Danh ngôn
Trong mọi cộng đồng, chúng ta cần một nhóm thiên thần gây rối.
We need, in every community, a group of angelic troublemakers.
(Bayard Rustin – trích bài phát biểu tại New York City 1963)
Trong mọi trường hợp, chắc chắn rằng sự thiếu hiểu biết, đi kèm với quyền lực, là kẻ thù tàn bạo nhất có thể có của công lý.
It is certain, in any case, that ignorance, allied with power, is the most ferocious enemy justice can have.
(James Baldwin - No Name in the Street 1972)
Các cuộc cách mạng và các cá nhân có thể bị giết hại, nhưng bạn không thể giết chết các ý tưởng.
While revolutionaries and individuals can be murdered, you cannot kill ideas.
(Thomas Sankara, một tuần trước khi bị ám sát, 1987)
Không có cảm giác nào cô đơn hơn việc bị chính đất nước mình trục xuất.
There's not a more lonely feeling than to be banished by my own country.
(Kiyo Sato – Kiyo’s Story 2009)
Ban Biên tập
Địa chỉ liên lạc:
1. Thơ
tho.vanviet.vd@gmail.com
2. Văn
vanviet.van14@gmail.com
3. Nghiên cứu Phê Bình
vanviet.ncpb@gmail.com
4. Vấn đề hôm nay
vanviet.vdhn1@gmail.com
5. Thư bạn đọc
vanviet.tbd14@gmail.com
6. Tư liệu
vanviet.tulieu@gmail.com
7. Văn học Miền Nam 54-75
vanhocmiennam5475@gmail.com
Tra cứu theo tên tác giả
- A. A. Fadeev
- A. Puskin
- A. T.
- Abdulrazak Gurnah
- Abraham F. Lowenthal
- Ace Le
- Ace Lê
- Adam Gopnik
- Adonis
- Adrian Horton
- Agi Mishol
- Ajar
- Akiko Miki
- Alain Guillemin
- Alan Phan
- Alăng Văn Gáo
- Alăng Văn Giáo
- Aldous Huxley
- Aleksandr Griboedov
- Alesandr Blok
- Alex Marshall
- Alex Smith
- Alex Thai
- Alex-Thái Đình Võ
- Alexander Fadeev
- Alexander Solzhenitsyn
- Alexandra Alter
- Alexandre FERON
- Alice Munro
- Alina Lesik
- Alison Flood
- Allen Ginsberg
- Amanda Gorman
- Amartya Sen
- Amelia Glaser
- Amos Oz
- An Nam
- Anatole France
- Anatoly Gavrilov
- Anders Olsson
- André Breton
- André Menras
- André Menras – Hồ Cương Quyết
- André Menras Hồ Cương Quyết
- Andrea Hoa Pham
- Andrea Kendall-Taylor
- Andreas Fulda
- Andreas Wimmer
- Andrew Postman
- Andy Cao
- Anh Anh
- Anh Hồng
- Anh Hồng (nhà thơ)
- Ánh Liên
- Anh Nhi
- Anh Văn
- Anika Zeller
- Anna Akhmatova
- Anna Maria Bracale Ceruti
- Anna Mitchell
- Anne Carson
- Anne Hébert
- Anne Henochowicz
- Annie Ernaux
- António Jacinto
- Antôn Nguyễn Trường Thăng
- Archimedes L.A. Patti
- Arlette Quỳnh Anh Trần
- Arnold Schwarzenegger
- Arthur Koestler
- Arty Abel
- Arvind Subramanian
- Augustina
- Aurélie Coulon
- Aurelien Breeden
- Ba Sàm
- Bá Thụ Đàm
- Bạch Cúc
- Bạch Hoàn
- Bách Mỵ
- Bách Thân
- Bạch X. Phẻ
- Bạch Xuân Phẻ
- Bakhtin
- Ban Mai
- Bàn Văn Thòn
- Ban Vận động Văn đoàn Độc lập Việt Nam
- Bảo Huân
- Bảo La
- Bảo Nhi Lê
- Bảo Ninh
- Bảo Phác
- Bão Vũ
- Barbara Demick
- Bashô
- Batrioldman
- Bauxite Việt Nam
- Bắc Đảo
- Bắc Phong
- Bằng Việt
- BB Ngô
- Bei Dao
- Benjamin Péret
- Benjamin Ramm
- Bertolt Brecht
- Bertrand Russell
- Bettina Rheims
- Bích Ngân
- Biếm họa
- Biên Cương
- Biệt Hiệu
- Bilahari Kausikan
- Billy Collins
- Bình Nguyên Lộc
- Brahma Chellaney
- Branko Milanovic
- Brett Reilly
- Brian Pascus
- Brian Wu
- Brice Pedroletti
- Brodsky
- Bryan
- Bùi An
- Bùi Bảo Trúc
- Bùi Bích Hà
- Bùi Chát
- Bùi Chí Trung
- Bùi Chí Vinh
- Bùi Công Thuấn
- Bùi Công Trực
- Bùi Đức Lại
- Bùi Giáng
- Bùi Hải Quảng
- Bùi Hoàng Tám
- Bùi Hoằng Vị
- Bùi Huệ Chi
- Bui Huy Hoi Bui
- Bùi Mai Hạnh
- Bùi Mạnh Hùng
- Bùi Mẫn Hân
- Bùi Minh Quốc
- Bùi Ngọc Tấn
- Bùi Quang Thắng
- Bùi Suối Hoa
- Bùi Thanh Hiếu
- Bùi Thanh Phương
- Bùi Thanh Tuấn
- Bùi Thụy Băng
- Bùi Tiến An
- Bùi Trân Phượng
- Bùi Trọng Hiền
- Bùi Văn Kha
- Bùi Văn Nam Sơn
- Bùi Việt Sỹ
- Bùi Vĩnh Phúc
- Bùi Xuân Bách
- Bùi Xuân Đính
- Bùi-Viết Văn Đức
- Bulgakov
- Bửu Chỉ
- C.D.
- Cái Lư Hương
- Cái Trọng Ty
- Cam Ly
- Cảnh Chánh
- Cao Bảo Vân
- Cao Bình Minh
- Cao Chi
- Cao Gia An
- Cao Hành Kiện
- Cao Huy Thuần
- Cao Kim Ánh
- Cao La
- Cao Quang Nghiệp
- Cao Tần
- Cao Thị Hồng
- Cao Thu Cúc
- Cao Việt Dũng
- Cao Xuân Hạo
- Cao Xuân Huy
- Carl Bildt
- Carl O. Schuster
- Carlos Assunção
- Carolyn Mary Kleefeld
- Cát Linh
- Cẩm Tú
- Cấn Thị Thêu
- Chan Phuong
- Chanh Tam
- Charles Bo
- Charles Bukowski
- Charles Simic
- Chau Doan
- Chân Minh
- Chân Pháp Xa
- Chân Phương
- Chân Xuân Tản Viên
- Châu Diên
- Châu Hải Đường
- Châu Hồng Thủy
- Châu Hữu Quang
- Chenn
- Chế Diễm Trâm
- Chế Lan Viên
- Chi Mai
- Chi Phương
- Chiêu Dương
- Chiêu Khiêm
- Chiharu Shiota
- Chim Hải
- Chim Trắng
- Chinh Ba
- Chính Tâm
- Chính Vĩ
- Chinua Achebe
- Chơn Không Cao Ngọc Phượng
- Christian Gampert
- Christian Welzel
- Christina Mary Hjortlund
- Christoph Giesen
- Christoph Sator
- Christopher Balding
- Christopher Goscha
- Christy Wampole
- Chu Dương
- Chu Hảo
- Chu Hoạch
- Chu Kim
- Chu Mộng Long
- Chu Quang Tiềm
- Chu Tử
- Chu Văn Lễ
- Chu Văn Sơn
- Chu Vĩnh Hải
- Chu Vương Miện
- Chu Xuân Diên
- Chung Le
- Claire Simon
- Clay Phạm
- Concepcion de Leon
- Connie Hoàng
- Cora Engelbrecht
- Costica Bradatan
- Cổ Ngư
- Cù An Hưng
- Cù Huy Hà Vũ
- Cù Mai Công
- Cù Tuấn
- Cung Minh Huân
- Cung Tích Biền
- Cung Trầm Tưởng
- D. S. Likhachev
- Da Màu
- Dạ Ngân
- Dạ Thảo Phương
- Dã Tượng
- DAD
- Dadolin Murak
- Damien Keown
- Dan Bilefsky
- Dan Slater
- Dana Gioia
- Danh ngôn
- Dani Rodrik
- Daniel Halpern
- Daniel Hautzinger
- Daron Accemoglu
- David Brown
- David Gascoyne
- David Marchese
- David Weinberger
- Ðặng Thơ Thơ
- Demetrio Paparoni
- DEUTSCHE WELLE
- Di
- Di Li
- Diêm Liên Khoa
- Diễm Thi
- Diễm Tường
- Diễn đàn Thế kỷ
- Diệp Duy Liêm
- Diệp Huy
- Ðinh Cường
- Dino Buzatti
- Dipanjan Roy Chaudhury
- Dmitri Prokofyev
- Dmitry Burago
- Dmitry Muratov
- Doãn Cẩm Liên
- Doãn Mạnh Dũng
- Doãn Mẫn
- Doãn Quốc Sỹ
- Dominique Lemieux
- Donald Inglehart
- Donna Ashworth
- Ðỗ Quang Nghĩa
- Ðỗ Quyên
- Du Tử Lê
- Dung Nguyễn
- Dũng Phan
- Dũng Trung Kqd
- Dũng Vũ
- Duy Lam
- Duy Tân
- Duy Thanh
- Duy Thông
- Duyên Anh
- Dư Hoa
- Dư Kiệt
- Dư Thị Hoàn
- Dư Thu Vũ
- Dương Đại Triều Lâm
- Dương Đình Giao
- Dương Khánh Phương
- Dương Kiền
- Dương Ngạn
- Dương Nghiễm Mậu
- Dương Ngọc Thái
- Dương Như Nguyện
- Dương Phương Vinh
- Dương Thắng
- Dương Thiệu Tước
- Dương Thu Hương
- Dương Thuấn
- Dương Tú
- Dương Tường
- Dương Văn Ba
- Dylan Suher
- Đà Văn
- Đàm Hà Phú
- Đàm Hách Thành
- Đào An Khánh
- Đào Anh Kha
- Đào Công Tiến
- Đào Duy Anh
- Đào Hiếu
- Đào Lê Na
- Đào Ngọc Chương
- Đào Nguyên
- Đào Nguyễn
- Đào Nguyên Phương Thảo
- Đào Như
- Đào Phương Liên
- Đào Quang Toản
- Đào Tấn Phần
- Đào Thái Tôn
- Đào Thị Hương
- Đào Tiến Thi
- Đào Trung Đạo
- Đào Trường Phúc
- Đào Tuấn
- Đào Tuấn Ảnh
- Đào Văn Thuỵ
- Đào Văn Tiến
- Đào Vũ Anh Hùng
- Đặng Anh Đào
- Đặng Bích Phượng
- Đặng Chương Ngạn
- Đặng Đình Cung
- Đặng Đình Mạnh
- Đặng Hà
- Đặng Hải Sơn
- Đặng Hoàng Giang
- Đặng Hồng Nam
- Đặng Hùng Võ
- Đặng Hương Giang
- Đặng Hữu
- Đặng Mai Lan
- Đặng Mậu Tựu
- Đăng Nguyên
- Đặng Phùng Quân
- Đặng Quốc Thông
- Đặng Sơn Duân
- Đặng Thái
- Đăng Thành
- Đặng Thân
- Đặng Thị Hảo
- Đặng Thơ Thơ
- Đặng Tiến
- Đặng Tiến (Thái Nguyên)
- Đặng Trung Nghĩa
- Đặng Túy
- Đặng Văn Dũng
- Đặng Văn Hùng
- Đặng Văn Ngữ
- Đặng Văn Sinh
- Đặng Vũ Vương
- Đặng Xuân Thảo
- Đặng Xuân Xuyến
- Đằng-Giao
- Điểm Thọ
- Đinh Bá Anh
- Đinh Cường
- Đinh Hoàng Thắng
- Đinh Hùng
- Đình Kính
- Đinh Linh
- Đinh Ngọc Thu
- Đinh Phương
- Đinh Phương Thảo
- Đinh Quang Anh Thái
- Đinh Thanh Huyền
- Đinh Thị Như Thúy
- Đinh Trường Chinh
- Đinh Từ Bích Thuý
- Đinh Từ Bích Thúy
- Đinh Văn Đức
- Đinh Vũ Hoàng Nguyên
- Đinh Ý Nhi
- Đinh Yên Thảo
- Đoàn Ánh Thuận
- Đoàn Bảo Châu
- Đoàn Cầm Thi
- Đoàn Công Lê Huy
- Đoàn Hồng Lê
- Đoàn Huy Giao
- Đoàn Huyền
- Đoàn Khắc Xuyên
- Đoàn Lê Giang
- Đoàn Nhã Văn
- Đoàn Thanh Liêm
- Đoan Trang
- Đoàn Tùng Nguyễn
- Đoàn Tử Huyến
- Đoàn Việt Hùng
- Đoàn Xuân Kiên
- Đỗ Anh Hoa
- Đỗ Anh Tuấn
- Đỗ Cao Bảo
- Đỗ Duy Ngọc
- Đỗ Đức
- Đỗ Đức Đông Ngàn
- Đỗ Đức Hiểu
- Đỗ Hòa
- Đỗ Hoàng Diệu
- Đỗ Hồng Ngọc
- Đỗ Hồng Nhung
- Đỗ Hữu Chí
- Đỗ Kh
- Đỗ Kh.
- Đỗ Khiêm
- Đỗ Kim Thêm
- Đỗ Lai Thuý
- Đỗ Lai Thúy
- Đỗ Lê Anh Đào
- Đỗ Mạnh Hoàng
- Đỗ Minh Tuấn
- Đỗ Nghê
- Đỗ Ngọc
- Đỗ Ngọc Thống
- Đỗ Quang Nghĩa
- Đỗ Quang Vinh
- Đỗ Quý Toàn
- Đỗ Quyên
- Đỗ Quỳnh Dao
- Đỗ Thắng Cảnh
- Đỗ Thị Thu Trà
- Đỗ Thiên Anh Tuấn
- Đỗ Trí Vương
- Đỗ Trọng Khơi
- Đỗ Trung Quân
- Đỗ Trường
- Đỗ Tuyết Khanh
- Đồng Chuông Tử
- Đông Hoài
- Đông Hồ
- Đông Kha
- Đông Ngàn Đỗ Đức
- Đông Nghi
- Đức Ban
- Đức Đàm
- Đức Flying Bay
- Đức Hoàng
- Đức Lê
- Đức Phổ
- Đức Tâm
- Đức Tiến
- E.E. Cummings
- E.M. Chernoivanenko
- Eamonn Butler
- Eckart Kleßmann
- Eduardo Galeano
- Edward Hirsch
- Elena Pucillo Truong
- Elias Canetti
- Ellen Bass
- Eloisa Amezcua
- Emiel Roothooft
- Emmanuelle Jardonnet
- Eric Weiner
- Erica Frantz
- Erik Harms
- Erik Korling
- Euan Ward
- Evgheni Dobrenko
- F.N.
