Danh ngôn
Trong mọi cộng đồng, chúng ta cần một nhóm thiên thần gây rối.
We need, in every community, a group of angelic troublemakers.
(Bayard Rustin – trích bài phát biểu tại New York City 1963)
Trong mọi trường hợp, chắc chắn rằng sự thiếu hiểu biết, đi kèm với quyền lực, là kẻ thù tàn bạo nhất có thể có của công lý.
It is certain, in any case, that ignorance, allied with power, is the most ferocious enemy justice can have.
(James Baldwin - No Name in the Street 1972)
Các cuộc cách mạng và các cá nhân có thể bị giết hại, nhưng bạn không thể giết chết các ý tưởng.
While revolutionaries and individuals can be murdered, you cannot kill ideas.
(Thomas Sankara, một tuần trước khi bị ám sát, 1987)
Không có cảm giác nào cô đơn hơn việc bị chính đất nước mình trục xuất.
There's not a more lonely feeling than to be banished by my own country.
(Kiyo Sato – Kiyo’s Story 2009)
Ban Biên tập
Địa chỉ liên lạc:
1. Thơ
tho.vanviet.vd@gmail.com
2. Văn
vanviet.van14@gmail.com
3. Nghiên cứu Phê Bình
vanviet.ncpb@gmail.com
4. Vấn đề hôm nay
vanviet.vdhn1@gmail.com
5. Thư bạn đọc
vanviet.tbd14@gmail.com
6. Tư liệu
vanviet.tulieu@gmail.com
7. Văn học Miền Nam 54-75
vanhocmiennam5475@gmail.com
Tra cứu theo tên tác giả
- A. A. Fadeev
- A. Puskin
- A. T.
- Abdulrazak Gurnah
- Abraham F. Lowenthal
- Ace Le
- Ace Lê
- Adam Gopnik
- Adonis
- Adrian Horton
- Agi Mishol
- Ajar
- Akiko Miki
- Alain Guillemin
- Alan Phan
- Alăng Văn Gáo
- Alăng Văn Giáo
- Aldous Huxley
- Aleksandr Griboedov
- Alesandr Blok
- Alex Marshall
- Alex Smith
- Alex Thai
- Alex-Thái Đình Võ
- Alexander Fadeev
- Alexander Solzhenitsyn
- Alexandra Alter
- Alexandre FERON
- Alice Munro
- Alina Lesik
- Alison Flood
- Allen Ginsberg
- Amanda Gorman
- Amartya Sen
- Amelia Glaser
- Amos Oz
- An Nam
- Anatole France
- Anatoly Gavrilov
- Anders Olsson
- André Breton
- André Menras
- André Menras – Hồ Cương Quyết
- André Menras Hồ Cương Quyết
- Andrea Hoa Pham
- Andrea Kendall-Taylor
- Andreas Fulda
- Andreas Wimmer
- Andrew Postman
- Andy Cao
- Anh Anh
- Anh Hồng
- Anh Hồng (nhà thơ)
- Ánh Liên
- Anh Nhi
- Anh Văn
- Anika Zeller
- Anna Akhmatova
- Anna Maria Bracale Ceruti
- Anna Mitchell
- Anne Carson
- Anne Hébert
- Anne Henochowicz
- Annie Ernaux
- António Jacinto
- Antôn Nguyễn Trường Thăng
- Archimedes L.A. Patti
- Arlette Quỳnh Anh Trần
- Arnold Schwarzenegger
- Arthur Koestler
- Arty Abel
- Arvind Subramanian
- Augustina
- Aurélie Coulon
- Aurelien Breeden
- Ba Sàm
- Bá Thụ Đàm
- Bạch Cúc
- Bạch Hoàn
- Bách Mỵ
- Bách Thân
- Bạch X. Phẻ
- Bạch Xuân Phẻ
- Bakhtin
- Ban Mai
- Bàn Văn Thòn
- Ban Vận động Văn đoàn Độc lập Việt Nam
- Bảo Huân
- Bảo La
- Bảo Nhi Lê
- Bảo Ninh
- Bảo Phác
- Bão Vũ
- Barbara Demick
- Bashô
- Batrioldman
- Bauxite Việt Nam
- Bắc Đảo
- Bắc Phong
- Bằng Việt
- BB Ngô
- Bei Dao
- Benjamin Péret
- Benjamin Ramm
- Bertolt Brecht
- Bertrand Russell
- Bettina Rheims
- Bích Ngân
- Biếm họa
- Biên Cương
- Biệt Hiệu
- Bilahari Kausikan
- Billy Collins
- Bình Nguyên Lộc
- Brahma Chellaney
- Branko Milanovic
- Brett Reilly
- Brian Pascus
- Brian Wu
- Brice Pedroletti
- Brodsky
- Bryan
- Bùi An
- Bùi Bảo Trúc
- Bùi Bích Hà
- Bùi Chát
- Bùi Chí Trung
- Bùi Chí Vinh
- Bùi Công Thuấn
- Bùi Công Trực
- Bùi Đức Lại
- Bùi Giáng
- Bùi Hải Quảng
- Bùi Hoàng Tám
- Bùi Hoằng Vị
- Bùi Huệ Chi
- Bui Huy Hoi Bui
- Bùi Mai Hạnh
- Bùi Mạnh Hùng
- Bùi Mẫn Hân
- Bùi Minh Quốc
- Bùi Ngọc Tấn
- Bùi Quang Thắng
- Bùi Suối Hoa
- Bùi Thanh Hiếu
- Bùi Thanh Phương
- Bùi Thanh Tuấn
- Bùi Thụy Băng
- Bùi Tiến An
- Bùi Trân Phượng
- Bùi Trọng Hiền
- Bùi Văn Kha
- Bùi Văn Nam Sơn
- Bùi Việt Sỹ
- Bùi Vĩnh Phúc
- Bùi Xuân Bách
- Bùi Xuân Đính
- Bùi-Viết Văn Đức
- Bulgakov
- Bửu Chỉ
- C.D.
