Danh ngôn
Trong mọi cộng đồng, chúng ta cần một nhóm thiên thần gây rối.
We need, in every community, a group of angelic troublemakers.
(Bayard Rustin – trích bài phát biểu tại New York City 1963)
Trong mọi trường hợp, chắc chắn rằng sự thiếu hiểu biết, đi kèm với quyền lực, là kẻ thù tàn bạo nhất có thể có của công lý.
It is certain, in any case, that ignorance, allied with power, is the most ferocious enemy justice can have.
(James Baldwin - No Name in the Street 1972)
Các cuộc cách mạng và các cá nhân có thể bị giết hại, nhưng bạn không thể giết chết các ý tưởng.
While revolutionaries and individuals can be murdered, you cannot kill ideas.
(Thomas Sankara, một tuần trước khi bị ám sát, 1987)
Không có cảm giác nào cô đơn hơn việc bị chính đất nước mình trục xuất.
There's not a more lonely feeling than to be banished by my own country.
(Kiyo Sato – Kiyo’s Story 2009)
Ban Biên tập
Địa chỉ liên lạc:
1. Thơ
tho.vanviet.vd@gmail.com
2. Văn
vanviet.van14@gmail.com
3. Nghiên cứu Phê Bình
vanviet.ncpb@gmail.com
4. Vấn đề hôm nay
vanviet.vdhn1@gmail.com
5. Thư bạn đọc
vanviet.tbd14@gmail.com
6. Tư liệu
vanviet.tulieu@gmail.com
7. Văn học Miền Nam 54-75
vanhocmiennam5475@gmail.com
Tra cứu theo tên tác giả
- A. A. Fadeev
- A. Puskin
- A. T.
- Abdulrazak Gurnah
- Abraham F. Lowenthal
- Ace Le
- Ace Lê
- Adam Gopnik
- Adonis
- Adrian Horton
- Agi Mishol
- Ajar
- Akiko Miki
- Alain Guillemin
- Alan Phan
- Alăng Văn Gáo
- Alăng Văn Giáo
- Aldous Huxley
- Aleksandr Griboedov
- Alesandr Blok
- Alex Marshall
- Alex Smith
- Alex Thai
- Alex-Thái Đình Võ
- Alexander Fadeev
- Alexander Solzhenitsyn
- Alexandra Alter
- Alexandre FERON
- Alice Munro
- Alina Lesik
- Alison Flood
- Allen Ginsberg
- Amanda Gorman
- Amartya Sen
- Amelia Glaser
- Amos Oz
- An Nam
- Anatole France
- Anatoly Gavrilov
- Anders Olsson
- André Breton
- André Menras
- André Menras – Hồ Cương Quyết
- André Menras Hồ Cương Quyết
- Andrea Hoa Pham
- Andrea Kendall-Taylor
- Andreas Fulda
- Andreas Wimmer
- Andrew Postman
- Andy Cao
- Anh Anh
- Anh Hồng
- Anh Hồng (nhà thơ)
- Ánh Liên
- Anh Nhi
- Anh Văn
- Anika Zeller
- Anna Akhmatova
- Anna Maria Bracale Ceruti
- Anna Mitchell
- Anne Carson
- Anne Hébert
- Anne Henochowicz
- Annie Ernaux
- António Jacinto
- Antôn Nguyễn Trường Thăng
- Archimedes L.A. Patti
- Arlette Quỳnh Anh Trần
- Arnold Schwarzenegger
- Arthur Koestler
- Arty Abel
- Arvind Subramanian
- Augustina
- Aurélie Coulon
- Aurelien Breeden
- Ba Sàm
- Bá Thụ Đàm
- Bạch Cúc
- Bạch Hoàn
- Bách Mỵ
- Bách Thân
- Bạch X. Phẻ
- Bạch Xuân Phẻ
- Bakhtin
- Ban Mai
- Bàn Văn Thòn
- Ban Vận động Văn đoàn Độc lập Việt Nam
- Bảo Huân
- Bảo La
- Bảo Nhi Lê
- Bảo Ninh
- Bảo Phác
- Bão Vũ
- Barbara Demick
- Bashô
- Batrioldman
- Bauxite Việt Nam
- Bắc Đảo
- Bắc Phong
- Bằng Việt
- BB Ngô
- Bei Dao
- Benjamin Péret
- Benjamin Ramm
- Bertolt Brecht
- Bertrand Russell
- Bettina Rheims
- Bích Ngân
- Biếm họa
- Biên Cương
- Biệt Hiệu
- Bilahari Kausikan
- Billy Collins
- Bình Nguyên Lộc
- Brahma Chellaney
- Branko Milanovic
- Brett Reilly
- Brian Pascus
- Brian Wu
- Brice Pedroletti
- Brodsky
- Bryan
- Bùi An
- Bùi Bảo Trúc
- Bùi Bích Hà
- Bùi Chát
- Bùi Chí Trung
- Bùi Chí Vinh
- Bùi Công Thuấn
- Bùi Công Trực
- Bùi Đức Lại
- Bùi Giáng
- Bùi Hải Quảng
- Bùi Hoàng Tám
- Bùi Hoằng Vị
- Bùi Huệ Chi
- Bui Huy Hoi Bui
- Bùi Mai Hạnh
- Bùi Mạnh Hùng
- Bùi Mẫn Hân
- Bùi Minh Quốc
- Bùi Ngọc Tấn
- Bùi Quang Thắng
- Bùi Suối Hoa
- Bùi Thanh Hiếu
- Bùi Thanh Phương
- Bùi Thanh Tuấn
- Bùi Thụy Băng
- Bùi Tiến An
- Bùi Trân Phượng
- Bùi Trọng Hiền
- Bùi Văn Kha
- Bùi Văn Nam Sơn
- Bùi Việt Sỹ
- Bùi Vĩnh Phúc
- Bùi Xuân Bách
- Bùi Xuân Đính
- Bùi-Viết Văn Đức
- Bulgakov
- Bửu Chỉ
- C.D.
- Cái Lư Hương
- Cái Trọng Ty
- Cam Ly
- Cảnh Chánh
- Cao Bảo Vân
- Cao Bình Minh
- Cao Chi
- Cao Gia An
- Cao Hành Kiện
- Cao Huy Thuần
- Cao Kim Ánh
- Cao La
- Cao Quang Nghiệp
- Cao Tần
- Cao Thị Hồng
- Cao Thu Cúc
- Cao Việt Dũng
- Cao Xuân Hạo
- Cao Xuân Huy
- Carl Bildt
- Carl O. Schuster
- Carlos Assunção
- Carolyn Mary Kleefeld
- Cát Linh
- Cẩm Tú
- Cấn Thị Thêu
- Chan Phuong
- Chanh Tam
- Charles Bo
- Charles Bukowski
- Charles Simic
- Chau Doan
- Chân Minh
- Chân Pháp Xa
- Chân Phương
- Chân Xuân Tản Viên
- Châu Diên
- Châu Hải Đường
- Châu Hồng Thủy
- Châu Hữu Quang
- Chenn
- Chế Diễm Trâm
- Chế Lan Viên
- Chi Mai
- Chi Phương
- Chiêu Dương
- Chiêu Khiêm
- Chiharu Shiota
- Chim Hải
- Chim Trắng
- Chinh Ba
- Chính Tâm
- Chính Vĩ
- Chinua Achebe
- Chơn Không Cao Ngọc Phượng
- Christian Gampert
- Christian Welzel
- Christina Mary Hjortlund
- Christoph Giesen
- Christoph Sator
- Christopher Balding
- Christopher Goscha
- Christy Wampole
- Chu Dương
- Chu Hảo
- Chu Hoạch
- Chu Kim
- Chu Mộng Long
- Chu Quang Tiềm
- Chu Tử
- Chu Văn Lễ
- Chu Văn Sơn
- Chu Vĩnh Hải
- Chu Vương Miện
- Chu Xuân Diên
- Chung Le
- Claire Simon
- Clay Phạm
- Concepcion de Leon
- Connie Hoàng
- Cora Engelbrecht
- Costica Bradatan
- Cổ Ngư
- Cù An Hưng
- Cù Huy Hà Vũ
- Cù Mai Công
- Cù Tuấn
- Cung Minh Huân
- Cung Tích Biền
- Cung Trầm Tưởng
- D. S. Likhachev
- Da Màu
- Dạ Ngân
- Dạ Thảo Phương
- Dã Tượng
- DAD
- Dadolin Murak
- Damien Keown
- Dan Bilefsky
- Dan Slater
- Dana Gioia
- Danh ngôn
- Dani Rodrik
- Daniel Halpern
- Daniel Hautzinger
- Daron Accemoglu
- David Brown
- David Gascoyne
- David Marchese
- David Weinberger
- Ðặng Thơ Thơ
- Demetrio Paparoni
- DEUTSCHE WELLE
- Di
- Di Li
- Diêm Liên Khoa
- Diễm Thi
- Diễm Tường
- Diễn đàn Thế kỷ
- Diệp Duy Liêm
- Diệp Huy
- Ðinh Cường
- Dino Buzatti
- Dipanjan Roy Chaudhury
- Dmitri Prokofyev
- Dmitry Burago
- Dmitry Muratov
- Doãn Cẩm Liên
- Doãn Mạnh Dũng
- Doãn Mẫn
- Doãn Quốc Sỹ
- Dominique Lemieux
- Donald Inglehart
- Donna Ashworth
- Ðỗ Quang Nghĩa
- Ðỗ Quyên
- Du Tử Lê
- Dung Nguyễn
- Dũng Phan
- Dũng Trung Kqd
- Dũng Vũ
- Duy Lam
- Duy Tân
- Duy Thanh
- Duy Thông
- Duyên Anh
- Dư Hoa
- Dư Kiệt
- Dư Thị Hoàn
- Dư Thu Vũ
- Dương Đại Triều Lâm
- Dương Đình Giao
- Dương Khánh Phương
- Dương Kiền
- Dương Ngạn
- Dương Nghiễm Mậu
- Dương Ngọc Thái
- Dương Như Nguyện
- Dương Phương Vinh
- Dương Thắng
- Dương Thiệu Tước
- Dương Thu Hương
- Dương Thuấn
- Dương Tú
- Dương Tường
- Dương Văn Ba
- Dylan Suher
- Đà Văn
- Đàm Hà Phú
- Đàm Hách Thành
- Đào An Khánh
- Đào Anh Kha
- Đào Công Tiến
- Đào Duy Anh
- Đào Hiếu
- Đào Lê Na
- Đào Ngọc Chương
- Đào Nguyên
- Đào Nguyễn
- Đào Nguyên Phương Thảo
- Đào Như
- Đào Phương Liên
- Đào Quang Toản
- Đào Tấn Phần
- Đào Thái Tôn
- Đào Thị Hương
- Đào Tiến Thi
- Đào Trung Đạo
- Đào Trường Phúc
- Đào Tuấn
- Đào Tuấn Ảnh
- Đào Văn Thuỵ
- Đào Văn Tiến
- Đào Vũ Anh Hùng
- Đặng Anh Đào
- Đặng Bích Phượng
- Đặng Chương Ngạn
- Đặng Đình Cung
- Đặng Đình Mạnh
- Đặng Hà
- Đặng Hải Sơn
- Đặng Hoàng Giang
- Đặng Hồng Nam
- Đặng Hùng Võ
- Đặng Hương Giang
- Đặng Hữu
- Đặng Mai Lan
- Đặng Mậu Tựu
- Đăng Nguyên
- Đặng Phùng Quân
- Đặng Quốc Thông
- Đặng Sơn Duân
- Đặng Thái
- Đăng Thành
- Đặng Thân
- Đặng Thị Hảo
- Đặng Thơ Thơ
- Đặng Tiến
- Đặng Tiến (Thái Nguyên)
- Đặng Trung Nghĩa
- Đặng Túy
- Đặng Văn Dũng
- Đặng Văn Hùng
- Đặng Văn Ngữ
- Đặng Văn Sinh
- Đặng Vũ Vương
- Đặng Xuân Thảo
- Đặng Xuân Xuyến
- Đằng-Giao
- Điểm Thọ
- Đinh Bá Anh
- Đinh Cường
- Đinh Hoàng Thắng
- Đinh Hùng
- Đình Kính
- Đinh Linh
- Đinh Ngọc Thu
- Đinh Phương
- Đinh Phương Thảo
- Đinh Quang Anh Thái
- Đinh Thanh Huyền
- Đinh Thị Như Thúy
- Đinh Trường Chinh
- Đinh Từ Bích Thuý
- Đinh Từ Bích Thúy
- Đinh Văn Đức
- Đinh Vũ Hoàng Nguyên
- Đinh Ý Nhi
- Đinh Yên Thảo
- Đoàn Ánh Thuận
- Đoàn Bảo Châu
- Đoàn Cầm Thi
- Đoàn Công Lê Huy
- Đoàn Hồng Lê
- Đoàn Huy Giao
- Đoàn Huyền
- Đoàn Khắc Xuyên
- Đoàn Lê Giang
- Đoàn Nhã Văn
- Đoàn Thanh Liêm
- Đoan Trang
- Đoàn Tùng Nguyễn
- Đoàn Tử Huyến
- Đoàn Việt Hùng
- Đoàn Xuân Kiên
- Đỗ Anh Hoa
- Đỗ Anh Tuấn
- Đỗ Cao Bảo
- Đỗ Duy Ngọc
- Đỗ Đức
- Đỗ Đức Đông Ngàn
- Đỗ Đức Hiểu
- Đỗ Hòa
- Đỗ Hoàng Diệu
- Đỗ Hồng Ngọc
- Đỗ Hồng Nhung
- Đỗ Hữu Chí
- Đỗ Kh
- Đỗ Kh.
- Đỗ Khiêm
- Đỗ Kim Thêm
- Đỗ Lai Thuý
- Đỗ Lai Thúy
- Đỗ Lê Anh Đào
- Đỗ Mạnh Hoàng
- Đỗ Minh Tuấn
- Đỗ Nghê
- Đỗ Ngọc
- Đỗ Ngọc Thống
- Đỗ Quang Nghĩa
- Đỗ Quang Vinh
- Đỗ Quý Toàn
- Đỗ Quyên
- Đỗ Quỳnh Dao
- Đỗ Thắng Cảnh
- Đỗ Thị Thu Trà
- Đỗ Thiên Anh Tuấn
- Đỗ Trí Vương
- Đỗ Trọng Khơi
- Đỗ Trung Quân
- Đỗ Trường
- Đỗ Tuyết Khanh
- Đồng Chuông Tử
- Đông Hoài
- Đông Hồ
- Đông Kha
- Đông Ngàn Đỗ Đức
- Đông Nghi
- Đức Ban
- Đức Đàm
- Đức Flying Bay
- Đức Hoàng
- Đức Lê
- Đức Phổ
- Đức Tâm
- Đức Tiến
- E.E. Cummings
- E.M. Chernoivanenko
- Eamonn Butler
- Eckart Kleßmann
- Eduardo Galeano
- Edward Hirsch
- Elena Pucillo Truong
- Elias Canetti
- Ellen Bass
- Eloisa Amezcua
- Emiel Roothooft
- Emmanuelle Jardonnet
- Eric Weiner
- Erica Frantz
- Erik Harms
- Erik Korling
- Euan Ward
- Evgheni Dobrenko
- F.N.
