Danh ngôn

Trong mọi cộng đồng, chúng ta cần một nhóm thiên thần gây rối.

We need, in every community, a group of angelic troublemakers.

(Bayard Rustin – trích bài phát biểu tại New York City 1963)

Trong mọi trường hợp, chắc chắn rằng sự thiếu hiểu biết, đi kèm với quyền lực, là kẻ thù tàn bạo nhất có thể có của công lý.

It is certain, in any case, that ignorance, allied with power, is the most ferocious enemy justice can have.

(James Baldwin - No Name in the Street 1972)

Các cuộc cách mạng và các cá nhân có thể bị giết hại, nhưng bạn không thể giết chết các ý tưởng.

While revolutionaries and individuals can be murdered, you cannot kill ideas.

(Thomas Sankara, một tuần trước khi bị ám sát, 1987)

Không có cảm giác nào cô đơn hơn việc bị chính đất nước mình trục xuất.

There's not a more lonely feeling than to be banished by my own country.

(Kiyo Sato – Kiyo’s Story 2009)

Ban Biên tập

Địa chỉ liên lạc:

1. Thơ

tho.vanviet.vd@gmail.com

2. Văn

vanviet.van14@gmail.com

3. Nghiên cứu Phê Bình

vanviet.ncpb@gmail.com

4. Vấn đề hôm nay

vanviet.vdhn1@gmail.com

5. Thư bạn đọc

vanviet.tbd14@gmail.com

6. Tư liệu

vanviet.tulieu@gmail.com

7. Văn học Miền Nam 54-75

vanhocmiennam5475@gmail.com

Tra cứu theo tên tác giả

Thứ Tư, 21 tháng 6, 2023

Thơ Hoàng Xuân Tuyền

LỤC BÁT TỰ DO

 

1.

Tự do nào! Tự do nào!

Tự do ta dắt ta vào miền thơ

Con đường lục bát cam go

Bao con chữ mất tự do thành vè.

 

2.

Tứ mờ mịt, lời lê thê

Nửa phố thị, nửa thôn quê - nửa mùa

Tưởng rằng trí tuệ có thừa

Kỳ tình lú lẫn ngu ngơ đứng đầu.

 

3.

Tự do? Ai bảo sao đâu!

Mỗi dòng mỗi nản, mỗi câu mỗi buồn

Tự do chấp chới cánh chuồn

Một mình một bước một đường một xa.

 

4.

Tự do đây. Tự do mà!

Tự do đáy giếng cũng là tự do?

Trời kia - nắp ấm tròn vo

Hé mắt ếch, cất tiếng ho: - Xin chào!

 

5.

Tự do nào! Tự do nào?

Tự do thét, tự do gào - tự do?

Kiếm tìm lục bát quanh co

Bước cao bước thấp lò dò ta đi.

 

6.

Tự do nhất, tự do nhì

Tự mình mình đã biết gì tự do.

Vần vèo thêm quẩn chân thơ

Non tay biết đến bao giờ hết non.

 

7.

Tự do mất, tự do còn

Tự do dựa dẫm héo mòn tự do.

Ý gầy guộc, nghĩa ốm o

Lo trâu sứt sẹo, sợ bò trắng răng.

 

8.

Tự do cây - ngát hương xanh

Tự do ta - ngọt đầu cành chiêm bao.

Tự do! Nào tự do nào!

Tự ta chọn, tự mình trao cho mình.

 

9.

Tràng giang đại hải linh tinh

Đương đà lục bát, bất thình lình ... tự do

Ta tự do - Thơ tự do!

 

 

TRƯỜNG KỲ

 

1.

Ai phu thì phu

Ai lính thì lính

Ai quan thì quan…

 

Ai dân công thì dân công

Ai bộ đội thì bộ đội

Ai cán bộ thì cán bộ…

 

Ai giảm tô thì giảm tô

Ai thổ cải thì thổ cải…

Ai sai thì sửa

Ai sửa ai sai…thì sửa… thì sai…

 

Ai làm gì thì làm gì.

 

 

2.

Tìm chữ

đợi mùa gieo.

 

Cắt tóc

ho

thở dài

chép miệng

thở dài

ho

cắt tóc.

 

Hong chữ

đợi mùa gieo.

 

Hong chữ trường kỳ

trường kỳ hong chữ.

 

Kìa ông Phan Khôi.

 

PHÚT BÙ GIỜ CỦA CUỘC CHƠI DƯƠNG GIAN

 

- Sao chỉ còn cái tối cái tồi cái tội ?

Cái Tôi của tôi đâu ?