- Federico García Lorca
- Feliks Kuznesov
- Filip Lech
- Flanny O’Connor
- Florence Noiville
- Florian Altenhöner
- Francis Fukuyama
- Francis Fukuyma
- Frank Dikötter
- Frank O'Hara
- Frankfurt
- Fred Hiatt
- Friedrich Dürrenmatt
- Friedrich Nietzsche
- Fritz J. Raddatz
- Gabriel García Márquez
- Gaither Stewart
- Gaiutra Bahadur
- Gary Leupp
- Gặp gỡ và trò chuyện
- Georg Bönisch
- Georg Trakl
- George Burchett
- George Orwell
- George Perreault
- George Siemens
- Gerhard Will
- Germain Droogenbroodt
- Giang Dang
- Giang Lại Đức
- Giang Nam
- Giáng Vân
- Giáp Văn Dương
- Gideon Rachman
- Giuse Lê Công Đức
- Goethe
- Gonçalo Fernandes
- Gottfried Benn
- Graham Allison
- Grigory Yudin
- Günter Kunert
- Gyảng Anh Iên
- Hà Duy Phương
- Hà Dương Tuấn
- Hà Dương Tường
- Hà Đình Nguyên
- Hạ Đình Nguyên
- Hà Huy Sơn
- Hà Hương
- Hà Lệ Minh
- Hà Ngọc Hòa
- Hạ Nguyên
- Hà Nguyên Du
- Hà Nhân
- Hà Nhật
- Hà Phạm Phú
- Hà Quang Vinh
- Hà Sĩ Phu
- Hà Thanh Vân
- Hà Thế
- Hà Thị Minh Đạo
- Hà Thúc Sinh
- Hà Thủy Nguyên
- Hà Tùng Long
- Hà Tùng Sơn
- Hà Văn Thịnh
- Hà Văn Thùy
- Hà Vũ Trọng
- Hagi Kenaan
- Hai An Vu
- Hải Hạc
- Hải Ngọc
- Hai Thanh
- Han Dang
- Hàn Giang
- Han Kang
- Hàn Vĩnh Diệp
- Hạnh Nguyên
- Hạnh Phước
- Hạnh Viên
- Hannah Beech
- Hào Thiện Nhân
- Haruki Murakami
- Hân Hương
- Heiko Buschke
- Heinrich Heine
- Henri Michaux
- Henry David Thoreau
- Henry Wadsworth Longfellow
- Heriberto Araújo
- Hermann Hesse
- Hiền Trang
- Hiệp Ikaria
- Hiệu Minh
- Hiếu Tân
- Ho Lai-Ming
- Hòa Bình Lê
- Hoa Níp
- Hoài Hương
- Hoài Nam
- Hoài Phương
- Hoài Thanh
- Hoài Việt
- Hoài Ziang Duy
- Hoan Doan
- Hoàn Nguyễn
- Hoàng Ánh
- Hoàng Anh Tuấn
- Hoàng Cát
- Hoàng Cầm
- Hoàng Chí Hiếu
- Hoàng Chính
- Hoàng Cường Long
- Hoàng Dũng
- Hoàng Dương Tuấn
- Hoàng Đăng Khoa
- Hoàng Đỗ
- Hoàng Đông
- Hoàng Đức Truật
- Hoàng Hà
- Hoàng Hải Thủy
- Hoàng Hải Vân
- Hoảng Hãn
- Hoàng Hưng
- Hoàng Khởi Phong
- Hoàng Kim Oanh
- Hoàng Lại Giang
- Hoàng Lan
- Hoàng Lan Anh
- Hoàng Lan Chi
- Hoàng Lê
- Hoàng Lệ
- Hoàng Linh
- Hoàng Long
- Hoàng Mai Ðạt
- Hoàng Mạnh Hải
- Hoàng Minh Trí
- Hoàng Minh Tường
- Hoàng Nam
- Hoàng Nga
- Hoàng Ngọc Biên
- Hoàng Ngọc Hiến
- Hoàng Ngọc Nguyên
- Hoàng Ngọc Tuấn
- Hoàng Nguyễn
- Hoàng Nguyên Vũ
- Hoàng Nhơn
- Hoàng Nhuận Cầm
- Hoàng Phong Tuấn
- Hoàng Phủ Ngọc Tường
- Hoàng Quân
- Hoàng Quốc Hải
- Hoàng Thị Hường
- Hoàng Thị Thu Thủy
- Hoàng Thu Phố
- Hoàng Thúy
- Hoàng Thuỵ Anh
- Hoàng Tiến
- Hoàng Trung Thông
- Hoàng Tuấn Công
- Hoàng Tuấn Phổ
- Hoàng Tùng
- Hoàng Tuỵ
- Hoàng Văn Sơn
- Hoàng Việt
- Hoàng Vũ Thuật
- Hoàng Xuân Phú
- Hoàng Xuân Sơn
- Hoàng Xuân Tuyền
- Hoàng Yến
- Horst Bienek
- Howard Gardner
- Hồ Anh Thái
- Hồ Bạch Thảo
- Hồ Bất Khuất
- Hồ Diệu Vân
- Hồ Dzếnh
- Hồ Đắc Vũ
- Hồ Đình Nghiêm
- Hồ Hải Thụy
- Hồ Hữu Tường
- Hồ Minh Tâm
- Hồ Ngọc Đại
- Hồ Như
- Hồ Phú Bông
- Hồ Tịnh Tình
- Hồ Trường An
- Hồ Tú Bảo
- Hội những người ủng hộ GS. Chu Hảo
- Hồng Anh
- Hồng Hoang
- Hồng Lê Thọ
- Hồng Phú
- Huệ Hương Hoàng
- Huguette Bertrand
- Huong Nguyen
- Huy Cận
- Huy Đức
- Huy Tưởng
- Huyền Thương
- Huỳnh Duy Lộc
- Huỳnh Hoa
- Huỳnh Hữu Uỷ
- Huỳnh Hữu Ủy
- Huỳnh Kim Báu
- Huỳnh Kim Quang
- Huỳnh Lê Nhật Tấn
- Huỳnh Liễu Ngạn
- Huỳnh Ngọc Chênh
- Huỳnh Như Phương
- Huỳnh Sơn Phước
- Huỳnh Tấn Mẫm
- Huỳnh Thế Du
- Huỳnh Thục Vy
- Huỳnh Trọng Khang
- Huỳnh Tuấn Anh
- Hứa Chương Nhuận
- Hương Lan
- Hường Thanh
- Hương Thủy
- Hữu Danh
- Hữu Đông
- Hữu Loan
- Hữu Mai
- Hữu Phương
- Ian Bui
- Ian Johnson
- Igor Poglazov
- Ilza Burchett
- Inrasara
- Iris Radisch
- Isabella Kwai
- Issa
- Issac Bashevis Singer
- Italo Calvino
- Iya Kiva
- J. M. Lotman
- J.B Nguyễn Hữu Vinh
- Jacques Attali
- Jacques Prévert
- Jake Johnson
- James Borton
- James Daniel Spears
- James G. Zumwalt
- James Grossman
- James Joyce
- James Poniewozik
- James Stavridis
- James WrightJuan Felipe Herrera
- Janos Kornai
- Jared Carters
- Jason Lopata
- Jason Morris-Jung
- Jay Nordlinger
- Jaya K.
- Jean Chesnaux
- Jean d'Ormesson
- Jean Piaget
- Jean Przyluski
- Jean Toomer
- Jean-Jacques Brochier
- Jean-Jacques Roth
- Jean-Louis Rocca
- Jean-Luc Chalumeau
- Jean-Marc Roberts
- Jean-Patrick Géraud
- Jean-Paul Sartre
- Jefferson Cowie
- Jeffrey Hanfover
- Jeffrey Nall
- Jessica Swoboda
- Jessie Yeung
- Jiayang Fan
- Jimmy Carter
- Joan Hua
- João Guimarães Rosa
- Joaquin Nguyễn Hòa
- John Barrow
- John Cheever
- John Freeman
- John Keane
- John McCain
- Jon Fosse
- Jonathan Dee
- Jonathan London
- Jörg Wischermann
- Jorge Amado
- Jorge Luis Borges
- Joschka Fischer
- Josée Lapointe
- Joseph Wong
- Joseph Wright
- Josh Rogin
- Joshua Rothman
- Juan Pablo Cardenal
- Juan Pablo Cardenal & Heriberto Araújo
- Julia Cagé
- Julio Cortázar
- Jun’ichiro Tanizaki
- Kahil Gibral
- Kai Hoàng
- Kale
- Kalynh Ngô
- Kamel Daoud
- Kao Phú
- Kap Seol
- Karel Appel
- Karen Tongson
- Kate Chopin
- Kazuo Shiraga
- Kenneth Nguyen
- Keorapetse Kgositsile
- Kerstin Holm
- Kều Jang
- Kha Lương Ngãi
- Khái Hưng
- Khaly Chàm
- Khang Quốc Ngọc
- Khánh
- Khánh Bình
- Khánh Duy
- Khánh Ly
- Khánh Mai
- Khanh Nguyen
- Khanh Pham
- Khánh Phương
- Khánh Trâm
- Khánh Trường
- Khét
- Khế Iêm
- Khiêm Nhu
- Khổng Đức Thiêm
- Khuất Đẩu
- Khuê Phạm
- Khuyết Thư
- Kiệm Hoàng
- Kiến Văn
- Kiệt Anh Hùng
- Kiệt Tấn
- Kiều Duy Vĩnh
- Kiều Loan
- Kiều Mai Sơn
- Kiều Maily
- Kiều Phong
- Kiều Thị An Giang
- Kim Ân
- Kim Chi
- Kim Dung
- Kim Hạnh
- Kim Thúy
- Kim Trần
- Kinh Bắc
- Kính Hòa
- Klaus Wiegerefe
- Kúm
- Kurt-Martin Mayer
- Kỳ Duyên
- Kyoko Numano
- L. N. Tolstoy
- L. V. H.