- Cái Lư Hương
- Cái Trọng Ty
- Cam Ly
- Cảnh Chánh
- Cao Bảo Vân
- Cao Bình Minh
- Cao Chi
- Cao Gia An
- Cao Hành Kiện
- Cao Huy Thuần
- Cao Kim Ánh
- Cao La
- Cao Quang Nghiệp
- Cao Tần
- Cao Thị Hồng
- Cao Thu Cúc
- Cao Việt Dũng
- Cao Xuân Hạo
- Cao Xuân Huy
- Carl Bildt
- Carl O. Schuster
- Carlos Assunção
- Carolyn Mary Kleefeld
- Cát Linh
- Cẩm Tú
- Cấn Thị Thêu
- Chan Phuong
- Chanh Tam
- Charles Bo
- Charles Bukowski
- Charles Simic
- Chau Doan
- Chân Minh
- Chân Pháp Xa
- Chân Phương
- Chân Xuân Tản Viên
- Châu Diên
- Châu Hải Đường
- Châu Hồng Thủy
- Châu Hữu Quang
- Chenn
- Chế Diễm Trâm
- Chế Lan Viên
- Chi Mai
- Chi Phương
- Chiêu Dương
- Chiêu Khiêm
- Chiharu Shiota
- Chim Hải
- Chim Trắng
- Chinh Ba
- Chính Tâm
- Chính Vĩ
- Chinua Achebe
- Chơn Không Cao Ngọc Phượng
- Christian Gampert
- Christian Welzel
- Christina Mary Hjortlund
- Christoph Giesen
- Christoph Sator
- Christopher Balding
- Christopher Goscha
- Christy Wampole
- Chu Dương
- Chu Hảo
- Chu Hoạch
- Chu Kim
- Chu Mộng Long
- Chu Quang Tiềm
- Chu Tử
- Chu Văn Lễ
- Chu Văn Sơn
- Chu Vĩnh Hải
- Chu Vương Miện
- Chu Xuân Diên
- Chung Le
- Claire Simon
- Clay Phạm
- Concepcion de Leon
- Connie Hoàng
- Cora Engelbrecht
- Costica Bradatan
- Cổ Ngư
- Cù An Hưng
- Cù Huy Hà Vũ
- Cù Mai Công
- Cù Tuấn
- Cung Minh Huân
- Cung Tích Biền
- Cung Trầm Tưởng
- D. S. Likhachev
- Da Màu
- Dạ Ngân
- Dạ Thảo Phương
- Dã Tượng
- DAD
- Dadolin Murak
- Damien Keown
- Dan Bilefsky
- Dan Slater
- Dana Gioia
- Danh ngôn
- Dani Rodrik
- Daniel Halpern
- Daniel Hautzinger
- Daron Accemoglu
- David Brown
- David Gascoyne
- David Marchese
- David Weinberger
- Ðặng Thơ Thơ
- Demetrio Paparoni
- DEUTSCHE WELLE
- Di
- Di Li
- Diêm Liên Khoa
- Diễm Thi
- Diễm Tường
- Diễn đàn Thế kỷ
- Diệp Duy Liêm
- Diệp Huy
- Ðinh Cường
- Dino Buzatti
- Dipanjan Roy Chaudhury
- Dmitri Prokofyev
- Dmitry Burago
- Dmitry Muratov
- Doãn Cẩm Liên
- Doãn Mạnh Dũng
- Doãn Mẫn
- Doãn Quốc Sỹ
- Dominique Lemieux
- Donald Inglehart
- Donna Ashworth
- Ðỗ Quang Nghĩa
- Ðỗ Quyên
- Du Tử Lê
- Dung Nguyễn
- Dũng Phan
- Dũng Trung Kqd
- Dũng Vũ
- Duy Lam
- Duy Tân
- Duy Thanh
- Duy Thông
- Duyên Anh
- Dư Hoa
- Dư Kiệt
- Dư Thị Hoàn
- Dư Thu Vũ
- Dương Đại Triều Lâm
- Dương Đình Giao
- Dương Khánh Phương
- Dương Kiền
- Dương Ngạn
- Dương Nghiễm Mậu
- Dương Ngọc Thái
- Dương Như Nguyện
- Dương Phương Vinh
- Dương Thắng
- Dương Thiệu Tước
- Dương Thu Hương
- Dương Thuấn
- Dương Tú
- Dương Tường
- Dương Văn Ba
- Dylan Suher
- Đà Văn
- Đàm Hà Phú
- Đàm Hách Thành
