Danh ngôn
Trong mọi cộng đồng, chúng ta cần một nhóm thiên thần gây rối.
We need, in every community, a group of angelic troublemakers.
(Bayard Rustin – trích bài phát biểu tại New York City 1963)
Trong mọi trường hợp, chắc chắn rằng sự thiếu hiểu biết, đi kèm với quyền lực, là kẻ thù tàn bạo nhất có thể có của công lý.
It is certain, in any case, that ignorance, allied with power, is the most ferocious enemy justice can have.
(James Baldwin - No Name in the Street 1972)
Các cuộc cách mạng và các cá nhân có thể bị giết hại, nhưng bạn không thể giết chết các ý tưởng.
While revolutionaries and individuals can be murdered, you cannot kill ideas.
(Thomas Sankara, một tuần trước khi bị ám sát, 1987)
Không có cảm giác nào cô đơn hơn việc bị chính đất nước mình trục xuất.
There's not a more lonely feeling than to be banished by my own country.
(Kiyo Sato – Kiyo’s Story 2009)
Ban Biên tập
Địa chỉ liên lạc:
1. Thơ
tho.vanviet.vd@gmail.com
2. Văn
vanviet.van14@gmail.com
3. Nghiên cứu Phê Bình
vanviet.ncpb@gmail.com
4. Vấn đề hôm nay
vanviet.vdhn1@gmail.com
5. Thư bạn đọc
vanviet.tbd14@gmail.com
6. Tư liệu
vanviet.tulieu@gmail.com
7. Văn học Miền Nam 54-75
vanhocmiennam5475@gmail.com
Tra cứu theo tên tác giả
- A. A. Fadeev
- A. Puskin
- A. T.
- Abdulrazak Gurnah
- Abraham F. Lowenthal
- Ace Le
- Ace Lê
- Adam Gopnik
- Adonis
- Adrian Horton
- Agi Mishol
- Ajar
- Akiko Miki
- Alain Guillemin
- Alan Phan
- Alăng Văn Gáo
- Alăng Văn Giáo
- Aldous Huxley
- Aleksandr Griboedov
- Alesandr Blok
- Alex Marshall
- Alex Smith
- Alex Thai
- Alex-Thái Đình Võ
- Alexander Fadeev
- Alexander Solzhenitsyn
- Alexandra Alter
- Alexandre FERON
- Alice Munro
- Alina Lesik
- Alison Flood
- Allen Ginsberg
- Amanda Gorman
- Amartya Sen
- Amelia Glaser
- Amos Oz
- An Nam
- Anatole France
- Anatoly Gavrilov
- Anders Olsson
- André Breton
- André Menras
- André Menras – Hồ Cương Quyết
- André Menras Hồ Cương Quyết
- Andrea Hoa Pham
- Andrea Kendall-Taylor
- Andreas Fulda
- Andreas Wimmer
- Andrew Postman
- Andy Cao
- Anh Anh
- Anh Hồng
- Anh Hồng (nhà thơ)
- Ánh Liên
- Anh Nhi
- Anh Văn
- Anika Zeller
- Anna Akhmatova
- Anna Maria Bracale Ceruti
- Anna Mitchell
- Anne Carson
- Anne Hébert
- Anne Henochowicz
- Annie Ernaux
- António Jacinto
- Antôn Nguyễn Trường Thăng
- Archimedes L.A. Patti
- Arlette Quỳnh Anh Trần
- Arnold Schwarzenegger
- Arthur Koestler
- Arty Abel
- Arvind Subramanian
- Augustina
- Aurélie Coulon
- Aurelien Breeden
- Ba Sàm
- Bá Thụ Đàm
- Bạch Cúc
- Bạch Hoàn
- Bách Mỵ
- Bách Thân
- Bạch X. Phẻ
- Bạch Xuân Phẻ
- Bakhtin
- Ban Mai
- Bàn Văn Thòn
- Ban Vận động Văn đoàn Độc lập Việt Nam
- Bảo Huân
- Bảo La
- Bảo Nhi Lê
- Bảo Ninh
- Bảo Phác
- Bão Vũ
- Barbara Demick
- Bashô
- Batrioldman
- Bauxite Việt Nam
- Bắc Đảo
- Bắc Phong
- Bằng Việt
- BB Ngô
- Bei Dao
- Benjamin Péret
- Benjamin Ramm
- Bertolt Brecht
- Bertrand Russell
- Bettina Rheims
- Bích Ngân
- Biếm họa
- Biên Cương
- Biệt Hiệu
- Bilahari Kausikan
- Billy Collins
- Bình Nguyên Lộc
- Brahma Chellaney
- Branko Milanovic
- Brett Reilly
- Brian Pascus
- Brian Wu
- Brice Pedroletti
- Brodsky
- Bryan
- Bùi An
- Bùi Bảo Trúc
- Bùi Bích Hà
- Bùi Chát
- Bùi Chí Trung
- Bùi Chí Vinh
- Bùi Công Thuấn
- Bùi Công Trực
- Bùi Đức Lại
- Bùi Giáng
- Bùi Hải Quảng
- Bùi Hoàng Tám
- Bùi Hoằng Vị
- Bùi Huệ Chi
- Bui Huy Hoi Bui
- Bùi Mai Hạnh
- Bùi Mạnh Hùng
- Bùi Mẫn Hân
- Bùi Minh Quốc
- Bùi Ngọc Tấn
- Bùi Quang Thắng
- Bùi Suối Hoa
- Bùi Thanh Hiếu
- Bùi Thanh Phương
- Bùi Thanh Tuấn
- Bùi Thụy Băng
- Bùi Tiến An
- Bùi Trân Phượng
- Bùi Trọng Hiền
- Bùi Văn Kha
- Bùi Văn Nam Sơn
- Bùi Việt Sỹ
- Bùi Vĩnh Phúc
- Bùi Xuân Bách
- Bùi Xuân Đính
- Bùi-Viết Văn Đức
- Bulgakov
- Bửu Chỉ
- C.D.
- Cái Lư Hương
- Cái Trọng Ty
- Cam Ly
- Cảnh Chánh
- Cao Bảo Vân
- Cao Bình Minh
- Cao Chi
- Cao Gia An
- Cao Hành Kiện
- Cao Huy Thuần
- Cao Kim Ánh
- Cao La
- Cao Quang Nghiệp
- Cao Tần
- Cao Thị Hồng
- Cao Thu Cúc
- Cao Việt Dũng
- Cao Xuân Hạo
- Cao Xuân Huy
- Carl Bildt
- Carl O. Schuster
- Carlos Assunção
- Carolyn Mary Kleefeld
- Cát Linh
- Cẩm Tú
- Cấn Thị Thêu
- Chan Phuong
- Chanh Tam
- Charles Bo
- Charles Bukowski
- Charles Simic
- Chau Doan
- Chân Minh
- Chân Pháp Xa
- Chân Phương
- Chân Xuân Tản Viên
- Châu Diên
- Châu Hải Đường
- Châu Hồng Thủy
- Châu Hữu Quang
- Chenn
- Chế Diễm Trâm
- Chế Lan Viên
- Chi Mai
- Chi Phương
- Chiêu Dương
- Chiêu Khiêm
- Chiharu Shiota
- Chim Hải
- Chim Trắng
- Chinh Ba
- Chính Tâm
- Chính Vĩ
- Chinua Achebe
- Chơn Không Cao Ngọc Phượng
- Christian Gampert
- Christian Welzel
- Christina Mary Hjortlund
- Christoph Giesen
- Christoph Sator
- Christopher Balding
- Christopher Goscha
- Christy Wampole
- Chu Dương
- Chu Hảo
- Chu Hoạch
- Chu Kim
- Chu Mộng Long
- Chu Quang Tiềm
- Chu Tử
- Chu Văn Lễ
- Chu Văn Sơn
- Chu Vĩnh Hải
- Chu Vương Miện
- Chu Xuân Diên
- Chung Le
- Claire Simon
- Clay Phạm
- Concepcion de Leon
- Connie Hoàng
- Cora Engelbrecht
- Costica Bradatan
- Cổ Ngư
- Cù An Hưng
- Cù Huy Hà Vũ
- Cù Mai Công
- Cù Tuấn
- Cung Minh Huân
- Cung Tích Biền
- Cung Trầm Tưởng
- D. S. Likhachev
- Da Màu
- Dạ Ngân
- Dạ Thảo Phương
- Dã Tượng
- DAD
- Dadolin Murak
- Damien Keown
- Dan Bilefsky
- Dan Slater
- Dana Gioia
- Danh ngôn
- Dani Rodrik
- Daniel Halpern
- Daniel Hautzinger
- Daron Accemoglu
- David Brown
- David Gascoyne
- David Marchese
- David Weinberger
- Ðặng Thơ Thơ
- Demetrio Paparoni
- DEUTSCHE WELLE
- Di
- Di Li
- Diêm Liên Khoa
- Diễm Thi
- Diễm Tường
- Diễn đàn Thế kỷ
- Diệp Duy Liêm
- Diệp Huy
- Ðinh Cường
- Dino Buzatti
- Dipanjan Roy Chaudhury
- Dmitri Prokofyev
- Dmitry Burago
- Dmitry Muratov
- Doãn Cẩm Liên
- Doãn Mạnh Dũng
- Doãn Mẫn
- Doãn Quốc Sỹ
- Dominique Lemieux
- Donald Inglehart
- Donna Ashworth
- Ðỗ Quang Nghĩa
- Ðỗ Quyên
- Du Tử Lê
- Dung Nguyễn
- Dũng Phan
- Dũng Trung Kqd
- Dũng Vũ
- Duy Lam
- Duy Tân
- Duy Thanh
- Duy Thông
- Duyên Anh
- Dư Hoa
- Dư Kiệt
- Dư Thị Hoàn
- Dư Thu Vũ
- Dương Đại Triều Lâm
- Dương Đình Giao
- Dương Khánh Phương
- Dương Kiền
- Dương Ngạn
- Dương Nghiễm Mậu
- Dương Ngọc Thái
- Dương Như Nguyện
- Dương Phương Vinh
- Dương Thắng
- Dương Thiệu Tước
- Dương Thu Hương
- Dương Thuấn
- Dương Tú
- Dương Tường
- Dương Văn Ba
- Dylan Suher
- Đà Văn
- Đàm Hà Phú
- Đàm Hách Thành
- Đào An Khánh
- Đào Anh Kha
- Đào Công Tiến
- Đào Duy Anh
- Đào Hiếu
- Đào Lê Na
- Đào Ngọc Chương
- Đào Nguyên
- Đào Nguyễn
- Đào Nguyên Phương Thảo
- Đào Như
- Đào Phương Liên
- Đào Quang Toản
- Đào Tấn Phần
- Đào Thái Tôn
- Đào Thị Hương
- Đào Tiến Thi
- Đào Trung Đạo
- Đào Trường Phúc
- Đào Tuấn
- Đào Tuấn Ảnh
- Đào Văn Thuỵ
- Đào Văn Tiến
- Đào Vũ Anh Hùng
- Đặng Anh Đào
- Đặng Bích Phượng
- Đặng Chương Ngạn
- Đặng Đình Cung
- Đặng Đình Mạnh
- Đặng Hà
- Đặng Hải Sơn
- Đặng Hoàng Giang
- Đặng Hồng Nam
- Đặng Hùng Võ
- Đặng Hương Giang
- Đặng Hữu
- Đặng Mai Lan
- Đặng Mậu Tựu
- Đăng Nguyên
- Đặng Phùng Quân
- Đặng Quốc Thông
- Đặng Sơn Duân
- Đặng Thái
- Đăng Thành
- Đặng Thân
- Đặng Thị Hảo
- Đặng Thơ Thơ
- Đặng Tiến
- Đặng Tiến (Thái Nguyên)
- Đặng Trung Nghĩa
- Đặng Túy
- Đặng Văn Dũng
- Đặng Văn Hùng
- Đặng Văn Ngữ
- Đặng Văn Sinh
- Đặng Vũ Vương
- Đặng Xuân Thảo
- Đặng Xuân Xuyến
- Đằng-Giao
- Điểm Thọ
- Đinh Bá Anh
- Đinh Cường
- Đinh Hoàng Thắng
- Đinh Hùng
- Đình Kính
- Đinh Linh
- Đinh Ngọc Thu
- Đinh Phương
- Đinh Phương Thảo
- Đinh Quang Anh Thái
- Đinh Thanh Huyền
- Đinh Thị Như Thúy
- Đinh Trường Chinh
- Đinh Từ Bích Thuý
- Đinh Từ Bích Thúy
- Đinh Văn Đức
- Đinh Vũ Hoàng Nguyên
- Đinh Ý Nhi
- Đinh Yên Thảo
- Đoàn Ánh Thuận
- Đoàn Bảo Châu
- Đoàn Cầm Thi
- Đoàn Công Lê Huy
- Đoàn Hồng Lê
- Đoàn Huy Giao
- Đoàn Huyền
- Đoàn Khắc Xuyên
- Đoàn Lê Giang
- Đoàn Nhã Văn
- Đoàn Thanh Liêm
- Đoan Trang
- Đoàn Tùng Nguyễn
- Đoàn Tử Huyến
- Đoàn Việt Hùng
- Đoàn Xuân Kiên
- Đỗ Anh Hoa
- Đỗ Anh Tuấn
- Đỗ Cao Bảo
- Đỗ Duy Ngọc
- Đỗ Đức
- Đỗ Đức Đông Ngàn
- Đỗ Đức Hiểu
- Đỗ Hòa
- Đỗ Hoàng Diệu
- Đỗ Hồng Ngọc
- Đỗ Hồng Nhung
- Đỗ Hữu Chí
- Đỗ Kh
- Đỗ Kh.
- Đỗ Khiêm
- Đỗ Kim Thêm
- Đỗ Lai Thuý
- Đỗ Lai Thúy
- Đỗ Lê Anh Đào
- Đỗ Mạnh Hoàng
- Đỗ Minh Tuấn
- Đỗ Nghê
- Đỗ Ngọc
- Đỗ Ngọc Thống
- Đỗ Quang Nghĩa
- Đỗ Quang Vinh
- Đỗ Quý Toàn
- Đỗ Quyên
- Đỗ Quỳnh Dao
- Đỗ Thắng Cảnh
- Đỗ Thị Thu Trà
- Đỗ Thiên Anh Tuấn
- Đỗ Trí Vương
- Đỗ Trọng Khơi
- Đỗ Trung Quân
- Đỗ Trường
- Đỗ Tuyết Khanh
- Đồng Chuông Tử
- Đông Hoài
- Đông Hồ
- Đông Kha
- Đông Ngàn Đỗ Đức
- Đông Nghi
- Đức Ban
- Đức Đàm
- Đức Flying Bay
- Đức Hoàng
- Đức Lê
- Đức Phổ
- Đức Tâm
- Đức Tiến
- E.E. Cummings
- E.M. Chernoivanenko
- Eamonn Butler
- Eckart Kleßmann
- Eduardo Galeano
- Edward Hirsch
- Elena Pucillo Truong
- Elias Canetti
- Ellen Bass
- Eloisa Amezcua
- Emiel Roothooft
- Emmanuelle Jardonnet
- Eric Weiner
- Erica Frantz
- Erik Harms
- Erik Korling
- Euan Ward
- Evgheni Dobrenko
- F.N.
