Danh ngôn
Trong mọi cộng đồng, chúng ta cần một nhóm thiên thần gây rối.
We need, in every community, a group of angelic troublemakers.
(Bayard Rustin – trích bài phát biểu tại New York City 1963)
Trong mọi trường hợp, chắc chắn rằng sự thiếu hiểu biết, đi kèm với quyền lực, là kẻ thù tàn bạo nhất có thể có của công lý.
It is certain, in any case, that ignorance, allied with power, is the most ferocious enemy justice can have.
(James Baldwin - No Name in the Street 1972)
Các cuộc cách mạng và các cá nhân có thể bị giết hại, nhưng bạn không thể giết chết các ý tưởng.
While revolutionaries and individuals can be murdered, you cannot kill ideas.
(Thomas Sankara, một tuần trước khi bị ám sát, 1987)
Không có cảm giác nào cô đơn hơn việc bị chính đất nước mình trục xuất.
There's not a more lonely feeling than to be banished by my own country.
(Kiyo Sato – Kiyo’s Story 2009)
Ban Biên tập
Địa chỉ liên lạc:
1. Thơ
tho.vanviet.vd@gmail.com
2. Văn
vanviet.van14@gmail.com
3. Nghiên cứu Phê Bình
vanviet.ncpb@gmail.com
4. Vấn đề hôm nay
vanviet.vdhn1@gmail.com
5. Thư bạn đọc
vanviet.tbd14@gmail.com
6. Tư liệu
vanviet.tulieu@gmail.com
7. Văn học Miền Nam 54-75
vanhocmiennam5475@gmail.com
Tra cứu theo tên tác giả
- A. A. Fadeev
- A. Puskin
- A. T.
- Abdulrazak Gurnah
- Abraham F. Lowenthal
- Ace Le
- Ace Lê
- Adam Gopnik
- Adonis
- Adrian Horton
- Agi Mishol
- Ajar
- Akiko Miki
- Alain Guillemin
- Alan Phan
- Alăng Văn Gáo
- Alăng Văn Giáo
- Aldous Huxley
- Aleksandr Griboedov
- Alex Marshall
- Alex Smith
- Alex Thai
- Alex-Thái Đình Võ
- Alexander Fadeev
- Alexander Solzhenitsyn
- Alexandra Alter
- Alexandre FERON
- Alice Munro
- Alina Lesik
- Alison Flood
- Allen Ginsberg
- Amanda Gorman
- Amartya Sen
- Amelia Glaser
- Amos Oz
- An Nam
- Anatole France
- Anatoly Gavrilov
- Anders Olsson
- André Breton
- André Menras
- André Menras – Hồ Cương Quyết
- André Menras Hồ Cương Quyết
- Andrea Hoa Pham
- Andrea Kendall-Taylor
- Andreas Fulda
- Andreas Wimmer
- Andrew Postman
- Andy Cao
- Anh Anh
- Anh Hồng
- Anh Hồng (nhà thơ)
- Ánh Liên
- Anh Nhi
- Anh Văn
- Anika Zeller
- Anna Akhmatova
- Anna Maria Bracale Ceruti
- Anna Mitchell
- Anne Carson
- Anne Hébert
- Anne Henochowicz
- Annie Ernaux
- António Jacinto
- Antôn Nguyễn Trường Thăng
- Archimedes L.A. Patti
- Arlette Quỳnh Anh Trần
- Arnold Schwarzenegger
- Arthur Koestler
- Arty Abel
- Arvind Subramanian
- Augustina
- Aurélie Coulon
- Aurelien Breeden
- Ba Sàm
- Bá Thụ Đàm
- Bạch Cúc
- Bạch Hoàn
- Bách Mỵ
- Bách Thân
- Bạch X. Phẻ
- Bạch Xuân Phẻ
- Bakhtin
- Ban Mai
- Bàn Văn Thòn
- Ban Vận động Văn đoàn Độc lập Việt Nam
- Bảo Huân
- Bảo La
- Bảo Nhi Lê
- Bảo Ninh
- Bảo Phác
- Bão Vũ
- Barbara Demick
- Bashô
- Batrioldman
- Bauxite Việt Nam
- Bắc Đảo
- Bắc Phong
- Bằng Việt
- BB Ngô
- Bei Dao
- Benjamin Péret
- Benjamin Ramm
- Bertolt Brecht
- Bertrand Russell
- Bettina Rheims
- Bích Ngân
- Biếm họa
- Biên Cương
- Biệt Hiệu
- Bilahari Kausikan
- Billy Collins
- Bình Nguyên Lộc
- Brahma Chellaney
- Branko Milanovic
- Brett Reilly
- Brian Pascus
- Brian Wu
- Brice Pedroletti
- Brodsky
- Bryan
- Bùi An
- Bùi Bảo Trúc
- Bùi Bích Hà
- Bùi Chát
- Bùi Chí Trung
- Bùi Chí Vinh
- Bùi Công Thuấn
- Bùi Công Trực
- Bùi Đức Lại
- Bùi Giáng
- Bùi Hải Quảng
- Bùi Hoàng Tám
- Bùi Hoằng Vị
- Bùi Huệ Chi
- Bui Huy Hoi Bui
- Bùi Mai Hạnh
- Bùi Mạnh Hùng
- Bùi Mẫn Hân
- Bùi Minh Quốc
- Bùi Ngọc Tấn
- Bùi Quang Thắng
- Bùi Suối Hoa
- Bùi Thanh Hiếu
- Bùi Thanh Phương
- Bùi Thanh Tuấn
- Bùi Thụy Băng
- Bùi Tiến An
- Bùi Trân Phượng
- Bùi Trọng Hiền
- Bùi Văn Kha
- Bùi Văn Nam Sơn
- Bùi Việt Sỹ
- Bùi Vĩnh Phúc
- Bùi Xuân Bách
- Bùi Xuân Đính
- Bùi-Viết Văn Đức
- Bulgakov
- Bửu Chỉ
- C.D.
- Cái Lư Hương
- Cái Trọng Ty
- Cam Ly
- Cảnh Chánh
- Cao Bảo Vân
- Cao Bình Minh
- Cao Chi
- Cao Gia An
- Cao Hành Kiện
- Cao Huy Thuần
- Cao Kim Ánh
- Cao La
- Cao Quang Nghiệp
- Cao Tần
- Cao Thị Hồng
- Cao Thu Cúc
- Cao Việt Dũng
- Cao Xuân Hạo
- Cao Xuân Huy
- Carl Bildt
- Carl O. Schuster
- Carlos Assunção
- Carolyn Mary Kleefeld
- Cát Linh
- Cẩm Tú
- Cấn Thị Thêu
- Chan Phuong
- Chanh Tam
- Charles Bo
- Charles Bukowski
- Charles Simic
- Chau Doan
- Chân Minh
- Chân Pháp Xa
- Chân Phương
- Chân Xuân Tản Viên
- Châu Diên
- Châu Hải Đường
- Châu Hồng Thủy
- Châu Hữu Quang
- Chenn
- Chế Diễm Trâm
- Chế Lan Viên
- Chi Mai
- Chi Phương
- Chiêu Dương
- Chiêu Khiêm
- Chiharu Shiota
- Chim Hải
- Chim Trắng
- Chinh Ba
- Chính Tâm
- Chính Vĩ
- Chinua Achebe
- Chơn Không Cao Ngọc Phượng
- Christian Gampert
- Christian Welzel
- Christina Mary Hjortlund
- Christoph Giesen
- Christoph Sator
- Christopher Balding
- Christopher Goscha
- Christy Wampole
- Chu Dương
- Chu Hảo
- Chu Hoạch
- Chu Kim
- Chu Mộng Long
- Chu Quang Tiềm
- Chu Tử
- Chu Văn Lễ
- Chu Văn Sơn
- Chu Vĩnh Hải
- Chu Vương Miện
- Chu Xuân Diên
- Chung Le
- Claire Simon
- Clay Phạm
- Concepcion de Leon
- Connie Hoàng
- Cora Engelbrecht
- Costica Bradatan
- Cổ Ngư
- Cù An Hưng
- Cù Huy Hà Vũ
- Cù Mai Công
- Cù Tuấn
- Cung Minh Huân
- Cung Tích Biền
- Cung Trầm Tưởng
- D. S. Likhachev
- Da Màu
- Dạ Ngân
- Dạ Thảo Phương
- Dã Tượng
- DAD
- Dadolin Murak
- Damien Keown
- Dan Bilefsky
- Dana Gioia
- Danh ngôn
- Dani Rodrik
- Daniel Halpern
- Daniel Hautzinger
- Daron Accemoglu
- David Brown
- David Gascoyne
- David Marchese
- David Weinberger
- Ðặng Thơ Thơ
- Demetrio Paparoni
- DEUTSCHE WELLE
- Di
- Di Li
- Diêm Liên Khoa
- Diễm Thi
- Diễm Tường
- Diễn đàn Thế kỷ
- Diệp Duy Liêm
- Diệp Huy
- Ðinh Cường
- Dino Buzatti
- Dipanjan Roy Chaudhury
- Dmitri Prokofyev
- Dmitry Burago
- Dmitry Muratov
- Doãn Cẩm Liên
- Doãn Mạnh Dũng
- Doãn Mẫn
- Doãn Quốc Sỹ
- Dominique Lemieux
- Donald Inglehart
- Donna Ashworth
- Ðỗ Quang Nghĩa
- Ðỗ Quyên
- Du Tử Lê
- Dung Nguyễn
- Dũng Phan
- Dũng Trung Kqd
- Dũng Vũ
- Duy Lam
- Duy Tân
- Duy Thanh
- Duy Thông
- Duyên Anh
- Dư Hoa
- Dư Kiệt
- Dư Thị Hoàn
- Dư Thu Vũ
- Dương Đại Triều Lâm
- Dương Đình Giao
- Dương Khánh Phương
- Dương Kiền
- Dương Ngạn
- Dương Nghiễm Mậu
- Dương Ngọc Thái
- Dương Như Nguyện
- Dương Phương Vinh
- Dương Thắng
- Dương Thiệu Tước
- Dương Thu Hương
- Dương Thuấn
- Dương Tú
- Dương Tường
- Dương Văn Ba
- Dylan Suher
- Đà Văn
- Đàm Hà Phú
- Đàm Hách Thành
- Đào An Khánh
- Đào Anh Kha
- Đào Công Tiến
- Đào Duy Anh
- Đào Hiếu
- Đào Lê Na
- Đào Ngọc Chương
- Đào Nguyên
- Đào Nguyễn
- Đào Nguyên Phương Thảo
- Đào Như
- Đào Phương Liên
- Đào Quang Toản
- Đào Tấn Phần
- Đào Thái Tôn
- Đào Thị Hương
- Đào Tiến Thi
- Đào Trung Đạo
- Đào Trường Phúc
- Đào Tuấn
- Đào Tuấn Ảnh
- Đào Văn Thuỵ
- Đào Văn Tiến
- Đào Vũ Anh Hùng
- Đặng Anh Đào
- Đặng Bích Phượng
- Đặng Chương Ngạn
- Đặng Đình Cung
- Đặng Đình Mạnh
- Đặng Hà
- Đặng Hải Sơn
- Đặng Hoàng Giang
- Đặng Hồng Nam
- Đặng Hùng Võ
- Đặng Hương Giang
- Đặng Hữu
- Đặng Mai Lan
- Đặng Mậu Tựu
- Đăng Nguyên
- Đặng Phùng Quân
- Đặng Quốc Thông
- Đặng Sơn Duân
- Đặng Thái
- Đăng Thành
- Đặng Thân
- Đặng Thị Hảo
- Đặng Thơ Thơ
- Đặng Tiến
- Đặng Tiến (Thái Nguyên)
- Đặng Trung Nghĩa
- Đặng Túy
- Đặng Văn Dũng
- Đặng Văn Hùng
- Đặng Văn Ngữ
- Đặng Văn Sinh
- Đặng Vũ Vương
- Đặng Xuân Thảo
- Đặng Xuân Xuyến
- Đằng-Giao
- Điểm Thọ
- Đinh Bá Anh
- Đinh Cường
- Đinh Hoàng Thắng
- Đinh Hùng
- Đình Kính
- Đinh Linh
- Đinh Ngọc Thu
- Đinh Phương
- Đinh Phương Thảo
- Đinh Quang Anh Thái
- Đinh Thanh Huyền
- Đinh Thị Như Thúy
- Đinh Trường Chinh
- Đinh Từ Bích Thuý
- Đinh Từ Bích Thúy
- Đinh Văn Đức
- Đinh Vũ Hoàng Nguyên
- Đinh Ý Nhi
- Đinh Yên Thảo
- Đoàn Ánh Thuận
- Đoàn Bảo Châu
- Đoàn Cầm Thi
- Đoàn Công Lê Huy
- Đoàn Hồng Lê
- Đoàn Huy Giao
- Đoàn Huyền
- Đoàn Khắc Xuyên
- Đoàn Lê Giang
- Đoàn Nhã Văn
- Đoàn Thanh Liêm
- Đoan Trang
- Đoàn Tùng Nguyễn
- Đoàn Tử Huyến
- Đoàn Việt Hùng
- Đoàn Xuân Kiên
- Đỗ Anh Hoa
- Đỗ Anh Tuấn
- Đỗ Cao Bảo
- Đỗ Duy Ngọc
- Đỗ Đức
- Đỗ Đức Đông Ngàn
- Đỗ Đức Hiểu
- Đỗ Hòa
- Đỗ Hoàng Diệu
- Đỗ Hồng Ngọc
- Đỗ Hồng Nhung
- Đỗ Hữu Chí
- Đỗ Kh
- Đỗ Kh.