Tôi mất Cái Tôi rồi !

        

- Ai nhặt được

ai  lỡ cầm nhầm

thì cho người ta xin.

Ai bỏ tiền mua

thì làm phúc làm ơn

cho người ta chuộc.

 

- Tôi mất Cái Tôi rồi!

Cái Tôi của tôi đâu?

 

- Này những tay móc túi

hay những kẻ cướp đường:

cuộc sống dương gian

mỗi người chỉ một

mỗi người riêng một Cái Tôi

thó đoạt của người ta

làm gì

thứ ấy

trả đi thôi.

 

- Làng nước hỡi…

Bớ người ta…

 

- Cái Tôi

mỗi người tạo dựng

cuộc đời định danh

nào phải phần quà tài trợ

gói sẵn

tất tật

chia đều.

Mất?

Thương ơi!

 

TIẾNG VIỆT TÔI

 

(Bùn ư? Thì tôi viết về Tiếng Việt tôi)

 

Sống

có khi

nụ cười phơi trên sân khấu

giọt nước mắt ẩn sau cánh gà.

 

Không gì lạ.

 

Rồi thì bùn

rồi thì đất

xác thịt rồi là thế

một lần được sinh ra.

Thời gian

rồi gạt tất cả chúng ta khỏi ánh sáng

bàn tay số phận

gạt những quân cờ

khỏi cuộc chơi.

 

Không gì mới.

 

Dù thế nào

ngày mỗi ngày

 vẫn nhớ:

Cha mẹ ta

Tiếng Việt ta

Cho ta hồn vía thịt da làm người.

HN, 06.7.2016

 

MINH HỌA

 

(Tặng các Họa sĩ vẽ minh họa cho báo Người Hà Nội và báo Văn nghệ)

 

Văn chương ta minh họa

Ta minh họa văn chương

Nào cùng sống minh họa

Cho giấc mộng Thiên đường.

 

NÀY, CẬU VÀNG…

 

Này, cậu vàng

ghếch đầu bên bậc cửa

ngạc nhiên ư?

 

Ta là ông khách tự mời đến đây

thăm một nhà thơ

bẩy chục năm trước sinh ra dưới mái nhà này

tuổi thơ bò lê bò toài chỗ chú đương khoanh mình ấy đấy.

 

Ông ấy không có nhà đâu

ta biết vậy

thích thì cứ đến thôi.

 

Ông ấy rời chân đi

đã nửa thế kỷ rồi

được mấy lần về

bước lên bậc cửa

qua chỗ chú mình nằm ngẩn đó hôm nay.

 

Đi đâu ư?

À, thì đi vật lộn với đời

vì kính cha, yêu mẹ, thương em

vì yêu mái nhà này

yêu nền đất này

yêu bậc cửa này

yêu con đường kia

yêu cánh đồng làng…

yêu quá đỗi.

 

Này, cậu vàng

hiểu gì không mà ghếch tai bên bậc cửa

nghe chúng ta cười vang

nhắc lại chuyện từ cái thời hũ nút?

 

Này, cậu vàng… cậu vàng…

đừng có giấu đôi con mắt ướt

dũng cảm tí có sao

như chúng ta đây

có gạt lệ đâu nào?

 

À, nói để chú mình biết

cụ vàng chín đời nhà chú

từng bị tay thiếu niên mới tập làm thơ xưa kia đá đít

chả hiểu tại làm sao.

 

Ấy, chuyện vặt, đừng để bụng.

cụ ấy rồi được nhà thơ nhí chia nửa củ khoai lang

(có khi là củ ấu?)

và chén nhóp nhép

dưới gốc ổi ngoài kia.

 

Thật không?

À, thì ta đoán thế.

 

Ấy, cậu vàng

chuyện có thể không phải như vậy nhỉ ?

Chớ làm ồn.

Thường thôi

cái giống người

đôi lúc cũng dở dại dở khôn

vàng ạ.

 

Này, cậu vàng

đừng hóng mãi ra cổng thế

nhà thơ chưa về đâu.

 

Vì sao ư?

Ừ, thì cũng như những ai

bao nhiêu năm ngang dọc địa cầu

được mấy lần về

bò xoài bên bậc cửa

căn nhà xưa

nhìn vạch nắng

đưa chiều đi

không gì cản nổi.

 

Ta đoán thế

và tin chắc thế

có gì đâu mà ngếch mũi lên hỏi.

 

Này, cậu vàng... cậu vàng...

Nam Định, 8.2016

HXT, rút từ TỰ DO Thơ, NXB HNV, 2016