Danh ngôn
Trong mọi cộng đồng, chúng ta cần một nhóm thiên thần gây rối.
We need, in every community, a group of angelic troublemakers.
(Bayard Rustin – trích bài phát biểu tại New York City 1963)
Trong mọi trường hợp, chắc chắn rằng sự thiếu hiểu biết, đi kèm với quyền lực, là kẻ thù tàn bạo nhất có thể có của công lý.
It is certain, in any case, that ignorance, allied with power, is the most ferocious enemy justice can have.
(James Baldwin - No Name in the Street 1972)
Các cuộc cách mạng và các cá nhân có thể bị giết hại, nhưng bạn không thể giết chết các ý tưởng.
While revolutionaries and individuals can be murdered, you cannot kill ideas.
(Thomas Sankara, một tuần trước khi bị ám sát, 1987)
Không có cảm giác nào cô đơn hơn việc bị chính đất nước mình trục xuất.
There's not a more lonely feeling than to be banished by my own country.
(Kiyo Sato – Kiyo’s Story 2009)
Ban Biên tập
Địa chỉ liên lạc:
1. Thơ
tho.vanviet.vd@gmail.com
2. Văn
vanviet.van14@gmail.com
3. Nghiên cứu Phê Bình
vanviet.ncpb@gmail.com
4. Vấn đề hôm nay
vanviet.vdhn1@gmail.com
5. Thư bạn đọc
vanviet.tbd14@gmail.com
6. Tư liệu
vanviet.tulieu@gmail.com
7. Văn học Miền Nam 54-75
vanhocmiennam5475@gmail.com
Tra cứu theo tên tác giả
- A. A. Fadeev
- A. Puskin
- A. T.
- Abdulrazak Gurnah
- Abraham F. Lowenthal
- Ace Le
- Ace Lê
- Adam Gopnik
- Adonis
- Adrian Horton
- Agi Mishol
- Ajar
- Akiko Miki
- Alain Guillemin
- Alan Phan
- Alăng Văn Gáo
- Alăng Văn Giáo
- Aldous Huxley
- Aleksandr Griboedov
- Alesandr Blok
- Alex Marshall
- Alex Smith
- Alex Thai
- Alex-Thái Đình Võ
- Alexander Fadeev
- Alexander Solzhenitsyn
- Alexandra Alter
- Alexandre FERON
- Alice Munro
- Alina Lesik
- Alison Flood
- Allen Ginsberg
- Amanda Gorman
- Amartya Sen
- Amelia Glaser
- Amos Oz
- An Nam
- Anatole France
- Anatoly Gavrilov
- Anders Olsson
- André Breton
- André Menras
- André Menras – Hồ Cương Quyết
- André Menras Hồ Cương Quyết
- Andrea Hoa Pham
- Andrea Kendall-Taylor
- Andreas Fulda
- Andreas Wimmer
- Andrew Postman
- Andy Cao
- Anh Anh
- Anh Hồng
- Anh Hồng (nhà thơ)
- Ánh Liên
- Anh Nhi
- Anh Văn
- Anika Zeller
- Anna Akhmatova
- Anna Maria Bracale Ceruti
- Anna Mitchell
- Anne Carson
- Anne Hébert
- Anne Henochowicz
- Annie Ernaux
- António Jacinto
- Antôn Nguyễn Trường Thăng
- Archimedes L.A. Patti
- Arlette Quỳnh Anh Trần
- Arnold Schwarzenegger
- Arthur Koestler
- Arty Abel
- Arvind Subramanian
- Augustina
- Aurélie Coulon
- Aurelien Breeden
- Ba Sàm
- Bá Thụ Đàm
- Bạch Cúc
- Bạch Hoàn
- Bách Mỵ
- Bách Thân
- Bạch X. Phẻ
- Bạch Xuân Phẻ
- Bakhtin
- Ban Mai
- Bàn Văn Thòn
- Ban Vận động Văn đoàn Độc lập Việt Nam
- Bảo Huân
- Bảo La
- Bảo Nhi Lê
- Bảo Ninh
- Bảo Phác
- Bão Vũ
- Barbara Demick
- Bashô
- Batrioldman
- Bauxite Việt Nam
- Bắc Đảo
- Bắc Phong
- Bằng Việt
- BB Ngô
- Bei Dao
- Benjamin Péret
- Benjamin Ramm
- Bertolt Brecht
- Bertrand Russell
- Bettina Rheims
- Bích Ngân
- Biếm họa
- Biên Cương
- Biệt Hiệu
- Bilahari Kausikan
- Billy Collins
- Bình Nguyên Lộc
- Brahma Chellaney
- Branko Milanovic
- Brett Reilly
- Brian Pascus
- Brian Wu
- Brice Pedroletti
- Brodsky
- Bryan
- Bùi An
- Bùi Bảo Trúc
- Bùi Bích Hà
- Bùi Chát
- Bùi Chí Trung
- Bùi Chí Vinh
- Bùi Công Thuấn
- Bùi Công Trực
- Bùi Đức Lại
- Bùi Giáng
- Bùi Hải Quảng
- Bùi Hoàng Tám
- Bùi Hoằng Vị
- Bùi Huệ Chi
- Bui Huy Hoi Bui
- Bùi Mai Hạnh
- Bùi Mạnh Hùng
- Bùi Mẫn Hân
- Bùi Minh Quốc
- Bùi Ngọc Tấn
- Bùi Quang Thắng
- Bùi Suối Hoa
- Bùi Thanh Hiếu
- Bùi Thanh Phương
- Bùi Thanh Tuấn
- Bùi Thụy Băng
- Bùi Tiến An
- Bùi Trân Phượng
- Bùi Trọng Hiền
- Bùi Văn Kha
- Bùi Văn Nam Sơn
- Bùi Việt Sỹ
- Bùi Vĩnh Phúc
- Bùi Xuân Bách
- Bùi Xuân Đính
- Bùi-Viết Văn Đức
- Bulgakov
- Bửu Chỉ
- C.D.
- Cái Lư Hương
- Cái Trọng Ty
- Cam Ly
- Cảnh Chánh
- Cao Bảo Vân
- Cao Bình Minh
- Cao Chi
- Cao Gia An
- Cao Hành Kiện
- Cao Huy Thuần
- Cao Kim Ánh
- Cao La
- Cao Quang Nghiệp
- Cao Tần
- Cao Thị Hồng
- Cao Thu Cúc
- Cao Việt Dũng
- Cao Xuân Hạo
- Cao Xuân Huy
- Carl Bildt
- Carl O. Schuster
- Carlos Assunção
- Carolyn Mary Kleefeld
- Cát Linh
- Cẩm Tú
- Cấn Thị Thêu
- Chan Phuong
- Chanh Tam
- Charles Bo
- Charles Bukowski
- Charles Simic
- Chau Doan
- Chân Minh
- Chân Pháp Xa
- Chân Phương
- Chân Xuân Tản Viên
- Châu Diên
- Châu Hải Đường
- Châu Hồng Thủy
- Châu Hữu Quang
- Chenn
- Chế Diễm Trâm
- Chế Lan Viên
- Chi Mai
- Chi Phương
- Chiêu Dương
- Chiêu Khiêm
- Chiharu Shiota
- Chim Hải
- Chim Trắng
- Chinh Ba
- Chính Tâm
- Chính Vĩ
- Chinua Achebe
- Chơn Không Cao Ngọc Phượng
- Christian Gampert
- Christian Welzel
- Christina Mary Hjortlund
- Christoph Giesen
- Christoph Sator
- Christopher Balding
- Christopher Goscha
- Christy Wampole
- Chu Dương
- Chu Hảo
- Chu Hoạch
- Chu Kim
- Chu Mộng Long
- Chu Quang Tiềm
- Chu Tử
- Chu Văn Lễ
- Chu Văn Sơn
- Chu Vĩnh Hải
- Chu Vương Miện
- Chu Xuân Diên
- Chung Le
- Claire Simon
- Clay Phạm
- Concepcion de Leon
- Connie Hoàng
- Cora Engelbrecht
- Costica Bradatan
- Cổ Ngư
- Cù An Hưng
- Cù Huy Hà Vũ
- Cù Mai Công
- Cù Tuấn
- Cung Minh Huân
- Cung Tích Biền
- Cung Trầm Tưởng
- D. S. Likhachev
- Da Màu
- Dạ Ngân
- Dạ Thảo Phương
- Dã Tượng
- DAD
- Dadolin Murak
- Damien Keown
- Dan Bilefsky
- Dan Slater
- Dana Gioia
- Danh ngôn
- Dani Rodrik
- Daniel Halpern
- Daniel Hautzinger
- Daron Accemoglu
- David Brown
- David Gascoyne
- David Marchese
- David Weinberger
- Ðặng Thơ Thơ
- Demetrio Paparoni
- DEUTSCHE WELLE
- Di
- Di Li
- Diêm Liên Khoa
- Diễm Thi
- Diễm Tường
- Diễn đàn Thế kỷ
- Diệp Duy Liêm
- Diệp Huy
- Ðinh Cường
- Dino Buzatti
- Dipanjan Roy Chaudhury
- Dmitri Prokofyev
- Dmitry Burago
- Dmitry Muratov
- Doãn Cẩm Liên
- Doãn Mạnh Dũng
- Doãn Mẫn
- Doãn Quốc Sỹ
- Dominique Lemieux
- Donald Inglehart
- Donna Ashworth
- Ðỗ Quang Nghĩa
- Ðỗ Quyên
- Du Tử Lê
- Dung Nguyễn
- Dũng Phan
- Dũng Trung Kqd
- Dũng Vũ
- Duy Lam
- Duy Tân
- Duy Thanh
- Duy Thông
- Duyên Anh
- Dư Hoa
- Dư Kiệt
- Dư Thị Hoàn
- Dư Thu Vũ
- Dương Đại Triều Lâm
- Dương Đình Giao
- Dương Khánh Phương
- Dương Kiền
- Dương Ngạn
- Dương Nghiễm Mậu
- Dương Ngọc Thái
- Dương Như Nguyện
- Dương Phương Vinh
- Dương Thắng
- Dương Thiệu Tước
- Dương Thu Hương
- Dương Thuấn
- Dương Tú
- Dương Tường
- Dương Văn Ba
- Dylan Suher
- Đà Văn
- Đàm Hà Phú
- Đàm Hách Thành
- Đào An Khánh
- Đào Anh Kha
- Đào Công Tiến
- Đào Duy Anh
- Đào Hiếu
- Đào Lê Na
- Đào Ngọc Chương
- Đào Nguyên
- Đào Nguyễn
- Đào Nguyên Phương Thảo
- Đào Như
- Đào Phương Liên
- Đào Quang Toản
- Đào Tấn Phần
- Đào Thái Tôn
- Đào Thị Hương
- Đào Tiến Thi
- Đào Trung Đạo
- Đào Trường Phúc
- Đào Tuấn
- Đào Tuấn Ảnh
- Đào Văn Thuỵ
- Đào Văn Tiến
- Đào Vũ Anh Hùng
- Đặng Anh Đào
- Đặng Bích Phượng
- Đặng Chương Ngạn
- Đặng Đình Cung
- Đặng Đình Mạnh
- Đặng Hà
- Đặng Hải Sơn
- Đặng Hoàng Giang
- Đặng Hồng Nam
- Đặng Hùng Võ
- Đặng Hương Giang
- Đặng Hữu
- Đặng Mai Lan
- Đặng Mậu Tựu
- Đăng Nguyên
- Đặng Phùng Quân
- Đặng Quốc Thông
- Đặng Sơn Duân
- Đặng Thái
- Đăng Thành
- Đặng Thân
- Đặng Thị Hảo
- Đặng Thơ Thơ
- Đặng Tiến
- Đặng Tiến (Thái Nguyên)
- Đặng Trung Nghĩa
- Đặng Túy
- Đặng Văn Dũng
- Đặng Văn Hùng
- Đặng Văn Ngữ
- Đặng Văn Sinh
- Đặng Vũ Vương
- Đặng Xuân Thảo
- Đặng Xuân Xuyến
- Đằng-Giao
- Điểm Thọ
- Đinh Bá Anh
- Đinh Cường
- Đinh Hoàng Thắng
- Đinh Hùng
- Đình Kính
- Đinh Linh
- Đinh Ngọc Thu
- Đinh Phương
- Đinh Phương Thảo
- Đinh Quang Anh Thái
- Đinh Thanh Huyền
- Đinh Thị Như Thúy
- Đinh Trường Chinh
- Đinh Từ Bích Thuý
- Đinh Từ Bích Thúy
- Đinh Văn Đức
- Đinh Vũ Hoàng Nguyên
- Đinh Ý Nhi
- Đinh Yên Thảo
- Đoàn Ánh Thuận
- Đoàn Bảo Châu
- Đoàn Cầm Thi
- Đoàn Công Lê Huy
- Đoàn Hồng Lê
- Đoàn Huy Giao
- Đoàn Huyền
- Đoàn Khắc Xuyên
- Đoàn Lê Giang
- Đoàn Nhã Văn
- Đoàn Thanh Liêm
- Đoan Trang
- Đoàn Tùng Nguyễn
- Đoàn Tử Huyến
- Đoàn Việt Hùng
- Đoàn Xuân Kiên
- Đỗ Anh Hoa
- Đỗ Anh Tuấn
- Đỗ Cao Bảo
- Đỗ Duy Ngọc
- Đỗ Đức
- Đỗ Đức Đông Ngàn
- Đỗ Đức Hiểu
- Đỗ Hòa
- Đỗ Hoàng Diệu
- Đỗ Hồng Ngọc
- Đỗ Hồng Nhung
- Đỗ Hữu Chí
- Đỗ Kh
- Đỗ Kh.
- Đỗ Khiêm
- Đỗ Kim Thêm
- Đỗ Lai Thuý
- Đỗ Lai Thúy
- Đỗ Lê Anh Đào
- Đỗ Mạnh Hoàng
- Đỗ Minh Tuấn
- Đỗ Nghê
- Đỗ Ngọc
- Đỗ Ngọc Thống
- Đỗ Quang Nghĩa
- Đỗ Quang Vinh
- Đỗ Quý Toàn
- Đỗ Quyên
- Đỗ Quỳnh Dao
- Đỗ Thắng Cảnh
- Đỗ Thị Thu Trà
- Đỗ Thiên Anh Tuấn
- Đỗ Trí Vương
- Đỗ Trọng Khơi
- Đỗ Trung Quân
- Đỗ Trường
- Đỗ Tuyết Khanh
- Đồng Chuông Tử
- Đông Hoài
- Đông Hồ
- Đông Kha
- Đông Ngàn Đỗ Đức
- Đông Nghi
- Đức Ban
- Đức Đàm
- Đức Flying Bay
- Đức Hoàng
- Đức Lê
- Đức Phổ
- Đức Tâm
- Đức Tiến
- E.E. Cummings
- E.M. Chernoivanenko
- Eamonn Butler
- Eckart Kleßmann
- Eduardo Galeano
- Edward Hirsch
- Elena Pucillo Truong
- Elias Canetti
- Ellen Bass
- Eloisa Amezcua
- Emiel Roothooft
- Emmanuelle Jardonnet
- Eric Weiner
- Erica Frantz
- Erik Harms
- Erik Korling
- Euan Ward
- Evgheni Dobrenko
- F.N.