- La Khắc Hoà
- La Khắc Hòa
- Lã Nguyên
- Lại Nguyên Ân
- Lam Điền
- Lam Ngọc
- Lam Thái Hòa
- Lan Nguyên
- Lang Anh
- Langston Hughes
- LAP
- Larry Diamond
- Lars Vargö
- Laura Cappelle
- Laurent Sagalovitsch
- Lawrence Ferlinghetti
- Lâm Chương
- Lâm Duyên
- Lâm Hạnh
- Lâm Lê
- Lâm Ngân Mai
- Lâm Quang Mỹ
- Lâm Thị Mỹ Dạ
- Leon Trotsky
- Leonard Cohen
- Lê An Thế
- Lê Anh Hoài
- Lê Anh Hùng
- Lê Ân
- Lê Bá Đảng
- Lê Bích Vượng
- Lê Chiều Giang
- Lê Công Định
- Lê Công Giàu
- Lê Công Tư
- Lê Ðình Nhất Lang
- Lê Dũng
- Lê Duy Nam
- Lê Đạt
- Lê Đăng Doanh
- Lê Đình Cai
- Lê Đình Khẩn
- Lê Đình Thắng
- Lê Đỗ Huy
- Lê Đức Dục
- Lê Đức Thôn
- Lê Giang Trần
- Lê Hải
- Lệ Hằng
- Lê Hiệp
- Lê Hoài Nguyên
- Lê Hoàng Diễm Trang
- Lê Hoàng Lân
- Lê Học Lãnh Vân
- Lê Hồ Quang
- Lê Hồng Hà
- Lê Hồng Hiệp
- Lê Hồng Lâm
- Lê Hùng
- Lê Hùng Vọng
- Lê Huyền Ái Mỹ
- Lê Huỳnh Lâm
- Lê Hữu
- Lê Hữu Khoá
- Lê Hữu Khóa
- Lê Hữu Nam
- Lê Kế Lâm
- Lê Khải
- Lê Kim Duy
- Lê Ký Thương
- Lê Lạc Giao
- Lê Luân
- Lê Mã Lương
- Lê Mai
- Lê Mai Lĩnh
- Lê Mạnh Chiến
- Lê Mạnh Đức
- Lê Minh Chánh
- Lê Minh Hà
- Lê Minh Hiền
- Lê Minh Khuê
- Lê Minh Phong
- Lê Ngân Hằng
- Lê Ngọc Luân
- Lê Ngọc Sơn
- Lê Nguyễn
- Lê Nguyễn Duy Hậu
- Lê Nguyễn Hương Trà
- Lê Nguyên Long
- Lê Nguyên Vỹ
- Lê Như Bình
- Lê Oa Đằng
- Lê Phan
- Lê Phú Khải
- Lê Quang
- Lê Quang Đức
- Lê Quảng Hà
- Lê Quang Hợp
- Lê Quang Thành
- Lê Quân
- Lê Quốc Anh
- Lê Quỳnh
- Lê Quỳnh Mai
- Lê Sa Long
- Lê Si Na
- Lê Sơn
- Lê Tất Đạt
- Lê Tất Điều
- Lê Thanh Dũng
- Lê Thanh Hải
- Lê Thanh Phong
- Lê Thanh Trường
- Lê Thân
- lê thi diem thuý
- Lê Thị Hồng Minh
- Lê Thị Huệ
- Lê Thị Hường
- Lê Thị Oanh
- Lê Thị Thấm Vân
- Lê Thiết Cương
- Lê Thiếu Nhơn
- Lê Thọ Bình
- Lê Thời Tân
- Lê Thời Thôi
- Lê Thu Hiền
- Lê Thúy Bảo Liên
- Lê Tiên Long
- Lê Trí Tuệ
- Lê Trinh
- Lê Trọng Nghĩa
- Lê Trọng Nguyễn
- Lê Trung Tĩnh
- Lê Trường Thanh
- Lê Tuấn Huy
- Lê Tuyết Hạnh
- Lê Văn Bỉnh
- Lê Văn Hảo
- Lê Văn Hiếu
- Lê Văn Hòa
- Lê Văn Luân
- Lê Văn Sơn
- Lê Văn Trung
- Lê Văn Tùng
- Lê Vĩnh Tài
- Lê Vĩnh Triển
- Lê Vũ Trường Giang
- Lê Xuân Khoa
- Lê Xuyên
- Li Edelkoort
- Li Zhongqin
- Liêu Diệc Vũ
- Liêu Thái
- Liễu Trương
- Linh Nguyên
- Linh Văn
- Linh Vân
- Linh-Chân Brown
- LKH
- Lorca
- Louis Aragon
- Louise Glück
- Lộc Vàng
- Luân Hoán
- Ludwig von Mises
- Luke Hunt
- Luke Turner
- Lữ Kiều
- Lữ Quỳnh
- Lương Đào
- Lương Thiệu Quân
- Lương Thư Trung
- Lưu Á Châu
- Lưu Bình Nhưỡng
- Lưu Diệu Vân
- Lưu Đức Trung
- Lưu Hà
- Lưu Hiểu Ba
- Lưu Khánh Thơ
- Lưu Mê Lan
- Lưu Minh Hải
- Lưu Na
- Lưu Nhi Dũ
- Lưu Quang Vũ
- Lưu Thuỷ Hương
- Lưu Thủy Hương
- Lưu Trọng Văn
- Lưu Uyên Khôi
- Lý Đợi
- Ly Hoàng Ly
- Lý Ngang
- Ly Phạm
- Lý Quang Hoàn
- Lý Thanh
- Lý Tiến Dũng
- Lý Toàn Thắng
- Lý Trực Dũng
- Lý Xuân Hải
- Lydia Davis
- Lynh Bacardi
- LysP
- M. Gorky
- M.L. Gasparov
- Mạc Phong Tuyền
- Mạc Văn Trang
- Mạc Việt Hồng
- Mạch Nha
- Mạch Quang Thắng
- Madeleine Riffaud
- Mai An Nguyễn Anh Tuấn
- Mai Anh Tuấn
- Mai Bá Ấn
- Mai Bá Kiếm
- Mai Chanh
- Mai Hiền
- Mai Khôi
- Mai Kim Ngọc
- Mai Nhật
- Mai Ninh
- Mai Quốc Ấn
- Mai Quỳnh
- Mai Quỳnh Nam
- Mai Sơn
- Mai Thái Lĩnh
- Mai Thanh Sơn
- Mai Thảo
- Mai Tú Ân
- Mai Văn Hoan
- Mai Văn Phấn
- Mai Văn Tính
- Maki Starfield
- Mamleev
- Mạnh Kim
- Marc Andrus
- Marcel Reich-Ranicki
- Marci Shore
- Marco Ferrarese
- Margarita Lyutova
- Maria Donovan
- Maria Ressa
- Mario Vargas Llosa
- Marion Hennebert
- Mark B. Hamilton
- Mark Binelli
- Mark Frankland
- Mark Osaki
- Mark Strand
- Marta Hillers
- Martin Jankowski
- Martin Kulldorff
- Marty Robbins
- Mary Morose
- Mary Walsh
- Mathias Mayer
- Matthew Clayfield
- Matthew Crawford
- Maurice Blanchot
- Maximilian Steinbeis
- May
- Maya Angelou
- Mặc Đỗ
- Mặc Lâm
- Mân Côi
- McAmmond Nguyễn Thị Tư
- Media Văn Việt
- Michael Burawoy
- Michael Scammell
- Miêng
- Mike Ives
- Mikhail Shishkin
- Mikhail Viktorovich Zygar
- Milan Kundera
- Mimmi Diệu Hường Bergström
- MInh Anh
- Minh Huệ
- Minh Hùng
- Minh Luật
- Minh Quang – Lê Chiên
- Minh Quang Ho
- Minh Tâm
- Minh Thùy
- Minh Thư
- Minh Toàn
- Minh Tuấn
- Monica Berlin
- Mỹ Hằng
- Mỹ Lan
- N. S. Khrushchev
- Nam Dao
- Nam Dao Nguyễn Mạnh Hùng
- Nam Đan
- Nam Đông
- Nam Nguyên
- Nam Sơn
- Naowarat Pongpaiboon
- Natalia lacovelli
- Nataliya Zhynkina
- Natsume Sōseki
- Nay Aung
- ng. anhanh
- Ng.Uyển Nicole Dương
- Ngải Vị VỊ
- Ngân Xuyên
- Nghệ thuật
- Nghiêm Lương Thành
- Nghiêm Phương Mai
- Nghiêm Xuân Hồng
- Nghiên Cứu Phê Bình
- Ngo Thu
- Ngọc Anh
- Ngọc Duy Phan
- Ngoc Hien Bui
- Ngọc Linh
- Ngô Anh Tuấn
- Ngô Bảo Châu
- Ngô Đình Thẩm
- Ngô Đồng
- Ngô Hương Giang
- Ngô Khắc Tài
- Ngộ Không Phí Ngọc Hùng
- Ngô Liêm Khoan
- Ngô Minh
- Ngô Minh Khôi
- Ngô Ngọc Loan
- Ngô Ngọc Trai
- Ngô Nguyên Dũng
- Ngô Nhật Đăng
- Ngô Quốc Phương
- Ngô Quốc Thịnh
- Ngô Thế Vinh
- Ngô Thị Kim Cúc
- Ngô Thị Thanh Lịch
- Ngô Tùng Phong
- Ngô Tự Lập
- Ngô Văn
- Ngô Văn Giá
- Ngô Viết Nam Sơn
- Ngô Viết Trọng
- Ngô Vĩnh Long
- Ngô Xuân Hội
- Ngô Xuân Phúc
- Ngô Xuân Thảo
- Ngu Yên
- Nguyen Duc Thanh
- Nguyễn Hải Hoành
- Nguyễn Anh Dũng
- Nguyễn Anh Tuấn
- Nguyễn Anh Tuấn - đạo diễn
- Nguyễn Bá Chung
- Nguyễn Bách Việt
- Nguyễn Bảo Chân
- Nguyễn Bắc Sơn
- Nguyên Bình
- Nguyên Cầm
- Nguyên Cẩn
- Nguyên Chánh
- Nguyễn Chí Hoan
- Nguyễn Chí Thuật
- Nguyễn Chí Trung
- Nguyễn Chí Tuyến
- Nguyễn Chinh Trung
- Nguyễn Cung Thông
- Nguyễn Cường
- Nguyễn Danh Bằng
- Nguyễn Danh Huế
- Nguyễn Danh Lam
- Nguyễn Ðăng Thường
- Nguyễn Duy
- Nguyễn Dương Quang
- Nguyễn Đạt
- Nguyễn Đắc Kiên
- Nguyễn Đắc Xuân
- Nguyễn Đăng Điệp
- Nguyễn Đăng Hưng
- Nguyễn Đăng Khoa
- Nguyễn Đăng Mạnh
- Nguyễn Đăng Na
- Nguyễn Đăng Quang
- Nguyễn Đăng Thường
- Nguyễn Đình Ấm
- Nguyễn Đình Bin
- Nguyễn Đình Bổn
- Nguyễn Đình Chú
- Nguyễn Đình Cống
- Nguyễn Đình Đăng
- Nguyễn Đình Huỳnh
- Nguyễn Đình Thắng
- Nguyễn Đình Thi
- Nguyễn Đình Toàn
- Nguyễn Đổng Chi
- Nguyễn Đông Thức
- Nguyễn Đức
- Nguyễn Đức Dương
- Nguyễn Đức Hiệp
- Nguyễn Đức Mậu
- Nguyễn Đức Sơn
- Nguyễn Đức Thắng
- Nguyễn Đức Tiến
- Nguyễn Đức Tùng
- Nguyễn Đức Tường
- Nguyễn Gia Trí
- Nguyên Giác
- Nguyên Giác Phan Tấn Hải
- Nguyễn Hà Luân
- Nguyễn Hải Hoành
- Nguyễn Hải Yến
- Nguyễn Hàn Chung
- Nguyễn Hiến Lê
- Nguyễn Hoa Lư
- Nguyễn Hoài Nam
- Nguyễn Hoài Văn
- Nguyễn Hoài Vân
- Nguyễn Hoàn
- Nguyễn Hoàn Nguyên
- Nguyễn Hoàng Ánh
- Nguyễn Hoàng Anh Thư
- Nguyễn Hoàng Diệu Thủy
- Nguyễn Hoàng Diệu Thúy
- Nguyễn Hoàng Giao
- Nguyễn Hoàng Linh
- Nguyễn Hoàng Trung
- Nguyễn Hoàng Văn
- Nguyễn Hồng Anh
- Nguyễn Hồng Giao
- Nguyễn Hồng Hưng
- Nguyễn Hồng Lam
- Nguyễn Hồng Nhung
- Nguyễn Hồng Thục
- Nguyễn Huệ Chi
- Nguyễn Hùng
- Nguyễn Huy Hoàng
- Nguyễn Huy Thiệp
- Nguyễn Huy Vũ
- Nguyên Hưng
- Nguyễn Hưng Quốc
- Nguyễn Hương
- Nguyễn Hữu Đễ
- Nguyễn Hữu Hồng Minh
- Nguyễn Hữu Liêm
- Nguyễn Hữu Nhật
- Nguyễn Hữu Sơn
- Nguyễn Hữu Thiết
- Nguyễn Hữu Việt Hưng
- Nguyễn Hữu Vinh
- Nguyễn kc Hậu
- Nguyễn Khải
- Nguyễn Khánh Duy
- Nguyễn Khánh Trường
- Nguyễn Khắc An
- Nguyễn Khắc Bình
- Nguyễn Khắc Mai
- Nguyễn Khắc Phê
- Nguyễn Khắc Phi
- Nguyễn Khắc Phục
- Nguyễn Khiêm
- Nguyễn Khôi
- Nguyễn Kiến Phước
- Nguyễn Kiều Dung
- Nguyễn Kiều Hưng
- Nguyên Lạc
- Nguyễn Lãm Thắng
- Nguyễn Lan Phương
- Nguyễn Lân Bình
- Nguyễn Lân Thắng
- Nguyễn Lê Hồng Hưng
- Nguyễn Lệ Uyên
- Nguyễn Linh Giang
- Nguyễn Linh Quang
- Nguyễn Lộ Trạch
- Nguyễn Luận
- Nguyễn Lương Hải Khôi
- Nguyễn Lương Ngọc
- Nguyễn Lương Vỵ
- Nguyễn Mai
- Nguyễn Man Nhiên
- Nguyễn Mạnh An Dân
- Nguyễn Mạnh Côn
- Nguyễn Mạnh Đẩu
- Nguyễn Mạnh Tiến
- Nguyễn Manh Trinh
- Nguyễn Mạnh Trinh
- Nguyễn Mạnh Tuấn
- Nguyễn Mạnh Tường
- Nguyễn Minh Anh
- Nguyễn Minh Hòa
- Nguyễn Minh Kính
- Nguyễn Minh Nhị
- Nguyễn Minh Nhựt
- Nguyễn Minh Thuyết
- Nguyễn Mộng Giác
- Nguyên Ngọc
- Nguyễn Ngọc Chu
- Nguyễn Ngọc Giao
- Nguyễn Ngọc Hoa
- Nguyễn Ngọc Lanh
- Nguyễn Ngọc Liễm
- Nguyễn Ngọc Lung
- Nguyễn Ngọc Tâm
- Nguyễn Ngọc Thiện
- Nguyễn Ngọc Tú Anh
- Nguyễn Ngọc Tư
- Nguyên Nguyên
- Nguyễn Nguyên Bình
- Nguyễn Nhật Tín
- Nguyên Nhi
- Nguyễn Như Huy
- Nguyễn Phạm Hùng
- Nguyễn Phú Yên
- Nguyễn Phúc Vĩnh Ba
- Nguyễn Phượng
- Nguyễn Phương Đình
- Nguyễn Phương Mai
- Nguyễn Phương Mạnh
- Nguyễn Quang
- Nguyễn Quang A
- Nguyễn Quang Bình
- Nguyễn Quang Duy
- Nguyễn Quang Dy
- Nguyễn Quang Đồng
- Nguyễn Quang Hồng
- Nguyễn Quang Hưng
- Nguyễn Quang Lập
- Nguyễn Quang Thạch
- Nguyễn Quang Thân
- Nguyễn Quang Thiều
- Nguyễn Quang VInh
- Nguyễn Quân
- Nguyễn Quốc Lâm
- Nguyễn Quốc Thái
- Nguyễn Quốc Toàn
- Nguyễn Quốc Trụ
- Nguyễn Quốc Tuấn
- Nguyên Sa
- Nguyễn Sĩ Dũng
- Nguyễn Sơn Lâm
- Nguyễn Sỹ Phương
