Danh ngôn
Trong mọi cộng đồng, chúng ta cần một nhóm thiên thần gây rối.
We need, in every community, a group of angelic troublemakers.
(Bayard Rustin – trích bài phát biểu tại New York City 1963)
Trong mọi trường hợp, chắc chắn rằng sự thiếu hiểu biết, đi kèm với quyền lực, là kẻ thù tàn bạo nhất có thể có của công lý.
It is certain, in any case, that ignorance, allied with power, is the most ferocious enemy justice can have.
(James Baldwin - No Name in the Street 1972)
Các cuộc cách mạng và các cá nhân có thể bị giết hại, nhưng bạn không thể giết chết các ý tưởng.
While revolutionaries and individuals can be murdered, you cannot kill ideas.
(Thomas Sankara, một tuần trước khi bị ám sát, 1987)
Không có cảm giác nào cô đơn hơn việc bị chính đất nước mình trục xuất.
There's not a more lonely feeling than to be banished by my own country.
(Kiyo Sato – Kiyo’s Story 2009)
Ban Biên tập
Địa chỉ liên lạc:
1. Thơ
tho.vanviet.vd@gmail.com
2. Văn
vanviet.van14@gmail.com
3. Nghiên cứu Phê Bình
vanviet.ncpb@gmail.com
4. Vấn đề hôm nay
vanviet.vdhn1@gmail.com
5. Thư bạn đọc
vanviet.tbd14@gmail.com
6. Tư liệu
vanviet.tulieu@gmail.com
7. Văn học Miền Nam 54-75
vanhocmiennam5475@gmail.com
Tra cứu theo tên tác giả
- A. A. Fadeev
- A. Puskin
- A. T.
- Abdulrazak Gurnah
- Abraham F. Lowenthal
- Ace Le
- Ace Lê
- Adam Gopnik
- Adonis
- Adrian Horton
- Agi Mishol
- Ajar
- Akiko Miki
- Alain Guillemin
- Alan Phan
- Alăng Văn Gáo
- Alăng Văn Giáo
- Aldous Huxley
- Aleksandr Griboedov
- Alesandr Blok
- Alex Marshall
- Alex Smith
- Alex Thai
- Alex-Thái Đình Võ
- Alexander Fadeev
- Alexander Solzhenitsyn
- Alexandra Alter
- Alexandre FERON
- Alice Munro
- Alina Lesik
- Alison Flood
- Allen Ginsberg
- Amanda Gorman
- Amartya Sen
- Amelia Glaser
- Amos Oz
- An Nam
- Anatole France
- Anatoly Gavrilov
- Anders Olsson
- André Breton
- André Menras
- André Menras – Hồ Cương Quyết
- André Menras Hồ Cương Quyết
- Andrea Hoa Pham
- Andrea Kendall-Taylor
- Andreas Fulda
- Andreas Wimmer
- Andrew Postman
- Andy Cao
- Anh Anh
- Anh Hồng
- Anh Hồng (nhà thơ)
- Ánh Liên
- Anh Nhi
- Anh Văn
- Anika Zeller
- Anna Akhmatova
- Anna Maria Bracale Ceruti
- Anna Mitchell
- Anne Carson
- Anne Hébert
- Anne Henochowicz
- Annie Ernaux
- António Jacinto
- Antôn Nguyễn Trường Thăng
- Archimedes L.A. Patti
- Arlette Quỳnh Anh Trần
- Arnold Schwarzenegger
- Arthur Koestler
- Arty Abel
- Arvind Subramanian
- Augustina
- Aurélie Coulon
- Aurelien Breeden
- Ba Sàm
- Bá Thụ Đàm
- Bạch Cúc
- Bạch Hoàn
- Bách Mỵ
- Bách Thân
- Bạch X. Phẻ
- Bạch Xuân Phẻ
- Bakhtin
- Ban Mai
- Bàn Văn Thòn
- Ban Vận động Văn đoàn Độc lập Việt Nam
- Bảo Huân
- Bảo La
- Bảo Nhi Lê
- Bảo Ninh
- Bảo Phác
- Bão Vũ
- Barbara Demick
- Bashô
- Batrioldman
- Bauxite Việt Nam
- Bắc Đảo
- Bắc Phong
- Bằng Việt
- BB Ngô
- Bei Dao
- Benjamin Péret
- Benjamin Ramm
- Bertolt Brecht
- Bertrand Russell
- Bettina Rheims
- Bích Ngân
- Biếm họa
- Biên Cương
- Biệt Hiệu
- Bilahari Kausikan
- Billy Collins
- Bình Nguyên Lộc
- Brahma Chellaney
- Branko Milanovic
- Brett Reilly
- Brian Pascus
- Brian Wu
- Brice Pedroletti
- Brodsky
- Bryan
- Bùi An
- Bùi Bảo Trúc
- Bùi Bích Hà
- Bùi Chát
- Bùi Chí Trung
- Bùi Chí Vinh
- Bùi Công Thuấn
- Bùi Công Trực
- Bùi Đức Lại
- Bùi Giáng
- Bùi Hải Quảng
- Bùi Hoàng Tám
- Bùi Hoằng Vị
- Bùi Huệ Chi
- Bui Huy Hoi Bui
- Bùi Mai Hạnh
- Bùi Mạnh Hùng
- Bùi Mẫn Hân
- Bùi Minh Quốc
- Bùi Ngọc Tấn
- Bùi Quang Thắng
- Bùi Suối Hoa
- Bùi Thanh Hiếu
- Bùi Thanh Phương
- Bùi Thanh Tuấn
- Bùi Thụy Băng
- Bùi Tiến An
- Bùi Trân Phượng
- Bùi Trọng Hiền
- Bùi Văn Kha
- Bùi Văn Nam Sơn
- Bùi Việt Sỹ
- Bùi Vĩnh Phúc
- Bùi Xuân Bách
- Bùi Xuân Đính
- Bùi-Viết Văn Đức
- Bulgakov
- Bửu Chỉ
- C.D.
- Cái Lư Hương
- Cái Trọng Ty
- Cam Ly
- Cảnh Chánh
- Cao Bảo Vân
- Cao Bình Minh
- Cao Chi
- Cao Gia An
- Cao Hành Kiện
- Cao Huy Thuần
- Cao Kim Ánh
- Cao La
- Cao Quang Nghiệp
- Cao Tần
- Cao Thị Hồng
- Cao Thu Cúc
- Cao Việt Dũng
- Cao Xuân Hạo
- Cao Xuân Huy
- Carl Bildt
- Carl O. Schuster
- Carlos Assunção
- Carolyn Mary Kleefeld
- Cát Linh
- Cẩm Tú
- Cấn Thị Thêu
- Chan Phuong
- Chanh Tam
- Charles Bo
- Charles Bukowski
- Charles Simic
- Chau Doan
- Chân Minh
- Chân Pháp Xa
- Chân Phương
- Chân Xuân Tản Viên
- Châu Diên
- Châu Hải Đường
- Châu Hồng Thủy
- Châu Hữu Quang
- Chenn
- Chế Diễm Trâm
- Chế Lan Viên
- Chi Mai
- Chi Phương
- Chiêu Dương
- Chiêu Khiêm
- Chiharu Shiota
- Chim Hải
- Chim Trắng
- Chinh Ba
- Chính Tâm
- Chính Vĩ
- Chinua Achebe
- Chơn Không Cao Ngọc Phượng
- Christian Gampert
- Christian Welzel
- Christina Mary Hjortlund
- Christoph Giesen
- Christoph Sator
- Christopher Balding
- Christopher Goscha
- Christy Wampole
- Chu Dương
- Chu Hảo
- Chu Hoạch
- Chu Kim
- Chu Mộng Long
- Chu Quang Tiềm
- Chu Tử
- Chu Văn Lễ
- Chu Văn Sơn
- Chu Vĩnh Hải
- Chu Vương Miện
- Chu Xuân Diên
- Chung Le
- Claire Simon
- Clay Phạm
- Concepcion de Leon
- Connie Hoàng
- Cora Engelbrecht
- Costica Bradatan
- Cổ Ngư
- Cù An Hưng
- Cù Huy Hà Vũ
- Cù Mai Công
- Cù Tuấn
- Cung Minh Huân
- Cung Tích Biền
- Cung Trầm Tưởng
- D. S. Likhachev
- Da Màu
- Dạ Ngân
- Dạ Thảo Phương
- Dã Tượng
- DAD
- Dadolin Murak
- Damien Keown
- Dan Bilefsky
- Dan Slater
- Dana Gioia
- Danh ngôn
- Dani Rodrik
- Daniel Halpern
- Daniel Hautzinger
- Daron Accemoglu
- David Brown
- David Gascoyne
- David Marchese
- David Weinberger
- Ðặng Thơ Thơ
- Demetrio Paparoni
- DEUTSCHE WELLE
- Di
- Di Li
- Diêm Liên Khoa
- Diễm Thi
- Diễm Tường
- Diễn đàn Thế kỷ
- Diệp Duy Liêm
- Diệp Huy
- Ðinh Cường
- Dino Buzatti
- Dipanjan Roy Chaudhury
- Dmitri Prokofyev
- Dmitry Burago
- Dmitry Muratov
- Doãn Cẩm Liên
- Doãn Mạnh Dũng
- Doãn Mẫn
- Doãn Quốc Sỹ
- Dominique Lemieux
- Donald Inglehart
- Donna Ashworth
- Ðỗ Quang Nghĩa
- Ðỗ Quyên
- Du Tử Lê
- Dung Nguyễn
- Dũng Phan
- Dũng Trung Kqd
- Dũng Vũ
- Duy Lam
- Duy Tân
- Duy Thanh
- Duy Thông
- Duyên Anh
- Dư Hoa
- Dư Kiệt
- Dư Thị Hoàn
- Dư Thu Vũ
- Dương Đại Triều Lâm
- Dương Đình Giao
- Dương Khánh Phương
- Dương Kiền
- Dương Ngạn
- Dương Nghiễm Mậu
- Dương Ngọc Thái
- Dương Như Nguyện
- Dương Phương Vinh
- Dương Thắng
- Dương Thiệu Tước
- Dương Thu Hương
- Dương Thuấn
- Dương Tú
- Dương Tường
- Dương Văn Ba
- Dylan Suher
- Đà Văn
- Đàm Hà Phú
- Đàm Hách Thành
- Đào An Khánh
- Đào Anh Kha
- Đào Công Tiến
- Đào Duy Anh
- Đào Hiếu
- Đào Lê Na
- Đào Ngọc Chương
- Đào Nguyên
- Đào Nguyễn
- Đào Nguyên Phương Thảo
- Đào Như
- Đào Phương Liên
- Đào Quang Toản
- Đào Tấn Phần
- Đào Thái Tôn
- Đào Thị Hương
- Đào Tiến Thi
- Đào Trung Đạo
- Đào Trường Phúc
- Đào Tuấn
- Đào Tuấn Ảnh
- Đào Văn Thuỵ
- Đào Văn Tiến
- Đào Vũ Anh Hùng
- Đặng Anh Đào
- Đặng Bích Phượng
- Đặng Chương Ngạn
- Đặng Đình Cung
- Đặng Đình Mạnh
- Đặng Hà
- Đặng Hải Sơn
- Đặng Hoàng Giang
- Đặng Hồng Nam
- Đặng Hùng Võ
- Đặng Hương Giang
- Đặng Hữu
- Đặng Mai Lan
- Đặng Mậu Tựu
- Đăng Nguyên
- Đặng Phùng Quân
- Đặng Quốc Thông
- Đặng Sơn Duân
- Đặng Thái
- Đăng Thành
- Đặng Thân
- Đặng Thị Hảo
- Đặng Thơ Thơ
- Đặng Tiến
- Đặng Tiến (Thái Nguyên)
- Đặng Trung Nghĩa
- Đặng Túy
- Đặng Văn Dũng
- Đặng Văn Hùng
- Đặng Văn Ngữ
- Đặng Văn Sinh
- Đặng Vũ Vương
- Đặng Xuân Thảo
- Đặng Xuân Xuyến
- Đằng-Giao
- Điểm Thọ
- Đinh Bá Anh
- Đinh Cường
- Đinh Hoàng Thắng
- Đinh Hùng
- Đình Kính
- Đinh Linh
- Đinh Ngọc Thu
- Đinh Phương
- Đinh Phương Thảo
- Đinh Quang Anh Thái
- Đinh Thanh Huyền
- Đinh Thị Như Thúy
- Đinh Trường Chinh
- Đinh Từ Bích Thuý
- Đinh Từ Bích Thúy
- Đinh Văn Đức
- Đinh Vũ Hoàng Nguyên
- Đinh Ý Nhi
- Đinh Yên Thảo
- Đoàn Ánh Thuận
- Đoàn Bảo Châu
- Đoàn Cầm Thi
- Đoàn Công Lê Huy
- Đoàn Hồng Lê
- Đoàn Huy Giao
- Đoàn Huyền
- Đoàn Khắc Xuyên
- Đoàn Lê Giang
- Đoàn Nhã Văn
- Đoàn Thanh Liêm
- Đoan Trang
- Đoàn Tùng Nguyễn
- Đoàn Tử Huyến
- Đoàn Việt Hùng
- Đoàn Xuân Kiên
- Đỗ Anh Hoa
- Đỗ Anh Tuấn
- Đỗ Cao Bảo
- Đỗ Duy Ngọc
- Đỗ Đức
- Đỗ Đức Đông Ngàn
- Đỗ Đức Hiểu
- Đỗ Hòa
- Đỗ Hoàng Diệu
- Đỗ Hồng Ngọc
- Đỗ Hồng Nhung
- Đỗ Hữu Chí
- Đỗ Kh
- Đỗ Kh.
- Đỗ Khiêm
- Đỗ Kim Thêm
- Đỗ Lai Thuý
- Đỗ Lai Thúy
- Đỗ Lê Anh Đào
- Đỗ Mạnh Hoàng
- Đỗ Minh Tuấn
- Đỗ Nghê
- Đỗ Ngọc
- Đỗ Ngọc Thống
- Đỗ Quang Nghĩa
- Đỗ Quang Vinh
- Đỗ Quý Toàn
- Đỗ Quyên
- Đỗ Quỳnh Dao
- Đỗ Thắng Cảnh
- Đỗ Thị Thu Trà
- Đỗ Thiên Anh Tuấn
- Đỗ Trí Vương
- Đỗ Trọng Khơi
- Đỗ Trung Quân
- Đỗ Trường
- Đỗ Tuyết Khanh
- Đồng Chuông Tử
- Đông Hoài
- Đông Hồ
- Đông Kha
- Đông Ngàn Đỗ Đức
- Đông Nghi
- Đức Ban
- Đức Đàm
- Đức Flying Bay
- Đức Hoàng
- Đức Lê
- Đức Phổ
- Đức Tâm
- Đức Tiến
- E.E. Cummings
- E.M. Chernoivanenko
- Eamonn Butler
- Eckart Kleßmann
- Eduardo Galeano
- Edward Hirsch
- Elena Pucillo Truong
- Elias Canetti
- Ellen Bass
- Eloisa Amezcua
- Emiel Roothooft
- Emmanuelle Jardonnet
- Eric Weiner
- Erica Frantz
- Erik Harms
- Erik Korling
- Euan Ward
- Evgheni Dobrenko
- F.N.
