Đây là một bức biếm họa hiếm hoi của Bùi Xuân Phái mô tả sự gò bó, trói buộc trong sáng tác của văn nghệ sĩ trước tệ chụp mũ. Bức này đăng trên tờ Trăm Hoa (Trong thời kỳ Nhân Văn Giai Phẩm) do Nguyễn Bính làm chủ biên. Những bức tranh biếm họa của ông trong thời kỳ này, được ký tên là : Pha Y, Ly, và Vi Vu.

Trong bức biếm họa, người xem thấy người cầm bút ngồi trong dáng lo âu sau khi đã lãnh đủ một chồng mũ bị người ta chụp lên đầu. Bản thảo dở dang trên bàn trong khi chiếc bút viết lại nằm rơi ở dưới đất cạnh chiếc dép râu. Có vị cán bộ mặc áo đại cán kiểu áo được gọi là áo Tôn Trung Sơn (Trung Quốc) đến thăm...dò. Sau lưng vị cán bộ này cũng đang có sẵn hai chiếc mũ "tiêu cực" "bất mãn" để sẵn sàng chụp xuống đầu người ta. Cán bộ cất tiếng hỏi:

-Sao "trăm hoa đua nở, trăm nhà đua tiếng" mà nhà văn lại ngồi lầm lì và không sáng tác được gì?

Mình rất tiếc là tờ báo này đã có từ nửa thế kỷ rồi nên câu trả lời của nhà văn và cũng là nội dung cơ bản nhất của bức biếm họa đã bị chuột gặm mất hoặc vì lý do nào đó đã biến mất. Hiện mình vẫn đang nỗ cố gắng tìm kiếm thêm, được biết Bùi Xuân Phái đã vẽ khá nhiều tranh vui trong giai đoạn này.

Nguồn: FB Bùi Thanh Phương, Group Hà Nội Tri Thức - Connaissance De Hanoï - Knowledge Of Hanoi

* Tiêu đề do Văn Việt tạm đặt