- Đỗ Khiêm
- Đỗ Kim Thêm
- Đỗ Lai Thuý
- Đỗ Lai Thúy
- Đỗ Lê Anh Đào
- Đỗ Mạnh Hoàng
- Đỗ Minh Tuấn
- Đỗ Nghê
- Đỗ Ngọc
- Đỗ Ngọc Thống
- Đỗ Quang Nghĩa
- Đỗ Quang Vinh
- Đỗ Quý Toàn
- Đỗ Quyên
- Đỗ Quỳnh Dao
- Đỗ Thắng Cảnh
- Đỗ Thị Thu Trà
- Đỗ Thiên Anh Tuấn
- Đỗ Trí Vương
- Đỗ Trọng Khơi
- Đỗ Trung Quân
- Đỗ Trường
- Đỗ Tuyết Khanh
- Đồng Chuông Tử
- Đông Hoài
- Đông Hồ
- Đông Kha
- Đông Ngàn Đỗ Đức
- Đông Nghi
- Đức Ban
- Đức Đàm
- Đức Flying Bay
- Đức Hoàng
- Đức Lê
- Đức Phổ
- Đức Tâm
- Đức Tiến
- E.E. Cummings
- E.M. Chernoivanenko
- Eamonn Butler
- Eckart Kleßmann
- Eduardo Galeano
- Edward Hirsch
- Elena Pucillo Truong
- Elias Canetti
- Ellen Bass
- Eloisa Amezcua
- Emiel Roothooft
- Emmanuelle Jardonnet
- Eric Weiner
- Erica Frantz
- Erik Harms
- Erik Korling
- Euan Ward
- Evgheni Dobrenko
- F.N.
- Federico García Lorca
- Feliks Kuznesov
- Filip Lech
- Flanny O’Connor
- Florence Noiville
- Florian Altenhöner
- Francis Fukuyama
- Francis Fukuyma
- Frank Dikötter
- Frank O'Hara
- Frankfurt
- Fred Hiatt
- Friedrich Dürrenmatt
- Friedrich Nietzsche
- Fritz J. Raddatz
- Gabriel García Márquez
- Gaither Stewart
- Gaiutra Bahadur
- Gary Leupp
- Gặp gỡ và trò chuyện
- Georg Bönisch
- Georg Trakl
- George Burchett
- George Orwell
- George Perreault
- George Siemens
- Gerhard Will
- Germain Droogenbroodt
- Giang Dang
- Giang Lại Đức
- Giang Nam
- Giáng Vân
- Giáp Văn Dương
- Gideon Rachman
- Giuse Lê Công Đức
- Goethe
- Gonçalo Fernandes
- Gottfried Benn
- Graham Allison
- Grigory Yudin
- Günter Kunert
- Gyảng Anh Iên
- Hà Duy Phương
- Hà Dương Tuấn
- Hà Dương Tường
- Hà Đình Nguyên
- Hạ Đình Nguyên
- Hà Huy Sơn
- Hà Hương
- Hà Lệ Minh
- Hà Ngọc Hòa
- Hạ Nguyên
- Hà Nguyên Du
- Hà Nhân
- Hà Nhật
- Hà Phạm Phú
- Hà Quang Vinh
- Hà Sĩ Phu
- Hà Thanh Vân
- Hà Thế
- Hà Thị Minh Đạo
- Hà Thúc Sinh
- Hà Thủy Nguyên
- Hà Tùng Long
- Hà Tùng Sơn
- Hà Văn Thịnh
- Hà Văn Thùy
- Hà Vũ Trọng
- Hagi Kenaan
- Hai An Vu
- Hải Hạc
- Hải Ngọc
- Hai Thanh
- Han Dang
- Hàn Giang
- Han Kang
- Hàn Vĩnh Diệp
- Hạnh Nguyên
- Hạnh Phước
- Hạnh Viên
- Hannah Beech
- Hào Thiện Nhân
- Haruki Murakami
- Hân Hương
- Heiko Buschke
- Heinrich Heine
- Henri Michaux
- Henry David Thoreau
- Henry Wadsworth Longfellow
- Heriberto Araújo
- Hermann Hesse
- Hiền Trang
- Hiệp Ikaria
- Hiệu Minh
- Hiếu Tân
- Ho Lai-Ming
- Hòa Bình Lê
- Hoa Níp
- Hoài Hương
- Hoài Nam
- Hoài Phương
- Hoài Thanh
- Hoài Việt
- Hoài Ziang Duy
- Hoan Doan
- Hoàn Nguyễn
- Hoàng Ánh
- Hoàng Anh Tuấn
- Hoàng Cát
- Hoàng Cầm
- Hoàng Chí Hiếu
- Hoàng Chính
- Hoàng Cường Long
- Hoàng Dũng
- Hoàng Dương Tuấn
- Hoàng Đăng Khoa
- Hoàng Đỗ
- Hoàng Đông
- Hoàng Đức Truật
- Hoàng Hà
- Hoàng Hải Thủy
- Hoàng Hải Vân
- Hoảng Hãn
- Hoàng Hưng
- Hoàng Khởi Phong
- Hoàng Kim Oanh
- Hoàng Lại Giang
- Hoàng Lan
- Hoàng Lan Anh
- Hoàng Lan Chi
- Hoàng Lê
- Hoàng Lệ
- Hoàng Linh
- Hoàng Long
- Hoàng Mai Ðạt
- Hoàng Mạnh Hải
- Hoàng Minh Trí
- Hoàng Minh Tường
- Hoàng Nam
- Hoàng Nga
- Hoàng Ngọc Biên
- Hoàng Ngọc Hiến
- Hoàng Ngọc Nguyên
- Hoàng Ngọc Tuấn
- Hoàng Nguyễn
- Hoàng Nguyên Vũ
- Hoàng Nhơn
- Hoàng Nhuận Cầm
- Hoàng Phong Tuấn
- Hoàng Phủ Ngọc Tường
- Hoàng Quân
- Hoàng Quốc Hải
- Hoàng Thị Hường
- Hoàng Thị Thu Thủy
- Hoàng Thu Phố
- Hoàng Thúy
- Hoàng Thuỵ Anh
- Hoàng Tiến
- Hoàng Trung Thông
- Hoàng Tuấn Công
- Hoàng Tuấn Phổ
- Hoàng Tùng
- Hoàng Tuỵ
- Hoàng Văn Sơn
- Hoàng Việt
- Hoàng Vũ Thuật
- Hoàng Xuân Phú
- Hoàng Xuân Sơn
- Hoàng Xuân Tuyền
- Hoàng Yến
- Horst Bienek
- Howard Gardner
- Hồ Anh Thái
- Hồ Bạch Thảo
- Hồ Bất Khuất
- Hồ Diệu Vân
- Hồ Dzếnh
- Hồ Đắc Vũ
- Hồ Đình Nghiêm
- Hồ Hải Thụy
- Hồ Hữu Tường
- Hồ Minh Tâm
- Hồ Ngọc Đại
- Hồ Như
- Hồ Phú Bông
- Hồ Tịnh Tình
- Hồ Trường An
- Hồ Tú Bảo
- Hội những người ủng hộ GS. Chu Hảo
- Hồng Anh
- Hồng Hoang
- Hồng Lê Thọ
- Hồng Phú
- Huệ Hương Hoàng
- Huguette Bertrand
- Huong Nguyen
- Huy Cận
- Huy Đức
- Huy Tưởng
- Huyền Thương
- Huỳnh Duy Lộc
- Huỳnh Hoa
- Huỳnh Hữu Uỷ
- Huỳnh Hữu Ủy
- Huỳnh Kim Báu
- Huỳnh Kim Quang
- Huỳnh Lê Nhật Tấn
- Huỳnh Liễu Ngạn
- Huỳnh Ngọc Chênh
- Huỳnh Như Phương
- Huỳnh Sơn Phước
- Huỳnh Tấn Mẫm
- Huỳnh Thế Du
- Huỳnh Thục Vy
- Huỳnh Trọng Khang
- Huỳnh Tuấn Anh
- Hứa Chương Nhuận
- Hương Lan
- Hường Thanh
- Hương Thủy
- Hữu Danh
- Hữu Đông
- Hữu Loan
- Hữu Mai
- Hữu Phương
- Ian Bui
- Ian Johnson
- Igor Poglazov
- Ilza Burchett
- Inrasara
- Iris Radisch
- Isabella Kwai
- Issa
- Issac Bashevis Singer
- Italo Calvino
- Iya Kiva
- J. M. Lotman
- J.B Nguyễn Hữu Vinh
- Jacques Attali
- Jacques Prévert
- Jake Johnson
- James Borton
- James Daniel Spears
- James G. Zumwalt
- James Grossman
- James Joyce
- James Poniewozik
- James Stavridis
- James WrightJuan Felipe Herrera
- Janos Kornai
- Jared Carters
- Jason Lopata
- Jason Morris-Jung
- Jay Nordlinger
- Jaya K.
- Jean Chesnaux
- Jean d'Ormesson
- Jean Piaget
- Jean Przyluski
- Jean Toomer
- Jean-Jacques Brochier
- Jean-Jacques Roth
- Jean-Louis Rocca
- Jean-Luc Chalumeau
- Jean-Marc Roberts
- Jean-Patrick Géraud
- Jean-Paul Sartre
- Jefferson Cowie
- Jeffrey Hanfover
- Jeffrey Nall
- Jessica Swoboda
- Jessie Yeung
- Jiayang Fan
- Jimmy Carter
- Joan Hua
- João Guimarães Rosa
- Joaquin Nguyễn Hòa
- John Barrow
- John Cheever
- John Freeman
- John Keane
- John McCain
- Jon Fosse
- Jonathan Dee
- Jonathan London
- Jörg Wischermann
- Jorge Amado
- Jorge Luis Borges
- Joschka Fischer
- Josée Lapointe
- Joseph Wright
- Josh Rogin
- Joshua Rothman
- Juan Pablo Cardenal
- Juan Pablo Cardenal & Heriberto Araújo
- Julia Cagé
- Julio Cortázar
- Jun’ichiro Tanizaki
- Kahil Gibral
- Kai Hoàng
- Kale
- Kalynh Ngô
- Kamel Daoud
- Kao Phú
- Kap Seol
- Karel Appel
- Karen Tongson
- Kate Chopin
- Kazuo Shiraga
- Kenneth Nguyen
- Keorapetse Kgositsile
- Kerstin Holm
- Kều Jang
- Kha Lương Ngãi
- Khái Hưng
- Khaly Chàm
- Khang Quốc Ngọc
- Khánh
- Khánh Bình
- Khánh Duy
- Khánh Ly
- Khánh Mai
- Khanh Nguyen
- Khanh Pham
- Khánh Phương
- Khánh Trâm
- Khánh Trường
- Khét
- Khế Iêm
- Khiêm Nhu
- Khổng Đức Thiêm
- Khuất Đẩu
- Khuê Phạm
- Khuyết Thư
- Kiệm Hoàng
- Kiến Văn
- Kiệt Anh Hùng
- Kiệt Tấn
- Kiều Duy Vĩnh
- Kiều Loan
- Kiều Mai Sơn
- Kiều Maily
- Kiều Phong
- Kiều Thị An Giang
- Kim Ân
- Kim Chi
- Kim Dung
- Kim Hạnh
- Kim Thúy
- Kim Trần
- Kinh Bắc
- Kính Hòa
- Klaus Wiegerefe
- Kúm
- Kurt-Martin Mayer
- Kỳ Duyên
- Kyoko Numano
- L. N. Tolstoy
- L. V. H.