- Federico García Lorca
- Feliks Kuznesov
- Filip Lech
- Flanny O’Connor
- Florence Noiville
- Florian Altenhöner
- Francis Fukuyama
- Francis Fukuyma
- Frank Dikötter
- Frank O'Hara
- Frankfurt
- Fred Hiatt
- Friedrich Dürrenmatt
- Friedrich Nietzsche
- Fritz J. Raddatz
- Gabriel García Márquez
- Gaither Stewart
- Gaiutra Bahadur
- Gary Leupp
- Gặp gỡ và trò chuyện
- Georg Bönisch
- Georg Trakl
- George Burchett
- George Orwell
- George Perreault
- George Siemens
- Gerhard Will
- Germain Droogenbroodt
- Giang Dang
- Giang Lại Đức
- Giang Nam
- Giáng Vân
- Giáp Văn Dương
- Gideon Rachman
- Giuse Lê Công Đức
- Goethe
- Gonçalo Fernandes
- Gottfried Benn
- Graham Allison
- Grigory Yudin
- Günter Kunert
- Gyảng Anh Iên
- Hà Duy Phương
- Hà Dương Tuấn
- Hà Dương Tường
- Hà Đình Nguyên
- Hạ Đình Nguyên
- Hà Huy Sơn
- Hà Hương
- Hà Lệ Minh
- Hà Ngọc Hòa
- Hạ Nguyên
- Hà Nguyên Du
- Hà Nhân
- Hà Nhật
- Hà Phạm Phú
- Hà Quang Vinh
- Hà Sĩ Phu
- Hà Thanh Vân
- Hà Thế
- Hà Thị Minh Đạo
- Hà Thúc Sinh
- Hà Thủy Nguyên
- Hà Tùng Long
- Hà Tùng Sơn
- Hà Văn Thịnh
- Hà Văn Thùy
- Hà Vũ Trọng
- Hagi Kenaan
- Hai An Vu
- Hải Hạc
- Hải Ngọc
- Hai Thanh
- Han Dang
- Hàn Giang
- Han Kang
- Hàn Vĩnh Diệp
- Hạnh Nguyên
- Hạnh Phước
- Hạnh Viên
- Hannah Beech
- Hào Thiện Nhân
- Haruki Murakami
- Hân Hương
- Heiko Buschke
- Heinrich Heine
- Henri Michaux
- Henry David Thoreau
- Henry Wadsworth Longfellow
- Heriberto Araújo
- Hermann Hesse
- Hiền Trang
- Hiệp Ikaria
- Hiệu Minh
- Hiếu Tân
- Ho Lai-Ming
- Hòa Bình Lê
- Hoa Níp
- Hoài Hương
- Hoài Nam
- Hoài Phương
- Hoài Thanh
- Hoài Việt
- Hoài Ziang Duy
- Hoan Doan
- Hoàn Nguyễn
- Hoàng Ánh
- Hoàng Anh Tuấn
- Hoàng Cát
- Hoàng Cầm
- Hoàng Chí Hiếu
- Hoàng Chính
- Hoàng Cường Long
- Hoàng Dũng
- Hoàng Dương Tuấn
- Hoàng Đăng Khoa
- Hoàng Đỗ
- Hoàng Đông
- Hoàng Đức Truật
- Hoàng Hà
- Hoàng Hải Thủy
- Hoàng Hải Vân
- Hoảng Hãn
- Hoàng Hưng
- Hoàng Khởi Phong
- Hoàng Kim Oanh
- Hoàng Lại Giang
- Hoàng Lan
- Hoàng Lan Anh
- Hoàng Lan Chi
- Hoàng Lê
- Hoàng Lệ
- Hoàng Linh
- Hoàng Long
- Hoàng Mai Ðạt
- Hoàng Mạnh Hải
- Hoàng Minh Trí
- Hoàng Minh Tường
- Hoàng Nam
- Hoàng Nga
- Hoàng Ngọc Biên
- Hoàng Ngọc Hiến
- Hoàng Ngọc Nguyên
- Hoàng Ngọc Tuấn
- Hoàng Nguyễn
- Hoàng Nguyên Vũ
- Hoàng Nhơn
- Hoàng Nhuận Cầm
- Hoàng Phong Tuấn
- Hoàng Phủ Ngọc Tường
- Hoàng Quân
- Hoàng Quốc Hải
- Hoàng Thị Hường
- Hoàng Thị Thu Thủy
- Hoàng Thu Phố
- Hoàng Thúy
- Hoàng Thuỵ Anh
- Hoàng Tiến
- Hoàng Trung Thông
- Hoàng Tuấn Công
- Hoàng Tuấn Phổ
- Hoàng Tùng
- Hoàng Tuỵ
- Hoàng Văn Sơn
- Hoàng Việt
- Hoàng Vũ Thuật
- Hoàng Xuân Phú
- Hoàng Xuân Sơn
- Hoàng Xuân Tuyền
- Hoàng Yến
- Horst Bienek
- Howard Gardner
- Hồ Anh Thái
- Hồ Bạch Thảo
- Hồ Bất Khuất
- Hồ Diệu Vân
- Hồ Dzếnh
- Hồ Đắc Vũ
- Hồ Đình Nghiêm
- Hồ Hải Thụy
- Hồ Hữu Tường
- Hồ Minh Tâm
- Hồ Ngọc Đại
- Hồ Như
- Hồ Phú Bông
- Hồ Tịnh Tình
- Hồ Trường An
- Hồ Tú Bảo
- Hội những người ủng hộ GS. Chu Hảo
- Hồng Anh
- Hồng Hoang
- Hồng Lê Thọ
- Hồng Phú
- Huệ Hương Hoàng
- Huguette Bertrand
- Huong Nguyen
- Huy Cận
- Huy Đức
- Huy Tưởng
- Huyền Thương
- Huỳnh Duy Lộc
- Huỳnh Hoa
- Huỳnh Hữu Uỷ
- Huỳnh Hữu Ủy
- Huỳnh Kim Báu
- Huỳnh Kim Quang
- Huỳnh Lê Nhật Tấn
- Huỳnh Liễu Ngạn
- Huỳnh Ngọc Chênh
- Huỳnh Như Phương
- Huỳnh Sơn Phước
- Huỳnh Tấn Mẫm
- Huỳnh Thế Du
- Huỳnh Thục Vy
- Huỳnh Trọng Khang
- Huỳnh Tuấn Anh
- Hứa Chương Nhuận
- Hương Lan
- Hường Thanh
- Hương Thủy
- Hữu Danh
- Hữu Đông
- Hữu Loan
- Hữu Mai
- Hữu Phương
- Ian Bui
- Ian Johnson
- Igor Poglazov
- Ilza Burchett
- Inrasara
- Iris Radisch
- Isabella Kwai
- Issa
- Issac Bashevis Singer
- Italo Calvino
- Iya Kiva
- J. M. Lotman
- J.B Nguyễn Hữu Vinh
- Jacques Attali
- Jacques Prévert
- Jake Johnson
- James Borton
- James Daniel Spears
- James G. Zumwalt
- James Grossman
- James Joyce
- James Poniewozik
- James Stavridis
- James WrightJuan Felipe Herrera
- Janos Kornai
- Jared Carters
- Jason Lopata
- Jason Morris-Jung
- Jay Nordlinger
- Jaya K.
- Jean Chesnaux
- Jean d'Ormesson
- Jean Piaget
- Jean Przyluski
- Jean Toomer
- Jean-Jacques Brochier
- Jean-Jacques Roth
- Jean-Louis Rocca
- Jean-Luc Chalumeau
- Jean-Marc Roberts
- Jean-Patrick Géraud
- Jean-Paul Sartre
- Jefferson Cowie
- Jeffrey Hanfover
- Jeffrey Nall
- Jessica Swoboda
- Jessie Yeung
- Jiayang Fan
- Jimmy Carter
- Joan Hua
- João Guimarães Rosa
- Joaquin Nguyễn Hòa
- John Barrow
- John Cheever
- John Freeman
- John Keane
- John McCain
- Jon Fosse
- Jonathan Dee
- Jonathan London
- Jörg Wischermann
- Jorge Amado
- Jorge Luis Borges
- Joschka Fischer
- Josée Lapointe
- Joseph Wong
- Joseph Wright
- Josh Rogin
- Joshua Rothman
- Juan Pablo Cardenal
- Juan Pablo Cardenal & Heriberto Araújo
- Julia Cagé
- Julio Cortázar
- Jun’ichiro Tanizaki
- Kahil Gibral
- Kai Hoàng
- Kale
- Kalynh Ngô
- Kamel Daoud
- Kao Phú
- Kap Seol
- Karel Appel
- Karen Tongson
- Kate Chopin
- Kazuo Shiraga
- Kenneth Nguyen
- Keorapetse Kgositsile
- Kerstin Holm
- Kều Jang
- Kha Lương Ngãi
- Khái Hưng
- Khaly Chàm
- Khang Quốc Ngọc
- Khánh
- Khánh Bình
- Khánh Duy
- Khánh Ly
- Khánh Mai
- Khanh Nguyen
- Khanh Pham
- Khánh Phương
- Khánh Trâm
- Khánh Trường
- Khét
- Khế Iêm
- Khiêm Nhu
- Khổng Đức Thiêm
- Khuất Đẩu
- Khuê Phạm
- Khuyết Thư
- Kiệm Hoàng
- Kiến Văn
- Kiệt Anh Hùng
- Kiệt Tấn
- Kiều Duy Vĩnh
- Kiều Loan
- Kiều Mai Sơn
- Kiều Maily
- Kiều Phong
- Kiều Thị An Giang
- Kim Ân
- Kim Chi
- Kim Dung
- Kim Hạnh
- Kim Thúy
- Kim Trần
- Kinh Bắc
- Kính Hòa
- Klaus Wiegerefe
- Kúm
- Kurt-Martin Mayer
- Kỳ Duyên
- Kyoko Numano
- L. N. Tolstoy
- L. V. H.
- La Khắc Hoà
- La Khắc Hòa
- Lã Nguyên
- Lại Nguyên Ân
- Lam Điền
- Lam Ngọc
- Lam Thái Hòa
- Lan Nguyên
- Lang Anh
- Langston Hughes
- LAP
- Larry Diamond
- Lars Vargö
- Laura Cappelle
- Laurent Sagalovitsch
- Lawrence Ferlinghetti
- Lâm Chương
- Lâm Duyên
- Lâm Hạnh
- Lâm Lê
- Lâm Ngân Mai
- Lâm Quang Mỹ
- Lâm Thị Mỹ Dạ
- Leon Trotsky
- Leonard Cohen
- Lê An Thế
- Lê Anh Hoài
- Lê Anh Hùng
- Lê Ân
- Lê Bá Đảng
- Lê Bích Vượng
- Lê Chiều Giang
- Lê Công Định
- Lê Công Giàu
- Lê Công Tư
- Lê Ðình Nhất Lang
- Lê Dũng
- Lê Duy Nam
- Lê Đạt
- Lê Đăng Doanh
- Lê Đình Cai
- Lê Đình Khẩn
- Lê Đình Thắng
- Lê Đỗ Huy
- Lê Đức Dục
- Lê Đức Thôn
- Lê Giang Trần
- Lê Hải
- Lệ Hằng
- Lê Hiệp
- Lê Hoài Nguyên
- Lê Hoàng Diễm Trang
- Lê Hoàng Lân
- Lê Học Lãnh Vân
- Lê Hồ Quang
- Lê Hồng Hà
- Lê Hồng Hiệp
- Lê Hồng Lâm
- Lê Hùng
- Lê Hùng Vọng
- Lê Huyền Ái Mỹ
- Lê Huỳnh Lâm
- Lê Hữu
- Lê Hữu Khoá
- Lê Hữu Khóa
- Lê Hữu Nam
- Lê Kế Lâm
- Lê Khải
- Lê Kim Duy
- Lê Ký Thương
- Lê Lạc Giao
- Lê Luân
- Lê Mã Lương
- Lê Mai
- Lê Mai Lĩnh
- Lê Mạnh Chiến
- Lê Mạnh Đức
- Lê Minh Chánh
- Lê Minh Hà
- Lê Minh Hiền
- Lê Minh Khuê
- Lê Minh Phong
- Lê Ngân Hằng
- Lê Ngọc Luân
- Lê Ngọc Sơn
- Lê Nguyễn
- Lê Nguyễn Duy Hậu
- Lê Nguyễn Hương Trà
- Lê Nguyên Long
- Lê Nguyên Vỹ
- Lê Như Bình
- Lê Oa Đằng
- Lê Phan
- Lê Phú Khải
- Lê Quang
- Lê Quang Đức
- Lê Quảng Hà
- Lê Quang Hợp
- Lê Quang Thành
- Lê Quân
- Lê Quốc Anh
- Lê Quỳnh
- Lê Quỳnh Mai
- Lê Sa Long
- Lê Si Na
- Lê Sơn
- Lê Tất Đạt
- Lê Tất Điều
- Lê Thanh Dũng
- Lê Thanh Hải
- Lê Thanh Phong
- Lê Thanh Trường
- Lê Thân
- lê thi diem thuý
- Lê Thị Hồng Minh
- Lê Thị Huệ
- Lê Thị Hường
- Lê Thị Oanh
- Lê Thị Thấm Vân
- Lê Thiết Cương
- Lê Thiếu Nhơn
- Lê Thọ Bình
- Lê Thời Tân
- Lê Thời Thôi
- Lê Thu Hiền
- Lê Thúy Bảo Liên
- Lê Tiên Long
- Lê Trí Tuệ
- Lê Trinh
- Lê Trọng Nghĩa
- Lê Trọng Nguyễn
- Lê Trung Tĩnh
- Lê Trường Thanh
- Lê Tuấn Huy
- Lê Tuyết Hạnh
- Lê Văn Bỉnh
- Lê Văn Hảo
- Lê Văn Hiếu
- Lê Văn Hòa
- Lê Văn Luân
- Lê Văn Sơn
- Lê Văn Trung
