừng miệng khô đắng, ông mới thấy mình vô lý. Đi nói với cây gậy củ tre thì ích gì. Nó đâu có gây ra chuyện, nó luôn đỡ bước đi rệu rụm của mình mà? Ông mệt và bước tới phiến đá nhẵn kê sát gốc mận ngồi thở dốc. Mả mẹ thằng mặt méo. Ông lầu bầu, giở gói thuốc ra, nghĩ sao lại nhét vào túi. Lại lôi ra rồi vo tròn, ném mạnh ra xa, như thể ném vào thằng mặt méo.
Chó sủa ngoài ngõ. Giỏi lắm, vào đây mặt méo. Ông cho một gậy u đầu như cái sừng trâu. Cặp mắt hom hem có những sợi lông bạc nhướng lên. A… lại thằng ba Thể. Gì nữa đây? Làng này ai không biết mày xung phong đăng lính. Đăng lính để xách súng về rượt thằng chú nhà mày lươn lẹo mất ba sào ruộng ông bà chia cho. Rồi mày có bắn nổi chú mày không? Hay cuối cùng mày tự bắn vào chân để tìm cách giải ngũ? Mày tự móc thịt da mày ra, vậy mà có ai tha thứ mày không? Ra tòa án binh, ngồi tù. Ngồi tù chán thì ra lao công đào binh. May mà mày chưa chết. Súng đạn tha mày. Cách mạng không nhắm vào đầu mày bắn vỡ làm trăm mảnh, quốc gia cũng không nỡ hành hạ mày chết thảm. Vậy mày biết ơn. Mày đi vận động bà con giao lại thẻo ruộng để làm khu công nghiệp. Cái miệng dẻo quẹo của mày khiến bà con mềm lòng. Một người ký đơn thì hai người ký, rồi ba, rồi mười. Giỏi. Dân vận giỏi. Mày còn bày ra trò tao chống đối chánh sách để xã kêu, huyện kêu, tỉnh áp giải. Tao chỉ nói cái “dân bàn”. Không cho “bàn” thì tao rống, tao gào chớ có cầm cây gậy củ tre đánh vào đầu lũ chúng mày đâu?
Mẹ đời! Bà bảy É đấy. Cả đời không chồng con, chỉ có hai đôi nừng với lùng tùng xèng kim chỉ, dầu mỡ, kẹo cốm chắt mót từng đồng để mua sào ruộng làm phần thực, để sau này giao cho đứa cháu nhận giỗ tự cho bà. Là cách phòng xa hương khói, để vong linh khỏi vướng vất lạnh lão nơi đầu truông cuối xóm; để bà không trở thành con ma đói. Đấy, cái sào ruộng bảy É mua kia ai không biết bà nhịn ăn? Một muỗng gạo ăn hai ngày. Mày nhớ coi. Cả làng này ai không nhớ cái cảnh con cá trê bà mua về, rộng vào thùng nước. Ngày đầu cầm dao cắt phần đuôi tí bẻo nấu canh, phần còn lại thả vô thùng. Nó quẫy mạnh như từ máy chém trở về. Máu loang ra nhuộm đỏ nước. Ngày sau nó bị bắt lên đoạn đầu đài, bị tùng xẻo chút xíu nữa, ngày sau thêm chút, mỗi ngày một chút thịt xương chỉ còn trơ khất cái đầu và hai cái ngạnh cùng mấy cọng râu thòi ngửa lên mặt nước… Chung số phận với con cá trê là trái thu đủ trước sân, mỗi ngày xẻo một miếng nhỏ. Phần còn lại đau quá nó khóc, khóc cho đến khi còn cái cuốn vẫn khóc. Nước mắt trắng đục rớt xuống. Nó khóc tới chiều vẫn còn chảy nước mắt. Trái thu đủ và con cá trê bằng cườm tay ăn cả tuần chưa hết. Ăn chưa hết một con cá bằng cườm tay con nít cả tuần, nên mua được sào ruộng. Sào ruộng ấy bà cướp giựt, lươn lẹo của ai? Vậy mà sau hợp tác, góp của góp công làm ăn chung, sào ruộng tự dưng biến mất, chia cho mảnh khác bằng đít trâu ngoi. Nhưng rồi vũng trâu ngoi ấy cũng không yên, bị lật sấp cạp vào mông, rồi lật ngửa bắt dạng háng để hãm hiếp. Mấy trăm con cá trê và bao nhiêu những hột muối mặn chát bị lật ngửa ra, bị nhồi dập thành mây khói, bay thẳng.
