Nguyễn Đức Tùng

Anh bước xuống con đường rải đá dăm, từ chỗ đỗ xe tới quán ăn, có lẽ trước đây quán là một ngôi nhà ở được sửa lại, vẫn còn các hành lang bốn bên với mái hiên rộng. Trong cả vùng, đó là quán ăn độc nhất nằm dưới chân đèo, phía xa là thung lũng lấm tấm sắc vàng, dựa lưng vào núi. Đây là một trong những đường đèo đẹp, hiểm trở, nhiều mây mù, đi xuyên qua sườn núi dựng đứng nối vùng đồng bằng với cao nguyên. Ngày xưa đèo là con đường gian lao, đầy lam sơn chướng khí, nổi tiếng cọp dữ, nhiều năm trước, khi người khách còn trẻ, anh đã đi săn bắn ở vùng này, từng nằm suốt đêm trên những độ cao gần ngàn mét. Đèo có nhiều đoạn gập khuỷu tay uốn gấp, rồi những cung đường đi vòng qua sườn đồi như vòng sóng lan rộng, anh từng đứng trên đỉnh đèo nhìn xuống bờ vực sâu hun hút, về phía thung lũng, những rặng cây mịt mờ sương khói, nhìn thấy dòng sông chảy xa xa ở chân trời. Những ngày quang đãng, đứng từ trên cao người đi săn có thể nhìn thấy con đường chạy dọc bờ biển, đôi khi thấp thoáng cánh buồm trên sóng lượn, thời ấy rừng âm u bạt ngàn, toàn những cây thông lá tròn, lá dẹt, những cây dầu trong rừng khộp chạy từ đông sang tây. Rừng mây chằng chịt, rừng tre, những loại dầu trà, dầu rái, càng lên cao trời càng lạnh, hai bên đường những bông hoa dã quỳ vàng rực sau khúc cua rất gắt, trời đang nắng nóng chuyển sang gió lạnh thổi hun hút cắt da thịt. Đó là những ngày anh vào rừng nằm chờ con mồi, nghe tiếng thông reo, vượn hú, tắc kè tắc lưỡi.

Anh đẩy cửa, quán nhỏ, hơi vắng, chỉ có vài người khách, anh đứng nhìn quanh để mắt làm quen với ánh sáng mờ nhạt của căn phòng. Những người khác quay lại nhìn anh rồi quay đi, anh chỉ là một người khách như mọi người, khi núi rừng sắp tối. Người hầu bàn chạy ra, không quá đon đả, cũng không lạnh nhạt, mỉm cười lễ phép chỉ tay vào một cái bàn trống ở góc tối nhưng gần sát quầy rượu bia, kế bên quầy chính. Anh ngồi đó, im lặng quan sát, cô hầu bàn khoảng mười tám hay mười chín tuổi, tóc quấn cao như đuôi ngựa, mặc quần jeans bó sát người, áo sơ mi kiểu học sinh, bên ngoài quàng cái khăn tạp dề màu nâu, khuôn mặt điềm đạm, linh động, lúm đồng tiền, nụ cười tươi tắn, cô có một nốt ruồi nhỏ ở dưới cằm, ngoài ra là một cô gái bình dị bạn có thể gặp nhiều nơi: gọn gàng, xinh xắn, vui vẻ. Cô mang thực đơn, hỏi anh uống trà nóng hay trà đá, anh xin trà nóng, nghĩ đến hơi ấm của nó bốc lên trong khi ngoài trời càng lúc càng lạnh, anh nhìn lên bảng đen có ghi thực đơn bằng phấn trắng, thấy nhiều món. Một người bạn, người chỉ đường cho anh tới đây bảo đây là quán nhỏ nhưng nổi tiếng nhiều năm, vì vậy tới đây anh phải thử món thịt rừng của họ, anh lướt mắt qua các món ăn: thịt gà rừng, thịt heo rừng, cơm lam, thịt thỏ nướng, gà xào tỏi, nai nướng, heo mọi hấp sả, anh ngước mắt tìm cô gái. Một cái xe buýt vừa đỗ lại, khách vào đông thêm, ở phía sau quầy rượu có một cây đàn ghi ta, cây đàn nguyệt, tỏ ra người chủ quán là tay chơi sành điệu. Đứng sau góc tính tiền là hai thanh niên và một phụ nữ khác, vừa bán rượu vừa chạy bàn, có lẽ ít người gọi nên quầy rượu vắng, sau một lúc, mới thấy cô hầu bàn lúc nãy trở lại, anh chỉ các món ăn ra dấu hỏi.