- Lê Văn Tùng
- Lê Vĩnh Tài
- Lê Vĩnh Triển
- Lê Vũ Trường Giang
- Lê Xuân Khoa
- Lê Xuyên
- Li Edelkoort
- Li Zhongqin
- Liêu Diệc Vũ
- Liêu Thái
- Liễu Trương
- Linh Nguyên
- Linh Văn
- Linh Vân
- Linh-Chân Brown
- LKH
- Lorca
- Louis Aragon
- Louise Glück
- Lộc Vàng
- Luân Hoán
- Ludwig von Mises
- Luke Hunt
- Luke Turner
- Lữ Kiều
- Lữ Quỳnh
- Lương Đào
- Lương Thiệu Quân
- Lương Thư Trung
- Lưu Á Châu
- Lưu Bình Nhưỡng
- Lưu Diệu Vân
- Lưu Đức Trung
- Lưu Hà
- Lưu Hiểu Ba
- Lưu Khánh Thơ
- Lưu Mê Lan
- Lưu Minh Hải
- Lưu Na
- Lưu Nhi Dũ
- Lưu Quang Vũ
- Lưu Thuỷ Hương
- Lưu Thủy Hương
- Lưu Trọng Văn
- Lưu Uyên Khôi
- Lý Đợi
- Ly Hoàng Ly
- Lý Ngang
- Ly Phạm
- Lý Quang Hoàn
- Lý Thanh
- Lý Tiến Dũng
- Lý Toàn Thắng
- Lý Trực Dũng
- Lý Xuân Hải
- Lydia Davis
- Lynh Bacardi
- LysP
- M. Gorky
- M.L. Gasparov
- Mạc Phong Tuyền
- Mạc Văn Trang
- Mạc Việt Hồng
- Mạch Nha
- Mạch Quang Thắng
- Madeleine Riffaud
- Mai An Nguyễn Anh Tuấn
- Mai Anh Tuấn
- Mai Bá Ấn
- Mai Bá Kiếm
- Mai Chanh
- Mai Hiền
- Mai Khôi
- Mai Kim Ngọc
- Mai Nhật
- Mai Ninh
- Mai Quốc Ấn
- Mai Quỳnh
- Mai Quỳnh Nam
- Mai Sơn
- Mai Thái Lĩnh
- Mai Thanh Sơn
- Mai Thảo
- Mai Tú Ân
- Mai Văn Hoan
- Mai Văn Phấn
- Mai Văn Tính
- Maki Starfield
- Mamleev
- Mạnh Kim
- Marc Andrus
- Marcel Reich-Ranicki
- Marci Shore
- Marco Ferrarese
- Margarita Lyutova
- Maria Donovan
- Maria Ressa
- Mario Vargas Llosa
- Marion Hennebert
- Mark B. Hamilton
- Mark Binelli
- Mark Frankland
- Mark Osaki
- Mark Strand
- Marta Hillers
- Martin Jankowski
- Martin Kulldorff
- Marty Robbins
- Mary Morose
- Mary Walsh
- Mathias Mayer
- Matthew Clayfield
- Matthew Crawford
- Maurice Blanchot
- Maximilian Steinbeis
- May
- Maya Angelou
- Mặc Đỗ
- Mặc Lâm
- Mân Côi
- McAmmond Nguyễn Thị Tư
- Media Văn Việt
- Michael Burawoy
- Michael Scammell
- Miêng
- Mike Ives
- Mikhail Shishkin
- Mikhail Viktorovich Zygar
- Milan Kundera
- Mimmi Diệu Hường Bergström
- MInh Anh
- Minh Huệ
- Minh Hùng
- Minh Luật
- Minh Quang – Lê Chiên
- Minh Quang Ho
- Minh Tâm
- Minh Thùy
- Minh Thư
- Minh Toàn
- Minh Tuấn
- Monica Berlin
- Mỹ Hằng
- Mỹ Lan
- N. S. Khrushchev
- Nam Dao
- Nam Dao Nguyễn Mạnh Hùng
- Nam Đan
- Nam Đông
- Nam Nguyên
- Nam Sơn
- Naowarat Pongpaiboon
- Natalia lacovelli
- Nataliya Zhynkina
- Natsume Sōseki
- Nay Aung
- ng. anhanh
- Ng.Uyển Nicole Dương
- Ngải Vị VỊ
- Ngân Xuyên
- Nghệ thuật
- Nghiêm Lương Thành
- Nghiêm Phương Mai
- Nghiêm Xuân Hồng
- Nghiên Cứu Phê Bình
- Ngo Thu
- Ngọc Anh
- Ngọc Duy Phan
- Ngoc Hien Bui
- Ngọc Linh
- Ngô Anh Tuấn
- Ngô Bảo Châu
- Ngô Đình Thẩm
- Ngô Đồng
- Ngô Hương Giang
- Ngô Khắc Tài
- Ngộ Không Phí Ngọc Hùng
- Ngô Liêm Khoan
- Ngô Minh
- Ngô Minh Khôi
- Ngô Ngọc Loan
- Ngô Ngọc Trai
- Ngô Nguyên Dũng
- Ngô Nhật Đăng
- Ngô Quốc Phương
- Ngô Quốc Thịnh
- Ngô Thế Vinh
- Ngô Thị Kim Cúc
- Ngô Thị Thanh Lịch
- Ngô Tùng Phong
- Ngô Tự Lập
- Ngô Văn
- Ngô Văn Giá
- Ngô Viết Nam Sơn
- Ngô Viết Trọng
- Ngô Vĩnh Long
- Ngô Xuân Hội
- Ngô Xuân Phúc
- Ngô Xuân Thảo
- Ngu Yên
- Nguyen Duc Thanh
- Nguyễn Hải Hoành
- Nguyễn Anh Dũng
- Nguyễn Anh Tuấn
- Nguyễn Anh Tuấn - đạo diễn
- Nguyễn Bá Chung
- Nguyễn Bách Việt
- Nguyễn Bảo Chân
- Nguyễn Bắc Sơn
- Nguyên Bình
- Nguyên Cầm
- Nguyên Cẩn
- Nguyên Chánh
- Nguyễn Chí Hoan
- Nguyễn Chí Thuật
- Nguyễn Chí Trung
- Nguyễn Chí Tuyến
- Nguyễn Chinh Trung
- Nguyễn Cung Thông
- Nguyễn Cường
- Nguyễn Danh Bằng
- Nguyễn Danh Huế
- Nguyễn Danh Lam
- Nguyễn Ðăng Thường
- Nguyễn Duy
- Nguyễn Dương Quang
- Nguyễn Đạt
- Nguyễn Đắc Kiên
- Nguyễn Đắc Xuân
- Nguyễn Đăng Điệp
- Nguyễn Đăng Hưng
- Nguyễn Đăng Khoa
- Nguyễn Đăng Mạnh
- Nguyễn Đăng Na
- Nguyễn Đăng Quang
- Nguyễn Đăng Thường
- Nguyễn Đình Ấm
- Nguyễn Đình Bin
- Nguyễn Đình Bổn
- Nguyễn Đình Chú
- Nguyễn Đình Cống
- Nguyễn Đình Đăng
- Nguyễn Đình Huỳnh
- Nguyễn Đình Thắng
- Nguyễn Đình Thi
- Nguyễn Đình Toàn
- Nguyễn Đổng Chi
- Nguyễn Đông Thức
- Nguyễn Đức
- Nguyễn Đức Dương
- Nguyễn Đức Hiệp
- Nguyễn Đức Mậu
- Nguyễn Đức Sơn
- Nguyễn Đức Thắng
- Nguyễn Đức Tiến
- Nguyễn Đức Tùng
- Nguyễn Đức Tường
- Nguyễn Gia Trí
- Nguyên Giác
- Nguyên Giác Phan Tấn Hải
- Nguyễn Hà Luân
- Nguyễn Hải Hoành
- Nguyễn Hải Yến
- Nguyễn Hàn Chung
- Nguyễn Hiến Lê
- Nguyễn Hoa Lư
- Nguyễn Hoài Nam
- Nguyễn Hoài Văn
- Nguyễn Hoài Vân
- Nguyễn Hoàn
- Nguyễn Hoàn Nguyên
- Nguyễn Hoàng Ánh
- Nguyễn Hoàng Anh Thư
- Nguyễn Hoàng Diệu Thủy
- Nguyễn Hoàng Diệu Thúy
- Nguyễn Hoàng Giao
- Nguyễn Hoàng Linh
- Nguyễn Hoàng Trung
- Nguyễn Hoàng Văn
- Nguyễn Hồng Anh
- Nguyễn Hồng Giao
- Nguyễn Hồng Hưng
- Nguyễn Hồng Lam
- Nguyễn Hồng Nhung
- Nguyễn Hồng Thục
- Nguyễn Huệ Chi
- Nguyễn Hùng
- Nguyễn Huy Hoàng
- Nguyễn Huy Thiệp
- Nguyễn Huy Vũ
- Nguyên Hưng
- Nguyễn Hưng Quốc
- Nguyễn Hương
- Nguyễn Hữu Đễ
- Nguyễn Hữu Hồng Minh
- Nguyễn Hữu Liêm
- Nguyễn Hữu Nhật
- Nguyễn Hữu Sơn
- Nguyễn Hữu Thiết
- Nguyễn Hữu Việt Hưng
- Nguyễn Hữu Vinh
- Nguyễn kc Hậu
- Nguyễn Khải
- Nguyễn Khánh Duy
- Nguyễn Khánh Trường
- Nguyễn Khắc An
- Nguyễn Khắc Bình
- Nguyễn Khắc Mai
- Nguyễn Khắc Phê
- Nguyễn Khắc Phi
- Nguyễn Khắc Phục
- Nguyễn Khiêm
- Nguyễn Khôi
- Nguyễn Kiến Phước
- Nguyễn Kiều Dung
- Nguyễn Kiều Hưng
- Nguyên Lạc
- Nguyễn Lãm Thắng
- Nguyễn Lan Phương
- Nguyễn Lân Bình
- Nguyễn Lân Thắng
- Nguyễn Lê Hồng Hưng
- Nguyễn Lệ Uyên
- Nguyễn Linh Giang
- Nguyễn Linh Quang
- Nguyễn Lộ Trạch
- Nguyễn Luận
- Nguyễn Lương Hải Khôi
- Nguyễn Lương Ngọc
- Nguyễn Lương Vỵ
- Nguyễn Mai
- Nguyễn Man Nhiên
- Nguyễn Mạnh An Dân
- Nguyễn Mạnh Côn
- Nguyễn Mạnh Đẩu
- Nguyễn Mạnh Tiến
- Nguyễn Manh Trinh
- Nguyễn Mạnh Trinh
- Nguyễn Mạnh Tuấn
- Nguyễn Mạnh Tường
- Nguyễn Minh Anh
- Nguyễn Minh Hòa
- Nguyễn Minh Kính
- Nguyễn Minh Nhị
- Nguyễn Minh Nhựt
- Nguyễn Minh Thuyết
- Nguyễn Mộng Giác
- Nguyên Ngọc
- Nguyễn Ngọc Chu
- Nguyễn Ngọc Giao
- Nguyễn Ngọc Hoa
- Nguyễn Ngọc Lanh
- Nguyễn Ngọc Liễm
- Nguyễn Ngọc Lung
- Nguyễn Ngọc Tâm
- Nguyễn Ngọc Thiện
- Nguyễn Ngọc Tú Anh
- Nguyễn Ngọc Tư
- Nguyên Nguyên
- Nguyễn Nguyên
- Nguyễn Nguyên Bình
- Nguyễn Nhật Tín
- Nguyên Nhi
- Nguyễn Như Huy
- Nguyễn Phạm Hùng
- Nguyễn Phú Yên
- Nguyễn Phúc Vĩnh Ba
- Nguyễn Phượng
- Nguyễn Phương Đình
- Nguyễn Phương Mai
- Nguyễn Phương Mạnh
- Nguyễn Quang
- Nguyễn Quang A
- Nguyễn Quang Bình
- Nguyễn Quang Duy
- Nguyễn Quang Dy
- Nguyễn Quang Đồng
- Nguyễn Quang Hồng
- Nguyễn Quang Hưng
- Nguyễn Quang Lập
- Nguyễn Quang Thạch
- Nguyễn Quang Thân
- Nguyễn Quang Thiều
- Nguyễn Quang VInh
- Nguyễn Quân
- Nguyễn Quốc Lâm
- Nguyễn Quốc Thái
- Nguyễn Quốc Toàn
- Nguyễn Quốc Trụ
- Nguyễn Quốc Tuấn
- Nguyên Sa
- Nguyễn Sĩ Dũng
- Nguyễn Sơn Lâm
- Nguyễn Sỹ Phương
- Nguyễn Sỹ Tế
- Nguyễn Tà Cúc
- Nguyễn Tài Cẩn
- Nguyễn Tấn Cứ
- Nguyễn Tất Nhiên
- Nguyễn Thạch Giang
- Nguyễn Thái Hòa
- Nguyễn Thái Hợp
- Nguyễn Thái Sơn
- Nguyễn Thái Tuấn
- Nguyễn Thanh Bình
- Nguyễn Thanh Châu
- Nguyễn Thanh Giang
- Nguyễn Thanh Hiện
- Nguyễn Thanh Hùng
- Nguyễn Thanh Huy
- Nguyễn Thanh Huyền
- Nguyễn Thanh Mỹ
- Nguyễn Thành Nam
- Nguyễn Thanh Nghị
- Nguyễn Thanh Nguyệt
- Nguyễn Thành Phong
- Nguyễn Thanh Sơn
- Nguyễn Thành Sơn
- Nguyễn Thanh Tâm
- Nguyễn Thành Thi
- Nguyễn Thanh Tuyền
- Nguyễn Thanh Văn
- Nguyễn Thanh Việt
- Nguyễn Thế Hùng
- Nguyễn Thế Thanh
- Nguyễn Thị Bích Hậu
- Nguyễn Thị Bích Ngà
- Nguyễn Thị Bình
- Nguyễn thị Cỏ May
- Nguyễn Thị Dư Khánh
- Nguyễn Thị Hải
- Nguyễn Thị Hậu
- Nguyễn Thị Hiền
- Nguyễn Thị Hoàng
- Nguyễn Thị Hoàng Bắc
- Nguyễn Thị Khánh Minh
- Nguyễn Thị Khánh Trâm
- Nguyễn Thị Kim Chi
- Nguyễn Thị Kim Phụng
- Nguyễn Thị Minh Ngọc
- Nguyễn Thị Minh Thương
- Nguyễn Thị Ngọc Hải
- Nguyễn Thị Ngọc Nhung
- Nguyễn Thị Oanh