Mày còn nhớ cây duối đứng ở đầu gò Tơ không? Hồi đánh Mỹ, nó đưa bụng ra hứng chịu không biết bao nhiêu là đạn của hai bên: đạn súng máy, súng cối, cà nông, đại liên, tiểu liên, mìn, lựu đạn… xối xả găm vào người nó. Thân hình nó bị băm vằm y như mảnh đất cày. Người ta lại đóng đinh lên người nó, móc khẩu hiệu, lá cờ. Hai bên thi nhau vẽ khẩu hiệu treo cờ. Treo lên, giật xuống, giật xuống rồi lại treo lên. Nay cờ màu vàng, mai cờ màu xanh đỏ thay phiên nhau đứng trên mình nó. Nó giơ cao những tấm khẩu hiệu, giơ cao những lá cờ và ôm chặt những mảnh đạn của hai bên vào người, sâu trong người. Máu chảy ròng ròng. Không phải máu màu đỏ, chỉ là một chất lỏng sền sệt, nhờn nhợt đục. Nó cũng đau như con người. Nó chảy máu nhờn nhợt đục như cốt tủy từ trong người nó tuôn ra. Vậy mà nó đâu có chết. Nó sống nhăn răng. Hết chiến tranh, cành nhánh mọc ra tua tủa, che mát một khu đất lớn cho lũ trẻ chăn bò ngồi đánh bi, xóc đũa, nhảy cờ chuông… Mùa tháng Tư trái chín đặc cành, vàng ruộm, tụi trẻ tranh nhau trèo lên suốt bỏ đầy mũ. Tụi trẻ con vui với những chùm trái chín vàng, hỉ hả với những cành sà thấp để chúng bấu tay vào, nhún chân bay lên không, sà xuống đất. Nó tươi tốt, vòm nhánh tủa ra như làn tóc mây, thân nó mây mẩy như đứa con gái một con… Cả làng này ai không nhìn thấy? Vậy mà từ khi vào hợp tác, ông kế hoạch lượm trái cà nông thúi treo lên làm kiểng lệnh. Nhân dân được điều hành bằng tiếng kiểng lệnh này. Sáng ra đồng: kiểng; trưa hết chuyện: kiểng; xế ra đồng: kiểng. Chiều tắt nắng lại kiểng; tối kiểng họp hành, kiểng mít ting, kiểng ăn chia công điểm… Kiểng, kiểng… người dân phản xạ theo tiếng kiểng Pavlov. Kiểng chi phối toàn bộ sinh hoạt của nhân dân trong ngày, chỉ còn thiếu tiếng kiểng để nhân dân đồng loạt leo lên giường ngủ, ôm đít vợ là thành một quyển kinh âm thanh cho một giáo phái mới nữa thôi!
Nhưng mà, lạ. Tại sao nhân dân chịu đựng được tiếng kiểng ấy hàng bao năm trời, không ai bị tâm thần, không ai chết vì tiếng kiểng buốt tai? Vậy mà cây duối chết đứng bởi tiếng kiểng ngân vang, rền. Nó chết từ giữa thân chết xuống, rồi lộn ngược lên đầu. Cành nhánh vẫn xanh đấy, nhưng thân thể chết rồi, chết từ từ, lên tới tóc tai. Cuối cùng, cành nhánh cũng khô oặt, thành một khối xám xịt? Lũ trẻ con buồn vì không còn chỗ trốn nắng, đánh bi. Riêng chỉ có cái kiểng là vẫn ngoác mõm rổn rảng mỗi sáng mỗi tối… đều đều, không ngưng.