- Federico García Lorca
- Feliks Kuznesov
- Filip Lech
- Flanny O’Connor
- Florence Noiville
- Florian Altenhöner
- Francis Fukuyama
- Francis Fukuyma
- Frank Dikötter
- Frank O'Hara
- Frankfurt
- Fred Hiatt
- Friedrich Dürrenmatt
- Friedrich Nietzsche
- Fritz J. Raddatz
- Gabriel García Márquez
- Gaither Stewart
- Gaiutra Bahadur
- Gary Leupp
- Gặp gỡ và trò chuyện
- Georg Bönisch
- Georg Trakl
- George Burchett
- George Orwell
- George Perreault
- George Siemens
- Gerhard Will
- Germain Droogenbroodt
- Giang Dang
- Giang Lại Đức
- Giang Nam
- Giáng Vân
- Giáp Văn Dương
- Gideon Rachman
- Giuse Lê Công Đức
- Goethe
- Gonçalo Fernandes
- Gottfried Benn
- Graham Allison
- Grigory Yudin
- Günter Kunert
- Gyảng Anh Iên
- Hà Duy Phương
- Hà Dương Tuấn
- Hà Dương Tường
- Hà Đình Nguyên
- Hạ Đình Nguyên
- Hà Huy Sơn
- Hà Hương
- Hà Lệ Minh
- Hà Ngọc Hòa
- Hạ Nguyên
- Hà Nguyên Du
- Hà Nhân
- Hà Nhật
- Hà Phạm Phú
- Hà Quang Vinh
- Hà Sĩ Phu
- Hà Thanh Vân
- Hà Thế
- Hà Thị Minh Đạo
- Hà Thúc Sinh
- Hà Thủy Nguyên
- Hà Tùng Long
- Hà Tùng Sơn
- Hà Văn Thịnh
- Hà Văn Thùy
- Hà Vũ Trọng
- Hagi Kenaan
- Hai An Vu
- Hải Hạc
- Hải Ngọc
- Hai Thanh
- Han Dang
- Hàn Giang
- Han Kang
- Hàn Vĩnh Diệp
- Hạnh Nguyên
- Hạnh Phước
- Hạnh Viên
- Hannah Beech
- Hào Thiện Nhân
- Haruki Murakami
- Hân Hương
- Heiko Buschke
- Heinrich Heine
- Henri Michaux
- Henry David Thoreau
- Henry Wadsworth Longfellow
- Heriberto Araújo
- Hermann Hesse
- Hiền Trang
- Hiệp Ikaria
- Hiệu Minh
- Hiếu Tân
- Ho Lai-Ming
- Hòa Bình Lê
- Hoa Níp
- Hoài Hương
- Hoài Nam
- Hoài Phương
- Hoài Thanh
- Hoài Việt
- Hoài Ziang Duy
- Hoan Doan
- Hoàn Nguyễn
- Hoàng Ánh
- Hoàng Anh Tuấn
- Hoàng Cát
- Hoàng Cầm
- Hoàng Chí Hiếu
- Hoàng Chính
- Hoàng Cường Long
- Hoàng Dũng
- Hoàng Dương Tuấn
- Hoàng Đăng Khoa
- Hoàng Đỗ
- Hoàng Đông
- Hoàng Đức Truật
- Hoàng Hà
- Hoàng Hải Thủy
- Hoàng Hải Vân
- Hoảng Hãn
- Hoàng Hưng
- Hoàng Khởi Phong
- Hoàng Kim Oanh
- Hoàng Lại Giang
- Hoàng Lan
- Hoàng Lan Anh
- Hoàng Lan Chi
- Hoàng Lê
- Hoàng Lệ
- Hoàng Linh
- Hoàng Long
- Hoàng Mai Ðạt
- Hoàng Mạnh Hải
- Hoàng Minh Trí
- Hoàng Minh Tường
- Hoàng Nam
- Hoàng Nga
- Hoàng Ngọc Biên
- Hoàng Ngọc Hiến
- Hoàng Ngọc Nguyên
- Hoàng Ngọc Tuấn
- Hoàng Nguyễn
- Hoàng Nguyên Vũ
- Hoàng Nhơn
- Hoàng Nhuận Cầm
- Hoàng Phong Tuấn
- Hoàng Phủ Ngọc Tường
- Hoàng Quân
- Hoàng Quốc Hải
- Hoàng Thị Hường
- Hoàng Thị Thu Thủy
- Hoàng Thu Phố
- Hoàng Thúy
- Hoàng Thuỵ Anh
- Hoàng Tiến
- Hoàng Trung Thông
- Hoàng Tuấn Công
- Hoàng Tuấn Phổ
- Hoàng Tùng
- Hoàng Tuỵ
- Hoàng Văn Sơn
- Hoàng Việt
- Hoàng Vũ Thuật
- Hoàng Xuân Phú
- Hoàng Xuân Sơn
- Hoàng Xuân Tuyền
- Hoàng Yến
- Horst Bienek
- Howard Gardner
- Hồ Anh Thái
- Hồ Bạch Thảo
- Hồ Bất Khuất
- Hồ Diệu Vân
- Hồ Dzếnh
- Hồ Đắc Vũ
- Hồ Đình Nghiêm
- Hồ Hải Thụy
- Hồ Hữu Tường
- Hồ Minh Tâm
- Hồ Ngọc Đại
- Hồ Như
- Hồ Phú Bông
- Hồ Tịnh Tình
- Hồ Trường An
- Hồ Tú Bảo
- Hội những người ủng hộ GS. Chu Hảo
- Hồng Anh
- Hồng Hoang
- Hồng Lê Thọ
- Hồng Phú
- Huệ Hương Hoàng
- Huguette Bertrand
- Huong Nguyen
- Huy Cận
- Huy Đức
- Huy Tưởng
- Huyền Thương
- Huỳnh Duy Lộc
- Huỳnh Hoa
- Huỳnh Hữu Uỷ
- Huỳnh Hữu Ủy
- Huỳnh Kim Báu
- Huỳnh Kim Quang
- Huỳnh Lê Nhật Tấn
- Huỳnh Liễu Ngạn
- Huỳnh Ngọc Chênh
- Huỳnh Như Phương
- Huỳnh Sơn Phước
- Huỳnh Tấn Mẫm
- Huỳnh Thế Du
- Huỳnh Thục Vy
- Huỳnh Trọng Khang
- Huỳnh Tuấn Anh
- Hứa Chương Nhuận
- Hương Lan
- Hường Thanh
- Hương Thủy
- Hữu Danh
- Hữu Đông
- Hữu Loan
- Hữu Mai
- Hữu Phương
- Ian Bui
- Ian Johnson
- Igor Poglazov
- Ilza Burchett
- Inrasara
- Iris Radisch
- Isabella Kwai
- Issa
- Issac Bashevis Singer
- Italo Calvino
- Iya Kiva
- J. M. Lotman
- J.B Nguyễn Hữu Vinh
- Jacques Attali
- Jacques Prévert
- Jake Johnson
- James Borton
- James Daniel Spears
- James G. Zumwalt
- James Grossman
- James Joyce
- James Poniewozik
- James Stavridis
- James WrightJuan Felipe Herrera
- Janos Kornai
- Jared Carters
- Jason Lopata
- Jason Morris-Jung
- Jay Nordlinger
- Jaya K.
- Jean Chesnaux
- Jean d'Ormesson
- Jean Piaget
- Jean Przyluski
- Jean Toomer
- Jean-Jacques Brochier
- Jean-Jacques Roth
- Jean-Louis Rocca
- Jean-Luc Chalumeau
- Jean-Marc Roberts
- Jean-Patrick Géraud
- Jean-Paul Sartre
- Jefferson Cowie
- Jeffrey Hanfover
- Jeffrey Nall
- Jessica Swoboda
- Jessie Yeung
- Jiayang Fan
- Jimmy Carter
- Joan Hua
- João Guimarães Rosa
- Joaquin Nguyễn Hòa
- John Barrow
- John Cheever
- John Freeman
- John Keane
- John McCain
- Jon Fosse
- Jonathan Dee
- Jonathan London
- Jörg Wischermann
- Jorge Amado
- Jorge Luis Borges
- Joschka Fischer
- Josée Lapointe
- Joseph Wong
- Joseph Wright
- Josh Rogin
- Joshua Rothman
- Juan Pablo Cardenal
- Juan Pablo Cardenal & Heriberto Araújo
- Julia Cagé
- Julio Cortázar
- Jun’ichiro Tanizaki
- Kahil Gibral
- Kai Hoàng
- Kale
- Kalynh Ngô
- Kamel Daoud
- Kao Phú
- Kap Seol
- Karel Appel
- Karen Tongson
- Kate Chopin
- Kazuo Shiraga
- Kenneth Nguyen
- Keorapetse Kgositsile
- Kerstin Holm
- Kều Jang
- Kha Lương Ngãi
- Khái Hưng
- Khaly Chàm
- Khang Quốc Ngọc
- Khánh
- Khánh Bình
- Khánh Duy
- Khánh Ly
- Khánh Mai
- Khanh Nguyen
- Khanh Pham
- Khánh Phương
- Khánh Trâm
- Khánh Trường
- Khét
- Khế Iêm
- Khiêm Nhu
- Khổng Đức Thiêm
- Khuất Đẩu
- Khuê Phạm
- Khuyết Thư
- Kiệm Hoàng
- Kiến Văn
- Kiệt Anh Hùng
- Kiệt Tấn
- Kiều Duy Vĩnh
- Kiều Loan
- Kiều Mai Sơn
- Kiều Maily
- Kiều Phong
- Kiều Thị An Giang
- Kim Ân
- Kim Chi
- Kim Dung
- Kim Hạnh
- Kim Thúy
- Kim Trần
- Kinh Bắc
- Kính Hòa
- Klaus Wiegerefe
- Kúm
- Kurt-Martin Mayer
- Kỳ Duyên
- Kyoko Numano
- L. N. Tolstoy
- L. V. H.
- La Khắc Hoà
- La Khắc Hòa
- Lã Nguyên
- Lại Nguyên Ân
- Lam Điền
- Lam Ngọc
- Lam Thái Hòa
- Lan Nguyên
- Lang Anh
- Langston Hughes
- LAP
- Larry Diamond
- Lars Vargö
- Laura Cappelle
- Laurent Sagalovitsch
- Lawrence Ferlinghetti
- Lâm Chương
- Lâm Duyên
- Lâm Hạnh
- Lâm Lê
- Lâm Ngân Mai
- Lâm Quang Mỹ
- Lâm Thị Mỹ Dạ
- Leon Trotsky
- Leonard Cohen
- Lê An Thế
- Lê Anh Hoài
- Lê Anh Hùng
- Lê Ân
- Lê Bá Đảng
- Lê Bích Vượng
- Lê Chiều Giang
- Lê Công Định
- Lê Công Giàu
- Lê Công Tư
- Lê Ðình Nhất Lang
- Lê Dũng
- Lê Duy Nam
- Lê Đạt
- Lê Đăng Doanh
- Lê Đình Cai
- Lê Đình Khẩn
- Lê Đình Thắng
- Lê Đỗ Huy
- Lê Đức Dục
- Lê Đức Thôn
- Lê Giang Trần
- Lê Hải
- Lệ Hằng
- Lê Hiệp
- Lê Hoài Nguyên
- Lê Hoàng Diễm Trang
- Lê Hoàng Lân
- Lê Học Lãnh Vân
- Lê Hồ Quang
- Lê Hồng Hà
- Lê Hồng Hiệp
- Lê Hồng Lâm
- Lê Hùng
- Lê Hùng Vọng
- Lê Huyền Ái Mỹ
- Lê Huỳnh Lâm
- Lê Hữu
- Lê Hữu Khoá
- Lê Hữu Khóa
- Lê Hữu Nam
- Lê Kế Lâm
- Lê Khải
- Lê Kim Duy
- Lê Ký Thương
- Lê Lạc Giao
- Lê Luân
- Lê Mã Lương
- Lê Mai
- Lê Mai Lĩnh
- Lê Mạnh Chiến
- Lê Mạnh Đức
- Lê Minh Chánh
- Lê Minh Hà
- Lê Minh Hiền
- Lê Minh Khuê
- Lê Minh Phong
- Lê Ngân Hằng
- Lê Ngọc Luân
- Lê Ngọc Sơn
- Lê Nguyễn
- Lê Nguyễn Duy Hậu
- Lê Nguyễn Hương Trà
- Lê Nguyên Long
- Lê Nguyên Vỹ
- Lê Như Bình
- Lê Oa Đằng
- Lê Phan
- Lê Phú Khải
- Lê Quang
- Lê Quang Đức
- Lê Quảng Hà
- Lê Quang Hợp
- Lê Quang Thành
- Lê Quân
- Lê Quốc Anh
- Lê Quỳnh
- Lê Quỳnh Mai
- Lê Sa Long
- Lê Si Na
- Lê Sơn
- Lê Tất Đạt
- Lê Tất Điều
- Lê Thanh Dũng
- Lê Thanh Hải
- Lê Thanh Phong
- Lê Thanh Trường
- Lê Thân
- lê thi diem thuý
- Lê Thị Hồng Minh
- Lê Thị Huệ
- Lê Thị Hường
- Lê Thị Oanh
- Lê Thị Thấm Vân
- Lê Thiết Cương
- Lê Thiếu Nhơn
- Lê Thọ Bình
- Lê Thời Tân
- Lê Thời Thôi
- Lê Thu Hiền
- Lê Thúy Bảo Liên
- Lê Tiên Long
- Lê Trí Tuệ
- Lê Trinh
- Lê Trọng Nghĩa
- Lê Trọng Nguyễn
- Lê Trung Tĩnh
- Lê Trường Thanh
- Lê Tuấn Huy
- Lê Tuyết Hạnh
- Lê Văn Bỉnh
- Lê Văn Hảo
- Lê Văn Hiếu
- Lê Văn Hòa
- Lê Văn Luân
- Lê Văn Sơn
- Lê Văn Trung