- Federico García Lorca
- Feliks Kuznesov
- Filip Lech
- Flanny O’Connor
- Florence Noiville
- Florian Altenhöner
- Francis Fukuyama
- Francis Fukuyma
- Frank Dikötter
- Frank O'Hara
- Frankfurt
- Fred Hiatt
- Friedrich Dürrenmatt
- Friedrich Nietzsche
- Fritz J. Raddatz
- Gabriel García Márquez
- Gaither Stewart
- Gaiutra Bahadur
- Gary Leupp
- Gặp gỡ và trò chuyện
- Georg Bönisch
- Georg Trakl
- George Burchett
- George Orwell
- George Perreault
- George Siemens
- Gerhard Will
- Germain Droogenbroodt
- Giang Dang
- Giang Lại Đức
- Giang Nam
- Giáng Vân
- Giáp Văn Dương
- Gideon Rachman
- Giuse Lê Công Đức
- Goethe
- Gonçalo Fernandes
- Gottfried Benn
- Graham Allison
- Grigory Yudin
- Günter Kunert
- Gyảng Anh Iên
- Hà Duy Phương
- Hà Dương Tuấn
- Hà Dương Tường
- Hà Đình Nguyên
- Hạ Đình Nguyên
- Hà Huy Sơn
- Hà Hương
- Hà Lệ Minh
- Hà Ngọc Hòa
- Hạ Nguyên
- Hà Nguyên Du
- Hà Nhân
- Hà Nhật
- Hà Phạm Phú
- Hà Quang Vinh
- Hà Sĩ Phu
- Hà Thanh Vân
- Hà Thế
- Hà Thị Minh Đạo
- Hà Thúc Sinh
- Hà Thủy Nguyên
- Hà Tùng Long
- Hà Tùng Sơn
- Hà Văn Thịnh
- Hà Văn Thùy
- Hà Vũ Trọng
- Hagi Kenaan
- Hai An Vu
- Hải Hạc
- Hải Ngọc
- Hai Thanh
- Han Dang
- Hàn Giang
- Han Kang
- Hàn Vĩnh Diệp
- Hạnh Nguyên
- Hạnh Phước
- Hạnh Viên
- Hannah Beech
- Hào Thiện Nhân
- Haruki Murakami
- Hân Hương
- Heiko Buschke
- Heinrich Heine
- Henri Michaux
- Henry David Thoreau
- Henry Wadsworth Longfellow
- Heriberto Araújo
- Hermann Hesse
- Hiền Trang
- Hiệp Ikaria
- Hiệu Minh
- Hiếu Tân
- Ho Lai-Ming
- Hòa Bình Lê
- Hoa Níp
- Hoài Hương
- Hoài Nam
- Hoài Phương
- Hoài Thanh
- Hoài Việt
- Hoài Ziang Duy
- Hoan Doan
- Hoàn Nguyễn
- Hoàng Ánh
- Hoàng Anh Tuấn
- Hoàng Cát
- Hoàng Cầm
- Hoàng Chí Hiếu
- Hoàng Chính
- Hoàng Cường Long
- Hoàng Dũng
- Hoàng Dương Tuấn
- Hoàng Đăng Khoa
- Hoàng Đỗ
- Hoàng Đông
- Hoàng Đức Truật
- Hoàng Hà
- Hoàng Hải Thủy
- Hoàng Hải Vân
- Hoảng Hãn
- Hoàng Hưng
- Hoàng Khởi Phong
- Hoàng Kim Oanh
- Hoàng Lại Giang
- Hoàng Lan
- Hoàng Lan Anh
- Hoàng Lan Chi
- Hoàng Lê
- Hoàng Lệ
- Hoàng Linh
- Hoàng Long
- Hoàng Mai Ðạt
- Hoàng Mạnh Hải
- Hoàng Minh Trí
- Hoàng Minh Tường
- Hoàng Nam
- Hoàng Nga
- Hoàng Ngọc Biên
- Hoàng Ngọc Hiến
- Hoàng Ngọc Nguyên
- Hoàng Ngọc Tuấn
- Hoàng Nguyễn
- Hoàng Nguyên Vũ
- Hoàng Nhơn
- Hoàng Nhuận Cầm
- Hoàng Phong Tuấn
- Hoàng Phủ Ngọc Tường
- Hoàng Quân
- Hoàng Quốc Hải
- Hoàng Thị Hường
- Hoàng Thị Thu Thủy
- Hoàng Thu Phố
- Hoàng Thúy
- Hoàng Thuỵ Anh
- Hoàng Tiến
- Hoàng Trung Thông
- Hoàng Tuấn Công
- Hoàng Tuấn Phổ
- Hoàng Tùng
- Hoàng Tuỵ
- Hoàng Văn Sơn
- Hoàng Việt
- Hoàng Vũ Thuật
- Hoàng Xuân Phú
- Hoàng Xuân Sơn
- Hoàng Xuân Tuyền
- Hoàng Yến
- Horst Bienek
- Howard Gardner
- Hồ Anh Thái
- Hồ Bạch Thảo
- Hồ Bất Khuất
- Hồ Diệu Vân
- Hồ Dzếnh
- Hồ Đắc Vũ
- Hồ Đình Nghiêm
- Hồ Hải Thụy
- Hồ Hữu Tường
- Hồ Minh Tâm
- Hồ Ngọc Đại
- Hồ Như
- Hồ Phú Bông
- Hồ Tịnh Tình
- Hồ Trường An
- Hồ Tú Bảo
- Hội những người ủng hộ GS. Chu Hảo
- Hồng Anh
- Hồng Hoang
- Hồng Lê Thọ
- Hồng Phú
- Huệ Hương Hoàng
- Huguette Bertrand
- Huong Nguyen
- Huy Cận
- Huy Đức
- Huy Tưởng
- Huyền Thương
- Huỳnh Duy Lộc
- Huỳnh Hoa
- Huỳnh Hữu Uỷ
- Huỳnh Hữu Ủy
- Huỳnh Kim Báu
- Huỳnh Kim Quang
- Huỳnh Lê Nhật Tấn
- Huỳnh Liễu Ngạn
- Huỳnh Ngọc Chênh
- Huỳnh Như Phương
- Huỳnh Sơn Phước
- Huỳnh Tấn Mẫm
- Huỳnh Thế Du
- Huỳnh Thục Vy
- Huỳnh Trọng Khang
- Huỳnh Tuấn Anh
- Hứa Chương Nhuận
- Hương Lan
- Hường Thanh
- Hương Thủy
- Hữu Danh
- Hữu Đông
- Hữu Loan
- Hữu Mai
- Hữu Phương
- Ian Bui
- Ian Johnson
- Igor Poglazov
- Ilza Burchett
- Inrasara
- Iris Radisch
- Isabella Kwai
- Issa
- Issac Bashevis Singer
- Italo Calvino
- Iya Kiva
- J. M. Lotman
- J.B Nguyễn Hữu Vinh
- Jacques Attali
- Jacques Prévert
- Jake Johnson
- James Borton
- James Daniel Spears
- James G. Zumwalt
- James Grossman
- James Joyce
- James Poniewozik
- James Stavridis
- James WrightJuan Felipe Herrera
- Janos Kornai
- Jared Carters
- Jason Lopata
- Jason Morris-Jung
- Jay Nordlinger
- Jaya K.
- Jean Chesnaux
- Jean d'Ormesson
- Jean Piaget
- Jean Przyluski
- Jean Toomer
- Jean-Jacques Brochier
- Jean-Jacques Roth
- Jean-Louis Rocca
- Jean-Luc Chalumeau
- Jean-Marc Roberts
- Jean-Patrick Géraud
- Jean-Paul Sartre
- Jefferson Cowie
- Jeffrey Hanfover
- Jeffrey Nall
- Jessica Swoboda
- Jessie Yeung
- Jiayang Fan
- Jimmy Carter
- Joan Hua
- João Guimarães Rosa
- Joaquin Nguyễn Hòa
- John Barrow
- John Cheever
- John Freeman
- John Keane
- John McCain
- Jon Fosse
- Jonathan Dee
- Jonathan London
- Jörg Wischermann
- Jorge Amado
- Jorge Luis Borges
- Joschka Fischer
- Josée Lapointe
- Joseph Wong
- Joseph Wright
- Josh Rogin
- Joshua Rothman
- Juan Pablo Cardenal
- Juan Pablo Cardenal & Heriberto Araújo
- Julia Cagé
- Julio Cortázar
- Jun’ichiro Tanizaki
- Kahil Gibral
- Kai Hoàng
- Kale
- Kalynh Ngô
- Kamel Daoud
- Kao Phú
- Kap Seol
- Karel Appel
- Karen Tongson
- Kate Chopin
- Kazuo Shiraga
- Kenneth Nguyen
- Keorapetse Kgositsile
- Kerstin Holm
- Kều Jang
- Kha Lương Ngãi
- Khái Hưng
- Khaly Chàm
- Khang Quốc Ngọc
- Khánh
- Khánh Bình
- Khánh Duy
- Khánh Ly
- Khánh Mai
- Khanh Nguyen
- Khanh Pham
- Khánh Phương
- Khánh Trâm
- Khánh Trường
- Khét
- Khế Iêm
- Khiêm Nhu
- Khổng Đức Thiêm
- Khuất Đẩu
- Khuê Phạm
- Khuyết Thư
- Kiệm Hoàng
- Kiến Văn
- Kiệt Anh Hùng
- Kiệt Tấn
- Kiều Duy Vĩnh
- Kiều Loan
- Kiều Mai Sơn
- Kiều Maily
- Kiều Phong
- Kiều Thị An Giang
- Kim Ân
- Kim Chi
- Kim Dung
- Kim Hạnh
- Kim Thúy
- Kim Trần
- Kinh Bắc
- Kính Hòa
- Klaus Wiegerefe
- Kúm
- Kurt-Martin Mayer
- Kỳ Duyên
- Kyoko Numano
- L. N. Tolstoy
- L. V. H.
