Lê Học Lãnh Vân

Đây chỉ là phiếm luận từ buổi nhậu đầu đường xó chợ,

xin các nhà Kiều học bỏ quá cho!

Từ Hải và Thúy Kiều gặp nhau khi anh, chị trong hoàn cảnh nào?
Thúy Kiều là cô gái làng chơi từng trải, sành sỏi, đã trải bảy tám năm qua hai động “bán phấn buôn hương” mà người đời nay gọi thô tục là động đĩ. Đã giựt Thúc sinh khỏi tay Thúc ông, Hoạn thư. Đã bị đày đọa thân tôi đòi, đã đánh cắp chuông vàng khánh bạc trốn đi thân gái dặm trường. Thúy Kiều bấy giờ trong hoàn cảnh bi đát, bị “phường bán thịt, tay buôn người” vùi xuống bùn đen mấy lần.

Đang trong khoảnh đời đen đủi đó, làn “gió mát trăng thanh” đưa “khách biên đình” tới nộp mạng...

Vừa gặp nhau, nói lời đầu tiên...

“Từ rằng tâm phúc tương cờ
Phải người trăng gió vật vờ hay sao
Bấy lâu nghe tiếng má đào
Mắt xanh chẳng để ai vào, có không?”
Vào động tìm gái mà nói như Từ thực là... ngớ ngẩn. Hoàn toàn không muốn tìm “trăng gió vật vờ” thì không ai vào lầu xanh cả! Cứ cư xử bình thường như khách tìm hoa đi, rồi trong khi thân mật sẽ tìm hiểu sâu hơn không được sao? Vừa có thì giờ quan sát, vừa cẩn thận tránh sa chân xuống hố. Sao có thể vội vã tin vào gái đang hành nghề trong động?

Cho nên, người viết bài này cười tủm tỉm hình dung một anh Từ Hải giang hồ du côn mà non nớt trước Thúy Kiều. Trong bất kỳ cuộc buôn bán, thăm dò nào, người từng trải hơn là người để cho đối phương nói trước. Em Thúy Kiều đâu vội nói, để nghe anh Từ cái đã. Và ta nghe Từ nói tiếp,
“Một đời được mấy anh hùng
Bỏ chi cá chậu chim lồng mà chơi”
Kiều đã phần nào hiểu anh chàng đứng trước mình, hào hiệp, háo thắng, khuếch khoác, thiếu sâu sắc, cảm tính, dễ tin người nên có thể bị dẫn dắt...
Em Kiều bèn khép nép...
“Chút riêng chọn thử đá vàng
Biết đâu mà gởi can tràng vào đâu”
Em Kiều đánh trúng trúng tâm lý Từ Hải, kẻ đã thốt lên, “Một đời được mấy anh hùng / Bỏ chi cá chậu chim lồng mà chơi!”. Câu nói của Từ rõ ràng ngụ ý ta chính là anh hùng giữa bầy cá chậu chim lồng đây. Cho nên Kiều trả lời, vâng, thiếp cũng đang đánh giá xem ai là anh hùng thật để mà trao gởi tấm lòng với ẩn ý chàng đúng là trang hào kiệt thiếp mong chờ. Chao ôi, câu nói mơn man lòng kẻ “giang hồ quen thú vẫy vùng”!
Được em gái đẹp hiểu và ca ngợi, Từ cao hứng tới trời, ta có thể hình dung Từ xăng tay áo, ha hả cười, vỗ ngực,
“Lại đây xem thử cho gần
Phỏng tin được một vài phần hay không”
Kiều dư sức thấy được anh chàng giang hồ Từ Hải ôm mộng quậy đục non sông nhưng hiện chưa gặp thời, đang nóng lòng muốn cho người đời biết tên tuổi, số má của mình. Em Kiều mừng húm, nhẹ nhàng bồi thêm đòn kết thúc,
“Thưa rằng lượng cả bao dong
Tấn Dương được thấy mây rồng có phen”
Thưa ngài, thiếp thấy trước, ngài sẽ là một chủ công anh hùng...
và,
“Rộng thương cỏ nội hoa hèn,
Tấm thân bèo bọt dám phiền mai sau”
Khi ngài lên ngôi cửu ngũ, xin nhớ phận bèo bọt của kẻ chỉ là cỏ nội hoa hèn dưới bóng cả quân vương...
Quá đủ để Từ
“Nghe lời vừa ý gật đầu,
Cười rằng tri kỷ trước sau mấy người”
và cam kết,
“Muôn chung nghìn tứ cũng là có nhau”!
Có những nhà phê bình cho rằng đoạn thơ trên cực tả cảnh anh hùng gặp giai nhân, tri kỷ gặp tri kỷ giữa trần ai!
Các vị bình văn ơi, có bao giờ các vị nghe những người bạt mạng ngồi giữa hẻm khuya, tay cầm xương gà tay cầm ly đế “quốc lủi” nói chuyện trời thật cao đất thật sâu? Nhà thơ Cao Tần, sau khi “dọn tinh thần cưa nhẹ đỡ ba chai”, chẳng đã hét lên đầy hào khí “Sẽ có lúc rừng sâu bừng chuyển động / Những hùm thiêng cựa móng thét rung trời” để sáng hôm sau bừng tỉnh giấc “thấy chiến trường la liệt xác anh em” trên bàn nhậu? Ấy chỉ là lời nói của những người không tự kiểm soát mình, hay tự vuốt ve giấc mơ đời chưa/không thành của mình!
Với tôi, Từ chẳng phải anh hùng, chỉ là một hảo hán nhiều tính cách Lương Sơn Bạc. Anh hùng không thể nghe Thúy Kiều xúi mà “nghiêm binh tuyển tuớng”, tung đại binh “ba quân chỉ ngọn cờ đào” chỉ để bắt mấy tay nhãi nhép Bạc Hạnh, Bạc bà, Tú bà, Sở khanh, Mã giám sinh. Anh hùng không thể tàn hại muôn người vì ẩn ức của riêng mình! Và, tính cách anh hùng, tài trí anh hùng, trách nhiệm anh hùng không thể chết đứng một cách rất không đáng như thế...
Chỉ cần ngó vào cuộc gặp đầu tiên giữa Từ Hải và Thúy Kiều, ta có thể thấy tính cách bốc đồng, cảm tính của Từ Hải trước Thúy Kiều sành sỏi. Cuộc gặp ấy có phải là tri kỷ gặp tri kỷ? Cũng có thể, vì hai người hiểu nhau, thấy giá trị của nhau. Diễn tả một cách thực tế hơn thì, theo tôi, chỉ là Thúy Kiều đánh giá Từ Hải có thể cứu mình thoát khỏi phần số đang bị đời đạp dưới đáy bùn đen. Cuộc gặp gỡ quá hên với Thúy Kiều. Là cô gái thông minh lại sành sỏi, nàng quyết tâm bắt cóc Từ, không để vuột cơ hội.
Từ dễ dàng vướng tấm lưới chỉ sau vài lần Kiều tung ra! “Đàn bà dễ có mấy tay”!

Nhìn lần vướng lưới đầu tiên, ta không ngạc nhiên vì lần vướng lưới chung cuộc của Từ...

Ngày 22 tháng 11 năm 2012