- La Khắc Hoà
- La Khắc Hòa
- Lã Nguyên
- Lại Nguyên Ân
- Lam Điền
- Lam Ngọc
- Lam Thái Hòa
- Lan Nguyên
- Lang Anh
- Langston Hughes
- LAP
- Larry Diamond
- Lars Vargö
- Laura Cappelle
- Laurent Sagalovitsch
- Lawrence Ferlinghetti
- Lâm Chương
- Lâm Duyên
- Lâm Hạnh
- Lâm Lê
- Lâm Ngân Mai
- Lâm Quang Mỹ
- Lâm Thị Mỹ Dạ
- Leon Trotsky
- Leonard Cohen
- Lê An Thế
- Lê Anh Hoài
- Lê Anh Hùng
- Lê Ân
- Lê Bá Đảng
- Lê Bích Vượng
- Lê Chiều Giang
- Lê Công Định
- Lê Công Giàu
- Lê Công Tư
- Lê Ðình Nhất Lang
- Lê Dũng
- Lê Duy Nam
- Lê Đạt
- Lê Đăng Doanh
- Lê Đình Cai
- Lê Đình Khẩn
- Lê Đình Thắng
- Lê Đỗ Huy
- Lê Đức Dục
- Lê Đức Thôn
- Lê Giang Trần
- Lê Hải
- Lệ Hằng
- Lê Hiệp
- Lê Hoài Nguyên
- Lê Hoàng Diễm Trang
- Lê Hoàng Lân
- Lê Học Lãnh Vân
- Lê Hồ Quang
- Lê Hồng Hà
- Lê Hồng Hiệp
- Lê Hồng Lâm
- Lê Hùng
- Lê Hùng Vọng
- Lê Huyền Ái Mỹ
- Lê Huỳnh Lâm
- Lê Hữu
- Lê Hữu Khoá
- Lê Hữu Khóa
- Lê Hữu Nam
- Lê Kế Lâm
- Lê Khải
- Lê Kim Duy
- Lê Ký Thương
- Lê Lạc Giao
- Lê Luân
- Lê Mã Lương
- Lê Mai
- Lê Mai Lĩnh
- Lê Mạnh Chiến
- Lê Mạnh Đức
- Lê Minh Chánh
- Lê Minh Hà
- Lê Minh Hiền
- Lê Minh Khuê
- Lê Minh Phong
- Lê Ngân Hằng
- Lê Ngọc Luân
- Lê Ngọc Sơn
- Lê Nguyễn
- Lê Nguyễn Duy Hậu
- Lê Nguyễn Hương Trà
- Lê Nguyên Long
- Lê Nguyên Vỹ
- Lê Như Bình
- Lê Oa Đằng
- Lê Phan
- Lê Phú Khải
- Lê Quang
- Lê Quang Đức
- Lê Quảng Hà
- Lê Quang Hợp
- Lê Quang Thành
- Lê Quân
- Lê Quốc Anh
- Lê Quỳnh
- Lê Quỳnh Mai
- Lê Sa Long
- Lê Si Na
- Lê Sơn
- Lê Tất Đạt
- Lê Tất Điều
- Lê Thanh Dũng
- Lê Thanh Hải
- Lê Thanh Phong
- Lê Thanh Trường
- Lê Thân
- lê thi diem thuý
- Lê Thị Hồng Minh
- Lê Thị Huệ
- Lê Thị Hường
- Lê Thị Oanh
- Lê Thị Thấm Vân
- Lê Thiết Cương
- Lê Thiếu Nhơn
- Lê Thọ Bình
- Lê Thời Tân
- Lê Thời Thôi
- Lê Thu Hiền
- Lê Thúy Bảo Liên
- Lê Tiên Long
- Lê Trí Tuệ
- Lê Trinh
- Lê Trọng Nghĩa
- Lê Trọng Nguyễn
- Lê Trung Tĩnh
- Lê Trường Thanh
- Lê Tuấn Huy
- Lê Tuyết Hạnh
- Lê Văn Bỉnh
- Lê Văn Hảo
- Lê Văn Hiếu
- Lê Văn Hòa
- Lê Văn Luân
- Lê Văn Sơn
- Lê Văn Trung
- Lê Văn Tùng
- Lê Vĩnh Tài
- Lê Vĩnh Triển
- Lê Vũ Trường Giang
- Lê Xuân Khoa
- Lê Xuyên
- Li Edelkoort
- Li Zhongqin
- Liêu Diệc Vũ
- Liêu Thái
- Liễu Trương
- Linh Nguyên
- Linh Văn
- Linh Vân
- Linh-Chân Brown
- LKH
- Lorca
- Louis Aragon
- Louise Glück
- Lộc Vàng
- Luân Hoán
- Ludwig von Mises
- Luke Hunt
- Luke Turner
- Lữ Kiều
- Lữ Quỳnh
- Lương Đào
- Lương Thiệu Quân
- Lương Thư Trung
- Lưu Á Châu
- Lưu Bình Nhưỡng
- Lưu Diệu Vân
- Lưu Đức Trung
- Lưu Hà
- Lưu Hiểu Ba
- Lưu Khánh Thơ
- Lưu Mê Lan
- Lưu Minh Hải
- Lưu Na
- Lưu Nhi Dũ
- Lưu Quang Vũ
- Lưu Thuỷ Hương
- Lưu Thủy Hương
- Lưu Trọng Văn
- Lưu Uyên Khôi
- Lý Đợi
- Ly Hoàng Ly
- Lý Ngang
- Ly Phạm
- Lý Quang Hoàn
- Lý Thanh
- Lý Tiến Dũng
- Lý Toàn Thắng
- Lý Trực Dũng
- Lý Xuân Hải
- Lydia Davis
- Lynh Bacardi
- LysP
- M. Gorky
- M.L. Gasparov
- Mạc Phong Tuyền
- Mạc Văn Trang
- Mạc Việt Hồng
- Mạch Nha
- Mạch Quang Thắng
- Madeleine Riffaud
- Mai An Nguyễn Anh Tuấn
- Mai Anh Tuấn
- Mai Bá Ấn
- Mai Bá Kiếm
- Mai Chanh
- Mai Hiền
- Mai Khôi
- Mai Kim Ngọc
- Mai Nhật
- Mai Ninh
- Mai Quốc Ấn
- Mai Quỳnh
- Mai Quỳnh Nam
- Mai Sơn
- Mai Thái Lĩnh
- Mai Thanh Sơn
- Mai Thảo
- Mai Tú Ân
- Mai Văn Hoan
- Mai Văn Phấn
- Mai Văn Tính
- Maki Starfield
- Mamleev
- Mạnh Kim
- Marc Andrus
- Marcel Reich-Ranicki
- Marci Shore
- Marco Ferrarese
- Margarita Lyutova
- Maria Donovan
- Maria Ressa
- Mario Vargas Llosa
- Marion Hennebert
- Mark B. Hamilton
- Mark Binelli
- Mark Frankland
- Mark Osaki
- Mark Strand
- Marta Hillers
- Martin Jankowski
- Martin Kulldorff
- Marty Robbins
- Mary Morose
- Mary Walsh
- Mathias Mayer
- Matthew Clayfield
- Matthew Crawford
- Maurice Blanchot
- Maximilian Steinbeis
- May
- Maya Angelou
- Mặc Đỗ
- Mặc Lâm
- Mân Côi
- McAmmond Nguyễn Thị Tư
- Media Văn Việt
- Michael Burawoy
- Michael Scammell
- Miêng
- Mike Ives
- Mikhail Shishkin
- Mikhail Viktorovich Zygar
- Milan Kundera
- Mimmi Diệu Hường Bergström
- MInh Anh
- Minh Huệ
- Minh Hùng
- Minh Luật
- Minh Quang – Lê Chiên
- Minh Quang Ho
- Minh Tâm
- Minh Thùy
- Minh Thư
- Minh Toàn
- Minh Tuấn
- Monica Berlin
- Mỹ Hằng
- Mỹ Lan
- N. S. Khrushchev
- Nam Dao
- Nam Dao Nguyễn Mạnh Hùng
- Nam Đan
- Nam Đông
- Nam Nguyên
- Nam Sơn
- Naowarat Pongpaiboon
- Natalia lacovelli
- Nataliya Zhynkina
- Natsume Sōseki
- Nay Aung
- ng. anhanh
- Ng.Uyển Nicole Dương
- Ngải Vị VỊ
- Ngân Xuyên
- Nghệ thuật
- Nghiêm Lương Thành
- Nghiêm Phương Mai
- Nghiêm Xuân Hồng
- Nghiên Cứu Phê Bình
- Ngo Thu
- Ngọc Anh
- Ngọc Duy Phan
- Ngoc Hien Bui
- Ngọc Linh
- Ngô Anh Tuấn
- Ngô Bảo Châu
- Ngô Đình Thẩm
- Ngô Đồng
- Ngô Hương Giang
- Ngô Khắc Tài
- Ngộ Không Phí Ngọc Hùng
- Ngô Liêm Khoan
- Ngô Minh
- Ngô Minh Khôi
- Ngô Ngọc Loan
- Ngô Ngọc Trai
- Ngô Nguyên Dũng
- Ngô Nhật Đăng
- Ngô Quốc Phương
- Ngô Quốc Thịnh
- Ngô Thế Vinh
- Ngô Thị Kim Cúc
- Ngô Thị Thanh Lịch
- Ngô Tùng Phong
- Ngô Tự Lập
- Ngô Văn
- Ngô Văn Giá
- Ngô Viết Nam Sơn
- Ngô Viết Trọng
- Ngô Vĩnh Long
- Ngô Xuân Hội
- Ngô Xuân Phúc
- Ngô Xuân Thảo
- Ngu Yên
- Nguyen Duc Thanh
- Nguyễn Hải Hoành
- Nguyễn Anh Dũng
- Nguyễn Anh Tuấn
- Nguyễn Anh Tuấn - đạo diễn
- Nguyễn Bá Chung
- Nguyễn Bách Việt
- Nguyễn Bảo Chân
- Nguyễn Bắc Sơn
- Nguyên Bình
- Nguyên Cầm
- Nguyên Cẩn
- Nguyên Chánh
- Nguyễn Chí Hoan
- Nguyễn Chí Thuật
- Nguyễn Chí Trung
- Nguyễn Chí Tuyến
- Nguyễn Chinh Trung
- Nguyễn Cung Thông
- Nguyễn Cường
- Nguyễn Danh Bằng
- Nguyễn Danh Huế
- Nguyễn Danh Lam
- Nguyễn Ðăng Thường
- Nguyễn Duy
- Nguyễn Dương Quang
- Nguyễn Đạt
- Nguyễn Đắc Kiên
- Nguyễn Đắc Xuân
- Nguyễn Đăng Điệp
- Nguyễn Đăng Hưng
- Nguyễn Đăng Khoa
- Nguyễn Đăng Mạnh
- Nguyễn Đăng Na
- Nguyễn Đăng Quang
- Nguyễn Đăng Thường
- Nguyễn Đình Ấm
- Nguyễn Đình Bin
- Nguyễn Đình Bổn
- Nguyễn Đình Chú
- Nguyễn Đình Cống
- Nguyễn Đình Đăng
- Nguyễn Đình Huỳnh
- Nguyễn Đình Thắng
- Nguyễn Đình Thi
- Nguyễn Đình Toàn
- Nguyễn Đổng Chi
- Nguyễn Đông Thức
- Nguyễn Đức
- Nguyễn Đức Dương
- Nguyễn Đức Hiệp
- Nguyễn Đức Mậu
- Nguyễn Đức Sơn
- Nguyễn Đức Thắng
- Nguyễn Đức Tiến
- Nguyễn Đức Tùng
- Nguyễn Đức Tường
- Nguyễn Gia Trí
- Nguyên Giác
- Nguyên Giác Phan Tấn Hải
- Nguyễn Hà Luân
- Nguyễn Hải Hoành
- Nguyễn Hải Yến
- Nguyễn Hàn Chung
- Nguyễn Hiến Lê
- Nguyễn Hoa Lư
- Nguyễn Hoài Nam
- Nguyễn Hoài Văn
- Nguyễn Hoài Vân
- Nguyễn Hoàn
- Nguyễn Hoàn Nguyên
- Nguyễn Hoàng Ánh
- Nguyễn Hoàng Anh Thư
- Nguyễn Hoàng Diệu Thủy
- Nguyễn Hoàng Diệu Thúy
- Nguyễn Hoàng Giao
- Nguyễn Hoàng Linh
- Nguyễn Hoàng Trung
- Nguyễn Hoàng Văn
- Nguyễn Hồng Anh
- Nguyễn Hồng Giao
- Nguyễn Hồng Hưng
- Nguyễn Hồng Lam
- Nguyễn Hồng Nhung
- Nguyễn Hồng Thục
- Nguyễn Huệ Chi
- Nguyễn Hùng
- Nguyễn Huy Hoàng
- Nguyễn Huy Thiệp
- Nguyễn Huy Vũ
- Nguyên Hưng
- Nguyễn Hưng Quốc
- Nguyễn Hương
- Nguyễn Hữu Đễ
- Nguyễn Hữu Hồng Minh
- Nguyễn Hữu Liêm
- Nguyễn Hữu Nhật
- Nguyễn Hữu Sơn
- Nguyễn Hữu Thiết
- Nguyễn Hữu Việt Hưng
- Nguyễn Hữu Vinh
- Nguyễn kc Hậu
- Nguyễn Khải
- Nguyễn Khánh Duy
- Nguyễn Khánh Trường
- Nguyễn Khắc An
- Nguyễn Khắc Bình
- Nguyễn Khắc Mai
- Nguyễn Khắc Phê
- Nguyễn Khắc Phi
- Nguyễn Khắc Phục
- Nguyễn Khiêm
- Nguyễn Khôi
- Nguyễn Kiến Phước
- Nguyễn Kiều Dung
- Nguyễn Kiều Hưng
- Nguyên Lạc
- Nguyễn Lãm Thắng
- Nguyễn Lan Phương
- Nguyễn Lân Bình
- Nguyễn Lân Thắng
- Nguyễn Lê Hồng Hưng
- Nguyễn Lệ Uyên
- Nguyễn Linh Giang
- Nguyễn Linh Quang
- Nguyễn Lộ Trạch
- Nguyễn Luận
- Nguyễn Lương Hải Khôi
- Nguyễn Lương Ngọc
- Nguyễn Lương Vỵ
- Nguyễn Mai
- Nguyễn Man Nhiên
- Nguyễn Mạnh An Dân
- Nguyễn Mạnh Côn
- Nguyễn Mạnh Đẩu
- Nguyễn Mạnh Tiến
- Nguyễn Manh Trinh
- Nguyễn Mạnh Trinh
- Nguyễn Mạnh Tuấn
- Nguyễn Mạnh Tường
- Nguyễn Minh Anh
- Nguyễn Minh Hòa
- Nguyễn Minh Kính
- Nguyễn Minh Nhị
- Nguyễn Minh Nhựt
- Nguyễn Minh Thuyết
- Nguyễn Mộng Giác
- Nguyên Ngọc
- Nguyễn Ngọc Chu
- Nguyễn Ngọc Giao
- Nguyễn Ngọc Hoa
- Nguyễn Ngọc Lanh
- Nguyễn Ngọc Liễm
- Nguyễn Ngọc Lung
- Nguyễn Ngọc Tâm
- Nguyễn Ngọc Thiện
- Nguyễn Ngọc Tú Anh
- Nguyễn Ngọc Tư
- Nguyên Nguyên
- Nguyễn Nguyên Bình
- Nguyễn Nhật Tín
- Nguyên Nhi
- Nguyễn Như Huy
- Nguyễn Phạm Hùng
- Nguyễn Phú Yên
- Nguyễn Phúc Vĩnh Ba
- Nguyễn Phượng
- Nguyễn Phương Đình
- Nguyễn Phương Mai
- Nguyễn Phương Mạnh
- Nguyễn Quang
- Nguyễn Quang A
- Nguyễn Quang Bình
- Nguyễn Quang Duy
- Nguyễn Quang Dy
- Nguyễn Quang Đồng
- Nguyễn Quang Hồng
- Nguyễn Quang Hưng
- Nguyễn Quang Lập
- Nguyễn Quang Thạch
- Nguyễn Quang Thân
- Nguyễn Quang Thiều
- Nguyễn Quang VInh
- Nguyễn Quân
- Nguyễn Quốc Lâm
- Nguyễn Quốc Thái
- Nguyễn Quốc Toàn
- Nguyễn Quốc Trụ
- Nguyễn Quốc Tuấn
- Nguyên Sa
- Nguyễn Sĩ Dũng
- Nguyễn Sơn Lâm
- Nguyễn Sỹ Phương