- Ở đây món nào ngon nhất hả cô?

- Món nào cũng ngon cả, thưa ông.

- Anh cười, lắc đầu. Tôi muốn hỏi là món nào ngon nhất trong các món ngon.

- Cô nàng đề nghị ba bốn món. Anh chọn món gà rừng, đã từng ăn đâu đó. Cô gái gật đầu, món ấy nhiều người thích lắm ạ, cô cười, nụ cười rộng, không thành tiếng, có một lúm đồng tiền. Bên trái hay bên phải, anh quên mất.

- Thưa ông, ông uống gì không?

Anh ngẫm nghĩ. Nhìn ra ngoài trời, gió thổi lay cành lá vàng lấm tấm sắc thu, gió càng lúc càng mạnh, anh gọi một ly rượu mạnh, uống với đá, không soda.

- Sắp có bão hả em?

- Thưa, mùa này gần tối gió thổi mạnh nhưng một lát mây tạnh, trời lại im vắng, cảnh đẹp lắm ạ, lát nữa ông ra ngoài mà xem.

Người đàn ông gật đầu, cảnh đẹp, anh nhớ lại. Ở vùng này, một ngày mùa thu, anh đã từng thấy một con hươu mẹ đi qua, với một con hươu con nhí nhảnh theo sau, và anh đã hạ súng xuống. Những buổi chiều như chiều hôm nay, đứng trên đỉnh đèo nhìn thấy dạt dào rừng lá đỏ, anh yêu cuộc sống này quá, yêu một thiên nhiên xinh đẹp và thay đổi, thay đổi như chính cuộc đời anh. Và những đêm sao, những ngôi sao lung linh huyền ảo đã từng chỉ đường cho anh đi, cho những người thợ săn đi lạc trong đêm tối mịt mù giữa rừng, trong tiếng gầm của hổ, báo. Con đường đầy nắng nhưng mùa hè vẫn mát mẻ, mùa thu sương mù dày đặc bao phủ chân núi như mây, lên cao mọi thứ lại trong lành, cảm giác thư thái nhẹ nhõm, lên cao nữa ánh nắng càng rực rỡ, không khí càng mát mẻ. Anh từng đi bộ nhiều cây số trong những khu rừng nguyên sơ, đi giữa mây, chính ở đây thời tiết thay đổi, ở những nếp gấp của núi, những cung đường ngày ấy chưa được rải nhựa, thời tiết nắng sớm, mưa chiều, có khi trong một giờ bên phía này là nắng, bên kia là mây mù gió lạnh. Từ cái nắng gắt gỏng đến cơn gió lạnh buốt trên cao nguyên, anh từng choáng ngợp bởi những đám sương mịt mù bao quanh đường đèo, quanh mỗi gốc cây, ngọn cỏ, thời đó anh thường săn hươu nai, chồn cáo, mèo hoang, heo rừng, vịt trời. Thời đó chưa có những quy định nghiêm ngặt đối với người đi săn, thiên nhiên hoang dã còn nhiều nhưng chiến tranh ngày càng lan rộng, về sau thói quen săn bắn và những sinh hoạt trong rừng núi từ từ thu hẹp lại.

Bây giờ trời chưa tối hẳn, trong khi chờ đợi, anh đi ra cửa, tò mò đứng nhìn qua cửa sổ, mặt trời đã lặn, ở vùng đồi núi, màn đêm buông xuống rất nhanh, khí lạnh tràn vào. Cửa sổ mở hé. Anh hít thở không khí ngoài trời, lạnh nhưng mát mẻ, cô gái đi ngang xách cái khay trên tay, giờ này có lẽ bớt khách, rảnh việc, cô đứng lại trò chuyện một lát.

- Khi không có mưa, những đêm trăng sáng, đứng ở đây ông có thể nhìn thấy thung lũng dưới kia, cảnh đẹp lắm ạ, cô gái nói.

Anh kể một câu chuyện vui anh học được ở vùng này nhiều năm trước. Cô gái phá lên cười.

- Ông đi vào trong kẻo lạnh, một lát nữa khi trời tối hẳn, trăng lên, ông tới đây nhìn xuống thung lũng, cảnh đẹp lắm.

- Cô có thường hay đứng ngắm cảnh không. Anh hỏi, giọng vui vẻ, pha chút đùa nghịch.

