Danh ngôn

Trong mọi cộng đồng, chúng ta cần một nhóm thiên thần gây rối.

We need, in every community, a group of angelic troublemakers.

(Bayard Rustin – trích bài phát biểu tại New York City 1963)

Trong mọi trường hợp, chắc chắn rằng sự thiếu hiểu biết, đi kèm với quyền lực, là kẻ thù tàn bạo nhất có thể có của công lý.

It is certain, in any case, that ignorance, allied with power, is the most ferocious enemy justice can have.

(James Baldwin - No Name in the Street 1972)

Các cuộc cách mạng và các cá nhân có thể bị giết hại, nhưng bạn không thể giết chết các ý tưởng.

While revolutionaries and individuals can be murdered, you cannot kill ideas.

(Thomas Sankara, một tuần trước khi bị ám sát, 1987)

Không có cảm giác nào cô đơn hơn việc bị chính đất nước mình trục xuất.

There's not a more lonely feeling than to be banished by my own country.

(Kiyo Sato – Kiyo’s Story 2009)

Ban Biên tập

Địa chỉ liên lạc:

1. Thơ

tho.vanviet.vd@gmail.com

2. Văn

vanviet.van14@gmail.com

3. Nghiên cứu Phê Bình

vanviet.ncpb@gmail.com

4. Vấn đề hôm nay

vanviet.vdhn1@gmail.com

5. Thư bạn đọc

vanviet.tbd14@gmail.com

6. Tư liệu

vanviet.tulieu@gmail.com

7. Văn học Miền Nam 54-75

vanhocmiennam5475@gmail.com

Tra cứu theo tên tác giả

Thứ Ba, 7 tháng 3, 2023

Tháng Ba 1953, Tố Hữu, Xuân Diệu, Huy Cận, Chế Lan Viên đều có thơ về Stalin

Đầu tháng Ba 1953, tại Việt Bắc, được tin lãnh đạo Liên Xô J. Stalin qua đời, tạp chí VĂN NGHỆ của Hội Văn nghệ Việt Nam đã ra số đặc biệt (s. 40, tháng Ba 1953) về J. Stalin, trong đó có bài của Hồ Chí Minh, thơ của Chế Lan Viên, Huy Cận, Tố Hữu, Bàn Tài Đoàn, Nông Quốc Chấn, Xuân Diệu, Lê Thái, văn của Nguyên Hồng, Phan Khôi, Lê Đạt, Hoàng Trung Thông, Minh Tranh.

Để dư luận khỏi nhận định rằng, dường như DỊP ẤY chỉ có bài thơ "Đời đời nhớ Ông" của Tố Hữu, dưới đây tôi đưa lại các bài thơ của Chế Lan Viên, Xuân Diệu, Huy Cận, cũng đăng trong Văn nghệ số 40 (tháng 3/1953) ấy. --- LẠI NGUYÊN ÂN

-------------------------------

STALIN KHÔNG CHẾT

 

Stalin mất rồi!

Đồng chí Stalin đã mất!

Thế giới không cha nặng tiếng thở dài!

Tin dữ truyền đi

Nỗi đau xé cắt

Vạt áo nhân dân thấm đầy nước mắt

Dao đâm qua triệu triệu tim người

 

Nhớ bài thơ Nê-ruy-đa cũ

Ca ngợi đêm khuya phòng điện Krem-lin

Vời vợi bóng đèn sáng tỏ

Có một người đêm khuya không ngủ

Thức canh cho thế giới hòa bình

Đồng chí Sta-lin đó!

Sta-lin nay không còn nữa!

Vắng vẻ dáng hình lãnh tụ

Một vừng ráng đỏ

Vĩnh viễn hòa trong xa xanh.

 

Đồng chí Sta-lin ơi!

Đồng chí Sta-lin không chết.

Đế quốc rồi tuyệt diệt

Thế giới ta còn nguyên vẹn mặt trời.

 

Anh đội viên sẽ kể:

Máu của tôi ra nhiều

Trong đạn lửa tôi bỗng nghe: “Đồng chí!”

Ngửng mặt nhìn lên, thấy hình Thống chế,

Mắt tôi hoa trong trong mắt của mặt trời.

Máu tôi ra nhưng máu lại thêm rồi…

– “Xung phong! Giết, giết!”

Ai tung tôi qua bảy tầng giây thép

Sta-lin là tiếng thét

Sta-lin thành bộc lôi (1)

Sta-lin!

Trăm lưỡi mác sáng ngời

Cháy tan vị trí, (2)

Cờ đỏ mọc lên

Trong cờ đỏ tôi thấy hình Thống chế,

Giai cấp chúng ta quang vinh là thế,

Nhìn chiến công tôi, Thống chế mỉm cười.

 

Mẹ hiền ta ơi!

Em bé ta ơi!

Đồng chí Sta-lin không bao giờ chết!