- Nguyễn Thị Phước
- Nguyễn Thị Thanh Bình
- Nguyễn Thị Thanh Hải
- Nguyễn Thị Thanh Lưu
- Nguyễn Thị Thanh Xuân
- Nguyễn Thị Thanh Yến
- Nguyễn Thị Thảo An
- Nguyễn Thị Thúy Hạnh
- Nguyễn Thị Thùy Linh
- Nguyễn Thị Thụy Vũ
- Nguyễn Thị Thuyền
- Nguyễn Thị Tịnh Thy
- Nguyễn Thị Từ Huy
- Nguyễn Thị Vinh
- Nguyễn Thiện Tống
- Nguyễn Thiện Tơ
- Nguyễn Thói Đời
- Nguyễn Thông
- Nguyễn Thu Quỳnh
- Nguyễn Thu Trang
- Nguyễn Thùy Dương
- Nguyễn Thúy Hạnh
- Nguyễn Thụy Long
- Nguyễn Thuỵ Phương
- Nguyễn Thùy Song Thanh
- Nguyễn Thỵ
- Nguyễn Thy Anh
- Nguyễn Tiến Dũng
- Nguyễn Tiến Lập
- Nguyễn Tiến Trung
- Nguyễn Tiến Văn
- Nguyễn Trần Bạt
- Nguyễn Tri Phương Đông
- Nguyễn Triệu Nam
- Nguyễn Trọng Bình
- Nguyễn Trọng Chức
- Nguyễn Trọng Huân
- Nguyễn Trọng Khôi
- Nguyễn Trọng Tạo
- Nguyễn Trung
- Nguyễn Trung Bảo
- Nguyễn Trung Dân
- Nguyễn Trung Hiếu
- Nguyễn Trung Kiên
- Nguyễn Trung Thuần
- Nguyễn Trường Giang
- Nguyễn Trường Huy
- Nguyễn Trường Uy
- Nguyễn Tuấn
- Nguyễn Tuấn Anh
- Nguyễn Tuấn Khoa
- Nguyễn Tùng
- Nguyễn Tùng Linh
- Nguyễn Tuyết Lan
- Nguyễn Tuyết Lộc
- Nguyễn Tư Nghiêm
- Nguyễn Tử Siêm
- Nguyễn Tường Bách
- Nguyễn Tường Thiết
- Nguyễn Tường Thụy
- Nguyễn Ước
- Nguyễn Vạn Phú
- Nguyễn Văn
- Nguyễn Văn Ba
- Nguyễn Văn Chính
- Nguyễn Văn Ðậu
- Nguyễn Văn Dũng
- Nguyễn Văn Đài
- Nguyễn Văn Gia
- Nguyễn Văn Hạnh
- Nguyễn Văn Hiệp
- Nguyễn Văn Hòa
- Nguyễn Văn Hùng
- Nguyễn Văn Huyên
- Nguyễn Văn Lợi
- Nguyễn Văn Lục
- Nguyễn Văn Miếng
- Nguyễn Văn Nghệ
- Nguyễn Văn Nho
- Nguyễn Văn Phong
- Nguyễn Văn Phú
- Nguyễn Văn Phước
- Nguyễn Văn Sâm
- Nguyễn Văn Sơn
- Nguyễn Văn Tao
- Nguyễn Văn Thiệu
- Nguyễn Văn Thọ
- Nguyễn Văn Trọng
- Nguyễn Văn Trung
- Nguyễn Văn Tuấn
- Nguyễn Văn Vĩnh
- Nguyễn Văn Xuân
- Nguyễn Vi Khải
- Nguyễn Vi Yên
- Nguyễn Viện
- Nguyễn Việt Anh
- Nguyễn Việt Chiến
- Nguyễn Viết Lãm
- Nguyễn Vĩnh Nguyên
- Nguyễn Vũ Hiệp
- Nguyễn Vũ Tiềm
- Nguyễn Vỹ
- Nguyễn Vy Khanh
- Nguyễn Xuân Diện
- Nguyễn Xuân Hằng
- Nguyễn Xuân Hoàng
- Nguyễn Xuân Hưng
- Nguyễn Xuân Khánh
- Nguyễn Xuân Khoát
- Nguyễn Xuân Nghĩa
- Nguyễn Xuân Nha
- Nguyễn Xuân Quang
- Nguyễn Xuân Thiệp
- Nguyễn Xuân Thọ
- Nguyễn Xuân Tiệp
- Nguyễn Xuân Tường Vy
- Nguyễn Xuân Xanh
- Nguyễn Ý Thuần
- Nguyên Yên
- Nguyễn-Chương Mt
- Nguyễn-hòa-Trước
- Nguyệt Chu
- Nguyệt Quỳnh
- Nguyệt Vi
- Ngự Thuyết
- Người Buôn Gió
- Ngyễn Trung Bảo
- Nh. Tay Ngàn
- Nhã
- Nhã Ca
- Nhã Duy
- Nhã Thuyên
- Nhan Do Thanh
- Nhân Hồng
- Nhật Chiêu
- Nhật Lệ
- Nhất Linh
- Nhật Tiến
- Nhật Tuấn
- Nhất Uyên
- Nhị Linh
- Nhị Ngã
- Nhóm Vì một Hà Nội xanh
- Như Huy
- Như Không
- Như Quỳnh
- Như Quỳnh de Prelle
- Như Ý
- Nhược Thủy
- Niall Ferguson
- Nick Hilden
- Nicolas Casey
- Nikulin
- Nina McPherson
- Ninh Dương
- Ninh Kiều
- Nobert Hummelt
- Nông Hồng Diệu
- NP Phan
- Obama
- Ocean Vương
- Octavio Paz
- Ogden Nash
- Oksana Zabuzhko
- Oleg Kashin
- Ondrej Slowik
- onggiaolang
- Orlando Figes
- Orwell
- Oscar Salemink
- Oscar Wilde
- Pablo Neruda
- Pablo Picasso
- Palmer
- Patrick Frater
- Patrick Lodge
- Paul Auster
- Paul Celan
- Paul Éluard
- Paul Hoover
- Paul Mendez
- Paul Mozur
- Paul Theroux
- Paul-François Paoli
- Paulus Lê Sơn
- Pavel Basinsky
- Pavlo Vyshebaba
- Paweł Kubiak
- Pawel Kuczynski
- Paweł Łepkowski
- Percy Mabandu
- Pervez Hoodbhoy
- Peter B. Zinoman
- Peter Hansen
- Peter Harvey
- Peter Kleiner
- Peter Singer
- Phạm Anh Tuấn
- Phạm Biểu Tâm
- Phạm Cao Hoàng
- Phạm Châu
- Phạm Chí Dũng
- Phạm Chi Lan
- Phạm Chu Sa
- Phạm Công Luận
- Phạm Công Thiện
- Phạm Công Út
- Phạm Duy
- Phạm Duy Nghĩa
- Phạm Đình Trọng
- Phạm Đình Vy
- Phạm Đoan Trang
- Phạm Hải Anh
- Phạm Hải Âu
- Phạm Hiền Mây
- Phạm Hoàng Quân
- Phạm Hồng Sơn
- Phạm Hùng Việt
- Phạm Huy Thông
- Phạm Khiêm Ích
- Phạm Kiều Tùng
- Phạm Kỳ Đăng
- Phạm Lệ Quyên
- Phạm Lê Vương Các
- Phạm Linh
- Phạm Lưu Vũ
- Phạm Minh Hoàng
- Phạm Minh Ngọc
- Phạm Minh Quân
- Phạm Minh Trung
- Phạm Ngọc Lư
- Phạm Ngọc Thái
- Phạm Ngọc Tiến
- Phạm Nguyên Trường
- Phạm Ngữ
- Phạm Phan Long
- Phạm Phú Cường
- Phạm Phú Hải
- Phạm Phú Minh
- Phạm Phú Phong
- Phạm Phú Thứ
- Phạm Phú Viết
- Phạm Phúc Thịnh
- Phạm Phương
- Phạm Quang Ái
- Phạm Quang Long
- Phạm Quang Trung
- Phạm Quang Tuấn
- Phạm Sỹ Sáu
- Phạm Tăng
- Phạm Thành
- Phạm Thành Hưng
- Phạm Thanh Nghiên
- Phạm Thảo Nguyên
- Phạm Thế Cường
- Phạm Thị
- Phạm Thị Anh Nga
- Phạm Thị Hoài
- Phạm Thị Kiều Ly
- Phạm Thị Ngọc
- Phạm Thị Phương
- Phạm Thiên Ân
- Phạm Thiên Thư
- Phạm Tín An Ninh
- Phạm Toàn
- Phạm Trần
- Phạm Trọng Chánh
- Phạm Trung Nghĩa
- Phạm Tuấn
- Phạm Tư Thanh Thiện
- Phạm Tường Vân
- Phạm Văn
- Phạm Văn Khoái
- Phạm Văn Quang
- Phạm Văn Song
- Phạm Văn Tình
- Phạm Văn Vũ
- Pham Viem Phuong
- Phạm Viêm Phương
- Phạm Viết Đào
- Phạm Việt Hưng
- Phạm Vũ Lửa Hạ
- Phạm Xuân Đài
- Phạm Xuân Hùng
- Phạm Xuân Nguyên
- Phạm Xuân Trường
- Phan An Sa
- Phan Ba
- Phan Bội Châu
- Phan Cẩm Thượng
- Phan Châu Thành
- Phan Cự Đệ
- Phan Đạo
- Phan Đắc Lữ
- Phan Đình Diệu
- Phan Độc Lập
- Phan Hải-Đăng
- Phan Hồng Giang
- Phan Huy Dũng
- Phan Huy Đường
- Phan Huy Lê
- Phan Huyền Thư
- Phan Kế Toại
- Phan Khôi
- Phan Lặng Yên
- Phan Mạnh Quỳnh
- Phan Nam Sinh
- Phan Ngọc
- Phan Nguyên
- Phan Nhật Nam
- Phan Nhiên Hạo
- Phan Ni Tấn
- Phan Phương Đạt
- Phan Quang
- Phan Tấn Hải
- Phan Tấn Uẩn
- Phan Thanh Bình
- Phan Thắng
- Phan Thế Hải
- Phan Thị Hà Dương
- Phan Thị Kim Phúc
- Phan Thị Trọng Tuyển
- Phan Thị Vàng Anh
- Phan Thu Vân
- Phan Thúy Hà
- Phan Trang Hy
- Phan Trí Đỉnh
- Phan Trọng Hoàng Linh
- Phan Văn Giưỡng
- Phan Văn Song
- Phan Văn Thắng
- Phan Vũ
- Phan Xine
- Phan Xuân Sinh
- Phannguyên Psg
- Phanxipăng
- Phaolô VI
- Pháp Hoan
- Pháp Vân
- Phapxa Chan
- Phát biểu nhận giải Văn Việt
- Phil Caputo
- Philip Larkin
- Philip Roth
- Phong Linh
- Phong Nguyen
- Phong Quang
- Phố Văn
- Phú Quang
- Phù Sa
- Phúc Lai GB
- Phúc Tiến
- Phunchok Stobdan
- Phùng Anh Kiệt
- Phùng Hi
- Phùng Hoài Ngọc
- Phùng Học Vinh
- Phùng Ngọc Kiên
- Phùng Nguyễn
- Phùng Quán
- Phùng Thành Chủng
- Phùng Thị Hạ Nguyên
- Phùng Thị Như Hà
- Phuong Ta
- Phương Hương
- Phương Phương
- Phương Thảo
- Phương Thuý
- Phương Uy
- Pierre Darriulat
- Pierre Lemieux
- Prashanth Parameswaran
- Qladimir Pyljow
- Quách Hạo Nhiên
- Quách Tấn
- Quách Thoại
- Quảng Diệu Trần Bảo Toàn
- Quang Dũng
- Quang Đức
- Quang Minh
- Quang Phan
- Quảng Tánh Trần Cầm
- Quậy Nguyễn
- Quế Hương
- Quốc Dũng
- Quốc Phương
- Quốc Toản
- Quyên Di
- Quyên Hoàng
- Quỳnh Iris de Prelle
- Quỳnh Vi
- Rabindranath Tagore
- Rainer Maria Rilke
- Ralph Chaplin
- Rebecca Mead
- Rebecca Solnit
- Reiner Traub
- Remo Verdickt
- Riccardo Gazzaniga
- Richard C. Paddock
- Richard Millet
- Richard Serra
- Robert Desnos
- Robert McCrump
- Roger Vu
- Roland Barthes
- Romain Rolland
- Ronald F. Inglehart
- Ruben David Gonzalez Gallego
- Russell Edson
- Ruth Ingram
- Ryszard Legutko
- Salman Rushdie
- Salvatore Babones
- Sam Dresser
- Sạn chữ
- Sandra Kerschbaumer
- Sara Teasdale
- Sarah Pulliam Bailey
- Sarah Thornton
- Sáu Nghệ
- Sergio Bitar
- Shakespeare
- Shannon Van Sant
- Sheikha A
- Sheila Fischman
- Sheila Ngoc Pham
- Sheri Berman
- Shigeeda Yutaka
- Shirin Ebadi
- Shukshin
- Simon Johnson
- Sire Apm Lukwesa
- Slavoj Žižek
- Sohaniim
- Son Kieu Mai
- Song Chi
- Song Hà
- Song Nguyễn
- Song Phạm
- Song Phan
- Song Thao
- Số đặc biệt
- Sơn Ca
- Sơn Hoàng Liên
- Sơn Kiều Mai
- Sơn Nam
- Stefano Harney
- Stephan Koester
- Stephen B. Young
- Steve Earle
- Susan Sontag
- Suzuki Katsuhiko
- Sương Nguyệt Minh
- Sương Quỳnh
- Svetlana Alexievich
- Svetlana Alexievitch
- Svetlana Alexiévitch
- Sylvia Plath
- T. Đ.