Cô gái cười, quay người đi. Anh nhìn sau lưng cô, bỗng dưng có cảm giác muốn nhìn đi nhìn lại nhiều lần, tấm thân mảnh khảnh, vai tròn trịa, tóc búi cao. Một cô gái khá đẹp, cuối cùng anh kết luận, mặc dù ban đầu anh không thấy thế, khoảng hai mươi tuổi. Anh tự so sánh với tuổi của mình, nhiều hơn gấp đôi số tuổi ấy. Ăn hết bữa tối, khá ngon miệng, ngồi một mình, anh nhìn quanh, quán dần thưa khách, những người ồn ào lúc nãy đã ra về, chỉ còn lại hai hoặc ba bàn có thực khách, anh ra dấu cho cô gái, gọi một ly cà phê, cho tỉnh người khi lái xe. Những quán ăn ở thôn dã thường đóng cửa sớm, anh nghĩ mình không có nhiều thì giờ, anh quyết định muốn làm quen với cô bé, một cô gái đường rừng, anh nghĩ thầm, thú vị với cái ý tưởng ấy, anh gọi tính tiền. Có lẽ đang bận việc phải một lúc lâu cô mới mang trở lại mang theo hóa đơn, anh rút ví, cố tình dùng một món tiền lớn để trả. Cô trở lại với tiền thối. Anh hỏi tên cô, anh hỏi địa chỉ, thì ra cô vẫn còn đi học ở một trường cao đẳng. Cô nói nhanh quá anh không nhớ, cao đẳng lâm nghiệp, vừa đi học vừa đi làm, em có muốn về thành phố không, cô gái lắc đầu, tại sao, em thích ở đây, em quen với rừng núi. Vả lại còn gia đình, bà con, hàng xóm, bạn bè.

- Em có hạnh phúc ở đây không?

- Có.

Anh không kịp hỏi gì thêm về gia đình của cô cả, cô gái dừng lại, cảm thấy cuộc trò chuyện bắt đầu đi quá xa, phản ứng của phụ nữ, cô đi trở lại quầy, nhưng chàng gọi lại đưa hết số tiền thối, khá lớn, vào tay cô, cô gái lí nhí cám ơn, có lẽ vì vậy mà khi anh đi ra cửa, đưa tay vẫy tay chào, cô tười cười chào lại, rồi nghĩ sao bước ra cửa tiễn. Anh là người khách cuối cùng. Trời tối đen. Trên đầu họ, bầu trời sao sáng rực.

Anh hỏi thăm đường để lái xe tới một cái xóm gần đó. Cô gái hỏi tên cái xóm, anh chỉ nhớ mang máng, cô gái ngần ngừ một lát, cố sức đoán ra và chỉ đường, anh muốn đi tìm một cái xóm, đường vào cây cầu, rồi có ngôi mộ, nhưng hỏi không ai biết cả. Cô chỉ đường cho anh, đi qua hết đèo, sẽ có một nghĩa trang của làng quê. Không, một ngôi mộ đứng một mình, bên đường, không phải nghĩa trang, anh nói, cô gái nhíu mày suy nghĩ.

- Ra khỏi ngõ, ông lái xe theo đường lớn, rẽ phải ngay ở ngã ba đầu tiên chạy theo bìa rừng, chạy đúng hướng bắc. Độ hai cây số ông sẽ gặp một cây cầu đá, cứ chạy theo hướng bắc như thế qua cây cầu thì dừng ngay lại. Đó là cái xóm ông muốn tìm, nhưng không còn ai ở đó nữa, mọi người đã dời ra thành phố.

Anh không tìm ai, anh chỉ muốn nhìn lại cái xóm, người khách nghĩ thầm, nhưng có an toàn không? An toàn. Mùa này không có thú dữ. Vả lại ông đi xe hơi.

- Tức là đi về phía bắc?

Cô gái cười, tất nhiên rồi. Hướng chính bắc. Ngôi mộ ở đó. Anh tưởng tượng nụ cười có má lúm đồng tiền, cô ngẩng đầu nhìn lên chòm sao sáng nhất trên bầu trời, ông nhìn xem, đó là chòm sao Hiệp sĩ. Không, đó là chòm sao Thợ săn, khác với chòm sao Hiệp sĩ, anh sửa lại. Cô gái cười, mẹ em cũng bảo thế mà em cứ quên. Cô gái bỗng nổi hứng diễn giải. Chòm sao Thợ săn hình dạng người mang kiếm ngang thắt lưng, ba ngôi sao sáng là thắt lưng, ba ngôi sao mờ hơn là thanh kiếm. Nếu vạch một đường thẳng từ thanh kiếm đi qua ngôi sao giữa thắt lưng và cái đầu thợ săn, kéo xuống sẽ gặp sao bắc cực.