- La Khắc Hoà
- La Khắc Hòa
- Lã Nguyên
- Lại Nguyên Ân
- Lam Điền
- Lam Ngọc
- Lam Thái Hòa
- Lan Nguyên
- Lang Anh
- Langston Hughes
- LAP
- Larry Diamond
- Lars Vargö
- Laura Cappelle
- Laurent Sagalovitsch
- Lawrence Ferlinghetti
- Lâm Chương
- Lâm Duyên
- Lâm Hạnh
- Lâm Lê
- Lâm Ngân Mai
- Lâm Quang Mỹ
- Lâm Thị Mỹ Dạ
- Leon Trotsky
- Leonard Cohen
- Lê An Thế
- Lê Anh Hoài
- Lê Anh Hùng
- Lê Ân
- Lê Bá Đảng
- Lê Bích Vượng
- Lê Chiều Giang
- Lê Công Định
- Lê Công Giàu
- Lê Công Tư
- Lê Ðình Nhất Lang
- Lê Dũng
- Lê Duy Nam
- Lê Đạt
- Lê Đăng Doanh
- Lê Đình Cai
- Lê Đình Khẩn
- Lê Đình Thắng
- Lê Đỗ Huy
- Lê Đức Dục
- Lê Đức Thôn
- Lê Giang Trần
- Lê Hải
- Lệ Hằng
- Lê Hiệp
- Lê Hoài Nguyên
- Lê Hoàng Diễm Trang
- Lê Hoàng Lân
- Lê Học Lãnh Vân
- Lê Hồ Quang
- Lê Hồng Hà
- Lê Hồng Hiệp
- Lê Hồng Lâm
- Lê Hùng
- Lê Hùng Vọng
- Lê Huyền Ái Mỹ
- Lê Huỳnh Lâm
- Lê Hữu
- Lê Hữu Khoá
- Lê Hữu Khóa
- Lê Hữu Nam
- Lê Kế Lâm
- Lê Khải
- Lê Kim Duy
- Lê Ký Thương
- Lê Lạc Giao
- Lê Luân
- Lê Mã Lương
- Lê Mai
- Lê Mai Lĩnh
- Lê Mạnh Chiến
- Lê Mạnh Đức
- Lê Minh Chánh
- Lê Minh Hà
- Lê Minh Hiền
- Lê Minh Khuê
- Lê Minh Phong
- Lê Ngân Hằng
- Lê Ngọc Luân
- Lê Ngọc Sơn
- Lê Nguyễn
- Lê Nguyễn Duy Hậu
- Lê Nguyễn Hương Trà
- Lê Nguyên Long
- Lê Nguyên Vỹ
- Lê Như Bình
- Lê Oa Đằng
- Lê Phan
- Lê Phú Khải
- Lê Quang
- Lê Quang Đức
- Lê Quảng Hà
- Lê Quang Hợp
- Lê Quang Thành
- Lê Quân
- Lê Quốc Anh
- Lê Quỳnh
- Lê Quỳnh Mai
- Lê Sa Long
- Lê Si Na
- Lê Sơn
- Lê Tất Đạt
- Lê Tất Điều
- Lê Thanh Dũng
- Lê Thanh Hải
- Lê Thanh Phong
- Lê Thanh Trường
- Lê Thân
- lê thi diem thuý
- Lê Thị Hồng Minh
- Lê Thị Huệ
- Lê Thị Hường
- Lê Thị Oanh
- Lê Thị Thấm Vân
- Lê Thiết Cương
- Lê Thiếu Nhơn
- Lê Thọ Bình
- Lê Thời Tân
- Lê Thời Thôi
- Lê Thu Hiền
- Lê Thúy Bảo Liên
- Lê Tiên Long
- Lê Trí Tuệ
- Lê Trinh
- Lê Trọng Nghĩa
- Lê Trọng Nguyễn
- Lê Trung Tĩnh
- Lê Trường Thanh
- Lê Tuấn Huy
- Lê Tuyết Hạnh
- Lê Văn Bỉnh
- Lê Văn Hảo
- Lê Văn Hiếu
- Lê Văn Hòa
- Lê Văn Luân
- Lê Văn Sơn
- Lê Văn Trung
- Lê Văn Tùng
- Lê Vĩnh Tài
- Lê Vĩnh Triển
- Lê Vũ Trường Giang
- Lê Xuân Khoa
- Lê Xuyên
- Li Edelkoort
- Li Zhongqin
- Liêu Diệc Vũ
- Liêu Thái
- Liễu Trương
- Linh Nguyên
- Linh Văn
- Linh Vân
- Linh-Chân Brown
- LKH
- Lorca
- Louis Aragon
- Louise Glück
- Lộc Vàng
- Luân Hoán
- Ludwig von Mises
- Luke Hunt
- Luke Turner
- Lữ Kiều
- Lữ Quỳnh
- Lương Đào
- Lương Thiệu Quân
- Lương Thư Trung
- Lưu Á Châu
- Lưu Bình Nhưỡng
- Lưu Diệu Vân
- Lưu Đức Trung
- Lưu Hà
- Lưu Hiểu Ba
- Lưu Khánh Thơ
- Lưu Mê Lan
- Lưu Minh Hải
- Lưu Na
- Lưu Nhi Dũ
- Lưu Quang Vũ
- Lưu Thuỷ Hương
- Lưu Thủy Hương
- Lưu Trọng Văn
- Lưu Uyên Khôi
- Lý Đợi
- Ly Hoàng Ly
- Lý Ngang
- Ly Phạm
- Lý Quang Hoàn
- Lý Thanh
- Lý Tiến Dũng
- Lý Toàn Thắng
- Lý Trực Dũng
- Lý Xuân Hải
- Lydia Davis
- Lynh Bacardi
- LysP
- M. Gorky
- M.L. Gasparov
- Mạc Phong Tuyền
- Mạc Văn Trang
- Mạc Việt Hồng
- Mạch Nha
- Mạch Quang Thắng
- Madeleine Riffaud
- Mai An Nguyễn Anh Tuấn
- Mai Anh Tuấn
- Mai Bá Ấn
- Mai Bá Kiếm
- Mai Chanh
- Mai Hiền
- Mai Khôi
- Mai Kim Ngọc
- Mai Nhật
- Mai Ninh
- Mai Quốc Ấn
- Mai Quỳnh
- Mai Quỳnh Nam
- Mai Sơn
- Mai Thái Lĩnh
- Mai Thanh Sơn
- Mai Thảo
- Mai Tú Ân
- Mai Văn Hoan
- Mai Văn Phấn
- Mai Văn Tính
- Maki Starfield
- Mamleev
- Mạnh Kim
- Marc Andrus
- Marcel Reich-Ranicki
- Marci Shore
- Marco Ferrarese
- Margarita Lyutova
- Maria Donovan
- Maria Ressa
- Mario Vargas Llosa
- Marion Hennebert
- Mark B. Hamilton
- Mark Binelli
- Mark Frankland
- Mark Osaki
- Mark Strand
- Marta Hillers
- Martin Jankowski
- Martin Kulldorff
- Marty Robbins
- Mary Morose
- Mary Walsh
- Mathias Mayer
- Matthew Clayfield
- Matthew Crawford
- Maurice Blanchot
- Maximilian Steinbeis
- May
- Maya Angelou
- Mặc Đỗ
- Mặc Lâm
- Mân Côi
- McAmmond Nguyễn Thị Tư
- Media Văn Việt
- Michael Burawoy
- Michael Scammell
- Miêng
- Mike Ives
- Mikhail Shishkin
- Mikhail Viktorovich Zygar
- Milan Kundera
- Mimmi Diệu Hường Bergström
- MInh Anh
- Minh Huệ
- Minh Hùng
- Minh Luật
- Minh Quang – Lê Chiên
- Minh Quang Ho
- Minh Tâm
- Minh Thùy
- Minh Thư
- Minh Toàn
- Minh Tuấn
- Monica Berlin
- Mỹ Hằng
- Mỹ Lan
- N. S. Khrushchev
- Nam Dao
- Nam Dao Nguyễn Mạnh Hùng
- Nam Đan
- Nam Đông
- Nam Nguyên
- Nam Sơn
- Naowarat Pongpaiboon
- Natalia lacovelli
- Nataliya Zhynkina
- Natsume Sōseki
- Nay Aung
- ng. anhanh
- Ng.Uyển Nicole Dương
- Ngải Vị VỊ
- Ngân Xuyên
- Nghệ thuật
- Nghiêm Lương Thành
- Nghiêm Phương Mai
- Nghiêm Xuân Hồng
- Nghiên Cứu Phê Bình
- Ngo Thu
- Ngọc Anh
- Ngọc Duy Phan
- Ngoc Hien Bui
- Ngọc Linh
- Ngô Anh Tuấn
- Ngô Bảo Châu
- Ngô Đình Thẩm
- Ngô Đồng
- Ngô Hương Giang
- Ngô Khắc Tài
- Ngộ Không Phí Ngọc Hùng
- Ngô Liêm Khoan
- Ngô Minh
- Ngô Minh Khôi
- Ngô Ngọc Loan
- Ngô Ngọc Trai
- Ngô Nguyên Dũng
- Ngô Nhật Đăng
- Ngô Quốc Phương
- Ngô Quốc Thịnh
- Ngô Thế Vinh
- Ngô Thị Kim Cúc
- Ngô Thị Thanh Lịch
- Ngô Tùng Phong
- Ngô Tự Lập
- Ngô Văn
- Ngô Văn Giá
- Ngô Viết Nam Sơn
- Ngô Viết Trọng
- Ngô Vĩnh Long
- Ngô Xuân Hội
- Ngô Xuân Phúc
- Ngô Xuân Thảo
- Ngu Yên
- Nguyen Duc Thanh
- Nguyễn Hải Hoành
- Nguyễn Anh Dũng
- Nguyễn Anh Tuấn
- Nguyễn Anh Tuấn - đạo diễn
- Nguyễn Bá Chung
- Nguyễn Bách Việt
- Nguyễn Bảo Chân
- Nguyễn Bắc Sơn
- Nguyên Bình
- Nguyên Cầm
- Nguyên Cẩn
- Nguyên Chánh
- Nguyễn Chí Hoan
- Nguyễn Chí Thuật
- Nguyễn Chí Trung
- Nguyễn Chí Tuyến
- Nguyễn Chinh Trung
- Nguyễn Cung Thông
- Nguyễn Cường
- Nguyễn Danh Bằng
- Nguyễn Danh Huế
- Nguyễn Danh Lam
- Nguyễn Ðăng Thường
- Nguyễn Duy
- Nguyễn Dương Quang
- Nguyễn Đạt
- Nguyễn Đắc Kiên
- Nguyễn Đắc Xuân
- Nguyễn Đăng Điệp
- Nguyễn Đăng Hưng
- Nguyễn Đăng Khoa
- Nguyễn Đăng Mạnh
- Nguyễn Đăng Na
- Nguyễn Đăng Quang
- Nguyễn Đăng Thường
- Nguyễn Đình Ấm
- Nguyễn Đình Bin
- Nguyễn Đình Bổn
- Nguyễn Đình Chú
- Nguyễn Đình Cống
- Nguyễn Đình Đăng
- Nguyễn Đình Huỳnh
- Nguyễn Đình Thắng
- Nguyễn Đình Thi
- Nguyễn Đình Toàn
- Nguyễn Đổng Chi
- Nguyễn Đông Thức
- Nguyễn Đức
- Nguyễn Đức Dương
- Nguyễn Đức Hiệp
- Nguyễn Đức Mậu
- Nguyễn Đức Sơn
- Nguyễn Đức Thắng
- Nguyễn Đức Tiến
- Nguyễn Đức Tùng
- Nguyễn Đức Tường
- Nguyễn Gia Trí
- Nguyên Giác
- Nguyên Giác Phan Tấn Hải
- Nguyễn Hà Luân
- Nguyễn Hải Hoành
- Nguyễn Hải Yến
- Nguyễn Hàn Chung
- Nguyễn Hiến Lê
- Nguyễn Hoa Lư
- Nguyễn Hoài Nam
- Nguyễn Hoài Văn
- Nguyễn Hoài Vân
- Nguyễn Hoàn
- Nguyễn Hoàn Nguyên
- Nguyễn Hoàng Ánh
- Nguyễn Hoàng Anh Thư
- Nguyễn Hoàng Diệu Thủy
- Nguyễn Hoàng Diệu Thúy
- Nguyễn Hoàng Giao
- Nguyễn Hoàng Linh
- Nguyễn Hoàng Trung
- Nguyễn Hoàng Văn
- Nguyễn Hồng Anh
- Nguyễn Hồng Giao
- Nguyễn Hồng Hưng
- Nguyễn Hồng Lam
- Nguyễn Hồng Nhung
- Nguyễn Hồng Thục
- Nguyễn Huệ Chi
- Nguyễn Hùng
- Nguyễn Huy Hoàng
- Nguyễn Huy Thiệp
- Nguyễn Huy Vũ
- Nguyên Hưng
- Nguyễn Hưng Quốc
- Nguyễn Hương
- Nguyễn Hữu Đễ
- Nguyễn Hữu Hồng Minh
- Nguyễn Hữu Liêm
- Nguyễn Hữu Nhật
- Nguyễn Hữu Sơn
- Nguyễn Hữu Thiết
- Nguyễn Hữu Việt Hưng
- Nguyễn Hữu Vinh
- Nguyễn kc Hậu
- Nguyễn Khải
- Nguyễn Khánh Duy
- Nguyễn Khánh Trường
- Nguyễn Khắc An
- Nguyễn Khắc Bình
- Nguyễn Khắc Mai
- Nguyễn Khắc Phê
- Nguyễn Khắc Phi
- Nguyễn Khắc Phục
- Nguyễn Khiêm
- Nguyễn Khôi
- Nguyễn Kiến Phước
- Nguyễn Kiều Dung
- Nguyễn Kiều Hưng
- Nguyên Lạc
- Nguyễn Lãm Thắng
- Nguyễn Lan Phương
- Nguyễn Lân Bình
- Nguyễn Lân Thắng
- Nguyễn Lê Hồng Hưng
- Nguyễn Lệ Uyên
- Nguyễn Linh Giang
- Nguyễn Linh Quang
- Nguyễn Lộ Trạch
- Nguyễn Luận
- Nguyễn Lương Hải Khôi
- Nguyễn Lương Ngọc
- Nguyễn Lương Vỵ
- Nguyễn Mai
- Nguyễn Man Nhiên
- Nguyễn Mạnh An Dân
- Nguyễn Mạnh Côn
- Nguyễn Mạnh Đẩu
- Nguyễn Mạnh Tiến
- Nguyễn Manh Trinh
- Nguyễn Mạnh Trinh
- Nguyễn Mạnh Tuấn
- Nguyễn Mạnh Tường
- Nguyễn Minh Anh
- Nguyễn Minh Hòa
- Nguyễn Minh Kính
- Nguyễn Minh Nhị
- Nguyễn Minh Nhựt
- Nguyễn Minh Thuyết
- Nguyễn Mộng Giác
- Nguyên Ngọc
- Nguyễn Ngọc Chu
- Nguyễn Ngọc Giao
- Nguyễn Ngọc Hoa
- Nguyễn Ngọc Lanh
- Nguyễn Ngọc Liễm
- Nguyễn Ngọc Lung
- Nguyễn Ngọc Tâm
- Nguyễn Ngọc Thiện
- Nguyễn Ngọc Tú Anh
- Nguyễn Ngọc Tư
- Nguyên Nguyên
- Nguyễn Nguyên Bình
- Nguyễn Nhật Tín
- Nguyên Nhi
- Nguyễn Như Huy
- Nguyễn Phạm Hùng
- Nguyễn Phú Yên
- Nguyễn Phúc Vĩnh Ba
- Nguyễn Phượng
- Nguyễn Phương Đình
- Nguyễn Phương Mai
- Nguyễn Phương Mạnh
- Nguyễn Quang
- Nguyễn Quang A
- Nguyễn Quang Bình
- Nguyễn Quang Duy
- Nguyễn Quang Dy
- Nguyễn Quang Đồng
- Nguyễn Quang Hồng
- Nguyễn Quang Hưng
- Nguyễn Quang Lập
- Nguyễn Quang Thạch
- Nguyễn Quang Thân
- Nguyễn Quang Thiều
- Nguyễn Quang VInh
- Nguyễn Quân
- Nguyễn Quốc Lâm
- Nguyễn Quốc Thái
- Nguyễn Quốc Toàn
- Nguyễn Quốc Trụ
- Nguyễn Quốc Tuấn
- Nguyên Sa
- Nguyễn Sĩ Dũng
- Nguyễn Sơn Lâm
- Nguyễn Sỹ Phương