- Nguyễn Sỹ Tế
- Nguyễn Tà Cúc
- Nguyễn Tài Cẩn
- Nguyễn Tấn Cứ
- Nguyễn Tất Nhiên
- Nguyễn Thạch Giang
- Nguyễn Thái Hòa
- Nguyễn Thái Hợp
- Nguyễn Thái Sơn
- Nguyễn Thái Tuấn
- Nguyễn Thanh Bình
- Nguyễn Thanh Châu
- Nguyễn Thanh Giang
- Nguyễn Thanh Hiện
- Nguyễn Thanh Hùng
- Nguyễn Thanh Huy
- Nguyễn Thanh Huyền
- Nguyễn Thanh Mỹ
- Nguyễn Thành Nam
- Nguyễn Thanh Nghị
- Nguyễn Thanh Nguyệt
- Nguyễn Thành Phong
- Nguyễn Thanh Sơn
- Nguyễn Thành Sơn
- Nguyễn Thanh Tâm
- Nguyễn Thành Thi
- Nguyễn Thanh Tuyền
- Nguyễn Thanh Văn
- Nguyễn Thanh Việt
- Nguyễn Thế Hùng
- Nguyễn Thế Thanh
- Nguyễn Thị Bích Hậu
- Nguyễn Thị Bích Ngà
- Nguyễn Thị Bình
- Nguyễn thị Cỏ May
- Nguyễn Thị Dư Khánh
- Nguyễn Thị Hải
- Nguyễn Thị Hậu
- Nguyễn Thị Hiền
- Nguyễn Thị Hoàng
- Nguyễn Thị Hoàng Bắc
- Nguyễn Thị Khánh Minh
- Nguyễn Thị Khánh Trâm
- Nguyễn Thị Kim Chi
- Nguyễn Thị Kim Phụng
- Nguyễn Thị Minh Ngọc
- Nguyễn Thị Minh Thương
- Nguyễn Thị Ngọc Hải
- Nguyễn Thị Ngọc Nhung
- Nguyễn Thị Oanh
- Nguyễn Thị Phước
- Nguyễn Thị Thanh Bình
- Nguyễn Thị Thanh Hải
- Nguyễn Thị Thanh Lưu
- Nguyễn Thị Thanh Xuân
- Nguyễn Thị Thanh Yến
- Nguyễn Thị Thảo An
- Nguyễn Thị Thúy Hạnh
- Nguyễn Thị Thùy Linh
- Nguyễn Thị Thụy Vũ
- Nguyễn Thị Thuyền
- Nguyễn Thị Tịnh Thy
- Nguyễn Thị Từ Huy
- Nguyễn Thị Vinh
- Nguyễn Thiện Tống
- Nguyễn Thiện Tơ
- Nguyễn Thói Đời
- Nguyễn Thông
- Nguyễn Thu Quỳnh
- Nguyễn Thu Trang
- Nguyễn Thùy Dương
- Nguyễn Thúy Hạnh
- Nguyễn Thụy Long
- Nguyễn Thuỵ Phương
- Nguyễn Thùy Song Thanh
- Nguyễn Thỵ
- Nguyễn Thy Anh
- Nguyễn Tiến Dũng
- Nguyễn Tiến Lập
- Nguyễn Tiến Trung
- Nguyễn Tiến Văn
- Nguyễn Trần Bạt
- Nguyễn Tri Phương Đông
- Nguyễn Triệu Nam
- Nguyễn Trọng Bình
- Nguyễn Trọng Chức
- Nguyễn Trọng Huân
- Nguyễn Trọng Khôi
- Nguyễn Trọng Tạo
- Nguyễn Trung
- Nguyễn Trung Bảo
- Nguyễn Trung Dân
- Nguyễn Trung Hiếu
- Nguyễn Trung Kiên
- Nguyễn Trung Thuần
- Nguyễn Trường Giang
- Nguyễn Trường Huy
- Nguyễn Trường Uy
- Nguyễn Tuấn
- Nguyễn Tuấn Anh
- Nguyễn Tuấn Khoa
- Nguyễn Tùng
- Nguyễn Tùng Linh
- Nguyễn Tuyết Lan
- Nguyễn Tuyết Lộc
- Nguyễn Tư Nghiêm
- Nguyễn Tử Siêm
- Nguyễn Tường Bách
- Nguyễn Tường Thiết
- Nguyễn Tường Thụy
- Nguyễn Ước
- Nguyễn Vạn Phú
- Nguyễn Văn
- Nguyễn Văn Ba
- Nguyễn Văn Chính
- Nguyễn Văn Ðậu
- Nguyễn Văn Dũng
- Nguyễn Văn Đài
- Nguyễn Văn Gia
- Nguyễn Văn Hạnh
- Nguyễn Văn Hiệp
- Nguyễn Văn Hòa
- Nguyễn Văn Hùng
- Nguyễn Văn Huyên
- Nguyễn Văn Lợi
- Nguyễn Văn Lục
- Nguyễn Văn Miếng
- Nguyễn Văn Nghệ
- Nguyễn Văn Nho
- Nguyễn Văn Phong
- Nguyễn Văn Phú
- Nguyễn Văn Phước
- Nguyễn Văn Sâm
- Nguyễn Văn Sơn
- Nguyễn Văn Tao
- Nguyễn Văn Thiệu
- Nguyễn Văn Thọ
- Nguyễn Văn Trọng
- Nguyễn Văn Trung
- Nguyễn Văn Tuấn
- Nguyễn Văn Vĩnh
- Nguyễn Văn Xuân
- Nguyễn Vi Khải
- Nguyễn Vi Yên
- Nguyễn Viện
- Nguyễn Việt Anh
- Nguyễn Việt Chiến
- Nguyễn Viết Lãm
- Nguyễn Vĩnh Nguyên
- Nguyễn Vũ Hiệp
- Nguyễn Vũ Tiềm
- Nguyễn Vỹ
- Nguyễn Vy Khanh
- Nguyễn Xuân Diện
- Nguyễn Xuân Hằng
- Nguyễn Xuân Hoàng
- Nguyễn Xuân Hưng
- Nguyễn Xuân Khánh
- Nguyễn Xuân Khoát
- Nguyễn Xuân Nghĩa
- Nguyễn Xuân Nha
- Nguyễn Xuân Quang
- Nguyễn Xuân Thiệp
- Nguyễn Xuân Thọ
- Nguyễn Xuân Tiệp
- Nguyễn Xuân Tường Vy
- Nguyễn Xuân Xanh
- Nguyễn Ý Thuần
- Nguyên Yên
- Nguyễn-Chương Mt
- Nguyễn-hòa-Trước
- Nguyệt Chu
- Nguyệt Quỳnh
- Nguyệt Vi
- Ngự Thuyết
- Người Buôn Gió
- Ngyễn Trung Bảo
- Nh. Tay Ngàn
- Nhã
- Nhã Ca
- Nhã Duy
- Nhã Thuyên
- Nhan Do Thanh
- Nhân Hồng
- Nhật Chiêu
- Nhật Lệ
- Nhất Linh
- Nhật Tiến
- Nhật Tuấn
- Nhất Uyên
- Nhị Linh
- Nhị Ngã
- Nhóm Vì một Hà Nội xanh
- Như Huy
- Như Không
- Như Quỳnh
- Như Quỳnh de Prelle
- Như Ý
- Nhược Thủy
- Niall Ferguson
- Nick Hilden
- Nicolas Casey
- Nikulin
- Nina McPherson
- Ninh Dương
- Ninh Kiều
- Nobert Hummelt
- Nông Hồng Diệu
- NP Phan
- Obama
- Ocean Vương
- Octavio Paz
- Ogden Nash
- Oksana Zabuzhko
- Oleg Kashin
- Ondrej Slowik
- onggiaolang
- Orlando Figes
- Orwell
- Oscar Salemink
- Oscar Wilde
- Pablo Neruda
- Pablo Picasso
- Palmer
- Patrick Frater
- Patrick Lodge
- Paul Auster
- Paul Celan
- Paul Éluard
- Paul Hoover
- Paul Mendez
- Paul Mozur
- Paul Theroux
- Paul-François Paoli
- Paulus Lê Sơn
- Pavel Basinsky
- Pavlo Vyshebaba
- Paweł Kubiak
- Pawel Kuczynski
- Paweł Łepkowski
- Percy Mabandu
- Pervez Hoodbhoy
- Peter B. Zinoman
- Peter Hansen
- Peter Harvey
- Peter Kleiner
- Peter Singer
- Phạm Anh Tuấn
- Phạm Biểu Tâm
- Phạm Cao Hoàng
- Phạm Châu
- Phạm Chí Dũng
- Phạm Chi Lan
- Phạm Chu Sa
- Phạm Công Luận
- Phạm Công Thiện
- Phạm Công Út
- Phạm Duy
- Phạm Duy Nghĩa
- Phạm Đình Trọng
- Phạm Đình Vy
- Phạm Đoan Trang
- Phạm Hải Anh
- Phạm Hải Âu
- Phạm Hiền Mây
- Phạm Hoàng Quân
- Phạm Hồng Sơn
- Phạm Hùng Việt
- Phạm Huy Thông
- Phạm Khiêm Ích
- Phạm Kiều Tùng
- Phạm Kỳ Đăng
- Phạm Lệ Quyên
- Phạm Lê Vương Các
- Phạm Linh
- Phạm Lưu Vũ
- Phạm Minh Hoàng
- Phạm Minh Ngọc
- Phạm Minh Quân
- Phạm Minh Trung
- Phạm Ngọc Lư
- Phạm Ngọc Thái
- Phạm Ngọc Tiến
- Phạm Nguyên Trường
- Phạm Ngữ
- Phạm Phan Long
- Phạm Phú Cường
- Phạm Phú Hải
- Phạm Phú Minh
- Phạm Phú Phong
- Phạm Phú Thứ
- Phạm Phú Viết
- Phạm Phúc Thịnh
- Phạm Phương
- Phạm Quang Ái
- Phạm Quang Long
- Phạm Quang Trung
- Phạm Quang Tuấn
- Phạm Sỹ Sáu
- Phạm Tăng
- Phạm Thành
- Phạm Thành Hưng
- Phạm Thanh Nghiên
- Phạm Thảo Nguyên
- Phạm Thế Cường
- Phạm Thị
- Phạm Thị Anh Nga
- Phạm Thị Hoài
- Phạm Thị Kiều Ly
- Phạm Thị Ngọc
- Phạm Thị Phương
- Phạm Thiên Ân
- Phạm Thiên Thư
- Phạm Tín An Ninh
- Phạm Toàn
- Phạm Trần
- Phạm Trọng Chánh
- Phạm Trung Nghĩa
- Phạm Tuấn
- Phạm Tư Thanh Thiện
- Phạm Tường Vân
- Phạm Văn
- Phạm Văn Khoái
- Phạm Văn Quang
- Phạm Văn Song
- Phạm Văn Tình
- Phạm Văn Vũ
- Pham Viem Phuong
- Phạm Viêm Phương
- Phạm Viết Đào
- Phạm Việt Hưng
- Phạm Vũ Lửa Hạ
- Phạm Xuân Đài
- Phạm Xuân Hùng
- Phạm Xuân Nguyên
- Phạm Xuân Trường
- Phan An Sa
- Phan Ba
- Phan Bội Châu
- Phan Cẩm Thượng
- Phan Châu Thành
- Phan Cự Đệ
- Phan Đạo
- Phan Đắc Lữ
- Phan Đình Diệu
- Phan Độc Lập
- Phan Hải-Đăng
- Phan Hồng Giang
- Phan Huy Dũng
- Phan Huy Đường
- Phan Huy Lê
- Phan Huyền Thư
- Phan Kế Toại
- Phan Khôi
- Phan Lặng Yên
- Phan Mạnh Quỳnh
- Phan Nam Sinh
- Phan Ngọc
- Phan Nguyên
- Phan Nhật Nam
- Phan Nhiên Hạo
- Phan Ni Tấn
- Phan Phương Đạt
- Phan Quang
- Phan Tấn Hải
- Phan Tấn Uẩn
- Phan Thanh Bình
- Phan Thắng
- Phan Thế Hải
- Phan Thị Hà Dương
- Phan Thị Kim Phúc
- Phan Thị Trọng Tuyển
- Phan Thị Vàng Anh
- Phan Thu Vân
- Phan Thúy Hà
- Phan Trang Hy
- Phan Trí Đỉnh
- Phan Trọng Hoàng Linh
- Phan Văn Giưỡng
- Phan Văn Song
- Phan Văn Thắng
- Phan Vũ
- Phan Xine
- Phan Xuân Sinh
- Phannguyên Psg
- Phanxipăng
- Phaolô VI
- Pháp Hoan
- Pháp Vân
- Phapxa Chan
- Phát biểu nhận giải Văn Việt
- Phil Caputo
- Philip Larkin
- Philip Roth
- Phong Linh
- Phong Nguyen
- Phong Quang
- Phố Văn
- Phú Quang
- Phù Sa
- Phúc Lai GB
- Phúc Tiến
- Phunchok Stobdan
- Phùng Anh Kiệt
- Phùng Hi
- Phùng Hoài Ngọc
- Phùng Học Vinh
- Phùng Ngọc Kiên
- Phùng Nguyễn
- Phùng Quán
- Phùng Thành Chủng
- Phùng Thị Hạ Nguyên
- Phùng Thị Như Hà
- Phuong Ta
- Phương Hương
- Phương Phương
- Phương Thảo
- Phương Thuý
- Phương Uy
- Pierre Darriulat
- Pierre Lemieux
- Prashanth Parameswaran
- Qladimir Pyljow
- Quách Hạo Nhiên
- Quách Tấn
- Quách Thoại
- Quảng Diệu Trần Bảo Toàn
- Quang Dũng
- Quang Đức
- Quang Minh
- Quang Phan
- Quảng Tánh Trần Cầm
- Quậy Nguyễn
- Quế Hương
- Quốc Dũng
- Quốc Phương
- Quốc Toản
- Quyên Di
- Quyên Hoàng
- Quỳnh Iris de Prelle
- Quỳnh Vi
- Rabindranath Tagore
- Rainer Maria Rilke
- Ralph Chaplin
- Rebecca Mead
- Rebecca Solnit
- Reiner Traub
- Remo Verdickt
- Riccardo Gazzaniga
- Richard C. Paddock
- Richard Millet
- Richard Serra
- Robert Desnos
- Robert McCrump
- Roger Vu
- Roland Barthes
- Romain Rolland
- Ronald F. Inglehart
- Ruben David Gonzalez Gallego
- Russell Edson
- Ruth Ingram
- Ryszard Legutko
- Salman Rushdie
- Salvatore Babones
- Sam Dresser
- Sạn chữ
- Sandra Kerschbaumer
- Sara Teasdale
- Sarah Pulliam Bailey
- Sarah Thornton
- Sáu Nghệ
- Sergio Bitar
- Shakespeare
- Shannon Van Sant
- Sheikha A
- Sheila Fischman
- Sheila Ngoc Pham
- Sheri Berman
- Shigeeda Yutaka
- Shirin Ebadi
- Shukshin
- Simon Johnson
- Sire Apm Lukwesa
- Slavoj Žižek
- Sohaniim
- Son Kieu Mai
- Song Chi
- Song Hà
- Song Nguyễn
- Song Phạm
- Song Phan
- Song Thao
- Số đặc biệt
- Sơn Ca
- Sơn Hoàng Liên
- Sơn Kiều Mai
- Sơn Nam
- Stefano Harney
- Stephan Koester
- Stephen B. Young
- Steve Earle
- Susan Sontag
- Suzuki Katsuhiko
- Sương Nguyệt Minh
- Sương Quỳnh
- Svetlana Alexievich
- Svetlana Alexievitch
- Svetlana Alexiévitch
- Sylvia Plath
- T. Đ.