- Lê Văn Tùng
- Lê Vĩnh Tài
- Lê Vĩnh Triển
- Lê Vũ Trường Giang
- Lê Xuân Khoa
- Lê Xuyên
- Li Edelkoort
- Li Zhongqin
- Liêu Diệc Vũ
- Liêu Thái
- Liễu Trương
- Linh Nguyên
- Linh Văn
- Linh Vân
- Linh-Chân Brown
- LKH
- Lorca
- Louis Aragon
- Louise Glück
- Lộc Vàng
- Luân Hoán
- Ludwig von Mises
- Luke Hunt
- Luke Turner
- Lữ Kiều
- Lữ Quỳnh
- Lương Đào
- Lương Thiệu Quân
- Lương Thư Trung
- Lưu Á Châu
- Lưu Bình Nhưỡng
- Lưu Diệu Vân
- Lưu Đức Trung
- Lưu Hà
- Lưu Hiểu Ba
- Lưu Khánh Thơ
- Lưu Mê Lan
- Lưu Minh Hải
- Lưu Na
- Lưu Nhi Dũ
- Lưu Quang Vũ
- Lưu Thuỷ Hương
- Lưu Thủy Hương
- Lưu Trọng Văn
- Lưu Uyên Khôi
- Lý Đợi
- Ly Hoàng Ly
- Lý Ngang
- Ly Phạm
- Lý Quang Hoàn
- Lý Thanh
- Lý Tiến Dũng
- Lý Toàn Thắng
- Lý Trực Dũng
- Lý Xuân Hải
- Lydia Davis
- Lynh Bacardi
- LysP
- M. Gorky
- M.L. Gasparov
- Mạc Phong Tuyền
- Mạc Văn Trang
- Mạc Việt Hồng
- Mạch Nha
- Mạch Quang Thắng
- Madeleine Riffaud
- Mai An Nguyễn Anh Tuấn
- Mai Anh Tuấn
- Mai Bá Ấn
- Mai Bá Kiếm
- Mai Chanh
- Mai Hiền
- Mai Khôi
- Mai Kim Ngọc
- Mai Nhật
- Mai Ninh
- Mai Quốc Ấn
- Mai Quỳnh
- Mai Quỳnh Nam
- Mai Sơn
- Mai Thái Lĩnh
- Mai Thanh Sơn
- Mai Thảo
- Mai Tú Ân
- Mai Văn Hoan
- Mai Văn Phấn
- Mai Văn Tính
- Maki Starfield
- Mamleev
- Mạnh Kim
- Marc Andrus
- Marcel Reich-Ranicki
- Marci Shore
- Marco Ferrarese
- Margarita Lyutova
- Maria Donovan
- Maria Ressa
- Mario Vargas Llosa
- Marion Hennebert
- Mark B. Hamilton
- Mark Binelli
- Mark Frankland
- Mark Osaki
- Mark Strand
- Marta Hillers
- Martin Jankowski
- Martin Kulldorff
- Marty Robbins
- Mary Morose
- Mary Walsh
- Mathias Mayer
- Matthew Clayfield
- Matthew Crawford
- Maurice Blanchot
- Maximilian Steinbeis
- May
- Maya Angelou
- Mặc Đỗ
- Mặc Lâm
- Mân Côi
- McAmmond Nguyễn Thị Tư
- Media Văn Việt
- Michael Burawoy
- Michael Scammell
- Miêng
- Mike Ives
- Mikhail Shishkin
- Mikhail Viktorovich Zygar
- Milan Kundera
- Mimmi Diệu Hường Bergström
- MInh Anh
- Minh Huệ
- Minh Hùng
- Minh Luật
- Minh Quang – Lê Chiên
- Minh Quang Ho
- Minh Tâm
- Minh Thùy
- Minh Thư
- Minh Toàn
- Minh Tuấn
- Monica Berlin
- Mỹ Hằng
- Mỹ Lan
- N. S. Khrushchev
- Nam Dao
- Nam Dao Nguyễn Mạnh Hùng
- Nam Đan
- Nam Đông
- Nam Nguyên
- Nam Sơn
- Naowarat Pongpaiboon
- Natalia lacovelli
- Nataliya Zhynkina
- Natsume Sōseki
- Nay Aung
- ng. anhanh
- Ng.Uyển Nicole Dương
- Ngải Vị VỊ
- Ngân Xuyên
- Nghệ thuật
- Nghiêm Lương Thành
- Nghiêm Phương Mai
- Nghiêm Xuân Hồng
- Nghiên Cứu Phê Bình
- Ngo Thu
- Ngọc Anh
- Ngọc Duy Phan
- Ngoc Hien Bui
- Ngọc Linh
- Ngô Anh Tuấn
- Ngô Bảo Châu
- Ngô Đình Thẩm
- Ngô Đồng
- Ngô Hương Giang
- Ngô Khắc Tài
- Ngộ Không Phí Ngọc Hùng
- Ngô Liêm Khoan
- Ngô Minh
- Ngô Minh Khôi
- Ngô Ngọc Loan
- Ngô Ngọc Trai
- Ngô Nguyên Dũng
- Ngô Nhật Đăng
- Ngô Quốc Phương
- Ngô Quốc Thịnh
- Ngô Thế Vinh
- Ngô Thị Kim Cúc
- Ngô Thị Thanh Lịch
- Ngô Tùng Phong
- Ngô Tự Lập
- Ngô Văn
- Ngô Văn Giá
- Ngô Viết Nam Sơn
- Ngô Viết Trọng
- Ngô Vĩnh Long
- Ngô Xuân Hội
- Ngô Xuân Phúc
- Ngô Xuân Thảo
- Ngu Yên
- Nguyen Duc Thanh
- Nguyễn Hải Hoành
- Nguyễn Anh Dũng
- Nguyễn Anh Tuấn
- Nguyễn Anh Tuấn - đạo diễn
- Nguyễn Bá Chung
- Nguyễn Bách Việt
- Nguyễn Bảo Chân
- Nguyễn Bắc Sơn
- Nguyên Bình
- Nguyên Cầm
- Nguyên Cẩn
- Nguyên Chánh
- Nguyễn Chí Hoan
- Nguyễn Chí Thuật
- Nguyễn Chí Trung
- Nguyễn Chí Tuyến
- Nguyễn Chinh Trung
- Nguyễn Cung Thông
- Nguyễn Cường
- Nguyễn Danh Bằng
- Nguyễn Danh Huế
- Nguyễn Danh Lam
- Nguyễn Ðăng Thường
- Nguyễn Duy
- Nguyễn Dương Quang
- Nguyễn Đạt
- Nguyễn Đắc Kiên
- Nguyễn Đắc Xuân
- Nguyễn Đăng Điệp
- Nguyễn Đăng Hưng
- Nguyễn Đăng Khoa
- Nguyễn Đăng Mạnh
- Nguyễn Đăng Na
- Nguyễn Đăng Quang
- Nguyễn Đăng Thường
- Nguyễn Đình Ấm
- Nguyễn Đình Bin
- Nguyễn Đình Bổn
- Nguyễn Đình Chú
- Nguyễn Đình Cống
- Nguyễn Đình Đăng
- Nguyễn Đình Huỳnh
- Nguyễn Đình Thắng
- Nguyễn Đình Thi
- Nguyễn Đình Toàn
- Nguyễn Đổng Chi
- Nguyễn Đông Thức
- Nguyễn Đức
- Nguyễn Đức Dương
- Nguyễn Đức Hiệp
- Nguyễn Đức Mậu
- Nguyễn Đức Sơn
- Nguyễn Đức Thắng
- Nguyễn Đức Tiến
- Nguyễn Đức Tùng
- Nguyễn Đức Tường
- Nguyễn Gia Trí
- Nguyên Giác
- Nguyên Giác Phan Tấn Hải
- Nguyễn Hà Luân
- Nguyễn Hải Hoành
- Nguyễn Hải Yến
- Nguyễn Hàn Chung
- Nguyễn Hiến Lê
- Nguyễn Hoa Lư
- Nguyễn Hoài Nam
- Nguyễn Hoài Văn
- Nguyễn Hoài Vân
- Nguyễn Hoàn
- Nguyễn Hoàn Nguyên
- Nguyễn Hoàng Ánh
- Nguyễn Hoàng Anh Thư
- Nguyễn Hoàng Diệu Thủy
- Nguyễn Hoàng Diệu Thúy
- Nguyễn Hoàng Giao
- Nguyễn Hoàng Linh
- Nguyễn Hoàng Trung
- Nguyễn Hoàng Văn
- Nguyễn Hồng Anh
- Nguyễn Hồng Giao
- Nguyễn Hồng Hưng
- Nguyễn Hồng Lam
- Nguyễn Hồng Nhung
- Nguyễn Hồng Thục
- Nguyễn Huệ Chi
- Nguyễn Hùng
- Nguyễn Huy Hoàng
- Nguyễn Huy Thiệp
- Nguyễn Huy Vũ
- Nguyên Hưng
- Nguyễn Hưng Quốc
- Nguyễn Hương
- Nguyễn Hữu Đễ
- Nguyễn Hữu Hồng Minh
- Nguyễn Hữu Liêm
- Nguyễn Hữu Nhật
- Nguyễn Hữu Sơn
- Nguyễn Hữu Thiết
- Nguyễn Hữu Việt Hưng
- Nguyễn Hữu Vinh
- Nguyễn kc Hậu
- Nguyễn Khải
- Nguyễn Khánh Duy
- Nguyễn Khánh Trường
- Nguyễn Khắc An
- Nguyễn Khắc Bình
- Nguyễn Khắc Mai
- Nguyễn Khắc Phê
- Nguyễn Khắc Phi
- Nguyễn Khắc Phục
- Nguyễn Khiêm
- Nguyễn Khôi
- Nguyễn Kiến Phước
- Nguyễn Kiều Dung
- Nguyễn Kiều Hưng
- Nguyên Lạc
- Nguyễn Lãm Thắng
- Nguyễn Lan Phương
- Nguyễn Lân Bình
- Nguyễn Lân Thắng
- Nguyễn Lê Hồng Hưng
- Nguyễn Lệ Uyên
- Nguyễn Linh Giang
- Nguyễn Linh Quang
- Nguyễn Lộ Trạch
- Nguyễn Luận
- Nguyễn Lương Hải Khôi
- Nguyễn Lương Ngọc
- Nguyễn Lương Vỵ
- Nguyễn Mai
- Nguyễn Man Nhiên
- Nguyễn Mạnh An Dân
- Nguyễn Mạnh Côn
- Nguyễn Mạnh Đẩu
- Nguyễn Mạnh Tiến
- Nguyễn Manh Trinh
- Nguyễn Mạnh Trinh
- Nguyễn Mạnh Tuấn
- Nguyễn Mạnh Tường
- Nguyễn Minh Anh
- Nguyễn Minh Hòa
- Nguyễn Minh Kính
- Nguyễn Minh Nhị
- Nguyễn Minh Nhựt
- Nguyễn Minh Thuyết
- Nguyễn Mộng Giác
- Nguyên Ngọc
- Nguyễn Ngọc Chu
- Nguyễn Ngọc Giao
- Nguyễn Ngọc Hoa
- Nguyễn Ngọc Lanh
- Nguyễn Ngọc Liễm
- Nguyễn Ngọc Lung
- Nguyễn Ngọc Tâm
- Nguyễn Ngọc Thiện
- Nguyễn Ngọc Tú Anh
- Nguyễn Ngọc Tư
- Nguyên Nguyên
- Nguyễn Nguyên Bình
- Nguyễn Nhật Tín
- Nguyên Nhi
- Nguyễn Như Huy
- Nguyễn Phạm Hùng
- Nguyễn Phú Yên
- Nguyễn Phúc Vĩnh Ba
- Nguyễn Phượng
- Nguyễn Phương Đình
- Nguyễn Phương Mai
- Nguyễn Phương Mạnh
- Nguyễn Quang
- Nguyễn Quang A
- Nguyễn Quang Bình
- Nguyễn Quang Duy
- Nguyễn Quang Dy
- Nguyễn Quang Đồng
- Nguyễn Quang Hồng
- Nguyễn Quang Hưng
- Nguyễn Quang Lập
- Nguyễn Quang Thạch
- Nguyễn Quang Thân
- Nguyễn Quang Thiều
- Nguyễn Quang VInh
- Nguyễn Quân
- Nguyễn Quốc Lâm
- Nguyễn Quốc Thái
- Nguyễn Quốc Toàn
- Nguyễn Quốc Trụ
- Nguyễn Quốc Tuấn
- Nguyên Sa
- Nguyễn Sĩ Dũng
- Nguyễn Sơn Lâm
- Nguyễn Sỹ Phương
- Nguyễn Sỹ Tế
- Nguyễn Tà Cúc
- Nguyễn Tài Cẩn
- Nguyễn Tấn Cứ
- Nguyễn Tất Nhiên
- Nguyễn Thạch Giang
- Nguyễn Thái Hòa
- Nguyễn Thái Hợp
- Nguyễn Thái Sơn
- Nguyễn Thái Tuấn
- Nguyễn Thanh Bình
- Nguyễn Thanh Châu
- Nguyễn Thanh Giang
- Nguyễn Thanh Hiện
- Nguyễn Thanh Hùng
- Nguyễn Thanh Huy
- Nguyễn Thanh Huyền
- Nguyễn Thanh Mỹ
- Nguyễn Thành Nam
- Nguyễn Thanh Nghị
- Nguyễn Thanh Nguyệt
- Nguyễn Thành Phong
- Nguyễn Thanh Sơn
- Nguyễn Thành Sơn
- Nguyễn Thanh Tâm
- Nguyễn Thành Thi
- Nguyễn Thanh Tuyền
- Nguyễn Thanh Văn
- Nguyễn Thanh Việt
- Nguyễn Thế Hùng
- Nguyễn Thế Thanh
- Nguyễn Thị Bích Hậu
- Nguyễn Thị Bích Ngà
- Nguyễn Thị Bình
- Nguyễn thị Cỏ May
- Nguyễn Thị Dư Khánh
- Nguyễn Thị Hải
- Nguyễn Thị Hậu
- Nguyễn Thị Hiền
- Nguyễn Thị Hoàng
- Nguyễn Thị Hoàng Bắc
- Nguyễn Thị Khánh Minh
- Nguyễn Thị Khánh Trâm
- Nguyễn Thị Kim Chi
- Nguyễn Thị Kim Phụng
- Nguyễn Thị Minh Ngọc
- Nguyễn Thị Minh Thương
- Nguyễn Thị Ngọc Hải
- Nguyễn Thị Ngọc Nhung
- Nguyễn Thị Oanh