Ba Thể sán tới, sà xuống ngay gốc mận. Bốn Lợt chỉ chỉ đầu gậy ra phía xa, ý nói ba Thể chịu khó ngồi nhích xa ra một chút. Ông không chịu nổi cái mùi hôi muôn thuở, từ miệng ba Thể mỗi khi há ra. Không phải mùi cóc chết, cũng không là mùi thiu úng của thịt cá ươn. Nó là cái mùi tổng hợp của tất cả những thứ xương xẩu, rác rưởi vất ra ngoài mưa nắng lâu ngày được ủ kín trong bụng nó phà ra. Hôi không chịu được!
Ba Thể nhích ra chút, đít kê lên hòn gạch, gãi đầu:
-Anh Bốn ơi, anh cứ làm vậy, không khéo sắp nhỏ liên lụy…
-Cái gì, chú nói sao? Tôi làm gì để sắp nhỏ liên lụy?
Đắn đo một lát, ba Thể mở miệng:
-Nhân dân có mất chút đất, nhưng thế vào là những nhà máy, xưởng sản xuất… thu hút công nhân hàng trăm. Lương tháng triệu rưỡi, hai ba triệu, cao gấp mấy trăm lần ôm thẻo ruộng nhỏ, không sướng hơn sao?
-Tôi có nói chi đâu. Tôi đồng ý. Nhân dân cũng bị đồng ý. Có điều là thiếu mẹ gì những khu đất cằn khô, gát nước… cả trăm mẫu không dùng lại đi lấy đất ruộng hai vụ, lại là đất thượng đẳng điền để làm khu công nghiệp là sao? Ngày trước một mẫu ruộng ở khu này, có giá tới hơn ngàn cây vàng, chú rõ quá mà. Cả khúc “Năm Eo” này có ruộng đất nào sánh bằng ruộng đất này? Con người thì được sinh ra liền liền chớ đất đai đâu sinh đẻ ra đất con đất cháu được?
-Cả làng giờ ai cũng ký đơn, chỉ còn anh.
-Tôi không ký. Tôi nhất quyết không ký. Chú đừng kỳ kèo vận động vận điếc gì ráo trọi
Ông nói và giơ đầu gậy có ý bảo ba Thể đi về.
Ba Thể không về. Ba Thể ngồi lại với ông, không nói chuyện đất đai nữa. Ba Thể lái sang chuyện khác, kể đông kể tây, nói tuồng nói tích. Ông quá rõ cái bản mặt nhơn nhơn của nó khi dông dài. Ông nhổm mông đít lên toan đứng dậy. Ba Thể lận đâu chai rượu trong lưng quần, lôi ra. Thấy chai rượu màu vàng vàng, mắt ông sáng lên. Ông có tật xấu, rất xấu là thấy rượu thì lòng không thể dằn xuống. Uống không nhiều, chừng vài ly. Nhưng hễ thấy rượu là mắt ông sáng lên, lòng mềm nhũn. Ông thu cây gậy về, ép sát vào thân mình, như thể nó là đứa vệ sĩ, tên nhắc tuồng, nhắc ông rằng chớ để lòng mềm như con bún thiu.
Ba Thể tự động vào nhà tìm ly. Tìm được hai ly hột mít liền quay ra, đặt giữa khoảng cách hai người, mở nút, rót rượu. Hai chiếc ly vun thành ngọn. Thơm. Thơm như hồi xưa ông đứng ngửi mùi thuốc Seventy Nine tuôn ra từ cái lỗ đen của ống vố có hình dạng giống bầu diều con gà ăn no của thằng Mỹ đen. Ba Thể nâng ly “Mời anh”. Ông bưng ly nhấp một ngụm nhỏ. Thơm, đúng là rượu ngon. Ông kẹp chiếc ly giữa hai ngón tay, nheo mắt hỏi:
-Chú tìm đâu ra ngữ này? Chắc của quan thầy biếu cống?