- Nguyễn Sỹ Tế
- Nguyễn Tà Cúc
- Nguyễn Tài Cẩn
- Nguyễn Tấn Cứ
- Nguyễn Tất Nhiên
- Nguyễn Thạch Giang
- Nguyễn Thái Hòa
- Nguyễn Thái Hợp
- Nguyễn Thái Sơn
- Nguyễn Thái Tuấn
- Nguyễn Thanh Bình
- Nguyễn Thanh Châu
- Nguyễn Thanh Giang
- Nguyễn Thanh Hiện
- Nguyễn Thanh Hùng
- Nguyễn Thanh Huy
- Nguyễn Thanh Huyền
- Nguyễn Thanh Mỹ
- Nguyễn Thành Nam
- Nguyễn Thanh Nghị
- Nguyễn Thanh Nguyệt
- Nguyễn Thành Phong
- Nguyễn Thanh Sơn
- Nguyễn Thành Sơn
- Nguyễn Thanh Tâm
- Nguyễn Thành Thi
- Nguyễn Thanh Tuyền
- Nguyễn Thanh Văn
- Nguyễn Thanh Việt
- Nguyễn Thế Hùng
- Nguyễn Thế Thanh
- Nguyễn Thị Bích Hậu
- Nguyễn Thị Bích Ngà
- Nguyễn Thị Bình
- Nguyễn thị Cỏ May
- Nguyễn Thị Dư Khánh
- Nguyễn Thị Hải
- Nguyễn Thị Hậu
- Nguyễn Thị Hiền
- Nguyễn Thị Hoàng
- Nguyễn Thị Hoàng Bắc
- Nguyễn Thị Khánh Minh
- Nguyễn Thị Khánh Trâm
- Nguyễn Thị Kim Chi
- Nguyễn Thị Kim Phụng
- Nguyễn Thị Minh Ngọc
- Nguyễn Thị Minh Thương
- Nguyễn Thị Ngọc Hải
- Nguyễn Thị Ngọc Nhung
- Nguyễn Thị Oanh
- Nguyễn Thị Phước
- Nguyễn Thị Thanh Bình
- Nguyễn Thị Thanh Hải
- Nguyễn Thị Thanh Lưu
- Nguyễn Thị Thanh Xuân
- Nguyễn Thị Thanh Yến
- Nguyễn Thị Thảo An
- Nguyễn Thị Thúy Hạnh
- Nguyễn Thị Thùy Linh
- Nguyễn Thị Thụy Vũ
- Nguyễn Thị Thuyền
- Nguyễn Thị Tịnh Thy
- Nguyễn Thị Từ Huy
- Nguyễn Thị Vinh
- Nguyễn Thiện Tống
- Nguyễn Thiện Tơ
- Nguyễn Thói Đời
- Nguyễn Thông
- Nguyễn Thu Quỳnh
- Nguyễn Thu Trang
- Nguyễn Thùy Dương
- Nguyễn Thúy Hạnh
- Nguyễn Thụy Long
- Nguyễn Thuỵ Phương
- Nguyễn Thùy Song Thanh
- Nguyễn Thỵ
- Nguyễn Thy Anh
- Nguyễn Tiến Dũng
- Nguyễn Tiến Lập
- Nguyễn Tiến Trung
- Nguyễn Tiến Văn
- Nguyễn Trần Bạt
- Nguyễn Tri Phương Đông
- Nguyễn Triệu Nam
- Nguyễn Trọng Bình
- Nguyễn Trọng Chức
- Nguyễn Trọng Huân
- Nguyễn Trọng Khôi
- Nguyễn Trọng Tạo
- Nguyễn Trung
- Nguyễn Trung Bảo
- Nguyễn Trung Dân
- Nguyễn Trung Hiếu
- Nguyễn Trung Kiên
- Nguyễn Trung Thuần
- Nguyễn Trường Giang
- Nguyễn Trường Huy
- Nguyễn Trường Uy
- Nguyễn Tuấn
- Nguyễn Tuấn Anh
- Nguyễn Tuấn Khoa
- Nguyễn Tùng
- Nguyễn Tùng Linh
- Nguyễn Tuyết Lan
- Nguyễn Tuyết Lộc
- Nguyễn Tư Nghiêm
- Nguyễn Tử Siêm
- Nguyễn Tường Bách
- Nguyễn Tường Thiết
- Nguyễn Tường Thụy
- Nguyễn Ước
- Nguyễn Vạn Phú
- Nguyễn Văn
- Nguyễn Văn Ba
- Nguyễn Văn Chính
- Nguyễn Văn Ðậu
- Nguyễn Văn Dũng
- Nguyễn Văn Đài
- Nguyễn Văn Gia
- Nguyễn Văn Hạnh
- Nguyễn Văn Hiệp
- Nguyễn Văn Hòa
- Nguyễn Văn Hùng
- Nguyễn Văn Huyên
- Nguyễn Văn Lợi
- Nguyễn Văn Lục
- Nguyễn Văn Miếng
- Nguyễn Văn Nghệ
- Nguyễn Văn Nho
- Nguyễn Văn Phong
- Nguyễn Văn Phú
- Nguyễn Văn Phước
- Nguyễn Văn Sâm
- Nguyễn Văn Sơn
- Nguyễn Văn Tao
- Nguyễn Văn Thiệu
- Nguyễn Văn Thọ
- Nguyễn Văn Trọng
- Nguyễn Văn Trung
- Nguyễn Văn Tuấn
- Nguyễn Văn Vĩnh
- Nguyễn Văn Xuân
- Nguyễn Vi Khải
- Nguyễn Vi Yên
- Nguyễn Viện
- Nguyễn Việt Anh
- Nguyễn Việt Chiến
- Nguyễn Viết Lãm
- Nguyễn Vĩnh Nguyên
- Nguyễn Vũ Hiệp
- Nguyễn Vũ Tiềm
- Nguyễn Vỹ
- Nguyễn Vy Khanh
- Nguyễn Xuân Diện
- Nguyễn Xuân Hằng
- Nguyễn Xuân Hoàng
- Nguyễn Xuân Hưng
- Nguyễn Xuân Khánh
- Nguyễn Xuân Khoát
- Nguyễn Xuân Nghĩa
- Nguyễn Xuân Nha
- Nguyễn Xuân Quang
- Nguyễn Xuân Thiệp
- Nguyễn Xuân Thọ
- Nguyễn Xuân Tiệp
- Nguyễn Xuân Tường Vy
- Nguyễn Xuân Xanh
- Nguyễn Ý Thuần
- Nguyên Yên
- Nguyễn-Chương Mt
- Nguyễn-hòa-Trước
- Nguyệt Chu
- Nguyệt Quỳnh
- Nguyệt Vi
- Ngự Thuyết
- Người Buôn Gió
- Ngyễn Trung Bảo
- Nh. Tay Ngàn
- Nhã
- Nhã Ca
- Nhã Duy
- Nhã Thuyên
- Nhan Do Thanh
- Nhân Hồng
- Nhật Chiêu
- Nhật Lệ
- Nhất Linh
- Nhật Tiến
- Nhật Tuấn
- Nhất Uyên
- Nhị Linh
- Nhị Ngã
- Nhóm Vì một Hà Nội xanh
- Như Huy
- Như Không
- Như Quỳnh
- Như Quỳnh de Prelle
- Như Ý
- Nhược Thủy
- Niall Ferguson
- Nick Hilden
- Nicolas Casey
- Nikulin
- Nina McPherson
- Ninh Dương
- Ninh Kiều
- Nobert Hummelt
- Nông Hồng Diệu
- NP Phan
- Obama
- Ocean Vương
- Octavio Paz
- Ogden Nash
- Oksana Zabuzhko
- Oleg Kashin
- Ondrej Slowik
- onggiaolang
- Orlando Figes
- Orwell
- Oscar Salemink
- Oscar Wilde
- Pablo Neruda
- Pablo Picasso
- Palmer
- Patrick Frater
- Patrick Lodge
- Paul Auster
- Paul Celan
- Paul Éluard
- Paul Hoover
- Paul Mendez
- Paul Mozur
- Paul Theroux
- Paul-François Paoli
- Paulus Lê Sơn
- Pavel Basinsky
- Pavlo Vyshebaba
- Paweł Kubiak
- Pawel Kuczynski
- Paweł Łepkowski
- Percy Mabandu
- Pervez Hoodbhoy
- Peter B. Zinoman
- Peter Hansen
- Peter Harvey
- Peter Kleiner
- Peter Singer
- Phạm Anh Tuấn
- Phạm Biểu Tâm
- Phạm Cao Hoàng
- Phạm Châu
- Phạm Chí Dũng
- Phạm Chi Lan
- Phạm Chu Sa
- Phạm Công Luận
- Phạm Công Thiện
- Phạm Công Út
- Phạm Duy
- Phạm Duy Nghĩa
- Phạm Đình Trọng
- Phạm Đình Vy
- Phạm Đoan Trang
- Phạm Hải Anh
- Phạm Hải Âu
- Phạm Hiền Mây
- Phạm Hoàng Quân
- Phạm Hồng Sơn
- Phạm Hùng Việt
- Phạm Huy Thông
- Phạm Khiêm Ích
- Phạm Kiều Tùng
- Phạm Kỳ Đăng
- Phạm Lệ Quyên
- Phạm Lê Vương Các
- Phạm Linh
- Phạm Lưu Vũ
- Phạm Minh Hoàng
- Phạm Minh Ngọc
- Phạm Minh Quân
- Phạm Minh Trung
- Phạm Ngọc Lư
- Phạm Ngọc Thái
- Phạm Ngọc Tiến
- Phạm Nguyên Trường
- Phạm Ngữ
- Phạm Phan Long
- Phạm Phú Cường
- Phạm Phú Hải
- Phạm Phú Minh
- Phạm Phú Phong
- Phạm Phú Thứ
- Phạm Phú Viết
- Phạm Phúc Thịnh
- Phạm Phương
- Phạm Quang Ái
- Phạm Quang Long
- Phạm Quang Trung
- Phạm Quang Tuấn
- Phạm Sỹ Sáu
- Phạm Tăng
- Phạm Thành
- Phạm Thành Hưng
- Phạm Thanh Nghiên
- Phạm Thảo Nguyên
- Phạm Thế Cường
- Phạm Thị
- Phạm Thị Anh Nga
- Phạm Thị Hoài
- Phạm Thị Kiều Ly
- Phạm Thị Ngọc
- Phạm Thị Phương
- Phạm Thiên Ân
- Phạm Thiên Thư
- Phạm Tín An Ninh
- Phạm Toàn
- Phạm Trần
- Phạm Trọng Chánh
- Phạm Trung Nghĩa
- Phạm Tuấn
- Phạm Tư Thanh Thiện
- Phạm Tường Vân
- Phạm Văn
- Phạm Văn Khoái
- Phạm Văn Quang
- Phạm Văn Song
- Phạm Văn Tình
- Phạm Văn Vũ
- Pham Viem Phuong
- Phạm Viêm Phương
- Phạm Viết Đào
- Phạm Việt Hưng
- Phạm Vũ Lửa Hạ
- Phạm Xuân Đài
- Phạm Xuân Hùng
- Phạm Xuân Nguyên
- Phạm Xuân Trường
- Phan An Sa
- Phan Ba
- Phan Bội Châu
- Phan Cẩm Thượng
- Phan Châu Thành
- Phan Cự Đệ
- Phan Đạo
- Phan Đắc Lữ
- Phan Đình Diệu
- Phan Độc Lập
- Phan Hải-Đăng
- Phan Hồng Giang
- Phan Huy Dũng
- Phan Huy Đường
- Phan Huy Lê
- Phan Huyền Thư
- Phan Kế Toại
- Phan Khôi
- Phan Lặng Yên
- Phan Mạnh Quỳnh
- Phan Nam Sinh
- Phan Ngọc
- Phan Nguyên
- Phan Nhật Nam
- Phan Nhiên Hạo
- Phan Ni Tấn
- Phan Phương Đạt
- Phan Quang
- Phan Tấn Hải
- Phan Tấn Uẩn
- Phan Thanh Bình
- Phan Thắng
- Phan Thế Hải
- Phan Thị Hà Dương
- Phan Thị Kim Phúc
- Phan Thị Trọng Tuyển
- Phan Thị Vàng Anh
- Phan Thu Vân
- Phan Thúy Hà
- Phan Trang Hy
- Phan Trí Đỉnh
- Phan Trọng Hoàng Linh
- Phan Văn Giưỡng
- Phan Văn Song
- Phan Văn Thắng
- Phan Vũ
- Phan Xine
- Phan Xuân Sinh
- Phannguyên Psg
- Phanxipăng
- Phaolô VI
- Pháp Hoan
- Pháp Vân
- Phapxa Chan
- Phát biểu nhận giải Văn Việt
- Phil Caputo
- Philip Larkin
- Philip Roth
- Phong Linh
- Phong Nguyen
- Phong Quang
- Phố Văn
- Phú Quang
- Phù Sa
- Phúc Lai GB
- Phúc Tiến
- Phunchok Stobdan
- Phùng Anh Kiệt
- Phùng Hi
- Phùng Hoài Ngọc
- Phùng Học Vinh
- Phùng Ngọc Kiên
- Phùng Nguyễn
- Phùng Quán
- Phùng Thành Chủng
- Phùng Thị Hạ Nguyên
- Phùng Thị Như Hà
- Phuong Ta
- Phương Hương
- Phương Phương
- Phương Thảo
- Phương Thuý
- Phương Uy
- Pierre Darriulat
- Pierre Lemieux
- Prashanth Parameswaran
- Qladimir Pyljow
- Quách Hạo Nhiên
- Quách Tấn
- Quách Thoại
- Quảng Diệu Trần Bảo Toàn
- Quang Dũng
- Quang Đức
- Quang Minh
- Quang Phan
- Quảng Tánh Trần Cầm
- Quậy Nguyễn
- Quế Hương
- Quốc Dũng
- Quốc Phương
- Quốc Toản
- Quyên Di
- Quyên Hoàng
- Quỳnh Iris de Prelle
- Quỳnh Vi
- Rabindranath Tagore
- Rainer Maria Rilke
- Ralph Chaplin
- Rebecca Mead
- Rebecca Solnit
- Reiner Traub
- Remo Verdickt
- Riccardo Gazzaniga
- Richard C. Paddock
- Richard Millet
- Richard Serra
- Robert Desnos
- Robert McCrump
- Roger Vu
- Roland Barthes
- Romain Rolland
- Ronald F. Inglehart
- Ruben David Gonzalez Gallego
- Russell Edson
- Ruth Ingram
- Ryszard Legutko
- Salman Rushdie
- Salvatore Babones
- Sam Dresser
- Sạn chữ
- Sandra Kerschbaumer
- Sara Teasdale
- Sarah Pulliam Bailey
- Sarah Thornton
- Sáu Nghệ
- Sergio Bitar
- Shakespeare
- Shannon Van Sant
- Sheikha A
- Sheila Fischman
- Sheila Ngoc Pham
- Sheri Berman
- Shigeeda Yutaka
- Shirin Ebadi
- Shukshin
- Simon Johnson
- Sire Apm Lukwesa
- Slavoj Žižek
- Sohaniim
- Son Kieu Mai
- Song Chi
- Song Hà
- Song Nguyễn
- Song Phạm
- Song Phan
- Song Thao
- Số đặc biệt
- Sơn Ca
- Sơn Hoàng Liên
- Sơn Kiều Mai
- Sơn Nam
- Stefano Harney
- Stephan Koester
- Stephen B. Young
- Steve Earle
- Susan Sontag
- Suzuki Katsuhiko
- Sương Nguyệt Minh
- Sương Quỳnh
- Svetlana Alexievich
- Svetlana Alexievitch
- Svetlana Alexiévitch
- Sylvia Plath
- T. Đ.