- Nguyễn Thị Phước
- Nguyễn Thị Thanh Bình
- Nguyễn Thị Thanh Hải
- Nguyễn Thị Thanh Lưu
- Nguyễn Thị Thanh Xuân
- Nguyễn Thị Thanh Yến
- Nguyễn Thị Thảo An
- Nguyễn Thị Thúy Hạnh
- Nguyễn Thị Thùy Linh
- Nguyễn Thị Thụy Vũ
- Nguyễn Thị Thuyền
- Nguyễn Thị Tịnh Thy
- Nguyễn Thị Từ Huy
- Nguyễn Thị Vinh
- Nguyễn Thiện Tống
- Nguyễn Thiện Tơ
- Nguyễn Thói Đời
- Nguyễn Thông
- Nguyễn Thu Quỳnh
- Nguyễn Thu Trang
- Nguyễn Thùy Dương
- Nguyễn Thúy Hạnh
- Nguyễn Thụy Long
- Nguyễn Thuỵ Phương
- Nguyễn Thùy Song Thanh
- Nguyễn Thỵ
- Nguyễn Thy Anh
- Nguyễn Tiến Dũng
- Nguyễn Tiến Lập
- Nguyễn Tiến Trung
- Nguyễn Tiến Văn
- Nguyễn Trần Bạt
- Nguyễn Tri Phương Đông
- Nguyễn Triệu Nam
- Nguyễn Trọng Bình
- Nguyễn Trọng Chức
- Nguyễn Trọng Huân
- Nguyễn Trọng Khôi
- Nguyễn Trọng Tạo
- Nguyễn Trung
- Nguyễn Trung Bảo
- Nguyễn Trung Dân
- Nguyễn Trung Hiếu
- Nguyễn Trung Kiên
- Nguyễn Trung Thuần
- Nguyễn Trường Giang
- Nguyễn Trường Huy
- Nguyễn Trường Uy
- Nguyễn Tuấn
- Nguyễn Tuấn Anh
- Nguyễn Tuấn Khoa
- Nguyễn Tùng
- Nguyễn Tùng Linh
- Nguyễn Tuyết Lan
- Nguyễn Tuyết Lộc
- Nguyễn Tư Nghiêm
- Nguyễn Tử Siêm
- Nguyễn Tường Bách
- Nguyễn Tường Thiết
- Nguyễn Tường Thụy
- Nguyễn Ước
- Nguyễn Vạn Phú
- Nguyễn Văn
- Nguyễn Văn Ba
- Nguyễn Văn Chính
- Nguyễn Văn Ðậu
- Nguyễn Văn Dũng
- Nguyễn Văn Đài
- Nguyễn Văn Gia
- Nguyễn Văn Hạnh
- Nguyễn Văn Hiệp
- Nguyễn Văn Hòa
- Nguyễn Văn Hùng
- Nguyễn Văn Huyên
- Nguyễn Văn Lợi
- Nguyễn Văn Lục
- Nguyễn Văn Miếng
- Nguyễn Văn Nghệ
- Nguyễn Văn Nho
- Nguyễn Văn Phong
- Nguyễn Văn Phú
- Nguyễn Văn Phước
- Nguyễn Văn Sâm
- Nguyễn Văn Sơn
- Nguyễn Văn Tao
- Nguyễn Văn Thiệu
- Nguyễn Văn Thọ
- Nguyễn Văn Trọng
- Nguyễn Văn Trung
- Nguyễn Văn Tuấn
- Nguyễn Văn Vĩnh
- Nguyễn Văn Xuân
- Nguyễn Vi Khải
- Nguyễn Vi Yên
- Nguyễn Viện
- Nguyễn Việt Anh
- Nguyễn Việt Chiến
- Nguyễn Viết Lãm
- Nguyễn Vĩnh Nguyên
- Nguyễn Vũ Hiệp
- Nguyễn Vũ Tiềm
- Nguyễn Vỹ
- Nguyễn Vy Khanh
- Nguyễn Xuân Diện
- Nguyễn Xuân Hằng
- Nguyễn Xuân Hoàng
- Nguyễn Xuân Hưng
- Nguyễn Xuân Khánh
- Nguyễn Xuân Khoát
- Nguyễn Xuân Nghĩa
- Nguyễn Xuân Nha
- Nguyễn Xuân Quang
- Nguyễn Xuân Thiệp
- Nguyễn Xuân Thọ
- Nguyễn Xuân Tiệp
- Nguyễn Xuân Tường Vy
- Nguyễn Xuân Xanh
- Nguyễn Ý Thuần
- Nguyên Yên
- Nguyễn-Chương Mt
- Nguyễn-hòa-Trước
- Nguyệt Chu
- Nguyệt Quỳnh
- Nguyệt Vi
- Ngự Thuyết
- Người Buôn Gió
- Ngyễn Trung Bảo
- Nh. Tay Ngàn
- Nhã
- Nhã Ca
- Nhã Duy
- Nhã Thuyên
- Nhan Do Thanh
- Nhân Hồng
- Nhật Chiêu
- Nhật Lệ
- Nhất Linh
- Nhật Tiến
- Nhật Tuấn
- Nhất Uyên
- Nhị Linh
- Nhị Ngã
- Nhóm Vì một Hà Nội xanh
- Như Huy
- Như Không
- Như Quỳnh
- Như Quỳnh de Prelle
- Như Ý
- Nhược Thủy
- Niall Ferguson
- Nick Hilden
- Nicolas Casey
- Nikulin
- Nina McPherson
- Ninh Dương
- Ninh Kiều
- Nobert Hummelt
- Nông Hồng Diệu
- NP Phan
- Obama
- Ocean Vương
- Octavio Paz
- Ogden Nash
- Oksana Zabuzhko
- Oleg Kashin
- Ondrej Slowik
- onggiaolang
- Orlando Figes
- Orwell
- Oscar Salemink
- Oscar Wilde
- Pablo Neruda
- Pablo Picasso
- Palmer
- Patrick Frater
- Patrick Lodge
- Paul Auster
- Paul Celan
- Paul Éluard
- Paul Hoover
- Paul Mendez
- Paul Mozur
- Paul Theroux
- Paul-François Paoli
- Paulus Lê Sơn
- Pavel Basinsky
- Pavlo Vyshebaba
- Paweł Kubiak
- Pawel Kuczynski
- Paweł Łepkowski
- Percy Mabandu
- Pervez Hoodbhoy
- Peter B. Zinoman
- Peter Hansen
- Peter Harvey
- Peter Kleiner
- Peter Singer
- Phạm Anh Tuấn
- Phạm Biểu Tâm
- Phạm Cao Hoàng
- Phạm Châu
- Phạm Chí Dũng
- Phạm Chi Lan
- Phạm Chu Sa
- Phạm Công Luận
- Phạm Công Thiện
- Phạm Công Út
- Phạm Duy
- Phạm Duy Nghĩa
- Phạm Đình Trọng
- Phạm Đình Vy
- Phạm Đoan Trang
- Phạm Hải Anh
- Phạm Hải Âu
- Phạm Hiền Mây
- Phạm Hoàng Quân
- Phạm Hồng Sơn
- Phạm Hùng Việt
- Phạm Huy Thông
- Phạm Khiêm Ích
- Phạm Kiều Tùng
- Phạm Kỳ Đăng
- Phạm Lệ Quyên
- Phạm Lê Vương Các
- Phạm Linh
- Phạm Lưu Vũ
- Phạm Minh Hoàng
- Phạm Minh Ngọc
- Phạm Minh Quân
- Phạm Minh Trung
- Phạm Ngọc Lư
- Phạm Ngọc Thái
- Phạm Ngọc Tiến
- Phạm Nguyên Trường
- Phạm Ngữ
- Phạm Phan Long
- Phạm Phú Cường
- Phạm Phú Hải
- Phạm Phú Minh
- Phạm Phú Phong
- Phạm Phú Thứ
- Phạm Phú Viết
- Phạm Phúc Thịnh
- Phạm Phương
- Phạm Quang Ái
- Phạm Quang Long
- Phạm Quang Trung
- Phạm Quang Tuấn
- Phạm Sỹ Sáu
- Phạm Tăng
- Phạm Thành
- Phạm Thành Hưng
- Phạm Thanh Nghiên
- Phạm Thảo Nguyên
- Phạm Thế Cường
- Phạm Thị
- Phạm Thị Anh Nga
- Phạm Thị Hoài
- Phạm Thị Kiều Ly
- Phạm Thị Ngọc
- Phạm Thị Phương
- Phạm Thiên Ân
- Phạm Thiên Thư
- Phạm Tín An Ninh
- Phạm Toàn
- Phạm Trần
- Phạm Trọng Chánh
- Phạm Trung Nghĩa
- Phạm Tuấn
- Phạm Tư Thanh Thiện
- Phạm Tường Vân
- Phạm Văn
- Phạm Văn Khoái
- Phạm Văn Quang
- Phạm Văn Song
- Phạm Văn Tình
- Phạm Văn Vũ
- Pham Viem Phuong
- Phạm Viêm Phương
- Phạm Viết Đào
- Phạm Việt Hưng
- Phạm Vũ Lửa Hạ
- Phạm Xuân Đài
- Phạm Xuân Hùng
- Phạm Xuân Nguyên
- Phạm Xuân Trường
- Phan An Sa
- Phan Ba
- Phan Bội Châu
- Phan Cẩm Thượng
- Phan Châu Thành
- Phan Cự Đệ
- Phan Đạo
- Phan Đắc Lữ
- Phan Đình Diệu
- Phan Độc Lập
- Phan Hải-Đăng
- Phan Hồng Giang
- Phan Huy Dũng
- Phan Huy Đường
- Phan Huy Lê
- Phan Huyền Thư
- Phan Kế Toại
- Phan Khôi
- Phan Lặng Yên
- Phan Mạnh Quỳnh
- Phan Nam Sinh
- Phan Ngọc
- Phan Nguyên
- Phan Nhật Nam
- Phan Nhiên Hạo
- Phan Ni Tấn
- Phan Phương Đạt
- Phan Quang
- Phan Tấn Hải
- Phan Tấn Uẩn
- Phan Thanh Bình
- Phan Thắng
- Phan Thế Hải
- Phan Thị Hà Dương
- Phan Thị Kim Phúc
- Phan Thị Trọng Tuyển
- Phan Thị Vàng Anh
- Phan Thu Vân
- Phan Thúy Hà
- Phan Trang Hy
- Phan Trí Đỉnh
- Phan Trọng Hoàng Linh
- Phan Văn Giưỡng
- Phan Văn Song
- Phan Văn Thắng
- Phan Vũ
- Phan Xine
- Phan Xuân Sinh
- Phannguyên Psg
- Phanxipăng
- Phaolô VI
- Pháp Hoan
- Pháp Vân
- Phapxa Chan
- Phát biểu nhận giải Văn Việt
- Phil Caputo
- Philip Larkin
- Philip Roth
- Phong Linh
- Phong Nguyen
- Phong Quang
- Phố Văn
- Phú Quang
- Phù Sa
- Phúc Lai GB
- Phúc Tiến
- Phunchok Stobdan
- Phùng Anh Kiệt
- Phùng Hi
- Phùng Hoài Ngọc
- Phùng Học Vinh
- Phùng Ngọc Kiên
- Phùng Nguyễn
- Phùng Quán
- Phùng Thành Chủng
- Phùng Thị Hạ Nguyên
- Phùng Thị Như Hà
- Phuong Ta
- Phương Hương
- Phương Phương
- Phương Thảo
- Phương Thuý
- Phương Uy
- Pierre Darriulat
- Pierre Lemieux
- Prashanth Parameswaran
- Qladimir Pyljow
- Quách Hạo Nhiên
- Quách Tấn
- Quách Thoại
- Quảng Diệu Trần Bảo Toàn
- Quang Dũng
- Quang Đức
- Quang Minh
- Quang Phan
- Quảng Tánh Trần Cầm
- Quậy Nguyễn
- Quế Hương
- Quốc Dũng
- Quốc Phương
- Quốc Toản
- Quyên Di
- Quyên Hoàng
- Quỳnh Iris de Prelle
- Quỳnh Vi
- Rabindranath Tagore
- Rainer Maria Rilke
- Ralph Chaplin
- Rebecca Mead
- Rebecca Solnit
- Reiner Traub
- Remo Verdickt
- Riccardo Gazzaniga
- Richard C. Paddock
- Richard Millet
- Richard Serra
- Robert Desnos
- Robert McCrump
- Roger Vu
- Roland Barthes
- Romain Rolland
- Ronald F. Inglehart
- Ruben David Gonzalez Gallego
- Russell Edson
- Ruth Ingram
- Ryszard Legutko
- Salman Rushdie
- Salvatore Babones
- Sam Dresser
- Sạn chữ
- Sandra Kerschbaumer
- Sara Teasdale
- Sarah Pulliam Bailey
- Sarah Thornton
- Sáu Nghệ
- Sergio Bitar
- Shakespeare
- Shannon Van Sant
- Sheikha A
- Sheila Fischman
- Sheila Ngoc Pham
- Sheri Berman
- Shigeeda Yutaka
- Shirin Ebadi
- Shukshin
- Simon Johnson
- Sire Apm Lukwesa
- Slavoj Žižek
- Sohaniim
- Son Kieu Mai
- Song Chi
- Song Hà
- Song Nguyễn
- Song Phạm
- Song Phan
- Song Thao
- Số đặc biệt
- Sơn Ca
- Sơn Hoàng Liên
- Sơn Kiều Mai
- Sơn Nam
- Stefano Harney
- Stephan Koester
- Stephen B. Young
- Steve Earle
- Susan Sontag
- Suzuki Katsuhiko
- Sương Nguyệt Minh
- Sương Quỳnh
- Svetlana Alexievich
- Svetlana Alexievitch
- Svetlana Alexiévitch
- Sylvia Plath
- T. Đ.