- T.Vấn
- Tạ Anh Thư
- Tạ Chí Đại Trường
- Tạ Duy Anh
- Tạ Tỵ
- Tạ Văn Tài
- Tạ Văn Thông
- Tạ Xuân Hải
- Tadeusz Rósewicz
- Tam Ích
- Tamarchenko
- Tàn Tuyết
- Tanaami Keiichi
- Taras Shevchenko
- Tarik Khaldi
- Tăng Quang
- Tâm An
- Tâm Chánh
- Tâm Don
- Tâm Thường Định
- Tâm Việt
- Tấn An
- Teolinda Gersão
- Teresa Mỹ Chúc
- Thạch Đạt Lang
- Thạch Quỳ
- Thạch Thảo
- Thái Bá Tân
- Thái Bá Vân
- Thái Bảo
- Thái Hà
- Thái Hạo
- Thái Kế Toại
- Thái Kim Lan
- Thái Ngọc San
- Thái Sinh
- Thái Thanh
- Thái Thăng Long
- Thái Tuấn
- Thái Văn
- Thái Văn Đào
- Thái Vũ
- Thạnh Đà
- Thanh Hằng - Anh Khoa
- Thành Lộc
- Thanh Nam
- Thanh Ngọc
- Thanh Phương
- Thanh Tâm Tuyền
- Thanh Thảo
- Thanh Thuỷ
- Thanh Trúc
- Thanh Tùng
- Thanh Xuân
- Thanhhà Lại
- Thảo Dân
- Thao Dinh
- Thảo luận
- Thảo Nguyên
- Thảo Trường
- Thảo Vy
- Thẩm Đống
- Thận Nhiên
- Thân Trọng Mẫn
- Thân Trọng Sơn
- Thế Dũng
- Thế Giang
- Thế Quân
- THẾ THANH
- Thế Uyên
- Thi Hoàng
- Thi Nguyên
- Thi sỹ ỦA
- Thi Vũ
- Thích Nhất Hạnh
- Thích Nữ Chân Không
- Thích Phước An
- Thierry Leclère
- Thierry Lentz
- Thiên Di
- Thiên Điểu
- Thiền Lâm
- Thiền Nguyễn
- Thiên Thai
- Thiện Tùng
- Thiện Ý
- Thiết Thạch
- Thiếu Khanh
- Thiều Mai Lâm
- Tho Nguyen
- Thomas A. Bass
- Thomas Bo Pedersen
- Thomas Mahler
- Thomas S. Mullaney
- Thông Đặng
- Thơ
- Thu Phong
- Thu Vàng
- Thuận
- Thuần Ngô
- Thuận Paris
- Thuận Thiên
- Thục Quyên
- Thụy An
- Thùy Dung
- Thụy Khuê
- Thùy Linh
- Thụy My
- Thủy Tiên
- Thư Bạn Đọc
- Thường Quán
- Thy An
- Tịch Ru
- Tiet Hung Thai
- Tiêu Dao Bảo Cự
- Tiêu Kiện Sinh
- Tiểu Tử
- Tillman Miller
- Timothy Brennan
- Timothy Garton Ash
- Timothy Snyder
- Tina Hà Giang
- Tomas Tranströmer
- Tô Đăng Khoa
- Tô Hải
- Tô Hoàng
- Tố Hữu
- Tô Lan Hương
- Tô Ngọc Vân
- Tô Thẩm Huy
- Tô Thùy Yên
- Tô Văn Trường
- Tôi Đây
- Tôn Thất Thông
- Tống Văn Công
- Trà Đóa
- Trà Nhiên
- Tracy K. Smith
- Tran Dinh Dung
- Tran Nam Dung
- Trang Châu
- Trang Hạ
- Trang Thanh
- Trang Thế Hy
- Trangđài Glassey Trầnguyễn
- Trangđài Glasssey-Trầnguyễn
- Trao đổi
- Trầm Tử Thiêng
- Trần Anh Hùng
- Trần Bá Đại Dương
- Trần Bang
- Trần Bình Nam
- Trần C. Trí
- Trần Cao Lĩnh
- Trần Cao Tường
- Trần Công Tâm
- Trần Công Tín
- Trần Dạ Từ
- Trần Dần
- Trần Doãn Nho
- Trần Dũng Thanh Huy
- Trần Duy
- Trần Duy Phiên
- Trần Duy Trung
- Trần Đăng Khoa
- Trần Đăng Tuấn
- Trần Đĩnh
- Trần Đình Bút
- Trần Đình Hoành
- Trần Đình Lương
- Trần Đình Sơn Cước
- Trần Đình Sử
- Trần Đình Triển
- Trần Đình Trợ
- Trần Độ
- Trần Đồng Minh
- Trần Đức Anh Sơn
- Trần Đức Thảo
- Trần Đức Tiến
- Trần Đức Tín
- Trần Đức Toản
- Trần Gia Huấn
- Trần Gia Ninh
- Trần Hà Linh
- Trần Hạ Tháp
- Trần Hạ Vi
- Trần Hải
- Trần Hạnh
- Trần Hậu
- Trần Hoài Anh
- Trần Hoài Thư
- Trần Hoàng Phố
- Trần Hoàng Trúc
- Trần Hoàng Vy
- Trần Hùng
- Trần Huy Bích
- Trần Huy Minh Phương
- Trần Huy Quang
- Trần Huỳnh Duy Thức
- Trần Hữu Dũng
- Trần Hữu Khánh
- Trần Hữu Quang
- Trần Hữu Tá
- Trần Hữu Thục
- Trần Khánh Triệu
- Trần Kiêm Đoàn
- Trần Kiêm Trinh Tiên
- Trần Kim Trắc
- Trần Kỳ Trung
- Trần Lam
- Trần Lê Sơn Ý
- Trần Lương
- Trần Lý Trí Tân
- Trần Mạnh Hảo
- Trần Mạnh Tuấn
- Trần Minh Phi
- Trần Minh Quốc
- Trần Mộng Tú
- Trần Nam Bình
- Trần Ngân Hà
- Trần Nghi Hoàng
- Trần Ngọc Cư
- Trần Ngọc Hiếu
- Trần Ngọc Tuấn
- Trần Ngọc Vương
- Trần Nguyên Đán
- Trần Nhã Thụy
- Trần Nhương
- Trần Phong Giao
- Trần Phong Vũ
- Trần Quang Đức
- Trần Quang Lộc
- Trần Quốc Nam
- Trần Quốc Thuận
- Trần Quốc Toàn
- Trần Quốc Trọng
- Trần Quốc Vượng
- Trần Quyết Thắng
- Trân Sa
- Trần Song Hào
- Trần Thành
- Trần Thanh Ái
- Trần Thanh Cảnh
- Trần Thanh Huy
- Trần Thanh Vân
- Trần Thắng
- Trần Thế Vĩnh
- Trần Thị Băng Thanh
- Trần Thị Diệu Tâm
- Trần Thị Lai Hồng
- Trần Thị Lam
- Trần Thị NgH.
- Trần Thị Nguyệt Mai
- Trần Thị Phương Phương
- Trần Thị Thanh Thoả
- Trần Thị Trường
- Trần Thiện Đạo
- Trần Thùy Mai
- Trần Tiến
- Trần Tiễn Cao Đăng
- Trần Tiến Dũng
- Trần Tiễn Khanh
- Trần Tố Nga
- Trần Trọng Dương
- Trần Trọng Thức
- Trần Trọng Vũ
- Trần Trung Chính
- Trần Trung Đạo
- Trần Tuấn
- Trần Từ Mai
- Trần Vàng Sao
- Trần Văn Chánh
- Trần Văn Đỉnh
- Trần Văn Khê
- Trần Văn Minh
- Trần Văn Nam
- Trần Văn Thọ
- Trần Văn Thủy
- Trần Văn Tý
- Trần Vấn Lệ
- Trần Việt Hà
- Trần Viết Ngạc
- Trần Vinh Dự
- Trần Vũ
- Trần Vũ Hải
- Trần Vương Thuấn
- Trần Vương Thuận
- Trần Wũ Khang
- Trần Xuân Hoài
- Trần Xuân Linh
- Trần Xuân Lĩnh
- Trần Xuân Thảo
- Trần Yên Hòa
- Trần Yên Nguyên
- Trên
- Trên Facebook
- Trên Facebook/Minds
- Trên kệ sách
- Trên trang diaCRITICS
- Trí Hiệu Dân
- Triều Anh
- Triều Hoa Đại
- Triêu Nhan
- Triều Sơn
- Triệu Tử Dương
- Trịnh Anh Tuấn
- Trịnh Bá Phương
- Trịnh Bách
- Trịnh Cao Hòa Thanh
- Trịnh Chu
- Trịnh Công Sơn
- Trịnh Cung
- Trịnh Duy Kỳ
- Trịnh Hữu Long
- Trịnh Kim Tiến
- Trịnh Lữ
- Trịnh Minh Tuấn
- Trịnh Sơn
- Trịnh Thanh Thủy
- Trịnh Thu Tuyết
- Trịnh Vĩnh Phúc
- Trịnh Xuân Thuận
- Trịnh Xuân Thủy
- Trịnh Y Thư
- Trọng Anh
- Trọng Phú
- Trọng Thành
- Tru Sa
- Trúc Giang
- Trúc Thông
- Trúc Ty
- Trump
- Trung Bảo
- Trung Dũng Kqd
- Trùng Dương
- Trung Trung Đỉnh
- Trư Sa
- Trường An
- Trương Anh Ngọc
- Trương Anh Thụy
- Trương Chính
- Trương Duy Nhất
- Trương Đăng Dung
- Trương Điện Thắng
- Trương Đình Phượng
- Trương Hồng Quang
- Trương Huy San
- Trường Minh
- Trương Ngọc Chương
- Trương Nguyên
- Trương Nguyện Thành
- Trương Nhân Tuấn
- Trương Phượng
- Trương Quang
- Trương Quang Đệ
- Trương Quang Nhuệ
- Trương Quang Vĩnh
- Trương Thị Ngọc Hân
- Trương Thiên Phàm
- Trương Thu Hiền
- Trương Tố Hoa
- Trương Trọng Nghĩa
- Trương Tửu
- Trương Văn Dân
- Trương Văn Vĩnh
- Trương Vũ
- Trương Xuân Thiên
- Tú Mỡ
- Tù Quốc Hoài
- Tù Sâm
- Tú Trung Hồ
- Tuấn Duy
- Tuấn Khanh
- Tuân Nguyễn
- Tuấn Thảo
- Tuệ Anh
- Tuệ Đăng
- Tuệ Nguyên
- Tuệ Nhân
- Tuệ Nhật
- Tuệ Sĩ
- Tuệ Sỹ
- Tùng Dương Cola
- Tung Nguyen
- Turner
- Túy Hồng
- Tuyết Nghi
- Tư
- Từ Dung
- Tư liệu
- Tử Linh
- Từ Mai Trần Huy Bích
- Từ Quốc Hoài
- Từ Sâm
- Từ Thức
- Tưởng
- Tương Lai
- Umberto Eco
- Uông Tăng Kỳ
- Uông Triều
- Uyển Ca
- Uyên Nguyễn
- Uyên Thao
- Uyên Vũ
- V. Erofiev
- Vàng A Giang
- Varlam Shalamov
- Vasco Gargalo
- Vasily Makarovich
- Văn
- Văn Biển
- Văn Cao
- Văn Chinh
- Văn Công Hùng
- Văn Giá
- Văn học
- Văn học Miền Nam 54-75
- Văn Như Cương
- Văn Quang
- Văn Tâm
- Văn Việt
- Văn.
- Vấn đề hôm nay
- Vận Động Ứng Cử Đại Biểu Quốc Hội 2016
- Vân Hạ
- Vân Phi
- Velcrow Ripper
- Veronica Melkozerova
- Vi Lãng
- Vi Trần
- Vi Yên
- Viet Thanh Nguyen
- Viên Linh
- Việt Bách
- Việt Bình
- Việt Dzũng
- Việt Khang
- Việt Lang
- Việt Phương
- Viktor Maslov
- Vinh Anh
- Vĩnh Hảo
- Vĩnh Quyền
- Virginia Heffernan
- Virginia Woolf
- Vladimir Nabokov
- Võ An Đôn
- Võ Anh Minh
- Võ Anh Thơ
- Võ Bá Cường
- Võ Đắc Danh
- Võ Định Hình
- Võ Đức Phúc
- Võ Hồng
- Võ Huy Tâm
- Võ Hương Quỳnh
- Võ Kỳ Điền
- Võ Ngàn Sông
- Võ Phiến
- Võ Thị Hảo
- Võ Thị Thu Hằng
- Võ Tiến Cường
- Võ Tòng Xuân
- Võ Trí Hảo
- Võ Văn Quản
- Võ Văn Tạo
- Võ Văn Thôn
- Võ Xuân Quế
- Võ Xuân Sơn
- Volker Weidermann
- Volodymyr Vynnychenko
- Volodymyr Zelenskyy
- Vũ Bằng
- Vũ Biện Điền
- Vũ Cao Đàm
- Vũ Cát Tường
- Vũ Đình Hòe
- Vũ Đình Huỳnh
- Vũ Đình Liên
- Vũ Đình Phòng
- Vũ Đức Khanh
- Vũ Đức Phúc
- Vũ Đức Sao Biển
- Vu Gia
- Vũ Hà Văn
- Vũ Hạnh
- Vũ Hoàng Chương
- Vũ Hoàng Thư
- Vũ Hồng Ánh
- Vũ Huy Ngọc
- Vũ Huy Quang
- Vũ Khắc Hoè
- Vũ Khắc Khoan
- Vũ Kim Hạnh
- Vũ Kim Thu
- Vũ Lâm
- Vũ Lập Nhật
- Vũ My Lan
- Vũ Ngọc Giao
- Vũ Ngọc Hoàng
- Vũ Ngọc Tâm
- Vũ Ngọc Tiến
- Vũ Nho
- Vũ Oanh
- Vũ Quang Việt
- Vũ Quí Hạo Nhiên
- Vũ Quốc Ngữ
- Vũ Quỳnh Hương
- Vũ Quỳnh Nh.
- Vũ Thành Sơn
- Vũ Thanh Tâm
- Vũ Thanh Tùng
- Vũ Thành Tự Anh
- Vũ Thế Khôi
- Vũ Thị Hải
- Vũ Thị Nhuận
- Vũ Thị Phương Anh
- Vũ Thị Phương Lan
- Vũ Thị Thanh
- Vũ Thị Thanh Mai
- Vũ Thư Hiên
- Vũ Tiến Lập
- Vũ Trọng Khải
- Vũ Tuấn Hoàng
- Vũ Từ Trang
- Vũ Tường
- Vũ Viết Tuân
- Vũ Xuân Tửu
- Vương Bích Ngọc
- Vương Đan
- Vương Huy
- Vương Ngọc Minh
- Vương Tiểu Nhị
- Vương Trí Nhàn
- Vương Trọng
- Vương Trùng Dương
- Vương Trung Hiếu
- Vy Thảo
- W. H. Auden
- Wa Praong
- Walt Whitman
- Walter Isaacson
- Wayne Karlin
- Wells
- Wendy Barker
- Wilhelm Schmid
- Will Nguyen
- William Carlos Williams
- William Nee
- William Stafford
- William Stanley Merwin
- Winston Phan Đào Nguyên
- Wislawa Szymborska
- Wolf Biermann
- Wolfgang Borchert
- Wynn Gadkar Wilcox
- Xie Tao
- Xuân Ba
- Xuân Diệu
- Xuân Dương
- Xuân Đài
- Xuân Minh
- Xuân Phượng
- Xuân Sách
- Xuân Thọ
- Xuân Vũ
- Xương Văn
- Y Chan
- Ý Nhi
- Y Uyên
- Yanis Varoufakis
- Yevgeny Yevtushenko
- Yên Ba
- Yên Khắc Chính
- Yến Năng
- Yên San
- Yên San Thụy Miên
- Yiyun Li
- Yoko Ogawa
- Yōko Ogawa
- Yoko Tawada
- Young Sang Lee
- Yuliya Ilchuk
- Yuno Bigboi
- Yves Sintomer
- Yvette Tan
- Zac Herman
Vệt sáng (Trường ca)
Thi Hoàng
Hoàng Hưng: Lâu mới có dịp ghé thăm bạn cũ 50 năm. Bạn đã dọn nhà từ làng lên phố. Nhà 4 tầng đẹp như mơ, khu đô thị mới Hải Phòng. Chúc mừng nhà thơ đất Cảng, Thi Hoàng (tức Vua Thơ – kiêu ra phết!), nơi này có thể yên chí sống đến cuối đời. Hỏi lâu nay viết lách gì? Có, có cái trường ca này, gửi đâu cũng không đăng. Nhạy cảm gì à? Chả biết. Thì để Văn Việt đăng. Tôi cứ ký tặng ông rồi ông đăng đâu tôi không biết! Lúc sau, một cú điện thoại. Nói gì dài dòng. Thi Hoàng bỗng lên cơn hen, hổn hển với khách: Sao người ta biết ông đến đây? Người ta hỏi thăm đấy. Người ta thông báo trường ca khó in lắm, nhưng sẽ cố tìm cách mấy hôm nữa đăng trang mạng của Hội. OK, vậy Văn Việt sẽ chờ đăng lại. Tạm biệt nhau bịn rịn. Tuổi tác, bệnh tật, biết bao giờ gặp lại nhau?
Mười một ngày sau gọi lại: Sao khoẻ không? Thơ lên mạng chưa? Thấy gì đâu? Thế bây giờ Văn Việt đưa nhé. Ừ, đưa đi, nhưng cố đừng đánh máy sai, sai chữ là buồn cười lắm đấy!
OK. Dễ sai thật. Ông Vua Thơ bịa nhiều chữ, sai như bỡn.
Và đây, trường ca mới của Thi Hoàng.
Giới thiệu:
Cái nôi nhân sinh bắc trên ba ông đầu rau đun bằng bom đạn chiến tranh khảm
trạm tên họ vào máu nhau trong một tổ ba người.