- Nguyễn Sỹ Tế
- Nguyễn Tà Cúc
- Nguyễn Tài Cẩn
- Nguyễn Tấn Cứ
- Nguyễn Tất Nhiên
- Nguyễn Thạch Giang
- Nguyễn Thái Hòa
- Nguyễn Thái Hợp
- Nguyễn Thái Sơn
- Nguyễn Thái Tuấn
- Nguyễn Thanh Bình
- Nguyễn Thanh Châu
- Nguyễn Thanh Giang
- Nguyễn Thanh Hiện
- Nguyễn Thanh Hùng
- Nguyễn Thanh Huy
- Nguyễn Thanh Huyền
- Nguyễn Thanh Mỹ
- Nguyễn Thành Nam
- Nguyễn Thanh Nghị
- Nguyễn Thanh Nguyệt
- Nguyễn Thành Phong
- Nguyễn Thanh Sơn
- Nguyễn Thành Sơn
- Nguyễn Thanh Tâm
- Nguyễn Thành Thi
- Nguyễn Thanh Tuyền
- Nguyễn Thanh Văn
- Nguyễn Thanh Việt
- Nguyễn Thế Hùng
- Nguyễn Thế Thanh
- Nguyễn Thị Bích Hậu
- Nguyễn Thị Bích Ngà
- Nguyễn Thị Bình
- Nguyễn thị Cỏ May
- Nguyễn Thị Dư Khánh
- Nguyễn Thị Hải
- Nguyễn Thị Hậu
- Nguyễn Thị Hiền
- Nguyễn Thị Hoàng
- Nguyễn Thị Hoàng Bắc
- Nguyễn Thị Khánh Minh
- Nguyễn Thị Khánh Trâm
- Nguyễn Thị Kim Chi
- Nguyễn Thị Kim Phụng
- Nguyễn Thị Minh Ngọc
- Nguyễn Thị Minh Thương
- Nguyễn Thị Ngọc Hải
- Nguyễn Thị Ngọc Nhung
- Nguyễn Thị Oanh
- Nguyễn Thị Phước
- Nguyễn Thị Thanh Bình
- Nguyễn Thị Thanh Hải
- Nguyễn Thị Thanh Lưu
- Nguyễn Thị Thanh Xuân
- Nguyễn Thị Thanh Yến
- Nguyễn Thị Thảo An
- Nguyễn Thị Thúy Hạnh
- Nguyễn Thị Thùy Linh
- Nguyễn Thị Thụy Vũ
- Nguyễn Thị Thuyền
- Nguyễn Thị Tịnh Thy
- Nguyễn Thị Từ Huy
- Nguyễn Thị Vinh
- Nguyễn Thiện Tống
- Nguyễn Thiện Tơ
- Nguyễn Thói Đời
- Nguyễn Thông
- Nguyễn Thu Quỳnh
- Nguyễn Thu Trang
- Nguyễn Thùy Dương
- Nguyễn Thúy Hạnh
- Nguyễn Thụy Long
- Nguyễn Thuỵ Phương
- Nguyễn Thùy Song Thanh
- Nguyễn Thỵ
- Nguyễn Thy Anh
- Nguyễn Tiến Dũng
- Nguyễn Tiến Lập
- Nguyễn Tiến Trung
- Nguyễn Tiến Văn
- Nguyễn Trần Bạt
- Nguyễn Tri Phương Đông
- Nguyễn Triệu Nam
- Nguyễn Trọng Bình
- Nguyễn Trọng Chức
- Nguyễn Trọng Huân
- Nguyễn Trọng Khôi
- Nguyễn Trọng Tạo
- Nguyễn Trung
- Nguyễn Trung Bảo
- Nguyễn Trung Dân
- Nguyễn Trung Hiếu
- Nguyễn Trung Kiên
- Nguyễn Trung Thuần
- Nguyễn Trường Giang
- Nguyễn Trường Huy
- Nguyễn Trường Uy
- Nguyễn Tuấn
- Nguyễn Tuấn Anh
- Nguyễn Tuấn Khoa
- Nguyễn Tùng
- Nguyễn Tùng Linh
- Nguyễn Tuyết Lan
- Nguyễn Tuyết Lộc
- Nguyễn Tư Nghiêm
- Nguyễn Tử Siêm
- Nguyễn Tường Bách
- Nguyễn Tường Thiết
- Nguyễn Tường Thụy
- Nguyễn Ước
- Nguyễn Vạn Phú
- Nguyễn Văn
- Nguyễn Văn Ba
- Nguyễn Văn Chính
- Nguyễn Văn Ðậu
- Nguyễn Văn Dũng
- Nguyễn Văn Đài
- Nguyễn Văn Gia
- Nguyễn Văn Hạnh
- Nguyễn Văn Hiệp
- Nguyễn Văn Hòa
- Nguyễn Văn Hùng
- Nguyễn Văn Huyên
- Nguyễn Văn Lợi
- Nguyễn Văn Lục
- Nguyễn Văn Miếng
- Nguyễn Văn Nghệ
- Nguyễn Văn Nho
- Nguyễn Văn Phong
- Nguyễn Văn Phú
- Nguyễn Văn Phước
- Nguyễn Văn Sâm
- Nguyễn Văn Sơn
- Nguyễn Văn Tao
- Nguyễn Văn Thiệu
- Nguyễn Văn Thọ
- Nguyễn Văn Trọng
- Nguyễn Văn Trung
- Nguyễn Văn Tuấn
- Nguyễn Văn Vĩnh
- Nguyễn Văn Xuân
- Nguyễn Vi Khải
- Nguyễn Vi Yên
- Nguyễn Viện
- Nguyễn Việt Anh
- Nguyễn Việt Chiến
- Nguyễn Viết Lãm
- Nguyễn Vĩnh Nguyên
- Nguyễn Vũ Hiệp
- Nguyễn Vũ Tiềm
- Nguyễn Vỹ
- Nguyễn Vy Khanh
- Nguyễn Xuân Diện
- Nguyễn Xuân Hằng
- Nguyễn Xuân Hoàng
- Nguyễn Xuân Hưng
- Nguyễn Xuân Khánh
- Nguyễn Xuân Khoát
- Nguyễn Xuân Nghĩa
- Nguyễn Xuân Nha
- Nguyễn Xuân Quang
- Nguyễn Xuân Thiệp
- Nguyễn Xuân Thọ
- Nguyễn Xuân Tiệp
- Nguyễn Xuân Tường Vy
- Nguyễn Xuân Xanh
- Nguyễn Ý Thuần
- Nguyên Yên
- Nguyễn-Chương Mt
- Nguyễn-hòa-Trước
- Nguyệt Chu
- Nguyệt Quỳnh
- Nguyệt Vi
- Ngự Thuyết
- Người Buôn Gió
- Ngyễn Trung Bảo
- Nh. Tay Ngàn
- Nhã
- Nhã Ca
- Nhã Duy
- Nhã Thuyên
- Nhan Do Thanh
- Nhân Hồng
- Nhật Chiêu
- Nhật Lệ
- Nhất Linh
- Nhật Tiến
- Nhật Tuấn
- Nhất Uyên
- Nhị Linh
- Nhị Ngã
- Nhóm Vì một Hà Nội xanh
- Như Huy
- Như Không
- Như Quỳnh
- Như Quỳnh de Prelle
- Như Ý
- Nhược Thủy
- Niall Ferguson
- Nick Hilden
- Nicolas Casey
- Nikulin
- Nina McPherson
- Ninh Dương
- Ninh Kiều
- Nobert Hummelt
- Nông Hồng Diệu
- NP Phan
- Obama
- Ocean Vương
- Octavio Paz
- Ogden Nash
- Oksana Zabuzhko
- Oleg Kashin
- Ondrej Slowik
- onggiaolang
- Orlando Figes
- Orwell
- Oscar Salemink
- Oscar Wilde
- Pablo Neruda
- Pablo Picasso
- Palmer
- Patrick Frater
- Patrick Lodge
- Paul Auster
- Paul Celan
- Paul Éluard
- Paul Hoover
- Paul Mendez
- Paul Mozur
- Paul Theroux
- Paul-François Paoli
- Paulus Lê Sơn
- Pavel Basinsky
- Pavlo Vyshebaba
- Paweł Kubiak
- Pawel Kuczynski
- Paweł Łepkowski
- Percy Mabandu
- Pervez Hoodbhoy
- Peter B. Zinoman
- Peter Hansen
- Peter Harvey
- Peter Kleiner
- Peter Singer
- Phạm Anh Tuấn
- Phạm Biểu Tâm
- Phạm Cao Hoàng
- Phạm Châu
- Phạm Chí Dũng
- Phạm Chi Lan
- Phạm Chu Sa
- Phạm Công Luận
- Phạm Công Thiện
- Phạm Công Út
- Phạm Duy
- Phạm Duy Nghĩa
- Phạm Đình Trọng
- Phạm Đình Vy
- Phạm Đoan Trang
- Phạm Hải Anh
- Phạm Hải Âu
- Phạm Hiền Mây
- Phạm Hoàng Quân
- Phạm Hồng Sơn
- Phạm Hùng Việt
- Phạm Huy Thông
- Phạm Khiêm Ích
- Phạm Kiều Tùng
- Phạm Kỳ Đăng
- Phạm Lệ Quyên
- Phạm Lê Vương Các
- Phạm Linh
- Phạm Lưu Vũ
- Phạm Minh Hoàng
- Phạm Minh Ngọc
- Phạm Minh Quân
- Phạm Minh Trung
- Phạm Ngọc Lư
- Phạm Ngọc Thái
- Phạm Ngọc Tiến
- Phạm Nguyên Trường
- Phạm Ngữ
- Phạm Phan Long
- Phạm Phú Cường
- Phạm Phú Hải
- Phạm Phú Minh
- Phạm Phú Phong
- Phạm Phú Thứ
- Phạm Phú Viết
- Phạm Phúc Thịnh
- Phạm Phương
- Phạm Quang Ái
- Phạm Quang Long
- Phạm Quang Trung
- Phạm Quang Tuấn
- Phạm Sỹ Sáu
- Phạm Tăng
- Phạm Thành
- Phạm Thành Hưng
- Phạm Thanh Nghiên
- Phạm Thảo Nguyên
- Phạm Thế Cường
- Phạm Thị
- Phạm Thị Anh Nga
- Phạm Thị Hoài
- Phạm Thị Kiều Ly
- Phạm Thị Ngọc
- Phạm Thị Phương
- Phạm Thiên Ân
- Phạm Thiên Thư
- Phạm Tín An Ninh
- Phạm Toàn
- Phạm Trần
- Phạm Trọng Chánh
- Phạm Trung Nghĩa
- Phạm Tuấn
- Phạm Tư Thanh Thiện
- Phạm Tường Vân
- Phạm Văn
- Phạm Văn Khoái
- Phạm Văn Quang
- Phạm Văn Song
- Phạm Văn Tình
- Phạm Văn Vũ
- Pham Viem Phuong
- Phạm Viêm Phương
- Phạm Viết Đào
- Phạm Việt Hưng
- Phạm Vũ Lửa Hạ
- Phạm Xuân Đài
- Phạm Xuân Hùng
- Phạm Xuân Nguyên
- Phạm Xuân Trường
- Phan An Sa
- Phan Ba
- Phan Bội Châu
- Phan Cẩm Thượng
- Phan Châu Thành
- Phan Cự Đệ
- Phan Đạo
- Phan Đắc Lữ
- Phan Đình Diệu
- Phan Độc Lập
- Phan Hải-Đăng
- Phan Hồng Giang
- Phan Huy Dũng
- Phan Huy Đường
- Phan Huy Lê
- Phan Huyền Thư
- Phan Kế Toại
- Phan Khôi
- Phan Lặng Yên
- Phan Mạnh Quỳnh
- Phan Nam Sinh
- Phan Ngọc
- Phan Nguyên
- Phan Nhật Nam
- Phan Nhiên Hạo
- Phan Ni Tấn
- Phan Phương Đạt
- Phan Quang
- Phan Tấn Hải
- Phan Tấn Uẩn
- Phan Thanh Bình
- Phan Thắng
- Phan Thế Hải
- Phan Thị Hà Dương
- Phan Thị Kim Phúc
- Phan Thị Trọng Tuyển
- Phan Thị Vàng Anh
- Phan Thu Vân
- Phan Thúy Hà
- Phan Trang Hy
- Phan Trí Đỉnh
- Phan Trọng Hoàng Linh
- Phan Văn Giưỡng
- Phan Văn Song
- Phan Văn Thắng
- Phan Vũ
- Phan Xine
- Phan Xuân Sinh
- Phannguyên Psg
- Phanxipăng
- Phaolô VI
- Pháp Hoan
- Pháp Vân
- Phapxa Chan
- Phát biểu nhận giải Văn Việt
- Phil Caputo
- Philip Larkin
- Philip Roth
- Phong Linh
- Phong Nguyen
- Phong Quang
- Phố Văn
- Phú Quang
- Phù Sa
- Phúc Lai GB
- Phúc Tiến
- Phunchok Stobdan
- Phùng Anh Kiệt
- Phùng Hi
- Phùng Hoài Ngọc
- Phùng Học Vinh
- Phùng Ngọc Kiên
- Phùng Nguyễn
- Phùng Quán
- Phùng Thành Chủng
- Phùng Thị Hạ Nguyên
- Phùng Thị Như Hà
- Phuong Ta
- Phương Hương
- Phương Phương
- Phương Thảo
- Phương Thuý
- Phương Uy
- Pierre Darriulat
- Pierre Lemieux
- Prashanth Parameswaran
- Qladimir Pyljow
- Quách Hạo Nhiên
- Quách Tấn
- Quách Thoại
- Quảng Diệu Trần Bảo Toàn
- Quang Dũng
- Quang Đức
- Quang Minh
- Quang Phan
- Quảng Tánh Trần Cầm
- Quậy Nguyễn
- Quế Hương
- Quốc Dũng
- Quốc Phương
- Quốc Toản
- Quyên Di
- Quyên Hoàng
- Quỳnh Iris de Prelle
- Quỳnh Vi
- Rabindranath Tagore
- Rainer Maria Rilke
- Ralph Chaplin
- Rebecca Mead
- Rebecca Solnit
- Reiner Traub
- Remo Verdickt
- Riccardo Gazzaniga
- Richard C. Paddock
- Richard Millet
- Richard Serra
- Robert Desnos
- Robert McCrump
- Roger Vu
- Roland Barthes
- Romain Rolland
- Ronald F. Inglehart
- Ruben David Gonzalez Gallego
- Russell Edson
- Ruth Ingram
- Ryszard Legutko
- Salman Rushdie
- Salvatore Babones
- Sam Dresser
- Sạn chữ
- Sandra Kerschbaumer
- Sara Teasdale
- Sarah Pulliam Bailey
- Sarah Thornton
- Sáu Nghệ
- Sergio Bitar
- Shakespeare
- Shannon Van Sant
- Sheikha A
- Sheila Fischman
- Sheila Ngoc Pham
- Sheri Berman
- Shigeeda Yutaka
- Shirin Ebadi
- Shukshin
- Simon Johnson
- Sire Apm Lukwesa
- Slavoj Žižek
- Sohaniim
- Son Kieu Mai
- Song Chi
- Song Hà
- Song Nguyễn
- Song Phạm
- Song Phan
- Song Thao
- Số đặc biệt
- Sơn Ca
- Sơn Hoàng Liên
- Sơn Kiều Mai
- Sơn Nam
- Stefano Harney
- Stephan Koester
- Stephen B. Young
- Steve Earle
- Susan Sontag
- Suzuki Katsuhiko
- Sương Nguyệt Minh
- Sương Quỳnh
- Svetlana Alexievich
- Svetlana Alexievitch
- Svetlana Alexiévitch
- Sylvia Plath
- T. Đ.