- T.Vấn
- Tạ Anh Thư
- Tạ Chí Đại Trường
- Tạ Duy Anh
- Tạ Tỵ
- Tạ Văn Tài
- Tạ Văn Thông
- Tạ Xuân Hải
- Tadeusz Rósewicz
- Tam Ích
- Tamarchenko
- Tàn Tuyết
- Tanaami Keiichi
- Taras Shevchenko
- Tarik Khaldi
- Tăng Quang
- Tâm An
- Tâm Chánh
- Tâm Don
- Tâm Thường Định
- Tâm Việt
- Tấn An
- Teolinda Gersão
- Teresa Mỹ Chúc
- Thạch Đạt Lang
- Thạch Quỳ
- Thạch Thảo
- Thái Bá Tân
- Thái Bá Vân
- Thái Bảo
- Thái Hà
- Thái Hạo
- Thái Kế Toại
- Thái Kim Lan
- Thái Ngọc San
- Thái Sinh
- Thái Thanh
- Thái Thăng Long
- Thái Tuấn
- Thái Văn
- Thái Văn Đào
- Thái Vũ
- Thạnh Đà
- Thanh Hằng - Anh Khoa
- Thành Lộc
- Thanh Nam
- Thanh Ngọc
- Thanh Phương
- Thanh Tâm Tuyền
- Thanh Thảo
- Thanh Thuỷ
- Thanh Trúc
- Thanh Tùng
- Thanh Xuân
- Thanhhà Lại
- Thảo Dân
- Thao Dinh
- Thảo luận
- Thảo Nguyên
- Thảo Trường
- Thảo Vy
- Thẩm Đống
- Thận Nhiên
- Thân Trọng Mẫn
- Thân Trọng Sơn
- Thế Dũng
- Thế Giang
- Thế Quân
- THẾ THANH
- Thế Uyên
- Thi Hoàng
- Thi Nguyên
- Thi sỹ ỦA
- Thi Vũ
- Thích Nhất Hạnh
- Thích Nữ Chân Không
- Thích Phước An
- Thierry Leclère
- Thierry Lentz
- Thiên Di
- Thiên Điểu
- Thiền Lâm
- Thiền Nguyễn
- Thiên Thai
- Thiện Tùng
- Thiện Ý
- Thiết Thạch
- Thiếu Khanh
- Thiều Mai Lâm
- Tho Nguyen
- Thomas A. Bass
- Thomas Bo Pedersen
- Thomas Mahler
- Thomas S. Mullaney
- Thông Đặng
- Thơ
- Thu Phong
- Thu Vàng
- Thuận
- Thuần Ngô
- Thuận Paris
- Thuận Thiên
- Thục Quyên
- Thụy An
- Thùy Dung
- Thụy Khuê
- Thùy Linh
- Thụy My
- Thủy Tiên
- Thư Bạn Đọc
- Thường Quán
- Thy An
- Tịch Ru
- Tiet Hung Thai
- Tiêu Dao Bảo Cự
- Tiêu Kiện Sinh
- Tiểu Tử
- Tillman Miller
- Timothy Brennan
- Timothy Garton Ash
- Timothy Snyder
- Tina Hà Giang
- Tomas Tranströmer
- Tô Đăng Khoa
- Tô Hải
- Tô Hoàng
- Tố Hữu
- Tô Lan Hương
- Tô Ngọc Vân
- Tô Thẩm Huy
- Tô Thùy Yên
- Tô Văn Trường
- Tôi Đây
- Tôn Thất Thông
- Tống Văn Công
- Trà Đóa
- Trà Nhiên
- Tracy K. Smith
- Tran Dinh Dung
- Tran Nam Dung
- Trang Châu
- Trang Hạ
- Trang Thanh
- Trang Thế Hy
- Trangđài Glassey Trầnguyễn
- Trangđài Glasssey-Trầnguyễn
- Trao đổi
- Trầm Tử Thiêng
- Trần Anh Hùng
- Trần Bá Đại Dương
- Trần Bang
- Trần Bình Nam
- Trần C. Trí
- Trần Cao Lĩnh
- Trần Cao Tường
- Trần Công Tâm
- Trần Công Tín
- Trần Dạ Từ
- Trần Dần
- Trần Doãn Nho
- Trần Dũng Thanh Huy
- Trần Duy
- Trần Duy Phiên
- Trần Duy Trung
- Trần Đăng Khoa
- Trần Đăng Tuấn
- Trần Đĩnh
- Trần Đình Bút
- Trần Đình Hoành
- Trần Đình Lương
- Trần Đình Sơn Cước
- Trần Đình Sử
- Trần Đình Triển
- Trần Đình Trợ
- Trần Độ
- Trần Đồng Minh
- Trần Đức Anh Sơn
- Trần Đức Thảo
- Trần Đức Tiến
- Trần Đức Tín
- Trần Đức Toản
- Trần Gia Huấn
- Trần Gia Ninh
- Trần Hà Linh
- Trần Hạ Tháp
- Trần Hạ Vi
- Trần Hải
- Trần Hạnh
- Trần Hậu
- Trần Hoài Anh
- Trần Hoài Thư
- Trần Hoàng Phố
- Trần Hoàng Trúc
- Trần Hoàng Vy
- Trần Hùng
- Trần Huy Bích
- Trần Huy Minh Phương
- Trần Huy Quang
- Trần Huỳnh Duy Thức
- Trần Hữu Dũng
- Trần Hữu Khánh
- Trần Hữu Quang
- Trần Hữu Tá
- Trần Hữu Thục
- Trần Khánh Triệu
- Trần Kiêm Đoàn
- Trần Kiêm Trinh Tiên
- Trần Kim Trắc
- Trần Kỳ Trung
- Trần Lam
- Trần Lê Sơn Ý
- Trần Lương
- Trần Lý Trí Tân
- Trần Mạnh Hảo
- Trần Mạnh Tuấn
- Trần Minh Phi
- Trần Minh Quốc
- Trần Mộng Tú
- Trần Nam Bình
- Trần Ngân Hà
- Trần Nghi Hoàng
- Trần Ngọc Cư
- Trần Ngọc Hiếu
- Trần Ngọc Tuấn
- Trần Ngọc Vương
- Trần Nguyên Đán
- Trần Nhã Thụy
- Trần Nhương
- Trần Phong Giao
- Trần Phong Vũ
- Trần Quang Đức
- Trần Quang Lộc
- Trần Quốc Nam
- Trần Quốc Thuận
- Trần Quốc Toàn
- Trần Quốc Trọng
- Trần Quốc Vượng
- Trần Quyết Thắng
- Trân Sa
- Trần Song Hào
- Trần Thành
- Trần Thanh Ái
- Trần Thanh Cảnh
- Trần Thanh Huy
- Trần Thanh Vân
- Trần Thắng
- Trần Thế Vĩnh
- Trần Thị Băng Thanh
- Trần Thị Diệu Tâm
- Trần Thị Lai Hồng
- Trần Thị Lam
- Trần Thị NgH.
- Trần Thị Nguyệt Mai
- Trần Thị Phương Phương
- Trần Thị Thanh Thoả
- Trần Thị Trường
- Trần Thiện Đạo
- Trần Thùy Mai
- Trần Tiến
- Trần Tiễn Cao Đăng
- Trần Tiến Dũng
- Trần Tiễn Khanh
- Trần Tố Nga
- Trần Trọng Dương
- Trần Trọng Thức
- Trần Trọng Vũ
- Trần Trung Chính
- Trần Trung Đạo
- Trần Tuấn
- Trần Từ Mai
- Trần Vàng Sao
- Trần Văn Chánh
- Trần Văn Đỉnh
- Trần Văn Khê
- Trần Văn Minh
- Trần Văn Nam
- Trần Văn Thọ
- Trần Văn Thủy
- Trần Văn Tý
- Trần Vấn Lệ
- Trần Việt Hà
- Trần Viết Ngạc
- Trần Vinh Dự
- Trần Vũ
- Trần Vũ Hải
- Trần Vương Thuấn
- Trần Vương Thuận
- Trần Wũ Khang
- Trần Xuân Hoài
- Trần Xuân Linh
- Trần Xuân Lĩnh
- Trần Xuân Thảo
- Trần Yên Hòa
- Trần Yên Nguyên
- Trên
- Trên Facebook
- Trên Facebook/Minds
- Trên kệ sách
- Trên trang diaCRITICS
- Trí Hiệu Dân
- Triều Anh
- Triều Hoa Đại
- Triêu Nhan
- Triều Sơn
- Triệu Tử Dương
- Trịnh Anh Tuấn
- Trịnh Bá Phương
- Trịnh Bách
- Trịnh Cao Hòa Thanh
- Trịnh Chu
- Trịnh Công Sơn
- Trịnh Cung
- Trịnh Duy Kỳ
- Trịnh Hữu Long
- Trịnh Kim Tiến
- Trịnh Lữ
- Trịnh Minh Tuấn
- Trịnh Sơn
- Trịnh Thanh Thủy
- Trịnh Thu Tuyết
- Trịnh Vĩnh Phúc
- Trịnh Xuân Thuận
- Trịnh Xuân Thủy
- Trịnh Y Thư
- Trọng Anh
- Trọng Phú
- Trọng Thành
- Tru Sa
- Trúc Giang
- Trúc Thông
- Trúc Ty
- Trump
- Trung Bảo
- Trung Dũng Kqd
- Trùng Dương
- Trung Trung Đỉnh
- Trư Sa
- Trường An
- Trương Anh Ngọc
- Trương Anh Thụy
- Trương Chính
- Trương Duy Nhất
- Trương Đăng Dung
- Trương Điện Thắng
- Trương Đình Phượng
- Trương Hồng Quang
- Trương Huy San
- Trường Minh
- Trương Ngọc Chương
- Trương Nguyên
- Trương Nguyện Thành
- Trương Nhân Tuấn
- Trương Phượng
- Trương Quang
- Trương Quang Đệ
- Trương Quang Nhuệ
- Trương Quang Vĩnh
- Trương Thị Ngọc Hân
- Trương Thiên Phàm
- Trương Thu Hiền
- Trương Tố Hoa
- Trương Trọng Nghĩa
- Trương Tửu
- Trương Văn Dân
- Trương Văn Vĩnh
- Trương Vũ
- Trương Xuân Thiên
- Tú Mỡ
- Tù Quốc Hoài
- Tù Sâm
- Tú Trung Hồ
- Tuấn Duy
- Tuấn Khanh
- Tuân Nguyễn
- Tuấn Thảo
- Tuệ Anh
- Tuệ Đăng
- Tuệ Nguyên
- Tuệ Nhân
- Tuệ Nhật
- Tuệ Sĩ
- Tuệ Sỹ
- Tùng Dương Cola
- Tung Nguyen
- Turner
- Túy Hồng
- Tuyết Nghi
- Tư
- Từ Dung
- Tư liệu
- Tử Linh
- Từ Mai Trần Huy Bích
- Từ Quốc Hoài
- Từ Sâm
- Từ Thức
- Tưởng
- Tương Lai
- Umberto Eco
- Uông Tăng Kỳ
- Uông Triều
- Uyển Ca
- Uyên Nguyễn
- Uyên Thao
- Uyên Vũ
- V. Erofiev
- Vàng A Giang
- Varlam Shalamov
- Vasco Gargalo
- Vasily Makarovich
- Văn
- Văn Biển
- Văn Cao
- Văn Chinh
- Văn Công Hùng
- Văn Giá
- Văn học
- Văn học Miền Nam 54-75
- Văn Như Cương
- Văn Quang
- Văn Tâm
- Văn Việt
- Văn.
- Vấn đề hôm nay
- Vận Động Ứng Cử Đại Biểu Quốc Hội 2016
- Vân Hạ
- Vân Phi
- Velcrow Ripper
- Veronica Melkozerova
- Vi Lãng
- Vi Trần
- Vi Yên
- Viet Thanh Nguyen
- Viên Linh
- Việt Bách
- Việt Bình
- Việt Dzũng
- Việt Khang
- Việt Lang
- Việt Phương
- Viktor Maslov
- Vinh Anh
- Vĩnh Hảo
- Vĩnh Quyền
- Virginia Heffernan
- Virginia Woolf
- Vladimir Nabokov
- Võ An Đôn
- Võ Anh Minh
- Võ Anh Thơ
- Võ Bá Cường
- Võ Đắc Danh
- Võ Định Hình
- Võ Đức Phúc
- Võ Hồng
- Võ Huy Tâm
- Võ Hương Quỳnh
- Võ Kỳ Điền
- Võ Ngàn Sông
- Võ Phiến
- Võ Thị Hảo
- Võ Thị Thu Hằng
- Võ Tiến Cường
- Võ Tòng Xuân
- Võ Trí Hảo
- Võ Văn Quản
- Võ Văn Tạo
- Võ Văn Thôn
- Võ Xuân Quế
- Võ Xuân Sơn
- Volker Weidermann
- Volodymyr Vynnychenko
- Volodymyr Zelenskyy
- Vũ Bằng
- Vũ Biện Điền
- Vũ Cao Đàm
- Vũ Cát Tường
- Vũ Đình Hòe
- Vũ Đình Huỳnh
- Vũ Đình Liên
- Vũ Đình Phòng
- Vũ Đức Khanh
- Vũ Đức Phúc
- Vũ Đức Sao Biển
- Vu Gia
- Vũ Hà Văn
- Vũ Hạnh
- Vũ Hoàng Chương
- Vũ Hoàng Thư
- Vũ Hồng Ánh
- Vũ Huy Ngọc
- Vũ Huy Quang
- Vũ Khắc Hoè
- Vũ Khắc Khoan
- Vũ Kim Hạnh
- Vũ Kim Thu
- Vũ Lâm
- Vũ Lập Nhật
- Vũ My Lan
- Vũ Ngọc Giao
- Vũ Ngọc Hoàng
- Vũ Ngọc Tâm
- Vũ Ngọc Tiến
- Vũ Nho
- Vũ Oanh
- Vũ Quang Việt
- Vũ Quí Hạo Nhiên
- Vũ Quốc Ngữ
- Vũ Quỳnh Hương
- Vũ Quỳnh Nh.
- Vũ Thành Sơn
- Vũ Thanh Tâm
- Vũ Thanh Tùng
- Vũ Thành Tự Anh
- Vũ Thế Khôi
- Vũ Thị Hải
- Vũ Thị Nhuận
- Vũ Thị Phương Anh
- Vũ Thị Phương Lan
- Vũ Thị Thanh
- Vũ Thị Thanh Mai
- Vũ Thư Hiên
- Vũ Tiến Lập
- Vũ Trọng Khải
- Vũ Tuấn Hoàng
- Vũ Từ Trang
- Vũ Tường
- Vũ Viết Tuân
- Vũ Xuân Tửu
- Vương Bích Ngọc
- Vương Đan
- Vương Huy
- Vương Ngọc Minh
- Vương Tiểu Nhị
- Vương Trí Nhàn
- Vương Trọng
- Vương Trùng Dương
- Vương Trung Hiếu
- Vy Thảo
- W. H. Auden
- Wa Praong
- Walt Whitman
- Walter Isaacson
- Wayne Karlin
- Wells
- Wendy Barker
- Wilhelm Schmid
- Will Nguyen
- William Carlos Williams
- William Nee
- William Stafford
- William Stanley Merwin
- Winston Phan Đào Nguyên
- Wislawa Szymborska
- Wolf Biermann
- Wolfgang Borchert
- Wynn Gadkar Wilcox
- Xie Tao
- Xuân Ba
- Xuân Diệu
- Xuân Dương
- Xuân Đài
- Xuân Minh
- Xuân Phượng
- Xuân Sách
- Xuân Thọ
- Xuân Vũ
- Xương Văn
- Y Chan
- Ý Nhi
- Y Uyên
- Yanis Varoufakis
- Yevgeny Yevtushenko
- Yên Ba
- Yên Khắc Chính
- Yến Năng
- Yên San
- Yên San Thụy Miên
- Yiyun Li
- Yoko Ogawa
- Yōko Ogawa
- Yoko Tawada
- Young Sang Lee
- Yuliya Ilchuk
- Yuno Bigboi
- Yves Sintomer
- Yvette Tan
- Zac Herman
Saxophone giữa chiều không (kỳ 8)
Tiểu thuyết của Phong Linh
10.
Phong đã đúng. Dũng không giống như những người khác. Anh đủ khôn ngoan để có thể lựa chọn điều tốt nhất cho mình, nhưng trong chuyện này Dũng không chọn cách tốt nhất mà chọn cách thật thà nhất với tâm hồn mình. Anh không bao giờ chấp nhận sự thỏa hiệp bởi anh biết chỉ cần anh khẽ dừng quẫy đạp lại một chút là ngay lập tức hắn sẽ lấn át anh, đẩy anh vào một vực thẳm không thể nào thoát ra được nữa. Khi ấy anh sẽ không bao giờ có thể ngồi đây và sống thực sự với những suy nghĩ của anh nữa. Chỉ cần hắn chiếm được tâm hồn anh, hắn sẽ chi phối anh một cách bệnh hoạn. Anh ghê sợ và căm thù hắn đến nỗi chỉ muốn tìm mọi cách để bóp chết hắn. Dũng đã cố gắng. Cố gắng không biết mệt mỏi, và chưa một giây phút nào dừng lại nhưng cho đến giờ phút này, anh cảm thấy mình đã thực sự bị hắn lấn át. Đêm nào anh cũng thua, cũng đau đớn, và đôi khi anh cầu xin hắn, van lạy hắn hãy tha cho anh nhưng rồi đáp lại những tiếng van xin ấy chỉ là một điệu cười đến lạnh buốt tâm can. Chỉ cần cái cười ấy thôi cũng đủ khiến anh biết rằng anh đã thua, và sẽ vĩnh viễn bị cuốn đi, sẽ không bao giờ còn cơ hội để quay trở lại nữa.