- Federico García Lorca
- Feliks Kuznesov
- Filip Lech
- Flanny O’Connor
- Florence Noiville
- Florian Altenhöner
- Francis Fukuyama
- Francis Fukuyma
- Frank Dikötter
- Frank O'Hara
- Frankfurt
- Fred Hiatt
- Friedrich Dürrenmatt
- Friedrich Nietzsche
- Fritz J. Raddatz
- Gabriel García Márquez
- Gaither Stewart
- Gaiutra Bahadur
- Gary Leupp
- Gặp gỡ và trò chuyện
- Georg Bönisch
- Georg Trakl
- George Burchett
- George Orwell
- George Perreault
- George Siemens
- Gerhard Will
- Germain Droogenbroodt
- Giang Dang
- Giang Lại Đức
- Giang Nam
- Giáng Vân
- Giáp Văn Dương
- Gideon Rachman
- Giuse Lê Công Đức
- Goethe
- Gonçalo Fernandes
- Gottfried Benn
- Graham Allison
- Grigory Yudin
- Günter Kunert
- Gyảng Anh Iên
- Hà Duy Phương
- Hà Dương Tuấn
- Hà Dương Tường
- Hà Đình Nguyên
- Hạ Đình Nguyên
- Hà Huy Sơn
- Hà Hương
- Hà Lệ Minh
- Hà Ngọc Hòa
- Hạ Nguyên
- Hà Nguyên Du
- Hà Nhân
- Hà Nhật
- Hà Phạm Phú
- Hà Quang Vinh
- Hà Sĩ Phu
- Hà Thanh Vân
- Hà Thế
- Hà Thị Minh Đạo
- Hà Thúc Sinh
- Hà Thủy Nguyên
- Hà Tùng Long
- Hà Tùng Sơn
- Hà Văn Thịnh
- Hà Văn Thùy
- Hà Vũ Trọng
- Hagi Kenaan
- Hai An Vu
- Hải Hạc
- Hải Ngọc
- Hai Thanh
- Han Dang
- Hàn Giang
- Han Kang
- Hàn Vĩnh Diệp
- Hạnh Nguyên
- Hạnh Phước
- Hạnh Viên
- Hannah Beech
- Hào Thiện Nhân
- Haruki Murakami
- Hân Hương
- Heiko Buschke
- Heinrich Heine
- Henri Michaux
- Henry David Thoreau
- Henry Wadsworth Longfellow
- Heriberto Araújo
- Hermann Hesse
- Hiền Trang
- Hiệp Ikaria
- Hiệu Minh
- Hiếu Tân
- Ho Lai-Ming
- Hòa Bình Lê
- Hoa Níp
- Hoài Hương
- Hoài Nam
- Hoài Phương
- Hoài Thanh
- Hoài Việt
- Hoài Ziang Duy
- Hoan Doan
- Hoàn Nguyễn
- Hoàng Ánh
- Hoàng Anh Tuấn
- Hoàng Cát
- Hoàng Cầm
- Hoàng Chí Hiếu
- Hoàng Chính
- Hoàng Cường Long
- Hoàng Dũng
- Hoàng Dương Tuấn
- Hoàng Đăng Khoa
- Hoàng Đỗ
- Hoàng Đông
- Hoàng Đức Truật
- Hoàng Hà
- Hoàng Hải Thủy
- Hoàng Hải Vân
- Hoảng Hãn
- Hoàng Hưng
- Hoàng Khởi Phong
- Hoàng Kim Oanh
- Hoàng Lại Giang
- Hoàng Lan
- Hoàng Lan Anh
- Hoàng Lan Chi
- Hoàng Lê
- Hoàng Lệ
- Hoàng Linh
- Hoàng Long
- Hoàng Mai Ðạt
- Hoàng Mạnh Hải
- Hoàng Minh Trí
- Hoàng Minh Tường
- Hoàng Nam
- Hoàng Nga
- Hoàng Ngọc Biên
- Hoàng Ngọc Hiến
- Hoàng Ngọc Nguyên
- Hoàng Ngọc Tuấn
- Hoàng Nguyễn
- Hoàng Nguyên Vũ
- Hoàng Nhơn
- Hoàng Nhuận Cầm
- Hoàng Phong Tuấn
- Hoàng Phủ Ngọc Tường
- Hoàng Quân
- Hoàng Quốc Hải
- Hoàng Thị Hường
- Hoàng Thị Thu Thủy
- Hoàng Thu Phố
- Hoàng Thúy
- Hoàng Thuỵ Anh
- Hoàng Tiến
- Hoàng Trung Thông
- Hoàng Tuấn Công
- Hoàng Tuấn Phổ
- Hoàng Tùng
- Hoàng Tuỵ
- Hoàng Văn Sơn
- Hoàng Việt
- Hoàng Vũ Thuật
- Hoàng Xuân Phú
- Hoàng Xuân Sơn
- Hoàng Xuân Tuyền
- Hoàng Yến
- Horst Bienek
- Howard Gardner
- Hồ Anh Thái
- Hồ Bạch Thảo
- Hồ Bất Khuất
- Hồ Diệu Vân
- Hồ Dzếnh
- Hồ Đắc Vũ
- Hồ Đình Nghiêm
- Hồ Hải Thụy
- Hồ Hữu Tường
- Hồ Minh Tâm
- Hồ Ngọc Đại
- Hồ Như
- Hồ Phú Bông
- Hồ Tịnh Tình
- Hồ Trường An
- Hồ Tú Bảo
- Hội những người ủng hộ GS. Chu Hảo
- Hồng Anh
- Hồng Hoang
- Hồng Lê Thọ
- Hồng Phú
- Huệ Hương Hoàng
- Huguette Bertrand
- Huong Nguyen
- Huy Cận
- Huy Đức
- Huy Tưởng
- Huyền Thương
- Huỳnh Duy Lộc
- Huỳnh Hoa
- Huỳnh Hữu Uỷ
- Huỳnh Hữu Ủy
- Huỳnh Kim Báu
- Huỳnh Kim Quang
- Huỳnh Lê Nhật Tấn
- Huỳnh Liễu Ngạn
- Huỳnh Ngọc Chênh
- Huỳnh Như Phương
- Huỳnh Sơn Phước
- Huỳnh Tấn Mẫm
- Huỳnh Thế Du
- Huỳnh Thục Vy
- Huỳnh Trọng Khang
- Huỳnh Tuấn Anh
- Hứa Chương Nhuận
- Hương Lan
- Hường Thanh
- Hương Thủy
- Hữu Danh
- Hữu Đông
- Hữu Loan
- Hữu Mai
- Hữu Phương
- Ian Bui
- Ian Johnson
- Igor Poglazov
- Ilza Burchett
- Inrasara
- Iris Radisch
- Isabella Kwai
- Issa
- Issac Bashevis Singer
- Italo Calvino
- Iya Kiva
- J. M. Lotman
- J.B Nguyễn Hữu Vinh
- Jacques Attali
- Jacques Prévert
- Jake Johnson
- James Borton
- James Daniel Spears
- James G. Zumwalt
- James Grossman
- James Joyce
- James Poniewozik
- James Stavridis
- James WrightJuan Felipe Herrera
- Janos Kornai
- Jared Carters
- Jason Lopata
- Jason Morris-Jung
- Jay Nordlinger
- Jaya K.
- Jean Chesnaux
- Jean d'Ormesson
- Jean Piaget
- Jean Przyluski
- Jean Toomer
- Jean-Jacques Brochier
- Jean-Jacques Roth
- Jean-Louis Rocca
- Jean-Luc Chalumeau
- Jean-Marc Roberts
- Jean-Patrick Géraud
- Jean-Paul Sartre
- Jefferson Cowie
- Jeffrey Hanfover
- Jeffrey Nall
- Jessica Swoboda
- Jessie Yeung
- Jiayang Fan
- Jimmy Carter
- Joan Hua
- João Guimarães Rosa
- Joaquin Nguyễn Hòa
- John Barrow
- John Cheever
- John Freeman
- John Keane
- John McCain
- Jon Fosse
- Jonathan Dee
- Jonathan London
- Jörg Wischermann
- Jorge Amado
- Jorge Luis Borges
- Joschka Fischer
- Josée Lapointe
- Joseph Wong
- Joseph Wright
- Josh Rogin
- Joshua Rothman
- Juan Pablo Cardenal
- Juan Pablo Cardenal & Heriberto Araújo
- Julia Cagé
- Julio Cortázar
- Jun’ichiro Tanizaki
- Kahil Gibral
- Kai Hoàng
- Kale
- Kalynh Ngô
- Kamel Daoud
- Kao Phú
- Kap Seol
- Karel Appel
- Karen Tongson
- Kate Chopin
- Kazuo Shiraga
- Kenneth Nguyen
- Keorapetse Kgositsile
- Kerstin Holm
- Kều Jang
- Kha Lương Ngãi
- Khái Hưng
- Khaly Chàm
- Khang Quốc Ngọc
- Khánh
- Khánh Bình
- Khánh Duy
- Khánh Ly
- Khánh Mai
- Khanh Nguyen
- Khanh Pham
- Khánh Phương
- Khánh Trâm
- Khánh Trường
- Khét
- Khế Iêm
- Khiêm Nhu
- Khổng Đức Thiêm
- Khuất Đẩu
- Khuê Phạm
- Khuyết Thư
- Kiệm Hoàng
- Kiến Văn
- Kiệt Anh Hùng
- Kiệt Tấn
- Kiều Duy Vĩnh
- Kiều Loan
- Kiều Mai Sơn
- Kiều Maily
- Kiều Phong
- Kiều Thị An Giang
- Kim Ân
- Kim Chi
- Kim Dung
- Kim Hạnh
- Kim Thúy
- Kim Trần
- Kinh Bắc
- Kính Hòa
- Klaus Wiegerefe
- Kúm
- Kurt-Martin Mayer
- Kỳ Duyên
- Kyoko Numano
- L. N. Tolstoy
- L. V. H.
- La Khắc Hoà
- La Khắc Hòa
- Lã Nguyên
- Lại Nguyên Ân
- Lam Điền
- Lam Ngọc
- Lam Thái Hòa
- Lan Nguyên
- Lang Anh
- Langston Hughes
- LAP
- Larry Diamond
- Lars Vargö
- Laura Cappelle
- Laurent Sagalovitsch
- Lawrence Ferlinghetti
- Lâm Chương
- Lâm Duyên
- Lâm Hạnh
- Lâm Lê
- Lâm Ngân Mai
- Lâm Quang Mỹ
- Lâm Thị Mỹ Dạ
- Leon Trotsky
- Leonard Cohen
- Lê An Thế
- Lê Anh Hoài
- Lê Anh Hùng
- Lê Ân
- Lê Bá Đảng
- Lê Bích Vượng
- Lê Chiều Giang
- Lê Công Định
- Lê Công Giàu
- Lê Công Tư
- Lê Ðình Nhất Lang
- Lê Dũng
- Lê Duy Nam
- Lê Đạt
- Lê Đăng Doanh
- Lê Đình Cai
- Lê Đình Khẩn
- Lê Đình Thắng
- Lê Đỗ Huy
- Lê Đức Dục
- Lê Đức Thôn
- Lê Giang Trần
- Lê Hải
- Lệ Hằng
- Lê Hiệp
- Lê Hoài Nguyên
- Lê Hoàng Diễm Trang
- Lê Hoàng Lân
- Lê Học Lãnh Vân
- Lê Hồ Quang
- Lê Hồng Hà
- Lê Hồng Hiệp
- Lê Hồng Lâm
- Lê Hùng
- Lê Hùng Vọng
- Lê Huyền Ái Mỹ
- Lê Huỳnh Lâm
- Lê Hữu
- Lê Hữu Khoá
- Lê Hữu Khóa
- Lê Hữu Nam
- Lê Kế Lâm
- Lê Khải
- Lê Kim Duy
- Lê Ký Thương
- Lê Lạc Giao
- Lê Luân
- Lê Mã Lương
- Lê Mai
- Lê Mai Lĩnh
- Lê Mạnh Chiến
- Lê Mạnh Đức
- Lê Minh Chánh
- Lê Minh Hà
- Lê Minh Hiền
- Lê Minh Khuê
- Lê Minh Phong
- Lê Ngân Hằng
- Lê Ngọc Luân
- Lê Ngọc Sơn
- Lê Nguyễn
- Lê Nguyễn Duy Hậu
- Lê Nguyễn Hương Trà
- Lê Nguyên Long
- Lê Nguyên Vỹ
- Lê Như Bình
- Lê Oa Đằng
- Lê Phan
- Lê Phú Khải
- Lê Quang
- Lê Quang Đức
- Lê Quảng Hà
- Lê Quang Hợp
- Lê Quang Thành
- Lê Quân
- Lê Quốc Anh
- Lê Quỳnh
- Lê Quỳnh Mai
- Lê Sa Long
- Lê Si Na
- Lê Sơn
- Lê Tất Đạt
- Lê Tất Điều
- Lê Thanh Dũng
- Lê Thanh Hải
- Lê Thanh Phong
- Lê Thanh Trường
- Lê Thân
- lê thi diem thuý
- Lê Thị Hồng Minh
- Lê Thị Huệ
- Lê Thị Hường
- Lê Thị Oanh
- Lê Thị Thấm Vân
- Lê Thiết Cương
- Lê Thiếu Nhơn
- Lê Thọ Bình
- Lê Thời Tân
- Lê Thời Thôi
- Lê Thu Hiền
- Lê Thúy Bảo Liên
- Lê Tiên Long
- Lê Trí Tuệ
- Lê Trinh
- Lê Trọng Nghĩa
- Lê Trọng Nguyễn
- Lê Trung Tĩnh
- Lê Trường Thanh
- Lê Tuấn Huy
- Lê Tuyết Hạnh
- Lê Văn Bỉnh
- Lê Văn Hảo
- Lê Văn Hiếu
- Lê Văn Hòa
- Lê Văn Luân
- Lê Văn Sơn
- Lê Văn Trung
- Lê Văn Tùng
- Lê Vĩnh Tài
- Lê Vĩnh Triển
- Lê Vũ Trường Giang
- Lê Xuân Khoa
- Lê Xuyên
- Li Edelkoort
- Li Zhongqin
- Liêu Diệc Vũ
- Liêu Thái
- Liễu Trương
- Linh Nguyên
- Linh Văn
- Linh Vân
- Linh-Chân Brown
- LKH
- Lorca
- Louis Aragon
- Louise Glück
- Lộc Vàng
- Luân Hoán
- Ludwig von Mises
- Luke Hunt
- Luke Turner
- Lữ Kiều
- Lữ Quỳnh
- Lương Đào
- Lương Thiệu Quân
- Lương Thư Trung
- Lưu Á Châu
- Lưu Bình Nhưỡng
- Lưu Diệu Vân
- Lưu Đức Trung
- Lưu Hà
- Lưu Hiểu Ba
- Lưu Khánh Thơ
- Lưu Mê Lan
- Lưu Minh Hải
- Lưu Na
- Lưu Nhi Dũ
- Lưu Quang Vũ
- Lưu Thuỷ Hương
- Lưu Thủy Hương
- Lưu Trọng Văn
- Lưu Uyên Khôi
- Lý Đợi
- Ly Hoàng Ly
- Lý Ngang
- Ly Phạm
- Lý Quang Hoàn
- Lý Thanh
- Lý Tiến Dũng
- Lý Toàn Thắng
- Lý Trực Dũng
- Lý Xuân Hải
- Lydia Davis
- Lynh Bacardi
- LysP
- M. Gorky
- M.L. Gasparov
- Mạc Phong Tuyền
- Mạc Văn Trang
- Mạc Việt Hồng
- Mạch Nha
- Mạch Quang Thắng
- Madeleine Riffaud
- Mai An Nguyễn Anh Tuấn
- Mai Anh Tuấn
- Mai Bá Ấn
- Mai Bá Kiếm
- Mai Chanh
- Mai Hiền
- Mai Khôi
- Mai Kim Ngọc
- Mai Nhật
- Mai Ninh
- Mai Quốc Ấn
- Mai Quỳnh
- Mai Quỳnh Nam
- Mai Sơn
- Mai Thái Lĩnh
- Mai Thanh Sơn
- Mai Thảo
- Mai Tú Ân
- Mai Văn Hoan
- Mai Văn Phấn
- Mai Văn Tính
- Maki Starfield
- Mamleev
- Mạnh Kim