- T.Vấn
- Tạ Anh Thư
- Tạ Chí Đại Trường
- Tạ Duy Anh
- Tạ Tỵ
- Tạ Văn Tài
- Tạ Văn Thông
- Tạ Xuân Hải
- Tadeusz Rósewicz
- Tam Ích
- Tamarchenko
- Tàn Tuyết
- Tanaami Keiichi
- Taras Shevchenko
- Tarik Khaldi
- Tăng Quang
- Tâm An
- Tâm Chánh
- Tâm Don
- Tâm Thường Định
- Tâm Việt
- Tấn An
- Teolinda Gersão
- Teresa Mỹ Chúc
- Thạch Đạt Lang
- Thạch Quỳ
- Thạch Thảo
- Thái Bá Tân
- Thái Bá Vân
- Thái Bảo
- Thái Hà
- Thái Hạo
- Thái Kế Toại
- Thái Kim Lan
- Thái Ngọc San
- Thái Sinh
- Thái Thanh
- Thái Thăng Long
- Thái Tuấn
- Thái Văn
- Thái Văn Đào
- Thái Vũ
- Thạnh Đà
- Thanh Hằng - Anh Khoa
- Thành Lộc
- Thanh Nam
- Thanh Ngọc
- Thanh Phương
- Thanh Tâm Tuyền
- Thanh Thảo
- Thanh Thuỷ
- Thanh Trúc
- Thanh Tùng
- Thanh Xuân
- Thanhhà Lại
- Thảo Dân
- Thao Dinh
- Thảo luận
- Thảo Nguyên
- Thảo Trường
- Thảo Vy
- Thẩm Đống
- Thận Nhiên
- Thân Trọng Mẫn
- Thân Trọng Sơn
- Thế Dũng
- Thế Giang
- Thế Quân
- THẾ THANH
- Thế Uyên
- Thi Hoàng
- Thi Nguyên
- Thi sỹ ỦA
- Thi Vũ
- Thích Nhất Hạnh
- Thích Nữ Chân Không
- Thích Phước An
- Thierry Leclère
- Thierry Lentz
- Thiên Di
- Thiên Điểu
- Thiền Lâm
- Thiền Nguyễn
- Thiên Thai
- Thiện Tùng
- Thiện Ý
- Thiết Thạch
- Thiếu Khanh
- Thiều Mai Lâm
- Tho Nguyen
- Thomas A. Bass
- Thomas Bo Pedersen
- Thomas Mahler
- Thomas S. Mullaney
- Thông Đặng
- Thơ
- Thu Phong
- Thu Vàng
- Thuận
- Thuần Ngô
- Thuận Paris
- Thuận Thiên
- Thục Quyên
- Thụy An
- Thùy Dung
- Thụy Khuê
- Thùy Linh
- Thụy My
- Thủy Tiên
- Thư Bạn Đọc
- Thường Quán
- Thy An
- Tịch Ru
- Tiet Hung Thai
- Tiêu Dao Bảo Cự
- Tiêu Kiện Sinh
- Tiểu Tử
- Tillman Miller
- Timothy Brennan
- Timothy Garton Ash
- Timothy Snyder
- Tina Hà Giang
- Tomas Tranströmer
- Tô Đăng Khoa
- Tô Hải
- Tô Hoàng
- Tố Hữu
- Tô Lan Hương
- Tô Ngọc Vân
- Tô Thẩm Huy
- Tô Thùy Yên
- Tô Văn Trường
- Tôi Đây
- Tôn Thất Thông
- Tống Văn Công
- Trà Đóa
- Trà Nhiên
- Tracy K. Smith
- Tran Dinh Dung
- Tran Nam Dung
- Trang Châu
- Trang Hạ
- Trang Thanh
- Trang Thế Hy
- Trangđài Glassey Trầnguyễn
- Trangđài Glasssey-Trầnguyễn
- Trao đổi
- Trầm Tử Thiêng
- Trần Anh Hùng
- Trần Bá Đại Dương
- Trần Bang
- Trần Bình Nam
- Trần C. Trí
- Trần Cao Lĩnh
- Trần Cao Tường
- Trần Công Tâm
- Trần Công Tín
- Trần Dạ Từ
- Trần Dần
- Trần Doãn Nho
- Trần Dũng Thanh Huy
- Trần Duy
- Trần Duy Phiên
- Trần Duy Trung
- Trần Đăng Khoa
- Trần Đăng Tuấn
- Trần Đĩnh
- Trần Đình Bút
- Trần Đình Hoành
- Trần Đình Lương
- Trần Đình Sơn Cước
- Trần Đình Sử
- Trần Đình Triển
- Trần Đình Trợ
- Trần Độ
- Trần Đồng Minh
- Trần Đức Anh Sơn
- Trần Đức Thảo
- Trần Đức Tiến
- Trần Đức Tín
- Trần Đức Toản
- Trần Gia Huấn
- Trần Gia Ninh
- Trần Hà Linh
- Trần Hạ Tháp
- Trần Hạ Vi
- Trần Hải
- Trần Hạnh
- Trần Hậu
- Trần Hoài Anh
- Trần Hoài Thư
- Trần Hoàng Phố
- Trần Hoàng Trúc
- Trần Hoàng Vy
- Trần Hùng
- Trần Huy Bích
- Trần Huy Minh Phương
- Trần Huy Quang
- Trần Huỳnh Duy Thức
- Trần Hữu Dũng
- Trần Hữu Khánh
- Trần Hữu Quang
- Trần Hữu Tá
- Trần Hữu Thục
- Trần Khánh Triệu
- Trần Kiêm Đoàn
- Trần Kiêm Trinh Tiên
- Trần Kim Trắc
- Trần Kỳ Trung
- Trần Lam
- Trần Lê Sơn Ý
- Trần Lương
- Trần Lý Trí Tân
- Trần Mạnh Hảo
- Trần Mạnh Tuấn
- Trần Minh Phi
- Trần Minh Quốc
- Trần Mộng Tú
- Trần Nam Bình
- Trần Ngân Hà
- Trần Nghi Hoàng
- Trần Ngọc Cư
- Trần Ngọc Hiếu
- Trần Ngọc Tuấn
- Trần Ngọc Vương
- Trần Nguyên Đán
- Trần Nhã Thụy
- Trần Nhương
- Trần Phong Giao
- Trần Phong Vũ
- Trần Quang Đức
- Trần Quang Lộc
- Trần Quốc Nam
- Trần Quốc Thuận
- Trần Quốc Toàn
- Trần Quốc Trọng
- Trần Quốc Vượng
- Trần Quyết Thắng
- Trân Sa
- Trần Song Hào
- Trần Thành
- Trần Thanh Ái
- Trần Thanh Cảnh
- Trần Thanh Huy
- Trần Thanh Vân
- Trần Thắng
- Trần Thế Vĩnh
- Trần Thị Băng Thanh
- Trần Thị Diệu Tâm
- Trần Thị Lai Hồng
- Trần Thị Lam
- Trần Thị NgH.
- Trần Thị Nguyệt Mai
- Trần Thị Phương Phương
- Trần Thị Thanh Thoả
- Trần Thị Trường
- Trần Thiện Đạo
- Trần Thùy Mai
- Trần Tiến
- Trần Tiễn Cao Đăng
- Trần Tiến Dũng
- Trần Tiễn Khanh
- Trần Tố Nga
- Trần Trọng Dương
- Trần Trọng Thức
- Trần Trọng Vũ
- Trần Trung Chính
- Trần Trung Đạo
- Trần Tuấn
- Trần Từ Mai
- Trần Vàng Sao
- Trần Văn Chánh
- Trần Văn Đỉnh
- Trần Văn Khê
- Trần Văn Minh
- Trần Văn Nam
- Trần Văn Thọ
- Trần Văn Thủy
- Trần Văn Tý
- Trần Vấn Lệ
- Trần Việt Hà
- Trần Viết Ngạc
- Trần Vinh Dự
- Trần Vũ
- Trần Vũ Hải
- Trần Vương Thuấn
- Trần Vương Thuận
- Trần Wũ Khang
- Trần Xuân Hoài
- Trần Xuân Linh
- Trần Xuân Lĩnh
- Trần Xuân Thảo
- Trần Yên Hòa
- Trần Yên Nguyên
- Trên
- Trên Facebook
- Trên Facebook/Minds
- Trên kệ sách
- Trên trang diaCRITICS
- Trí Hiệu Dân
- Triều Anh
- Triều Hoa Đại
- Triêu Nhan
- Triều Sơn
- Triệu Tử Dương
- Trịnh Anh Tuấn
- Trịnh Bá Phương
- Trịnh Bách
- Trịnh Cao Hòa Thanh
- Trịnh Chu
- Trịnh Công Sơn
- Trịnh Cung
- Trịnh Duy Kỳ
- Trịnh Hữu Long
- Trịnh Kim Tiến
- Trịnh Lữ
- Trịnh Minh Tuấn
- Trịnh Sơn
- Trịnh Thanh Thủy
- Trịnh Thu Tuyết
- Trịnh Vĩnh Phúc
- Trịnh Xuân Thuận
- Trịnh Xuân Thủy
- Trịnh Y Thư
- Trọng Anh
- Trọng Phú
- Trọng Thành
- Tru Sa
- Trúc Giang
- Trúc Thông
- Trúc Ty
- Trump
- Trung Bảo
- Trung Dũng Kqd
- Trùng Dương
- Trung Trung Đỉnh
- Trư Sa
- Trường An
- Trương Anh Ngọc
- Trương Anh Thụy
- Trương Chính
- Trương Duy Nhất
- Trương Đăng Dung
- Trương Điện Thắng
- Trương Đình Phượng
- Trương Hồng Quang
- Trương Huy San
- Trường Minh
- Trương Ngọc Chương
- Trương Nguyên
- Trương Nguyện Thành
- Trương Nhân Tuấn
- Trương Phượng
- Trương Quang
- Trương Quang Đệ
- Trương Quang Nhuệ
- Trương Quang Vĩnh
- Trương Thị Ngọc Hân
- Trương Thiên Phàm
- Trương Thu Hiền
- Trương Tố Hoa
- Trương Trọng Nghĩa
- Trương Tửu
- Trương Văn Dân
- Trương Văn Vĩnh
- Trương Vũ
- Trương Xuân Thiên
- Tú Mỡ
- Tù Quốc Hoài
- Tù Sâm
- Tú Trung Hồ
- Tuấn Duy
- Tuấn Khanh
- Tuân Nguyễn
- Tuấn Thảo
- Tuệ Anh
- Tuệ Đăng
- Tuệ Nguyên
- Tuệ Nhân
- Tuệ Nhật
- Tuệ Sĩ
- Tuệ Sỹ
- Tùng Dương Cola
- Tung Nguyen
- Turner
- Túy Hồng
- Tuyết Nghi
- Tư
- Từ Dung
- Tư liệu
- Tử Linh
- Từ Mai Trần Huy Bích
- Từ Quốc Hoài
- Từ Sâm
- Từ Thức
- Tưởng
- Tương Lai
- Umberto Eco
- Uông Tăng Kỳ
- Uông Triều
- Uyển Ca
- Uyên Nguyễn
- Uyên Thao
- Uyên Vũ
- V. Erofiev
- Vàng A Giang
- Varlam Shalamov
- Vasco Gargalo
- Vasily Makarovich
- Văn
- Văn Biển
- Văn Cao
- Văn Chinh
- Văn Công Hùng
- Văn Giá
- Văn học
- Văn học Miền Nam 54-75
- Văn Như Cương
- Văn Quang
- Văn Tâm
- Văn Việt
- Văn.
- Vấn đề hôm nay
- Vận Động Ứng Cử Đại Biểu Quốc Hội 2016
- Vân Hạ
- Vân Phi
- Velcrow Ripper
- Veronica Melkozerova
- Vi Lãng
- Vi Trần
- Vi Yên
- Viet Thanh Nguyen
- Viên Linh
- Việt Bách
- Việt Bình
- Việt Dzũng
- Việt Khang
- Việt Lang
- Việt Phương
- Viktor Maslov
- Vinh Anh
- Vĩnh Hảo
- Vĩnh Quyền
- Virginia Heffernan
- Virginia Woolf
- Vladimir Nabokov
- Võ An Đôn
- Võ Anh Minh
- Võ Anh Thơ
- Võ Bá Cường
- Võ Đắc Danh
- Võ Định Hình
- Võ Đức Phúc
- Võ Hồng
- Võ Huy Tâm
- Võ Hương Quỳnh
- Võ Kỳ Điền
- Võ Ngàn Sông
- Võ Phiến
- Võ Thị Hảo
- Võ Thị Thu Hằng
- Võ Tiến Cường
- Võ Tòng Xuân
- Võ Trí Hảo
- Võ Văn Quản
- Võ Văn Tạo
- Võ Văn Thôn
- Võ Xuân Quế
- Võ Xuân Sơn
- Volker Weidermann
- Volodymyr Vynnychenko
- Volodymyr Zelenskyy
- Vũ Bằng
- Vũ Biện Điền
- Vũ Cao Đàm
- Vũ Cát Tường
- Vũ Đình Hòe
- Vũ Đình Huỳnh
- Vũ Đình Liên
- Vũ Đình Phòng
- Vũ Đức Khanh
- Vũ Đức Phúc
- Vũ Đức Sao Biển
- Vu Gia
- Vũ Hà Văn
- Vũ Hạnh
- Vũ Hoàng Chương
- Vũ Hoàng Thư
- Vũ Hồng Ánh
- Vũ Huy Ngọc
- Vũ Huy Quang
- Vũ Khắc Hoè
- Vũ Khắc Khoan
- Vũ Kim Hạnh
- Vũ Kim Thu
- Vũ Lâm
- Vũ Lập Nhật
- Vũ My Lan
- Vũ Ngọc Giao
- Vũ Ngọc Hoàng
- Vũ Ngọc Tâm
- Vũ Ngọc Tiến
- Vũ Nho
- Vũ Oanh
- Vũ Quang Việt
- Vũ Quí Hạo Nhiên
- Vũ Quốc Ngữ
- Vũ Quỳnh Hương
- Vũ Quỳnh Nh.