- T.Vấn
- Tạ Anh Thư
- Tạ Chí Đại Trường
- Tạ Duy Anh
- Tạ Tỵ
- Tạ Văn Tài
- Tạ Văn Thông
- Tạ Xuân Hải
- Tadeusz Rósewicz
- Tam Ích
- Tamarchenko
- Tàn Tuyết
- Tanaami Keiichi
- Taras Shevchenko
- Tarik Khaldi
- Tăng Quang
- Tâm An
- Tâm Chánh
- Tâm Don
- Tâm Thường Định
- Tâm Việt
- Tấn An
- Teolinda Gersão
- Teresa Mỹ Chúc
- Thạch Đạt Lang
- Thạch Quỳ
- Thạch Thảo
- Thái Bá Tân
- Thái Bá Vân
- Thái Bảo
- Thái Hà
- Thái Hạo
- Thái Kế Toại
- Thái Kim Lan
- Thái Ngọc San
- Thái Sinh
- Thái Thanh
- Thái Thăng Long
- Thái Tuấn
- Thái Văn
- Thái Văn Đào
- Thái Vũ
- Thạnh Đà
- Thanh Hằng - Anh Khoa
- Thành Lộc
- Thanh Nam
- Thanh Ngọc
- Thanh Phương
- Thanh Tâm Tuyền
- Thanh Thảo
- Thanh Thuỷ
- Thanh Trúc
- Thanh Tùng
- Thanh Xuân
- Thanhhà Lại
- Thảo Dân
- Thao Dinh
- Thảo luận
- Thảo Nguyên
- Thảo Trường
- Thảo Vy
- Thẩm Đống
- Thận Nhiên
- Thân Trọng Mẫn
- Thân Trọng Sơn
- Thế Dũng
- Thế Giang
- Thế Quân
- THẾ THANH
- Thế Uyên
- Thi Hoàng
- Thi Nguyên
- Thi sỹ ỦA
- Thi Vũ
- Thích Nhất Hạnh
- Thích Nữ Chân Không
- Thích Phước An
- Thierry Leclère
- Thierry Lentz
- Thiên Di
- Thiên Điểu
- Thiền Lâm
- Thiền Nguyễn
- Thiên Thai
- Thiện Tùng
- Thiện Ý
- Thiết Thạch
- Thiếu Khanh
- Thiều Mai Lâm
- Tho Nguyen
- Thomas A. Bass
- Thomas Bo Pedersen
- Thomas Mahler
- Thomas S. Mullaney
- Thông Đặng
- Thơ
- Thu Phong
- Thu Vàng
- Thuận
- Thuần Ngô
- Thuận Paris
- Thuận Thiên
- Thục Quyên
- Thụy An
- Thùy Dung
- Thụy Khuê
- Thùy Linh
- Thụy My
- Thủy Tiên
- Thư Bạn Đọc
- Thường Quán
- Thy An
- Tịch Ru
- Tiet Hung Thai
- Tiêu Dao Bảo Cự
- Tiêu Kiện Sinh
- Tiểu Tử
- Tillman Miller
- Timothy Brennan
- Timothy Garton Ash
- Timothy Snyder
- Tina Hà Giang
- Tomas Tranströmer
- Tô Đăng Khoa
- Tô Hải
- Tô Hoàng
- Tố Hữu
- Tô Lan Hương
- Tô Ngọc Vân
- Tô Thẩm Huy
- Tô Thùy Yên
- Tô Văn Trường
- Tôi Đây
- Tôn Thất Thông
- Tống Văn Công
- Trà Đóa
- Trà Nhiên
- Tracy K. Smith
- Tran Dinh Dung
- Tran Nam Dung
- Trang Châu
- Trang Hạ
- Trang Thanh
- Trang Thế Hy
- Trangđài Glassey Trầnguyễn
- Trangđài Glasssey-Trầnguyễn
- Trao đổi
- Trầm Tử Thiêng
- Trần Anh Hùng
- Trần Bá Đại Dương
- Trần Bang
- Trần Bình Nam
- Trần C. Trí
- Trần Cao Lĩnh
- Trần Cao Tường
- Trần Công Tâm
- Trần Công Tín
- Trần Dạ Từ
- Trần Dần
- Trần Doãn Nho
- Trần Dũng Thanh Huy
- Trần Duy
- Trần Duy Phiên
- Trần Duy Trung
- Trần Đăng Khoa
- Trần Đăng Tuấn
- Trần Đĩnh
- Trần Đình Bút
- Trần Đình Hoành
- Trần Đình Lương
- Trần Đình Sơn Cước
- Trần Đình Sử
- Trần Đình Triển
- Trần Đình Trợ
- Trần Độ
- Trần Đồng Minh
- Trần Đức Anh Sơn
- Trần Đức Thảo
- Trần Đức Tiến
- Trần Đức Tín
- Trần Đức Toản
- Trần Gia Huấn
- Trần Gia Ninh
- Trần Hà Linh
- Trần Hạ Tháp
- Trần Hạ Vi
- Trần Hải
- Trần Hạnh
- Trần Hậu
- Trần Hoài Anh
- Trần Hoài Thư
- Trần Hoàng Phố
- Trần Hoàng Trúc
- Trần Hoàng Vy
- Trần Hùng
- Trần Huy Bích
- Trần Huy Minh Phương
- Trần Huy Quang
- Trần Huỳnh Duy Thức
- Trần Hữu Dũng
- Trần Hữu Khánh
- Trần Hữu Quang
- Trần Hữu Tá
- Trần Hữu Thục
- Trần Khánh Triệu
- Trần Kiêm Đoàn
- Trần Kiêm Trinh Tiên
- Trần Kim Trắc
- Trần Kỳ Trung
- Trần Lam
- Trần Lê Sơn Ý
- Trần Lương
- Trần Lý Trí Tân
- Trần Mạnh Hảo
- Trần Mạnh Tuấn
- Trần Minh Phi
- Trần Minh Quốc
- Trần Mộng Tú
- Trần Nam Bình
- Trần Ngân Hà
- Trần Nghi Hoàng
- Trần Ngọc Cư
- Trần Ngọc Hiếu
- Trần Ngọc Tuấn
- Trần Ngọc Vương
- Trần Nguyên Đán
- Trần Nhã Thụy
- Trần Nhương
- Trần Phong Giao
- Trần Phong Vũ
- Trần Quang Đức
- Trần Quang Lộc
- Trần Quốc Nam
- Trần Quốc Thuận
- Trần Quốc Toàn
- Trần Quốc Trọng
- Trần Quốc Vượng
- Trần Quyết Thắng
- Trân Sa
- Trần Song Hào
- Trần Thành
- Trần Thanh Ái
- Trần Thanh Cảnh
- Trần Thanh Huy
- Trần Thanh Vân
- Trần Thắng
- Trần Thế Vĩnh
- Trần Thị Băng Thanh
- Trần Thị Diệu Tâm
- Trần Thị Lai Hồng
- Trần Thị Lam
- Trần Thị NgH.
- Trần Thị Nguyệt Mai
- Trần Thị Phương Phương
- Trần Thị Thanh Thoả
- Trần Thị Trường
- Trần Thiện Đạo
- Trần Thùy Mai
- Trần Tiến
- Trần Tiễn Cao Đăng
- Trần Tiến Dũng
- Trần Tiễn Khanh
- Trần Tố Nga
- Trần Trọng Dương
- Trần Trọng Thức
- Trần Trọng Vũ
- Trần Trung Chính
- Trần Trung Đạo
- Trần Tuấn
- Trần Từ Mai
- Trần Vàng Sao
- Trần Văn Chánh
- Trần Văn Đỉnh
- Trần Văn Khê
- Trần Văn Minh
- Trần Văn Nam
- Trần Văn Thọ
- Trần Văn Thủy
- Trần Văn Tý
- Trần Vấn Lệ
- Trần Việt Hà
- Trần Viết Ngạc
- Trần Vinh Dự
- Trần Vũ
- Trần Vũ Hải
- Trần Vương Thuấn
- Trần Vương Thuận
- Trần Wũ Khang
- Trần Xuân Hoài
- Trần Xuân Linh
- Trần Xuân Lĩnh
- Trần Xuân Thảo
- Trần Yên Hòa
- Trần Yên Nguyên
- Trên
- Trên Facebook
- Trên Facebook/Minds
- Trên kệ sách
- Trên trang diaCRITICS
- Trí Hiệu Dân
- Triều Anh
- Triều Hoa Đại
- Triêu Nhan
- Triều Sơn
- Triệu Tử Dương
- Trịnh Anh Tuấn
- Trịnh Bá Phương
- Trịnh Bách
- Trịnh Cao Hòa Thanh
- Trịnh Chu
- Trịnh Công Sơn
- Trịnh Cung
- Trịnh Duy Kỳ
- Trịnh Hữu Long
- Trịnh Kim Tiến
- Trịnh Lữ
- Trịnh Minh Tuấn
- Trịnh Sơn
- Trịnh Thanh Thủy
- Trịnh Thu Tuyết
- Trịnh Vĩnh Phúc
- Trịnh Xuân Thuận
- Trịnh Xuân Thủy
- Trịnh Y Thư
- Trọng Anh
- Trọng Phú
- Trọng Thành
- Tru Sa
- Trúc Giang
- Trúc Thông
- Trúc Ty
- Trump
- Trung Bảo
- Trung Dũng Kqd
- Trùng Dương
- Trung Trung Đỉnh
- Trư Sa
- Trường An
- Trương Anh Ngọc
- Trương Anh Thụy
- Trương Chính
- Trương Duy Nhất
- Trương Đăng Dung
- Trương Điện Thắng
- Trương Đình Phượng
- Trương Hồng Quang
- Trương Huy San
- Trường Minh
- Trương Ngọc Chương
- Trương Nguyên
- Trương Nguyện Thành
- Trương Nhân Tuấn
- Trương Phượng
- Trương Quang
- Trương Quang Đệ
- Trương Quang Nhuệ
- Trương Quang Vĩnh
- Trương Thị Ngọc Hân
- Trương Thiên Phàm
- Trương Thu Hiền
- Trương Tố Hoa
- Trương Trọng Nghĩa
- Trương Tửu
- Trương Văn Dân
- Trương Văn Vĩnh
- Trương Vũ
- Trương Xuân Thiên
- Tú Mỡ
- Tù Quốc Hoài
- Tù Sâm
- Tú Trung Hồ
- Tuấn Duy
- Tuấn Khanh
- Tuân Nguyễn
- Tuấn Thảo
- Tuệ Anh
- Tuệ Đăng
- Tuệ Nguyên
- Tuệ Nhân
- Tuệ Nhật
- Tuệ Sĩ
- Tuệ Sỹ
- Tùng Dương Cola
- Tung Nguyen
- Turner
- Túy Hồng
- Tuyết Nghi
- Tư
- Từ Dung
- Tư liệu
- Tử Linh
- Từ Mai Trần Huy Bích
- Từ Quốc Hoài
- Từ Sâm
- Từ Thức
- Tưởng
- Tương Lai
- Umberto Eco
- Uông Tăng Kỳ
- Uông Triều
- Uyển Ca
- Uyên Nguyễn
- Uyên Thao
- Uyên Vũ
- V. Erofiev
- Vàng A Giang
- Varlam Shalamov
- Vasco Gargalo
- Vasily Makarovich
- Văn
- Văn Biển
- Văn Cao
- Văn Chinh
- Văn Công Hùng
- Văn Giá
- Văn học
- Văn học Miền Nam 54-75
- Văn Như Cương
- Văn Quang
- Văn Tâm
- Văn Việt
- Vấn đề hôm nay
- Vận Động Ứng Cử Đại Biểu Quốc Hội 2016
- Vân Hạ
- Vân Phi
- Velcrow Ripper
- Veronica Melkozerova
- Vi Lãng
- Vi Trần
- Vi Yên
- Viet Thanh Nguyen
- Viên Linh
- Việt Bách
- Việt Bình
- Việt Dzũng
- Việt Khang
- Việt Lang
- Việt Phương
- Viktor Maslov
- Vinh Anh
- Vĩnh Hảo
- Vĩnh Quyền
- Virginia Heffernan
- Virginia Woolf
- Vladimir Nabokov
- Võ An Đôn
- Võ Anh Minh
- Võ Anh Thơ
- Võ Bá Cường
- Võ Đắc Danh
- Võ Định Hình
- Võ Đức Phúc
- Võ Hồng
- Võ Huy Tâm
- Võ Hương Quỳnh
- Võ Kỳ Điền
- Võ Ngàn Sông
- Võ Phiến
- Võ Thị Hảo
- Võ Thị Thu Hằng
- Võ Tiến Cường
- Võ Tòng Xuân
- Võ Trí Hảo
- Võ Văn Quản
- Võ Văn Tạo
- Võ Văn Thôn
- Võ Xuân Quế
- Võ Xuân Sơn
- Volker Weidermann
- Volodymyr Vynnychenko
- Volodymyr Zelenskyy
- Vũ Bằng
- Vũ Biện Điền
- Vũ Cao Đàm
- Vũ Cát Tường
- Vũ Đình Hòe
- Vũ Đình Huỳnh
- Vũ Đình Liên
- Vũ Đình Phòng
- Vũ Đức Khanh
- Vũ Đức Phúc
- Vũ Đức Sao Biển
- Vu Gia
- Vũ Hà Văn
- Vũ Hạnh
- Vũ Hoàng Chương
- Vũ Hoàng Thư
- Vũ Hồng Ánh
- Vũ Huy Ngọc
- Vũ Huy Quang
- Vũ Khắc Hoè
- Vũ Khắc Khoan
- Vũ Kim Hạnh
- Vũ Kim Thu
- Vũ Lâm
- Vũ Lập Nhật
- Vũ My Lan
- Vũ Ngọc Giao
- Vũ Ngọc Hoàng
- Vũ Ngọc Tâm
- Vũ Ngọc Tiến
- Vũ Nho
- Vũ Oanh
- Vũ Quang Việt
- Vũ Quí Hạo Nhiên
- Vũ Quốc Ngữ
- Vũ Quỳnh Hương
- Vũ Quỳnh Nh.