- T.Vấn
- Tạ Anh Thư
- Tạ Chí Đại Trường
- Tạ Duy Anh
- Tạ Tỵ
- Tạ Văn Tài
- Tạ Văn Thông
- Tạ Xuân Hải
- Tadeusz Rósewicz
- Tam Ích
- Tamarchenko
- Tàn Tuyết
- Tanaami Keiichi
- Taras Shevchenko
- Tarik Khaldi
- Tăng Quang
- Tâm An
- Tâm Chánh
- Tâm Don
- Tâm Thường Định
- Tâm Việt
- Tấn An
- Teolinda Gersão
- Teresa Mỹ Chúc
- Thạch Đạt Lang
- Thạch Quỳ
- Thạch Thảo
- Thái Bá Tân
- Thái Bá Vân
- Thái Bảo
- Thái Hà
- Thái Hạo
- Thái Kế Toại
- Thái Kim Lan
- Thái Ngọc San
- Thái Sinh
- Thái Thanh
- Thái Thăng Long
- Thái Tuấn
- Thái Văn
- Thái Văn Đào
- Thái Vũ
- Thạnh Đà
- Thanh Hằng - Anh Khoa
- Thành Lộc
- Thanh Nam
- Thanh Ngọc
- Thanh Phương
- Thanh Tâm Tuyền
- Thanh Thảo
- Thanh Thuỷ
- Thanh Trúc
- Thanh Tùng
- Thanh Xuân
- Thanhhà Lại
- Thảo Dân
- Thao Dinh
- Thảo luận
- Thảo Nguyên
- Thảo Trường
- Thảo Vy
- Thẩm Đống
- Thận Nhiên
- Thân Trọng Mẫn
- Thân Trọng Sơn
- Thế Dũng
- Thế Giang
- Thế Quân
- THẾ THANH
- Thế Uyên
- Thi Hoàng
- Thi Nguyên
- Thi sỹ ỦA
- Thi Vũ
- Thích Nhất Hạnh
- Thích Nữ Chân Không
- Thích Phước An
- Thierry Leclère
- Thierry Lentz
- Thiên Di
- Thiên Điểu
- Thiền Lâm
- Thiền Nguyễn
- Thiên Thai
- Thiện Tùng
- Thiện Ý
- Thiết Thạch
- Thiếu Khanh
- Thiều Mai Lâm
- Tho Nguyen
- Thomas A. Bass
- Thomas Bo Pedersen
- Thomas Mahler
- Thomas S. Mullaney
- Thông Đặng
- Thơ
- Thu Phong
- Thu Vàng
- Thuận
- Thuần Ngô
- Thuận Paris
- Thuận Thiên
- Thục Quyên
- Thụy An
- Thùy Dung
- Thụy Khuê
- Thùy Linh
- Thụy My
- Thủy Tiên
- Thư Bạn Đọc
- Thường Quán
- Thy An
- Tịch Ru
- Tiet Hung Thai
- Tiêu Dao Bảo Cự
- Tiêu Kiện Sinh
- Tiểu Tử
- Tillman Miller
- Timothy Brennan
- Timothy Garton Ash
- Timothy Snyder
- Tina Hà Giang
- Tomas Tranströmer
- Tô Đăng Khoa
- Tô Hải
- Tô Hoàng
- Tố Hữu
- Tô Lan Hương
- Tô Ngọc Vân
- Tô Thẩm Huy
- Tô Thùy Yên
- Tô Văn Trường
- Tôi Đây
- Tôn Thất Thông
- Tống Văn Công
- Trà Đóa
- Trà Nhiên
- Tracy K. Smith
- Tran Dinh Dung
- Tran Nam Dung
- Trang Châu
- Trang Hạ
- Trang Thanh
- Trang Thế Hy
- Trangđài Glassey Trầnguyễn
- Trangđài Glasssey-Trầnguyễn
- Trao đổi
- Trầm Tử Thiêng
- Trần Anh Hùng
- Trần Bá Đại Dương
- Trần Bang
- Trần Bình Nam
- Trần C. Trí
- Trần Cao Lĩnh
- Trần Cao Tường
- Trần Công Tâm
- Trần Công Tín
- Trần Dạ Từ
- Trần Dần
- Trần Doãn Nho
- Trần Dũng Thanh Huy
- Trần Duy
- Trần Duy Phiên
- Trần Duy Trung
- Trần Đăng Khoa
- Trần Đăng Tuấn
- Trần Đĩnh
- Trần Đình Bút
- Trần Đình Hoành
- Trần Đình Lương
- Trần Đình Sơn Cước
- Trần Đình Sử
- Trần Đình Triển
- Trần Đình Trợ
- Trần Độ
- Trần Đồng Minh
- Trần Đức Anh Sơn
- Trần Đức Thảo
- Trần Đức Tiến
- Trần Đức Tín
- Trần Đức Toản
- Trần Gia Huấn
- Trần Gia Ninh
- Trần Hà Linh
- Trần Hạ Tháp
- Trần Hạ Vi
- Trần Hải
- Trần Hạnh
- Trần Hậu
- Trần Hoài Anh
- Trần Hoài Thư
- Trần Hoàng Phố
- Trần Hoàng Trúc
- Trần Hoàng Vy
- Trần Hùng
- Trần Huy Bích
- Trần Huy Minh Phương
- Trần Huy Quang
- Trần Huỳnh Duy Thức
- Trần Hữu Dũng
- Trần Hữu Khánh
- Trần Hữu Quang
- Trần Hữu Tá
- Trần Hữu Thục
- Trần Khánh Triệu
- Trần Kiêm Đoàn
- Trần Kiêm Trinh Tiên
- Trần Kim Trắc
- Trần Kỳ Trung
- Trần Lam
- Trần Lê Sơn Ý
- Trần Lương
- Trần Lý Trí Tân
- Trần Mạnh Hảo
- Trần Mạnh Tuấn
- Trần Minh Phi
- Trần Minh Quốc
- Trần Mộng Tú
- Trần Nam Bình
- Trần Ngân Hà
- Trần Nghi Hoàng
- Trần Ngọc Cư
- Trần Ngọc Hiếu
- Trần Ngọc Tuấn
- Trần Ngọc Vương
- Trần Nguyên Đán
- Trần Nhã Thụy
- Trần Nhương
- Trần Phong Giao
- Trần Phong Vũ
- Trần Quang Đức
- Trần Quang Lộc
- Trần Quốc Nam
- Trần Quốc Thuận
- Trần Quốc Toàn
- Trần Quốc Trọng
- Trần Quốc Vượng
- Trần Quyết Thắng
- Trân Sa
- Trần Song Hào
- Trần Thành
- Trần Thanh Ái
- Trần Thanh Cảnh
- Trần Thanh Huy
- Trần Thanh Vân
- Trần Thắng
- Trần Thế Vĩnh
- Trần Thị Băng Thanh
- Trần Thị Diệu Tâm
- Trần Thị Lai Hồng
- Trần Thị Lam
- Trần Thị NgH.
- Trần Thị Nguyệt Mai
- Trần Thị Phương Phương
- Trần Thị Thanh Thoả
- Trần Thị Trường
- Trần Thiện Đạo
- Trần Thùy Mai
- Trần Tiến
- Trần Tiễn Cao Đăng
- Trần Tiến Dũng
- Trần Tiễn Khanh
- Trần Tố Nga
- Trần Trọng Dương
- Trần Trọng Thức
- Trần Trọng Vũ
- Trần Trung Chính
- Trần Trung Đạo
- Trần Tuấn
- Trần Từ Mai
- Trần Vàng Sao
- Trần Văn Chánh
- Trần Văn Đỉnh
- Trần Văn Khê
- Trần Văn Minh
- Trần Văn Nam
- Trần Văn Thọ
- Trần Văn Thủy
- Trần Văn Tý
- Trần Vấn Lệ
- Trần Việt Hà
- Trần Viết Ngạc
- Trần Vinh Dự
- Trần Vũ
- Trần Vũ Hải
- Trần Vương Thuấn
- Trần Vương Thuận
- Trần Wũ Khang
- Trần Xuân Hoài
- Trần Xuân Linh
- Trần Xuân Lĩnh
- Trần Xuân Thảo
- Trần Yên Hòa
- Trần Yên Nguyên
- Trên
- Trên Facebook
- Trên Facebook/Minds
- Trên kệ sách
- Trên trang diaCRITICS
- Trí Hiệu Dân
- Triều Anh
- Triều Hoa Đại
- Triêu Nhan
- Triều Sơn
- Triệu Tử Dương
- Trịnh Anh Tuấn
- Trịnh Bá Phương
- Trịnh Bách
- Trịnh Cao Hòa Thanh
- Trịnh Chu
- Trịnh Công Sơn
- Trịnh Cung
- Trịnh Duy Kỳ
- Trịnh Hữu Long
- Trịnh Kim Tiến
- Trịnh Lữ
- Trịnh Minh Tuấn
- Trịnh Sơn
- Trịnh Thanh Thủy
- Trịnh Thu Tuyết
- Trịnh Vĩnh Phúc
- Trịnh Xuân Thuận
- Trịnh Xuân Thủy
- Trịnh Y Thư
- Trọng Anh
- Trọng Phú
- Trọng Thành
- Tru Sa
- Trúc Giang
- Trúc Thông
- Trúc Ty
- Trump
- Trung Bảo
- Trung Dũng Kqd
- Trùng Dương
- Trung Trung Đỉnh
- Trư Sa
- Trường An
- Trương Anh Ngọc
- Trương Anh Thụy
- Trương Chính
- Trương Duy Nhất
- Trương Đăng Dung
- Trương Điện Thắng
- Trương Đình Phượng
- Trương Hồng Quang
- Trương Huy San
- Trường Minh
- Trương Ngọc Chương
- Trương Nguyên
- Trương Nguyện Thành
- Trương Nhân Tuấn
- Trương Phượng
- Trương Quang
- Trương Quang Đệ
- Trương Quang Nhuệ
- Trương Quang Vĩnh
- Trương Thị Ngọc Hân
- Trương Thiên Phàm
- Trương Thu Hiền
- Trương Tố Hoa
- Trương Trọng Nghĩa
- Trương Tửu
- Trương Văn Dân
- Trương Văn Vĩnh
- Trương Vũ
- Trương Xuân Thiên
- Tú Mỡ
- Tù Quốc Hoài
- Tù Sâm
- Tú Trung Hồ
- Tuấn Duy
- Tuấn Khanh
- Tuân Nguyễn
- Tuấn Thảo
- Tuệ Anh
- Tuệ Đăng
- Tuệ Nguyên
- Tuệ Nhân
- Tuệ Nhật
- Tuệ Sĩ
- Tuệ Sỹ
- Tùng Dương Cola
- Tung Nguyen
- Turner
- Túy Hồng
- Tuyết Nghi
- Tư
- Từ Dung
- Tư liệu
- Tử Linh
- Từ Mai Trần Huy Bích
- Từ Quốc Hoài
- Từ Sâm
- Từ Thức
- Tưởng
- Tương Lai
- Umberto Eco
- Uông Tăng Kỳ
- Uông Triều
- Uyển Ca
- Uyên Nguyễn
- Uyên Thao
- Uyên Vũ
- V. Erofiev
- Vàng A Giang
- Varlam Shalamov
- Vasco Gargalo
- Vasily Makarovich
- Văn
- Văn Biển
- Văn Cao
- Văn Chinh
- Văn Công Hùng
- Văn Giá
- Văn học
- Văn học Miền Nam 54-75
- Văn Như Cương
- Văn Quang
- Văn Tâm
- Văn Việt
- Văn.
- Vấn đề hôm nay
- Vận Động Ứng Cử Đại Biểu Quốc Hội 2016
- Vân Hạ
- Vân Phi
- Velcrow Ripper
- Veronica Melkozerova
- Vi Lãng
- Vi Trần
- Vi Yên
- Viet Thanh Nguyen
- Viên Linh
- Việt Bách
- Việt Bình
- Việt Dzũng
- Việt Khang
- Việt Lang
- Việt Phương
- Viktor Maslov
- Vinh Anh
- Vĩnh Hảo
- Vĩnh Quyền
- Virginia Heffernan
- Virginia Woolf
- Vladimir Nabokov
- Võ An Đôn
- Võ Anh Minh
- Võ Anh Thơ
- Võ Bá Cường
- Võ Đắc Danh
- Võ Định Hình
- Võ Đức Phúc
- Võ Hồng
- Võ Huy Tâm
- Võ Hương Quỳnh
- Võ Kỳ Điền
- Võ Ngàn Sông
- Võ Phiến
- Võ Thị Hảo
- Võ Thị Thu Hằng
- Võ Tiến Cường
- Võ Tòng Xuân
- Võ Trí Hảo
- Võ Văn Quản
- Võ Văn Tạo
- Võ Văn Thôn
- Võ Xuân Quế
- Võ Xuân Sơn
- Volker Weidermann
- Volodymyr Vynnychenko
- Volodymyr Zelenskyy
- Vũ Bằng
- Vũ Biện Điền
- Vũ Cao Đàm
- Vũ Cát Tường
- Vũ Đình Hòe
- Vũ Đình Huỳnh
- Vũ Đình Liên
- Vũ Đình Phòng
- Vũ Đức Khanh
- Vũ Đức Phúc
- Vũ Đức Sao Biển
- Vu Gia
- Vũ Hà Văn
- Vũ Hạnh
- Vũ Hoàng Chương
- Vũ Hoàng Thư
- Vũ Hồng Ánh
- Vũ Huy Ngọc
- Vũ Huy Quang
- Vũ Khắc Hoè
- Vũ Khắc Khoan
- Vũ Kim Hạnh
- Vũ Kim Thu
- Vũ Lâm
- Vũ Lập Nhật
- Vũ My Lan
- Vũ Ngọc Giao
- Vũ Ngọc Hoàng
- Vũ Ngọc Tâm
- Vũ Ngọc Tiến
- Vũ Nho
- Vũ Oanh
- Vũ Quang Việt
- Vũ Quí Hạo Nhiên
- Vũ Quốc Ngữ
- Vũ Quỳnh Hương
- Vũ Quỳnh Nh.
- Vũ Thành Sơn
- Vũ Thanh Tâm
- Vũ Thanh Tùng
- Vũ Thành Tự Anh
- Vũ Thế Khôi
- Vũ Thị Hải
- Vũ Thị Nhuận
- Vũ Thị Phương Anh
- Vũ Thị Phương Lan
- Vũ Thị Thanh
- Vũ Thị Thanh Mai
- Vũ Thư Hiên
- Vũ Tiến Lập
- Vũ Trọng Khải
- Vũ Tuấn Hoàng
- Vũ Từ Trang
- Vũ Tường
- Vũ Viết Tuân
- Vũ Xuân Tửu
- Vương Bích Ngọc
- Vương Đan
- Vương Huy
- Vương Ngọc Minh
- Vương Tiểu Nhị
- Vương Trí Nhàn
- Vương Trọng
- Vương Trùng Dương
- Vương Trung Hiếu
- Vy Thảo
- W. H. Auden
- Wa Praong
- Walt Whitman
- Walter Isaacson
- Wayne Karlin
- Wells
- Wendy Barker
- Wilhelm Schmid
- Will Nguyen
- William Carlos Williams
- William Nee
- William Stafford
- William Stanley Merwin
- Winston Phan Đào Nguyên
- Wislawa Szymborska
- Wolf Biermann
- Wolfgang Borchert
- Wynn Gadkar Wilcox
- Xie Tao
- Xuân Ba
- Xuân Diệu
- Xuân Dương
- Xuân Đài
- Xuân Minh
- Xuân Phượng
- Xuân Sách
- Xuân Thọ
- Xuân Vũ
- Xương Văn
- Y Chan
- Ý Nhi
- Y Uyên
- Yanis Varoufakis
- Yevgeny Yevtushenko
- Yên Ba
- Yên Khắc Chính
- Yến Năng
- Yên San
- Yên San Thụy Miên
- Yiyun Li
- Yoko Ogawa
- Yōko Ogawa
- Yoko Tawada
- Young Sang Lee
- Yuliya Ilchuk
- Yuno Bigboi
- Yves Sintomer
- Yvette Tan
- Zac Herman
Tháng năm ở Đại Trại (kỳ 4)
Tiểu thuyết
Mai Sơn
Ba
CHỜ MÃI nhưng người thợ điện không đến và người bán đèn pin sạc cũng không đến. Có lẽ bảo vệ của tòa nhà đã không cho hai người này lên đây. Hồng luôn miệng nói điều đó từ khi giờ hẹn với họ đã qua. Anh và Bình nóng nảy đi tới đi lui trong phòng, có lúc va vào nhau. Không khí chợt nóng lên như bên trong căn hầm chiến sự.