- Vũ Thành Sơn
- Vũ Thanh Tâm
- Vũ Thanh Tùng
- Vũ Thành Tự Anh
- Vũ Thế Khôi
- Vũ Thị Hải
- Vũ Thị Nhuận
- Vũ Thị Phương Anh
- Vũ Thị Phương Lan
- Vũ Thị Thanh
- Vũ Thị Thanh Mai
- Vũ Thư Hiên
- Vũ Tiến Lập
- Vũ Trọng Khải
- Vũ Tuấn Hoàng
- Vũ Từ Trang
- Vũ Tường
- Vũ Viết Tuân
- Vũ Xuân Tửu
- Vương Bích Ngọc
- Vương Đan
- Vương Huy
- Vương Ngọc Minh
- Vương Tiểu Nhị
- Vương Trí Nhàn
- Vương Trọng
- Vương Trùng Dương
- Vương Trung Hiếu
- Vy Thảo
- W. H. Auden
- Wa Praong
- Walt Whitman
- Walter Isaacson
- Wayne Karlin
- Wells
- Wendy Barker
- Wilhelm Schmid
- Will Nguyen
- William Carlos Williams
- William Nee
- William Stafford
- William Stanley Merwin
- Winston Phan Đào Nguyên
- Wislawa Szymborska
- Wolf Biermann
- Wolfgang Borchert
- Wynn Gadkar Wilcox
- Xie Tao
- Xuân Ba
- Xuân Diệu
- Xuân Dương
- Xuân Đài
- Xuân Minh
- Xuân Phượng
- Xuân Sách
- Xuân Thọ
- Xuân Vũ
- Xương Văn
- Y Chan
- Ý Nhi
- Y Uyên
- Yanis Varoufakis
- Yevgeny Yevtushenko
- Yên Ba
- Yên Khắc Chính
- Yến Năng
- Yên San
- Yên San Thụy Miên
- Yiyun Li
- Yoko Ogawa
- Yōko Ogawa
- Yoko Tawada
- Young Sang Lee
- Yuliya Ilchuk
- Yuno Bigboi
- Yves Sintomer
- Yvette Tan
- Zac Herman
Hoa lạc thiền môn
Truyện ngắn Vũ Ngọc Tiến
Mấy năm gần đây cơ quan tôi có quan hệ làm ăn với nhiều công ty bên kia biên giới. Phòng kinh doanh duy nhất có tôi từng du học ở Vũ Hán - Trung Quốc nên mặc nhiên được sếp tin tưởng giao việc liên lạc giữa đôi bên đối tác. Mỗi lần tôi có việc sang Trung Quốc công tác vào mùa rét, bà xã đều cẩn thận gấp chiếc áo blu-dông lông thú vào va ly hành lý cho chồng mang theo. Chiếc áo là quà của nàng mua tặng tôi trong chuyến đi công tác ở Bắc Âu. Nền áo là vải sợi pha len đắt tiền màu xám tro. Cổ áo, ngực áo và cửa tay có đính các mảng lông chồn màu trắng xen lẫn màu nâu đen rất nổi. Nếu trời lạnh, tôi khoác thêm chiếc áo bành tô dạ màu cà phê sữa bên ngoài đủ ấm rực người. Nhiều lần dự tiệc với các bạn hàng ở Thượng Hải, Hàng Châu, Tô Châu… mọi người thấy tôi cởi áo bành tô đều trầm trồ khen ngợi chiếc áo blu-dông lông thú vừa sang lại vừa đẹp làm tôi trẻ ra dăm tuổi. Những lúc ấy, tôi có chút hãnh diện về món quà vợ tặng, thầm khen nàng có mắt thẩm mỹ tinh tường.
Lần ấy đi Quảng Châu, anh bạn Trương Lợi Sinh ở Tập đoàn May mặc Hưng Quảng nhiệt tình dẫn tôi đi thăm thú nhiều nơi: công viên văn hóa bên bờ sông Châu Giang, nhà tưởng niệm Tôn Trung Sơn, các siêu thị lớn, và lên lầu kính tầng thứ 63 của khách sạn Bạch Vân uống rượu Mao Đài, ngắm toàn cảnh thành phố, cứ sau 45 phút cả tầng lầu sẽ xoay hết một vòng…
Nhớ lời vợ dặn, tôi vẫn luôn miệng nhắc lão bản Trương là muốn đi thăm ngôi chùa trên núi Bạch Vân có Thiền ni Từ Đàm viết nhiều sách biện giải về Phật pháp mà nàng ngưỡng mộ. Lão bản Trương là người điềm đạm, tế nhị, nghe tôi thúc giục cứ nheo mắt, mỉm cười nhỏ nhẹ đáp:
- Đừng vội. Thư thả vài ngày nữa là ngày rằm hẵng hay. Ta lên chùa phải khởi hành thật sớm trước lúc bình minh để kịp ngắm cảnh mới là tuyệt thú. Sau đó, khoảng giờ Thìn ta vào nhà thuyết pháp xem các đệ tử tụng kinh và nghe Thiền ni Từ Đàm thuyết pháp.
- Đệ tử đến chùa nghe giảng đạo có đông không?
- Đông lắm! Ngày rằm nào cũng vậy, đệ tử khắp nơi kéo về tụ tập ở chùa hàng vài trăm người dâng hương, niệm Phật và nghe giảng đạo.
- Nếu vậy ngày mười tư tôi sẽ không uống rượu để hôm sau lên chùa thật sớm.
- Phải thành tâm ăn chay kiêng cả chuyện với đàn bà nữa… Lão bản Trương cười ngả ngớn, vỗ vai tôi nói.
Bữa tối trước ngày lên chùa, lão bản Trương mời tôi đến quán ăn nổi tiếng ở tầng trệt của tiệm cao lâu Mai Hoa Thôn bên bờ Châu Giang thưởng thức những món chay độc đáo của người Lưỡng Quảng, nghe những bài đạo ca du dương, thấm đẫm giáo lý nhà Phật. Sáng, tôi dậy từ lúc năm giờ đã thấy lão bản Trương ngồi uống trà hoàng cúc, chờ mình ở sảnh khách sạn.
Tiết trời Quảng Châu vào cuối thu chớm sang đông nên khá lạnh. Tôi mặc chiếc áo blu-dông lông thú, khoác bên ngoài chiếc áo gió bằng vải simili màu be. Lão bản Trương thoáng chút e ngại nhưng sau vài phút phân vân, anh quay lại nhìn tôi kỹ hơn rồi gật đầu “hảo hảo”, kéo tôi ra cổng.
Xe ô tô đưa chúng tôi bon bon trên đường ra ngoại ô thành phố, hai bên là những hàng cây phong lá đỏ. Xa xa núi Bạch Vân mọc lên cô độc giữa bao la đồng lúa, dân gian quen gọi là núi sót, còn khoa học địa chất gọi đó là cấu tạo sót trong kỷ Mezozoi phổ biến ở vùng Hoa Nam. Xe dừng lại ở chân núi và chúng tôi phải leo dốc, chặng đường thử thách các đệ tử và khách thập phương bởi 999 bậc đá để lên một rừng thông bằng phẳng, nghe nói rộng chừng 100 mẫu.
Những cây thông cổ thụ gốc hai, ba người ôm được trồng theo hàng lối thẳng tắp. Tiếng thông reo trong gió bấc đầu mùa như bản đàn du dương bất tận. Từng đàn chim trĩ đuôi dài nửa mét, sắc màu rực rỡ, nhởn nhơ bay lượn, ca hót líu lo. Chúng rất dạn người, có con bay đến gần tôi đập cánh sà xuống mặt đất, nhảy từng bước một, như cô gái trong xiêm y vũ hội diêm dúa, mời chào tôi vào điệu tăng gô.
Người đi chùa đông như trẩy hội dưới ánh bình minh vừa ló rạng. Họ thận trọng bước đi dè dặt, né tránh từng ngọn cỏ non, từng con kiến nhỏ.
Ngôi chùa nằm trong khuôn viên bao bọc bởi hàng cây dâm bụt lá to hoa vàng, nhưng hoa nhỏ hơn hoa dâm bụt đỏ ở các ngôi chùa làng Việt Nam. Cổng tam quan đi vào sân chùa xây bằng đá hoa cương, có hai tầng mái cong lợp ngói hoàng lưu ly. Sân chùa lát gạch sứ lá dừa tráng men màu lục, bày la liệt các chậu cây uốn tỉa công phu thành các con long-ly-quy-phượng. Hai bên là hai dãy nhà chín gian khung gỗ, lợp ngói thanh lưu ly để khách thập phương ngồi chờ làm lễ. Điện thờ là ngôi nhà gỗ lớn, thiết kế theo kiểu các ngôi chùa cổ thường gặp vùng Triều Dương miền Triết Giang. Các cột gỗ lớn và ván bưng nơi chính điện chạm khắc nhiều sự tích nhà Phật.
Tôi bước qua bậc tam cấp vào nhà thuyết pháp đông nghịt những đệ tử nửa quỳ nửa ngồi chờ đổi sang tư thế kiết già để hành lễ. Thiền ni Từ Đàm là bà lão tuổi ngoài chín mươi, mình mai vóc hạc, nhưng còn giữ được nét đẹp tôn quý của thời thanh xuân xưa, đôi mắt tinh anh khác thường. Bà từ trong hậu đường khoan thai bước ra, ngồi trên sập bát tiên dưới chân điện thờ Phật, xoay lưng về phía các Phật tử, trước mặt là giá gỗ nạm ngọc phỉ thúy đặt cuốn kinh Mai hoa tông. Bà rung chuông gõ mõ, đọc từng đoạn kinh nghe như điệu hát ru của các bà mẹ Việt Nam xứ quan họ vùng Kinh Bắc và tất cả đồng thanh đọc lại với giọng thành kính, vời vợi đức tin. Tôi như mê đi, hồn lạc vào một thế giới khác. Một thế giới con người chan hòa sống với nhau trong tình tương thân tương ái, đùm bọc và bao dung.
Sau giờ tụng kinh, các đệ tử ngồi nghỉ tại chỗ, yên lặng uống nước chờ nghe thuyết pháp. Lúc này Thiền ni Từ Đàm mới xoay lưng lại, nhìn về phía các Phật tử, nhấp ngụm trà sâm trong tách sứ cổ cuối Minh đầu Thanh do tiểu đồng mang lại. Bà lướt mắt nhìn hết lượt đệ tử rồi cất giọng trầm ấm giảng đạo. Bà giảng giải cho họ thế nào là tam quy ngũ giới, là Tứ diệu đế; thế nào là Tướng là Nghiệp; vì sao phải ăn chay, kiêng sát sinh, lánh xa sắc dục; vì sao phải tự giác giác tha, tự độ độ tha… Đời là bể khổ mênh mông, đức Phật thả ta vào đó để tự thử thách, rèn tâm tĩnh trí. “Tâm như sư họa công - Họa chủng chủng ngũ ẩm - Nhất thiết thế giới trung- Vô pháp nhi bất tạo”. Vậy nên cái tâm ta như người thợ vẽ đã vẽ nên mọi điều hay điều dở, cái thiện cái ác ở cõi đời. Cái tâm hướng thiện thì vũ trụ thanh bình, xã hội yên vui, vạn vật sinh trưởng. Cái tâm hướng ác thì đất trời u ám, xã hội đảo điên, vạn vật điêu tàn. Phải rèn cái tâm biết yêu từ con kiến, ngọn cỏ, cành cây rồi mới biết yêu đến đồng loại, mới biết đem lòng từ bi hỉ xả thi triển ở cõi nhân sinh vốn đầy sự cám dỗ bởi sắc dục, lòng tham…
Trời đang lạnh giá mà sao những lời của Thiền ni Từ Đàm khiến lòng tôi ấm lại, con tim nóng rực như hòn than. Tôi cởi áo khoác ngoài ra cho đỡ nóng. Lão bản Trương thấy vậy toan ngăn lại nhưng không kịp. Một nửa áo khoác đã tụt khỏi bờ vai, lộ ra cổ và ngực áo blu-dông bằng lông thú. Thiền ni Từ Đàm chợt nhìn thấy, mặt tái nhợt như chết lặng hồi lâu. Bà ngừng bài giảng, nghiêm sắc mặt mời tôi ra ngoài. Hàng trăm cặp mắt đổ dồn về phía tôi trách móc, giận dữ. Lão bản Trương vội đứng dậy chắp tay vái lạy đại lão Thiền ni, nói lời tạ lỗi với mọi người rồi hốt hoảng lôi tôi ra khỏi chùa, vừa đi vừa lầu bầu nói:
- Khổ quá! Sáng sớm nay thấy anh mặc áo này tôi đã ngần ngại, nhưng sau thấy chiếc áo gió choàng bên ngoài che hết lông thú bên trong nên cũng yên tâm. Ma quỷ ở đâu hiện về xui khiến anh cởi áo khoác giữa nhà thuyết pháp, trước mặt Thiền ni Từ Đàm?
- Như vậy là thế nào, tôi chẳng hiểu gì cả?
- Thiền ni Từ Đàm thời trẻ có tên là Thạch Tiểu Hoa, nổi tiếng là con hồ ly tinh ở bến Thượng Hải. Chuyện đời của nàng Thạch Tiểu Hoa ly kỳ và phức tạp lắm.
- Nó liên quan gì tới chiếc áo lông thú của tôi?
- Về nhà cơm tối xong tôi sẽ kể anh nghe…
Đêm ấy chúng tôi ngồi uống rượu trên tầng 63 lắp kính chịu lực tự xoay của khách sạn Bạch Vân. Dưới chân là màn sương mờ đục, trên đầu lác đác mấy vì sao nhạt nhòa. Toàn cảnh thành phố hiện ra thay đổi đến chóng mặt. Xa xa dòng Châu Giang ầm ào vỗ sóng, gió thổi lộng.
Lão bản Trương đã kể tôi nghe chuyện đời của Thiền ni Từ Đàm sáu mươi năm trước. Tôi hiểu ra rằng chiếc áo lông thú của tôi đã xúc phạm đại lão Thiền ni ghê gớm thì đã muộn…
***
Thành phố Thượng Hải cuối những năm 1930 ngột ngạt trong không khí Thế chiến lần thứ Hai. Người Nhật gây ra sự biến Lư Cầu Kiều mở đầu cuộc xâm lăng Trung Quốc. Trong chớp nhoáng Thượng Hải trở thành thuộc địa của ngoại bang. Bên kia phía trời Âu liên quân Đức - Ý dàn trận trên biên giới, lăm le nuốt chửng các nước láng giềng. Chiến tranh là thảm họa đối với mọi quốc gia dân tộc, nhưng xét cho cùng mọi thống khổ đều trút lên đầu dân nghèo. Các tiểu thư, mệnh phụ phu nhân, vương tôn công tử ở các châu lục vẫn nhởn nhơ ăn chơi, đắm mình trong những cuộc vui thâu đêm suốt sáng. Thượng Hải, chốn ăn chơi bậc nhất Trung Hoa cũng không ngoại lệ.