- Vũ Thành Sơn
- Vũ Thanh Tâm
- Vũ Thanh Tùng
- Vũ Thành Tự Anh
- Vũ Thế Khôi
- Vũ Thị Hải
- Vũ Thị Nhuận
- Vũ Thị Phương Anh
- Vũ Thị Phương Lan
- Vũ Thị Thanh
- Vũ Thị Thanh Mai
- Vũ Thư Hiên
- Vũ Tiến Lập
- Vũ Trọng Khải
- Vũ Tuấn Hoàng
- Vũ Từ Trang
- Vũ Tường
- Vũ Viết Tuân
- Vũ Xuân Tửu
- Vương Bích Ngọc
- Vương Đan
- Vương Huy
- Vương Ngọc Minh
- Vương Tiểu Nhị
- Vương Trí Nhàn
- Vương Trọng
- Vương Trùng Dương
- Vương Trung Hiếu
- Vy Thảo
- W. H. Auden
- Wa Praong
- Walt Whitman
- Walter Isaacson
- Wayne Karlin
- Wells
- Wendy Barker
- Wilhelm Schmid
- Will Nguyen
- William Carlos Williams
- William Nee
- William Stafford
- William Stanley Merwin
- Winston Phan Đào Nguyên
- Wislawa Szymborska
- Wolf Biermann
- Wolfgang Borchert
- Wynn Gadkar Wilcox
- Xie Tao
- Xuân Ba
- Xuân Diệu
- Xuân Dương
- Xuân Đài
- Xuân Minh
- Xuân Phượng
- Xuân Sách
- Xuân Thọ
- Xuân Vũ
- Xương Văn
- Y Chan
- Ý Nhi
- Y Uyên
- Yanis Varoufakis
- Yevgeny Yevtushenko
- Yên Ba
- Yên Khắc Chính
- Yến Năng
- Yên San
- Yên San Thụy Miên
- Yiyun Li
- Yoko Ogawa
- Yōko Ogawa
- Yoko Tawada
- Young Sang Lee
- Yuliya Ilchuk
- Yuno Bigboi
- Yves Sintomer
- Yvette Tan
- Zac Herman
Saxophone giữa chiều không (kỳ 6)
Tiểu thuyết của Phong Linh
6.
Những ngày sau giáng sinh dài lê thê với những cơn đau đầu đẩy nhau đêm qua đêm. Những đợt gió lạnh buốt trong đêm cùng với việc phải nhớ lại những mảng kí ức đau buồn đã khiến Thụy Anh chìm nghỉm yếu đuối và mỏi mệt. Cô lên cơn sốt. Bố cô có những đêm phải thức trắng để trông cho cô ngủ miên man trong sơn sốt nhưng Thụy Anh không cho ông lại gần. Cô tự giam mình trong phòng mặc kệ cho mọi thứ ngày càng trở nên mơ hồ và mịt mù. Nhưng có khi cô lại cảm thấy trong người mình vô cùng tỉnh táo và sáng tỏ. Cô cảm thấy rõ những hình ảnh đang cố đeo bám, khiến cô sợ hãi, nhưng cô vẫn đủ tỉnh táo để chạy trốn nó.
Thụy Anh chịu đựng tất cả những điều đó một mình như tất cả những ngày trước đây. Nỗi nhớ lại vùng dậy ám ảnh cô đến đau nhói. Những ngày sau khi Phương Hoài mất cô đã chuếnh choáng đến thế nào, để rồi đã bị ngã quỵ trong giờ thí nghiệm, khiến cho cả lớp nháo nhào ra sao. Lúc đó cũng như bây giờ, cô cứ nghĩ mình sẽ chết, và cô chờ đợi thần chết đến đưa mình đi, nhưng cô không chết. Không thể nào chết. Bởi vậy mà cô cứ nối tiếp những ngày tháng về sau của mình như thế, như một chuỗi mỏi mệt mơ hồ. Cô không báo cho ai biết mình ốm nhưng có một buổi chiều khi cô đang còn ngủ chập chờn thì Quân đến. Anh mang theo một bác sĩ với đủ các dụng cụ.
- Nếu em muốn chết thì cứ chết nhưng anh không cho phép em từ bỏ cuộc sống này.
- ……
- Đừng nói gì, và cũng đừng có cãi lời anh nữa.
Nói rồi Quân quay sang nói với anh chàng bác sĩ trông chắc cũng còn trạc tuổi với anh: - Cậu truyền cho cô ấy ít nước và thuốc bổ nhá. Nhân tiện khám xem cô ấy thế nào hộ mình.
- Yên tâm.
- Em không muốn làm gì cả. Em cũng không muốn chết nhưng em thật sự muốn yên tĩnh. Hai người có thể ra ngoài được không?
- Em không có quyền gì ở đây hết, cô bé ngốc ạ. Hãy thật ngoan nào. Chỉ cần khám và cho em uống thuốc xong anh sẽ ra ngoài luôn. Em không phải nhìn thấy anh nữa đâu.
Nghe Quân nói vậy, cảm giác có lỗi với Quân lại trở về dồn dập trong cô. Cô đã bỏ mặc anh một mình với những câu hỏi không thể trả lời nổi. Cô thậm chí còn chưa đến gặp anh để xin lỗi hay để nói rõ bất kể chuyện gì cho sự chạy trốn vào ngày lễ giáng sinh. Quân có quyền quên cô, hận cô và từ bỏ cô nhưng Quân không làm thế. Tại sao anh cứ nhẹ nhàng như vậy. Những gì anh đã và đang làm cho cô đều khiến Thụy Anh cảm động nhưng cô biết mình vẫn chưa bao giờ có thể yêu anh đến thật thà tâm hồn mình.
Dù cố mở đôi mắt đang trĩu xuống của mình cô vẫn biết mình đang miên man ngủ và cô biết Quân vẫn ở đây, bên cạnh cô, vẫn nhìn cô ngủ như bao nhiêu lần như thế. Cô biết chính bố đã gọi anh đến, vì ông nghĩ bây giờ có lẽ chỉ còn Quân là người có thể khiến cô nghe lời và chăm sóc cho cô được. “Rồi sẽ tỉnh lại thôi. Đây là lần đầu tiên mình thấy anh nói đúng những suy nghĩ của mình nhất. Mình không có quyền từ bỏ cuộc sống này. Nếu muốn, mình phải tìm gặp mẹ để trả nó lại cho mẹ. Nhưng làm sao đây, làm sao có thể tìm được mẹ. Mười lăm năm rồi, mình đã chờ đợi nhưng có lẽ người mẹ yêu dấu ấy đã quên mất mình rồi nếu không chính bà đã đi tìm mình. Mình vẫn còn ở lại đây, vẫn còn ở ngôi nhà số 5 cũ kĩ này. Con đường và những hàng cây vẫn thế. Cây cột điện ngày mẹ đi còn trẻ lắm, bóng điện còn mới tinh tươm và sáng trưng. Vậy mà mười lăm năm rồi, nó già đi, già theo những bụi bặm của thời gian kìa. Có lẽ nó cũng vẫn sẽ cồn âm thầm sáng trong đêm nữa cho tới khi nào mình chết, vì nó biết mình cần nó, nếu không mình sẽ trượt dài trong những lạc lối. Mọi thứ vẫn thế, chỉ có mẹ đi mãi không về. Mình có đủ can đảm để đi tìm hay để chờ đợi mẹ nữa hay không?”
Thụy Anh cảm giác được. Phải rồi, Quân đang giữ cô lại. Bây giờ chính anh là người đang ở bên cạnh cô, chính anh là người đang níu tay cô nhưng cô sợ hãi quá. Cô không còn biết mình sẽ trụ lại được bao lâu nữa. Cảm giác ngạt thở ập đến hệt như những khi cô chạy xe ngược gió trên cầu Long Biên. Những khi ấy cô biết mình đang đi rất gần với một miền chết chóc.
- Em tỉnh rồi à? Để anh lấy cháo cho em ăn. Dì Hạnh nấu cháo từ lúc sáng cho em đấy.
- Em không muốn ăn. Em không sao. Mà anh không đi làm sao? Anh ở đây với em từ đêm qua à?
- Ừ, em ốm thế làm sao mà anh đi làm được. Đã vậy lại còn bưởng bỉnh không chịu đi bênh viện nữa.
- Em xin lỗi. - Thụy Anh nói rồi mỉm cười giàn hòa.
- Anh gọi Hải Hoa rồi đấy, lát nữa đi học về con bé sẽ qua đây trông em luôn.
- Em nhớ Hoàn Kiếm quá.
- Khỏi ốm anh sẽ đưa em đi. Ngoan nhé cô bé của anh.
- Anh…. Anh không giận em sao?
- Giận vì điều gì đây em? – vì đã quá lâu không thấy em đâu hay vì đêm Giáng sinh em không chịu đi chơi với anh mà lại trốn ở một nơi nào đó để đến nỗi bị ốm như thế này. Anh đã yêu em bao nhiêu lâu nay rồi. Nói thật, anh cũng thấy giận, thấy buồn nhưng anh không thể làm gì được. Anh chỉ có thể ở bên cạnh em những khi như thế này, để biết em vẫn sẽ khỏe. Anh chỉ cần như thế thôi.
- Anh! Em xin lỗi. Em….
- Thôi nào, em không cần phải nói gì đâu. Mọi chuyện sẽ ổn thôi mà. Khi nào em khỏe lại mình hãy nói chuyện tiếp nhé. Hải Hoa chắc sắp đến rồi. Anh đến công ty bây giờ đây, có gì chiều tối anh đến nhé.
- Vâng….
Sự bao dung của anh giành cho em là có thật hay chỉ bởi anh đã buông trôi tình yêu của tụi mình khi mà giới hạn đã đi quá xa. Em xấu xa và ích kỉ lắm anh có biết không? Em đã chỉ muốn lợi dụng anh để sống yên ổn với cuộc sống này. Em cứ nghĩ rằng anh chính là tờ giấy chứng minh thư tốt nhất để em bước đi mà không bao giờ sợ mình trôi tuột đi khỏi thực tại đang diễn ra này nữa, để em có thể an bằng với cuộc sống vốn có này. Vậy mà chính em lại đang dần dần từ bỏ anh, để rồi tự kéo mình vào một mê cung nào khác mà chính em cũng không biết đầu cuối nó ở nơi nào. Nếu em và anh buông tay nhau, em biết em sẽ cảm thấy thanh thản vì em không còn phải làm những điều không thể thuộc về mình được nữa. Nhưng em không đủ can đảm để làm việc đó. Em không đủ sức để đối diện với chính tận cùng tâm hồn trần trụi xù xì và tệ hại của mình nữa rồi.
- Nếu chị mà tự làm mình ốm thế này nữa em sẽ giận chị đấy.
Chưa mở cửa phòng vào mà Hải Hoa đã oang oang nói từ ngoài khiến Thụy Anh như bị gọi bật ngược lại.
- Xem ai đến thăm chị này.
- Phong?
- Em với Phong còn mua cho chị một bó cúc tím rất đẹp. Để em đi xuống nhà lấy nước cắm hoa nhé. Phong ngồi đây chơi với chị đã nhé.
Hải Hoa vừa nói liên mồm vừa chỉ chỗ cho Phong ngồi xuống cạnh chỗ Thụy Anh đang nằm trong khi cả Thụy Anh và Phong đều im lặng như đang cố nắm bắt từng hơi thở của nhau mà chỉ có hai người mới cảm nhận được.
- Từ hôm đó chị đã ốm mà không báo cho tôi biết. – Phong ngồi xuống bên cạnh Thụy Anh và nói.
- Tôi không muốn gặp ai cả. Ngay cả việc gặp cậu cũng chỉ làm cho tôi mệt mỏi thêm chứ chẳng để làm gì cả.
- ………..
- Không cần phải nhìn tôi như vậy. Tất cả những gì đã xảy ra khiến tôi quá sợ hãi và mệt mỏi. Đầu tôi đau buốt cậu có biết không? Chính cậu là người đã buộc tôi phải nhớ lại quá nhiều những điều mà tôi đã muốn quên hết trong cuộc đời mình.
Thái độ xa lạ trách móc của Thụy Anh khiến Phong cảm thấy chán nản, hoang mang và thực sự lo lắng.
- Chỉ vì đã đến lúc Thụy Anh không thể lẩn trốn mọi việc được nữa. – Anh nói chậm chạp và rõ ràng những điều đó, như muốn buộc cô phải nhìn vào chính tâm hồn mình.
Câu chuyện đứt gãy dở chừng khi Hải Hoa mang bình hoa bước vào:
- Này, cậu làm gì mà khiến chị tớ mặt mũi tái xanh hết lại thế này?
- Tớ về trước đây, Hoa ở lại với Thụy Anh nhé. Chiều tớ còn phải sang Phố đi làm. – Nói xong câu nói có vẻ giận dỗi ấy, Phong bước ngay ra khỏi cửa mà không hề để ý đến thái đội của hai người con gái đang bên cạnh mình.