- Đào An Khánh
- Đào Anh Kha
- Đào Công Tiến
- Đào Duy Anh
- Đào Hiếu
- Đào Lê Na
- Đào Ngọc Chương
- Đào Nguyên
- Đào Nguyễn
- Đào Nguyên Phương Thảo
- Đào Như
- Đào Phương Liên
- Đào Quang Toản
- Đào Tấn Phần
- Đào Thái Tôn
- Đào Thị Hương
- Đào Tiến Thi
- Đào Trung Đạo
- Đào Trường Phúc
- Đào Tuấn
- Đào Tuấn Ảnh
- Đào Văn Thuỵ
- Đào Văn Tiến
- Đào Vũ Anh Hùng
- Đặng Anh Đào
- Đặng Bích Phượng
- Đặng Chương Ngạn
- Đặng Đình Cung
- Đặng Đình Mạnh
- Đặng Hà
- Đặng Hải Sơn
- Đặng Hoàng Giang
- Đặng Hồng Nam
- Đặng Hùng Võ
- Đặng Hương Giang
- Đặng Hữu
- Đặng Mai Lan
- Đặng Mậu Tựu
- Đăng Nguyên
- Đặng Phùng Quân
- Đặng Quốc Thông
- Đặng Sơn Duân
- Đặng Thái
- Đăng Thành
- Đặng Thân
- Đặng Thị Hảo
- Đặng Thơ Thơ
- Đặng Tiến
- Đặng Tiến (Thái Nguyên)
- Đặng Trung Nghĩa
- Đặng Túy
- Đặng Văn Dũng
- Đặng Văn Hùng
- Đặng Văn Ngữ
- Đặng Văn Sinh
- Đặng Vũ Vương
- Đặng Xuân Thảo
- Đặng Xuân Xuyến
- Đằng-Giao
- Điểm Thọ
- Đinh Bá Anh
- Đinh Cường
- Đinh Hoàng Thắng
- Đinh Hùng
- Đình Kính
- Đinh Linh
- Đinh Ngọc Thu
- Đinh Phương
- Đinh Phương Thảo
- Đinh Quang Anh Thái
- Đinh Thanh Huyền
- Đinh Thị Như Thúy
- Đinh Trường Chinh
- Đinh Từ Bích Thuý
- Đinh Từ Bích Thúy
- Đinh Văn Đức
- Đinh Vũ Hoàng Nguyên
- Đinh Ý Nhi
- Đinh Yên Thảo
- Đoàn Ánh Thuận
- Đoàn Bảo Châu
- Đoàn Cầm Thi
- Đoàn Công Lê Huy
- Đoàn Hồng Lê
- Đoàn Huy Giao
- Đoàn Huyền
- Đoàn Khắc Xuyên
- Đoàn Lê Giang
- Đoàn Nhã Văn
- Đoàn Thanh Liêm
- Đoan Trang
- Đoàn Tùng Nguyễn
- Đoàn Tử Huyến
- Đoàn Việt Hùng
- Đoàn Xuân Kiên
- Đỗ Anh Hoa
- Đỗ Anh Tuấn
- Đỗ Cao Bảo
- Đỗ Duy Ngọc
- Đỗ Đức
- Đỗ Đức Đông Ngàn
- Đỗ Đức Hiểu
- Đỗ Hòa
- Đỗ Hoàng Diệu
- Đỗ Hồng Ngọc
- Đỗ Hồng Nhung
- Đỗ Hữu Chí
- Đỗ Kh
- Đỗ Kh.
- Đỗ Khiêm
- Đỗ Kim Thêm
- Đỗ Lai Thuý
- Đỗ Lai Thúy
- Đỗ Lê Anh Đào
- Đỗ Mạnh Hoàng
- Đỗ Minh Tuấn
- Đỗ Nghê
- Đỗ Ngọc
- Đỗ Ngọc Thống
- Đỗ Quang Nghĩa
- Đỗ Quang Vinh
- Đỗ Quý Toàn
- Đỗ Quyên
- Đỗ Quỳnh Dao
- Đỗ Thắng Cảnh
- Đỗ Thị Thu Trà
- Đỗ Thiên Anh Tuấn
- Đỗ Trí Vương
- Đỗ Trọng Khơi
- Đỗ Trung Quân
- Đỗ Trường
- Đỗ Tuyết Khanh
- Đồng Chuông Tử
- Đông Hoài
- Đông Hồ
- Đông Kha
- Đông Ngàn Đỗ Đức
- Đông Nghi
- Đức Ban
- Đức Đàm
- Đức Flying Bay
- Đức Hoàng
- Đức Lê
- Đức Phổ
- Đức Tâm
- Đức Tiến
- E.E. Cummings
- E.M. Chernoivanenko
- Eamonn Butler
- Eckart Kleßmann
- Eduardo Galeano
- Edward Hirsch
- Elena Pucillo Truong
- Elias Canetti
- Ellen Bass
- Eloisa Amezcua
- Emiel Roothooft
- Emmanuelle Jardonnet
- Eric Weiner
- Erica Frantz
- Erik Harms
- Erik Korling
- Euan Ward
- Evgheni Dobrenko
- F.N.