Thời ấy thời trang Âu - Mỹ chuộng các loại áo choàng lông thú nên các nhà thiết kế đua nhau săn tìm da lông chồn làm nguyên liệu, nhưng hàng hóa trong chiến tranh cứ ngày một khan hiếm. Những lão bản trên bến Thượng Hải nhanh chóng chuyển hướng sang buôn bán các bộ da lông mèo gọi tên cho đẹp là da lông tiểu hổ. Họ chọn những giống mèo to con gấp đôi, gấp ba mèo thường có bộ lông dày và mượt để thay thế lông chồn.
Ở vùng Bắc Đại Hoang tỉnh Thiểm Tây có một giống mèo đặc chủng bởi nó rất to lớn, nặng hơn mười ký, bộ lông đã dày lại dài và mượt, nhiều màu sắc bắt mắt. Dân chúng nơi đây đua nhau nuôi giống mèo này lấy thịt ăn và bán lông. Vì là mèo rừng mới được thuần chủng thành vật nuôi nên tính hoang dã vẫn còn. Chúng khá hung dữ và chỉ ăn thịt nên dân bản địa phải nhốt trong cũi, với thức ăn là rắn rết, cóc nhái hoặc xác động vật đã chết. Mèo Bắc Đại Hoang thường hay bị đói nên gầy và chậm lớn, sản lượng lông thu mua được không cao, ngày một khan hiếm. Giá một bộ da lông tiểu hổ Bắc Đại Hoang cứ leo thang chóng mặt, từ năm Mỹ kim một bộ lên tới năm mươi Mỹ kim và sẽ còn tăng nữa.
Nằm ở cuối đại lộ chạy qua cửa chính công viên Đại Thế Giới có tòa biệt phủ lộng lẫy thiết kế theo kiểu nửa Á nửa Âu, khuôn viên chiếm hàng chục mẫu đất, ngập đầy chậu hoa, cây cảnh quý hiếm. Trong phòng khách lớn, một thiếu phụ chừng ngoài ba mươi đang ngồi thả hồn mơ màng tựa lưng vào thành ghế cổ đời Minh có những đường chuốt thẳng, vài nan uốn lượn thanh mảnh, gợi một vẻ đẹp thanh tao, kiêu sa phù hợp với bà chủ tòa biệt phủ.
Nàng có khuôn mặt trái soan, nước da trắng mịn, cặp mắt đen thẫm huyền bí như trời đêm cuối đông. Người đầy tớ già cúi rạp mình nâng chiếc khay bạc lên ngang đầu, dâng lên bà chủ một tách trà sâm. Nàng khoan thai nhận lấy rồi gật đầu đưa mắt cho lão lui ra, không muốn đứt mạch suy nghĩ của mình. Nàng đang nhẩm tính số Mỹ kim thu được sau mấy lứa lông thú tiểu hổ Bắc Đại Hoang. Một món lợi nhuận lớn chưa từng thấy trong lịch sử kinh doanh của hãng vải sợi, tơ tằm và lông thú trên bến Thượng Hải. Nàng khẽ mỉm cười hồi tưởng lại ngày tự bán mình chuộc nợ cho cha, vào biệt phủ này làm vợ bé của đại nhân họ Vương.
Hồi ấy, mới mười sáu tuổi đời nàng đã nung nấu ý chí sẽ có ngày đoạt lại toàn bộ gia sản họ Vương mới hả lòng. Với sắc đẹp trời cho và mưu kế hiểm độc, chỉ sau bảy năm nàng đã toại nguyện. Vương đại nhân năm đó sáu chín tuổi nhưng còn tráng kiện, vượng đầy khí dục lại đang kinh doanh rất thành đạt, thâu tóm toàn bộ ngành vải sợi, tơ tằm và lông thú ở Trung Hoa Dân quốc. Đã năm thê bảy thiếp ông vẫn chưa thỏa mãn, chỉ say đắm Thạch Tiểu Hoa, con gái Thạch Kiện là kế toán xưởng lông thú. Ông lừa cho Thạch Kiện đánh bạc, mang nợ mấy trăm lượng vàng của đám xã hội đen trên bến Thượng Hải. Chúng bắt giam Thạch Kiện ông đòi chuộc đủ tiền, nếu không sẽ xử theo luật giang hồ. Thạch Kiện cùng đường chỉ còn biết khóc lạy con gái thuận tình làm vợ bé Vương đại nhân.
Cắn răng nuốt lệ bước lên xe hoa, cô gái họ Thạch thề quyết lôi kéo Vương đại nhân chìm đắm trong sắc dục để thừa cơ soán ngôi đổi chủ tòa biệt phủ. Nằm bên ông lão hơn cả tuổi cha mình, cô chợt cười chợt khóc, lúc vui lúc buồn, khi say đắm cuồng nhiệt, khi lạnh lùng hờn dỗi. Vương đại nhân ngày càng xa lánh hắt hủi bà vợ cả, chán ngấy đám tỳ thiếp nhõng nhẽo, chỉ quanh quẩn chiều chuộng vợ bé Thạch Tiểu Hoa, nghe theo nàng xử đoán mọi việc lớn nhỏ trong phủ.
Qua vài năm, khi đã khôn khéo gợi tình lôi kéo được viên quản gia họ Bạch, lại dùng tiền và quyền mua chuộc hết lượt đám gia nhân, tỳ thiếp trong phủ, Thạch Tiểu Hoa quyết định ra đòn hiểm độc loại bỏ mẹ con bà vợ cả. Gặp lúc Vương đại nhân lâm trọng bệnh, nàng cùng quản gia họ Bạch bày mưu lừa bà cả vào tròng rồi vu cáo bà ta cùng hai con trai lén bỏ thuốc độc vào chén thuốc chữa bệnh hãm hại chồng mình để chiếm đoạt gia sản. Được mọi người trong phủ hùa theo tố giác thêm nhiều vụ việc khác, Vương đại nhân nổi giận đuổi bà cả và hai người con trai về quê Triều Dương trông coi điền sản, cấm tiệt họ quay về Thượng Hải.
Sau khi Vương đại nhân qua đời, Thạch Tiểu Hoa sai quản gia họ Bạch tìm người làm giả chúc thư, giao lại toàn bộ tòa biệt phủ, nhà máy, tiệm buôn, tiền vàng ở các nhà băng cho nàng quản lý, rồi ngay lập tức thuê băng đảng ngầm ở bến Thượng Hải giết cả hai người diệt khẩu. Quản gia mới của biệt phủ là một anh chàng thư sinh điển trai họ Chu, có họ xa đằng ngoại với Thạch Kiện. Anh ta vừa là tình nhân thỏa mãn nhu cầu xác thịt của chủ nhân, vừa là con thoi liên lạc với băng đảng ngầm để khi cần dùng họ tiêu diệt đối thủ cạnh tranh trên thương trường hoặc các phu nhân quyền quý dám coi thường bà chủ Thạch, gọi nàng là con hồ ly tinh trên bến Thượng Hải.
Tài sản họ Vường từ khi chuyển qua tay họ Thạch nhờ thế mỗi ngày thêm sinh sôi nảy nở theo quyền uy của Thạch Tiểu Hoa. Gặp lúc thị trường thế giới đổ xô thu mua da lông tiểu hổ, anh chàng quản gia láu cá họ Chu trong một đêm ân ái đã hiến kế cho bà chủ Thạch nuôi giống tiểu hổ Bắc Đại Hoang bằng chuột bao tử. Chu nói:
- Nghề kinh doanh cốt yếu là giá thành và chất lượng mặt hàng. Người dân Bắc Đại Hoang nuôi tiểu hổ bằng rắn rết, cóc nhái kiếm được nên con vật ăn uống thất thường, gầy và chậm lớn. Đã gầy thì bộ lông xơ xác kém dài kém mượt. Nhưng nếu ta thu mua giống tiểu hổ đó về nuôi bằng thịt cá, giá thành sẽ rất cao, chỉ có thể nuôi chúng bằng chuột bao tử. Giống chuột đồng ra ngoại ô thu mua dễ ợt, chỉ cần mỗi ngày có đủ ba con chuột bao tử là đủ nuôi một tiểu hổ.
- Biết vậy, nhưng chuột bao tử lấy đâu ra?
- Thì ta nuôi cả chuột đồng chứ sao. Ta cho chuột ăn ngô cả lõi, còn chúng cho ta thức ăn bổ dưỡng nuôi tiểu hổ. Giống chuột đồng đẻ mắn lại đẻ dày. Ta nuôi mười chuột sẽ đủ nuôi một tiểu hổ.
- Hay lắm! Anh hãy làm qua phép tính rồi nói ta nghe thử.
- Năm đầu ta tung tiền thuê người đi Bắc Đại Hoang thu mua hai ngàn con tiểu hổ, chọn ra một ngàn con đủ cả đực cái nuôi riêng gây giống, còn lại một ngàn con ta nuôi thịt bán cho các tiệm cao lâu giả làm thịt cầy hoang dã, lột da lấy lông cho vào xưởng thuộc da lông thú. Mặt khác ta thu mua hai vạn con chuột đồng để lấy chuột bao tử làm thức ăn cho tiểu hổ. Chỉ sau vài tháng đầu phải tạm dùng thịt cá ươn nuôi tiểu hổ, còn sau đó thừa sức lấy chuột bao tử nuôi chúng. Như vậy các anh chàng, chị chàng tiểu hổ mỗi ngày dư sức được ăn ít nhất ba con chuột bao tử, tha hồ trơn lông đỏ da, béo mượt để ta hóa kiếp lấy da lông thú, còn thịt bán cho các tiệm cao lâu. Tôi tin chỉ trong hai năm sản lượng và chất lượng ở xưởng lông thú của ta sẽ tăng mạnh, tha hồ hốt bạc, chẳng có nghề nào lãi hơn đâu. Kế hoạch này phải tuyệt mật. Sau khi lập trại nuôi chuột và tiểu hổ, ta đàm phán với băng đảng ngầm ngoài bến Thượng Hải canh gác nghiêm ngặt vòng ngoài, bên trong nuôi và giết tiểu hổ lột da xẻ thịt cũng do người của họ tuyển chọn kỹ lưỡng không để thông tin lọt ra khỏi trại. Giới giang hồ vốn tàn độc, giết người như ngóe nhưng lại rất trượng nghĩa. Ta nên đãi ngộ họ thật thỏa đáng. Họ sẽ tuyệt đối trung thành giữ kín bí mật kinh doanh này…
- Tuyệt diệu! Ta giao cho anh nội trong tám tuần trại nuôi tiểu hổ phải ra đời, nhanh chóng đi vào hoạt động, tốn kém bao nhiêu cũng duyệt.
Sau một đêm ân ái mặn nồng với bà chủ, anh chàng quản gia láu cá họ Chu hăm hở thực thi kế hoạch đã bàn và trại nuôi tiểu hổ Bắc Đại Hoang ra đời theo đúng mọi yêu cầu đặt ra của Thạch Tiểu Hoa. Trong vụ này, anh ta cũng bớt xén nhiều khoản nên kiếm được không ít ngân lượng bỏ túi. Bà chủ Thạch biết hết nhưng vẫn tươi cười, khen ngợi lại còn thưởng thêm cả tiền lẫn tình. Tới khi trại nuôi tiểu hổ đi vào nền nếp, quản gia họ Chu đột nhiên biến mất. Người ta tìm thấy xác hắn trên sông Hoàng Phố, chỉ mình Thạch Tiểu Hoa hiểu vì sao anh ta chết, bởi kẻ đã ăn cắp lần một sẽ có lần hai, và chắc gì hắn giữ được bí mật kinh doanh trại nuôi tiểu hổ nếu được người khác trả tiền hậu hĩnh.
Nàng tổ chức tang lễ cho quản gia Chu rất linh đình, cấp cho vợ con anh ta một khoản tiền về quê sinh sống. Thay thế quản gia họ Chu là nữ quản gia đảm đang xinh đẹp họ Đặng, vốn là tỳ thiếp của Vương đại nhân được nàng tin tưởng giữ lại vì đã từng giúp đỡ nàng thưở hàn vi mới bước chân vào biệt phủ.
***
Đang miên man thả hồn theo dòng hồi ức với niềm kiêu hãnh, sung sướng đê mê, Thạch Tiểu Hoa chợt bừng tỉnh. Nàng lắc chuông gọi nữ quản gia Đặng:
- Ngài Pitơ Acnet đã đến chưa?
- Dạ thưa, ngài Pitơ đang chờ ngoài lầu thưởng nguyệt bên hồ Đông Các. Vì sợ kinh động đến bữa trà sáng của bà chủ nên tôi chưa dám bẩm báo.
- Mời ông ta vào đây.
- Thưa vâng.
Quản gia Đặng khẽ mỉm cười, ý tứ bước ra khỏi phòng khách. Pitơ Acnet là thương gia Hồng Kông gốc Mỹ, từng nhiều lần tiếp xúc làm thân với quản gia Đặng nên hai người khá hiểu nhau. Anh ta còn rất trẻ, dáng người dong dỏng cao, gương mặt thanh thoát, đôi mắt màu tro mơ mộng. Ngay lần đầu tiếp xúc, quản gia Đặng đã sớm nhận ra Pitơ là người khá hấp dẫn, dẻo miệng lại khéo nịnh đầm. Mẫu đàn ông này sẽ có sức hút đặc biệt với bà chủ Thạch đang khao khát ái ân nhưng lại chán ngán đàn ông người Hán.
Kể từ ngày quản gia Chu mất tích, hình như bà chủ Thạch bỗng dưng hụt hẫng, thường hay vô cớ cáu gắt. Cùng là đàn bà nên quản gia Đặng hiểu nỗi lòng thầm kín của chủ nhân. Gã họ Chu kia gian manh, láu cá thật đáng tội chết, nhưng gã rất giỏi các ngón nghề làm tình khi hầu hạ chủ nhân. Gã chết rồi, bà chủ Thạch cũng đã mấy lần thay tình nhân nhưng không ai vừa ý, chỉ qua một vài đêm là bị tống cổ ra khỏi biệt phủ. Vì thế nên khi Pitơ đưa tiền nhờ cậy làm môi giới, quản gia Đặng vui vẻ nhận lời không chút đắn đo.
Pitơ theo chân quản gia Đặng bước vào phòng khách, nghiêng mình thi lễ bằng thứ tiếng Hoa rất chuẩn mực:
- Thưa Thạch thái thái xinh đẹp quyền quý! Tôi hân hạnh được thay mặt chi nhánh Hồng Kông của Hãng Lông thú Hoa Kỳ lời chúc an làng phát đạt và xin tình nguyện làm kẻ nô bộc cho bà trong các thương vụ giữa hai hãng lông thú lớn nhất hành tinh.
- Không dám, chào ngài Pitơ Acnet, mời dùng trà!