-Thằng cháu đi Ba Lan về, tặng cho chai nhỏ. Nghĩ anh sành rượu nên mới sang anh. Uống rượu cũng như Bá Nha với Tử Kỳ vậy.
Thằng này định lái thuyền vô bến đây, ông nghĩ và cảnh giác, xuống tấn và tung ra ngọn cước:
-Cái vụ vào hợp tác làm ăn tập thể cứ coi như bước đầu xây dựng xã hội chủ nghĩa từ hạ tầng đi. Hồi đó không ai không dám vô. Không vô thì bị liệt vào hàng ngũ phản động, bị bắt đi học tập cải tạo phải không? Tự nguyện vô hợp tác với cây dùi cui và chiếc còng kín hở sau đít thì đến Thiên Lôi cũng vãi cứt đái. Vô tuốt. Nhưng cái hạ tầng đó nó không “thượng” mà ngày cứ “hạ” mãi nên người ta mới nghĩ ra khoáng 10, khoán 100. Cái thời đói khát mù mờ chuông kiểng điếc tai, khiến nhân dân cũng mê lú để nhảy qua khoán. Nhưng ruộng nhận khoán không phải ruộng của chính mình nữa, mà ở đâu đó, của ai đó, gốc tích mờ mịt; nhưng nhân dân cũng được làm chủ, cứ coi như cuộc cải cách ruộng đất ở hạ tầng lần thứ ba. Hết địa chủ, hết phú nông, trung nông, bần cố nông hết sạch. Chỉ còn nhân dân. Nhân dân đứng lên làm chủ. Ai cũng như ai. Mừng. Mừng quá đi chớ? Người không tấc đất giờ có đất trong tay. Sướng. Sướng đến rụng rời chân tay. Đâu có kiểu con cá trê bằng cườm tay con nít cắt làm nhiều lần, từng khoanh nhỏ một đến cả tuần, còn lại cái đầu của nó ngóc lên mặt nước thoi thóp thở để ngó mảnh ruộng xa xa, để cháu chắt mình sẽ bơi lội tung tăng dưới làn nước thơm ngan ngát? Cứ cho lấy của người giàu chia cho người nghèo là hợp đạo lý. Quá hợp, phải không? Nhưng sắp tới đây cái thằng nhân dân cào bằng kia bị cho ra rìa, ruộng đất thu lại để đưa cho mấy thằng giàu nứt đổ đổ vách xây nhà xây xưởng, kinh doanh. Cái đám mafia này sẽ “thượng” lên, thượng tuốt lên trời cao, còn đám nhân-dân-nông-dân thì sẽ “hạ”, hạ mãi xuống bùn đen. Nhân dân sẽ mãi chổng đít để đội cái đám mafia này không biết chừng nào mới gãy cổ đây!
-Anh Bốn nói quá đi chớ trên vẫn nghĩ tới tiền đồ dân tộc: Anh coi, hồi mấy thằng Ngụy nó có làm được con đường nhựa, có kéo điện về tận nông thôn cho dân xài không? Nay nhà nào cũng có ti vi, máy hát… Đòi sao nữa?
Ly rượu vẫn kẹp giữa hai ngón tay, nhưng coi bộ nó run run, run lật bật. Hình như ly rượu trở chứng run chớ không phải bốn Lợt?
-Chú mới kỳ. Thời chiến tranh hai bên chỉ lo vít đầu nhau mà cắn xé, đá đạp, thoi vào sườn của nhau đến chảy máu… còn sức đâu mà lo tới chuyện điện đóm, đường sá…? Hết cắn xé, đánh nhau rồi mà không làm được ba chuyện cỏn con này, hóa ra chú ám chỉ bọn lục lâm thảo khấu? Chú phạm tội tày đình đó nghe. Phạm tội từ tư tưởng, từ suy nghĩ chệch choạc. Chú coi chừng.