- Federico García Lorca
- Feliks Kuznesov
- Filip Lech
- Flanny O’Connor
- Florence Noiville
- Florian Altenhöner
- Francis Fukuyama
- Francis Fukuyma
- Frank Dikötter
- Frank O'Hara
- Frankfurt
- Fred Hiatt
- Friedrich Dürrenmatt
- Friedrich Nietzsche
- Fritz J. Raddatz
- Gabriel García Márquez
- Gaither Stewart
- Gaiutra Bahadur
- Gary Leupp
- Gặp gỡ và trò chuyện
- Georg Bönisch
- Georg Trakl
- George Burchett
- George Orwell
- George Perreault
- George Siemens
- Gerhard Will
- Germain Droogenbroodt
- Giang Dang
- Giang Lại Đức
- Giang Nam
- Giáng Vân
- Giáp Văn Dương
- Gideon Rachman
- Giuse Lê Công Đức
- Goethe
- Gonçalo Fernandes
- Gottfried Benn
- Graham Allison
- Grigory Yudin
- Günter Kunert
- Gyảng Anh Iên
- Hà Duy Phương
- Hà Dương Tuấn
- Hà Dương Tường
- Hà Đình Nguyên
- Hạ Đình Nguyên
- Hà Huy Sơn
- Hà Hương
- Hà Lệ Minh
- Hà Ngọc Hòa
- Hạ Nguyên
- Hà Nguyên Du
- Hà Nhân
- Hà Nhật
- Hà Phạm Phú
- Hà Quang Vinh
- Hà Sĩ Phu
- Hà Thanh Vân
- Hà Thế
- Hà Thị Minh Đạo
- Hà Thúc Sinh
- Hà Thủy Nguyên
- Hà Tùng Long
- Hà Tùng Sơn
- Hà Văn Thịnh
- Hà Văn Thùy
- Hà Vũ Trọng
- Hagi Kenaan
- Hai An Vu
- Hải Hạc
- Hải Ngọc
- Hai Thanh
- Han Dang
- Hàn Giang
- Han Kang
- Hàn Vĩnh Diệp
- Hạnh Nguyên
- Hạnh Phước
- Hạnh Viên
- Hannah Beech
- Hào Thiện Nhân
- Haruki Murakami
- Hân Hương
- Heiko Buschke
- Heinrich Heine
- Henri Michaux
- Henry David Thoreau
- Henry Wadsworth Longfellow
- Heriberto Araújo
- Hermann Hesse
- Hiền Trang
- Hiệp Ikaria
- Hiệu Minh
- Hiếu Tân
- Ho Lai-Ming
- Hòa Bình Lê
- Hoa Níp
- Hoài Hương
- Hoài Nam
- Hoài Phương
- Hoài Thanh
- Hoài Việt
- Hoài Ziang Duy
- Hoan Doan
- Hoàn Nguyễn
- Hoàng Ánh
- Hoàng Anh Tuấn
- Hoàng Cát
- Hoàng Cầm
- Hoàng Chí Hiếu
- Hoàng Chính
- Hoàng Cường Long
- Hoàng Dũng
- Hoàng Dương Tuấn
- Hoàng Đăng Khoa
- Hoàng Đỗ
- Hoàng Đông
- Hoàng Đức Truật
- Hoàng Hà
- Hoàng Hải Thủy
- Hoàng Hải Vân
- Hoảng Hãn
- Hoàng Hưng
- Hoàng Khởi Phong
- Hoàng Kim Oanh
- Hoàng Lại Giang
- Hoàng Lan
- Hoàng Lan Anh
- Hoàng Lan Chi
- Hoàng Lê
- Hoàng Lệ
- Hoàng Linh
- Hoàng Long
- Hoàng Mai Ðạt
- Hoàng Mạnh Hải
- Hoàng Minh Trí
- Hoàng Minh Tường
- Hoàng Nam
- Hoàng Nga
- Hoàng Ngọc Biên
- Hoàng Ngọc Hiến
- Hoàng Ngọc Nguyên
- Hoàng Ngọc Tuấn
- Hoàng Nguyễn
- Hoàng Nguyên Vũ
- Hoàng Nhơn
- Hoàng Nhuận Cầm
- Hoàng Phong Tuấn
- Hoàng Phủ Ngọc Tường
- Hoàng Quân
- Hoàng Quốc Hải
- Hoàng Thị Hường
- Hoàng Thị Thu Thủy
- Hoàng Thu Phố
- Hoàng Thúy
- Hoàng Thuỵ Anh
- Hoàng Tiến
- Hoàng Trung Thông
- Hoàng Tuấn Công
- Hoàng Tuấn Phổ
- Hoàng Tùng
- Hoàng Tuỵ
- Hoàng Văn Sơn
- Hoàng Việt
- Hoàng Vũ Thuật
- Hoàng Xuân Phú
- Hoàng Xuân Sơn
- Hoàng Xuân Tuyền
- Hoàng Yến
- Horst Bienek
- Howard Gardner
- Hồ Anh Thái
- Hồ Bạch Thảo
- Hồ Bất Khuất
- Hồ Diệu Vân
- Hồ Dzếnh
- Hồ Đắc Vũ
- Hồ Đình Nghiêm
- Hồ Hải Thụy
- Hồ Hữu Tường
- Hồ Minh Tâm
- Hồ Ngọc Đại
- Hồ Như
- Hồ Phú Bông
- Hồ Tịnh Tình
- Hồ Trường An
- Hồ Tú Bảo
- Hội những người ủng hộ GS. Chu Hảo
- Hồng Anh
- Hồng Hoang
- Hồng Lê Thọ
- Hồng Phú
- Huệ Hương Hoàng
- Huguette Bertrand
- Huong Nguyen
- Huy Cận
- Huy Đức
- Huy Tưởng
- Huyền Thương
- Huỳnh Duy Lộc
- Huỳnh Hoa
- Huỳnh Hữu Uỷ
- Huỳnh Hữu Ủy
- Huỳnh Kim Báu
- Huỳnh Kim Quang
- Huỳnh Lê Nhật Tấn
- Huỳnh Liễu Ngạn
- Huỳnh Ngọc Chênh
- Huỳnh Như Phương
- Huỳnh Sơn Phước
- Huỳnh Tấn Mẫm
- Huỳnh Thế Du
- Huỳnh Thục Vy
- Huỳnh Trọng Khang
- Huỳnh Tuấn Anh
- Hứa Chương Nhuận
- Hương Lan
- Hường Thanh
- Hương Thủy
- Hữu Danh
- Hữu Đông
- Hữu Loan
- Hữu Mai
- Hữu Phương
- Ian Bui
- Ian Johnson
- Igor Poglazov
- Ilza Burchett
- Inrasara
- Iris Radisch
- Isabella Kwai
- Issa
- Issac Bashevis Singer
- Italo Calvino
- Iya Kiva
- J. M. Lotman
- J.B Nguyễn Hữu Vinh
- Jacques Attali
- Jacques Prévert
- Jake Johnson
- James Borton
- James Daniel Spears
- James G. Zumwalt
- James Grossman
- James Joyce
- James Poniewozik
- James Stavridis
- James WrightJuan Felipe Herrera
- Janos Kornai
- Jared Carters
- Jason Lopata
- Jason Morris-Jung
- Jay Nordlinger
- Jaya K.
