Diễn đàn Câu lạc bộ Văn đoàn Độc lập Việt Nam: Văn tế thập loại phê bình*

Danh ngôn

Trong mọi cộng đồng, chúng ta cần một nhóm thiên thần gây rối.

We need, in every community, a group of angelic troublemakers.

(Bayard Rustin – trích bài phát biểu tại New York City 1963)

Trong mọi trường hợp, chắc chắn rằng sự thiếu hiểu biết, đi kèm với quyền lực, là kẻ thù tàn bạo nhất có thể có của công lý.

It is certain, in any case, that ignorance, allied with power, is the most ferocious enemy justice can have.

(James Baldwin - No Name in the Street 1972)

Các cuộc cách mạng và các cá nhân có thể bị giết hại, nhưng bạn không thể giết chết các ý tưởng.

While revolutionaries and individuals can be murdered, you cannot kill ideas.

(Thomas Sankara, một tuần trước khi bị ám sát, 1987)

Không có cảm giác nào cô đơn hơn việc bị chính đất nước mình trục xuất.

There's not a more lonely feeling than to be banished by my own country.

(Kiyo Sato – Kiyo’s Story 2009)

Văn tế thập loại phê bình*

Nguyễn Duy

Tiết tháng Bảy mưa dầm sùi sụt**

(Nguyễn Du)

Ủa tôi nay sức cùng lực kiệt

Các loại chi tê liệt cả rồi

May còn tí chút tàn hơi

Dướn lòng hổn hển đôi lời ruột gan

Làng văn ta đã làm hết sức

Trời cho cao đến mức ấy rồi

Không cao hơn được đành thôi

Cầu mong chớ để lần hồi thấp hơn.

Xưa nay việc văn chương đã khó

Sự bình văn còn khó bội phần

Mắt xanh là mắt có thần

Có tài có đức có tâm mới thành

Bình – không phải phê bình loạn xạ

Nơi con phe lang chạ chen vào

Hàng tôm hàng cá ồn ào

Người nách thước kẻ tay dao tung hoành.

Có trường phái phê bình Móc Máy

Xáy bùn như cua cáy đào hang

Gian thương nâng giá dìm hàng

Giả trang, rạch mặt la làng, động kinh...

Có trường phái phê bình Ú Ớ

Lý sự cùn dạy dỗ lông nhông

Khen chê uốn éo lòng thòng

Xem đi soi lại vẫn không có gì.

Có trường phái rất chi Siêu Quậy

Nước hồ trong sục khuấy đục chơi

Dở người dở ngợm dở hơi

Hỏa mù gây rối lôi thôi giải sầu.

Có trường phái chuyên sâu Chọc Ngoáy

Châm người này và kháy người kia

Loe nhoe thọc gậy bánh xe

Loăng quăng ném đá lia chia đỡ buồn.

Có trường phái chủ trương Bôi Bác

Kim chỉ nam là trát nhọ nồi

Đỉnh cao là học thuyết Bôi

Bôi đen bôi đỏ bôi vôi cửa đình

Có trường phái phê bình Nham Hiểm

Tố người lành chỉ điểm người ngay

Luyện công ném đá giấu tay

Nhâng nhâng mặt dạn mày dày nghênh ngang

Anh Chí chửi cả làng Vũ Đại

Dân làng ai cũng ngại dây vào

Mặc cho thỏa sức gầm gào

Vẫn e anh nhoáy một dao thình lình

Có trường phái phê bình Phù Thịnh

Chọn nâng bi xu nịnh làm nghề

Kệ cho tai tiếng ê chề

Nhờn môi xôi thịt phủ phê cũng đành

Có trường phái phê bình Sát Thát

Vu cáo và ám sát như không

Áo cà sa rất nâu sồng

Dao găm súng lục lận trong lưng quần

Có trường phái thằn lằn Lươn Lẹo

Lưỡi không xương lắt léo khôn cùng

Quay xe, tráo trở, gian hùng

Sớm đầu tối đánh lung tung lộn phèo.

Có trường phái quái chiêu Sân Hận

Định hướng chuyên ngậm bẩn phun người

Eo ôi miệng lưỡi tanh hôi

Ấy là cửa ngõ hồn người hôi tanh

Phàm chủng loại phê bình Tà Giáo

Hãy chung tay diệt bạo trừ gian

Cầm cân nảy mực đàng hoàng

Cho văn chương Việt ngày càng Đẹp hơn...

Thy sĩ Ủa

Rằm tháng Bảy - Ất Tỵ

(6.9.2025)

---------

*Thập loại phê bình thời mắc dịch (tạm tuyển):

Móc Máy
Ú Ớ
Siêu Quậy
Chọc Ngoáy
Bôi Bác
Nham Hiểm
Phù Thịnh
Sát Thát
Lươn Lẹo
Sân Hận

**Văn tế thập loại chúng sinh

Danh ngôn

Ban Biên tập

Tra cứu theo tên tác giả

Văn tế thập loại phê bình*