Chỗ bàn chân bị lỗ đạn tự bắn của ba Thể bỗng dưng nổi đỏ hỏn như mào con gà cồ. Ba Thể gãi đầu giục:
-Coi kìa, uống đi anh… đổ hết bây giờ.
-Ờ, uống chớ. Rượu ngon. Thiệt ngon. Mà chú hay chuyện gì chưa?
-Gì anh?
-Cái thằng ba Tánh với năm Bầu đó.
-Mấy ảnh làm sao anh bốn?
-Chú có bà con? Bà con thì đây không tiết lộ.
-Dạ không. Bà con chi đâu. Kêu anh anh em em với lãnh đạo cho nó thân mật, có tính quần chúng nhân dân chút xíu đó mà. Xưa anh không nhớ hội nghị nào khi nhắc đến tổng bí thơ Lê Duẩn, ai cũng gọi anh Ba đó sao. Gọi như vậy cho thân mật, cho gần gũi với quần chúng nhân dân. Mình dân chủ mà. Một thời như vậy thành quen.
-Đám vô tích sự. Thấy người sang bắt quàng làm họ thì có.
-Hồi nãy anh nói…
-Ờ, nhớ rồi. Là như vầy. Người ta chỉ thằng cha bí thơ Ba Tánh ngồi ghế chưa nóng đít đã có đàn em xúm tới xây cho nhà riêng bốn từng dưới tỉnh, nhờ chỉ định cho lũ nhỏ trúng thầu mấy công trình lớn. Thằng cha có đồng ra đồng vào liền bỏ bà vợ già rụng răng đi ôm đít một em gà móng đỏ múp rụp, mua cho nhà riêng. Ầm ĩ cả lên, giấu ai? Còn cha năm Bầu chủ tịch, ăn theo đổi đất lấy công trình, lươn lẹo một lúc mấy lô đất rìa thành phố chia cho con. Sướng chưa? Nhân dân với quần chúng như tôi và chú đây thì được cái đếch gì, hử?
Thấy ngồi lâu với Bốn Lợt không được chuyện gì, có khi bị vạ lây, Ba Thể bèn đứng lên nói “Thôi em về”. Ba Thể bước đi hai bước bị bốn Lợt gọi giật:
-Hè, chú mang chai rượu về – Bốn Lợt giơ đầu gậy chỉ chai rượu màu vàng đang đứng lẻ loi trên nền. Cực chẳng đã, Ba Thể quay lại, quay lại và khum xuống, khum xuống rồi cầm chai rượu nhét vào lưng quần, bước đi…
3. Làng An Phổ giờ như đang có trận động đất kéo dài. Cả làng cuồng lên với những tiếng động như bị kẻ cướp cầm đinh nhọn chọt vô lỗ tai, kêu gào inh ỏi. Mới bảnh mắt, hai thằng cha gặp nhau đầu ngõ, nháy nhau. Thằng trẻ tuổi giơ bọc mồi lên cao ngang mày, đưa qua đưa lại như mấy tay tập chó săn mồi. Thằng già hơn chút xíu cười tít mắt. Một thằng đưa qua đưa lại, một thằng cười tít mắt. Cả hai quàng vai nhau bước đi, giữa đường gặp thằng chạy xe máy Tàu mới mua chiều qua, bèn chặn lại. Bọc mồi giơ lên, đưa qua đưa lại. Thằng có chiếc xe tàu rú ga, bóp còi tin tin, khói phun sau đít xanh dờn. Ba thằng hể hả chất nhau lên xe, rú ga phành phạch, phóng thẳng.