Bình lên tiếng:
Những trò này chưa hết đâu.
Anh hỏi:
Có thể là những trò gì nữa, Bình?
Không thể đoán trước được. – Bình đáp.
Hồng lục lọi trong ba lô lấy ra mấy hộp xôi, bánh chưng, mấy lon bia, nói:
Em mua vội mấy thứ này, biết rằng các anh không thiết tha gì cơm nước. Anh Bình chắc cũng vậy. Nhưng các anh phải giữ sức khỏe, để chiến đấu với quỉ dữ.
Vừa nói Hồng vừa đưa cho mỗi người một gói xôi. Bình nhận gói xôi, nói:
Tôi có thể làm được gì cho căn nhà này sáng lên hơn được thì cho tôi biết, nếu không, có lẽ tôi phải về đây. Mai chúng ta gặp lại.
Anh đáp ngay:
Ừ, mày về đi. Tao cũng mừng là mày về sớm với bà xã. Có gì mai tính.
Hồng không muốn chia tay Bình khi vừa mới gặp anh, nhưng không có lý do gì giữ anh lại. Cô chỉ nói:
Anh ngồi ăn hết gói xôi rồi về.
Bình cười, nói khéo:
Thôi, xôi này ngon, tôi phải mang về cho bà xã một nửa.
Còn lại hai người trong căn phòng mang một màu ánh sáng khác hẳn với toàn bộ chung cư. Có những cặp mắt cú vọ nào đang nhìn vào căn hộ này? Không biết trong đầu Hồng còn nung nấu ý định phục hồi nguồn điện, nguồn nước trong nhà nữa không? Anh tự hỏi.
Anh kêu lên:
Không có điện, thậm chí không có ánh sáng, tụi mình có thể mò mẫm xoay xở trong bóng tối, nhưng không có nước thì làm sao qua được đêm nay, hả em?
Giờ thì anh đi đâu cũng không thoát khỏi sự canh chừng quấy rối của họ. Nhưng có lẽ chúng ta phải rời khỏi đây thôi. Vì có thể ngày mai họ sẽ khóa cửa bên ngoài rồi đổ keo vào ổ khóa.
Sao em có thể nghĩ ra những điều ghê gớm đó? – Anh sửng sốt nhìn Hồng. Trong bóng tối ánh mắt của anh có thể thắp sáng lên chút ít căn phòng.
Mình đi nhanh đi đã, rồi em nói sau.
Anh vội vã lấy ít quần áo, tư trang. Hồng cũng tìm cái gì đó trong hộc tủ.
Em tìm gì? – Anh hỏi.
Băng keo.
Hai người vội vã đi ra khỏi nhà. Hồng đẩy cánh cửa lại, quấn băng keo đầy ngập cái ổ khóa, làm thành một trái banh tròn vo.
Em làm gì vậy?
Mình cứ chủ động vậy đi. Bọn chúng sẽ tưởng có người của chúng làm việc này rồi.
Cô ngắm nghía trái banh ổ khóa hồi lâu như nhà ảo thuật nhìn dụng cụ đồ nghề của mình. Hai người không đi thang máy, nhưng khi bước được vài bước lần theo cầu thang bộ thì lập tức đèn điện dọc cầu thang bộ tắt ngúm. Anh ôm Hồng, dìu Hồng đi xuống. Không ai kêu ca gì. Chạm vào cái eo xinh xắn của Hồng dưới lằn vải anh lần đầu cảm thấy sức mạnh bí ẩn của thể chất cô, không phải cái thể chất như lâu nay anh từng biết khi hai người nằm bên nhau. Anh định đi thêm một tầng nữa xuống hầm giữ xe thì cô ngăn anh lại, bảo không nên đi xe máy. Anh chưa kịp hỏi vì sao thì cô lấy điện thoại gọi taxi Uber. Cô chọn chiếc xe đẹp nhất, sang nhất, màu đen. Khoảng mười phút sau chiếc BMW đen bóng dừng lại ngay chỗ họ đứng. Vật vã một hồi rời khỏi con hẻm nhiều ổ voi ổ gà, chiếc xe lao ra đường lớn, và thế là nó bắt đầu bơi vào cuộc khiêu vũ quay cuồng của muôn vàn người xe đủ loại, đủ kích cỡ, đủ màu sắc lượn múa trước mặt. Nhưng người tài xế ngồi trước anh và Hồng không mảy may xúc động, ngoài cặp mắt láo liên và đôi tay động đậy không ngừng để xử lý những tình huống chết người diễn ra liên tục trước mặt anh. Anh thót tim nhìn phía trước, phải thường xuyên nhắm mắt lại. Một đôi nam nữ bấu nhau trên chiếc xe tay ga cao to như một cái quầy bar di động lượn qua lượn lại trước đầu xe của ba người. Chàng trai thản nhiên quay đầu lại hôn cô gái trong khi cô gái áp sát ngực vào lưng anh ta.
Đúng lúc anh cảm thấy xe sắp tông vào đít một chiếc taxi Vinasun phía trên có gắn lá cờ đuôi nheo màu đỏ, điện thoại của anh rung lên. Một cái tin nhắn: “Con gái anh sẽ được thả trong vòng vài ngày nữa. Cô ấy đang an toàn và khỏe mạnh”.
Anh đưa điện thoại cho Hồng đọc. Hồng đọc xong, không nói gì với anh. Sự im lặng kéo dài cho đến khi người tài xế hỏi họ đi đâu. Hồng đáp mà không hỏi ý anh:
Anh chạy ra bờ kênh Đen đi.
Có vẻ như cô trực giác thấy đó là một tin tốt lành. Cô không nghe người tài xế nói:
Chị dừng ở đoạn nào? Hình như đêm nay họ phong tỏa một đoạn dài để dựng một sân khấu làm văn nghệ chào mừng cái gì đó.
Anh vội trả lời thay Hồng:
Dừng càng xa chỗ đó càng tốt.
***
Các quán nhậu nằm san sát dọc một bên đường bờ kênh, quán nào cũng đầy nghẹt khách, ồn ào. Màu vàng ánh đèn tràn ngập không gian, chảy lênh láng trên dòng kênh lượn cong, hắt xuống nước những phản quang lộng lẫy. Ở những chỗ không có bóng chiếu, nước đen thẫm, âm hiểm. Quán xá – ban đêm – đèn vàng. Từ trong ký ức và từ trong sách vở, chẳng hạn từ tiểu thuyết Đêm Lisbon của E.M. Remarque, ba cái thực thể này gắn với nhau thành một ý niệm buồn bã bồi hồi trong anh, nhất là những cái quán nằm lọt thỏm như bị bao vây giữa đêm đen kịt bên ngoài – vàng vọt bên trong, rải rác trên bờ biển, nhưng chưa bao giờ chúng gây cho anh cảm giác nhức nhối như bây giờ. Bây giờ, không, không phải đến bây giờ mà thực ra là từ lâu nay, ba cái thực thể này gắn lại thành một ý niệm ngục tù, nhốt tuổi trẻ vào trong đó. Hai người đứng trước cái quán quen, nhìn vào trong góc nơi thường có một cái bàn thấp và hai cái ghế. Nhưng chỗ đó người ta đã chiếm. Anh đảo mắt nhìn quanh tìm, không còn chỗ trống nào nữa. Đây là một cái quán quen thuộc của anh và Hồng. Ngồi ở đó phóng mắt nhìn qua bờ bên kia có thể thấy một mái chùa khép nép sau những hàng dương liễu. Phía trước chùa thì đẹp vậy, nhất là vào những đêm trăng, mái chùa cong in vào nền trời một hình ảnh huyền ảo, nhưng phía sau chùa, nơi có một con đường chạy ngang ngoài khuôn viên chùa thì lại từng xảy ra một chuyện có thể làm ô uế cửa Phật. Người ta kể rằng cách đây vài năm, đêm đêm sau giờ kinh kệ, thường có một nhà sư (nghe nói là sư trụ trì) đứng trên ban công nhà chùa nhìn xuống con đường, thật ra là ông ta ngắm đàn bà, con gái đi qua đi lại tập thể dục. Ông ta hình như đặc biệt để ý đến một phụ nữ mà trong tranh tối tranh sáng có dáng vóc khỏe mạnh trẻ đẹp. Cô ta thường tập rất lâu về khuya. Rồi một đêm khi không thấy còn ai đi cùng người phụ nữ ấy, thì máu dê của ông sư trào sôi không kềm chế được nữa. Ông huýt sáo rồi buông lời trêu ghẹo. Như chỉ chờ có vậy, người phụ nữ dừng lại, quắt mắt nhìn lên: “Đụ mẹ mày!” Từ đó “bóng ma” ông sư biến mất trên ban công ngôi chùa hàng đêm. Nghe đồn rằng người phụ nữ ấy là một nghệ sĩ nổi tiếng, không còn trẻ nữa, nhưng biết giữ gìn vóc dáng, và là một tín nữ thuần thành mấy chục năm qua của ngôi chùa nhỏ này.
Không vào được quán đó, hai người nắm tay nhau đi bộ len lỏi qua những xe hàng rong bán thêm những món nhậu rẻ tiền như cóc, ổi, bánh tráng, bắp… Vừa đi vừa tránh những chiếc xe máy chạy vụt ngược chiều. Hồng giữ tay anh lại trước một cái quán khá đông khách khi cô trông thấy trong đó có một chàng thanh niên đeo một đống sáo trúc sau lưng với nhiều kích cỡ dài ngắn khác nhau. Anh đi đến từng bàn, ngừng lại đưa ống sáo lên môi. Khi anh và Hồng vừa ngồi xuống, thì anh ta đang chu miệng thổi vào cái sáo dài nhất một bài dân ca bắc bộ. Anh xin tiền à? Không thể. Anh thanh nhã và đẹp trai thế kia mà. Anh bán sáo chăng? Hồng tự hỏi. Cô bất chợt muốn mua một cái ống sáo khi người thanh niên chấm dứt bài dân ca não nuột và đưa mắt nhìn chung quanh. Cô khẽ gọi người thanh niên bán sáo khi anh đến gần cô, chọn mua một ống sáo nhỏ. Cô biết cách bấm ống sáo: ba ngón tay phải và ba đầu ngón tay trái đối xứng nhau đặt trên sáu cái lỗ nhỏ. Và quan trọng hơn, cô biết thổi một giai điệu: Đồ rề pha sól pha rê đồ; đồ rề pha sól pha rề đố. Đó là giai điệu duy nhất trên cây sáo mà cô có thể thổi được, vì cô nghe mẹ cô thổi đi thổi lại nhiều lần khi cô còn nhỏ. Sao nó buồn quá vậy? Và sao cô chỉ có thể nhớ và thổi được chỉ một giai điệu này thôi? Phải chăng là cô có tâm hồn buồn đồng điệu với mẹ cô? Chọn một cây sáo, cô cầm lên, và nâng lên ngang môi: Do re fa sol fa…
Người thanh niên bán sáo đứng ngẩn ngơ nhìn Hồng, nghe Hồng thổi sáo. Khi Hồng vừa hạ cây sáo xuống, anh nói:
Điệu nhạc lạ quá, buồn quá, em chưa từng nghe bao giờ.
Hồng như còn bị giai điệu do mình tạo ra cuốn hút, nên mất một hồi lâu mới trả lời người thanh niên:
Tôi chỉ biết mỗi một giai điệu này thôi, do hồi nhỏ thường nghe mẹ tôi thổi.
Nãy giờ đầu óc anh lang thang tận đâu đâu, giờ thấy cây sáo trên tay Hồng, ngờ rằng máu văn nghệ trong người cô nổi lên bất thần không đúng lúc, anh hỏi nửa đùa nửa thật:
Em vui lắm hay sao mà đàn sáo?
Anh biết rõ là em không vui mà, nhưng em thích mua cây sáo này.
Nhưng anh không hiểu nổi cảm xúc của em. Em không vui nhưng em vẫn mua cây sáo.
Cô hơi ngạc nhiên, đang đưa cây sáo lên môi, vội hạ xuống:
Em không vui, nhưng em không muốn thấy anh ta thất vọng.
Cô ngừng lại vì chợt xúc động nghĩ đến anh và Thủy, nói tiếp:
Cũng như em không muốn thấy anh đau khổ thế này. Em mong cái tin nhắn anh mới nhận trên xe là sự thật.
Anh chợt nhớ lúc nãy còn ở nhà anh chưa đưa cho Hồng xem cái tin nhắn “Ba đừng làm gì, đừng nhờ ai cứu con ra sớm nhé! Con, Thủy”. Và anh mở điện thoại đưa cho cô đọc.
Anh nhìn cô, thấy mái tóc từng suôn mềm xõa mượt dưới bàn tay anh vuốt ve giờ đang cuộn lại thành búi cao gọn như hình ảnh thường thấy khi cô sắp lăn xả làm việc nhà. Và ánh mắt mỏi mệt, nhưng mở to, với một đường viền đang đậm lên dưới hai mí mắt.
Em buồn ngủ chưa? – Anh hỏi.
Đầu óc em đầy những ý nghĩ về Thủy, em không thể ngủ được. Như là cô ấy dựng em dậy, bưng mặt em, mở hai mắt em ra, nhìn vào một cái gì đó em chưa từng nhìn.
Em thấy gì?
Em nhìn thấy rõ ràng cô ấy trẻ đẹp hơn em, nhiều tài năng hơn em, lẽ ra cô ấy có thể hưởng thụ cuộc sống dẫu sao cũng còn nhiều cái để hưởng thụ. Cô ấy có thể hưởng thụ những thứ mà rất nhiều người giàu có quyền lực không thể biết đến. Vậy mà cô ấy đã sớm từ chối và không chịu ngồi yên.