- Marc Andrus
- Marcel Reich-Ranicki
- Marci Shore
- Marco Ferrarese
- Margarita Lyutova
- Maria Donovan
- Maria Ressa
- Mario Vargas Llosa
- Marion Hennebert
- Mark B. Hamilton
- Mark Binelli
- Mark Frankland
- Mark Osaki
- Mark Strand
- Marta Hillers
- Martin Jankowski
- Martin Kulldorff
- Marty Robbins
- Mary Morose
- Mary Walsh
- Mathias Mayer
- Matthew Clayfield
- Matthew Crawford
- Maurice Blanchot
- Maximilian Steinbeis
- May
- Maya Angelou
- Mặc Đỗ
- Mặc Lâm
- Mân Côi
- McAmmond Nguyễn Thị Tư
- Media Văn Việt
- Michael Burawoy
- Michael Scammell
- Miêng
- Mike Ives
- Mikhail Shishkin
- Mikhail Viktorovich Zygar
- Milan Kundera
- Mimmi Diệu Hường Bergström
- MInh Anh
- Minh Huệ
- Minh Hùng
- Minh Luật
- Minh Quang – Lê Chiên
- Minh Quang Ho
- Minh Tâm
- Minh Thùy
- Minh Thư
- Minh Toàn
- Minh Tuấn
- Monica Berlin
- Mỹ Hằng
- Mỹ Lan
- N. S. Khrushchev
- Nam Dao
- Nam Dao Nguyễn Mạnh Hùng
- Nam Đan
- Nam Đông
- Nam Nguyên
- Nam Sơn
- Naowarat Pongpaiboon
- Natalia lacovelli
- Nataliya Zhynkina
- Natsume Sōseki
- Nay Aung
- ng. anhanh
- Ng.Uyển Nicole Dương
- Ngải Vị VỊ
- Ngân Xuyên
- Nghệ thuật
- Nghiêm Lương Thành
- Nghiêm Phương Mai
- Nghiêm Xuân Hồng
- Nghiên Cứu Phê Bình
- Ngo Thu
- Ngọc Anh
- Ngọc Duy Phan
- Ngoc Hien Bui
- Ngọc Linh
- Ngô Anh Tuấn
- Ngô Bảo Châu
- Ngô Đình Thẩm
- Ngô Đồng
- Ngô Hương Giang
- Ngô Khắc Tài
- Ngộ Không Phí Ngọc Hùng
- Ngô Liêm Khoan
- Ngô Minh
- Ngô Minh Khôi
- Ngô Ngọc Loan
- Ngô Ngọc Trai
- Ngô Nguyên Dũng
- Ngô Nhật Đăng
- Ngô Quốc Phương
- Ngô Quốc Thịnh
- Ngô Thế Vinh
- Ngô Thị Kim Cúc
- Ngô Thị Thanh Lịch
- Ngô Tùng Phong
- Ngô Tự Lập
- Ngô Văn
- Ngô Văn Giá
- Ngô Viết Nam Sơn
- Ngô Viết Trọng
- Ngô Vĩnh Long
- Ngô Xuân Hội
- Ngô Xuân Phúc
- Ngô Xuân Thảo
- Ngu Yên
- Nguyen Duc Thanh
- Nguyễn Hải Hoành
- Nguyễn Anh Dũng
- Nguyễn Anh Tuấn
- Nguyễn Anh Tuấn - đạo diễn
- Nguyễn Bá Chung
- Nguyễn Bách Việt
- Nguyễn Bảo Chân
- Nguyễn Bắc Sơn
- Nguyên Bình
- Nguyên Cầm
- Nguyên Cẩn
- Nguyên Chánh
- Nguyễn Chí Hoan
- Nguyễn Chí Thuật
- Nguyễn Chí Trung
- Nguyễn Chí Tuyến
- Nguyễn Chinh Trung
- Nguyễn Cung Thông
- Nguyễn Cường
- Nguyễn Danh Bằng
- Nguyễn Danh Huế
- Nguyễn Danh Lam
- Nguyễn Ðăng Thường
- Nguyễn Duy
- Nguyễn Dương Quang
- Nguyễn Đạt
- Nguyễn Đắc Kiên
- Nguyễn Đắc Xuân
- Nguyễn Đăng Điệp
- Nguyễn Đăng Hưng
- Nguyễn Đăng Khoa
- Nguyễn Đăng Mạnh
- Nguyễn Đăng Na
- Nguyễn Đăng Quang
- Nguyễn Đăng Thường
- Nguyễn Đình Ấm
- Nguyễn Đình Bin
- Nguyễn Đình Bổn
- Nguyễn Đình Chú
- Nguyễn Đình Cống
- Nguyễn Đình Đăng
- Nguyễn Đình Huỳnh
- Nguyễn Đình Thắng
- Nguyễn Đình Thi
- Nguyễn Đình Toàn
- Nguyễn Đổng Chi
- Nguyễn Đông Thức
- Nguyễn Đức
- Nguyễn Đức Dương
- Nguyễn Đức Hiệp
- Nguyễn Đức Mậu
- Nguyễn Đức Sơn
- Nguyễn Đức Thắng
- Nguyễn Đức Tiến
- Nguyễn Đức Tùng
- Nguyễn Đức Tường
- Nguyễn Gia Trí
- Nguyên Giác
- Nguyên Giác Phan Tấn Hải
- Nguyễn Hà Luân
- Nguyễn Hải Hoành
- Nguyễn Hải Yến
- Nguyễn Hàn Chung
- Nguyễn Hiến Lê
- Nguyễn Hoa Lư
- Nguyễn Hoài Nam
- Nguyễn Hoài Văn
- Nguyễn Hoài Vân
- Nguyễn Hoàn
- Nguyễn Hoàn Nguyên
- Nguyễn Hoàng Ánh
- Nguyễn Hoàng Anh Thư
- Nguyễn Hoàng Diệu Thủy
- Nguyễn Hoàng Diệu Thúy
- Nguyễn Hoàng Giao
- Nguyễn Hoàng Linh
- Nguyễn Hoàng Trung
- Nguyễn Hoàng Văn
- Nguyễn Hồng Anh
- Nguyễn Hồng Giao
- Nguyễn Hồng Hưng
- Nguyễn Hồng Lam
- Nguyễn Hồng Nhung
- Nguyễn Hồng Thục
- Nguyễn Huệ Chi
- Nguyễn Hùng
- Nguyễn Huy Hoàng
- Nguyễn Huy Thiệp
- Nguyễn Huy Vũ
- Nguyên Hưng
- Nguyễn Hưng Quốc
- Nguyễn Hương
- Nguyễn Hữu Đễ
- Nguyễn Hữu Hồng Minh
- Nguyễn Hữu Liêm
- Nguyễn Hữu Nhật
- Nguyễn Hữu Sơn
- Nguyễn Hữu Thiết
- Nguyễn Hữu Việt Hưng
- Nguyễn Hữu Vinh
- Nguyễn kc Hậu
- Nguyễn Khải
- Nguyễn Khánh Duy
- Nguyễn Khánh Trường
- Nguyễn Khắc An
- Nguyễn Khắc Bình
- Nguyễn Khắc Mai
- Nguyễn Khắc Phê
- Nguyễn Khắc Phi
- Nguyễn Khắc Phục
- Nguyễn Khiêm
- Nguyễn Khôi
- Nguyễn Kiến Phước
- Nguyễn Kiều Dung
- Nguyễn Kiều Hưng
- Nguyên Lạc
- Nguyễn Lãm Thắng
- Nguyễn Lan Phương
- Nguyễn Lân Bình
- Nguyễn Lân Thắng
- Nguyễn Lê Hồng Hưng
- Nguyễn Lệ Uyên
- Nguyễn Linh Giang
- Nguyễn Linh Quang
- Nguyễn Lộ Trạch
- Nguyễn Luận
- Nguyễn Lương Hải Khôi
- Nguyễn Lương Ngọc
- Nguyễn Lương Vỵ
- Nguyễn Mai
- Nguyễn Man Nhiên
- Nguyễn Mạnh An Dân
- Nguyễn Mạnh Côn
- Nguyễn Mạnh Đẩu
- Nguyễn Mạnh Tiến
- Nguyễn Manh Trinh
- Nguyễn Mạnh Trinh
- Nguyễn Mạnh Tuấn
- Nguyễn Mạnh Tường
- Nguyễn Minh Anh
- Nguyễn Minh Hòa
- Nguyễn Minh Kính
- Nguyễn Minh Nhị
- Nguyễn Minh Nhựt
- Nguyễn Minh Thuyết
- Nguyễn Mộng Giác
- Nguyên Ngọc
- Nguyễn Ngọc Chu
- Nguyễn Ngọc Giao
- Nguyễn Ngọc Hoa
- Nguyễn Ngọc Lanh
- Nguyễn Ngọc Liễm
- Nguyễn Ngọc Lung
- Nguyễn Ngọc Tâm
- Nguyễn Ngọc Thiện
- Nguyễn Ngọc Tú Anh
- Nguyễn Ngọc Tư
- Nguyên Nguyên
- Nguyễn Nguyên Bình
- Nguyễn Nhật Tín
- Nguyên Nhi
- Nguyễn Như Huy
- Nguyễn Phạm Hùng
- Nguyễn Phú Yên
- Nguyễn Phúc Vĩnh Ba
- Nguyễn Phượng
- Nguyễn Phương Đình
- Nguyễn Phương Mai
- Nguyễn Phương Mạnh
- Nguyễn Quang
- Nguyễn Quang A
- Nguyễn Quang Bình
- Nguyễn Quang Duy
- Nguyễn Quang Dy
- Nguyễn Quang Đồng
- Nguyễn Quang Hồng
- Nguyễn Quang Hưng
- Nguyễn Quang Lập
- Nguyễn Quang Thạch
- Nguyễn Quang Thân
- Nguyễn Quang Thiều
- Nguyễn Quang VInh
- Nguyễn Quân
- Nguyễn Quốc Lâm
- Nguyễn Quốc Thái
- Nguyễn Quốc Toàn
- Nguyễn Quốc Trụ
- Nguyễn Quốc Tuấn
- Nguyên Sa
- Nguyễn Sĩ Dũng
- Nguyễn Sơn Lâm
- Nguyễn Sỹ Phương
- Nguyễn Sỹ Tế
- Nguyễn Tà Cúc
- Nguyễn Tài Cẩn
- Nguyễn Tấn Cứ
- Nguyễn Tất Nhiên
- Nguyễn Thạch Giang
- Nguyễn Thái Hòa
- Nguyễn Thái Hợp
- Nguyễn Thái Sơn
- Nguyễn Thái Tuấn
- Nguyễn Thanh Bình
- Nguyễn Thanh Châu
- Nguyễn Thanh Giang
- Nguyễn Thanh Hiện
- Nguyễn Thanh Hùng
- Nguyễn Thanh Huy
- Nguyễn Thanh Huyền
- Nguyễn Thanh Mỹ
- Nguyễn Thành Nam
- Nguyễn Thanh Nghị
- Nguyễn Thanh Nguyệt
- Nguyễn Thành Phong
- Nguyễn Thanh Sơn
- Nguyễn Thành Sơn
- Nguyễn Thanh Tâm
- Nguyễn Thành Thi
- Nguyễn Thanh Tuyền
- Nguyễn Thanh Văn
- Nguyễn Thanh Việt
- Nguyễn Thế Hùng
- Nguyễn Thế Thanh
- Nguyễn Thị Bích Hậu
- Nguyễn Thị Bích Ngà
- Nguyễn Thị Bình
- Nguyễn thị Cỏ May
- Nguyễn Thị Dư Khánh
- Nguyễn Thị Hải
- Nguyễn Thị Hậu
- Nguyễn Thị Hiền
- Nguyễn Thị Hoàng
- Nguyễn Thị Hoàng Bắc
- Nguyễn Thị Khánh Minh
- Nguyễn Thị Khánh Trâm
- Nguyễn Thị Kim Chi
- Nguyễn Thị Kim Phụng
- Nguyễn Thị Minh Ngọc
- Nguyễn Thị Minh Thương
- Nguyễn Thị Ngọc Hải
- Nguyễn Thị Ngọc Nhung
- Nguyễn Thị Oanh
- Nguyễn Thị Phước
- Nguyễn Thị Thanh Bình
- Nguyễn Thị Thanh Hải
- Nguyễn Thị Thanh Lưu
- Nguyễn Thị Thanh Xuân
- Nguyễn Thị Thanh Yến
- Nguyễn Thị Thảo An
- Nguyễn Thị Thúy Hạnh
- Nguyễn Thị Thùy Linh
- Nguyễn Thị Thụy Vũ
- Nguyễn Thị Thuyền
- Nguyễn Thị Tịnh Thy
- Nguyễn Thị Từ Huy
- Nguyễn Thị Vinh
- Nguyễn Thiện Tống
- Nguyễn Thiện Tơ
- Nguyễn Thói Đời
- Nguyễn Thông
- Nguyễn Thu Quỳnh
- Nguyễn Thu Trang
- Nguyễn Thùy Dương
- Nguyễn Thúy Hạnh
- Nguyễn Thụy Long
- Nguyễn Thuỵ Phương
- Nguyễn Thùy Song Thanh
- Nguyễn Thỵ
- Nguyễn Thy Anh
- Nguyễn Tiến Dũng
- Nguyễn Tiến Lập
- Nguyễn Tiến Trung
- Nguyễn Tiến Văn
- Nguyễn Trần Bạt
- Nguyễn Tri Phương Đông
- Nguyễn Triệu Nam
- Nguyễn Trọng Bình
- Nguyễn Trọng Chức
- Nguyễn Trọng Huân
- Nguyễn Trọng Khôi
- Nguyễn Trọng Tạo
- Nguyễn Trung
- Nguyễn Trung Bảo
- Nguyễn Trung Dân
- Nguyễn Trung Hiếu
- Nguyễn Trung Kiên
- Nguyễn Trung Thuần
- Nguyễn Trường Giang
- Nguyễn Trường Huy
- Nguyễn Trường Uy
- Nguyễn Tuấn
- Nguyễn Tuấn Anh
- Nguyễn Tuấn Khoa
- Nguyễn Tùng
- Nguyễn Tùng Linh
- Nguyễn Tuyết Lan
- Nguyễn Tuyết Lộc
- Nguyễn Tư Nghiêm
- Nguyễn Tử Siêm
- Nguyễn Tường Bách
- Nguyễn Tường Thiết
- Nguyễn Tường Thụy
- Nguyễn Ước
- Nguyễn Vạn Phú
- Nguyễn Văn
- Nguyễn Văn Ba
- Nguyễn Văn Chính
- Nguyễn Văn Ðậu
- Nguyễn Văn Dũng
- Nguyễn Văn Đài
- Nguyễn Văn Gia
- Nguyễn Văn Hạnh
- Nguyễn Văn Hiệp
- Nguyễn Văn Hòa
- Nguyễn Văn Hùng
- Nguyễn Văn Huyên
- Nguyễn Văn Lợi
- Nguyễn Văn Lục
- Nguyễn Văn Miếng
- Nguyễn Văn Nghệ
- Nguyễn Văn Nho
- Nguyễn Văn Phong
- Nguyễn Văn Phú
- Nguyễn Văn Phước
- Nguyễn Văn Sâm
- Nguyễn Văn Sơn
- Nguyễn Văn Tao
- Nguyễn Văn Thiệu
- Nguyễn Văn Thọ
- Nguyễn Văn Trọng
- Nguyễn Văn Trung
- Nguyễn Văn Tuấn
- Nguyễn Văn Vĩnh
- Nguyễn Văn Xuân
- Nguyễn Vi Khải
- Nguyễn Vi Yên
- Nguyễn Viện
- Nguyễn Việt Anh
- Nguyễn Việt Chiến
- Nguyễn Viết Lãm
- Nguyễn Vĩnh Nguyên
- Nguyễn Vũ Hiệp
- Nguyễn Vũ Tiềm
- Nguyễn Vỹ
- Nguyễn Vy Khanh
- Nguyễn Xuân Diện
- Nguyễn Xuân Hằng
- Nguyễn Xuân Hoàng
- Nguyễn Xuân Hưng
- Nguyễn Xuân Khánh
- Nguyễn Xuân Khoát
- Nguyễn Xuân Nghĩa
- Nguyễn Xuân Nha
- Nguyễn Xuân Quang
- Nguyễn Xuân Thiệp
- Nguyễn Xuân Thọ
- Nguyễn Xuân Tiệp
- Nguyễn Xuân Tường Vy
- Nguyễn Xuân Xanh
- Nguyễn Ý Thuần
- Nguyên Yên
- Nguyễn-Chương Mt
- Nguyễn-hòa-Trước
- Nguyệt Chu
- Nguyệt Quỳnh
- Nguyệt Vi
- Ngự Thuyết
- Người Buôn Gió
- Ngyễn Trung Bảo
- Nh. Tay Ngàn
- Nhã
- Nhã Ca
- Nhã Duy
- Nhã Thuyên
- Nhan Do Thanh
- Nhân Hồng
- Nhật Chiêu
- Nhật Lệ
- Nhất Linh
- Nhật Tiến
- Nhật Tuấn
- Nhất Uyên