Cuộc nhậu bắt đầu bằng tiếng rú ga. Những thằng trai làng lao vào hũ rượu. Chúng vừa được giải phóng, vừa được lột xác. Không ai gọi chúng là thằng nông dân nghèo kiết xác nữa. Tiền ấy từ trời cao rớt xuống, rớt trúng vào tay một lũ trước là bần cố nông. Làm bần cố nông tự dưng được ruộng, nay sắp làm công nhân thì được tiền. Có tiền trong tay rồi. Nhậu. Nhậu để mừng được lột xác. Nhậu để lột cái xác nông dân hôi hám mùi bùn, mùi cứt trâu, cứt bò bám dày trên tóc. Mai mốt đây thôi, không ai dám ngang nhiên gọi chúng là nông dân, chúng sắp thành công nhân rồi đến đít rồi. Phải gọi là anh, anh công nhân! Công nhân là giai cấp tiền phong, tiến lên hàng đầu, sản xuất hàng loạt sản phẩm cao cấp bán ra nước ngoài, thu về đống vàng, đống ngoại tệ. Giàu nước, giàu làng, anh công nhân cũng giàu, thơm tho chớ không hôi hám mùi bùn cứt. Dzô… dzô… Chúng khạc ra những tràng dài như đạn pháo bắn vào đồn địch. Đồn địch vỡ toang, xác địch như rạ. Dzô… dzô…
Từ sáng đến xế chiều những tràng đại bác bắn xối xả, bắn tiếp tiếp, liên tu bất tận lên những đồn bót đã bị vỡ cháy. Và, giờ đã đến lúc ca khúc khải hoàn. Những kẻ thắng trận nhừ tử bắt đầu mở máy, vặn volume hết mức, thọc dĩa nhựa vào ổ máy. Máy chạy xè xè êm như cơn gió nồm phất phơ buổi xế chiều. Chiếc karaoke mới mua êm như xe ô tô con mới xuất xưởng. Những hình người chạy nhảy trên màn hình. Nhạc xập xình xập xình, những chiếc micro đưa sát miệng. Chiếc micro giống ống thổi lửa kê miệng thổi vào bếp lò, củi bốc khói. Phooo…phooo…ooo… Cả rượu, cả miệng răng và lưỡi cùng cất lên, phooo… phooo… đồng ca: “…Đêm mắc mùng ngủ với vợ, nghe nói rượu thì dậy mà đi. Vợ có nói năng chi, đây là cho một đạp…vợ là vợ mà ta là ta. Vợ cầm chén lên tay, ta cầm chai đập lại, trong cuộc chiến điêu tàn, mà vợ là vợ còn ta là ta… Vợ thì ví như cơm, em thì như tô phở, cơm mà khê thì đi ăn phở, vợ là vợ mà cơm là cơm…” .
Những tràng đại bác bắn vọt từ những chiếc miệng há lớn. Âm thanh bập bùng. Rượu phừng phựt bập bùng bay ra tiếng đại bác nổ đinh tai. Mái nhà rung rinh. Cây cối đứng ngoài rào nghiêng ngã theo tiếng đại bác dội lên. Cuối xóm, tràng đại liên của mấy bà sồn sồn không chịu kém mấy thằng thanh niên, xổ những tràng baằng bằaaàng… ra sân. Tiếng nổ chát chúa, tiếng đại liên tiểu liên gào lên: “Lỡ yêu rồi, làm sao quên được anh ơi…”. Những cái miệng rượu phậm phực gào lên, trả lễ: “Thôi nín đi em, lệ đẫm vai rồi, buồn thương nhớ ơi. Mai bước sang ngang, lòng thêm nát tan, tình đã dở dang…”. Dở cái con mẹ lũ nhóc: “Đêm nay trên đường hành quân ra mặt trận, trùng trùng đoàn quân…”. Mẹ kiếp mặt trận vỡ rồi, thắng trận rồi, hành con khỉ gió. Lập tức tiếng bộc phá ình oàng ca vọng cổ eo éo ở đâu đó, nổi lên, tung bổng mái tranh: “Cúc Hoa ôi, cũng vì duyên số, kẻ bắc người nam… đôi nhạn lẻ bầy… nên đôi ta chẳng đặng sum ơ…ơ… vâ…y… vầ…ầy…”.