- Jean Chesnaux
- Jean d'Ormesson
- Jean Piaget
- Jean Przyluski
- Jean Toomer
- Jean-Jacques Brochier
- Jean-Jacques Roth
- Jean-Louis Rocca
- Jean-Luc Chalumeau
- Jean-Marc Roberts
- Jean-Patrick Géraud
- Jean-Paul Sartre
- Jefferson Cowie
- Jeffrey Hanfover
- Jeffrey Nall
- Jessica Swoboda
- Jessie Yeung
- Jiayang Fan
- Jimmy Carter
- Joan Hua
- João Guimarães Rosa
- Joaquin Nguyễn Hòa
- John Barrow
- John Cheever
- John Freeman
- John Keane
- John McCain
- Jon Fosse
- Jonathan Dee
- Jonathan London
- Jörg Wischermann
- Jorge Amado
- Jorge Luis Borges
- Joschka Fischer
- Josée Lapointe
- Joseph Wong
- Joseph Wright
- Josh Rogin
- Joshua Rothman
- Juan Pablo Cardenal
- Juan Pablo Cardenal & Heriberto Araújo
- Julia Cagé
- Julio Cortázar
- Jun’ichiro Tanizaki
- Kahil Gibral
- Kai Hoàng
- Kale
- Kalynh Ngô
- Kamel Daoud
- Kao Phú
- Kap Seol
- Karel Appel
- Karen Tongson
- Kate Chopin
- Kazuo Shiraga
- Kenneth Nguyen
- Keorapetse Kgositsile
- Kerstin Holm
- Kều Jang
- Kha Lương Ngãi
- Khái Hưng
- Khaly Chàm
- Khang Quốc Ngọc
- Khánh
- Khánh Bình
- Khánh Duy
- Khánh Ly
- Khánh Mai
- Khanh Nguyen
- Khanh Pham
- Khánh Phương
- Khánh Trâm
- Khánh Trường
- Khét
- Khế Iêm
- Khiêm Nhu
- Khổng Đức Thiêm
- Khuất Đẩu
- Khuê Phạm
- Khuyết Thư
- Kiệm Hoàng
- Kiến Văn
- Kiệt Anh Hùng
- Kiệt Tấn
- Kiều Duy Vĩnh
- Kiều Loan
- Kiều Mai Sơn
- Kiều Maily
- Kiều Phong
- Kiều Thị An Giang
- Kim Ân
- Kim Chi
- Kim Dung
- Kim Hạnh
- Kim Thúy
- Kim Trần
- Kinh Bắc
- Kính Hòa
- Klaus Wiegerefe
- Kúm
- Kurt-Martin Mayer
- Kỳ Duyên
- Kyoko Numano
- L. N. Tolstoy
- L. V. H.