Dũng còn một việc cuối cùng phải làm trước khi để mình trôi đi vĩnh viễn.
Một sáng sớm khi những cơn mưa bụi vẫn còn dai dẳng len lỏi trong lòng phố, người Hà Nội co ro trong những đợt lạnh cuối cùng của mùa, những người xung quanh quán Phố đã ngửi thấy rất gần mùi của khói bay ra từ balcon tầng hai của căn nhà ấy. Rồi tiếp sau đó là những tiếng nổ lép bép lẫn với cái mùi ngai ngái của thời gian. Lửa bùng cháy nhưng vẫn gọn gàng trong một góc, đủ để không có ngọn lửa nào đi lạc ra những nơi khác. Màn mưa bụi như ủng hộ hành động đốt lửa ấy của chủ nhân ngôi nhà này. Đám cháy ấy âm ỉ rất lâu rồi có lúc lại bùng lên như gầm gừ muồn thiêu trụi tất cả những gì xung quanh mình. Nhưng rồi hình như chủ nhân của ngôi nhà ấy đã kìm giữ được những ngọn lửa, giữ chúng cố định để chỉ phục vụ cho mục đích chính của mình. Lửa cháy như giục giã rồi lại như quằn quại đau đớn chỉ muốn cho sự dằn vặt này nhanh chóng kết thúc. Nhưng nỗi đau đấy cũng đã kéo dài hết gần một ngày mới tàn cuộc. Cho đến khi Dũng ném bức ảnh cuối cùng vào trong đống lửa đang âm ỉ cháy ấy, cũng là lúc anh biết rằng linh hồn của mình cũng đã hóa thành tàn tro, tan ra trong khoảng không gian này. Thời gian đã điểm cho sự ra đi.
Dũng ra khỏi nhà khi trời Hà Nội vào chiều. Mưa có vẻ đã tan dần trong gió. Nhưng cái lạnh giá vẫn còn bao bọc lấy cả thành phố này. Anh không hề nghiêng người hay quay lại một lần nào nữa để nhìn ngôi nhà mà mình đã gắn bó cả tâm hồn và thể xác cho đến tận lần cuối cùng. Anh đi rồi, anh đành chấp nhận thôi. Anh đã thua cuộc và bởi vậy anh không còn khả năng nào nữa để có thể ở lại.
Không còn ai nhìn thấy Dũng sau đó. Anh đã biến mất hoàn toàn khỏi trò chơi của cuộc đời này. Dấu vết còn lại duy nhất về anh chỉ là những tàn tro bay khắp phố sau đó. Trả linh hồn lại với phố. Để rồi trơ vơ một mình giữa những điều không bờ không bến.
Không một dấu vết.
Sau khi Dũng ra đi, café Phố đóng cửa. Đóng cửa tự nguyện, lặng lẽ cứ như nó đã biến mất hoàn toàn theo chủ nhân của mình. Và rồi những người thân thuộc của Phố cũng từ đó mà chia lìa nhau. Phong xin đi làm dự án trong Sài Gòn. Còn Thụy Anh ngày càng chìm sâu trong những nhạt nhòa của cuộc sống. Cô buộc phải dùng thuốc an thần nhiều hơn và rồi tự mình cười khóc trong những góc tối của riêng mình. Không ai có ý định tìm Dũng vì ai cũng nghĩ Dũng sẽ lại quay về thôi, vì bạn bè anh đều nói anh sẽ không bao giờ có thể xa được Hà Nội, nhưng Phong hiểu rằng, sẽ không bao giờ chuyện đó xảy ra. Dũng đã vĩnh viễn biến mất khỏi cuộc sống này. Không còn điều gì có thể phủ nhận thực tế đó, nhưng nó khiến Phong quay trở lại những chới với ở tuổi mười một của mình khi chứng kiến Linh ra đi. Số phận nghiệt ngã và nhẫn tâm với tất cả chúng ta biết bao nhiêu khi cứ buộc ta phải chứng kiến sự đau đớn, dằn vặt của những người ta yêu thương. Để rồi chính trái tim của ta càng đau buốt hơn. Từ trong tim cứ mãi rạch thêm ra những vết thương mới, như một vòng luẩn quẩn không bao giờ ngừng. Trái tim của anh lúc này khao khát có một nơi nương tựa biết bao nhiêu. Anh không thể định hình được những bước đi của mình dù ở bất kì đâu nữa. Cái còn lại chỉ là một biển lớn mất mát, không thể kiếm tìm.
Trời càng ngày càng trở nên xám xịt trong làn mưa bụi của những ngày tháng ba. Cây saxophone nằm cô đơn ở góc phòng cùng mấy chiếc đĩa CD cũ cũng nằm im lìm trong căn phòng đầy ắp những niềm tuyệt vọng. Chỉ có khói thuốc quẩn quanh trong đầu óc bừa bộn những suy nghĩ của anh về Dũng. Tại sao Dũng lại không có một lời nói nào trước khi ra đi, để rồi tất cả mọi thứ vì Dũng mà tồn tại cũng đã tan ngay sau khi anh biến mất. Chuyện gì là điều đang tồn tại thực sự vào giờ phút này.
Phong muốn rời xa nơi này một thời gian, vì anh không thể chịu đựng được việc hàng ngày đi qua Phố để rồi nhìn thấy sự mai một, bụi bặm và hoang tàn dần dần của quán. Nhưng Phong cũng chẳng đủ can đảm để vượt qua hình ảnh của Dũng Khùng để mà tiếp tục. Dù là Phong, hay tất cả những người khách đã từng thân thuộc ở đây đều luôn tin tưởng rằng Dũng chính là linh hồn, là nguồn sống của Phố, không có Dũng, Phố chỉ còn lại là một cái xác vật vờ, lay lắt qua ngày. Phong quyết định phải xa Hà Nội một thời gian. Nhưng trong lúc này anh chỉ khao khát được gặp Thụy Anh một lần. Anh muốn nói cho cô biết anh đang cần cô ở bên cạnh đến thế nào. Rằng anh chỉ muốn vùi mình vào cô mà khóc nức nở như một đứa trẻ. Từ thẳm sâu sau rất nhiều mất mát của lòng mình, trong tận sâu tâm hồn anh chỉ còn hình ảnh của ThụyAnh là vẹn nguyên, và cho dù ở giây phút nào anh cũng muốn mãi mãi có thể lưu giữ hình ảnh ấy.
Cả Phong và Thụy Anh đều im lặng nhìn nhau trong cái khoảng không gian chật hẹp này. Dường như không ai có ý định lên tiếng trước, vì sợ chạm vào những chênh chao khác. Những ngày qua mọi thứ quá ư phẳng lặng đối với cô, và dù bây giờ khi ngồi bên cạnh Phong, trái tim cô vẫn run lên nhưng cô buộc phải tự kìm chế tất cả những gì đang cố gắng chầu chực cơ hội để quẫy đạp. Cô không muốn rồi mình lại có một kết cục như Dũng, như Phương. Cô cần ở lại với cuộc sống này, dù chỉ là tồn tại. Bởi vậy khi Dũng quằn quại, tranh đấu thì Thụy Anh thỏa hiệp. Cô thỏa hiệp với những gì đang diễn ra, và cô biết chỉ cần cô đi lệch khỏi đường ray này một centimetre thôi, chắc chắn cô sẽ chết. Chết thê thảm và nhiều nhức nhối. Thụy Anh dừng lại tất cả. Cố ép mình uống những viên thuốc an thần để có thể dửng dưng với mọi nỗi niềm khao khát và thật thà của mình.
Trông Phong già và gầy sọp đi chỉ sau khi Dũng ra đi. Anh hoàn toàn đã mất đi cái ánh nhìn trẻ trung của tuổi hai mươi cần có. Cảm giác ở bên cạnh Thụy Anh lại càng khiến trái tim nặng trĩu. Anh thật sự không muốn cố gắng kéo dài bất kì điều gì trong vô vọng nữa. Ngay lúc này đây anh đã khao khát rằng cuộc sống của mình quay ngược trở lại một năm trước đây khi anh chưa gặp ai trong số những người này, để khỏi phải vướng vào cái vòng luẩn quẩn của họ. Nhưng không kịp nữa rồi, khi đã chạm chân vào thì không còn cách nào khác để quay ra. Anh đã hoàn toàn bị quấn vào một mê cung chật chội và quá nhiều những sợi dây chỉ chực chờ siết chặt lấy tâm hồn anh.
- Thụy Anh…. - Ngồi im lặng mãi, Phong cũng có thể mở lời. Gọi lên một tiếng Thụy Anh đã phá vỡ cái không gian im lặng dày đặc và khó chịu giữa hai người.
- Thấy cậu có vẻ không ổn lắm đâu. Có muốn đi đâu đó cho thoáng một chút không? – Thụy Anh nói bằng giọng nói cũng chậm chạp và mơ hồ.
- Thụy Anh đi biển cùng tôi không?
- …..
- Tôi sắp đi Sài Gòn, không biết khi nào mới trở về nữa. Coi như tôi cầu xin Thụy Anh hãy ở cạnh tôi một lần này nữa được không?
Những lời Phong nói đã đẩy Thụy Anh vào một cảm giác chuyếnh choáng không thể nào thoát ra được. Cô như một kẻ bị đẩy hẳn ra khỏi sự tồn tại ồn ào của cuộc sống này để trở về với những giấc mơ đêm chỉ còn riêng mình. Tại sao lại đúng là lúc này? Có phải chính bản thân Phong cũng không thể nào chịu đựng được nữa những ngột ngạt đang diễn ra gần đây. Tại sao mình lại cảm thấy khó chịu đến như thế khi Phong nói sẽ ra đi? Biết bao nhiêu người đã đi rồi, có ai còn biết tìm đường để quay trở lại nữa đây. Những người mình yêu quý và thực sự cần, họ rồi cũng bỏ lại mình. Rồi sau tất cả sẽ là điều gì đây?. Thụy Anh loạng choạng đứng dậy, cô muốn vùng chạy khỏi nơi này, nhưng đôi chân mỏi nhừ, không thể nghe theo ý muốn của lý trí cô nữa rồi. Chỉ muốn khóc. Khóc cho mọi cảm giác tan biến. Khóc cho thân thể mệt rã rời rồi ngất lịm đi, không bao giờ tỉnh dậy nữa, không bao giờ phải nghĩ bất kì điều gì nữa. Nhưng, ánh mắt khẩn cầu tha thiết của Phong giữ cô lại. Thụy Anh thở hắt ra, im lặng gật đầu.
Biển Hải Phòng những ngày này gió bạt ngàn nhưng im lặng tận chân trời. gió không còn vẫy vùng những đợt sóng kêu gào da diết đối với những con người mệt nhọc khổ sở nơi đây nữa. Biển vắng. Tiếng bờ cát kêu gọi rất nhiều những xa xăm và hư vô từ đâu vọng trở lại. Phong cứ bước đi chậm chạp trên bờ cát thân quen của quê mình nhưng rồi không thể nào cảm nhận được những thương yêu còn đọng lại trước đây ngoài một nỗi sợ hãi vô biên từ quá khứ vọng lại. Lần cuối cùng Phong đến đây là mùa hè năm mười một tuổi trước khi Linh mất. Từ đó mọi dấu vết trên con đường buồn bã ấy Phong đã cố quên. Nhưng hôm nay Phong muốn cả mình và Thụy Anh trở về với biển để được bước đi mà không để lại dấu vết gì như những bước chân của gió trôi trong hư vô. Những bước chân của anh trong cát, sóng biển đã ùa vào rồi xóa sạch. “Con đường mà mình đã đi qua cũng cần những quên lãng như vậy. Không có điều gì có thể buộc người ta phải nhớ mãi. Có những điều mình phải cố gắng quên, dù bằng cách gì đi nữa cũng phải xóa sạch dấu vết của nó”. Phong mải miết bước đi trong khi Thụy Anh đứng lặng ở phía sau nhìn lại. Cô cảm giác như có hàng nghìn những chiếc đinh nhọn cắm ở bên dưới bờ cát tưởng như vàng tươi và yên ổn kia. Những chiếc đinh làm chân cô rớm máu, đau rát. Cô không bước đi nổi. Sóng biển vẫn lang thang neo đậu nơi bờ cát ngay dưới chân mình nhưng không thể nào tìm được con sóng nào quen thuộc. Chỉ có biển, mênh mang đến vô tận. Hai con người đi cùng nhau trên một đường thẳng nhưng rồi lại bị đẩy xa nhau về hai cực của đường thẳng ấy mà không thể nào chạm vào nhau nữa. Họ không thể tìm ra nhau ở bất kì một điểm nào khác nữa. Họ chới với đưa tay tìm kiếm để cố nắm lấy một bàn tay nào đó nhưng rồi tất cả vô vọng. Họ vẫn bị trôi tuột đi trên một đường thẳng ấy, và dần biến mất khỏi nhau, không còn dấu vết gì để lại, như đã bị gió và cát cuốn trôi tất cả.
Thụy Anh nhắm mắt lại rồi chạy về phía Phong. Lần đầu tiên cô ôm anh chặt đến như vậy. Lần đầu tiên Phong thật sự cảm nhận được trái tim cô gái bên cạnh mình đang run lên nóng bỏng, khao khát và nồng nhiệt.
- Đứng im nhé. Chỉ cần đứng im lặng như thế này thôi. Để cho mọi thứ dừng lại. Biển làm tôi có cảm giác mình đang trôi nổi lênh bềnh ở đây, và tôi cần một người túm tôi lại.
- Chị tàn nhẫn hơn tôi nghĩ.
- Đúng.
- Nếu chị cứ đứng im như thế chị sẽ không còn là Thụy Anh nữa đâu.
- Tôi không biết Thụy Anh thật sự có tồn tại không? Cô ấy là ai và ở đâu? Tôi không biết liệu mình có thể nào gặp được cô ấy thật sự không hay tất cả chỉ là những cái bóng viển vông, mờ hồ và xa lạ được phản chiếu qua một tấm gương nào đó đặt ở một nơi nào đó. Thụy Anh là ai? Hình thù của cô ấy trông như thế nào? Chao ôi! Không! Với cô ta mọi thứ chỉ là giả tạo với vẻ hào nhoáng bóng bẩy ở bên ngoài. Cô ấy nương tựa trong những chiếc mặt nạ khổng lồ và đẹp đẽ ấy. Tôi đã bao nhiêu lần muốn đi tìm khuôn mặt thật của cô ta đằng sau tất cả những tấm mặt nạ ấy. Nhưng rồi càng cố gắng, tôi càng cảm thấy sự bất lực đè nặng tâm trí mình. Tôi đã tê buốt tay để cào cấu, bóc và vứt đi những tấm mặt nạ mà tôi nhìn thấy nhưng tôi vẫn không thể nào tìm thấy Thụy Anh. Thực ra cô ta là ai? Chính cô ta cũng muốn đem tôi ra để làm trò đùa độc ác và che dấu cho những sần sùi đen tối và bẩn thỉu trong tâm hồn của cô ta hay sao? Cậu đừng bao giờ có ý định tìm Thụy Anh nữa. Có lẽ nên để cô ấy vĩnh viễn chỉ như một cái bóng chờn vờn xung quanh ta. Đừng bao giờ đi tìm cô ấy nữa. Đừng bao giờ.
