Inrasara

 

2. NHẬT KÍ PHAN RANG

 

Trở lại Việt Nam lần ba, nó đánh thẳng vào huyệt đạo đất nước: Sài Gòn

Bà xã đang dưỡng bệnh ở đó, tôi lang thang quê nhà, Út ở lại chăm mẹ - tội!

 

Ngày 2-6, ba công nhân Raglai mang nó từ Đồng Nai về Phước Trung, may cả xã - thoát

Nhưng không

Ngày 4-7, hai ca nhiễm Covid-19 đầu tiên được phát hiện ở xã Hộ Hải bắc Ninh Thuận

Ngày 9-7, vợ chồng Cham đứa con palei Padra từ Bình Dương về bị phát hiện dương tính

Ngày 12-7, bốn Cham khác ở Hậu Sanh, Hữu Đức nối thêm vào danh sách bị nhiễm

Ngày 15-7, Sài Gòn báo non 3.000 ca nhiễm tăng mỗi ngày

Ba đứa cháu vào thi, xe đón về không ghé Chakleng mà chạy thẳng ra Phước Nhơn. Cả ba bị “chốt” lại trong nhà, bảng đỏ treo ngay cổng. Như thể: “Coi chừng chó dữ!”

 

Nó đang đến gần, gần hơn…

Trưa 14-7, có việc cần, tôi chạy xe lên Phú Quý, văn phòng phẩm Bạch Đẳng nghỉ. Tính xuống Phan Rang, cô bé chỉ sang hai tiệm khác, một đóng một mở he hé. Tôi ghé bưu điện gửi thư nhanh ra Hà Nội, quên đưa-nhận biên lai, đầu óc cả hai như bị nó ám

Lên Hữu Đức chút việc. Đường sá nhà quê vắng ngắt. Chợ vắng hoe, dãy nhà trước chợ cửa kín mít. Như thể làng ma

Phon hỏi Pô Baic: Trển thế nào? - Ổn, chỉ “chốt” mỗi con hẻm thôi, anh lên đi. Một đời quen thân, hôm nay nhìn nhau cứ ngờ ngợ, như thể nó có mặt ở đó, xen giữa hai sinh linh

Về, nhác thấy “chốt” chữ màu đỏ chóe ngoài ngõ palei Padra, tính ghé đến hỏi thăm, nhưng thôi

Dừng xe gốc cây keo ở đường mương Nhật ngồi, nhìn dòng nước lờ đờ trôi. ‘Yut’ Đảo từng tắm con mương này, ‘yut’ đi, dòng nước ở lại. Thi sĩ Trà Vigia hơn nửa đời hư lấy nước mương này pha trà, anh đi, dòng nước ở lại

Trưa nay tôi ngồi đây, cô độc giữa quen biết, thèm có ai đó nói chuyện

Chỉ có dòng nước lờ đờ trôi.

 

Chạy xe về, ngay đầu cầu Hamu Ram đã thấy “chốt”

Tối, loa thị trấn báo sẽ lập chốt Phú Quý, Chakleng

Bà con rục rịch mua sắm, thủ, cho ngày mai - chiến. Với nó. Kẻ thù vô hình, lẩn quất xung quanh, ẩn hiện trong từng con người, cả nơi kẻ thân thương nhất

Bốn hôm trước, khi Phước Thái có biến, đứa cháu bế hai con xuống Chakleng trốn. Nay phong thanh nó vào Phú Quý cửa ngõ Chakleng

Chạy đi đâu?

 

7 F0 Cham ở Padra, Hamu Tanran, Thôn, kéo theo mấy chục F1 bị “hốt” đi

Nó đã thực sự có mặt ở Phú Quý. Gần hơn…

Anh tài xế xe tải từ Khu Công nghiệp Bình Dương mang nó về ghé phòng khám bệnh, gia đình nhỏ bác sĩ Chakleng bị vạ lây. May - thoát!

Non thế kỉ trước, Chakleng bị trận dịch tả, bà con bồng bế nhau cùng nồi niêu xuống sông Tơng Lamưy, vào rẫy Puh Ritak - trốn. Trước nữa, dính nạn bà Hỏa, dân Chakleng lên rẫy Puh Hào Biửng

Nay đi đâu?

 

Các ca nhiễm liên tục tăng. 14, 27, 54 rồi 110, 137… 

Sáng 17-7, huyện Ninh Phước, thành phố Phan Rang-Tháp Chàm làm giãn cách

Chakleng, hai chị người Việt từ Từ Tâm lên chợ bày nho, táo bán buổi sáng buổi chiều bị báo đã dính. Chục F1 Chakleng nhìn nhau cầu Yang, rồi lần nữa thoát - lại may!

Palei Hamu Crok Bàu Trúc làng Cham lạ giọng nói, lạ cả nghề gốm cổ xưa nhất Đông Nam Á đột ngột chịu nạn nặng

19-7, nó đeo chị từ Chợ đầu mối Tấn Tài dưới Phan Rang về làng

Vô tình chị truyền sang 14 bà con xóm giềng từng tối lửa tắt đèn. Cả đống F1 dồn vào khu cách li không chuẩn bị trước. Hôm sau bị “hốt” đi. 3 ngàn dân làng bị phong tỏa

Trời biển Lingik tathik lơy!

 

Chiều 19-7, bốn mẹ con hai chiếc xe đạp trên đường về Nghệ An bị “chốt” tại cửa ngõ làng Bal Cong, thị trấn Phước Dân

Họ không có gì cả không cần gì cả chỉ cần thoát

Trên đất nước non trăm triệu dân này trong trận đại dịch này giữa vô cùng vũ trụ và vô tận thời gian này, bốn sinh mạng vô danh này không là gì cả

Lại là tất cả với mấy đứa cháu ngoài kia.

 

Sáng 23-7, tin anh Sử Ngọc Hồng mất bay tới. Cả cộng đồng Cham nín lặng

70 tuổi. Tiền sử có bệnh nền. Ca Covid-19 đầu tiên ở Ninh Thuận không qua khỏi. Là Cham đầu tiên vào lò thiêu

Học sinh Pô-Klong cũ. Lần đầu gặp anh trong buổi sinh hoạt trường, anh hát: Lúc 6 giờ chiều chờ Dư ở làng Ma Tró, chờ hoài không có chờ luôn đến 7 giờ chiều…

Anh đi, tiếng hát ở lại.

 

Cham vừa nẩy sinh tục ngữ mới:

Baigor idung bhaan Biêtnam rwak, Cam kamưtao Raglai hakiik:

Sài Gòn hắt hơi Việt Nam ốm, dân Cham sổ mũi người Raglai đổ bệnh

Thoát - bao giờ?

 

Chakleng, 24-7-2021