- La Khắc Hoà
- La Khắc Hòa
- Lã Nguyên
- Lại Nguyên Ân
- Lam Điền
- Lam Ngọc
- Lam Thái Hòa
- Lan Nguyên
- Lang Anh
- Langston Hughes
- LAP
- Larry Diamond
- Lars Vargö
- Laura Cappelle
- Laurent Sagalovitsch
- Lawrence Ferlinghetti
- Lâm Chương
- Lâm Duyên
- Lâm Hạnh
- Lâm Lê
- Lâm Ngân Mai
- Lâm Quang Mỹ
- Lâm Thị Mỹ Dạ
- Leon Trotsky
- Leonard Cohen
- Lê An Thế
- Lê Anh Hoài
- Lê Anh Hùng
- Lê Ân
- Lê Bá Đảng
- Lê Bích Vượng
- Lê Chiều Giang
- Lê Công Định
- Lê Công Giàu
- Lê Công Tư
- Lê Ðình Nhất Lang
- Lê Dũng
- Lê Duy Nam
- Lê Đạt
- Lê Đăng Doanh
- Lê Đình Cai
- Lê Đình Khẩn
- Lê Đình Thắng
- Lê Đỗ Huy
- Lê Đức Dục
- Lê Đức Thôn
- Lê Giang Trần
- Lê Hải
- Lệ Hằng
- Lê Hiệp
- Lê Hoài Nguyên
- Lê Hoàng Diễm Trang
- Lê Hoàng Lân
- Lê Học Lãnh Vân
- Lê Hồ Quang
- Lê Hồng Hà
- Lê Hồng Hiệp
- Lê Hồng Lâm
- Lê Hùng
- Lê Hùng Vọng
- Lê Huyền Ái Mỹ
- Lê Huỳnh Lâm
- Lê Hữu
- Lê Hữu Khoá
- Lê Hữu Khóa
- Lê Hữu Nam
- Lê Kế Lâm
- Lê Khải
- Lê Kim Duy
- Lê Ký Thương
- Lê Lạc Giao
- Lê Luân
- Lê Mã Lương
- Lê Mai
- Lê Mai Lĩnh
- Lê Mạnh Chiến
- Lê Mạnh Đức
- Lê Minh Chánh
- Lê Minh Hà
- Lê Minh Hiền
- Lê Minh Khuê
- Lê Minh Phong
- Lê Ngân Hằng
- Lê Ngọc Luân
- Lê Ngọc Sơn
- Lê Nguyễn
- Lê Nguyễn Duy Hậu
- Lê Nguyễn Hương Trà
- Lê Nguyên Long
- Lê Nguyên Vỹ
- Lê Như Bình
- Lê Oa Đằng
- Lê Phan
- Lê Phú Khải
- Lê Quang
- Lê Quang Đức
- Lê Quảng Hà
- Lê Quang Hợp
- Lê Quang Thành
- Lê Quân
- Lê Quốc Anh
- Lê Quỳnh
- Lê Quỳnh Mai
- Lê Sa Long
- Lê Si Na
- Lê Sơn
- Lê Tất Đạt
- Lê Tất Điều
- Lê Thanh Dũng
- Lê Thanh Hải
- Lê Thanh Phong
- Lê Thanh Trường
- Lê Thân
- lê thi diem thuý
- Lê Thị Hồng Minh
- Lê Thị Huệ
- Lê Thị Hường
- Lê Thị Oanh
- Lê Thị Thấm Vân
- Lê Thiết Cương
- Lê Thiếu Nhơn
- Lê Thọ Bình
- Lê Thời Tân
- Lê Thời Thôi
- Lê Thu Hiền
- Lê Thúy Bảo Liên
- Lê Tiên Long
- Lê Trí Tuệ
- Lê Trinh
- Lê Trọng Nghĩa
- Lê Trọng Nguyễn
- Lê Trung Tĩnh
- Lê Trường Thanh
- Lê Tuấn Huy
- Lê Tuyết Hạnh
- Lê Văn Bỉnh
- Lê Văn Hảo
- Lê Văn Hiếu
- Lê Văn Hòa
- Lê Văn Luân
- Lê Văn Sơn
- Lê Văn Trung
- Lê Văn Tùng
- Lê Vĩnh Tài
- Lê Vĩnh Triển
- Lê Vũ Trường Giang
- Lê Xuân Khoa
- Lê Xuyên
- Li Edelkoort
- Li Zhongqin
- Liêu Diệc Vũ
- Liêu Thái
- Liễu Trương
- Linh Nguyên
- Linh Văn
- Linh Vân
- Linh-Chân Brown
- LKH
- Lorca
- Louis Aragon
- Louise Glück
- Lộc Vàng
- Luân Hoán
- Ludwig von Mises
- Luke Hunt
- Luke Turner
- Lữ Kiều
- Lữ Quỳnh
- Lương Đào
- Lương Thiệu Quân
- Lương Thư Trung
- Lưu Á Châu
- Lưu Bình Nhưỡng
- Lưu Diệu Vân
- Lưu Đức Trung
- Lưu Hà
- Lưu Hiểu Ba
- Lưu Khánh Thơ
- Lưu Mê Lan
- Lưu Minh Hải
- Lưu Na
- Lưu Nhi Dũ
- Lưu Quang Vũ
- Lưu Thuỷ Hương
- Lưu Thủy Hương
- Lưu Trọng Văn
- Lưu Uyên Khôi
- Lý Đợi
- Ly Hoàng Ly
- Lý Ngang
- Ly Phạm
- Lý Quang Hoàn
- Lý Thanh
- Lý Tiến Dũng
- Lý Toàn Thắng
- Lý Trực Dũng
- Lý Xuân Hải
- Lydia Davis
- Lynh Bacardi
- LysP
- M. Gorky
- M.L. Gasparov
- Mạc Phong Tuyền
- Mạc Văn Trang
- Mạc Việt Hồng
- Mạch Nha
- Mạch Quang Thắng