Anh thoáng thấy cô sắp chìm đắm vào suy nghĩ, như chiếc thuyền nghiêng ngả sắp bị sóng ập đến. Anh phải giữ thăng bằng, cho cô và cho anh, nên anh chăm chú nhìn vào cái thực đơn mà người bồi bàn vừa đem ra, cố gắng tìm cho thấy tên những món ăn khoái khẩu của cô, rồi lấy ngón tay đặt cạnh dòng chữ đó đưa cho cô xem. Nhưng cô lắc đầu, nói em chỉ thích uống bia, anh gọi bia chai Sài Gòn cho em, còn anh ráng ăn đi. Cô đứng dậy đi vào toilet. Anh được dịp nhìn theo từ đầu đến chân cô, nhận ra cô gầy đi trông thấy, dáng đi liêu xiêu. Khi cô quay lại, anh phát hiện thêm trên người cô không có một món trang sức nào như thường ngày không đập vào mắt anh món này thì món khác. Cô không quan tâm đến vẻ ngoài của mình trước một hoàn cảnh buồn hay bản năng giữ an toàn của cô thức dậy khi đối mặt với sự tàn ác gần kề. Cô nặng nhọc gieo mình xuống ghế và từ cái dáng gầy hao, gương mặt bắt đầu hốc hác đó bật ra những tiếng lao xao than thở:
Lâu nay em đã có những lúc thấy mình trống rỗng, thấy thiếu thốn điều gì đó, ngay cả khi ở bên anh, ngủ với anh. Anh không làm em bớt cô đơn, vì anh quá cô đơn, và vì anh không yêu em như em mong đợi. Phải không anh? Và nay thì cái trống rỗng đó trở lại, và như càng rộng ra.
Em thì lúc nào cũng trách cứ anh. Anh không bao giờ hết tội trước mặt em. - Anh vừa nói vừa rót bia vào đầy ly cho cô, rồi lấy cái nĩa cắm vào một miếng thịt nhỏ, đưa lên gần miệng cô, nhưng cô đẩy nhẹ tay anh ra.
Em chưa từng nói với anh điều này. Ở xứ mình không thể có tình yêu. Không ai yêu, và không ai được yêu. Chính trị ở đất nước mình đã nuốt chửng mọi mặt khác của cuộc sống. Nó hút hết cả tinh lực yêu đương của những người trung niên như anh.
Anh há hốc ra nhìn vào khuôn mặt đã gần như bệt trắng của Hồng. Sao hôm nay cô nói năng bóng bẩy vậy?
Cô ngừng một chút, cầm lên ly bia anh vừa rót đầy, ngửa cổ nốc hết một nửa:
Và giờ em biết thêm, những người trẻ như Thủy dường như cũng bị hút cạn hết tình yêu.
Sao em biết?
Hồng không trả lời mà hỏi lại anh:
Thủy có tình yêu không anh?
Anh im lặng một lúc, rầu rĩ đáp:
Nó có một đứa bạn trai, nhưng anh không biết đó có phải là tình yêu không.
Hồng mở to mắt, tỏ vẻ chú ý.
Anh mới thắc mắc điều đó cách đây hai ngày.
Rồi anh kể vắn tắt câu chuyện hôm kia với bạn trai của Thủy cho Hồng nghe. Hồng lắng nghe, nhếch mép, nhăn trán, và như ngồi không yên, cô nôn nóng rót bia vào đầy ly, ngẩng mặt lên:
Một thằng đàn ông đáng khinh. Thủy không thể yêu một kẻ như vậy được.
Anh thật sự không muốn chứng kiến cái cách cậu ta chạy trốn như vậy, hèn nhát quá.
Cậu ta thuộc về giai cấp mới rồi anh ạ.
Nhưng tại sao con anh lại quen với một người như vậy thì anh không hiểu.
Biết đâu hắn lợi dụng Thủy.
Làm sao anh biết được.
Cũng có thể hắn là an ninh.
Em muốn nói công an mật?
Dạ.
Sao em nghĩ vậy?
Tự nhiên em nghĩ vậy thôi.
Em gặp cậu ấy rồi à?
Chưa. Hai ngày nay Thủy có nhắc đến anh ta không?
Anh chỉ nói chuyện được với con một lần duy nhất từ ngày đầu đến giờ.
Em từng muốn đi nước ngoài, rồi em nghĩ lại, không đi nữa, khi gặp anh. Nhưng giờ thì không phải anh, mà là Thủy con gái anh làm em phải nghĩ lại lần nữa.
Anh chưa hiểu em muốn nói gì.
Em thấy em không nên ở lại đây. Em đi một mình. Nhưng em muốn nhìn thấy Thủy ra tù trước khi em đi.
Anh cảm thấy hình như bia đã bắt đầu tác động lên đầu óc Hồng.
Một lúc sau thì Hồng có dấu hiệu say khi cô bắt đầu hát không thôi những bài ca quen thuộc buồn não nề.
Một thoáng im lặng trong quán. Nhiều người cùng lúc quay nhìn vào bàn anh khi nghe Hồng cất tiếng hát cao vút.
Bèo dạt mây trôi chốn xa xôi
Anh ơi em vẫn đợi, vẫn chờ
Thương nhớ ai
Sao khuya đêm sắp tàn
Đang hát Hồng dừng lại, nói:
Em muốn đi thật xa, để không còn nhìn thấy anh nữa.
Không nói gì thêm và không cần chờ phản ứng của anh, cô bắt giọng dễ dàng vào một ca khúc boléro:
Đường vào tình yêu có trăm lần vui có vạn lần sầu
Đôi khi lầm lỡ, đánh mất ân tình cũ
Hồng hát mà nghe như đang than thở cho số phận mình. Anh từng nghe Hồng hát, nhưng chưa lúc nào anh nghe giọng cô buồn như đêm nay. Vì sao đêm nay cô hát có hồn và buồn thảm vậy?
Rồi ngay lập tức không khí lại nhộn nhạo như trước, như từ bao lâu nay, như nó vốn là vậy, ngự trị trên những dãy bàn ghế gỗ màu vàng sẫm ngổn ngang ly chai chén dĩa thức ăn khói thuốc tiếng cười nói, tất cả làm nên một cái nền dày đặc, và trên cái nền đó là tiếng hát mỏng manh, bất thường, xa lạ của Hồng. Tiếng hát cô chìm trong gió táp. Như một cánh hoa tâm hồn bị bầm dập nổi trôi trong sóng xô. Anh ngỡ như đã hiểu được Hồng. Phải chăng cô đột nhiên đồng cảm với Thủy vì thấy cả hai, với tư cách là hai người đàn bà trẻ, không thể tát cạn mình về phương diện tình cảm? Không thể tát cạn đã đành, cái hồ nước sóng sánh dập dồn yêu thương đó trong tâm hồn họ đã bắt đầu ngưng đọng.
Khi Hồng ngừng hát, anh thấy cô có vẻ mệt, cô đã không ăn gì ít nhất là từ lúc bốn giờ chiều đến giờ. Anh kêu tính tiền, nhưng Hồng ngăn anh, đòi uống nữa. Cô bảo “anh qua ngồi gần đây với em”. Anh qua ngồi với cô, ôm cô, cô gần như ngã vào lòng anh dịu dàng như một cành lau.
Anh nhờ người gọi taxi, dìu Hồng lên xe, đi tìm một cái khách sạn nhỏ. Quán nhậu, nhà nghỉ, khách sạn trong thành phố này lúc nào cũng đầy sẵn. Thành phố của rượu thịt và tình dục và thịt người và mộng mị và những giấc ngủ vùi u mê.
bốn
HỌ VẪN THỈNH THOẢNG QUA ĐÊM trong khách sạn như thế này. Những lúc ấy anh thường gọi về nhà cho con biết. Và có khi nửa đêm anh còn gọi về để hỏi Thủy ở nhà một mình có sợ ma không. Một lần, lúc ấy chỉ mới hai giờ sáng, sau khi hì hục đủ tư thế, đủ cách thế với nhau mãi mà không đi đến đâu, cô kiếm chuyện gây sự, mà anh thì vô số tội lỗi trong mắt cô, rồi cô đòi về, nhưng anh cương quyết giữ cô lại, sợ cô đi đường nguy hiểm, để rồi nghe cô chì chiết anh không ngừng nghỉ đến tận tờ mờ sáng.
Hồng sinh ra và lớn lên ở Huế, giọng nói ngọt lịm, nghe qua điện thoại lại thêm nét trầm ấm, du dương. Sau khi tốt nghiệp đại học, cô vào Sài Gòn, mở một xưởng nhỏ sản xuất hương liệu, chỉ để thấy mình thất bại về kinh tế ngoài những mối quan hệ với những người đàn ông nhiều quyền lực mà háo sắc. Và rồi bất ngờ cô rẽ ngoặt qua kinh doanh nhà đất, và không ai biết bằng con đường nào cô có được trong tay vài căn nhà trong thành phố này. Anh gặp cô tình cờ trong một bữa tiệc đông đảo, rồi ai đó giới thiệu anh và cô với nhau. Cô trở thành học trò học tiếng Anh của anh chỉ mới vài năm nay khi cô có ý định qua Mỹ định cư. Người mảnh dẻ, với hai bầu ngực vun đầy, cặp mông và bộ hông đầy đặn, tóc dài luôn xõa ngang vai. Chỉ sau vài tháng dạy và học một thầy một trò, mà lớp học thường là góc vắng của một quán cà phê ít khách, hai người đã đến với nhau một cách tự nhiên. Bằng cách nào đó cô biết anh đang sống một mình. Và không trì hoãn lâu việc đưa anh vào mục tiêu chiếm giữ, cô đã thẳng thắn hỏi anh để có được những thông tin cơ bản: anh góa vợ đã hơn năm năm, đang sống với cô con gái duy nhất, và dạy học tự do để kiếm sống. Có lẽ anh cũng thổ lộ với cô là thỉnh thoảng anh có viết ca khúc. Khi nào thì anh hoàn toàn khuất phục? Có thể là hôm cô mời anh về nhà cô “cho biết”. Anh chở cô ngồi sau xe máy, cô ép hai đùi vào hông anh, tì ngực lên lưng anh, rất tự nhiên, như thể đó là do anh muốn vậy khi đồng ý chở cô về nhà, và cô gần như nhún nhảy trên yên hoặc ép chặt đùi cô hơn khi xe đi qua những đoạn mấp mô. Sự nóng bỏng của cô là không thể cưỡng nổi. Không thể cưỡng nổi sự mời mọc lạnh lùng của cô khi cô dẫn anh vào phòng riêng của cô, một căn phòng đầy những đồ dùng phụ nữ: những chai nước hoa nhiều hình dạng tròn vuông chữ nhật ngôi sao đứng cạnh nhau bên cạnh những chiếc còng, chiếc lắc, sợi dây chuyền, những chiếc đồng hồ đeo tay lạ mắt, vô số kính đeo mắt đủ kiểu cách, nhiều nhất là màu đen mặt to, những bộ quần áo lót hầu hết là hai màu đen trắng treo trên giá, hoặc xếp thành một vun cao trên bàn, và nhiều thứ lặt vặt nhiều màu, nhiều hình dạng. Cô vào buồng trút bỏ bộ quần áo đi làm, để khoác vào tấm thân cao gần một mét sáu lăm cái váy lụa màu tím nhạt, thoáng thấy màu đen quần lót và bộ ngực đong đưa nhẹ. Cô ném lên bàn tập album ảnh chụp cô, đa số là ảnh mặc bikini, mời anh ngắm cô trong khi cô loay hoay dọn dẹp căn phòng khá bừa bộn, cẩu thả, có cả một tấm drap chưa xếp nhăn nhúm trên giường. Anh đang say sưa ngắm nhìn cô qua ảnh, thì cô từ đằng sau tựa nhẹ cằm vào vai anh, và ịn ngực lên lưng anh. Anh không phải chờ đợi lâu, vì cô hấp dẫn mãnh liệt, hạ thể anh nóng bừng và dương vật anh cương cứng ngay lập tức, như cái bánh lái nó bắt anh xoay người lại ôm cô. Trong khoảnh khắc cô thở mạnh rồi rên lên như bị đau. Lúc đó anh chẳng thấy chút tự hào nào của thằng đàn ông vừa chiếm đoạt được một tấm thân đầy ắp nhục cảm, gần như một thứ tượng đài tình dục của riêng anh. Thậm chí anh còn buồn rầu nghĩ, cô tự tin quá. Cô ta giăng nhẹ tấm lưới và chỉ chờ đến lúc tự tin thu hoạch cái gì phải rơi vào đó, phải đến với mình. Anh không hiểu vì sao mình gắn bó lâu dài với Hồng dù họ bất đồng với nhau về phương diện quan trọng nhất: những quan điểm về xã hội và chính trị. Trước, trong và sau những cuộc làm tình, anh và cô thường xuyên cãi cọ gay gắt. Rất khó thuyết phục cô. Vì cô dễ dàng nhảy từ cái mâm phạm trù hay khái niệm này qua cái mâm khác bất chấp anh lắc đầu không hiểu vì sao cô suy luận theo kiểu đó. Có vẻ như mục đích của cô là nói cho sướng miệng và tìm cách bịt miệng anh. Quả thật anh thường chới với, ngớ người ra. Một lần tranh cãi lớn, sau khi anh thực hiện không tới đâu một vụ giường chiếu vì uống rượu quá nhiều trước đó (một cú “phản thùng” anh không ngờ), anh quyết tâm thuyết phục cô, nên nhủ lòng phải bình tĩnh từ tốn bẻ gãy những “luận điểm” vô bằng và cách tranh cãi hồ đồ của cô. Nhưng anh đã thua. Cô đã làm anh nổi điên khi bảo anh là kẻ “tìm thấy sức mạnh từ khối mặc cảm câm nín trước mọi người; không biết trút vào đâu nên trút vào em”. Anh chửi cô là đồ ngu ngốc, biết một mà không biết mười, kiến thức chắp vá, vụn vặt, không có hệ thống gì, rồi nhìn cô nảy lửa như muốn ăn tươi nuốt sống cô. Lúc đó cô nằm dài trên xô-pha, trên người chỉ có chiếc váy lụa mỏng màu trắng, bàn tay cầm cái remote tivi chuyển hết kênh này sang kênh khác, còn anh đang đi tới đi lui, lần lượt tìm vật này vật kia, cẩn thận mặc hết quần lót, áo sơ mi, quần dài, rồi chầm chậm bỏ áo vào quần, thắt dây nịt, đeo đồng hồ, chải tóc, cầm lên tay cuốn sách anh mang tới để đọc khi chờ cô tắm rửa, khi cô ngủ vùi sau khi làm tình, vặn nắp chai rượu Jack Daniels uống dở dang, và trong thời gian anh làm những động tác theo thứ tự vận trù ấy, cô không nhìn anh, làm như chấp nhận lần ra đi này của anh là vĩnh quyết. (Đúng là anh có nhiều lần dọa chấm dứt quan hệ, nhưng hễ cô chủ động làm lành là anh quay lại). Khi anh cầm chùm chìa khóa lên, khua nhẹ trong bàn tay làm vang lên một chuỗi tiếng động bất thường, thì cô hơi phân tâm, để cho màn hình tivi sủi tăm không có hình ảnh nào. Anh đứng sững một hồi nhìn căn phòng thân quen vài năm nay, nhìn bức tranh người bạn họa sĩ tặng anh mà anh mang đến treo ở đây – bức tranh vẽ một phụ nữ trần truồng có dáng vẻ giống cô; nhìn mấy cuốn sách anh đem đến cho cô đọc (cô chỉ thích đọc truyện ngắn, những truyện ngắn châu Mỹ có những yếu tố huyền ảo, kiểu như cô vũ nữ dậm chân nhảy điên cuồng trên sàn quán bar một đêm nọ bỗng dưng ngã lăn ra, vì cùng lúc đó người đàn ông cô yêu đang làm tình với một cô gái khác ở ngay trong nhà cô). Rồi anh liếc nhìn cô, thấy mắt cô nhắm nghiền, mấy ngón tay cô khẽ duỗi ra, đánh rơi cái remote xuống sàn nhà, như thể cô ngủ quên và buông thả những gì đang cầm nắm, kể cả buông rơi anh, kẻ mà vài năm qua và ít chục phút trước đó cô còn ôm chặt cứng. Anh hắng giọng, không nhìn cô, nói, “Chào em. Tôi sẽ không bao giờ quay lại đây nữa. Chúc em hạnh phúc”. Cô có nghe anh nói không? Nghe hay không thì mặc kệ cô. Anh đi ngang qua cô, ngang qua chiếc ghế xô-pha dài rộng chưa từng thấy mà trên đó, tuy có hơi bất tiện, hai người đã nhiều lần “gây sự” vật lộn, hôn hít, liếm láp nhau. Anh đi về phía cầu thang. Lúc ấy anh có ngập ngừng một hai bước, hay bước chân của anh ngắn lại hơn bình thường một chút không? Anh không nhớ. Hay lúc ấy cánh tay cô vươn ra nắm cánh tay anh, giữ anh lại, nhẹ nhàng mà dứt khoát, giống như cái vẻ cô nhẹ nhàng và dứt khoát ngồi dậy. Anh ở lại. Đồng hồ lúc đó cho thấy 11giờ đêm, giờ đó nếu xuống lấy xe cũng sẽ phải có sự giúp đỡ của cô: cô phải ra mở cửa để anh dắt xe ra. Sau này anh mới nghĩ được mạch lạc như vậy, còn lúc bấy giờ, anh cảm thấy mình bị giữ chặt lại, do cánh tay anh buông thõng hay do cô vận dụng cơ bắp, anh không rõ.