- Nhị Linh
- Nhị Ngã
- Nhóm Vì một Hà Nội xanh
- Như Huy
- Như Không
- Như Quỳnh
- Như Quỳnh de Prelle
- Như Ý
- Nhược Thủy
- Niall Ferguson
- Nick Hilden
- Nicolas Casey
- Nikulin
- Nina McPherson
- Ninh Dương
- Ninh Kiều
- Nobert Hummelt
- Nông Hồng Diệu
- NP Phan
- Obama
- Ocean Vương
- Octavio Paz
- Ogden Nash
- Oksana Zabuzhko
- Oleg Kashin
- Ondrej Slowik
- onggiaolang
- Orlando Figes
- Orwell
- Oscar Salemink
- Oscar Wilde
- Pablo Neruda
- Pablo Picasso
- Palmer
- Patrick Frater
- Patrick Lodge
- Paul Auster
- Paul Celan
- Paul Éluard
- Paul Hoover
- Paul Mendez
- Paul Mozur
- Paul Theroux
- Paul-François Paoli
- Paulus Lê Sơn
- Pavel Basinsky
- Pavlo Vyshebaba
- Paweł Kubiak
- Pawel Kuczynski
- Paweł Łepkowski
- Percy Mabandu
- Pervez Hoodbhoy
- Peter B. Zinoman
- Peter Hansen
- Peter Harvey
- Peter Kleiner
- Peter Singer
- Phạm Anh Tuấn
- Phạm Biểu Tâm
- Phạm Cao Hoàng
- Phạm Châu
- Phạm Chí Dũng
- Phạm Chi Lan
- Phạm Chu Sa
- Phạm Công Luận
- Phạm Công Thiện
- Phạm Công Út
- Phạm Duy
- Phạm Duy Nghĩa
- Phạm Đình Trọng
- Phạm Đình Vy
- Phạm Đoan Trang
- Phạm Hải Anh
- Phạm Hải Âu
- Phạm Hiền Mây
- Phạm Hoàng Quân
- Phạm Hồng Sơn
- Phạm Hùng Việt
- Phạm Huy Thông
- Phạm Khiêm Ích
- Phạm Kiều Tùng
- Phạm Kỳ Đăng
- Phạm Lệ Quyên
- Phạm Lê Vương Các
- Phạm Linh
- Phạm Lưu Vũ
- Phạm Minh Hoàng
- Phạm Minh Ngọc
- Phạm Minh Quân
- Phạm Minh Trung
- Phạm Ngọc Lư
- Phạm Ngọc Thái
- Phạm Ngọc Tiến
- Phạm Nguyên Trường
- Phạm Ngữ
- Phạm Phan Long
- Phạm Phú Cường
- Phạm Phú Hải
- Phạm Phú Minh
- Phạm Phú Phong
- Phạm Phú Thứ
- Phạm Phú Viết
- Phạm Phúc Thịnh
- Phạm Phương
- Phạm Quang Ái
- Phạm Quang Long
- Phạm Quang Trung
- Phạm Quang Tuấn
- Phạm Sỹ Sáu
- Phạm Tăng
- Phạm Thành
- Phạm Thành Hưng
- Phạm Thanh Nghiên
- Phạm Thảo Nguyên
- Phạm Thế Cường
- Phạm Thị
- Phạm Thị Anh Nga
- Phạm Thị Hoài
- Phạm Thị Kiều Ly
- Phạm Thị Ngọc
- Phạm Thị Phương
- Phạm Thiên Ân
- Phạm Thiên Thư
- Phạm Tín An Ninh
- Phạm Toàn
- Phạm Trần
- Phạm Trọng Chánh
- Phạm Trung Nghĩa
- Phạm Tuấn
- Phạm Tư Thanh Thiện
- Phạm Tường Vân
- Phạm Văn
- Phạm Văn Khoái
- Phạm Văn Quang
- Phạm Văn Song
- Phạm Văn Tình
- Phạm Văn Vũ
- Pham Viem Phuong
- Phạm Viêm Phương
- Phạm Viết Đào
- Phạm Việt Hưng
- Phạm Vũ Lửa Hạ
- Phạm Xuân Đài
- Phạm Xuân Hùng
- Phạm Xuân Nguyên
- Phạm Xuân Trường
- Phan An Sa
- Phan Ba
- Phan Bội Châu
- Phan Cẩm Thượng
- Phan Châu Thành
- Phan Cự Đệ
- Phan Đạo
- Phan Đắc Lữ
- Phan Đình Diệu
- Phan Độc Lập
- Phan Hải-Đăng
- Phan Hồng Giang
- Phan Huy Dũng
- Phan Huy Đường
- Phan Huy Lê
- Phan Huyền Thư
- Phan Kế Toại
- Phan Khôi
- Phan Lặng Yên
- Phan Mạnh Quỳnh
- Phan Nam Sinh
- Phan Ngọc
- Phan Nguyên
- Phan Nhật Nam
- Phan Nhiên Hạo
- Phan Ni Tấn
- Phan Phương Đạt
- Phan Quang
- Phan Tấn Hải
- Phan Tấn Uẩn
- Phan Thanh Bình
- Phan Thắng
- Phan Thế Hải
- Phan Thị Hà Dương
- Phan Thị Kim Phúc
- Phan Thị Trọng Tuyển
- Phan Thị Vàng Anh
- Phan Thu Vân
- Phan Thúy Hà
- Phan Trang Hy
- Phan Trí Đỉnh
- Phan Trọng Hoàng Linh
- Phan Văn Giưỡng
- Phan Văn Song
- Phan Văn Thắng
- Phan Vũ
- Phan Xine
- Phan Xuân Sinh
- Phannguyên Psg
- Phanxipăng
- Phaolô VI
- Pháp Hoan
- Pháp Vân
- Phapxa Chan
- Phát biểu nhận giải Văn Việt
- Phil Caputo
- Philip Larkin
- Philip Roth
- Phong Linh
- Phong Nguyen
- Phong Quang
- Phố Văn
- Phú Quang
- Phù Sa
- Phúc Lai GB
- Phúc Tiến
- Phunchok Stobdan
- Phùng Anh Kiệt
- Phùng Hi
- Phùng Hoài Ngọc
- Phùng Học Vinh
- Phùng Ngọc Kiên
- Phùng Nguyễn
- Phùng Quán
- Phùng Thành Chủng
- Phùng Thị Hạ Nguyên
- Phùng Thị Như Hà
- Phuong Ta
- Phương Hương
- Phương Phương
- Phương Thảo
- Phương Thuý
- Phương Uy
- Pierre Darriulat
- Pierre Lemieux
- Prashanth Parameswaran
- Qladimir Pyljow
- Quách Hạo Nhiên
- Quách Tấn
- Quách Thoại
- Quảng Diệu Trần Bảo Toàn
- Quang Dũng
- Quang Đức
- Quang Minh
- Quang Phan
- Quảng Tánh Trần Cầm
- Quậy Nguyễn
- Quế Hương
- Quốc Dũng
- Quốc Phương
- Quốc Toản
- Quyên Di
- Quyên Hoàng
- Quỳnh Iris de Prelle
- Quỳnh Vi
- Rabindranath Tagore
- Rainer Maria Rilke
- Ralph Chaplin
- Rebecca Mead
- Rebecca Solnit
- Reiner Traub
- Remo Verdickt
- Riccardo Gazzaniga
- Richard C. Paddock
- Richard Millet
- Richard Serra
- Robert Desnos
- Robert McCrump
- Roger Vu
- Roland Barthes
- Romain Rolland
- Ronald F. Inglehart
- Ruben David Gonzalez Gallego
- Russell Edson
- Ruth Ingram
- Ryszard Legutko
- Salman Rushdie
- Salvatore Babones
- Sam Dresser
- Sạn chữ
- Sandra Kerschbaumer
- Sara Teasdale
- Sarah Pulliam Bailey
- Sarah Thornton
- Sáu Nghệ
- Sergio Bitar
- Shakespeare
- Shannon Van Sant
- Sheikha A
- Sheila Fischman
- Sheila Ngoc Pham
- Sheri Berman
- Shigeeda Yutaka
- Shirin Ebadi
- Shukshin
- Simon Johnson
- Sire Apm Lukwesa
- Slavoj Žižek
- Sohaniim
- Son Kieu Mai
- Song Chi
- Song Hà
- Song Nguyễn
- Song Phạm
- Song Phan
- Song Thao
- Số đặc biệt
- Sơn Ca
- Sơn Hoàng Liên
- Sơn Kiều Mai
- Sơn Nam
- Stefano Harney
- Stephan Koester
- Stephen B. Young
- Steve Earle
- Susan Sontag
- Suzuki Katsuhiko
- Sương Nguyệt Minh
- Sương Quỳnh
- Svetlana Alexievich
- Svetlana Alexievitch
- Svetlana Alexiévitch
- Sylvia Plath
- T. Đ.
- T.Vấn
- Tạ Anh Thư
- Tạ Chí Đại Trường
- Tạ Duy Anh
- Tạ Tỵ
- Tạ Văn Tài
- Tạ Văn Thông
- Tạ Xuân Hải
- Tadeusz Rósewicz
- Tam Ích
- Tamarchenko
- Tàn Tuyết
- Tanaami Keiichi
- Taras Shevchenko
- Tarik Khaldi
- Tăng Quang
- Tâm An
- Tâm Chánh
- Tâm Don
- Tâm Thường Định
- Tâm Việt
- Tấn An
- Teolinda Gersão
- Teresa Mỹ Chúc
- Thạch Đạt Lang
- Thạch Quỳ
- Thạch Thảo
- Thái Bá Tân
- Thái Bá Vân
- Thái Bảo
- Thái Hà
- Thái Hạo
- Thái Kế Toại
- Thái Kim Lan
- Thái Ngọc San
- Thái Sinh
- Thái Thanh
- Thái Thăng Long
- Thái Tuấn
- Thái Văn
- Thái Văn Đào
- Thái Vũ
- Thạnh Đà
- Thanh Hằng - Anh Khoa
- Thành Lộc
- Thanh Nam
- Thanh Ngọc
- Thanh Phương
- Thanh Tâm Tuyền
- Thanh Thảo
- Thanh Thuỷ
- Thanh Trúc
- Thanh Tùng
- Thanh Xuân
- Thanhhà Lại
- Thảo Dân
- Thao Dinh
- Thảo luận
- Thảo Nguyên
- Thảo Trường
- Thảo Vy
- Thẩm Đống
- Thận Nhiên
- Thân Trọng Mẫn
- Thân Trọng Sơn
- Thế Dũng
- Thế Giang
- Thế Quân
- THẾ THANH
- Thế Uyên
- Thi Hoàng
- Thi Nguyên
- Thi sỹ ỦA
- Thi Vũ
- Thích Nhất Hạnh
- Thích Nữ Chân Không
- Thích Phước An
- Thierry Leclère
- Thierry Lentz
- Thiên Di
- Thiên Điểu
- Thiền Lâm
- Thiền Nguyễn
- Thiên Thai
- Thiện Tùng
- Thiện Ý
- Thiết Thạch
- Thiếu Khanh
- Thiều Mai Lâm
- Tho Nguyen
- Thomas A. Bass
- Thomas Bo Pedersen
- Thomas Mahler
- Thomas S. Mullaney
- Thông Đặng
- Thơ
- Thu Phong
- Thu Vàng
- Thuận
- Thuần Ngô
- Thuận Paris
- Thuận Thiên
- Thục Quyên
- Thụy An
- Thùy Dung
- Thụy Khuê
- Thùy Linh
- Thụy My
- Thủy Tiên
- Thư Bạn Đọc
- Thường Quán
- Thy An
- Tịch Ru
- Tiet Hung Thai
- Tiêu Dao Bảo Cự
- Tiêu Kiện Sinh
- Tiểu Tử
- Tillman Miller
- Timothy Brennan
- Timothy Garton Ash
- Timothy Snyder
- Tina Hà Giang
- Tomas Tranströmer
- Tô Đăng Khoa
- Tô Hải
- Tô Hoàng
- Tố Hữu
- Tô Lan Hương
- Tô Ngọc Vân
- Tô Thẩm Huy
- Tô Thùy Yên
- Tô Văn Trường
- Tôi Đây
- Tôn Thất Thông
- Tống Văn Công
- Trà Đóa
- Trà Nhiên
- Tracy K. Smith
- Tran Dinh Dung
- Tran Nam Dung
- Trang Châu
- Trang Hạ
- Trang Thanh
- Trang Thế Hy
- Trangđài Glassey Trầnguyễn
- Trangđài Glasssey-Trầnguyễn
- Trao đổi
- Trầm Tử Thiêng
- Trần Anh Hùng
- Trần Bá Đại Dương
- Trần Bang
- Trần Bình Nam
- Trần C. Trí
- Trần Cao Lĩnh
- Trần Cao Tường
- Trần Công Tâm
- Trần Công Tín
- Trần Dạ Từ
- Trần Dần
- Trần Doãn Nho
- Trần Dũng Thanh Huy
- Trần Duy
- Trần Duy Phiên
- Trần Duy Trung
- Trần Đăng Khoa
- Trần Đăng Tuấn
- Trần Đĩnh
- Trần Đình Bút
- Trần Đình Hoành
- Trần Đình Lương
- Trần Đình Sơn Cước
- Trần Đình Sử
- Trần Đình Triển
- Trần Đình Trợ
- Trần Độ
- Trần Đồng Minh
- Trần Đức Anh Sơn
- Trần Đức Thảo
- Trần Đức Tiến
- Trần Đức Tín
- Trần Đức Toản
- Trần Gia Huấn
- Trần Gia Ninh
- Trần Hà Linh
- Trần Hạ Tháp
- Trần Hạ Vi
- Trần Hải
- Trần Hạnh
- Trần Hậu
- Trần Hoài Anh
- Trần Hoài Thư
- Trần Hoàng Phố
- Trần Hoàng Trúc
- Trần Hoàng Vy
- Trần Hùng
- Trần Huy Bích
- Trần Huy Minh Phương
- Trần Huy Quang
- Trần Huỳnh Duy Thức
- Trần Hữu Dũng
- Trần Hữu Khánh
- Trần Hữu Quang
- Trần Hữu Tá
- Trần Hữu Thục
- Trần Khánh Triệu
- Trần Kiêm Đoàn
- Trần Kiêm Trinh Tiên
- Trần Kim Trắc
- Trần Kỳ Trung
- Trần Lam
- Trần Lê Sơn Ý
- Trần Lương
- Trần Lý Trí Tân
- Trần Mạnh Hảo
- Trần Mạnh Tuấn
- Trần Minh Phi
- Trần Minh Quốc
- Trần Mộng Tú
- Trần Nam Bình
- Trần Ngân Hà
- Trần Nghi Hoàng
- Trần Ngọc Cư
- Trần Ngọc Hiếu
- Trần Ngọc Tuấn
- Trần Ngọc Vương
- Trần Nguyên Đán
- Trần Nhã Thụy
- Trần Nhương
- Trần Phong Giao
- Trần Phong Vũ
- Trần Quang Đức
- Trần Quang Lộc
- Trần Quốc Nam
- Trần Quốc Thuận
- Trần Quốc Toàn
- Trần Quốc Trọng
- Trần Quốc Vượng
- Trần Quyết Thắng
- Trân Sa
- Trần Song Hào
- Trần Thành
- Trần Thanh Ái
- Trần Thanh Cảnh
- Trần Thanh Huy
- Trần Thanh Vân
- Trần Thắng
- Trần Thế Vĩnh
- Trần Thị Băng Thanh
- Trần Thị Diệu Tâm
- Trần Thị Lai Hồng
- Trần Thị Lam
- Trần Thị NgH.