Đấy không phải đạn pháo, tiểu đại liên, bộc phá, cà nông mà là tiếng súng thắng trận. Người ta bắn pháo bông mừng thắng trận. Anh công nhân thắng thằng nông dân. Nhà máy chiến thắng ruộng đồng. Chết lũ chúng bây. Hết cái thời khói đốt đồng bay bay trong gió chiều. Hết cái mùi rơm rạ phảng phất. Sẽ chỉ còn lại mùi xăng dầu, mùi công nghiệp cất cao cuộn khói như vòi rồng. Vòi rồng chóc mõm hút nước biển Đông, há mõm phun ra khói. Khói phun ra sản phẩm cao cấp. Sản phẩm phun ra tiền bạc và tiền bạc đẩy mấy anh công nhân bay bổng lên tít trời cao, tận mây xanh. Rượu trộn lẫn với tiếng ca sậm sựt hóa thành những con rồng lộn, vòng vòng…
(…) Bữa hôm ba Thể gặp thằng mặt méo trưởng thôn lấy danh sách đám thanh niên đưa cho ban quản lý khu công nghiệp tuyển chọn công nhân, hắn nhăn nhó: “Cái cột nghề nghiệp ghi sao đây? Có đứa nào có nghề ngỗng gì đâu, toàn cắt lúa, đánh cộ bò, thồ hàng… Có đứa nào biết gì về máy móc dây chuyền, ghi làm sao?”. Trưởng thôn đang bập bập điếu thuốc trên môi nói: “Thì ông ghi đại vào. Đứa nào cũng biết chuyền, biết công nghiệp tất, chết ai?”. Ba Thể: “Còn cái vụ hát hò, rượu chè ông tính sao chớ coi không đặng. Mấy ông bà già phản ánh: chịu hết thấu. Hát thâu đêm suốt sáng. Cả làng thi nhau hát, không ai ngủ nghê gì được. Đầu xóm đùng đùng, cuối xóm đùng đùng!”. “Văn nghệ. Đấy là văn nghệ! Không thể cấm nhân dân phát huy văn nghệ. Mặc, cứ để hát líp ba ga. Hát ớn, mỏi miệng, tự chúng nghỉ. Không cấm được đâu. Luật không ghi cấm hát hò, cứ phát huy tính dân chủ, là nhân dân làm chủ…”. Trong khi đang nói, điếu thuốc vẫn dính cứng trên môi. Điếu thuốc nhảy tưng tưng trên môi khi phát âm, như thể điếu thuốc cũng đang múa may điệu hip hop, múa may đến ngất ngây, nước miếng thấm ra đầu giấy ướt kêu đánh xèo nghe thiệt nhỏ. Điếu thuốc tắt ngấm. Trưởng thôn bập bập mấy hơi tiếp, không nghe khói chạy vô phổi, liền nhổ phẹt xuống đất. Ba Thể nói: “Vậy thì cứ ghi thí xác?”. “Ừ, thí xác!”.
4. Không ai làm tình làm tội hột cát nhỏ, tế bào nhỏ xíu kia. Sức của ông có gào rống, bất quá bay xa vài chục mét, bay lòng vòng trong làng, rồi mắc kẹt đâu đó giữa lùm bụi ken dày, tối thui, mất hút. Lúc đầu người ta cũng hơi bực mình, khó chịu. Khó chịu và tìm cách hạ ông, nhưng không hạ được, không thể làm tình làm tội ông được. Bốn Lợt vin vào cái dân “bàn kia” để bực tức bàn, lớn tiếng bàn. Nhưng không ai nghe ông bàn, coi như ông gào rống với đầu gối, bay vào thinh không. Người ta ngó lơ. Bí thơ bận bịu với con bồ nhí bia ôm. Chủ tịch loay hoay giấy tờ cho mấy lô đất giá ngàn vàng. Người ta lo giữ mấy lô đất riêng, lo ôm ấp bộ ngực căng phồng của cô bồ nhí, hơi đâu tranh cãi với ông già sắp gần đất xa trời?