- Ơ hay, lúc nãy thì đòi đi cùng cho bằng được rồi bây giờ lại kêu có việc đòi về. – Hải Hoa nhìn Thụy Anh và Phong rồi hỏi: - Hai người có chuyện gì giấu em à?
- Không. Tôi về trước đây.
Phong vừa bước ra khỏi phòng Thụy Anh nhắm mắt lại và cảm giác như những giọt nước mặn chát đang chực chào ra khỏi cổ họng nhưng cô cũng không biết mình phải làm gì nữa. Cô không dám phá vỡ cái bình ổn đang diễn ra trong cuộc sống của mình một lần nữa. Những khoảnh khắc bên Phong là những khi mà cô được sống thật thà nhất với tâm hồn mình, nhưng nó khiến cô sợ hãi vì khi ấy cô phải đối diện với quá nhiều điều của quá khứ. Cô không đủ sức để chống lại những đợt sóng dữ dội dâng lên trong lòng mình nữa rồi. Quá nhiều điều xảy ra trong suốt mười lăm năm qua đã khiến cô phải vật vã đế giàn xếp với mọi thứ. Và cho đến tận khi gặp Quân mới là lúc cô có thể cười nói và ổn định lại được. Nhưng Thụy Anh thừa hiểu rằng đó là khi cô chấp nhận thua cuộc, chấp nhận không giằng co tranh đấu bất kì điều gì với phần bên kia độc ác của tâm hồn nữa. Cô giơ cao tay đầu hàng, để rồi từng đêm cô giả vờ ngủ ngon trong vòng tay trơ trụi của cuộc đời cùng với những giọt nước mắt khổ sở đơn độc và nụ cười mặn chát nghiệt ngã của những kí ức đã qua đi. Ngay bây giờ khi cô biết chính Phong là người đã kéo mình đi đến tận cùng của những sự thật, cô đã hạnh phúc vì lần đầu tiên cô đủ can đảm đế lắng nghe tâm hồn mình nhưng rồi cô biết nếu cô không dừng lại, cô sẽ không thể quay trở lại được nữa. Cô sẽ buộc phải phá tung cuộc sống mà cô đã cố gắng sắp xếp trong suốt bao nhiều năm qua.
- Hình như Phong có tình cảm đặc biệt với chị?
- Chẳng có chuyện gì cả.
- Có thể chị sẽ giấu em như cái cách mà chị luôn làm với tất cả mọi người. Nhưng em không còn là trẻ con nữa. Chị! Em đã bắt đầu hiểu những chuyện đang diễn ra xung quanh chị và em rồi.
- Chị không có gì cả.
- Chị có cả một đống những ngột ngạt và đau đớn. Em cảm thấy điều đó. Ngay hôm đầu tiên khi Phong đi đón chị, rồi hai người không đến buổi tụ tập của em. Em đã biết. Không, nói đúng hơn là em đã lờ mờ nhận ra điều gì đó. Chị có thể giấu em. Nhưng chị không thể nào trốn tránh mãi được, chị biết điều đó hơn ai hết mà. – Hải Hoa ngừng lại một lúc rồi nói tiếp - Và nếu em không nhầm, em biết bây giờ chị đang muốn gì.
- ………. Thôi, chị không muốn gì cả.
- Có mà, em biết. Em biết chị đang muốn gì.
Thụy Anh sợ hãi, Hải Hoa cười, nói tiếp:
- Truyền nước xong em chở chị đi lên Đinh, café và thuốc lá nhé.
Thụy Anh nở một nụ cười mệt nhọc nhìn Hải Hoa bằng ánh mắt rất lạ. Cũng bởi không hiểu tại sao con bé lại có thế đoán đúng được những gì mà cô đang muốn đến như vậy. Hay tại vỏ bọc mà cô đã tạo ra đang mỏng dần.
- Ừm, chị cũng cảm thấy thèm khí trời. Nằm nhà gần chục ngày rồi.
- Chắc bác phải biết ơn em lắm vì đã khiến cho chị cười rồi này.
Café Đinh 5 giờ chiều, đông nghẹt người. Khói thuốc quẩn quanh mù mịt sau những câu chuyện không đầu không cuối. Mặc kệ cho cuộc chiến giao thông ngoài phố vẫn diễn ra sối nổi, ồn ào và quyết liệt. Những người đã ngồi trong quán café này vẫn say sưa với những bản rock day dứt, ầm ĩ những xót xa và gào thét mê đắm. Thụy Anh để mặc cho Hải Hoa luyên thuyên với mấy cô bạn quen trên quán, tự tìm cho mình một chỗ chật chội. Cô yên ổn khi ở đây. Cuối năm rồi, dạo này quán không còn cắm nhiều hoa cúc nữa nhưng quanh quẩn đâu đây cô vẫn luôn cảm giác được chút gần gụi thân thiết. Bỏ mặc đằng sau quá nhiều những suy nghĩ đời thường để đắm chìm trong khói thuốc và ly đen đá đắng ngắt nhưng chính là khi cảm nhận những giọt café đắng chát chảy trong cổ họng mình là khi biết mình vẫn còn cảm giác với những điều xung quanh. Quán café vẫn ngổn ngang đủ các loại người, ngổn ngang cảm giác và cả những tâm sự. Mặc kệ đống lộn xộn ấy, chẳng có ai chủ tâm đến ai cả. Kẻ cười, kẻ nói, kể ngồi lặng thinh, thuốc lá, café và vô số những thứ vị pha tạp nhưng ẩn sâu bên trong đó vẫn là sự bình tâm đến thân thuộc. Có lẽ bởi vậy mà quán vẫn đông, vẫn luôn đông những gương mặt đã quá thân thuộc nhau.
Khói thuốc khiến Thụy Anh cảm thấy ngột ngạt. Cô cứ nghĩ chỉ cần mình ở đây mình sẽ cảm giác dễ thở hơn nhưng cô không thể phủ nhận một thực tế rằng sức khỏe của cô đã bị suy nhược rất nhiều sau những cơn ác mộng chập chờn cùng những cơn sốt dai dẳng suốt gần tháng qua. Sự mệt mỏi còn theo cô trong suốt những ngày về sau nhưng chính sự mệt mỏi ấy lại giúp cô xóa trắng tất cả những gì đã và đang diễn ra trong tâm hồn mình. Cô không còn nghĩ đến bất kể điều gì nữa. Hoặc nói đúng hơn là cô không thể nghĩ được nữa. Bỗng chốc đầu óc cô như một tờ giấy đang lộn xộn chi chít toàn chữ là chữ đã được một cục tấy nào đó ra sức tấy cho trắng đi. Nhưng chính vì vậy mà tờ giấy trở nên nhàu nát và hoàn toàn không còn cảm giác được sự sống của mình nữa. Thụy Anh đã hoàn toàn trở nên trống rỗng hệt như một cái bóng đi đi lại lại xung quanh cuộc sống này mà hoàn toàn không thể biết mình đang đi. Những ngày đó Thụy Anh yên ổn ở bên Quân mà không có bất kì một dấu vết nào của sự chống đối hay bứt phá. Cứ như chỉ trong một giây phút nào đó Thụy Anh đã hoàn toàn quên rằng có một người đã bước rất sâu vào tận cùng trái tim cô.
Khoảng thời gian trước tết, Phong đã khao khát được nhìn thấy Thụy Anh dù chỉ để biết rằng cô vẫn còn đang tồn tại trong cùng một thành phố với anh, nhưng đôi ba lần gặp Quân và Thụy Anh ở “Phố”, Phong cảm thấy tim mình đau buốt khi cô cười nói hồn nhiên như không có một ý niệm nào về sự tồn tại của anh trong cô. Nhìn Thụy Anh cười hạnh phúc bên Quân, Phong đã thầm ước rằng giá như đây chính là nụ cười thực tâm trong sáng của cô gái này. Nếu thật sự là như vậy có lẽ anh sẽ không còn phải day dứt về cô nữa. Phong biết Quân lờ mờ nhận ra được điều gì đó nhưng anh mặc kệ. Anh không thể không nhìn Thuỵ Anh mỗi khi cô xuất hiện. Đôi khi anh cảm nhận tâm hồn cô cũng đang nhìn về phía mình, nhưng khi trở về với căn phòng riêng cùng nỗi cô đơn của mình, còn lại tất cả thực tại chỉ là cô và anh vẫn xa lạ. Có thể mãi mãi chỉ là xa lạ. “Biết đâu sau những gì đã xảy ra cô ấy vẫn chỉ coi mình là một cậu nhóc như biết bao nhiêu người cô ấy đã gặp trong cuộc đời này. Một cô gái đã mất sạch niềm tin và sự ham sống ngay từ tuổi thơ của mình thì còn có thể tin ai vào cái thời điểm này nữa. Biết đâu mình đã quá ảo tưởng vào nhiều điều, mình cứ nghĩ rằng mình có thể thay đổi được điều gì đó trong cuộc sống của cô ấy nhưng mình càng cố gắng lại càng cảm thấy bất lực. Cô ấy chỉ có thể bày tỏ với mình như nhìn vào một cuốn sách rồi đọc lại như để thu âm trong trạng thái vô định nào đó mà rất có thể ngay sau khi đọc xong cô ấy sẽ không còn nhớ lại bất kì điều gì nữa. Thụy Anh chỉ như một cái vỏ bọc đẹp đẽ cho một tâm hồn đang chết dần chết mòn trong con người cô ấy. Thụy Anh nói để mặc kệ cho mình tự nghe, tự sắp xếp và rồi tự cảm nhận. Cô không và dường như chưa bao giờ để tâm đến những điều mà mình nghĩ. Chưa bao giờ cô ấy muốn biết về cuộc sống của mình với những điều đã từng đi qua trong đời mình và còn quá nhiều điều đang diễn ra. Đã có khi mình và cô ấy giống nhau. Phải, giống nhau đến từng centimetre trong tận cùng tâm hồn nhưng cuối cùng của mọi thứ, mình và cô ấy đã chọn hai con đường hoàn toàn khác nhau. Thụy Anh bằng phẳng với tất cả mọi thứ. Và không còn điều gì có thể lay động nổi người con gái ấy nữa. Còn mình, mình không thể ngừng sống. Cũng như cái cách mà mình đã tập để đối diện với mọi điều trong cuộc sống này. Cho đến tận giờ phút này, mình không có quyền quay đầu lại hay dừng lại. Mọi thứ vẫn đang tiếp tục trôi đi và mình đã qua hẳn cái thời tuổi trẻ nông nổi để có thể sống thật nhất với những điều đang diễn ra”.
7.
Phong trở về Hải Phòng bỏ lại Thụy Anh và Hà Nội mà anh đã sống và yêu đến tha thiết. Những lúc được trở về nơi gió biển này anh vẫn còn biết rằng mình còn một nơi chốn nào đó để mà vùi mình sau những nhọc nhằn, giông bão. Sau rất nhiều những sợ hãi nơi mảnh đất biển trời mênh mông này, anh đã có đủ can đảm để trở về. Trở về để tự mình đối diện với nỗi đau của chính lòng mình.