Yêu người yêu Nhân ôm súng ngủ rừng như ôm vợ
Dân phụt một quả B40 rồi trừng đôi mắt chết
Cánh tay Việt mất ở chiến trường đang viết tường trình bằng con chữ ăn chay
Không muốn sát sinh, người chết bảo người sống
Việt Dân và Nhân to nhỏ chuyện này:
Chương một: Nạp khí Yên Tử
Dân hơi đần đần cười nghệt nghệt
Cứ lẩm nhẩm sư 350 E 42 tiểu đoàn 3 đại đội 1 trung đội 2 tiểu đội 3
Những phiên hiệu lổn nhổn trong miếng cơm độn ngô độn sắn
Lên Yên Tử tập đeo nặng hành quân rồi tập bắn
Tổ ba người trẻ tươi sức đực
Nhân, theo bố miền Nam ra tập kết
Họng súng cũng nói giọng miền trong nghe có vẻ cục cằn
Việt, thầy giáo dạy văn lăn vào cuộc chiến
Ánh sáng lưỡi lê và ánh trăng đồng hiện những băn khoăn
Phật Hoàng Trần Nhân Tông
Lấy nhịp trái tim mình
Làm tiếng mõ tụng niệm
Sương mờ đờ đẫn thiêng
Nhân ngăm ngăm Dân đen Việt trắng
Ngoài súng đạn ra quả thực ba chàng trai không nghĩ đến Phật Hoàng
Họ không biết không khí đang nạp thiêng vào từng chân tóc
Tiếng chuông chùa duỗi mềm ngân nga như vừa hát vừa khóc
Sắp sửa nhọc nhằn, chuẩn bị bạo tàn rồi đây sống chết
Hữu danh mà vô danh là cái tổ ba người
Giữa núi rừng ở tận miền Đông Bắc xa xôi
Cuộc kết máu ba người được ấn chứng vùng trúc Lâm Tam Tổ
Phiên chế những trung đoàn đưa vào miền mưa nhằn, nắng ố
Chiến trường phía Nam gào gọi chói tai khuya!
Dân cắn răng nhớ cô hàng xóm
Chê không yêu anh vì răng cửa quá to?
Đã thế còn sợ ma, thấy cái chiếu vứt bên đường là mắt mịt mồm tịt
(Mấy năm sau mới biết rằng Dân sợ ma mà không sợ chết)
Đá Yên Tử uyên thâm còn Dân thì đơn giản
Uống nước lã cũng chả đau bụng, ăn cơm rồi xuống anh nuôi xin miếng cháy ăn thêm
*
Hít vào Yên Tử đêm đêm
Thở ra chân cứng đá mềm ngày đi
Biết như chẳng để làm gì
Mà không biết lại có khi nhẹ lòng
Biết có tư tưởng gì trong mắt Việt trông mong
Tư tưởng đi dép râu hay chiến xa thì cũng thế
Chỉ đường đi cho viên đạn ù lì vàng chóe
Mây Yên Tử sạch sẽ lau li chùi ý nghĩ trong đầu
Thanh tẩy những phiền lòng rửa ráy nỗi lo âu
Chuẩn bị thịt xương mình cho cuộc tử sinh phía trước.
*
Xương thịt với đất đai đó chính là tổ quốc
Xương thịt và đất đai vào cuộc chiến tranh này
Xương thịt và đất đai dù đắng chát chua cay
Xuơng thịt và đất đai đã hoàn toàn nhất trí
Đài bán dẫn ở tiểu đoàn vọng ra tin chiến sự
Buồn gan bàn chân Nhân chờ về giải phóng quê hương
Đây là Yên Tử thì Nhân ơi Nhân xin kính bái khiêm cung
Để vào chiến trường họng súng tha hồ thay miệng mình văng tục
Cậu trai miền Nam ngăm ngăm đen không chịu tập đeo mặt nạ phòng độc
Thở khí Yên Tử lành, để vào vùng có chất độc hẵng hay
Này tuổi hai mươi ngửa mặt nhìn trời
Trời riết róng xanh một màu chính ủy
Mây Yên Tử che mặt trời chính trị
Ta cười theo vô cớ thấy Nhân cười
Nào tập đi! Động lệnh đến nơi rồi
Dự lệnh nẹp dọc sống lưng như cái roi sắp vụt
Mướt mồ hôi bỏng rát vai mang, đường trơn dép tụt
Miệng hôi quá, giá được nghỉ chân châm điếu thuốc
Chúng mình binh nhì bao giờ xuất quân thì được lên binh nhất
Phụ cấp hàng tháng sẽ được thêm một đồng,
Kìa tiến lên, mệt đứt hơi còn nói chuyện tiền nong
Dân đưa tay kéo Việt lên rồi hỉ mũi chùi vào quần
Thằng Nhân cắm mặt đi không cần trợ giúp
Không đi bằng chân, phải tập đi bằng đầu mới được
Đường vào Nam xa lắm chúng mày ơi!
Yên Tử thiêng chùa dan díu hơi người
Phật Hoàng Trần Nhân Tông bảy trăm năm trước
Thật tĩnh thân mà động tâm chống giặc
Núi đá rất nghiêm rừng trúc không thắc mắc
Nước suối trong veo ong óng bóng cây thiền
Những chàng trai sinh lực của tiền duyên
Nạp sinh khí từ cành thông lá trúc
Nắng Yên Tử soi gọi vào ý thức
Rêu lịch sử tự nhiên xanh thành vô thức cộng đồng
Ý thức thì gọn gàng, vô thức thật mênh mang
Nhân Việt Dân ơi hội ý tổ ba người ven suối
Việt: Nhìn mãi lên trăng mà không thấy cuội
Nhân: Xưởng cơ khí của tớ phải bốc máy đi sơ tán mà tớ lại ở đây
Dân: Tớ thích được nàm (làm) thiếu úy có đồng hồ đeo tay
Thôi đừng nói linh tinh, hội ý nhá chúng mày
Tiểu đội trưởng đi đái sau bụi cây ra vỗ tay bồm bộp:
Báo cáo các đồng chí, tập tành như tổ mình thế là được
Giờ tôi giao nhiệm vụ cho tổ ta thế này
Đồng chí Dân giữ khẩu B40
Chỉ khi gặp mục tiêu ngoan cố thì mới giải quyết
Đồng chí Nhân hay nóng tính thì điểm xạ từng phát một
Vẫn giữ khẩu CKC mó máy quen tay rồi
Còn đồng chí Việt, đàn ông gì mà da trắng như vôi
Xử dụng tiểu liên AK xả từng băng dài là phải biết.
À, mà tôi nói trước
Lau chùi bảo quản vũ khí tử tế vào
Chứ ra chiến trường mà súng hóc thì có mà chết mất ngáp
Thôi, các đồng chí họp tiếp đi tôi phải sang tổ khác
Tiểu đội trưởng thở phào phủi đít đứng lên
Bàn tay như con cua bể dày mu chắc nịch
Cỏ dưới chỗ ngồi tiểu đội trưởng bật lên xanh ngơ ngác
Nhìn Nhân Dân Việt nở rạng nụ cười
Cười cũng là phát biểu rồi; thôi ngồi chơi cũng là ngồi họp
Đêm Yên Tử đen mềm tưởng thái ra ăn được
Phật Hoàng Trần Nhân Tông thinh không vỗ về
Đạo với đời vào năm tháng tái tê
Ở đây hương trầm trong kia khói súng.
Miền Nam trong mơ chân trời đứt cuống
Nhân sinh quan rụng hay là bom rơi...
Yên Tử rừng đêm ngời ngợp bời bời
Lịch sử lại thắt nút mà giờ ta phải cởi
Giải phóng miền Nam, Yên Tử thầm thĩ nói
Yên Tử đêm nay ngậm những tổ ba người
Có tổ Việt Dân Nhân trở mình trong hơi
Hơi thở thiền từ gốc rễ cây vào mạch máu não
Thấm vào da người nhuốm vào vải áo
Phải diệt tham sân si bằng cuộc chiến tranh này?
Thật vô lý
Thì vô lý trên đời đầy rẫy
Đêm beo béo rồi gió thì ngầy ngậy
Giấc ngủ thật ngon của những chàng chân son mình rỗi
Chiến tranh sai bảo gì thì sai đi.
Chương 2: Ta đi theo ánh lửa từ trái tim mình
(Lời một bài hát)
1. Không đề
Xuất phát!
Quân lệnh thét ra cùng tia nắng mặt trời mới tinh
Quân phục mới ruột tượng gạo mới cơ số đạn mới, tâm trạng mới
Vào cuộc chiến như đi tìm lẽ phải
Lẽ phải như thiếu nữ xinh đẹp bên đường nhìn đoàn quân đi
Lẽ phải ở đây à
Sao bảo ở trong kia?
Những xóm làng đi qua khoắn khỏa thắm thiết
Chân mây rền rền chân mây gây gấy sốt
“Ta đi theo ánh lửa từ trái tim mình”.
*
2. Lại không đề
Phủ Lý sau đêm bom ánh trăng trượt chua chua dưa khú
Tà vẹt đường ray nghe điếng lặng tiếng còi tàu mưng mủ
Khẩu súng sau vai phai ra mùi thép lạnh tanh tanh
Sau mờ nhạt tan hoang những nỗi buồn sấn đống
Ánh trăng nguột đi nằm chết dưới chân tường
Không được hậu đậu đâu đấy nhé hậu phương
Phải khéo léo mà sống với tang thương đổ nát
Nhân chợt thèm vợ và nhớ Hải Phòng sau lưng mê miết
Rất thích ngậm cái dái tai hồng hồng của nàng khi đứng bếp nấu cơm
Mùi cơm thơm và hơi vợ nồng nàn
Nuốt nước bọt nhịn vào, cắm mặt đi lên phía trước
Giọt mồ hôi trên trán Dân rất là then chốt
Xót mặn sắc rỏ xuống rọc đôi cơn buồn ngủ ra
Hai mắt mở choàng làm gì có ma
Trước sau là cánh mình hành quân rùng rục
Khẩu B40 mình mang hóa ra là cái ống phụt
Thế người ta mới bảo là súng ống, thảo nào
Cứ ỡm ờ như thể chiêm bao
Trên đầu mình có tóc cô hàng xóm
Đường vào Nam môi dày chân chai đi mắm bặm
Quê hương dần xa lúa má có mong về?
Dấn thân vào nơi bom đạn ê hề
Ừ nhỉ, không biết chiến tranh tựu trung là duy tâm hay là duy vật?
Thì nhất nguyên hay nhị nguyên lắm khi là phét lác
Này Việt này, bám vào hàng đừng rớt lại phía sau
Qua Phủ Lý rồi đi vào miền phủ định
Không để lũ xâm lăng kéo cờ lạ trên đầu
Miền Trung gió nóng thổi càu nhàu
Súng AK cũng ngoác nòng, nóng quá!
Từ thời tiết sang nóng ran... chính trị
Vật chất với tinh thần cùng vào cuộc chiến tranh
Miền Trung trung hiếu, miền Trung trung thành
Cái cậu Việt này đã bảo bám vào hàng đừng tụt hậu!
3. Không đề nữa
Nghệ Tĩnh mình ơi! giọng hát như lá cao dán vào buốt nhức
Mười cô gái thanh niên xung phong ngã ba Đồng Lộc mất rồi
Cấp số nhân sức vóc tuổi hai mươi
Lửa máu đuốc xương thắp ánh sáng mở đường tìm diệt cái ác
Cái ác từ văn minh còn cái thiện từ văn hóa mà, quả thực
Có lúc không phải đầu mình nghĩ mà lòng mình nghĩ
Mẹ trở dạ mà sinh ra thế kỷ
Nghệ Tĩnh mình ơi, mẹ ai hay mẹ ta như mẹ Suốt trong kia chèo đò
Vầng trán hay vòm trời trĩu nặng nỗi âu lo
Đừng chết nhá, con ơi đừng chết!
Mẹ không muốn làm mẹ anh hùng, chỉ muốn là mẹ của con thôi
Níu vào tay mẹ đứng lên làm người
Người Việt ở khu tư tề như rứa có chúng tôi
Mặt đường tựa lưng người, hơn thế tựa mặt người lấm láp
Cứ bước lên, trán chúng tôi đẩy bàn chân các anh về phía trước
Khu tư thắt ruột buốt lòng nhìn đoàn quân đi
Gái khu tư nghe giọng nói ngon ghê
Đêm qua mộng tinh mình quần nhau quần trong ướt nhượt
Hoàng hôn bom bi, ban mai rốc két
Trời ơi! Mưa rỏ dãi mà mây thì lởn vởn như đờm
Khu tư à, đến bao giờ mây trắng hóa thành cơm.
Ơ này, hình như có kẻ lạ trong mồm
Định nói lòng mình nhưng nói ra ý khác
Cái ý khác trong mồm quát nạt
Tưởng quát ai hóa ra nó quát mình.
Bỏ sự khác nhau đi mà đồng chí đồng hành
Muốn chiến thắng tức thị là phải muôn người như một
Đen, ngăm ngăm đen hay là trắng nhạt
Cũng là một thôi Dân Nhân Việt đây là một tổ ba người
Ý thức hệ nằm hóng mát trên môi
Quả lựu đạn bám vào thắt lưng ngó lên rủ đầu óc mình cùng làm trái nổ
Chết ư? Được thôi, ta sẽ hiến dâng cho cuộc chiến tranh một cái chết tưng bừng.
4. Vẫn không đề
Quảng Bình rưng rưng
Quê choa phát tiết
Lại bóng mẹ Suốt
Đưa quân chèo đò
Cát sáng choang à a
Hàng phi lao xanh chát
Gió dạt vào Bố Trạch
Lầm lì đoàn quân đi
Bom tọa độ chi li
Pháo kích dập hú họa
Từ hạm đội Hoa Kỳ
Nổ tung hoăng mồ mả
Lửa cháy nhà gái góa
Trai độc đinh tòng quân
ánh nắng cũng chai sần
Nước chảy như giật cục
Chân người như đóng cọc
Vệt nhìn như buộc giây
Người Quảng Bình áo dày
Người Quảng Bình cơm nặng
*
Cơm nặng áo dày góp vào cuộc chiến
Cổ cày vai bừa Dân ơi! được làm vua thua làm dân chứ không làm giặc
Dân đen vai u thịt bắp
Ớt cay muối mặn chai tay
Chiến là đánh nhau còn tranh là tranh nhau cái mạng sống này
Đất đá nhập nhòa hòa ý nghĩ cục mịch
Pháo sáng banh đêm ra ăn hiếp
Đêm của chúng tao, ngày cũng của chúng tao đếch phải của chúng mày
Trong kia đợi chúng tao chứ không mong chúng mày, nghe chửa?
Trời Quảng Bình tựa thép mài sáng ứa
Thợ cơ khí Nhân lên dốc xốc khẩu CKC nhìn vào hướng Nam
Cái nhìn vung lên thứ ánh sáng va quệt
Chiến tranh hay cỗ máy sản xuất ra cái chết
Madein USA chế tạo rất tinh vi
Cả tao vào trong này và vợ ở ngoài kia
Con người thành vật liệu thô để hóa sản phẩm tinh là cái chết?
Chỉ nghĩ thôi khỏi nói, mẹ kiếp
Bởi nói ra thì hết sức tục tằn.