Bà chủ Thạch hờ hững đáp lời. Người đầy tớ già bưng lên một tách trà sâm. Pitơ tay đỡ lấy tách trà, mắt vẫn đắm đuối nhìn bà chủ Thạch, miệng dẻo kẹo nói;
- Thưa thái thái! Người Tây Phương chúng tôi có lệ chưa dùng trà nếu không được hôn lên búp tay ngà ngọc của bà chủ.
Hắn được nữ quản gia họ Đặng gợi ý từ trước rằng đêm qua bà chủ Thạch trằn trọc không ngủ được vì nhớ mùi đàn ông của quản gia Chu nên gần sáng đã thủ dâm trong bồn tắm, đứng bên ngoài còn nghe rõ tiếng rên của bà ta. Gần đây mỗi tháng đều thấy bà chủ một lần như vậy. Có lẽ vì thế nên Pitơ dám liều lĩnh lại gần, quỳ một chân xuống sàn, nâng bàn tay Thạch Tiểu Hoa hôn lên từng ngón, vuốt ve cổ tay của nàng.
Một cảm giác đê mê ngây ngất dâng lên trong lòng bà chủ Thạch. Nàng khẽ rùng mình, quay đi giấu nụ cười thỏa mãn. Pitơ liếc nhìn chủ nhân một cách tình tứ, khoan thai ngồi xuống ghế nhấm nháp vài ngụm trà sâm.
Hồi lâu trấn tĩnh lại, bà chủ Thạch nghiêm giọng nói:
- Tôi được quản gia Đặng nhắc lại lời đề nghị trong hai lần gặp trước của ngài. Rất tiếc là tôi không thể chiều theo lời đề nghị ấy.
- Vì sao, thưa thái thái?
- Điều đó tự ngài hiểu lấy.
- Nhưng nếu tôi không được tận mắt nhìn một vạn con tiểu hổ thì ông chủ hãng của tôi sẽ không yên tâm về thời gian và số lượng da lông thú trong hợp đồng, thưa thái thái, xin bà hiểu cho cái khó của kẻ hèn mọn này!
- Tin hay không là quyền của ngài. Chỉ cần biết rằng luật chơi trong thương vụ này là do phía chúng tôi đặt ra và tôi không thể đưa ngài thăm trại tiểu hổ, thế thôi. Xin ngài vui lòng báo lại cho ông chủ bên đó như vậy. Gia nhân đâu, tiễn khách…
Mặc cho quản gia Đặng khoanh tay đứng chờ ngoài cửa phòng khách, Pitơ vẫn lì lợm thi gan ngồi lại, hướng cặp mắt màu tro nhìn thẳng vào mắt chủ nhân như thôi miên. Thạch Tiểu Hoa cảm thấy bối rối, mặt nóng bừng, hàng mi cụp xuống, ngực phập phồng, toàn thân gai nhột. Pitơ không bỏ lỡ thời cơ, y vờ đánh rơi hộp kính trắng rồi quỳ xuống ôm lấy đôi bàn chân của bà chủ Thạch ve vuốt, mút từng ngón một. Quản gia Đặng chăm chú quan sát từng cử chỉ, thái độ của chủ và khách, thấy vở diễn khá thông đồng bén giọt, lặng lẽ mỉm cười rút lui ra ngoài, kín đáo khép kín cửa lại.
Pitơ vùng dậy bế thốc Thạch Tiểu Hoa quay mấy vòng giữa phòng khách, hôn như mưa lên mắt, môi, đầu vú nàng. Y từ từ đặt nàng xuống tấm thảm trải sàn, cởi bỏ mọi thứ.
Sau những giây phút ái ân cuồng nhiệt, trái tim sắt đá của bà chủ Thạch nhũn ra, tan chảy như cục đá lạnh. Nàng đồng ý tự mình dẫn Pitơ đi thăm trại tiểu hổ…
***
Từ trại tiểu hổ về, Thạch Tiểu Hoa thấy đầu nhức như búa bổ. Nghìn vạn đốm lửa cứ nhập nhoàng trong mắt nàng khiến nước mắt ràn rụa chảy. Thực ra, kể từ ngày lập trại nuôi tiểu hổ, nàng cũng chưa hề đặt chân tới đó bởi mọi việc đã có thuộc hạ dưới quyền lo liệu. Nàng chỉ có mỗi việc lạnh lùng ra lệnh thực thi các hợp đồng rồi hớn hở đếm tiền bỏ vào két sắt hay gửi nhà băng. Đây cũng là lần đầu tiên nàng được chứng kiến cuộc tàn sát đồng loạt các sinh linh còn đỏ hỏn, chưa kịp mở mắt chào đời.
Từng đàn tiểu hổ Bắc Đại Hoang hung dữ nghêu ngao thích thú gào thét, tung những con chuột bao tử lên cao rồi giơ móng sắc vồ lấy, ép chặt con mồi xuống sàn xi măng vầy vò cào cấu trước khi làm bữa tiệc nhầy nhụa máu tươi. Xen giữa bữa tiệc ấy là những bàn chân móng sắc thi nhau nhảy múa, hững cái miệng gào rống lên thành dàn đồng ca đinh tai nhức óc. Trên mặt những con tiểu hổ đang nhảy múa ấy vẫn còn nhoe nhoét máu và những vụn xương tòi ra hai bên mép.
Khi nàng bủn rủn tay chân, lạnh toát sống lưng thì bên cạnh là một Pitơ Acnet nom như quỷ sa tăng, mặt đỏ gay, ngoác mồn cười nói huyên thuyên, khen ngợi sự kỳ diệu của cỗ máy in tiền của bà chủ Thạch. Nàng cảm thấy ghê tởm cái con người vừa cùng mình truy hoan, tiếc cho tấm thân bị vấy bẩn. Giờ đây, về tới biệt phủ, nàng vẫn không sao thoát khỏi nỗi ám ảnh kinh hoàng vò xé tâm can. Nàng gào thét to, lăn lộn trên giường. Càng nhắm mắt thì những hình ảnh kinh khủng vừa qua càng hiện ra rõ nét trong tâm trí.
Thạch Tiểu Hoa mở mắt nhìn ra xung quanh. Trong biệt phủ dường như đâu đâu cũng chỉ thấy máu tươi và những vụn xương. Hai bàn tay nàng ròng ròng máu chảy như mạch nước ngầm phun ra vô tận. Không gian nồng nặc mùi tanh tưởi của những xác chết. Chăn đệm, quần áo tanh tưởi và từng tảng thịt người cứ đùn ra từ chiếc gối đang kê đầu nàng trên giường giống như tổ mối khổng lồ…
Nàng mệt mỏi thiếp đi, chìm trong giấc ngủ sâu mờ mịt. Và nàng mơ thấy mình đang rơi tõm xuống một cái giếng sâu hun hút, rơi mãi rơi mãi, càng rơi càng lạnh run người. Nàng rơi tận xuống chín tầng địa ngục, biến thành đứa hài nhi trần truồng, đỏ hỏn. Đứa bé nằm trong chiếc nôi dát vàng nạm ngọc khóc to, lơ láo nhìn quanh, tay chân huơ lên giữa khoảng không tối thẫm như mực tàu. Bỗng một bầy quỷ sứ đầu trâu mặt ngựa ùa tới vây quanh đứa bé. Chúng la hét, nhảy múa rồi tranh nhau tung đứa hài nhi Thạch Tiểu Hoa còn đỏ hỏn lên cao như tung một trái bóng. Thỏa thê, chúng tranh nhau xé hài nhi ra từng mảnh, bỏ vào miệng nhai rau ráu, máu chảy ròng ra hai bên mép đỏ lòm.
Nhưng đứa hài nhi này như có phép lạ, khiến bầy quỷ dữ vừa ăn thịt xong lại nhìn thấy một hài nhi khác nằm trong nôi oe oe khóc. Lũ quỷ sau giây phút ngỡ ngàng lại hớn hở reo hò, la hét, nhảy múa quanh vành nôi, tiếp tục bữa tiệc thịt người hết đợt này đến đợt khác.
Cứ thế giấc mơ lặp đi lặp lại khiến Thạch Tiểu Hoa mỗi lần tỉnh giấc chiêm bao lại lăn lộn vật vã, ngất đi tỉnh lại không biết bao nhiêu lần.
Chứng bệnh điên loạn của nàng ngày một trầm trọng. Quản gia Đặng vội sai người treo trước cửa biệt phủ tấm biển “Miễn tiếp khách” và đón một bác sĩ tâm thần giỏi nhất Thượng Hải đến túc trực bên giường bệnh cùng gia nhân trong phủ chăm sóc, thử nghiệm nhiều liệu pháp tâm lý kết hợp uống thuốc chữa bệnh cho bà chủ.
Sau một thời gian, nhờ được bác sĩ giỏi hết lòng chữa tri, bệnh tình thuyên giảm, bà chủ Thạch dần dần hồi tỉnh, minh mẫn trở lại nên nữ quản gia xin nghỉ việc, theo Pitơ đi Hồng Kông kết hôn và lập nghiệp. Thạch Tiểu Hoa giờ cũng chẳng thiết tha việc kinh doanh làm giàu, nhưng cỗ máy nghiền thịt chuột bao tử của nàng vẫn quay đều không nghỉ. Hàng tháng những thùng hàng da lông tiểu hổ vẫn được đóng gửi đi thị trường Âu - Mỹ, và Mỹ kim trong két bạc, tài khoản cứ đều đặn tăng lên...
Có những lúc buồn, nàng thẫn thờ ngồi lặng đi, ghê sợ nhẩm tính: Mỗi ngày một vạn con tiểu hổ tàn sát ba vạn sinh linh đỏ hỏn. Một lứa tiểu hổ sáu tháng là 180 ngày. Để có một vạn bộ da lông tiểu hổ, phải tàn sát 540 vạn sinh linh chưa kịp nhìn thấy ánh mặt trời, chưa kịp ngậm bầu vú mẹ. Chao ôi… thật kinh khủng, mạn rợ, độc ác biết bao... !
Thế rồi bỗng một ngày, nàng quyết định từ bỏ tất cả...
Bà chủ Thạch ra lệnh hỏa thiêu trại tiểu hổ và sai người về Triều Dương đón mẹ con Vương phu nhân lên Thượng Hải trao lại toàn bộ gia sản. Nàng chỉ giữ lại cho mình một trăm triệu Mỹ kim ở nhà băng Thụy Sĩ. Nhưng điều làm nàng đau buồn là thấy cái ác vẫn tiếp tục đẻ ra cái ác. Pitơ Acnet là thằng lưu manh, láu cá đã nắm được bí mật kinh doanh ở trại nuôi tiểu hổ, lại được nữ quản gia họ Đặng cung cấp toàn bộ danh sách bạn hàng cùng các bản hợp đồng béo bở. Hai người sang Hồng Kông là để lập một trại nuôi tiểu hổ to hơn trại Thượng Hải. Cái ác từ tay bà chủ Thạch chuyển qua tay Pitơ bỗng trở nên hiện đại, nấp bóng áo khoác văn minh càng thêm hào nhoáng, dễ kiếm tiền hơn.
Tạo hóa sinh ra muôn loài cùng tồn tại giữa thế giới bao la nhưng con người là động vật tàn ác nhất bởi chỉ có con người mới ý thức về sự ham muốn hưởng lạc, về sức mạnh của quyền uy, tiền bạc, và đó chính là cội nguồn của cái ác.
Thạch Tiểu Hoa dùng tiền ở nhà băng đi du ngoạn khắp nơi từ Á sang Âu để vơi nhẹ nỗi lòng. Ở đâu nàng cũng ăn chay niệm Phật, tổ chức các cuộc phát chẩn cứu giúp nạn nhân chiến tranh hay những phận người nghèo khổ cô đơn, không nơi nương tựa.
Thế chiến Hai kết thúc, Thạch Tiểu Hoa về nước, tìm đến Quảng Châu, dồn hết số tiền còn lại ở nhà băng để cải tạo ngọn núi Bạch Vân khi ấy còn rất hoang sơ, nổi lên giữa bao la đồng lúa. Nàng xuống tóc đi tu, lấy pháp hiệu Từ Đàm chỉ nói điều hay lẽ phải, khuyến thiện ngừa ác. ]
Phật tử và dân chúng quanh vùng nghe theo bà đua nhau góp sức trồng cây, xây chùa nên mới có được cơ ngơi như hôm nay, trở thành danh thắng bậc nhất xứ Lưỡng Quảng.
***
Đêm đã về khuya. Không gian tĩnh lặng. Sương rơi mỗi lúc một dày. Dòng Châu Giang mênh mang chảy vào huyền thoại. Tôi thẫn thờ nhìn cây đào trong hoa viên giữa sân khách sạn. Ở Quảng Châu hoa đào nở sớm hơn bên ta. Những cánh hoa thẫm ướt sương đêm, lắc rắc bay trong gió rét.
Lão bản Trương ngừng kể, đôi mắt đăm chiêu mơ màng như có bụi sương mù rắc lên hàng mi. Tôi nắm tay anh siết nhẹ, bồi hồi xúc động. Chuyện đời của nàng Thạch Tiểu Hoa năm xưa, đại lão Thiền ni Từ Đàm bây giờ cứ ám ảnh tâm trí, làm tôi liên tưởng đến chậu cây hoa đá nhỏ xinh do vợ mình mua về bày ở phòng khách và bàn thờ Phật trên sân thượng.
Những cánh hoa đá dãi dầu mưa nắng, chịu đựng bao mùa giá rét vẫn nguyên vẹn màu xanh sự sống. Cả khi một cánh hoa rơi xuống cũng tự bám đất mọc rễ mới rồi lớn dần thành cây hoa đá khác, như nàng Thạch Tiểu Hoa rơi vào cửa thiền đã thành Thiền ni Từ Đàm.
Mới hay hết thảy mọi thứ quyền uy, tiền bạc chỉ là ảo ảnh phù du. Chỉ có đức hạnh và tình người hướng thiện là trường tồn, vượt lên trên mọi biên giới của không gian, thời gian.
Làm người ai chẳng muốn sung sướng nhưng vẫn phải kiên trì rèn dũa thân tâm, “tự độ độ tha - tự giác giác tha”, bởi mọi sự đều do thập nhị nhân duyên tác thành. Có duyên thì không hẹn cũng đến, chẳng cầu mà vẫn gặp.
Trái đất này, cũng như các vì sao nhạt nhòa phía trời xa kia có khác gì cánh hoa đá nhỏ li ti đã rơi thõm vào cõi Phật bao la…
V. N. T