Anh bước một mình câm lặng trong mênh mông bóng tối bao trùm ấy mà không biết mình đang đi đâu, về đâu. Điều anh cảm nhận rõ nhất là một cái hố đen chuyển động và ngày càng ăn rộng ra trong tâm hồn, nhấn chìm anh vào thế giới của thần chết – đen đặc, mưa, gió, bụi, ẩm ướt,… Anh cảm thấy chân mình đang chạm lên những vạt cỏ đang ngày càng ướt đẫm bởi sương đêm xuống. Nhoi nhói đau vì những vết cứa của cỏ hay chỉ bởi cảm giác đã quá lâu không lang thang nên thấy thân mình rời rạc và xa lạ. Những bông cỏ gai mọc đầy khu nghĩa trang, bao quanh những ngôi mộ, ngả mình bọc kín những tấm bia. Một mùi ám khí âm u bao quanh nơi này, không khí đặc quánh. Anh muốn dừng lại, muốn định hướng những bước chân của mình nhưng dường như càng đi càng chìm vào màn sương dày đặc của một thế giới nào khác, có thể đó là thế giới của những người đã chết. Nhưng tại sao anh lại cảm nhận rõ cái thế giới hư ảo đấy tồn tại thực tại ngay chính trong tâm hồn mình, ngay chính nơi anh đang đứng. Trong ánh đèn le lói tỏa ra từ chiếc điện thoại mù mịt, chập choạng anh vẫn còn đủ tỉnh táo để nhìn thấy những hàng chữ ghi nắn nót trên đó. “Hoàng Minh, thọ dương 1 ngày tuổi………”, “một ngày, chưa kịp khóc tiếng khóc chào đời đã vội tắt lịm trở về với cõi cát bụi. Chưa kịp nhận ra đâu là hơi ấm của người đã mang mình chín tháng trời, đã vội trở về nơi đất lạnh, nhỏ bé, phôi pha”. Anh khóc thương cho sinh linh bé nhỏ ấy, vùi mình vào nấm mộ xanh, vùi thân người lạnh buốt vào trong cỏ, cảm nhận cái lạnh buốt của những ngày mùa đông cuối cùng. Gió vùng vẫy thoát khỏi triền miên sương khói để đưa linh hồn anh trở về với những ánh đèn sáng bên ngoài kia. Nơi ấy là cuộc đời thực tại, là cười, khóc, là bon chen, là hận thù, là yêu thương…….. và Thụy Anh. Trong những giây phút lạc lối giữa bóng đêm mịt mù, với làn mưa bụi giăng đầy trời, anh nghĩ về cô, nghĩ về ánh mắt thăm thẳm ấy. Anh biết cô hiểu anh, cũng như anh hoàn toàn nhìn rõ tâm hồn cô, nhưng giữa họ là gì? Cô sợ hãi, sợ ở bên cạnh anh, cũng như anh nhiều lần run rẩy khi ở bên cạnh cô. Đêm! Và anh đang nhìn tận vào sâu thẳm tâm hồn mình. Bởi anh và cô quá giống nhau, để anh có thể nhìn thấy cô ngay từ lần gặp đầu tiên, và không thể nào rời xa cô. Anh chỉ muốn được nắm chặt tay cô đưa cô đi qua những hố đen, những cơn ác mộng của cuộc đời này. Nhưng rồi không biết bao nhiêu lần, hai người đã làm đau nhau, đẩy anh vào trong cơn mộng mị của riêng mình. Anh mỏi mệt, vô định. Không hiểu điều gì đã dẫn lối anh tới đây ngồi bên cạnh những ngôi mộ, âm thầm ràng buộc mình vào linh hồn của những người đã chết để rồi nghêu ngao “Cát bụi”. Tiếng hát như tiếng khóc than ngột ngạt của một người đã rất gần với cái chết, ám vào những làn gió cô độc một chút hơi của người sống – lạnh buốt. Phong gục đầu trên một tấm bia mộ, thản nhiên, nước mắt bắt đầu chảy như đã từ lâu lắm dồn nén. Những giọt nước mắt rơi lặng lẽ trên tấm ảnh của một người con gái rất trẻ với hai bím tóc và nụ cười của tuổi mười chín hồn nhiên. Nụ cười vẹn nguyên, tươi vui mà cho đến hôm nay anh chưa bao giờ cảm nhận được từ một người con gái nào. Đã gần chín năm qua đi rồi, Phong vĩnh viễn không bao giờ có thể nũng nịu với chị nữa. Linh đã mất vì vụ tai nạn trong khi cả gia đình đi nghỉ mát ở Đồ Sơn. Cũng từ đó Phong không thể chơi guitar nữa, vì đôi tay đã bị tổn thương, còn Linh ra đi mãi mãi, vẫn nụ cười tươi rói của cô gái mười chín. Khi đó Phong mười một tuổi. Đám tang người chị gái của mình, anh ngơ ngác như mất đi chính con người mình. Anh vu vơ không thể nào hiểu được điều gì đang diễn ra trong tâm hồn mình vào khi ấy. Có một tiếng cười trong trẻo còn sót lại vào buổi chiểu hôm ấy, trước khi cả một vùng không gian vang lên một tiếng thét. Và mọi thứ im lặng, chết chóc. Người chị gái mà Phong yêu da diết, thân thiết như một người tri kỉ đã rời xa anh như thế. Cái còn lại cho đến bây giờ chỉ là những tấm ảnh đen trắng cũ kĩ, những cuốn vở nhàu nát đã nhòa chữ, vàng ố…. Và Linh còn lại trong anh chỉ là một ảo ảnh, khao khát có lại được một người chị thật sự. Linh mất, anh dường như bị rơi vào trạng thái khủng hoảng trầm trọng. Anh im lặng, đóng cửa trong phòng hàng ngày, để có những hôm mẹ vừa khóc vừa nói ngoài cửa “Con đau, xin con hãy nói với mẹ. Con sẽ bớt đau hơn là im lặng chịu đựng một mình. Và như thế bố mẹ biết phải làm thế nào đây”. Anh choàng mở cửa nhìn mẹ, xanh xao mệt mỏi. Rồi anh qụy ngã, khóc thảm thiết. Sau đó, anh im lặng một thời gian dài. Không đến trường. Không chơi với những đứa trẻ cùng lứa hàng xóm. Cho đến khi bố mẹ quyết định đưa anh lên Hà Nội ở với ông bà trẻ. Cuộc chạy trốn đầu tiên của cuộc đời ở tuổi mười một. Xa Hải Phòng, xa nơi chị gái đã ra đi, anh đã bắt đầu cuộc sống ở Hà Nội với tâm thế của một người muốn quên trí nhớ. Và chính đây là lần đầu tiên trong cơ thể anh bắt đầu sản sinh ra những chất kháng thể để chống lại tất cả những thứ virus khác xuất hiện trong cuộc đời này. Phong chạy trốn để tìm cách chữa lành vết thương của mình và rồi thời gian và sự nồng ấm trong đôi bàn tay của mẹ đã khiến anh có đủ can đảm để trở về. Anh dám chấp nhận nhìn thẳng vào người chị gái đã chết của mình để rồi anh nhận ra rằng anh vẫn còn có thể lưu giữ được khoảnh khắc đẹp nhất trong cuộc sống của chị. Không có gì đáng phải hối tiếc bởi anh đã luôn sống như thế. Vậy nếu sự ra đi là một định mệnh đã được định đoạt sẵn thì hãy cứ để cho người ấy ra đi. Cũng như đêm nay là lần đầu tiên anh tin rằng anh có thể nhìn lại nụ cười của chị được chụp lại trong một chớp nhoáng nào đó anh biết chị đang hạnh phúc. Bởi thế mà trước khi trở về nhà ăn tết với bố mẹ, anh đã tìm đế nghĩa trang này. “Chị vẫn còn ở đây, giữa cuộc sống của mình. Và chị thật hạnh phúc vì vẫn còn nguyên vẹn ở cái tuổi mười chín hồn nhiên, xinh tươi này. Chị vẫn rất hạnh phúc bởi bây giờ mười chín tuổi em không thể nào có được một nụ cười hồn nhiên như thế nữa. Cũng như người con gái Hà Thành mà em đang gặp và rồi yêu đến day dứt như tình yêu của em đối với chị, cô ấy không còn có thể cười được nữa chi ạ. Không thể nào có một nụ cười đúng nghĩa. Có thể cô ấy đáng thương hơn chị và em rất nhiều khi suốt cả những năm sống trong đời này cô ấy sẽ phải giả dối, sẽ phải vùi mình trong những nỗi đau mà không bao giờ cô ấy chịu chạm vào. Chị nghĩ xem em nên làm gì với người con gái đó. Tại sao?, nếu số phận đã để em nhìn ra cô ấy vậy nhất định em vẫn còn cơ hội để đưa cô ấy trở về phải không chỉ…. Em mệt mỏi. Chị đừng trách em vì đã quá lâu rồi chị nhé. Em nhớ chị nhưng em luôn sợ hãi em sẽ bị cuốn đi với quá khứ cùng chị. Vì vậy em đã cố gắng, cho đến tận giờ phút này đây, em mới tin rằng mình đủ can đảm để trở lại với chị”.
Đêm đó, Phong luẩn quẩn ở nghĩa trang cho đến khi trời he hé sáng anh mới trở về nhà. Những ngày tết, cảm nhận được sự ấm áp bên bố mẹ mình, Phong càng nghĩ đến Thụy Anh nhiều hơn. Anh cảm thấy thương vô cùng cho người con gái bé nhỏ ấy, không biết được rằng sau tất cả những dằn vặt của tâm hồn mình liệu cô ấy sẽ xoay sở như thế nào. Có nhiều đêm, Phong không thể nào ngủ được vì những hình ảnh chắp nối về một Thụy Anh bé nhỏ đang tan dần trong những đợt sóng biển mênh mông tràn lấp.
Một buổi sáng đầu xuân, đường phố Hà Nội vắng lặng như ngàn xưa vọng về những âm thanh ấm cúng, thân thuộc. Thụy Anh đến Phố tìm Dũng:
- Anh Dũng đi dạo phố cùng em nhé.
- A, hôm nay cô bé lại trốn ông bạn của tôi để đi ăn mảnh một mình đấy hả?
- Vì biết anh Dũng yêu phố xá nên em mới rủ anh đi cùng cho vui chứ. Cả năm mới có vài ngày Hà Nội vắng như thế này.
- Mà sức khỏe của em dạo này ổn ổn rồi chứ. Phải nghỉ ngơi cho khỏe, vì anh nghe nói sắp tới phải làm khóa luận tốt nghiệp mà. Đúng không?
- Vâng, may mà xin được thực tập rồi làm báo cáo ở viện luôn chứ mà phải đi xa Hà Nội chắc em chịu không được.
Dũng và Thụy Anh cùng lang thang qua rất nhiều những con phố của Hà Nội. Phố vắng hoe, thanh bình đến kì lạ. Chỉ còn lại những điều gì thật thà và tinh khôi nhất. Mọi vật xung quanh đều im lìm như được nghỉ xả hơi sau một năm làm việc miệt mài chăm chỉ.
- Thành phố của mình lúc này mới thật là của riêng mình, phải không em?
- Không, lúc nào nó cũng là của riêng em. Nhưng những khi như thế này là khi em cảm thấy Hà Nội được sống đúng với tâm hồn nó nhất. Em thật sự ước mình cũng có những khoảnh khắc như vậy.
- Đã sống ở nơi đây không ai có thể đủ dũng cảm sống thật sự với mình em ạ. Cuộc sống khó khăn lắm. Có sống rồi mới thấy nhoi nhó, khổ sở. Có lẽ em còn quá trẻ, chưa thật sự bước vào cuộc đời này, em sẽ không bao giờ có thể hiểu hết bản chất nội tại của những gì đang diễn ra đâu.
- Phải, có lẽ vậy. Nhưng em vẫn tin rằng dù già hay trẻ người ta vẫn có thể tìm thấy nhau ở một ranh giới nào đấy. Như anh và em, hiện tại chúng ta vẫn đang có một ranh giới chung đó là những góc phố bé nhỏ của Hà Nội đây thôi.
Thụy Anh nói, quay sang nhìn Dũng cười rồi bước về phía trước. Cảm giác tự do tràn ngập tâm hồn. Với những người ở cạnh mình chỉ nên dừng lại ở những sợi dây tơ mỏng manh đồng điệu ít ỏi ấy. Chỉ cần như vậy cũng đủ khiến người ta quý mến nhau. Thụy Anh thật sự quý Dũng bởi cô quý trọng cái cách mà anh thể hiện tình yêu với thành phố ngàn năm thương nhớ này. Những con phố bé nhỏ, thân thương đã được gói gọn trong cái quán café nhỏ bé của anh như để tri ân cho nơi đã sinh ra và nuôi dưỡng tâm hồn mình và cũng để tạo nên một chốn đi về cho những bước chân lang thang khi cảm thấy đôi chân đã quá mệt mỏi. Chính bản thân cô cũng phải thầm cảm ơn anh vì “Phố” đã gói ghém cả một phần tuổi thơ trong sáng còn sót lại của cô với tiếng chuông tàu điện leng keng giờ chỉ còn xuất hiện mờ nhòa trong kí ức những năm cô còn có mẹ. Hạnh phúc của một đứa trẻ bảy tuổi cũng như một chút oxygen còn sót lại trong đáy bình mà cho đến tận bây giờ cô vẫn cố bám giữ lấy nó để thở từng chút một. Thụy Anh sợ hãi khi lờ mờ nhận ra rằng hơi thở của mình đang dần cạn kiệt. Có nhiều khi cô cảm thấy cô không thể thở được nữa. Không khí xung quanh như đông đặc lại thành những khối bụi khói nghẹn cứng nơi cổ họng, mà cô càng cố quẫy đạp gào thét, mảng không khí ấy càng đặc quánh lại, càng thiết chặt lấy cổ cô khiến cô không thể nào thở được nữa. Và rồi lâu dần cô đã chịu làm quen với cảm giác đó. Cô không còn thở mạnh nữa. Nhưng trong giây phút này đây cô thả mình tự do với thành phố của cô, cô nắm giữ trong tay cái khoảng không trong veo đầy ắp ánh bình mình này.
- Hà Nội trong những buổi sáng tinh sương dịu dàng quá em ạ. Đôi lúc bước chân ra khỏi nhà đi làm, anh nhớ Hoàn Kiếm quá. Vậy là lại phải chạy xe một vòng hồ, hít hà cái hơi sương còn sót lại lăn tăn trên những con sóng này. Yên tâm rằng nước vẫn còn xanh và liễu vẫn hát ru đâu đây. Thế rồi mới quay về chỗ làm. Nhiều người sẽ nghĩ là mình hâm lắm đây. Ngay cả ông bà bố mẹ anh cứ động viên anh chuyển sang Mỹ, vì sang bên đó công việc rồi cuộc sống sẽ ổn định hơn nhưng anh không đi nổi. Dù ở đây có tắc đường, có nghẹt thở, anh cũng không tin rằng mình có thể bước chân ra khỏi thành phố này. Không thể tưởng tượng đến lúc nào đó mà không còn được đi trên những con phố này nữa thì anh sẽ như thế nào đây.
Thụy Anh cứ đứng im nhìn Dũng vừa viết vừa chụp rồi vừa nói với cô mà cứ như đang độc thoại mà cô cảm thấy dường như ở nơi ngõ phố bé nhỏ này chỉ còn lại anh ở đây.
- Khi đó anh sẽ mang một cái tên khác. Sẽ không còn là Dũng “khùng” nữa.
- Và hẳn em sẽ không còn gọi anh vào một buổi sáng tinh mơ để đi dạo phố nữa phải không?
- Tất nhiên rồi.
- Này, anh không tin được là em lại có thể cười trong veo đến như vậy đâu nhé.
- Đấy là anh chưa bao giờ nhìn thấy chứ.Với Hà Nội, em không bao giờ khác đi. Nếu không có mảnh đất này có lẽ em đã không thể sống được đến tận bây giờ.
Thụy Anh nói rồi nhìn Dũng cười buồn buồn.
- Em cũng giống anh thôi, nếu một lúc nào em mà chết em cũng chỉ muốn được chết ở đây.
Sau buổi sáng hôm ấy, Dũng đã cảm nhận được ở Thụy Anh một điều gì đó rất khác mà quả thật sau bao nhiêu lần gặp gỡ anh chưa bao giờ nhận ra được. Anh tự nhủ thầm “Có lẽ Phong nói đúng. Thụy Anh sinh ra để vận vào mình những day dứt”.
Nhìn dáng Thụy Anh đi trên phố, mỏng manh như một cánh hoa cúc tàn rơi giữa mùa đông lạnh giá mà bỗng dưng Dũng cũng cảm thấy xót thương và e dè. Còn hơn cả một dấu tàn phai trong ca khúc của Trịnh.
Trong những ngày tết ấy, giữa những niềm cô đơn tự đốt cháy mình, thỉnh thoảng trong cuộc sống của Thụy Anh cũng nổi lên một chút niềm vui như thế. Những khi ấy, cô cảm giác như mình có thể tha thứ tất cả cho cuộc sống này. Không còn day dứt, không còn suy nghĩ, chỉ là còn lại là sự tan hòa trong nhau, trong một niềm thương mến nào đó.
P.L.
(Còn tiếp)