- Madeleine Riffaud
- Mai An Nguyễn Anh Tuấn
- Mai Anh Tuấn
- Mai Bá Ấn
- Mai Bá Kiếm
- Mai Chanh
- Mai Hiền
- Mai Khôi
- Mai Kim Ngọc
- Mai Nhật
- Mai Ninh
- Mai Quốc Ấn
- Mai Quỳnh
- Mai Quỳnh Nam
- Mai Sơn
- Mai Thái Lĩnh
- Mai Thanh Sơn
- Mai Thảo
- Mai Tú Ân
- Mai Văn Hoan
- Mai Văn Phấn
- Mai Văn Tính
- Maki Starfield
- Mamleev
- Mạnh Kim
- Marc Andrus
- Marcel Reich-Ranicki
- Marci Shore
- Marco Ferrarese
- Margarita Lyutova
- Maria Donovan
- Maria Ressa
- Mario Vargas Llosa
- Marion Hennebert
- Mark B. Hamilton
- Mark Binelli
- Mark Frankland
- Mark Osaki
- Mark Strand
- Marta Hillers
- Martin Jankowski
- Martin Kulldorff
- Marty Robbins
- Mary Morose
- Mary Walsh
- Mathias Mayer
- Matthew Clayfield
- Matthew Crawford
- Maurice Blanchot
- Maximilian Steinbeis
- May
- Maya Angelou
- Mặc Đỗ
- Mặc Lâm
- Mân Côi
- McAmmond Nguyễn Thị Tư
- Media Văn Việt
- Michael Burawoy
- Michael Scammell
- Miêng
- Mike Ives
- Mikhail Shishkin
- Mikhail Viktorovich Zygar
- Milan Kundera
- Mimmi Diệu Hường Bergström
- MInh Anh
- Minh Huệ
- Minh Hùng
- Minh Luật
- Minh Quang – Lê Chiên
- Minh Quang Ho
- Minh Tâm
- Minh Thùy
- Minh Thư
- Minh Toàn
- Minh Tuấn
- Monica Berlin
- Mỹ Hằng
- Mỹ Lan
- N. S. Khrushchev
- Nam Dao
- Nam Dao Nguyễn Mạnh Hùng
- Nam Đan
- Nam Đông
- Nam Nguyên
- Nam Sơn
- Naowarat Pongpaiboon
- Natalia lacovelli
- Nataliya Zhynkina
- Natsume Sōseki
- Nay Aung
- ng. anhanh
- Ng.Uyển Nicole Dương
- Ngải Vị VỊ
- Ngân Xuyên
- Nghệ thuật
- Nghiêm Lương Thành
- Nghiêm Phương Mai
- Nghiêm Xuân Hồng
- Nghiên Cứu Phê Bình
- Ngo Thu
- Ngọc Anh
- Ngọc Duy Phan
- Ngoc Hien Bui
- Ngọc Linh
- Ngô Anh Tuấn
- Ngô Bảo Châu
- Ngô Đình Thẩm
- Ngô Đồng
- Ngô Hương Giang
- Ngô Khắc Tài
- Ngộ Không Phí Ngọc Hùng
- Ngô Liêm Khoan
- Ngô Minh
- Ngô Minh Khôi
- Ngô Ngọc Loan
- Ngô Ngọc Trai
- Ngô Nguyên Dũng
- Ngô Nhật Đăng
- Ngô Quốc Phương
- Ngô Quốc Thịnh
- Ngô Thế Vinh
- Ngô Thị Kim Cúc
- Ngô Thị Thanh Lịch
- Ngô Tùng Phong
- Ngô Tự Lập
- Ngô Văn
- Ngô Văn Giá
- Ngô Viết Nam Sơn
- Ngô Viết Trọng
- Ngô Vĩnh Long
- Ngô Xuân Hội
- Ngô Xuân Phúc
- Ngô Xuân Thảo
- Ngu Yên
- Nguyen Duc Thanh
- Nguyễn Hải Hoành
- Nguyễn Anh Dũng
- Nguyễn Anh Tuấn
- Nguyễn Anh Tuấn - đạo diễn
- Nguyễn Bá Chung
- Nguyễn Bách Việt
- Nguyễn Bảo Chân
- Nguyễn Bắc Sơn
- Nguyên Bình
- Nguyên Cầm
- Nguyên Cẩn
- Nguyên Chánh
- Nguyễn Chí Hoan
- Nguyễn Chí Thuật
- Nguyễn Chí Trung
- Nguyễn Chí Tuyến
- Nguyễn Chinh Trung
- Nguyễn Cung Thông
- Nguyễn Cường
- Nguyễn Danh Bằng
- Nguyễn Danh Huế
- Nguyễn Danh Lam
- Nguyễn Ðăng Thường
- Nguyễn Duy
- Nguyễn Dương Quang
- Nguyễn Đạt
- Nguyễn Đắc Kiên
- Nguyễn Đắc Xuân
- Nguyễn Đăng Điệp
- Nguyễn Đăng Hưng
- Nguyễn Đăng Khoa
- Nguyễn Đăng Mạnh
- Nguyễn Đăng Na
- Nguyễn Đăng Quang
- Nguyễn Đăng Thường
- Nguyễn Đình Ấm
- Nguyễn Đình Bin
- Nguyễn Đình Bổn
- Nguyễn Đình Chú
- Nguyễn Đình Cống
- Nguyễn Đình Đăng
- Nguyễn Đình Huỳnh
- Nguyễn Đình Thắng
- Nguyễn Đình Thi
- Nguyễn Đình Toàn