Thụy Anh nói rồi buông tay khỏi Phong ngã vật ra bãi cát ngay dưới chân mình. Cô không đủ sức để tiếp tục cuộc hành trình dang dở của mình nữa. Cô thừa nhận cuộc tìm kiếm ngày càng trở nên vô vọng, và Phong, ngay cả Phong nữa rồi cũng không thể nào đủ sức để có thể vượt qua được những nghiệt ngã của cuộc hành trình ấy. Mọi thứ tan nhòa đi như chính màn đêm đang ập xuống đầu hai người. Họ vẫn im lìm trước những diễn biến thời gian đang trôi đi trong cuộc sống này. Họ dừng lại. Mọi cảm giác tồn tại đều trở nên vô nghĩa hơn lúc nào hết. Biển động. Như chợt tỉnh vì những tiếng khóc rền vang dai dẳng của những linh hồn lạc loài đang đi tìm những thân thể sống để nhập vào, để có thể quay trở lại với cuộc sống loài người mà họ đã thèm khát mong mỏi suốt trong những khoảng thời gian lang thang tìm kiếm. Biển gào khóc. Muốn níu giữ lại những linh hồn đang muốn ra đi ấy. Biển im lặng. Rút lui khỏi tất cả để trở về với đại dương sâu thẳm của mình khi cả linh hồn và những thể xác đã ra đi về với cõi sống để mặc biển âm u, cô độc giữa đại dương mênh mông của mình. Vậy mà bỗng dưng những con sóng như reo hò lên, nhảy múa vui sướng và miệt mài khi có hai tâm hồn ùa mình vào giữa lòng biển. Hai tâm hồn ấy òa khóc trong vòng tay nhau rồi ngụp lặn trong những chính những giọt nước mắt của biển khơi. Sự im lặng tĩnh mịch và sầu thảm của biển đã hoàn toàn bị phá vỡ khi họ xuất hiện. Biển muốn bày tỏ niềm biết ơn của mình đã không để mặc biển cô đơn trong đêm sâu thẳm lạnh giá của đại dương, nhưng họ cười và say đắm với nhau, say đắm với biển. Họ cảm thấy mát lành và yên bình. Họ cười tự nhiên trong nụ cười của biển. Họ khóc hồn nhiên cùng với những giọt nước mắt ngay cạnh biển. Và rồi biển đưa họ trở về với bờ bãi yêu thương của mình để họ được ngủ một giấc thật sâu trên tấm thảm vàng của biển, giữa bầu trời bạt ngàn gió. Họ đã yên giấc trong hình hài thật thà nhất của mình mà không cần phải cố gắng kiếm tìm. Họ chìm ngập trong cảm giác về nhau.
Phong mở mắt ra ngước lên bầu trời chạng vạng còn đậm đặc sương mù. Thụy Anh vẫn nằm bên cạnh anh. Gió đêm qua đã hong khô quần áo của hai người tự lúc nào nhưng anh vẫn cảm thấy chân tay mình lạnh buốt. Đầu óc như quay cuồng vì những ý ức của đêm qua. Anh không thể nhớ nổi mình đã trải qua những giây phút như thế nào trong đêm qua. Mọi thứ đều như một giấc mơ. Một giấc mơ chạm sâu nhất vào sự thật bằng bản năng sâu sắc của những trái tim đơn độc. Anh và cô đã tìm thấy nhau trong cái khoảnh khắc bất tận giữa biển đêm lạnh giá tê tái ấy. Nhưng mọi cảm giác bây giờ còn lại chỉ là sự đau đớn nhức nhối như có những mạch ngầm đang chảy máu từ trong tim. Đêm dần tan. Thụy Anh vẫn còn thở những hơi thở khó nhọc của mình dưới bầu trời mờ mờ sương giá. Đêm qua anh đã tìm thấy cô vùng vẫy đau đớn trong những mê man của gió và nước. Vẻ đẹp đến bản năng của một người con gái đằng sau quá nhiều những chiếc mặt nạ che đậy đã được bộc lộ hoàn toàn trong cái khát khao đến mặn chát của biển cả. Họ đã dừng lại, im lặng để rồi đi vào trong nhau ở cái thời điểm không thể nào tách rời ấy. Anh nghĩ và nhớ, siết chặt đôi tay lạnh cóng của Thuỵ Anh khiến cô tỉnh dậy. Cô mở choàng đôi mắt nhìn anh. Không một tiếng nói. Không một nụ cười. Không điều gì cả. Cô và anh đã đi đến cái ranh giới cần phải dừng lại.
- Đừng đi.
- Nếu chấp nhận nó, Thụy Anh liệu có sống thật được? Dũng có không ra đi? Phong có còn ở lại Hà Nội?. Không ai trong chúng ta có thể làm khác những gì chúng ta buộc phải làm. Đừng tự lừa dối hay mơ hồ về bản thân của mình nữa - chính ra Phong nên nói với tôi điều đó chứ không phải để tôi phải nói.
- Tôi muốn ở bên em. – Phong cầu khẩn.
- Không có điều gì thay đổi được. Dù có như vậy, kết cục cũng sẽ không bao giờ khác đi đâu. – Thụy Anh nói to hơn, khản cổ, cố lấn át đi những đợt sóng to dữ dội từ biển ập vào.
- Tại sao? Tại sao lại phải như vậy? Tại sao chúng ta cứ cố gắng làm cho nhau đau đớn như vậy? – Phong vừa hét lên trước mặt Thụy Anh vừa giữ cô lại. – Tại sao?
- ……
Làm ơn hãy để cho chúng ta được yên ổn.
- À, trái tim sẽ phải vật vã rất nhiều nếu như con người chịu gật đầu sống thật với chính cảm giác của mình. Nhưng mọi ranh giới đều mỏng manh, đều dễ phá bỏ. Phải rồi, Thụy Anh và tôi, chúng ta cũng chỉ là những kẻ đáng thương tìm thấy nhau rồi thương hại nhau trong tất cả những gì còn sót lại. Mọi thứ không có con đường để kéo dài. Mọi thứ. Vĩnh viễn chỉ dừng lại trong khoảng nào đó khi chúng ta muốn giết chết nhau để rồi giết chết chính những kí ức trong lòng để trở thành một con ma quên lãng. Như vậy sẽ nhẹ tênh. Nhẹ tênh mà bước đi. Chúng ta vừa là những kẻ vô cùng can đảm, lại vừa hèn nhát đến tận cùng. Như vậy đấy, chúng ta buộc phải tồn tại như vậy thôi.
Phong nhìn Thụy Anh như khẩn cầu rồi nói tiếp:
- Cũng vì vậy mà cô không bao giờ nghe saxophone. Đúng rồi, cô muốn chôn vùi ký ức của mình, nhưng cô vẫn không đủ can đảm để xóa tan tất cả mọi thứ. Sao nhỉ? Rồi cô lại vật vã với những mảng kí ức mà cô vừa muốn vất đi vừa muốn giữ lại. Tại sao cô làm như vậy? Mọi thứ chỉ là để giả vờ đấu tranh với chính mình thôi. Suy cho cùng vẫn chỉ là những âm ỉ không thể nào dập tắt được. Mười lăm năm qua, thực ra cô vẫn nghe saxophone. Tôi biết cô làm sao có thể nào không nghe được khi mà nó đã ngấm vào trong hơi thở của cô. Mỗi lúc cô thở cô sẽ nghe thấy tiếng saxophone từ chính trong quá khứ khi bảy tuổi của cô vọng lại. Trốn tránh ư? Cô không có nơi nào để trốn đi đâu bởi vì nó đã xâm chiếm toàn bộ tâm hồn và thể xác của cô rồi. Mọi thứ chạy trốn chỉ là giả tạo và ngu dốt.
- Im đi. – Thụy Anh hét lên.
- Cô sợ hãi vì những gì tôi nói cũng chính là những gì cô đang phải trải qua đúng không? Nhưng Thụy Anh à, dù phải chết cũng là khi người ta nhìn thấy được mình thật sự. Đừng để cho đến tận khi phải lìa bỏ cuộc đời này, cô vẫn không thể biết mình là ai.
- ….
Cô chạy trốn, chạy mải miết trên bãi biển. Mọi thứ xung quanh chỉ là những khoảng trắng mênh mang. Nhưng cô không dừng lại, cô vẫn chạy, chạy khỏi nơi ấy.
Thụy Anh nằm vật xuống giường khi về đến nhà. Muốn khóc. Khóc nấc lên. Khóc để cho khô hết cả thân thể. Phong! Cuối cùng cái tên ấy cũng bật lên thành tiếng. Rên rỉ mãi trong cô. Anh đang cố đánh thức điều gì trong cô. Đừng, đừng làm thế. Cả đời này, chưa ai có thể bắt được trái tim cô, níu giữ nó thật đến như vậy. Cô đã kìm giữ nó, để nó sống cuộc đời mà cô muốn. Nhưng tại sao Phong xuất hiện. Chính Phong đã đi sâu được vào tâm hồn cô, bóc đi cái lớp vỏ mà cô đã cố tạo ra. Anh nhìn thấy tâm hồn xác xơ nhàu nát của cô. Nhưng vậy thì sao, cô chưa bao giờ dễ buông xuôi. Lý trí của cô có thể lấn át bản năng tình cảm rất sâu trong cô từ lâu nay rồi. Có biết bao nhiêu lần cô nghĩ tới Phong. Chỉ muốn dâng hiến tâm hồn trần trụi và thật thà nhất của mình cho anh. Cảm giác thèm khát được yêu thương xâm chiếm lấy tâm hồn cô, những khi ấy cô chỉ nghĩ tới Phong. Muốn được anh ôm. Được anh xoa dịu mọi thứ. Nhưng rồi như những con nghiện vật lộn với tâm hồn mình. Cô vật vã và chờ đợi. Chờ đợi cho cảm giác thèm khát đó qua đi. Cô trở về là Thụy Anh như mọi người vẫn nhìn thấy. Cô sợ phải đối diện với anh. Sợ phải nhìn thấy anh. Sợ phải nghe tiếng nói của anh. Bởi tất cả những điều đó là nỗi ám ảnh trọn vẹn trong tâm trí cô. Cô cũng không đủ cam đảm để từ chối đi bên cạnh anh. Không đủ can đảm để xa anh. Nhưng cô biết cô không thể kéo dài mãi cái cảm giác chênh vênh đau đớn này được. Thụy Anh biết mình phải làm điều gì đó. Tại sao? Có thể là bứt tung mọi sự giả tạo vờ vĩnh để đến bên anh, chấp nhận một cuốc sống khác. Hay rời xa anh hoàn toàn, để trái tim không bị khuấy động lên bởi điều gì. Để được sống tiếp cuộc sống mà cô đã chọn.
Mọi thứ chấm hết khi dang dở vẫn còn nguyên vẹn trong bàn tay của hai người. Nhưng đã quá mỏi mệt để tiếp tục bất kì điều gì. Buổi sáng vẫn đẫm hơi sương nhưng lại mơ hồ trong những giọt nước mắt khô khốc rỏ xuống bờ cát thân quen. Chỉ còn sự im lặng như vĩnh viễn tồn tại giữa hai người.
11.
Phong đi Sài Gòn. Không muốn rời bỏ nơi này ra đi nhưng thực sự anh muốn nghỉ ngơi một thời gian. Có lẽ dự án này chính là sự giải tỏa cho Phong khi mọi thứ đang dần trôi vào những tắc nghẹn không thể nào nói thành lời.
Tháng tư sang vậy mà năm nay tiết trời Hà Nội vẫn còn ẩm ương dở mưa bụi. Hoa loa kèn đã bắt đầu nở trắng cả thành phố yêu dấu này. Thấy nuối tiếc những cánh hoa trắng tinh khôi đến nao lòng mà anh biết mình sẽ không thể tìm thấy ở đâu được nhưng Phong vẫn lên tàu quay lưng lại với thành phố của mình. Ngày Phong đi tĩnh lặng như chính Hà Nội trong một buổi sáng bình mình đầy mưa bụi. Cái lạnh vẫn còn thấm đậm vào lòng người đi xa như nhẹ nhàng dấu mình vào nỗi nhớ. Không ai đi tiễn, không quay đầu nhìn lại, Phong cũng không biết bao lâu dự án mới kết thúc. Nhưng nhất định sẽ trở về. Anh ngắm nhìn bức ảnh của Thụy Anh cất trong túi áo của mình. Thụy Anh vẫn đứng đó như hình hài của một cô gái Hà thành đẹp một vẻ đẹp xa lạ không thể chạm vào. Tiếng saxophone lẫn nhẹ trong làn mưa bụi, vừa gần vừa xa, như than khóc lại như cười cợt. Nhưng Phong bỏ mặc nó. Để rồi những tiếng ngân ấy càng ngân dài, trôi vô định trong một chiều đơn côi lạnh giá.
Từ sau lần đi Hải Phòng về, Thụy Anh không còn gặp lại Phong nữa. Cô không biết mình phải tự xoay sở như thế nào để có thể quên được những giây phút ở bên Phong khi nó như một bức tranh mà cô càng cô xóa thì nó lại càng hiện lên rõ nét và gần gụi hơn bao giờ hết. Những ngày tháng Phong còn ở lại Hà Nội với cô mọi thứ diễn ra thật quá khó khăn. Dù đi trên phố hay ngồi lại ở bất kì đâu cô cũng lo sợ sẽ nhìn thấy anh. Cô sợ mình sẽ không thể nào dừng lại được nữa. Cô không thể nào để ra khỏi đầu mình ánh mắt và giọng nói của anh trong cái buổi sáng ở Hải Phòng ấy. Anh đã đi vào tận cùng tâm hồn cô, và cô không thể nào vùng chạy để thoát khỏi anh được nữa. Ít ra không gặp lại anh vào lúc này cũng khiến trái tim cô còn thở được. Nếu anh xuất hiện, mọi thứ sẽ nghẹn lại. Cô sẽ chết chìm trong tất cả những cảm xúc của chính mình.
Những ngày Phong đi Sài Gòn, cô vẫn sống bình thường như một Thụy Anh trước đây với những buổi học nhạt nhẽo của năm cuối cùng thời sinh viên. Chẳng còn điều gì đọng lại sau những cười nói đang diễn ra hàng ngày nhưng cô chấp nhận nó. Cô không còn vùng vẫy điều gì nữa. Cô thở thật nhẹ để hơi thở ấy không bị bật tung ra bên ngoài và làm trái tim cô rỉ máu nữa. Cô chấp nhận mọi thứ tồn tại đang diễn ra xung quanh cuộc sống của mình.
Đang mải mê suy nghĩ thì Quân đến.
- Em. Xin lỗi, tắc đường nên anh không thể đến nhanh hơn. Em đợi lâu lắm rồi nhỉ.
Tiếng nói trầm ấm của Quân kéo Thụy Anh trở lại từ cái dòng kí ức xa xôi ấy. Đặt cô vào vòng tay ấm áp của hiện tại.