Chưa tới chiến trường mà sống chết đã mong manh
Có tiểu đội dính bom giữa đường chẳng còn ai cả
Bài toán xác suất mà những cái chết kia như là kết quả
Chết chân thành chết hồn nhiên như thể
Chẳng khác nhau gì hy vọng với hy sinh
Cắn chặt môi rơi nước mắt ở Quảng Bình
Khẩu AK cơ số đạn chen chúc trong băng thúc vào ngực Việt
Việt chính trị, Việt quân sự, Việt văn, Việt triết
Việt chiến sĩ bộ binh tư tưởng ngang tầm ủy viên trung ương
Ghê gớm thay là dấu dép trên đường
In dấu ấn thời đại mình tham chiến
*
5. Binh trạm
Trường Sơn thâm nghiêm xanh rền rĩ chí thiết
Những tầng cây cao vút tối om
Nhét nút tiếng bom
Chùi lấp pháo sáng
Hôm qua ngủ mê thế nào thấy Trường Sơn cũng xin vào Đảng
Trường Sơn cho buộc tăng nằm võng ngủ đu đưa
Đêm nở phồng cho thành sọ nống ra
Trong ý nghĩ lổn nhổn những bình toong xanh tuya rông súng đạn...
Vừa đổi gác nghe lá khô vỡ dưới chân tự nhiên thấy thèm bánh rán
Ơ, đây là bãi khách vào chiến tranh chứ đâu phải chợ làng.
Phải bảo ban cả những thứ rất mong manh
Nấu ăn thì đào bếp như đùa cho khói lùa vào đất
Ta hiện diện nhưng mà ta bí mật
Duy vật thông tục à đang sống cũng là ma?
Trinh sát OV10 của Mỹ rê riết trên đầu tìm dấu vết chúng ta
Tiếng động cơ dai nhờn liếm láp
Hé lộ ra là chết sặc gạch
Rốc két và bom om đá cũng phải nhừ
Ý chí này với thịt xương kia
Đồng đội ơi! Phải ghì bện phải tựa nương cùng sống chết
Bên này cứng đầu bên kia chết tiệt
Văn hóa với với văn mình cắn vào mặt nhau
Binh trạm trưởng bảo rằng khi hành quân vào sâu
Dưới đất nhiều mìn zíp sát thương trên đầu có khí độc hóa chất
Binh trạm trưởng nói cứ như đang nhể gai, nặn nhọt
(Quái lạ, sao ông ấy rất giống sư thầy ở chùa làng quê)
Ùm ùm ùm ùm, ùm phản lực lại nôn ra
Tiếng bom ôm lấy mạng sườn lay chí mạng
Con muỗi cắm vòi hút máu ở tay mình vẫn không chịu bay đi
Tiền Trường Sơn có đây mà chửa biết mua gì
Đồng tiền này chả quan hệ gì với giá trị thặng dư trong chủ nghĩa Mác
Này, có khi vì chủ nghĩa Mác mà chúng mình ở đây...
Thôi Việt ơi đừng nghĩ chuyện trên mây
Dưới đất bãi khách này thằng Dân đang sốt rét
Nhân tắt cơn nhớ vợ đi nhường chăn cho nó đắp
Nằm trơ ra một thằng đực ngượng ngùng
Ơ kìa, trên nách cây cao có một cụm phong lan
Đẹp quá!
Đẹp đến mức há mồm ra và... muốn chết
Muốn đánh nhau ngay bây giờ, Mỹ ngụy vẫn đằng xa!
Binh trạm này hiểm nguy và đẹp não nùng hơn binh trạm đã qua
Mình tá túc dưới rừng cây săng lẻ
Đêm trước có người trượt chân rơi từ vách đá
Cái chết ất ơ không thể biết đâu tìm
Đắp mộ bạn trên môi mình bằng hơi thở gọi tên
Một cái tên lên hương giữa rừng cây lực lưỡng
Cửa rừng sáng và sang cây cối như mọc lên từ tưởng tượng
Tưởng tượng cũng khó nghĩ ra một nơi đẹp đến thế này
Dòng suối dưới kia véo von và điệu đà chảy về chốn ngất ngây
Khéo, khéo lại rơi xuống đấy thì chỉ có chết!
Nữ y tá binh trạm Trường Sơn ra tắm suối bị biệt kích bắt cóc
Đắng sót lọt vào xương dương mắt vỡ, ghê hồn
Em rồi sẽ ra sao! Ta thon thót bồn chồn
Em ơi! Ta ơi! Trường Sơn ơi! Ơi! Ơi! Ơi! Hỡi... !
Sấm chớp mưa rừng quài quẫy giẫy cơn đau chói lọi
Chân dẫm vào cơn đau đi mau lên nào
Lạc quan: B52 chưa chắc rải vào đội hình, có rải vào đội hình chưa chắc đã trúng
mình, có trúng mình chưa chắc đã chết, có chết chưa chắc đã chết hết
Mình còn người đánh nhau cho đến trận cuối cùng
Ánh lửa trái tim mình soi bàn chân cô gái giao liên
6. Giao liên
Đi theo em chân bước nhặt khoan
Vành mũ tai bèo xanh mát ruột
Giọt mồ hôi gian nan nao nuốt
Chảy ướt má em đẹp nhễ nhàng
Vệt đường mòn thon gọn rưng rưng
Cánh bướm bàng hoàng lòng suối cạn
Lá xanh ngầy ngậy vùng mê sảng
Khuôn mặt em mướt láng Trường Sơn
Đi theo em về miền máu xương
Nắng cửa rừng bừng lên sửng sốt
Đi theo em và thèm được... chết
Cho em, cho cuộc chiến tranh này
Theo em đường chỉ lòng bàn tay
Nuốt ánh mắt em vào số phận
Đá ven đường thôi trò bí ẩn
Né ra lấy chỗ chúng mình đi
Binh nhất Dân nguôi nhớ về quê
Thấy em giao liên đẹp nhất nước
Thèm... có nước giải em giải khát
Dân gian loan báo cái phi thường
Chiến sĩ Nhân nguội bớt cục cằn
Nhìn bờ vai giao liên ướt đẫm
Chợt thấy trong miệng mình mở sáng
Ngậm dịu dàng ngòn ngọt gái giao liên
Vào trong này xa cách trung ương
Đã có giao liên dẫn đường phía trước
Việt trí ngủ giật mình trí thức
Vào nhị nguyên sống chết cuộc này
Chương 3: Áp chiến
Đã thấy rờ rẫm trên trán mình những họa tiết chết chóc
Cả phân trong cơ thể chưa bài tiết ra cũng ém nhẹm rình chờ
Viên đạn đã lên nòng nằm yên lặng ngon ơ
Cái im lặng ra giá và bắt bí
Ngụy lý phải trả giá cao cho chân lý chứ còn gì
Thôi thôi, im lặng nào! Im lặng cả ở trong ý nghĩ
Chớ ồn ào đánh động sự rủi ro
Kìa, mũ sắt và quần áo rằn ri ẩn hiện như ma
Trời nắng gắt cũng không bằng nóng ruột
Hồn vía biến đi đâu chỉ thân xác sờ sờ
Ẩn sau tú ụ đêm những họng súng tò mò
(Có lúc toan mặc mẹ súng ống với đội hình lén đào ngũ về một miền yên ả)
Giật thột, phát hiện ra mình tiềm ẩn đớn hèn quèn láu cá
Ta để ra 15 phút khinh chính mình đấy nhé, nghe chưa !
Pháo nổ tóe loe rất ba chi khơ
Chỉ chết dân ít khi chết lính
Đây là cuộc hành binh “Lam Sơn 719”
Hoa Kỳ chi tiền Việt Nam hóa chiến tranh
Cái công thức quân bản xứ cộng hỏa lực Mỹ đã tanh bành
Đây là chuyện càng khôn ngoan lắm càng oan trái nhiều đấy nhé!
Rửa ráy qua loa, tắm táp chiếu lệ
Nhưng súng ống thì lau chùi rất kỹ,
Một làn đạn chíu qua thái dương Dân í hị
Thiết giáp phía bên kia chĩa súng vào mồm
Dân há ra rồi ngậm chặt nuốt im
Khẩu B40 trên vai mát tai bóng nháng
Quả đạn nháo nhào ào đi mê sảng
Thiết giáp nấc rậc lên bùm phụp lửa rùm ròa
Có đám mây từ nước Lào trôi qua
Gặp hơi nóng bốc lên mưa lắc rắc
Dân ngước lên! Ôi rõ là mát mặt.
Lại thương vợ cái đận chửa vượt mặt ngồi thở hồng hộc
Sắp đến ngày sinh con mà không dám nghỉ làm…!
Á à, lổn nhổn những mũ sắt chạy sau M113, gã cầm máy bộ đàm
Nhân riết một viên CKC từ căm thù? Không từ tình thương vợ
Cái đáng đổ ật ra sõng xoài lên nỗi nhớ
Vợ là cửa sinh còn ta ở đây là cửa tử
(Nhân là nhân (đạo) ư? Nhân chẳng nhận ra mình)
Ngoặc đơn trong ngoặc đơn pháo Mỹ dộng ình ình
Vòng cò súng ngoặc với ngón tay một cam kết chí chết
Ông Nguyễn Văn Thiệu ở đằng kia ông Lê Duẩn ở đằng khác
Hai ông trong đời thực chưa nhìn rõ mặt nhau bao giờ
Còn Nhân ta nhìn rõ người lính Việt Nam Cộng Hoà
Trước ánh mắt là đầu ruồi nòng súng của cơ khí chính xác!
Răng chính trị cứng, lưỡi chính trị mềm, chính trị dậy thì chính trị phát dục
Ý thức hệ Việt lúc này trô trố mắt, căng vòm nhãn áp
Dưới bầu trời chỉ còn địch và ta
Nói gì thì nói bằng họng súng khẩu AK
Xả cả băng dài tựa xuất tinh, cực sướng?
Bên này gãy xương bên kia rách bụng
Việt văn chương chữ nghĩa ném thia lia
Triết học khóc, triết học nghiến răng những khái niệm phạm trù dãy giụa
Cờ phía nọ cồn cào bay nôn mửa
Cờ phía này khuấy đảo ruột gan lên.
Phiến lá xanh vun một sắc ưu phiền
Mặt đất máu me mặt người phờ phạc
Mây nặng trĩu trôi như mủ vỡ ra nhề nhiệt
Khói nấu cơm cùng khói súng ngượng ngùng
Chương 4: Kịch chiến
Thời gian thành động tờ giống đực ở Tây Nguyên
Ngày 4 tháng 3 năm 1975 hộc lên những cục súc cục cằn
Mắt vón miệng nhè cây đè đất hất
Phong cảnh thành thảm cảnh với những đường đạn đi nguyệch ngoạc
Ngục ngoặc ngô nghê ngơ ngác ngỡ ngàng
Tức bàng quang vãi đái ra loá ngoá nỗi bàng hoàng
Thoảng mùi khai ở người vừa lao lên phía trước
Bỏ lại sau lưng vài lần chết hụt
Bỏ lại cả những cái tên riêng, chỉ còn hai cái tên chung nhất
Là thằng sống và thằng chết lúc này
Chết bằng chút không khí ở trong mồm thở nốt rồi thôi
Sống bằng mắt và ngón tay cứ thấy chỗ nào động đạy
Là bóp cò nổ súng
Triết học rất chua ngoa
Chính trị thì đáo để
Còn chiến tranh thì lại rất … mơ màng
Tất cả tan hoang vì chính nghĩa
Lòng người bên này bài xích bên kia
Còn nòng súng CKC của Nhân thì đang bắn tỉa
Cái thằng Dân đen kia, sao mặt cứ ngay ra như ngỗng ỉa
Bắn hết đạn rồi thì lùi về phía sau
(Để bọn ta còn sống nguyên một tổ ba người)
Ông tâm địa tâm thiên tâm hồn gì đấy: Việt ơi!
Đây là trận địa nghi binh
Trên thì đánh vờ, còn cánh lính chúng ta là đánh thật
Hút lực lượng địch vào PlâyKu
Phương pháp với âm mưu là thanh toán với nhau ở Buôn Ma Thuột
21 giờ ngày 16 tháng 3 quốc gia sa vào tròng mắt quáng gà
Đường số 7 rùng rục những bàn chân chạy về nơi chấm hết
“Di tản tuỳ nghi” thấy nước bọt trong mồm bốc lên mùi nước chết
Các ông trung ương múa tay trong hai túi quần
Bên chiến thuật nóng bừng bên chiếc lược nóng cháy
Việt cũng chẳng biết mình là ai lúc ấy
Mình đang tháo chạy hay đuổi theo đám lính Cộng Hoà
Nằm lại bên đường đứa đã thành ma
Chỉ vừa mới hỏi nhau: “Bình toong còn nước không? xin hớp”
Giày đinh xanh tuya AR 15 lưỡi lê mũ sắt…
Giọng người gãy vỡ bởi những câu chửi thề văng tục
Văng tục như phát biểu cuối cùng
Trước khi từ giã cõi trần gian
Thằng Dân đen ám khói lại càng đen
Được phong lên thượng sĩ là thoả mãn rồi
Chỉ thèm đàn bà ngủ đêm nghiến răng kèn kẹt
Thằng Nhân ngăm ngăm đen cũng thành đen
biết chả ai tin vẫn ngoác mồm nói phét
“Tao mà cưa em nào là em ấy đổ ngay,
Miền Nam quê tao có trái xoài tượng to gần bằng con lợn…”
Việt trắng thế giờ ngăm ngăm đen nắng gió phương Nam
Đang dạy văn học (làm người) lại bỏ (làm người) đi làm mãnh thú chiến tranh
… Và mũi kim tiêm nhói quắt
Bơm Nôvôcain giảm đau mau tỉnh ra
Nhận lấy mạng sống của mình
Ơ này! Ông Chiến bà tranh
Ông bà chiến tranh sinh ra ta và vứt ở đây này
(không phải mẹ cha ta,
Mẹ cha ta đẻ ra ta
Không phải ta lờ mờ mà là ta xác thực)
Việt ngất đi tím đen và tỉnh ra trắng toát
Trạm dã chiến quân y cửa rừng rưng rưng nắng thưa
Định chống hai tay ngồi dậy thì hoảng hốt túa rua
Lên chót vót tận đỉnh cao sửng sốt
Cánh tay trái biến đi đâu mất
Chẳng kêu lãnh đạo, không kêu trung ương mà thuận miệng kêu trời!
Cánh tay ơi! Cánh tay ời
Đã cầm đi mất một thời của ta
Chiến tranh chơi cuộc ú oà
Trước ta thế nọ giờ ta thế này
Nằm thở dài… thôi khỏi tiếc cánh tay!
Chỉ tiếc cái nhẫn bạc bạn tình trao vào ngón thương bên trái
Cánh tay mảnh bom phạt đứt dọc đường
Cuộc chia tay nhá nhay cắn rứt
Những bài giảng văn Việt dạy trước đây nghĩ lại thật buồn cười
Cánh tay rơi vào cuối thế kỷ 20
Là chi tiết của chủ nghĩa hiện thực
Chi tiết ấy như con mẹ hàng lươn mất hút
Chỉ Việt với Việt thôi mà vô cùng phiền trược
Chỉ mình nói với mình thôi đã khác giọng đi rồi
… Tổ ba người giờ còn có hai người
Nhân ngăm ngăm với Dân đen thân thiết của tôi ơi!