- Trần Thị Nguyệt Mai
- Trần Thị Phương Phương
- Trần Thị Thanh Thoả
- Trần Thị Trường
- Trần Thiện Đạo
- Trần Thùy Mai
- Trần Tiến
- Trần Tiễn Cao Đăng
- Trần Tiến Dũng
- Trần Tiễn Khanh
- Trần Tố Nga
- Trần Trọng Dương
- Trần Trọng Thức
- Trần Trọng Vũ
- Trần Trung Chính
- Trần Trung Đạo
- Trần Tuấn
- Trần Từ Mai
- Trần Vàng Sao
- Trần Văn Chánh
- Trần Văn Đỉnh
- Trần Văn Khê
- Trần Văn Minh
- Trần Văn Nam
- Trần Văn Thọ
- Trần Văn Thủy
- Trần Văn Tý
- Trần Vấn Lệ
- Trần Việt Hà
- Trần Viết Ngạc
- Trần Vinh Dự
- Trần Vũ
- Trần Vũ Hải
- Trần Vương Thuấn
- Trần Vương Thuận
- Trần Wũ Khang
- Trần Xuân Hoài
- Trần Xuân Linh
- Trần Xuân Lĩnh
- Trần Xuân Thảo
- Trần Yên Hòa
- Trần Yên Nguyên
- Trên
- Trên Facebook
- Trên Facebook/Minds
- Trên kệ sách
- Trên trang diaCRITICS
- Trí Hiệu Dân
- Triều Anh
- Triều Hoa Đại
- Triêu Nhan
- Triều Sơn
- Triệu Tử Dương
- Trịnh Anh Tuấn
- Trịnh Bá Phương
- Trịnh Bách
- Trịnh Cao Hòa Thanh
- Trịnh Chu
- Trịnh Công Sơn
- Trịnh Cung
- Trịnh Duy Kỳ
- Trịnh Hữu Long
- Trịnh Kim Tiến
- Trịnh Lữ
- Trịnh Minh Tuấn
- Trịnh Sơn
- Trịnh Thanh Thủy
- Trịnh Thu Tuyết
- Trịnh Vĩnh Phúc
- Trịnh Xuân Thuận
- Trịnh Xuân Thủy
- Trịnh Y Thư
- Trọng Anh
- Trọng Phú
- Trọng Thành
- Tru Sa
- Trúc Giang
- Trúc Thông
- Trúc Ty
- Trump
- Trung Bảo
- Trung Dũng Kqd
- Trùng Dương
- Trung Trung Đỉnh
- Trư Sa
- Trường An
- Trương Anh Ngọc
- Trương Anh Thụy
- Trương Chính
- Trương Duy Nhất
- Trương Đăng Dung
- Trương Điện Thắng
- Trương Đình Phượng
- Trương Hồng Quang
- Trương Huy San
- Trường Minh
- Trương Ngọc Chương
- Trương Nguyên
- Trương Nguyện Thành
- Trương Nhân Tuấn
- Trương Phượng
- Trương Quang
- Trương Quang Đệ
- Trương Quang Nhuệ
- Trương Quang Vĩnh
- Trương Thị Ngọc Hân
- Trương Thiên Phàm
- Trương Thu Hiền
- Trương Tố Hoa
- Trương Trọng Nghĩa
- Trương Tửu
- Trương Văn Dân
- Trương Văn Vĩnh
- Trương Vũ
- Trương Xuân Thiên
- Tú Mỡ
- Tù Quốc Hoài
- Tù Sâm
- Tú Trung Hồ
- Tuấn Duy
- Tuấn Khanh
- Tuân Nguyễn
- Tuấn Thảo
- Tuệ Anh
- Tuệ Đăng
- Tuệ Nguyên
- Tuệ Nhân
- Tuệ Nhật
- Tuệ Sĩ
- Tuệ Sỹ
- Tùng Dương Cola
- Tung Nguyen
- Turner
- Túy Hồng
- Tuyết Nghi
- Tư
- Từ Dung
- Tư liệu
- Tử Linh
- Từ Mai Trần Huy Bích
- Từ Quốc Hoài
- Từ Sâm
- Từ Thức
- Tưởng
- Tương Lai
- Umberto Eco
- Uông Tăng Kỳ
- Uông Triều
- Uyển Ca
- Uyên Nguyễn
- Uyên Thao
- Uyên Vũ
- V. Erofiev
- Vàng A Giang
- Varlam Shalamov
- Vasco Gargalo
- Vasily Makarovich
- Văn
- Văn Biển
- Văn Cao
- Văn Chinh
- Văn Công Hùng
- Văn Giá
- Văn học
- Văn học Miền Nam 54-75
- Văn Như Cương
- Văn Quang
- Văn Tâm
- Văn Việt
- Văn.
- Vấn đề hôm nay
- Vận Động Ứng Cử Đại Biểu Quốc Hội 2016
- Vân Hạ
- Vân Phi
- Velcrow Ripper
- Veronica Melkozerova
- Vi Lãng
- Vi Trần
- Vi Yên
- Viet Thanh Nguyen
- Viên Linh
- Việt Bách
- Việt Bình
- Việt Dzũng
- Việt Khang
- Việt Lang
- Việt Phương
- Viktor Maslov
- Vinh Anh
- Vĩnh Hảo
- Vĩnh Quyền
- Virginia Heffernan
- Virginia Woolf
- Vladimir Nabokov
- Võ An Đôn
- Võ Anh Minh
- Võ Anh Thơ
- Võ Bá Cường
- Võ Đắc Danh
- Võ Định Hình
- Võ Đức Phúc
- Võ Hồng
- Võ Huy Tâm
- Võ Hương Quỳnh
- Võ Kỳ Điền
- Võ Ngàn Sông
- Võ Phiến
- Võ Thị Hảo
- Võ Thị Thu Hằng
- Võ Tiến Cường
- Võ Tòng Xuân
- Võ Trí Hảo
- Võ Văn Quản
- Võ Văn Tạo
- Võ Văn Thôn
- Võ Xuân Quế
- Võ Xuân Sơn
- Volker Weidermann
- Volodymyr Vynnychenko
- Volodymyr Zelenskyy
- Vũ Bằng
- Vũ Biện Điền
- Vũ Cao Đàm
- Vũ Cát Tường
- Vũ Đình Hòe
- Vũ Đình Huỳnh
- Vũ Đình Liên
- Vũ Đình Phòng
- Vũ Đức Khanh
- Vũ Đức Phúc
- Vũ Đức Sao Biển
- Vu Gia
- Vũ Hà Văn
- Vũ Hạnh
- Vũ Hoàng Chương
- Vũ Hoàng Thư
- Vũ Hồng Ánh
- Vũ Huy Ngọc
- Vũ Huy Quang
- Vũ Khắc Hoè
- Vũ Khắc Khoan
- Vũ Kim Hạnh
- Vũ Kim Thu
- Vũ Lâm
- Vũ Lập Nhật
- Vũ My Lan
- Vũ Ngọc Giao
- Vũ Ngọc Hoàng
- Vũ Ngọc Tâm
- Vũ Ngọc Tiến
- Vũ Nho
- Vũ Oanh
- Vũ Quang Việt
- Vũ Quí Hạo Nhiên
- Vũ Quốc Ngữ
- Vũ Quỳnh Hương
- Vũ Quỳnh Nh.
- Vũ Thành Sơn
- Vũ Thanh Tâm
- Vũ Thanh Tùng
- Vũ Thành Tự Anh
- Vũ Thế Khôi
- Vũ Thị Hải
- Vũ Thị Nhuận
- Vũ Thị Phương Anh
- Vũ Thị Phương Lan
- Vũ Thị Thanh
- Vũ Thị Thanh Mai
- Vũ Thư Hiên
- Vũ Tiến Lập
- Vũ Trọng Khải
- Vũ Tuấn Hoàng
- Vũ Từ Trang
- Vũ Tường
- Vũ Viết Tuân
- Vũ Xuân Tửu
- Vương Bích Ngọc
- Vương Đan
- Vương Huy
- Vương Ngọc Minh
- Vương Tiểu Nhị
- Vương Trí Nhàn
- Vương Trọng
- Vương Trùng Dương
- Vương Trung Hiếu
- Vy Thảo
- W. H. Auden
- Wa Praong
- Walt Whitman
- Walter Isaacson
- Wayne Karlin
- Wells
- Wendy Barker
- Wilhelm Schmid
- Will Nguyen
- William Carlos Williams
- William Nee
- William Stafford
- William Stanley Merwin
- Winston Phan Đào Nguyên
- Wislawa Szymborska
- Wolf Biermann
- Wolfgang Borchert
- Wynn Gadkar Wilcox
- Xie Tao
- Xuân Ba
- Xuân Diệu
- Xuân Dương
- Xuân Đài
- Xuân Minh
- Xuân Phượng
- Xuân Sách
- Xuân Thọ
- Xuân Vũ
- Xương Văn
- Y Chan
- Ý Nhi
- Y Uyên
- Yanis Varoufakis
- Yevgeny Yevtushenko
- Yên Ba
- Yên Khắc Chính
- Yến Năng
- Yên San
- Yên San Thụy Miên
- Yiyun Li
- Yoko Ogawa
- Yōko Ogawa
- Yoko Tawada
- Young Sang Lee
- Yuliya Ilchuk
- Yuno Bigboi
- Yves Sintomer
- Yvette Tan
- Zac Herman
Văn học miền Nam 54-75 (313): Nhã Ca (4)
Chuyện Đôi Ta
I
Năm mười bảy tuổi, Nguyễn mới có chuyện tình. Đối với những cô bạn gái đồng trang lứa với Nguyễn, đứa nào cũng dấu thư tình trong tập vở từ năm mười lăm, mười sáu. Tại sao Nguyễn muộn như thế nhỉ? Có nhỏ xấu miệng, xì xầm to nhỏ rằng: Con đó gà tồ. Con đó nhan sắc không hấp dẫn. Ừ, chỉ có nhan sắc kém, thiếu duyên dáng, mới ít kẻ tán tỉnh. Nguyễn nghe hết. Thì bọn nó, nói là cốt để cho Nguyễn nghe đó thôi. Nguyễn mỉm cười. Nguyễn biết Nguyễn chứ. Đẹp rực rỡ, duyên dáng? Có lẽ Nguyễn không dám chủ quan. Nhưng tươi sáng, thông minh, nhanh nhẹn đó là đặc điểm của Nguyễn. Chuyện tình tới muộn. Nguyễn phải rõ hơn hết mọi người. Tới chậm, vì người ta chưa muốn cho nó tới sớm.
Khi nói ra, mọi người có thể nghĩ là con Nguyễn này dóc. Nguyễn đã lố bịch hoá câu chuyện. Vì vậy, những gì về trước năm mười bảy tuổi xóa, quên nó đi. Chỉ có một chuyện đáng nhớ là trước mười bảy tuổi, Nguyễn là Lê Nguyễn, và từ năm mười bảy tuổi trở đi, Nguyễn vẫn là Lê Nguyễn. Mang hoài cái tên con trai, trong tâm hồn một người con gái. Lâu quá rồi, nếu trách ông già bà già đặt tên kỳ cục thì phải trách từ lúc nhỏ. Bây giờ, đã muộn.
- Người yêu kiếp trước của Lưu Nguyễn chăng?
- Nó đâu phải là con gái. Chắc là sự kết hợp của hai anh chàng gàn dở Lưu Nguyễn đó.
Bọn bạn gái, hay gán ghép này nọ để trêu Nguyễn. Còn bọn con trai, khi mới tán tỉnh làm quen, nghe tên Lê Nguyễn, tưởng là Nguyễn nói đùa hay chanh chua. Con gái chanh chua, hay kê tủ đứng, hộc bàn thì ai mà chẳng sợ. Các anh rút lui từ từ. Còn bọn con trai đã quen rồi, thì đem Nguyễn ra mà giễu.
- Ơ, Vậy Nguyễn đâu phải con gái há. Nguyễn là trai giả gái há.
Nguyễn ghét. Chỉ có một người, năm Nguyễn mười bảy tuỗi, đã reo lên, sửng sốt:
- Ô, Lê Nguyễn. Tên đẹp quá.
Nguyễn khoái. Nhưng còn làm bộ:
- Đẹp gì đâu. Tên Hoa, tên Huệ, này nọ mới đẹp. Chớ tên Nguyễn, mà Lê nữa, thì đẹp ở chỗ nào?
Anh chàng lắc đầu:
- Không phải. Tên của Nguyễn là một sự bền bỉ của hạnh phúc.
Nói văn hoa chăng? Nói văn hoa quá thì Nguyễn không hiểu. Anh chàng giải thích:
- Lê họ cha. Nguyễn là họ mẹ. Như vậy, tên của Nguyễn là tên của thương yêu, của hạnh phúc.
Cám ơn. Gia đình Nguyễn thì hạnh phúc lắm. Bố và Mẹ, bây giờ đã già, nhưng Nguyễn bảo đảm là thương yêu nhau kinh khủng. Gia đình ít người nên tình thương đâu có chia xẻ bao nhiêu. Anh của Nguyễn Lê Thương. Bởi mẹ muốn thương Bố hoài, rồi tới Nguyễn. Và anh chàng đã nói đúng gần như thầy bói. Nguyễn phải cười. Nụ cười của Nguyễn làm mắt anh chàng chớp hoài. Chắc cảm động. Nguyễn thú thật, lần đầu tiên trong đời, Nguyễn biết chú ý tới một chàng con trai. Chú ý ngay từ lúc chàng mới nhào dô tán tỉnh.
Anh Chàng. Nguyễn xin dài dòng giới thiệu một chút. Nếu là loại thanh niên thời đại thì chắc không có phút làm quen nữa. Không hiểu bọn bạn gái của Nguyễn thích loại con trai như thế nào? Nguyễn chỉ nói phần Nguyễn thôi. Mặc kệ ý thích của Nguyễn, vì có thể mẫu người Nguyễn thích đối với kẻ khác xấu ỉn. Những loại quê mùa, đi giầy đơ cu-lơ là không có Nguyễn. Loại mặc quần ống loa thì kinh khủng rồi. Đi giày cao một tấc. Tóc để dài có thể kẹp bím được. Cho Nguyễn hai chữ bình an. Còn nữa, áo hoa sặc sỡ, hay loại mút-sơ-lin mỏng dính triển lãm đủ ba mươi sáu cái xương sườn! Nguyễn khó tính? Nguyễn nhà quê? Và loại Nguyễn thích chắc là một anh chàng đi đứng lớ ngớ, tóc húi cua, mặc quần ống túm. Nghĩ như vậy thì khinh Nguyễn quá. Chàng của Nguyễn (dám xác nhận mà) là người lịch sự, gì cũng vừa đủ thôi. Vừa đủ nghĩa là không lố lăng, không làm cái gì quá đáng. Nguyễn khoái nhừng màu áo chàng mặc. Nhạt, quí phái, sang trọng, thường đi với những màu quần hoà hợp. Và không phải lúc nào chàng cũng chỉ có những màu đó. Đôi khi, chàng có nhừng mầu áo dữ dội, thật đậm, để đi với những màu quần hay màu áo thật mơ. Xám nhạt. Nâu nhạt. Giày chàng đi không màu mè, không kiểu cọ. Còn đầu tóc không dài ngang vai mà cũng không ngắn như mới ở quân trường về. Chắc có bạn bịt mũi cười. Có bạn phê bình: Vậy chàng của Nguyễn chắc làm quảng cáo cho một hiệu may. Tệ hơn, là một ông phó may chính cống. Nguyễn vui vẻ cười góp liền. Cũng không cần giải thích. Lối ăn mặc, tư cách phong thái của chàng, tố cáo chàng là con nhà giàu. Nhưng chàng khiêm nhượng, lúc nào cũng đi chiếc Honda nặng ký, 120 mã lực. Nhưng chàng không phải tay đua gì. Đua ở trong cái thành phố bé tí tẹo này để đi nằm nhà thương dài dài à. Chắc tại chàng khoái tốc độ, phải nên đi xe như thế, để đi thật từ tốn trong thành phố, kiềm chế sự thống khoái tốc độ đó bớt đi. Như vậy chuyện gì, Nguyễn cũng bênh Chàng hết.
Nguyễn gặp chàng rất tình cờ. Trong thư viện Quốc gia. Thật ra, Nguyễn chẳng khoái thư viện. Nguyễn đâu có cặp kiếng dày cộm và muốn trở thành một nữ giáo sư dạy triết lúc nào cũng ôm sách vở đầy trên tay! Nói thiệt ba mớ hiện sinh buồn nôn, sao nhức đầu quá. Vô phúc, Nguyễn cầm một tập truyện mà có chữ gì đại để là nôn mửa, là Nguyễn muốn nôn mửa liền. Bộ nôn mửa là triệu chứng gì độc quyền của mấy ông nhà văn. Mấy ông muốn dành nghề một cách bất chính hả. Nhưng con bạn của Nguyễn lại có bốn mắt và một đầu óc loại bác học thông thái. Hôm đó, kẹt quá, không biết đi chơi với ai Nguyễn mới dại chui vô thư viện. Đụng đầu chàng cái cốp. Và gặp rắc rối ngay.
- Cô kiếm cuốn gì. Tôi giúp cho.
- A... Thôi, cám ơn ông. Tôi tìm tầm bậy tầm bạ mà.
Chàng ngó Nguyễn, nụ cười giễu cợt:
- Bây nhiêu lớn mà đã tìm sách tầm bậy tầm bạ?
Khí giới của con gái là cái nguýt, cái háy. Bĩu môi. Lặng yên bỏ đi chỗ khác tỏ vẻ khinh bỉ. Nhưng chết chưa. Nguyễn vẫn cứ đứng, không cất bước đi được mà cũng không bĩu môi. Sao thế nhỉ?
Con bạn bốn mắt. Kẻ triết gia đi tìm mãi không bao giờ thấy ý nghĩa cuộc đời. Bỗng lù lù xuất hiện. Nó hích Nguyễn:
- Bạn ha?
- Không. Ơ...
- Mày mượn gì đọc đi. Thiếu gì sách. Đứng đó cho người ta...
Nó nhíu mày, chém mạnh:
-... Cho người ta hỏi vớ vẩn.
Nó kéo tay Nguyễn. Nguyễn biết nó cáu anh chàng. Anh chàng lặng lẽ ngó Nguyễn, còn cô bạn của Nguyễn thì anh làm như không thấy, không biết, không có ở trên đời. Nguyễn theo con bạn ngồi vào một góc, nụ cười của anh chàng dán theo hoài. Và bỗng Nguyễn cảm thấy vui tươi, rộn rã chi lạ. Đâu biết tại sao? Cần gì biết. Con bạn, liếc Nguyễn một cái, ném cho Nguyễn một cuốn sách:
- Coi đi. Mày chỉ ưa lộn xộn.