Cô đã giữ anh theo cách ấy. Và từ đó cho đến bây giờ, mỗi lúc vui cô chỉ nói giản dị “em và anh rất hòa hợp về tình dục” mà không nói một từ nào về những chuyện bất đồng. Về chuyện tình dục, anh không mất thì giờ suy nghĩ nhiều về cái gọi là hòa hợp giữa hai người, việc của anh thì anh cứ làm hết sức thôi, có điều là anh rất thích, và bị hấp dẫn mạnh bởi những tiếng rên của cô tuôn ra tự nhiên lên bổng xuống trầm như mạch nước được khơi thông khi anh chạm vào cô, như dòng điện sẽ thắp sáng lên khi công tắc bật. Cô khiến anh thấy mình như có ma thuật.
Và kể từ bữa đó anh không tranh cãi với cô nữa, đặc biệt là những vấn đề chính trị - xã hội. Khi không mất thì giờ và sức lực vào những cuộc cãi lộn, hai người yêu nhau hơn, dù cho những đám mây giông bão vẫn lấp ló đâu đó. Hôm nào anh vì quá bức xúc mà không kìm giữ được là cô giận anh ra mặt. Trước anh, cô hiện nguyên hình là một phụ nữ sinh ra để được yêu chiều và thỏa mãn.
Nhưng đêm nay là một đêm khác thường. Anh và cô hoàn toàn không thèm muốn nhau, như hai khúc gỗ nằm cạnh nhau. Hai người đang sống trong tình trạng bị đe dọa, bị săn đuổi ngay trên quê nhà mình, trong khi ngoài kia lễ hội vui chơi của cả thành phố có thể chỉ mới bắt đầu cho đêm nay và kéo dài một vài ngày tới.
Cả một thành phố say sưa, từ trong các quán xá đến mọi ngã đường đều đông nghẹt sục sôi không khí hưởng thụ. Không, không phải hưởng thụ, có cái gì mà hưởng thụ, đó là không khí rũ xả căng thẳng trùm lên cả xã hội. Từ đứa bé học tiểu học được tháo cái ba lô nặng chịch đến người nhân viên được thoát khỏi bốn bức tường quan liêu, những người công nhân có mấy ngày không phải đi chợ chồm hổm mua rau, mua vé số cầu may, tất cả được bình đẳng hòa vào dòng người xe bất tận nhắm hướng trung tâm thành phố mà tăng tốc cho từng vòng bánh xe, nhưng nếu có chậm cũng không sao, kẹt xe càng thích vì được ở thêm lâu trong cái lễ hội này. Đột nhiên trong dòng xe máy bò chầm chậm đó một anh thanh niên đứng vụt lên trên yên xe, lưng khoác tấm vải nền đỏ có ngôi sao màu vàng chính giữa, vung tay hú hét mấy câu vô nghĩa, vậy là cả đám đông hò la theo, bọn con nít đi theo cha mẹ cũng hát lên những âm thanh vô nghĩa. Ai không làm ra những âm thanh man rợ bầy đàn đó thì cũng nhe răng cười phụ họa. Đó là hình ảnh thường thấy trong những đêm sau một trận bóng đá có đội tuyển ếch đá trong vùng trũng Đông Nam Á và thắng được một con ếch to hơn. Và cái mô hình mừng vui của đám đông đó được nhân rộng ra cho mọi đêm hội khác.
Anh mở cửa sổ nhìn xuống đường. Một ánh mắt sắc lạnh trong dòng người nhìn lên, bắt gặp ánh mắt anh. Một ánh mắt dò xét. Sắc như dao. Nói đến dao, anh chợt nhớ cách đây mấy hôm anh nhận được một tin nhắn: “Mày biết rành về dao há? Nhưng mày có biết hiện nay dao là đồ chơi ưa thích của IS không? Dao đẹp lắm”. Vừa đe dọa vừa bỡn cợt. Nhưng người nhắn tin thật sự muốn nói gì thì anh không hiểu. Có lẽ kẻ nhắn tin đã đọc một đoạn văn anh viết trên facebook về con dao.
BẠO ĐỘNG
Con dao? Những con dao làm bếp! Anh từng đăm đăm nhìn những con dao đẹp đến mức quên mất đó là vật gì. Ngày trước anh vẫn thường nhìn thấy nàng cầm con dao nhỏ thoăn thoắt gọt trái táo, trái su… và anh hồi hộp sợ lưỡi dao phạm phải bàn tay không cầm dao. Anh vẫn thường thấy nàng cầm một con dao khác, lớn hơn, xẻ bụng một con cá, xắt nhỏ những miếng thịt… Bây giờ không còn nàng cầm lên, những con dao kia đã chết, vì chúng chỉ có thể sống được trong mối tương quan với nàng mỗi trưa, mỗi chiều trong bếp; chúng chỉ thức dậy cái-yếu-tính-cắt-xẻ của chúng trong bàn tay nội trợ của nàng.
Anh vừa mê dao vừa sợ dao. Anh biết cách cầm dao để tấn công: ngón cái áp lên đầu cán dao, bốn ngón còn lại ôm lấy thân cán. Và với cách cầm đó, rất dễ xoay chuyển con dao để:
· bổ dao thẳng đứng từ trên xuống,
· ngửa nắm đấm bàn tay bổ chếch từ trên xuống bên trái hoặc lia dao từ phải qua trái,
· úp nắm đấm bàn tay bổ chếch từ trên xuống bên phải, hoặc thọc dao từ trái qua phải,
· ngửa nắm đấm bàn tay đâm ngang, khi dao đã ngập trong da thịt, nhẹ lắc cổ tay hất mũi dao lên
Nhưng huơ con dao giữa không trung thì vui mắt, và thỉnh thoảng khi có một con dao đẹp và sắc loáng rơi vào tay, anh cũng cầm lên, thích thú múa vài đường, nhưng khi có người đến gần, anh ngừng tay lại ngay.
Vậy thì cần cái gì khác đây?
Nhỏ như trái chanh, nhưng màu của nó sậm hơn màu chanh, màu bùn, da trơn láng, lạnh. Đáng nói là nó lạnh. Và một cái khoen, vừa đủ để đút ngón tay trỏ vào. Có thể đặt gọn nó trong một cái ly không, rồi đổ đầy cà phê đen vào. Nhưng rất khó tìm ra một trái chanh như thế”.
Ở đâu cũng có an ninh. Đó là một thực tế, hay là anh nhìn đâu cũng thấy những tay an ninh rình rập? Có nhiều khi đang đi ngang qua một ngõ hẻm đèn đường mờ nhạt anh chợt lo sợ một ai đó từ trong góc tối xông ra đánh vào đầu anh. Một ánh mắt xa lạ nhìn anh trong quán xá, anh cũng lo sợ mình đang bị theo dõi. Anh đã bị bệnh hoang tưởng nguy hiểm từ lúc nào rồi.
Khoảng nửa đêm Hồng ú ớ thức dậy, kêu nhức đầu. Bên ngoài, tiếng ồn ào náo động của xe cộ chạy trên đường vẫn không giảm đi chút nào.
Anh choàng tay qua đầu Hồng, đỡ cô dậy, rồi lấy chai nước lọc lớn trong tủ lạnh đổ ra ly:
Em uống thật nhiều vào, thì sẽ đỡ mệt.
Cô một tay cầm ly nước, một tay cầm tay anh. Nhìn Hồng tóc tai rũ rượi, mắt nhắm nghiền, hai má hốc hác, lòng anh se thắt. Gần như chưa bao giờ anh nhìn thấy Hồng trong bộ dạng tệ hại này. Anh nhớ đôi mắt cô thường mở to nhìn lên trần nhà khi cô nằm cạnh lắng nghe anh kể lại một câu chuyện trong sách, thường là trong phim. Khi nghe hết, với vẻ luyến tiếc ngẩn ngơ, cô nhẹ nhàng quay sang anh, áp mặt lên mặt anh tưởng thưởng cho anh một cái hít dài ngây thơ trong sạch, tương phản hoàn toàn với những trận mưa hôn đầy dục tình sau đó phủ lên khắp người anh.
Uống mấy lần mới hết ly nước, Hồng ngồi bó gối, mắt nhắm nghiền. Anh đỡ Hồng nằm xuống, nhưng cô nhẹ nhàng cưỡng lại:
Anh để em ngồi một chút, nằm xuống em mệt hơn. Thật mỉa mai, thế này gọi là em chia sẻ đau buồn với anh đây sao.
Em nghĩ như vậy làm gì. – Anh nói, vỗ nhẹ vào má cô.
Cái điện thoại của anh rung trên chiếc bàn đêm. Anh mở ra, thấy tin nhắn của Bình. “Có đường dây lo cho Thủy rồi. Sáng mai cà phê tao nói chuyện”.
Anh đọc mà gần như thổn thức. Anh không biết nhắn lại gì cho Bình, ngoài từ “Ok”. Nhưng thật ra lòng anh rối bời.
Vậy là Bình chính thức quay lại cái ngõ hẻm tội lỗi của hắn rồi chăng? Anh không muốn vậy chút nào. Anh thương bạn anh. Hắn tài hoa và giỏi hơn anh về nhiều mặt. Hắn đang cố gắng làm lại cuộc đời. Hắn không quá bi quan như anh vì rõ ràng hắn đang muốn tạo dựng một cuộc sống lương thiện. Nhưng trong sâu kín đêm qua phải chăng anh cũng muốn Bình giúp đỡ nên đã không can ngăn mạnh mẽ?
Anh muốn đi mãi, không ngừng ở một chỗ nào quá lâu, có Hồng bên cạnh càng tốt, không có Hồng, thì nỗi nhớ nàng cũng sẽ lấp đầy anh, làm thành một hành trang. Anh sẽ nhớ nàng như nhớ một người đã chết. Quá xa xôi. Như nhớ người vợ quá cố của anh vậy. Không còn cựa quậy để quấy rầy anh. Anh được chủ động nhớ, mà không lo lắng những lúc vì lý do gì đó mình đã không nhớ, hay không nhớ da diết, không nhớ điên dại nóng bỏng khắp hạ thể. Anh không muốn ở đây nữa. Con anh đã lớn, nó sẽ lấy chồng và có một cuộc đời khác, một cuộc đời khác không liên hệ nhiều đến anh nữa. Chân trời quan tâm của nó sẽ mở dần ra với những bạn bè mới, người yêu, người chồng, đồng nghiệp, học trò, con cái, gia đình mới. Chân trời anh khép dần lại khi những người thân yêu của anh vắng dần trên đường đời. Cuộc đời buồn quá. Anh không rõ mình muốn gì ngoài mong muốn được thấy lại con gái anh, ôm chặt nó vào lòng. Rồi anh sẽ tìm một cõi sống khác? Còn đủ thời gian để dựng cho mình một cõi sống mới không? Ở đâu? Về Đà Lạt, Phan Thiết hay Nha Trang, những nơi anh ít nhiều từng sống qua, từng có những cuộc tình say đắm và thất bại, từng tưởng rằng không thể rời bỏ những nơi đó được cho đến cuối đời.
Cõi sống? Anh vừa nghĩ về cõi sống à? Cõi sống có thật không, hay chỉ là thói quen thụ động? Cõi sống có phải là tâm thức của một người mỗi sang tinh mơ đi dưới những hàng cây xanh thắm, hít căng vào lồng ngực không khí trong lành, những con đường tịch mịch chiều về với vài chiếc lá ngập ngừng rơi, và tâm thức của một người mỗi ngày phải ra đường ngụp lặn trong bụi bặm, sắt thép, tiếng ồn, tiếng người gào thét, mà mỗi bước đi, mỗi vòng xe máy là một lần kẹt cứng hay thoát nạn? Có phải cõi sống là tấm lưới tóm bắt ta suốt đời, chỉ thả ta ra vài khoảnh khắc khi ta ngông cuồng, lãng mạn, say sưa, liều lĩnh trước cái chết? Sau những khoảnh khắc đó, tấm lưới không cần phải làm gì nhiều, chỉ nhẹ nhàng cất lên, mở ra là ta ngoan ngoãn co người chui vào, như chui vào cái tử cung ấm áp của bà mẹ mà trong vô thức trong bản năng ta không ngừng mơ về.
Hồng đang nằm đó, trong cơn bệnh nhẹ cô vẫn đem đến cho anh niềm an ủi nhẹ nhàng. Và bất chợt anh nhận ra, dù nhẹ nhàng như thế, mong manh như thế, cô là tất cả cõi sống của anh.
M.S.