Đất trời không chìu theo ông, theo nhân dân. Càng ngày ông càng gầy xộp đi. Gầy xộp có lẽ vì buồn, tiếc… mà cũng có thể con người ông chỉ đứng vững chừng ấy với năm tháng.
Lũ con ông xúm về săn sóc. Có đứa còn ấn vào tay ông quyển kinh Bát Nhã Ba La Mật Đa. Ông đẩy ra, thều thào: “Một mình cha đọc thì phỏng ích gì. Không ích gì, nếu như cả bầy đầy tớ nhung nhúc kia không thèm liếc mắt tới Bát Nhã…”.
Mặc dù ông đã nằm một chỗ, miệng không thể gào như trước, nhưng hai tai ông lại vểnh lên như tai mèo. Ông nghe hết mọi chuyện từ đầu thôn tới cuối xóm. Ông nghe rành rọt từ những cái miệng của người khác. Những người tới lúc này mới nhận ra ông già có lý do để gào, để cầm cây gậy củ tre chỉ vào mặt thằng mặt méo một bên, huơ cây gậy xua đuổi thằng tự bắn vào thịt da mình. Nhưng giờ thì đã quá muộn. Bốn Lợt xẹp lép, nằm dán sát trên chiếc chõng tre. Ông như chiếc lá sắp rụng xuống đất, như bọt bèo sắp tan vào đại dương mênh mông. Hối thì đã quá muộn, nhưng thế nào người ta cũng không để ông cô độc. Người ta đến thăm ông, không có hộp trà nhân sâm, không có yến sào… chỉ vài nải chuối mật, chục trứng gà so, và kèm theo:
“Nhà thằng Bảnh sạch trơn. Mua xe máy Tàu chở vợ được ba bữa. Đi nhậu quắc cần câu, tự đâm đầu vào cột cây số nước. Xe cong như chiếc bánh tráng nướng, còn cái đầu nó thì toác ra. Mới hôm kia thôi, không chắc sống nổi. Khổ con vợ!”.
Ông già vểnh tai lên nghe tiếng chép miệng thương cảm của bà bạn già ngoài xóm Lẫm. Âm thanh tiếng chép chưa kịp bay tan đâu đó trên tấm vách tróc lở vôi vữa thì một giọng khác chen vào:
“Từ ngày hết ruộng, có đồng tiền đền bù sinh lung. Từ nhỏ chí lớn nhậu nhẹt, ca hát suốt ngày như lũ điên. Nhà này có dàn máy karaoke thì nhà khác dòm vô, ba chân bốn cẳng chạy xuống phố ôm về cái đắt hơn, xịn hơn. Suốt ngày đêm đùng đùng như động đất… Đứa vào nhà máy chỉ đếm trên đầu ngón tay. Còn lại thất nghiệp! Ruộng đâu nữa mà sống, đứa đi phụ hồ, đứa chặt mía thuê, đứa giữ em dưới phố… cũng long lỏng cái bụng, chưa chết đói!”.
Một giọng khác cất lên, như giọng đàn ông, còn trẻ:
“Con Nhạn con Tòng ròm sắp sửa làm đám cưới với thằng Nhơn con hai Phó, bỏ nhà đi, rủ theo chục đứa khác lên Sài Gòn bán bia ôm…”.
Ông già cục cựa trở mình. Trở mình mà không xoay qua được. Những âm thanh cứ lăn tăn trong đầu, những hình ảnh cứ lăn tăn trước mắt. Cái mông tròn của cô gái làng An Thổ vùng dậy khỏi thằng hãm hiếp, chạy tuốt lên Sài Gòn. Những cái mông tròn làng An Thổ lại dạng háng, lại tiếp tục bị hãm hiếp. Giọt máu đen từ xa, rất xa bay thẳng, găm vào mắt ông, chảy ra, vón lại thành cục ghèn to bằng đầu đũa…
(trích từ tập truyện Chân dung tự vẽ, Thư Ấn Quán, Hoa Kỳ xuất bản, 2010)