Chắc vậy. Nguyễn đang ưa lộn xộn đây. Nguyễn đâu có đọc được gì. Anh chàng đứng ngoài hàng lang, ngó xuống sân cỏ. Làm bộ chờ hai con mắt anh chàng đang ở đằng sau ót hả. Nguyễn mỉm cười. Chữ nghĩa gì đâu, cứ như những sinh vật nhỏ, bay vù vù trước mắt.
Con bạn, sau khi đã nghiền ngẫm kỹ, đã cóp trong sách vở một mớ triết lý, vội bảo Nguyễn đứng dậy, lấy cái lưng che che, Để làm gì thế? Dể hiểu quá. Để xé cái roẹt, hai ba trang sách rời ra, đút vào cái bóp nhỏ. Nguyễn cũng tài tình giúp bạn. Cả hai, thu xếp bút nghiên, trả sách cho thư viện, ra về.
Anh chàng còn đi theo một đoạn, và mở lời nữa chớ:
- Còn sớm mà.
- Nham nhở. Sớm cái gì?
Nhỏ bạn trả lời cay nghiệt. Chớ Nguyễn thì không. Nhưng anh chàng, đã nói là coi như không có cô bạn đi bên Nguyễn trong đời này, chỉ cười với Nguyễn:
- Coi vạt áo.
Chết cha. Nguyễn quay lại. Một phần vạt áo bị giắt lại. Chắc tại lúc ngồi vô ý. Nguyễn sượng trân.
Đó là phút gặp gỡ. Còn phút làm quen mới ly kỳ.
II
Nguyễn biết anh chàng học văn khoa. Không phải Nguyễn nhờ thám tử tư điều tra đâu. Cần gì điều tra. Ngay buổi chiều gặp gỡ ở thư viện, con bạn đèo Nguyễn về. Nguyễn quay lại thấy anh chàng cho xe theo xa xa. Phắc. Anh chàng biết rõ nhà Nguyễn. Nguyễn hơi kiêu hãnh. Tại nhà Nguyễn ở ngay mặt lộ, dễ kiếm. Nhưng coi chừng. Nhà có chó dữ, có tường cao. Cổng sắt kiên cố. Anh chàng còn lâu mới vô nhà được. Nguyễn kiêu hãnh làm chi đã chứ. Anh chàng đâu cần vô nhà. Ít khi người ta chạy vô nhà, ngồi ở phòng khách để tán tỉnh nhau lắm. Anh Thương của Nguyễn đào huê một cây, đã thường nói về khinh nghiệm những vụ tán tỉnh:
- Vô nhà hả. Ngu. Đứng ngoài cổng đôi khi còn bị bắt cóc đem vô nhốt lại rồi. Tán tỉnh chán gì chỗ, xa xa, để dọt cho lẹ chứ.
Nguyễn cười anh quá. Anh làm bộ, lúc nào cũng coi thường con gái. Phải làm bộ như thế vì không thể coi thường được. Con gái, đã trở thành một thứ mê hoạc, một thứ thần tượng trong tâm hồn những chàng trai mới lớn. Mất công đeo đuổi, mất công tán tỉnh. Đau đớn, nói để tự rửa hận, để cho khoái mồm đó mà. Tội nghiệp.
Anh chàng, từ hôm biết nhà, liền thay đổi lộ trình. Chỉ còn một đường duy nhất là đi qua con đường nhà Nguyễn ở. Mà lúc nào, cũng đúng lúc Nguyễn về tới ngõ. Vừa mới xuống xe, lúi húi bấm chuông là đã nghe còi xe của anh chàng inh ỏi. Anh chàng vụt qua, như chớp, biến mất. Nhưng Nguyễn biết, trước đó anh chàng đã ngắm Nguyễn mãn nhãn. Làm quen kiểu đó còn lâu. Nhưng anh chàng, nhất định làm quen rồi, không cần làm quen nữa. Và một bận, Nguyễn vừa ra trường, đi một đoạn, đang vọt ngon lành thì choáng váng, suýt té vì một cái xe ngược chiều đang phóng lù lù, nhanh như mũi tên.
- Ui da.
- Ủa.
Cả hai xe đều thắng két két. Ê cả răng. Khi ngừng, hai xe sát nhau, suýt chút thì đụng độ. Tay chân Nguyễn run lẩy bẩy. Anh chàng, không chút lính quýnh, còn làm ra bộ ngạc nhiên:
- May quá, gặp người quen.
- Quen hồi nào. Sợ chết được.
Nguyễn dắt xe vô lề. Bây giờ, đố Nguyễn lên xe đi được đó. Đang run, đang mất bình tĩnh. Giờ buổi chiều, con đường lớn, xe hàng chạy vèo vèo. Phải nghĩ một chút cho bình tĩnh lại đã. Anh chàng cũng dựng xe. Trả lời Nguyễn tỉnh bơ.
- Ủa làm mặt hả. Ngó coi.
- Xì. Tui...
Chẵng nghĩa lý gì hết. Tự nhiên nói xì, rồi nói tui. Tui làm sao? Nguyễn nín thinh. Anh chàng tỏ vẻ lo lắng:
- Xe có sao không?
- Biết đâu.
Nguyễn đứng tránh qua một bên để anh chàng coi cái xe. Muốn coi thì coi chớ hư hao gì. Đã đụng nhau đâu. Còn muốn đụng nữa hay sao đây? Anh chàng xoa hai tay:
- Không sao hết. Ngon lành.
Và anh chàng cười:
- Nhớ tui hông? Tui, bữa gặp ở thư viện đó... Thấy không, cô nhỏ quên mà chiếc xe nó nhớ. Nó nhớ nên nó định nhào tới rua cái xe của cô.
- Đi đâu mà như mù. Mù thì có. Đi gì lạ vậy?
- Đi về nhà.
Nguyễn bật cười. Đã nói Nguyễn chết vì cái tính vui vẻ, mau quên. Vậy là chỉ mười phút sau, anh chàng đã song song xe với Nguyễn. Nguyễn bạo quá chăng? Tự nhiên quá chăng? Nhiều người nói tính Nguyễn giống tính con trai. Dạn dĩ, tươi vui, bộc trực. Nguyễn cũng biết điều đó. Nhưng làm bộ e lệ, nhõng nhẽo thì Nguyễn chịu.
- Hỏi tên được không?
Giấu làm gì. Và Nguyễn nói để thấy anh chàng sửng sốt và Nguyễn vui thích. Lần đầu tiên, một người tin Nguyễn ngay, không cho là Nguyễn đùa. Và cũng tự nhiên, Nguyễn muốn biết tên anh chàng:
- Anh có tên không?
- Có chớ. Ai mà không có tên cha mẹ đặt.
- Cho biết đi.
- Tên há. Được ngay. Tui là Nguyễn Ngọc Diệp.
- Trời đất.
Nguyễn che miệng kêu lên. Bộ trời đất đã xếp đặt chăng? Cô Lê Nguyễn, có bạn trai là cậu Nguyễn Ngọc Diệp.
- Đâu phải ông trời đặt. Ông già tui đặt đó.
- Đừng có đùa nghe.
- Ơ, tui tin cô Lê Nguyễn ngay. Tai sao cô Lê Nguyễn không tin anh Nguyễn Ngọc Diệp nhỉ?
- Anh?
- Vậy làm em chăng? Cô Nguyễn đã lớn, nhưng tui lớn hơn. Phải kính trọng người trên chớ.
Phát mệt với anh chàng. Phát mệt khi nghe anh chàng dài dòng kê khai lý lịch. Chưa hết đâu. Nguyễn xì nẹc anh chàng ghê lắm. Xì nẹc nhưng chịu anh chàng. Coi, anh chàng nói chuyện ngang như cua.
- Nguyễn thì dễ thương. Nhưng ông anh của Nguyễn chuế quá.
Chết cha. Có ai tán đào kiểu đó không? Thường thường, theo kinh nghiệm các đấng đàn ông, và kinh nghiệm sách vở, thì muốn được lòng nàng, chàng phải được lòng từ ngoài sân tới trong bếp. Ngoài sân là con chó, trong bếp là chị ở. Huống chi ông anh của nàng. Ông anh, to lắm, quyền huynh thế phụ chứ bộ. Dù vậy, Nguyễn cũng ngấm ngầm công nhận anh chàng nói đúng. Ông anh của Nguyễn là loại con trai thời trang hạng nặng. Hơi lố bịch. Lố bịch vì cái mã khá bô của mình. Anh hơi huyênh hoang và ham biết nhiều thứ quá. Cái gì anh cũng biết một chút xíu. Các cụ nói nhiều nghề cá trê chui ống là vậy.
- Nguyễn giận há? Xin lỗi, sự thực mất lòng.
- Kể ra phê bình một người vắng mặt, không được lịch sự lắm.
Nguyễn đâu có thua, dù trái tim đã đập loạn xạ vì anh chàng, nhưng lý trí của Nguyễn vẫn sáng suốt như thường. Phản ứng của anh chàng khi nghe Nguyễn nặng nhẹ ra sao à? Như người khác thì xấu hổ, thì tìm cách chuồn. Nhưng anh chàng trái lại, gật gù:
- Bởi không ai ở đời dám nhận là mình hoàn tất cả. Hôm nay, cám ơn Nguyễn đã giúp tôi một bài học.
Và anh chàng, làm như chuyện đó đã qua, đã quên rồi. Cho xe đi sát vào Nguyễn hơn cười:
- Đi dạo một vòng được không?
- Đường về nhà cũng còn khá khá cho anh theo. Đừng tham, bạn ạ.
Anh chàng, nghe Nguyễn công nhận là bạn, hân hoan:
- Tình bạn, muôn năm.
Chưa bao giờ Nguyễn thấy những hàng me hai bên đường đẹp thế. Không còn một giọt nắng, và lá me không còn được lọc màu xanh trong nên thẫm lại, đặc và bâng khuâng. Trong mắt Nguyễn, bóng chiều thật êm đềm. Hình như có lúc, cả hai đều không nói gì, và họ nghĩ gì, chỉ riêng mỗi người biết lấy.
III
Anh chàng Nguyễn Ngọc Diệp đã hoan hô tình bạn muôn năm. Nhưng sau đó, anh chàng suy tính lại. Chắc thấy tình bạn thiệt quá. Mỗi lần hai đứa gặp nhau, chỉ bạn bạn tui tui, đi chơi suông rồi ai về nhà nấy, thắp đèn mà tương tư. Anh chàng hủy bỏ tình bạn muôn năm, tiến tới một thứ tình khác là tình yêu. Hai tuần lễ sau, Nguyễn nhận được thư tỏ tình của anh chàng. Thư với thẩn làm Nguyễn muốn điên lên. Dù chưa có tình yêu, nhưng đâu phải Nguyễn không nhận thư tình bao giờ. Lá thư của anh chàng làm Nguyễn chưng hửng...
... Thì cũng phải như mọi người cái gì cũng có phần thủ tục. Tại bị trước đây tui viết nhiều thư tình quá, nên thư tình của tui bị thiên hạ đem bán kí lô, gói mắm gói muối ở chợ hết. Tui không muốn tiếp tục công việc làm ân nhân cho các ônq bà mua bán ve chai. Tui làm đơn gửi tới Lê Nguyễn, để xin được Lê Nguyễn nhận làm người yêu. Nếu được, xin gửi thư báo về địa chỉ... Còn nếu đơn bị bác, xin Lê Nguyễn xếp vào hồ sơ lưu, tôi sẽ tới xin lại. Dù chưa biết có được nhận đơn hay không, tôi cũng chân thành cảm tạ.
Xin đính kèm: Bản sao giấy khai sinh. Giấy hoãn dịch vì lý do học vấn. Giấy chủng đậu, giấy chứng nhận đã chích đủ ngừa bịnh tê liệt, phong đòn gánh, yết hầu, dịch hạch và dịch tả lúc nhỏ.
Nguyễn đã cười tới bể bụng khi nhìn ba tấm hình chụp theo lối căn cước anh chàng kèm theo. Ảnh chụp đầu từ hồi nào. Thộn. Nhà quê. Ngu. Con nít. Hề. Ðủ thứ. Bộ không còn gì để nghịch chăng, đem chuyện tình yêu ra mà giễu. Phải cho anh chàng một trận mới được. Lúc đầu, Nguyễn cáu, nhưng càng lúc càng thấm, Nguyễn cười ghê quá. Một tuần lễ, anh chàng mất mặt. Nguyễn đã hơi thương hại rồi. Nghĩ rằng, chắc anh chàng xét lại, thấy đùa cợt khiêm nhã quá, và hối hận. Một tuần lễ, mất biệt để hối hận thì cũng đủ cho Nguyễn tha thứ. Nhưng đầu tuần ngày thứ hai, anh chàng xuất hiện. Cũng ở khoảng đường như mọi lần. Anh chàng đã giải thích tại sao không đón trước cổng trường như những anh chàng trồng cây si khác. Trồng cây si chỉ chờ vờ chàng vàng, cản trở lưu thông công lộ. Mốt đó cũng thời thượng rồi. Con người phải tiến bộ, luôn luôn phát minh ra những sáng kiến mới. A, thì ra cách tán gái của anh chàng là do sự tiến bộ chớ không phải khiếm nhã. Cứ nhìn mặt anh chàng, nhìn nụ cười, cái dáng bình tĩnh, thong dong đó, thì anh chàng còn lâu mới hối hận hay xét lại.
- Mấy ngày không gặp Nguyễn, thấy Nguyễn hơi gầy đi đấy nhé.
- Xí. Biết gì mà nói?
- Có biết, nhưng sợ không đúng thôi. Chắc có chuyện gì vui nên cười nhiều phải không? ông giáo sư Henri gì đó có viết một cuốn sách, nói cách chữa bệnh mập hay nhất là cười nhiều. Cười nhiều cũng mất ca-lo-ri.
Cái ông Henri nào đó chực ở trên nguyệt cầu và chữ nghĩa của mộc tinh, lung tung tinh gì đó, chớ không có ở trái đất. Vậy mà cứ tỉnh bơ. Ghét. Nguyễn cố rán đừng cười. Thua anh chàng thì ức ghê lắm.
- Có lẽ tui sắp bận rộn lắm Nguyễn ạ.
Chết. Như vậy, không gặp nhau, không đưa đón nữa sao? Buồn quá. Nguyễn mở lớn mắt:
- Sao vậy?
- Tui đã di xin việc làm.
Nguyễn chợt hiểu. Lần này thi làm sao mà nín cười được. Nguyễn bưng miệng.
- Có gì đâu mà Nguyễn cười. Lớn rồi, phải lo công ăn việc làm. Lâu nay tui thất nghiệp dài dài. Vừa mới tìm được một nơi, gửi đơn rồi. Không biết có được nhận đơn hay không. Nhưng có nhiều hy vọng lắm.
Anh chàng tự tin ghê chưa. Phải chặt bớt của anh chàng một khúc đuôi mới được. Ðuôi dài quá, khó coi.
- Có sở nào toàn người không biết gì mới nhận đơn của anh. Nếu là Nguyễn, còn lâu.
- Sao vậy?
Nguyễn đâu biết tại sao. Nhưng cứ nói đại:
- Người ta thì mặc kệ, nhưng Nguyễn, Nguyễn không chịu. Có thế thôi.
Anh chàng gật gù:
- Dù sao tui cũng cứ hy vọng như thường. Lo gì. Còn tới để cho người ta phỏng vấn nữa, còn thời gian lập sự. Mình cũng phải lượng sức, biết người biết ta trước khi gửi đơn chứ.
Đáng lẽ ra, với một anh chàng nào khác, giở giọng nói thế, Nguyễn đã lẳng lặng rút lui rồi. Mà chắc rút lui từ đầu kia. Nhưng tại sao với cậu Nguyễn Ngọc Diệp này thì không hỉ. Vô lý Nguyễn chịu thua anh chàng? Thua, Nguyễn cũng không thấy mình thua gì hết. Anh chàng, tuy gàn bướng, như vẫn phải hạ mình làm đơn kia mà. Có lẽ Nguyễn phải bao dung, độ lượng hơn. Người trên kia mà. Nguyễn mỉm cười:
- Cứ đợi xem. Khi không chấp nhận, anh cũng có thư báo để tới rút hồ sơ lại.
- Tui hứa khi nào được chấp nhận làm việc tui sẽ mời Nguyễn đi ăn để mừng. Mừng rằng, đã sang một đời mới.