Đừng chết nhé, xin các người đừng chết
Tôi đã quăng một cánh tay vào hàm răng của cuộc chiến tranh rồi
Nhân Dân giờ ở đâu trong chiến cuộc tơi bời
Trộn Nhân Dân vào cuộc tàn khốc
Thương Dân đen mặt mày ngờ nghệt
Trách thằng Nhân ngăm ngăm cục tính lại thương người
Mùi ête và thuốc sát trùng chả làm sạch được ý nghĩ của tôi
Ai chết thì chết chứ Nhân Dân đừng chết
Bóng râm cửa rừng đẹp quái đẹp ác
Những thương binh mất chân cụt tay mù mắt…
Mà cửa rừng bóng râm đẹp đến thất thần
Cô y tá da hồng tràn ra ngoài áo quần
Thơm chìm bịm cái mùi thơm cơ thể
Tiếng chim hót ví von gọn thon lọt vào xương tuỷ
Mặc chiến tranh thả phanh thô bỉ
Thô bỉ ngày càng tốn sức dụng công hơn
Chứ mấy ai quan tâm đến cái đẹp khẽ khàng!
Chương 5: Tử chiến
Ngoác
Roạc
Nổ bầm
Chết nhịm
Da ngày bong tróc
Vành đai Sài Gòn dòn rụm
Lai Khê Đồng Dù Tân An Biên Hoà…
Những địa danh quyệt qua tai khét lẹt
Mũ sắt đọng máu người dấp dênh bên chân
Ai gục xuống giữa đường
Bánh xích xe tăng ngúc ngắc tần ngần
Rồi giật nghiến lên thân người không biết còn sống hay đã chết
Văng ra từ đâu những vỡ nát buông tuồng đang tản nhiệt
Vài hạt mưa rơi vào mảnh bom bốc hơi xèo xèo
Đưa mép quơ một hớp gió nhạt phèo
Máu đọng cục ở bắp chân
Dân chạy theo Nhân dục dà dục dặc
Những ngôi nhà mái mím cửa chịt
Một con chó lạc sủa mắng chiến xa
Máy bay gào như nước sôi đổ ra
Nòng pháo nhòm dọc sống lưng lạnh ngắt
Trung liên RBD rấc lên cười sằng sặc
(Giá có Việt ở đây, nó xả AK tế nhị hơn nhiều)
Tá hoả nghe những miệng súng nói điêu
Sự thật chết như là…chưa chết
Bên kia 240 nghìn quân
Bên này 280 ngàn quân
Quân số quấn quanh thắt lưng trung ương
Quân số nai nịt tướng lĩnh chắc bụng chắc dạ
Cửa vào nội đô đập vào trán lính lạ
Những ngã bảy ngã ba xước ngược lên cằm
Khói đen nhoà những ánh mắt dao găm
Đạn như nhổ bọt vào mặt nhau
Nước dãi thành máu chảy xuống ngực nhàu
Dở sống dở chết
Tí chết
Chết
Một li một zem rủi may
Pháo dần
Đạn quyét
Sác xuất sống còn như những lưỡi dao lam lạng lách
Rạch hồn vía ra khỏi thịt da
Sắt thép đảo điên dân chủ cộng hoà
Khói nôn lửa mửa
Chiến xa hằn học bánh xe di mặt đường ứa nhựa
Răng ngổn ngang trong mồm
Trên chốt điểm cờ ưỡn ẹo bay van vỉ dỗi hờn
Chính nghĩa chính ngung gì mà ác thế!
Cờ nọ cờ kia cũng bay cùng một gió
Hà cớ gì lại chia phe đánh nhau
Thôi im đi! Đừng có càu nhàu
Cái thằng Nhân đầy đầu tư tưởng xét nại (lại)
Dân đen quát lên văng cả nước dãi
Đưa quả đạn B40 lên cho tao!
Nhân Dân níu vào nhau ngã dúi xuống bờ rào
Máu bắp chân Dân khô bong ra như rỉ sắt
Không có thời gian để bã bời mệt nhọc
Níu vào sự hoảng hốt của mình
Mà ngoi lên
Ồ để kháng khá gần và tiếng súng nghe quen
Ầy a! M6-30 đại liên Mỹ
Cánh lính Bắc gọi nó là mõm quỷ
Đừng đùa với cơ khí sát thương tỉa tót của Hoa Kỳ
Nhân xót thương Dân trong bom đạn ê hề
Cố tha đôi giầy nhặt bên đường đến lúc xỏ vào chân thì quá chật!
Vô lý ầm ầm, vô lý thật lực
Trẻ con dại đánh nhau đã đành
Người lớn khôn rồi cũng lại đánh nhau!!!
Pàu pàu pàu, pàu pàu
Đáng nhẽ phải pằng pằng pằng pằng pằng
Mẹ kiếp, nổ kiểu Mỹ có khác
Nhân Dân núp sau mô đất con che mông thì hở ngực
Đơn vị chết đã nhiều trống vắng tận ruột gan
Qua sợ hãi rồi đến chếnh choáng ương gàn
Cái chỗ ngứa sau lưng giá trúng đạn thì hay biết mấy (?)
Nỗi đau buốt từ vết thương lớn nhanh như thổi
Dũng cảm cùng liều lĩnh cứng hàm
Tê dại cả chân răng
Thèm cắn vào vú đàn bà ngay từ tuổi mười lăm
Giờ là ổ đề kháng lùm lùm mê cuồng chí mạng
Phẩy con kiến từ đâu tần ngần bò ngang trán
Dân áp B40 vào bắp chân đau
Nhắm mắt vỡ đầu
Đứng sựng lên
Chớp choáng đười ươi tươi muốt
Lửa béo mầm nần nẫn nhoả phình lên
Nhân ôm lấy Dân nuốt chửng những cục cằn
Không biết nó xối quả B40 khi còn sống hay khi đã chết
Chương 6: Sắc phong
Mảnh tường vỡ mở chân trời tê dệt
Hồn người đi bỏ lại xác bên đường
Về hướng nào tìm hơi hướng quê hương?
Từ chiến sĩ Dân thăng lên liệt sĩ!
Chương 7: Ám thoại
Sài Gòn bung xoã
30/4/1975 dâng lên ngang cằm
Hớn hở háo hê hãi hùng hổn hển
Giọng Bắc giọng Nam bá quàng rịn ứa
Chính trị nạ dòng hồi xuân diêm dúa
Sài Gòn tân văn phồn hoa dạ thưa
Không gian dãn ra muốn phả cơn gió mát
Bằng cờ đỏ sao vàng bằng râu Hồ Chí Minh
Cũng nghe phập phều xô đẩy dưới chân
Sóng di tản vỗ vào lưng số phận
Gió xoa vuốt những lằn ranh tanh máu
Cười vui rạn vỡ...
Có cái chết còn tươi nguyên
Mà đã rơi ra ngoài trí nhớ
Vỏ ưu tư vải liệm với quan tài
Bóc ra thì sự thật cuối cùng vẫn là người
Lịch sử là xoá sổ và ghi sổ
Đây là người lính Việt Nam Cộng Hoà tự sát vì danh dự
Cái tên đọc lên như muốn bá vai ai:
Huỳnh Quang Nhơn
Chính trị là những cái khuôn đổ những tâm hồn
Đông cứng lại định hình xầm mặt quát
Trong tiếng nói có rất nhiều va đập
Những cuộc chiến tranh thai nghén trong mồm
Cuống nhau ăn lên những bán cầu đại não
Triết học thành con ở
Nguấy bột và nấu cháo
Nhồi cho cuộc chiến phổng phao
Ý chí luận rồi vũ khí luận
Mong chế biến trái tim thành lựu đạn
Đem những nụ cười phơi khô trên giác mạc tuyên truyền
Hồn vía bơ vơ
Lê Văn Dân
Với Huỳnh Quang Nhơn
Vứt lại thân thể ở xó xỉnh nào
Thoát xác thành linh ẩn dịu dàng hương khói
Nghe thơm thơm giọng nói
Những âm hình phong quang:
- Tôi là Lê Văn Dân
Tôi chết như nhận phần
Sợ mình không được chết
- Thế gọi là hy sinh
Mình là Huỳnh Quang Nhơn
Mình là kẻ tự sát
Nhơn (Nhân) Dân tâm sự với nhau như gói bánh buộc lạt
Như gạo mới cá tươi trong một tiếng nói khác
Mà chả cần thực phẩm cũng nên
Ngay giọng nói đã thấy ngon
Giọng nói như là ăn được
Lê Văn Dân:
Sài Gòn đẹp ơi là đẹp
Mình vào tận đây đánh nhau
Anh thấy thế nào anh nhỉ?
Chứ tôi thấy nó... thế nào?
Bên thì phải cộng sản vào
Bên thì tư hữu bằng được
Có khi từ chuyện tào lao
Mà rồi thành ra chiến cuộc
Thôi thì nước nhà thống nhất
Cũng nên lấy thế làm vui
Đành lòng người Nam kẻ Bắc
Cùng nhau chết dập chết vùi
Huỳnh Quang Nhơn:
Chúng ta như những con mồi
Lịch sử tiêu hoá phần xác
Còn phần hồn thì bỏ mặc
Ăn được hồn đã ăn luôn
Chiến tranh thốc cơn buồn nôn
Oẹ ra những ý thức hệ
Chúng ta nôn nao nhớ mẹ
Lại đi tìm cửa đầu thai
Gói vào thế kỷ hai mươi
Mở ra thế kỷ hai mốt
Mong thời gian khoan tính đực
Đàn ông là chồng... chiến tranh
Lê Văn Dân:
Đấy rồi còn tôi còn anh
(Dẫu chỉ là hồn là vía)
Nhiều người thích làm tướng tá
Thế thì vẫn còn đánh nhau
Vẫn còn súng đạn càu nhàu
Đâu đó nện nhau chí tử
Dân dã thì rên ư ử
Quan lại tranh nhau tự hào
Tự hào tự xu gì đấy
Tiền rời mệnh giá không cao
Tôi liệt sĩ anh tử sỹ
Chết rồi mới thấy thương nhau!
Huỳnh Quang Nhơn:
Hồn ta giờ thấy đồng bào
Thắm thiết hơn là đồng chí
Đồng chí lạnh như kim khí
Đồng bào ấm tựa bóng cây
Nước ta thì hay học đòi
Nước Tàu vừa gian vừa hiểm
Nước Mỹ thì chỉ thực dụng
Mình nói năng như tấu hài
Chỉ thương những người vẫn còn sống thôi
Xô dạt vào vùng nửa kia nửa nọ
Chữa bệnh đau tim bằng xoa dầu gió!
Nghĩ vẩn vơ thành tư tưởng cơ à...?
Gói Sài Gòn vào chiếc khăn mùi xoa
Hà Nội trương nở như chiếc bánh phồng
Mà nhân là loa truyền thanh công cộng
Da dẻ nứt rạn lấm tấm mụn đầu đinh chiến thắng
Chẳng hơi đâu nghe hai linh hồn lính ám thoại ấp iu
Giường chiếu trộn những chàng Kim vào với những cô Kiều
Tiếng rên rỉ duỗi ra í a phờ phạc...
Dân gian thiếp vàng vào giấc mơ phồn thực
Có lá cờ đỏ sao vàng ở trên (phía Bắc)
Ba vạch cũng vàng ở dưới (phía Nam)
Mà sao lá cờ cứ bay trong ruột gan
Tỉnh dậy thấy một ta ở trong ta lạ hoắc
... Hoá ra là ta thật đấy chứ ta nào?
Cái tổ ba người:
Dân chết, Việt mất cánh tay, Nhân nhiễm chất độc da cam
Cơ chể rụng rời
Cuối những năm 90 (thế kỷ 20)
Lạm phát mấy trăm phần trăm. Thiếu thốn
Mang cả ý nghĩ ra làm thức ăn
Có những hôm chẳng biết làm chi
Đi lơ vơ ra phố tìm tiền
Trong bụng đói có lời ru phát chẩn
Lời ru tạm bợ cho đỡ đói lòng:
À ơi!
Văn hoá, chính trị, tiền nong
Ba con cùng béo vặt lông con nào
Vặt lông chính trị cho tao
Tiền nong, văn hoá chi vào nồi canh
Nhếu nháo tự ru
Cho mặt đỡ héo
Cho da đỡ xanh
Cho lòng nhủ lòng chỉ làm dân chứ không làm giặc.
Viết đến đây thì tắc
Thôi không cố làm gì
Tắc thì viết sang chương khác
Chương cuối: Gọi khẽ
Nghĩ đến độ mở của vũ trụ mà ta lạnh gáy
Nghĩ đến độ duỗi của thời gian làm ta câm mồm
Lạnh gáy câm mồm là khoa học tự nhiên hay khoa học x• hội nhân văn
Vũ trụ là bãi cát thì trái đất chỉ là hạt cát
Một thời kỳ chảy xiết hay ù lì chưa đủ cho một tiếng thở dài của dòng thời gian.
Ai kia, sao đột nhiên tự vả vào mặt mình
Hoá ra là muỗi đốt!
Cứ tưởng là hối hận mà phủ nhận bản thân
Thì ra là đấu tranh với... muỗi (?)
Việc ấy từng xảy ra trong không gian, thời gian
“Ta là ai” câu hỏi ấy đã nhàm
Ai là ta? Hỏi một câu lộn ngược
Và thấy rất nhiều ai ở trong gan ruột
Không phải là thức ăn đâu
Ăn làm sao nổi ngần ấy mạng người
Có khi là ai đang xâm chiếm ta thôi
Ta đã dành nhiều thời gian sống để làm người khác
Người khác thích văn chương
Người khác mê triết học
Đâu có phải là ta
Ta thật ra chỉ bòn mót trên mặt đất này để kiếm ăn thôi
Tâm lý muốn tung hê còn sinh lý thì mơ tìm cái lạ
Mà trái đất thì trời ơi
Nó cũ quá rồi!!!
Cả chiến tranh thì cũng cũ quá rồi
Vậy mà nhiều khi không thoát được. Trời ơi!
Nước giải trẻ con giải được khối sự đời
Quên bất cập bất công đi, thay quần cho nó
Cù nó cười vãi rắm ra, hỏi cái gì thế hả
Nó bảo: Cứt kêu đấy,
Giật cả mình!
Kiến trúc thường tầng chống gậy
Đi ra khỏi hộp sọ rồi, không biết đi đâu
Mặt trời nắng choá lên như là quát tháo
Những ý nghĩ loanh quanh lại trở lại trong đầu!
Internet là manh nha hệ thần kinh một đất nước toàn cầu
Rồi sẽ có ông kiểu như chủ tịch uỷ ban hành chính thế giới
Đang biến đổi gien để sinh ra một loài ruồi mới
Ruồi chính trị
Hay triết học
Lại bâu đậu vào những nỗi trông mong, đợi chờ
Chờ đợi tiêu hoá những gì từng đã xảy ra
Để lại đợi chờ... Vợ gọi ra ăn cơm
Nghĩ nốt chuyện giời ơi rồi vào mâm bê bát
Mùi thức ăn rất là bảo thủ
Như ta đang nhai chính ta trong mồm
Quen thói cán bộ mà
Có đi tu lại lấy pháp danh là Thích Tăng Lương
Phật sẽ mỉm cười
Nụ cười hoa sen thắp đèn trong máu
Sáng và ngân nga như chuông chùa
Sáng và ăn được như hạt gạo
Ánh mắt người tử tế vẫn lau dọn quét tước ruột gan mình
Bài tiết ra một khuôn mặt khát danh, nói năng xiên vạy
Hoa sen ơi hoa sen
Xin cúi lạy
Xin hoa sen thơm sáng tối tăm này.
2012 - 2014