- Ông nhìn mà xem, đó là sao bắc cực. Cô gái nói như reo lên

Anh đứng lại, nhìn theo hướng cô gái chỉ tay, thấy ngôi sao sáng quắc trong chòm sao Tiểu hùng. Cô gái vô tình đứng gần người đàn ông, ngẩng đầu lên, tóc cô bay lòa xòa.

- Mẹ em cũng đã từng chỉ cho em như thế à?

- Đúng rồi, khi em còn nhỏ, tám hay chín tuổi. Đêm đêm hai mẹ con rải chiếu ngoài sân nằm nhìn lên. Mẹ thường giảng cho em về các chòm sao, cách đếm chúng.

- Mẹ em có ở gần đây không, chàng hỏi dò.

- Không, mẹ em và ba em trồng cà phê, ở trong rẫy. Cô kể thêm cô có hai đứa em nhỏ, một trai một gái, đang ở với ba mẹ, cô ở thị trấn vừa làm vừa học, vài tuần mới về nhà một lần. Rồi cô ngập ngừng nhận ra mình đã nói nhiều quá, nhưng khuôn mặt trầm ngâm như đang nhớ lại. Mẹ em biết tên nhiều ngôi sao, cách nhìn phương hướng, cách nhận ra chúng trên bầu trời.

- Rồi còn gì nữa.

- Mẹ em còn kể cho em nghe các câu chuyện thần thoại Hy lạp về các vì sao. Câu chuyện của chòm sao Tiểu hùng, Đại hùng, chòm sao Bắc đẩu, nhưng em quên gần hết.

- Mẹ em chắc đọc nhiều sách lắm? Anh hỏi thăm dò.

- Mẹ em không đọc sách bao giờ, cô gái cười. Mẹ nói có một người nào đó đã giảng cho mẹ nghe.

- Lúc nào?

- Lúc em chưa ra đời.

- Người đó là ai?

- Em không biết. Mẹ nói người đó đã chết.

Anh im lặng.

- Chòm sao Thợ săn còn có tên gì khác nữa không? Anh hỏi, làm ra vẻ tình cờ.

- Người săn đuổi cô đơn, cô gái sung sướng nói.

- Em nói gì. Em nói lại lần nữa xem.

Cô gái lặp lại. Cô như bừng tỉnh từ một giấc mơ, vội từ giã, xin phép vào nhà. Anh đưa tay ra dấu chào, anh không nghi ngờ gì cái tên mà anh tự đặt ra lần ấy. Hai mươi năm có lẽ. Chòm sao "Hunter", anh nổi hứng dịch là người săn đuổi cô đơn, theo tên bản dịch cuốn tiểu thuyết của Carson Mc Cullers, Tâm hồn là kẻ săn đuổi cô đơn. Một cái quán ở bìa rừng, đêm ngủ lại, những lời hẹn, sự quyết tâm tưởng không có gì lay chuyển, câu chuyện của hai người dưới bầu trời đầy sao. Tình yêu bồng bột. Nụ hôn vội vàng. Lời hứa. Sự lãng quên. Cuộc sống đầy đua tranh gấp ruổi. Hôn nhân gập ghềnh. Công việc làm ăn đang hưng thịnh thì gặp biến cố. Anh để đời xô đuổi đi xa, như cọng rều trôi dạt, không biết đâu là bến bờ. Trong khi dưới chân đèo cũ, đã thêm một mái nhà hạnh phúc. Dưới mái nhà ấy, một cô gái lớn lên, tự tin, không biết gì cả về quá khứ, và nguyên vẹn. Đừng chạm vào họ. Anh ngần ngừ một lát, im lặng, cố cưỡng lại thói quen bộc lộ cảm xúc.

Anh bước hẳn vào đêm tối, lúc này bóng tối dày đặc quánh, không còn nhìn thấy rõ những chiếc lá lấm tấm vàng như lúc chiều, anh quay lại nhìn cái quán, từ xa thấy mây dâng lên ngùn ngụt chân thềm. Cái quán như căn nhà trong mây, vừa mới bước đi mấy bước mà đã xa trong cõi khác. Anh thở dài, mắt như có khói. Anh đi chậm về phía chiếc xe hơi của mình, đậu giữa một bụi dứa và một bụi mây dại, mở cửa xe, rồ máy, nghiêng người ra cửa sổ nhìn phía trước, định hướng chạy xe về phía bắc, về phía chòm sao sáng nhất làm tiêu điểm cho khách lữ thứ, kẻ đi săn lạc đường, trong đêm đen sâu thẳm của đời người.

N.Đ.T.