- Không. Mình đi đi anh.
Thụy Anh vòng tay ôm chặt lấy Quân từ phía sau và thì thầm: - Trưa nay tháng tư cũng đẹp quá nhỉ. Vẫn cảm giác lành lạnh. Mình ăn phở nóng anh nhé. Quân nhẹ nhàng và dịu dàng quá. Khi nào cũng vậy. Anh luôn làm cho cô có cảm giác bình yên và an toàn. Hãy quên cái tâm hồn mệt nhọc ở phía bên kia đi. Thụy Anh chưa bao giờ muốn lừa dối Quân. Cô yêu anh. Yêu anh bằng tình yêu của một kẻ lạc loài. Nhưng vẫn yêu, yêu chân thành.
- Buổi sáng nay của em thế nào?
- Quên nó đi. Phở đang nóng, và em đang có hứng, đừng bắt em nói mấy chuyện đó.
Hai người im lặng. Thỉnh thoảng Quân cứ lặng lẽ nhìn Thụy Anh trong cái dáng nắng trầm của bầu trời. Thụy Anh không xinh. Nhưng cặp mắt luôn hút hồn người bên cạnh. Đôi mắt to cùng với ánh nhìn như vô hồn, thăm thẳm. Đôi lúc anh không dám nhìn sâu vào đôi mắt ấy. Chạm phải nó, anh thấy tâm hồn mình hoang mang đến lạ. Đôi mắt cô gái anh yêu, dường như có vẻ hoàn toàn không liên quan gì đến con người bằng xương bằng thịt đang ngồi trước mặt anh. Anh lắc đầu mãi để xua đi cái ý nghĩ đang theo đuổi mình.
- Anh mau ăn đi. Thụy Anh nhìn Quân bằng nụ cười tươi nhất của một cô sinh viên năm cuối.- Đừng có nhìn em như thế.
- Chiều em còn phải đi nộp bản thảo khóa luận lần cuối đúng không?. Chiều anh không bận lắm, anh sẽ đưa em đi.
- Không cần đâu anh. Em đã nộp bài sáng nay rồi. Nộp sớm vì chiều thầy lại phải đi Huế dạy. Chắc trong khoảng thời gian đó thầy sẽ tranh thủ đọc. Chán thật. Học chán rồi đến bây giờ sắp kết thúc thời sinh viên vẫn không thấy được thứ gì khá khẩm hơn.
- Lại phiến diện rồi. Tại em quá chểnh mảng thôi.
- Đúng thế thật. Mà thôi, quên nó đi. Chắc em vẫn có thể tốt nghiệp và kiếm được một cái nghề. Nhưng đấy là chuyện sau này, giờ thì quên nó đi anh ạ. Chiều nay mình đi đâu đó nhé.
Chiều. Tháng tư rồi mà trời vẫn còn ấp ủ hơi lạnh trong lòng phố. Những bông hoa bách hợp càng trở nên tinh khôi và thơm mượt mà hơn trong những cơn gió gió heo may thở dài. Cánh mỏng tan, trắng đến thánh thiện xòa trên mặt đường khiến ngay đến những kẻ luôn vội vàng với cuộc sống này cũng không ai nỡ bước chân vội qua cái khoảng lặng bình yên ấy của phố xá. Lặng lẽ trắng và lặng lẽ ôm lấy những con đường sơ gầy. Ngồi trong quán Hale café, nhìn ra những xe hoa chở đầy bách hợp bên dưới phố qua những ô cửa sổ chợt thấy bình yên đến lạ. Hôm nay, như thế là đủ rồi. Chỉ cần như vậy thôi.
Đang mải suy nghĩ thì Thụy Anh bị đánh thức bởi tiếng thì thầm của Quân:
- Café nguội hết rồi em.Đừng quá mải mê với những điều bên ngoài kia em ạ. Mau uống café đi. Em vẫn thích café ở đây mà. Nào em ngồi tránh tránh cái cửa sổ ra. Gió này vẫn còn lạnh đấy. Sẽ dễ bị ho lắm.
Cô lặng lẽ nhích chiếc ghế của mình xịch qua gần Quân. Lặng lẽ dựa vào bờ vai ấm nóng và dịu dàng của anh. Cô không muốn làm anh buồn. Cô không đủ sức để vượt ra khỏi cái vỏ ngoài đẹp đẽ của mình. Cô chưa bao giờ nói với anh rằng, gió luôn làm cô nhớ. Và những ngày gió, với cô là những ngày xao xác nhất. Nhưng cô bao giờ cũng cuộn tròn những mảnh cảm xúc ấy, ném vào trong chính giấc mơ của mình. Giấc mơ ấy thuộc về cô mà chưa ai có thể chạm vào được. Những giấc mơ đêm khóc dài. Lúc ấy cái nửa bên kia của cô mới hiện về. Chia sẻ, dằn vặt cô. Thụy Anh đã chỉ sống với cái mà cô cho là xám xịt của tâm hồn mình trong những đêm mơ ấy. Trong những suy nghĩ chập chờn ấy, cô nép mình thật sát vào vai Quân. Anh luôn chăm sóc cô. Luôn dịu dàng. Bờ vai của anh ấm quá. Hơi thở của anh trầm quá. Nhưng tâm hồn cô nhòa đi. Nghẹt thở. Ngoài kia, gió đã bắt đầu mạnh hơn. Con người lặng lẽ đi bên nhau. Lặng lẽ đứng sát vào nhau. Cái lạnh có còn khi hai người bên nhau. Café vẫn đắng. Đầu cô bất giác gọi thành tên “Phong”. Không, Thụy Anh không đủ sức để đi tiếp trong cái gọi là nhớ thương nữa. Cô lặng lẽ mỉm cười và vịn tay Quân “- Mình về anh nhé”
Buổi chiều gió cay đến muốn khóc. Quân cứ chầm chập chạy xe qua những con phố đã quá quen thuộc của Hà Nôi. Đường phố nhộn nhịp hẳn lên, nhưng đầu Thụy Anh lại lạnh mãi đi. Cô không cảm nhận được điều gì đang chẹn ngang người mình, làm mình đau đến như thế. Cô chạm nhẹ vào Quân và giục anh chạy nhanh hơn.
Điều duy nhất còn ý nghĩa với cô trong cuộc sống hiện tại chính là những mảng kí ức sâu thẳm từ quá khứ. Phố xá vẫn đông đúc đến nghẹt thở nhưng hóa ra vẫn trống rỗng đến không thể diễn tả nổi.
Đêm chìm trong những giấc ngủ mỏng manh của loài người nhưng rồi lại sống dậy cả một thế giới khác, đối ngược hẳn với những điều đang diễn ra trong cuộc sống thật sự. Thụy Anh vẫn ngồi trước màn hình máy vi tính với những dòng chữ vô vị hiện ra. Báo chỉ đầy rẫy những tin tức giết người, cưỡng bức. Và tha hồ những comment lên án, bày tỏ sự ghê tởm nhưng rồi biết đâu ở ngay bên ngoài kia họ lại vô tư cười đùa và sống đáng sợ hơn cả những gì họ nguyền rủa. Chẳng có gì là thật cả. Đêm chứng kiến tất cả những điều đó. Họ tha hồ ca ngợi nhau, làm đẹp cho nhau nhưng rồi đêm sẽ vạch trần tất cả. Không ai có thể chạy thoát khỏi sự truy tìm sự thật của bóng đêm. Thụy Anh tìm Dũng. Cô không cố nhớ đến Dũng và không cố tìm hiểu những điều gì xảy ra trong con người Dũng. Nhưng Dũng khiến cô cảm nhận được phố đêm, đầy đặn và sâu sắc hơn. Lật tung ngăn kéo của mình lên cô quờ quạng tìm được một bài thơ mà Dũng đã chép tặng cô trong cái ngày mà hai anh em đi dạo phố cùng nhau.
… Tôi viết tặng cho góc phố của riêng tôi.
Phố đi qua những cơn đau bằng nụ cười chênh vênh của một buổi chiều
Và màn đêm dày sương lạnh lẽo
Khép chặt phố bằng chiếc áo đen của ông vua bóng tối, được dệt nên bởi ngàn ngàn năm đêm…
Phố
Nép thân thể đau thương vào chút nắng ban mai của một ngày đông không gió, hong khô những vết da mưng đầy mủ,… dang dở trong những cuộc truy sát bầm dập của hàng ngàn vết dao cắt cứa
Phố âm thầm
Dấu nỗi đau
Dấu cả ngàn vết thương bằng nụ cười thực tại…., tồn tại…., và hành động
Những vòng xe lăn nhanh không giới hạn
Những khuôn mặt người
Vội vã
Lấm láp
Giọt mồ hôi rơi buồn
Ùa vào phố
Và ánh mặt trời soi trần trụi những vết thương
Dòng đời ngược xuôi
Lạnh lùng
Xa lạ
Bỏ đi
Phố ngậm ngùi
Ca bài ca về nỗi cô đơn
Đau đớn
……
Chỉ còn những bông cúc dại bên cạnh lòng phố
Lặng lẽ
Đếm những tháng năm
Những giọt nước mắt phố
Hoa cúc dại không bao giờ phai màu
Bởi đã đóng khung trong vết mực thời gian
Lặng lẽ nép sâu bên trong phố
Soi chút nắng vào ngày mệt nhọc
Cuộc đời biến ảo
Dòng người ngược xuôi
Chỉ còn những bông cúc dại nép sâu,…. Sâu…… nơi tận cùng của những vết đau…… xoa dịu
(D. Khùng)
Bài thơ mà anh đã viết vội cho cô sau lần đầu tiên hai anh em ngẫu hứng lang thang cùng nhau trên những góc phố của thành phố mà họ đã sống suốt những năm đã được sống trên cõi đời của mình. Đó là lần đầu tiên và cũng là lần cuối cùng Dũng và Thụy Anh cảm thấy gần gũi nhau đến như vậy, nhưng rồi khi họ chưa kịp đi tiếp trong phố cùng nhau một lần nữa thì Dũng đã ra đi. “Tại sao anh ấy đủ can đảm để rời bỏ Hà Nội. Trước đây anh ấy vẫn nhắc đi nhắc lại với mọi người rằng chỉ có cái chết mới khiến anh ấy rời xa những con phố của Hà Nội. Không, không thể như thế được. Dũng không hề chết. Anh ấy chỉ đi đâu đó”. Thụy Anh mơ hồ nghĩ lại những gì Dũng đã nói với cô khi tặng bản chép tay bài thơ này cho cô.
“ - Sau này khi đi trên những con phố này, em hãy nói giùm anh với chúng rằng, đừng bao giờ quên những bước chân mà anh đã từng đi ở đây. Được không em?”.
- Em sẽ không làm việc đó giúp anh đâu. Biết đâu em sẽ ra đi trước anh.
- Phải, có lẽ như vậy. Nhưng anh chỉ nói để phòng trừ điều gì đó bất trắc không may xảy ra thôi mà.
- Em nói vậy thôi. Anh cứ yên tâm đi. Điều gì đã tồn tại tức là sẽ mãi mãi tồn tại. Không chỉ có con phố của anh mà cả mấy đứa bọn em nữa, cũng không có đứa nào có thể quên được anh và những cốc café ngon lành của Phố đâu anh.
- Ừ, không quên. Đừng quên.
Thụy Anh đã không thể hiểu được tại sao Dũng lại nhắc đi nhắc lại điều đó khi nói chuyện với cô và rồi anh đã biến mất một thời gian rất ngắn sau đó. Còn Phong thì như một kẻ đã chết khi Dũng ra đi. Có phải chính Phong đã linh cảm thấy được điều gì đó từ chuyện này. Có phải như vậy mà anh đã hoàn toàn trở thành một đứa trẻ yếu đuối và mất khả năng cân bằng như Phong mà cô quen trước đó. Có lẽ khả năng chịu đựng nỗi đau đớn của con người càng ngày càng kém đi nếu như họ vẫn còn chờ đợi, hi vọng vào điều gì đó. Nếu như vậy khi con người sống không còn để cho mình có một chút suy nghĩ nào đó nữa thì đó lại chính là loại thuốc kháng sinh tốt nhất để chống đỡ lại nỗi đau mà con người phải chịu đựng? Trong nỗi tuyệt vọng đến tận cùng con người không thể nào cảm nhận được chính nỗi tuyệt vọng của mình nữa. Thụy Anh thật sự cũng đã cảm thấy mọi thứ dồn đủ cho mình rồi. Cô đã quỵ ngã và để mặc cho mọi thứ chảy trôi theo sự đưa đẩy của số phận. Cô muốn chấm dứt tất cả. Tiếng xe vẫn gầm rú ngoài kia. Đây là lần đầu tiên cô cảm thấy mình đã sống đủ, đã đến lúc đi gặp Phương. Cô để mình buông thõng trên nền nhà. Trống rỗng. Cô nhắm mắt lại và chìm sâu trong một giấc ngủ dài đến bất tận mà cô cũng không biết mình có thể tỉnh lại vào lúc nào. Một cơn mộng mị kéo dài trong nỗi say mê ngớ ngẩn và tuyệt vọng. Tiếng saxophone vang lên làm u mê cả những cảm xúc thật giả đang đóng thành cục và ẩn chứa tận đáy tim cô. Có một nụ cười dẫn dụ cô đi về phía đó, và rồi cô cúi mình ngoan ngoãn theo nó như một con cún con đang đi lạc. Cô cứ nghĩ kẻ có nụ cười đến mê hồn và dai dẳng ấy sẽ đưa cô đến một nơi có đủ cơm ngon, áo đẹp nhưng rồi cô nhanh chóng phát hiện ra mình bị lừa. Càng đi cô càng nhận thấy mọi thứ trôi đi chậm chạp và nặng nề hơn. Cô không bước nổi nữa. Trời ngày một nắng. Cái nắng đến bỏng rát như muốn đốt cháy bất cứ kẻ nào qua đây. Cát cứ ngày một dày lên và sâu thêm. Cô cảm thấy cổ họng mình bỏng rát, khô khốc. Cô không còn nghĩ đến thức ăn nữa mà chỉ khao khát có được một cốc nước. Chỉ có một cốc nước vào lúc này thôi mới đủ sức làm cô sống lại. Nhưng nhìn xung quanh chỉ có một vùng sa mạc trắng băng và mặt trời trên đầu vẫn tàn nhẫn xòa xuống đầu cô, thiêu rụi cô. Không thể chịu đựng được nữa. Mọi sự cố gắng đều trở thành vô vọng. Thụy Anh quay ra cầu xin kẻ có nụ cười thiên thần kia nhưng hắn đã biến mất từ lúc nào. Chỉ còn lại cô nằm sóng soài giữa mênh mông cô độc ấy. Chỉ một cốc nước thôi. Cô lịm đi, mắt nhắm nghiền, và rồi cô cảm giác mình đang trôi đi. Mát lành. Mẹ đã ôm cô vào lòng, và xoa dịu cái nóng cháy khát đang giết dần giết mòn cơ thể cô.
- Mẹ! Mẹ!.......
P.L.
(Còn tiếp)