 

Cộng sản là mùa xuân,

Cuộc đời là bất tuyệt,

Đảng chúng ta là núi thép

Mỗi chúng là một giọt máu Người

Chúng ta còn,

Sta-lin còn mãi mãi…

Triệu triệu mẹ già, em dại

Đều là súng Sta-lin để lại

Giữ lấy hòa bình thế giới

Tiếng nổ ca vang dội thấu mặt trời.

Tháng 3.1953

 

CHẾ LAN VIÊN

Nguồn:

Văn nghệ, [Việt Bắc], Hội Văn nghệ Việt Nam, s. 40 (tháng Ba 1953)

Rút từ: Sưu tập VĂN NGHỆ 1948-1954, Hữu Nhuận sưu tầm, Lại Nguyên Ân biên soạn,

Tập 6: 1953, Nxb. Hội Nhà Văn, Hà Nội, 2005, tr. 74-75

CHÚ THÍCH:

(1) bộc lôi: như “bộc phá”

(2) vị trí: ở đây nghĩa là đồn địch.

-------------------------------------------------

THƯƠNG TIẾC ĐẠI NGUYÊN SOÁI STA-LIN

 

Đại Nguyên soái Sta-lin đã mất

Tin rụng rời đến với chúng tôi

Cả thế gian như bỗng mất mặt trời

Ba trăm người chúng tôi trào nước mắt

Đứng lên, ngực nghẹn ngào tiếng nấc

Sta-lin, cha vĩ đại của loài người!

Liên Xô giờ đau đớn biết bao nguôi

Và Trung Quốc, Việt Nam và trên khắp cả cõi đời

Từ Nam Mỹ cho đến ngoài Bắc Cực

Những người mến nhân dân và Tổ quốc

Những người mong làm lụng giữa hòa bình

Nghìn triệu người thương khóc Sta-lin

 

Người xa cách chúng con ngàn vạn dặm

Lời chỉ nghe trên sách báo mà thôi

Mặt chỉ trông trên bức ảnh mỉm cười

Nhưng mà thật thấm nhuần bao trìu mến

Nghe tin mất, mới thấy lòng quyến luyến

Từ bao lâu yêu Người tận tủy xương

Tiếng khóc đây là tất cả can trường

Thấy Người thật là bát cơm, miếng bánh

Người gắn với chúng con trong vận mệnh,

Việt Nam mang công đức của Người sâu

Vẫn mong Người hơn trăm tuổi dài lâu

Bền như núi, lãnh đạo toàn thế giới

 

Đời đời sống Sta-lin mãi mãi

Lời khóc Cha như lời chúc thọ Cha

Sta-lin, gương vĩnh viễn không già

Thép vĩnh viễn đã hòa muôn nghị lực!

Mỗi viên đạn bắn tan đầu đế quốc

Là lời ca “Ca ngợi Sta-lin”

Mỗi căn nhà mới dựng, mỗi tiếng máy đào kênh

Là ý chí Sta-lin dẫn dắt

Mặt trời khuất nhưng mặt trời vẫn mọc

Đảng Liên Xô vững chắc vẫn ngời soi

Ơn Sta-lin: nắng ấm mãi loài người.

10-3-1953

 

XUÂN DIỆU

Nguồn:

Văn nghệ, [Việt Bắc], Hội Văn nghệ Việt Nam, s. 40 (tháng Ba 1953)

Rút từ: Sưu tập VĂN NGHỆ 1948-1954, Hữu Nhuận sưu tầm, Lại Nguyên Ân biên soạn,

Tập 6: 1953, Nxb. Hội Nhà Văn, Hà Nội, 2005, tr. 82

-------------------------------------------------

 

XEM PHIM A-DÉC-BAI-DĂNG, NHỚ ĐỒNG CHÍ STA-LIN

 

Xem phim A-déc-bai-dăng

Quê hương phồn thịnh muôn vàn tốt tươi

Dầu phụn tự đáy biển khơi

Lúa bông đến tận chân trời bao la

Mặt con người thắm như hoa

Quê hương xã hội đây là thần tiên

Sta-lin! Đồng chí Sta-lin!

Tên Người đồng vọng khắp miền Ba-cu

Tên Người hoa nở bốn mùa

Tên Người ríu rít giọng đùa trẻ con

Tên Người khắp nước khắp non

Sta-lin bất diệt, Người còn sống đây

Sống cùng dân, sống hang ngày

Mến yên, làm lụng, đắp xây cuộc đời

Người đi Người dặn đủ lời

Chúng con thề quyết theo Người tiến lên

Mai đây độc lập vững bền

Bước theo anh chị khắp miền Liên Xô

Người người hạnh phúc tự do

Sta-lin đã vạch tiền đồ chúng con.

 

HUY CẬN

Nguồn:

Văn nghệ, [Việt Bắc], Hội Văn nghệ Việt Nam, s. 40 (tháng Ba 1953)

Rút từ: Sưu tập VĂN NGHỆ 1948-1954, Hữu Nhuận sưu tầm, Lại Nguyên Ân biên soạn,

Tập 6: 1953, Nxb. Hội Nhà Văn, Hà Nội, 2005, tr. 76