Anh chàng, thật như ma quỷ. Anh chàng đâu cần đợi đơn được chấp nhận gì. Ngay buồi chiều hôm đó, hai đứa đã ra ngồi ở Ngân đình. Không ăn uống gì linh đình đâu. Anh chàng uống bia, còn Nguyễn, Nguyễn gọi một ly hồng xà. Anh chàng, thở khói thuốc rất điệu, một vòng thuốc bay vào ly hồng xà của Nguyễn, và quấn quít rất lâu làm Nguyễn chớp mắt hoài. Và như thế, có phải khi uống, Nguyễn đã nuốt một ít khỏi thuốc, một ít hơi thở của anh chàng không?
Nói chuyện gì lang bang đâu mà cũng lâu ghê. Chiều lặn mất lúc nào không hay. Ðiện sáng trong quán, che mất giòng sông sẫm tối. Nguyễn không thể ngồi lâu hơn. Cũng chẳng phải sợ về nhà bị mắng đâu, Nguyễn đâu phải mười bốn mười lăm. Thường đi với bạn bè, Nguyễn vẫn về muộn. Miễn là đừng muộn quá để cả nhà lo lắng, phải đi tìm.
- Có lẽ Nguyễn phải về.
- Chưa về được.
- Quyền quá nhỉ. Chưa ai ra lịnh cho Nguyễn hết.
Anh chàng cười, thổi tới mặt Nguyễn một vòng khói nữa. Nhưng anh chàng làm hỏng, vòng khỏi loãng ngay, tan rất nhanh. Nguyễn chợt cười khúc khích. Anh chàng chăm chăm ngó Nguyễn:
- Sao cười?
- Tại anh hỏng rồi.
- Chưa.
Bàn tay của Nguyễn đặt trên bàn, bị anh chàng nắm chặt từ bao giờ. Sao hai mặt gần nhau quá, gần tới như hơi thở của nhau đã thành một khối, bay lên. Anh chàng, chẳng làm mặt buồn rầu, chẳng đóng vai si tình, lạc giọng gì hết, mà rất bình tĩnh.
- Đừng thèm chơi trò tình bạn nữa Nguyễn ạ. Yêu nhau nhé.
Không phải anh chàng giễu đâu. Mắt anh chàng thành thật lám. Chỉ có tay Nguyễn run rẩy trong tay anh chàng thôi. Còn anh chàng, tay cứng như sắt, bóp tay Nguyễn thật chặt.
- Ðừng trả lời. Như vậy là đủ.
Anh chàng thả tay Nguyễn ra. Và Nguyễn cúi mặt xuống, Người con gái nào khi nghe tỏ tình cũng phải cúi mặt xuống, phải không? Anh chàng lại tiếp tục phun những vòng khói. Anh chàng cố làm tĩnh, làm gan đấy thôi. Không có vòng khói nào tròn trịa cả. Tấm lòng anh chàng đang rối loạn mà. Tim anh chàng đập tới nhịp mấy. Nguyễn bỗng liếc nhìn anh chàng. Thấy anh chàng cố gắng quá bắt tội nghiệp. Nguyễn cười nhỏ. Anh chàng liếng thoắng:
- Cười gì.
Nguyễn lắc đầu. Gục xuống tay mà cười tiếp. Cười tới chảy nước mắt luôn.
Không thấy giòng sông đâu nữa. Đêm đã nuốt mất. Nhưng trong mắt Nguyễn, cả trong mắt anh chàng nữa, đang chia nhau một giòng sông trong vắt. Trên đường về, tối hôm đó, đâu có gì để nói na. Chỉ có bầu trời thật đầy sao. Chỉ có những hàng cây chụm đầu, thì thầm và dòng đèn đường, ngượng ngùng, trơ trẽn vì thấy mình quá sáng.
IV
Yêu nhau, rồi để đó. Có lẽ tình yêu học trò chỉ nhẹ nhàng, dễ thương có vậy thôi. Nhưng cũng mất thì giờ lắm. Dạo này mỗi chiều hai đứa đều gặp nhau, và trên một khoảng đường. Có nhiều chuyện để nói lắm. Chuyện học hành, sách vở, bè bạn, ít khi có chuyện nhung nhớ. Có ngày nào không gặp nhau đâu mà nhớ. Chút nôn nao, đợi chờ khi gặp thì có. Thỉnh thoảng, hai đứa cũng rủ nhau vô thư viện, để nhớ kỷ niệm đầu. Rồi vô lẽ ngồi ngó nhau. Hai đứa cũng có hai cuốn sách, chăm chú đọc, dù chữ nghĩa có nhảy múa lung tung cũng chăm chú đọc hoài. Lâu lâu, ngó nhau một cái, cười. Nói thật nhiều trong nụ cười đó. Trong quán nước, hay trước phút chia tay trong ngày, đôi lúc anh chàng cũng cầm nhẹ bàn tay Nguyễn, ngó vào mắt Nguyễn, để đêm đó Nguyễn mơ thấy một bầu trời sao. Nếu cứ như thế mãi, thì dễ thương quá. Nguyễn sẵn sàng làm người tình bé nhỏ, dù Nguyễn cũng không còn nhỏ bé gì, của anh chàng mãi mãi. Nhưng...
Ðó là chữ đầu của những câu chuyện rắc rối.
Ông anh của Nguyễn, Nguyễn đã giới thiệu từ đầu đó, là Thương. Ông bắt đầu chú ý kiểm soát sự đi về của em gái. Chẳng phải vì bổn phận hay vì bố mẹ nhờ vả, bảo săn sóc, bảo coi chừng em đâu. Mà trước đây, ông thường cứ quấn lấy Nguyễn vì Nguyễn có nhiều bạn gái đẹp. Nguyễn cũng không có kép để đi chơi, nên cũng vui với anh. Từ ngày có anh chàng, Nguyễn tránh anh Thương ghê lắm. Nguyễn cũng chẳng thiết gì bạn gái. Nói cho ngay, lũ bạn gái của Nguyễn, tới tuổi lâu rồi, đứa nào cũng có cặp. Khổ là trong số bạn của Nguyễn, anh Thương chịu nhất con Kim, có cặp kính dày tám độ rưỡi. Anh Thương ưa tác điệu, cho Kim có dáng dấp trí thức. Con gái đẹp thiếu gì nhưng kiếm một cô trí thức khó lắm chứ. Mà con Kim, nó mát ơi là mát. Nó biết nó xấu nên khinh trước mọi người. Nó đâu có ngờ anh Thương có tấm lòng trung với nó, cho là chuyện đùa, nên càng ghét anh ra mặt. Chuyện có thế, tội lỗi đổ lên đầu Nguyễn. Anh Thương không có lòng dạ đàn ông mà mang lòng dạ đàn bà. Trời đổi cho Nguyễn mà. Anh tìm cách hại Nguyễn ghê quá. Tìm cách hại Nguyễn thì dễ ợt vì Nguyễn đâu thèm giấu giếm ai chuyện gì. Anh Thương biết tỏng ngay chuyện.
- Mày đi với thằng nào vậy?
- Bạn em.
- Bạn gì mà chiều nào cũng dung dăng dung dẻ.
- Em cũng đã tới tuổi được quyền dung dăng dung dẻ.
- Tao có cấm đâu, nhưng cũng tùy người mà chơi chớ.
- Bộ phải để anh chọn?
- Nhưng thằng đó, tao coi thấy cô hồn quá.
Nói quá đáng. Không cô hồn. Chỉ hơi tự kiêu. Hơi lập dị. Nhưng có hại tới ai đâu.
Không làm quen chiều chuộng anh Thương; như vậy là người đứng đắn. Nhưng anh Thương, đã nói có bụng dạ đàn bà. Bố Mẹ biết liền sau đó. Kể ra, tới tuổi của Nguyễn, Bố Mẹ không biết, Nguyễn cũng chẳng làm gì để Bố Mẹ buồn hết. Nhưng Mẹ, lúc nào con trai cũng nặng ký hơn, anh Thương thắng. Mẹ quyết định nhanh chóng lắm.
- Ba chúng nó. Tôi thấy con Nguyễn nó cũng lớn rồi. Không thể cấm nó có bạn trai được. Chuyện hồi trước mình đã định với anh chị bác sĩ Ngọc đó. Cũng nên cho nhà người ta tiến tới là vừa...
Nguyễn còn lạ gì chuyện này. Hai bà chơi với nhau, thân lắm. Và bà nọ, ngấp nghé con bà kia để đem về làm dâu. Cái điệu ngày xưa thật là xưa. Lối xỏ mũi trâu đem đi ấy à. Với Nguyễn hoàn toàn vô hiệu lực. Mẹ bắt đầu chất vấn:
- Con à. Con đã lớn. Con cũng phải tính toán chớ. Hay con thương yêu ai rồi? Thương yêu ai thì cho Bố Mẹ biết. Đừng lén lút người ta cười chê.
Kể ra. Mẹ cũng có lý. Nhưng Nguyễn. Nguyễn khó tính quá. Thương yêu, Nguyễn có thương yêu. Còn chuyện đi lại, chuyện hôn nhân thì đâu phải là chuyện nói bây giờ. Nguyễn trả lời mẹ:
- Con chưa có gì, chưa quyết định gì đâu mẹ.
- Mẹ nghe nói con có bạn trai?
Nguyễn cười:
- Mẹ cũng hiểu cho bọn con, thời buồi này, đi học, gặp gỡ, con cũng phải có bạn trai chứ. Bạn trai có gì xấu đâu mà mẹ sợ mang tiếng?
Người lớn cho những tư tưởng đó là thiển cận, lố bịch. Mẹ cương quyết:
- Không. Mẹ không bằng lòng con cứ đi chơi, hò hẹn ở đường. Có người nào thì họ phải tới nhà cho Mẹ coi mặt, Mẹ xét đoán tính tình.
Nguyễn còn biết sao hơn. Tới nói với Diệp. Anh chàng cười quá. Ðâu có gì khó mà em lo, tới thì tới chứ. Nguyễn đã năn nỉ anh chàng chịu khó ăn mặc chỉnh tề một chút. Và Nguyễn chờ đợi cái ngày trọng đại đó ghê quá.
Về phía gia dình Nguyễn, anh chàng hoàn toàn thất bại. Ba phiếu chống, một phiếu thuận là Nguyễn. Nhưng còn điều kiện khác khó khăn hơn. Mẹ nghiêm khắc:
- Như vậy mà con chưa sáng mắt hả Nguyễn?
- Dạ thưa chi?
- Thằng nhỏ làm như không cần biết ai hết, chỉ biết có con. Mà với con, hình như hắn cũng chưa tính toán gì hết.
Trời đất. Mẹ định bắt anh chàng tính toán gì? Đi hỏi? Cưới liền tay? Làm rể. Anh chàng còn đi học và còn tùy thuộc gia đình mà. Hai đứa mới chỉ có tình yêu. Người cẩn thận, đâu chỉ trông vào tình yêu mà vào đời với nhau được. Nguyễn phải học. Anh chàng cũng phải học.
- Nhưng chúng con đang trong giai đoạn tìm hiểu nhau mà, mẹ.
- Tìm hiểu ở ngoài đường ấy à? Không. mẹ sẽ có biện pháp nếu con còn cãi lời mẹ.
Lỗi không phải ở Nguyễn. Lỗi không phải ở Nguyễn Ngọc Diệp. Cũng không phải ở Bố, Mẹ hay anh Thương, hay ai hết.
Nhưng lỗi lầm, dù lúc đầu rất nhỏ, cũng ăn lan xoài. Chỉ có anh Thương là cười đắc thắng:
- Nếu nó chịu khó biết điều với tao một chút. Đằng này, nó coi tao như nơ-pa há. Con người có học, phải biết chào hỏi, ăn nói lịch sự chớ. Ðằng này nó lầm lầm lì lì, nó làm như nó là cái rốn của vũ trụ. Loại con trai đó chẳng bao giờ nên người.
Lầm lầm lì lì. Cho mình là cái rốn của vũ trụ đâu phải là tính nết của anh chàng. Anh Thương suy ai ra đấy chứ. Nguyễn phải nhắc lại cho anh rõ, đó là cô bạn bốn mắt của Nguyễn. Nguyễn cứ bênh anh chàng chằm chặp, anh Thương ghét anh chàng là đúng. Còn phần anh chàng. Hôm ở nhà Nguyễn ra về, nói với Nguyễn, nói thẳng ruột ngựa:
- Nguyễn ạ. Nếu vì em mà anh nhận một ông anh như anh Thương, anh không ân hận. Nhưng ở ngoài đời, anh có một người bạn như anh Thương, chắc anh sẽ chán anh vô cùng.
- Rồi anh tính sao?
Anh chàng, rất lạc quan. Cầm tay Nguyễn bóp chặt.
- Chúng mình nên biết chờ đợi.
Nguyễn giận anh chàng quá. Sao anh chàng không tìm một giải pháp nào để tình yêu hai đứa còn có thể chắp cánh bay hoài trong bầu trời tuổi mộng. Nguyễn sẽ đau đớn ghê lắm khi mất anh chàng. Nhưng chẳng thà như thế. Khi chưa có gì tha thiết lắm (điều này, Nguyễn dối lòng rồi), còn hơn là để tới khi chín muồi. Nguyễn nghĩ là sẽ chịu đau đớn được. Mười bảy tuổi, với một tình đầu tan vỡ. Nguyễn còn đủ sức để đi tiếp đoạn đường đời. Chắc còn nhiều chông gai, cũng như còn nhiều điều mới mẻ chờ đợi.
Nguyễn khép mắt. Khép cánh cửa lòng. Cũng phải tiểu thuyết hoá một chút.
V
Tụi bạn bỗng nhiên nhốn nháo, xầm xì về Nguyễn suốt ngày. Nó làm sao ấy. Nó thay đổi quá chừng. Sa sút nặng. Chắc con nhỏ thất tình. Mà thất tình ai? Đứa thân nhất của Nguyễn cũng chưa hề biết sự giao du giữa Nguyễn và anh chàng. Chúng chỉ đoán mò, dựng những chuyện như chuyện thần thoại. Chắc mê ông giáo rồi. Chuyện này không có Nguyễn. Không bao giờ có Nguyễn hết, vì giáo sư là giáo sư. Học ông một vài năm, đã ớn, đem yêu ông giáo sư đã dạy dỗ mình một đời. Liều tận mạng. Kệ, cho chúng hiểu lầm. Nguyễn đang cần im lặng, đang cần được lãng quên.
Rồi thời gian sẽ giúp Nguyễn. Thời gian thân ái.
Có thể, Nguyễn sẽ quên được anh chàng có cái tên bổ túc cho Nguyễn, Nguyễn Ngọc Diệp. Nhưng nhiều khi, Nguyễn không tin bói toán, mà cũng phải nương tựa vào sự bói toán để đổ thừa cho những trường hợp đặc biệt xảy ra trong đời. Anh chàng không tha Nguyễn. Tránh mặt anh chàng được một tuần lễ. Nguyễn bị anh chàng tóm ở một đầu đường khác. Hai xe song song, và anh chàng thở dài, giọng bâng quơ:
- Trời hôm nay đẹp lạ.
Nguyễn đã tính rú ga, phóng xe đi trước rồi. Nhưng Nguyễn biết tánh anh chàng , chắc chắn sẽ đuổi theo. Rượt đuổi nhau trên đường để làm trò cho thiên hạ sao. Nguyễn uất ức chịu thua anh chàng. Nguyễn đưa mắt nhìn đi chổ khác, làm như không nghe.
- Trời đẹp, chắc phải ra bờ sông chớ, Nguyễn?
Ơ... Nguyễn đang giận lòng mình ghê gớm. Lòng Nguyễn đang mềm dần, mềm dần. Anh chàng sành tâm lý, đợi lúc Nguyễn trố mắt ngó anh, anh chàng chớp mắt mỉm cười. Trong mắt đẩy ra một làn thương nhớ, mê hoặc. Thế là Nguyễn thua nữa.
- Đừng trẻ con thế Nguyễn. Anh rất nhớ em.
Bàn tay Nguyễn run run. Bàn tay cũa Nguyễn cũng rất nhớ. Rồi trái tim đập loạn xạ. Rất nhớ. Đó, bàn tay, trái tim đều phản đối trí óc của Nguyễn. Lại thua. Thua nên mới ứa nước mắt:
- Nguyễn ơi. Anh tiếc giọt nước mắt của em quá. Đừng để rơi ngoài đường như vậy. Anh rất yêu em.
Nguyễn bủn rủn. Cầm ghi đông xe không nổi nữa. Nhưng ở một nơi nào khác kia. Bây giờ, đang đi ở đường, Nguyễn không thể té. Và vì câu nói của anh chàng, nước mắt Nguyễn rơi ghê lắm.
Nước mắt không bao giờ đem tới sự hên cả. Đúng lúc đó, không biết tình cờ hay đã theo dõi từ trước. Anh Thương xuất hiện. Anh thấy những giọt nước mắt của Nguyễn. Chỉ thoáng ngạc nhiên thôi. Anh chận đầu xe của hai người lại. Anh đã vì em gái mà tưởng tượng đủ chuyện. Thằng lưu manh ức hiếp gì em tao? Thằng sở khanh tính lợi dụng gì? Thằng khốn nạn chọc ghẹo em người ta đến phải khóc giữa đường. Và anh Thương, không cần hỏi đầu đuôi gì hết, sấn sổ:
- Khốn nạn. Mầy giở thói gì vậy, heo chó hả?
Diệp hơi sửng sốt. Có lẽ anh chàng định nói gì mà đưa tay lên. Để phân trần? Nhưng anh Thương nghiến răng giận dữ:
- Này chọc gái...
Bốp. Một cái tát hằn lên má Diệp. Nguyễn đưa tay lên che miệng. Nhưng không bịt kín tiếng kêu thảnh thốt: "Anh Thương, đừng..." Hình như anh chàng đang âm mưu một chuyện gì. Diệp mím môi, nắm tay lại. Nguyễn chụp tay anh:
- Đừng anh Diệp.
Anh Thương hơi sửng sốt. Anh ngó Nguyễn.
- Mày có về không? Mày chết nghe chưa.
Anh Thương lại đưa đưa tay lên nữa. Nhưng giọng Diệp lạnh như băng:
- Vì anh là anh của Nguyễn, tôi cho anh nợ cái tát. Nhưng anh đụng vào Nguyễn, tôi làm thịt anh tại đây.
- Về.
Anh Thương thả tay, nói như hét. Nhưng Nguyễn đã chán ghét anh Thương quá. Diệp đã vì Nguyễn mà chịu nhục. Thì đó, bao nhiêu người đã dừng xe lại vây quanh, chờ xem một màn đấu võ miễn phí. Hai con gà trống kình nhau vì mái xùy. Nguyễn nghe rõ. Và giọng cười của đám người đứng coi, soi lủng tim Nguyễn.
- Em đi với anh.
Nguyễn gật đầu. Bất cần thiên hạ. Bất cần anh Thương. Nguyễn lau nước mắt, mỉm cười leo lên xe. Diệp theo sau. Để lại anh Thương. Anh cũng phải chuồn gấp, chớ đứng để làm bia cho thiên hạ. Chỉ có mấy phút. Không đến nỗi dài thế đâu. Chừng chục cái tíc tắc. Vậy mà lâu ơi là lâu. Thời gian dừng lại, chết giấc ở đó. Chuyện vừa xảy ra, còn như in, mà sao với Nguyễn, không tưởng tượng nổi. Như là trong mộng vậy.
Lòng Nguyễn rối như tơ. Cái tát của anh Thương phàm phu quá. Câu mắng chửi của anh cũng tục tĩu, thiếu nhân cách. Tại sao anh làm thế nhỉ? Anh Thương hằng ngày, đâu đến nổi nào. Nguyễn chết từng khúc ruột vì cử chỉ của Diệp. Nếu lúc đó, Diệp đánh lại, chửi lại, có phải Nguyễn giải quyết dễ dàng không? Nguyễn sẽ chán ghét cả hai người. Ừ, ở đó mà đánh nhau. Đánh nhau chết đi. Nguyễn chán ghét tất cả. Hoặc anh Thương điềm đạm, nghiêm khắc, Nguyễn cũng khó xử chớ. Giữa anh và người yêu. Chắc Nguyễn sẽ ríu ríu theo anh Thương về nhà. Nhưng anh Thương đã làm hỏng chuyện. Đã làm hỏng chuyện anh trước mắt Nguyễn. Cũng không quan trọng bằng trước mắt Diệp. Nguyễn không thể bỏ Diệp một mình với đám đông, với một cái tát in trên má. Nếu Diệp đánh lại, nếu không hơn anh Thương thì cũng chẳng thua. Diệp không làm thế, không phải vì sợ anh Thương mà vì mình. Vì Nguyễn. Ôi Diệp. Diệp đã làm Nguyễn chín thêm một chút nữa. Không chín mùi mới đúng.
Không ai nói gì mà cả hai xe đều song song ra bờ sông. Cả hai ngồi ở quán cũ. Nơi Nguyễn uống chút khói, chút hơi thở của Diệp lần đầu.
- Bỏ cái mặt rầu rỉ đó đi. Nguyễn.
Anh chàng đưa tay ra. Nguyễn để cho anh chàng cầm tay mình. Choáng váng ngây ngất. Bàn tay, nhớ nhau lâu rồi, bây giờ không cuống quít sao được.
- Nguyễn à, Anh nhớ nụ cười của em.
Nguyễn guợng cười. Nụ cười chẳng đẹp đẽ gì đâu. Lòng không vui, làm sao cười vui được. Nguyễn lắc đầu:
- Em buồn quá?
- Tại sao buồn?
Còn tại sao nữa. Nguyễn mím môi:
- Chắc từ nay, em chẳng gặp anh nữa. Chúng mình nên xa nhau thôi anh ạ. Gia đình em khó quá. Anh Thương có thành kiến với anh.
Nguyễn rơm rớm nước mắt, tiếp:
- Hơn nữa, anh Thương đã làm chuyện kỳ cục quá. Nguyễn rất xấu hổ. Và anh, chắc anh cũng đã khinh...
- Nguyễn ạ. Đó là những chuyện nhỏ. Anh sẽ không có ý kiến gì với anh Thương hết. Anh nghĩ rằng, Nguyễn sẽ giúp anh tránh những chuyện khó xử.
Nguyễn gật đầu:
- Em sẽ ráng. Và như thế, chuyện chúng ta nên tạm kết hôm nay.
Diệp cười. Nụ cười không chút lo âu nào, cũng không quá tự tin. Chỉ vừa đủ giúp anh chàng sự bình tĩnh.
- Quên mọi chuyện đi. Nguyễn à.
Chàng ngó sâu vào mắt Nguyễn:
- Chỉ biết chiều hôm này. Anh vẫn còn thấy buổi chiều quá đẹp.
Phải. Buổi chiều quá đẹp. Sau này, còn nhau hay mất nhau. Buổi chiều nay cũng đã có trong đời. Cái tên cậu Nguyễn Ngọc Diệp vẫn có trong đời với cô Lê Nguyễn. Nguyễn cho mắt mình nhìn chìm vào mắt Diệp. Phải, chỉ nên biết có chiều hôm nay.
Hai ly nước cam trong vắt gần nhau, hai khuôn mặt cúi gần nhau. Câu chuyện không vui trên đường phố, đã kéo về dĩ vãng. Giọng Diệp, như chạm vào thành ly thủy tinh, vỡ vụn:
- Sao tự nhiên đổi lộ trình không báo trước gì hết vậy?
Làm như là người ta lái xe buýt, phải có lộ trình nhất định vậy. Chuyện đang rối như tơ, sao bình tĩnh tự nhiên thế? Còn đùa được nữa thì Nguyễn phục quá. Nói chuyện một hồi, Nguyễn cười được ngay. Anh chàng dám đem chuyện hai đứa ra mà cười nữa. Anh chàng còn lý sự. Tại sao mấy hôm trốn tránh, rồi rầu rĩ, rồi đóng vai thất tình. Liệu tình yêu bi đát tới độ uống thuốc chuột chăng? Như các đôi thanh niên nam nữ vẫn làm mà nhựt trình đăng tải. Làm rơi bao nhiêu giọt lệ rồi. Nguyễn tức ghê đi. Ừ, người ta đau buồn. Còn mình thì sao?
Ừ, đóng vai thất tình đó. Trong khi đó người ta khơi khơi... Còn cười...
Anh chàng chối biến. Đâu có khơi khơi. Ừ, thì có cười. Nhưng cười trong lúc say. Tại nhớ. Đi lang thang. Uống cà phê đặc mà say quá trời. Say rượu ai mà không cười. Anh chàng nói dóc. Nhưng dù sao, mọi buồn phiền đè nặng trong lòng Nguyễn cũng tan dần hết.
Vậy mà lúc chia tay. Anh chàng đặt vấn đề:
- Thôi giờ nói chuyện nghiêm trang. Nguyễn có nghĩ gì tới tương lai không?
- Tương lai ai?
- Cả hai.
Nguyễn lắc đầu. Anh chàng, thở thật dài một hơi khói thuốc lá thơm, cho rối mùi trong tóc Nguyễn:
- Tương lai. Nghĩa là biết chờ. Nhớ nhé.
VI
Với Diệp, tương lai là biết chờ.
Không có lời hứa hẹn nào hết.
Nhưng với Nguyễn, những khó khăn dồn dập. Phiên họp gia đình ghê gớm quá. Họp để bàn về kỷ luật đối với Nguyễn.
Nhìn vẻ mặt của Bố, của Mẹ, Nguyễn biết là mình không thể biện bạch gì rồi. Nguyễn vốn bướng bỉnh. Nhưng bướng bỉnh trong trường hợp nào kìa. Hoàn cảnh của Nguyễn, tốt hơn là im lặng.
- Con kể cho Bố Mẹ nghe, chuyện như thế nào?
- Dạ, chúng con rất mến nhau.
Mẹ:
- Mến nhau được đi. Nhưng mến rồi để đi đến đâu?
- Con không nghĩ gì cả. Chuyện còn xa vời. Chúng con chỉ đi quá tình bạn một chút.
Mẹ lắc đầu:
- Không thể như thế được. Yêu để không làm gì hết. Không mục đích. Gia đình cậu ta chẳng biết con, cậu ta cũng chẳng cần biết gia đình mình. Nguyễn, con ngu quá.
Tại sao phải biết tới nhiều thế trong lúc hai đứa chưa biết hết nhau? Nhưng Nguyễn không cãi. Bố mẹ buộc cho Nguyễn những điều kiện khắt khe. Nguyễn biết, nếu không thay đổi. Bố Mẹ sẽ có những biện pháp mạnh. Mạnh như thế nào? Nguyễn không đoán ra. Nhưng những lời nói của mẹ, hẳn có lý, đối với bà và nhiều người, đối với Nguyễn lại xúc phạm nặng nề. Muốn như thế nào? Qua đường. Cặp kè. Đợt sóng mới. Thiếu đạo đức, lố lăng, tưởng là mới. Nào Nguyễn làm gì để chịu đựng những lời đay nghiến đó. Bố, luôn luôn đứng về phe Mẹ rồi. Ông muốn yên ổn, và trong gia đình, chỉ nên để một người nói nhiều thôi.
Nguyễn khóc hơi nhiều. Dù vậy, ngoài mặt vẫn cố tự nhiên: "Vâng, con sẽ dứt khóat với anh ấy. Đâu có gì trầm trọng Mẹ." Nguyễn nuốt vội những giọt nước mắt. Tình yêu không là bầu trời xanh ngắt, nắng vàng, gió thơm. Tình yêu cũng có những cơn mưa bão, nước mắt. Nguyễn thấy tiếc những ngày hồn nhiên cũ. Tại anh chàng đó thôi. Nguyễn đã cóc cần, để cho tụi bạn phê bình rồi mà. Con Nguyễn chừng đó tuổi mà chưa có kép nào tán. Giản dị quá, kém nhan sắc và thiếu duyên dáng. Bây giờ, Nguyễn cũng chẳng cần nhan sắc nữa. Cũng chẳng cần duyên dáng. Những thứ đó chỉ đem lại rắc rối, khổ đau. Nguyễn nghĩ ra lối thoát. Quên và học. Nguyễn nghe Bố Mẹ bàn về vụ bác Ngọc, tính chuyện đi tới. Cũng chẳng ăn nhằm gì đâu. Cứ để cho người lớn tính toán. Nguyễn đã có chủ định, đã có con đường để đi. Học cho xong cái đã, rồi xin xuất ngoại. Thời gian còn bao nhiêu đổi thay, lo gì. Như Nguyễn và anh chàng. Mới đó, tưởng như keo sơn gắn bó. Rồi tan như bèo bọt.
Nguyễn đi tìm quên lãng ở bè bạn.
Trong lúc đó, có lẽ anh chàng cũng đang tìm quên lãng ở cà phê, khói thuốc. Cần gì thương hại anh chàng. Với anh chàng, anh chàng có thừa tài để kiếm một cô gái khác. Một người yêu bé nhỏ, ngoan, dễ thương, không bướng như Nguyễn thì thiếu gì. Nghĩ vậy mà lòng Nguyễn vẫn sầu héo.
Đôi lúc, ngồi im lặng cả giờ, và khóc. Tình yêu tới với Nguyễn sao ngắn ngủi quá. Thì ra hạnh phúc chỉ là những phút mong manh, thoáng qua như để lại niềm đau dai dẳng. Mẹ, sau khi giận dữ, la lối, có vẻ thương xót Nguyễn:
- Nguyễn, không phải mẹ khắt khe với con. Nếu cậu ta dễ thương, biết điều một tí...
Không. Nguyễn không thích lối dễ thương biết điều đó. Diệp đã làm hết mình, những chuyện gì Diệp có thể làm được. Cái gì ngoài sức, bắt Diệp làm, là ép uổng thôi.
- Con có thể giữ tình bạn với cậu ta. Cậu ấy phải tới nhà thăm, gặp đàng hoàng.
Tuổi trẻ không như thế. Tuổi trẻ bây giờ khác ngày xưa của Bố Mẹ. Nhưng Nguyễn không giải thích. Cũng không nên bắt mẹ phải hiểu những điều đó.
- Mẹ đừng bận tâm về con.
Bố nói riêng với Nguyễn:
- Bố tin con sẽ thuyết phục được hắn. Hắn có thể tới và sẽ quen dần tính nết của Mẹ. Bố thấy Mẹ cũng có lý. Lý do chính đáng nhất là vì Mẹ thương con.
- Con biết.
- Con không buồn sao?
- Không Bố.
Bố đã biết điều đi ra, để cho Nguyễn nuốt nước mắt. Thấy không nên để lâu, Nguyễn quyết định ngay bằng cách gửi trả cho Diệp là đơn, thay lá thư tình. Như vậy có nghĩa là đơn của Diệp bị bác.
Thư gửi đi khoảng bảy hôm thì Nguyễn nhận được hồi âm. Tất cả hồ sơ gửi đi đã bị trả về với một lá thư ngắn của Diệp.
Cô Nguyễn,
Tôi phản đối hành động bóc lột nhân viên của cô. Cô đã nhận đơn, và bây giờ, cô sa thải không có nguyên cớ.
Tôi bắt cô phải bồi thường thiệt hại cho tôi bằng một nụ hôn, mà tôi tin chắc chắn là nụ hôn đầu của cô.
Cô thanh toán với tôi trong vòng 48 tiếng đồng hồ. Nếu không, tôi sẽ kiện cô ra tòa vì tội bội ước.
Chiều ngày... tôi sẽ đợi cô ở quán nước cũ, bên bờ sông, đúng 6 giờ. Mong cô y hẹn.
Nguyễn còn biết sao hơn là thành thật với lòng mình.
Tới ngày hẹn, đúng sáu giờ, Nguyễn đã có mặt ở bờ sông. Dĩ nhiên anh chàng tới trước ngồi chờ rồi. Vậy mà anh chàng làm ra vẻ như không có gì sốt ruột chờ đợi hết. Anh chàng thả mắt ra mặt sông, thả hồn trên mặt nước. Nguyễn đứng trước mặt anh chàng, anh chàng mới làm bộ giật mình:
- Trời ơi. Rồi em vẫn tới?
Anh chàng xoa hai tay vào nhau:
- Thế ra, anh được bồi thường.
Môi anh chàng bỗng thật mềm, chín mùi chờ đợi.
Tự nhiên Nguyễn cúi xuống. Nước mắt muốn ứa ra. Chào thua.
Anh chàng chớp mắt! Không có môi hôn gì hết, mà hai bàn tay đưa ra, nắm chặt. Giọng Diệp xúc động:
- Nguyễn, Đừng nản. Phải biết chờ.
Tương lai là biết chờ? Thì hẳn thế.
Nhưng chờ ai? Người nào?
Sẽ tới với cô Lê Nguyễn là cậu Nguyễn Ngọc Diệp hay ai khác? Không biết. Mắt Nguyễn long lanh lệ.
Nguồn: http://vietmessenger.com/books/?title=chuyen%20doi%20ta&page=1