- Nguyễn Đổng Chi
- Nguyễn Đông Thức
- Nguyễn Đức
- Nguyễn Đức Dương
- Nguyễn Đức Hiệp
- Nguyễn Đức Mậu
- Nguyễn Đức Sơn
- Nguyễn Đức Thắng
- Nguyễn Đức Tiến
- Nguyễn Đức Tùng
- Nguyễn Đức Tường
- Nguyễn Gia Trí
- Nguyên Giác
- Nguyên Giác Phan Tấn Hải
- Nguyễn Hà Luân
- Nguyễn Hải Hoành
- Nguyễn Hải Yến
- Nguyễn Hàn Chung
- Nguyễn Hiến Lê
- Nguyễn Hoa Lư
- Nguyễn Hoài Nam
- Nguyễn Hoài Văn
- Nguyễn Hoài Vân
- Nguyễn Hoàn
- Nguyễn Hoàn Nguyên
- Nguyễn Hoàng Ánh
- Nguyễn Hoàng Anh Thư
- Nguyễn Hoàng Diệu Thủy
- Nguyễn Hoàng Diệu Thúy
- Nguyễn Hoàng Giao
- Nguyễn Hoàng Linh
- Nguyễn Hoàng Trung
- Nguyễn Hoàng Văn
- Nguyễn Hồng Anh
- Nguyễn Hồng Giao
- Nguyễn Hồng Hưng
- Nguyễn Hồng Lam
- Nguyễn Hồng Nhung
- Nguyễn Hồng Thục
- Nguyễn Huệ Chi
- Nguyễn Hùng
- Nguyễn Huy Hoàng
- Nguyễn Huy Thiệp
- Nguyễn Huy Vũ
- Nguyên Hưng
- Nguyễn Hưng Quốc
- Nguyễn Hương
- Nguyễn Hữu Đễ
- Nguyễn Hữu Hồng Minh
- Nguyễn Hữu Liêm
- Nguyễn Hữu Nhật
- Nguyễn Hữu Sơn
- Nguyễn Hữu Thiết
- Nguyễn Hữu Việt Hưng
- Nguyễn Hữu Vinh
- Nguyễn kc Hậu
- Nguyễn Khải
- Nguyễn Khánh Duy
- Nguyễn Khánh Trường
- Nguyễn Khắc An
- Nguyễn Khắc Bình
- Nguyễn Khắc Mai
- Nguyễn Khắc Phê
- Nguyễn Khắc Phi
- Nguyễn Khắc Phục
- Nguyễn Khiêm
- Nguyễn Khôi
- Nguyễn Kiến Phước
- Nguyễn Kiều Dung
- Nguyễn Kiều Hưng
- Nguyên Lạc
- Nguyễn Lãm Thắng
- Nguyễn Lan Phương
- Nguyễn Lân Bình
- Nguyễn Lân Thắng
- Nguyễn Lê Hồng Hưng
- Nguyễn Lệ Uyên
- Nguyễn Linh Giang
- Nguyễn Linh Quang
- Nguyễn Lộ Trạch
- Nguyễn Luận
- Nguyễn Lương Hải Khôi
- Nguyễn Lương Ngọc
- Nguyễn Lương Vỵ
- Nguyễn Mai
- Nguyễn Man Nhiên
- Nguyễn Mạnh An Dân
- Nguyễn Mạnh Côn
- Nguyễn Mạnh Đẩu
- Nguyễn Mạnh Tiến
- Nguyễn Manh Trinh
- Nguyễn Mạnh Trinh
- Nguyễn Mạnh Tuấn
- Nguyễn Mạnh Tường
- Nguyễn Minh Anh
- Nguyễn Minh Hòa
- Nguyễn Minh Kính
- Nguyễn Minh Nhị
- Nguyễn Minh Nhựt
- Nguyễn Minh Thuyết
- Nguyễn Mộng Giác
- Nguyên Ngọc
- Nguyễn Ngọc Chu
- Nguyễn Ngọc Giao
- Nguyễn Ngọc Hoa
- Nguyễn Ngọc Lanh
- Nguyễn Ngọc Liễm
- Nguyễn Ngọc Lung
- Nguyễn Ngọc Tâm
- Nguyễn Ngọc Thiện
- Nguyễn Ngọc Tú Anh
- Nguyễn Ngọc Tư
- Nguyên Nguyên
- Nguyễn Nguyên Bình
- Nguyễn Nhật Tín
- Nguyên Nhi
- Nguyễn Như Huy
- Nguyễn Phạm Hùng
- Nguyễn Phú Yên
- Nguyễn Phúc Vĩnh Ba
- Nguyễn Phượng
- Nguyễn Phương Đình
- Nguyễn Phương Mai
- Nguyễn Phương Mạnh
- Nguyễn Quang
- Nguyễn Quang A
- Nguyễn Quang Bình
- Nguyễn Quang Duy
- Nguyễn Quang Dy
- Nguyễn Quang Đồng
- Nguyễn Quang Hồng
- Nguyễn Quang Hưng
- Nguyễn Quang Lập
- Nguyễn Quang Thạch
- Nguyễn Quang Thân
- Nguyễn Quang Thiều
- Nguyễn Quang VInh
- Nguyễn Quân
- Nguyễn Quốc Lâm
- Nguyễn Quốc Thái
- Nguyễn Quốc Toàn
- Nguyễn Quốc Trụ
- Nguyễn Quốc Tuấn
- Nguyên Sa
- Nguyễn Sĩ Dũng
- Nguyễn Sơn Lâm
- Nguyễn Sỹ Phương
- Nguyễn Sỹ Tế
- Nguyễn Tà Cúc
- Nguyễn Tài Cẩn
- Nguyễn Tấn Cứ
- Nguyễn Tất Nhiên
- Nguyễn Thạch Giang
- Nguyễn Thái Hòa
- Nguyễn Thái Hợp
- Nguyễn Thái Sơn
- Nguyễn Thái Tuấn
- Nguyễn Thanh Bình
- Nguyễn Thanh Châu
- Nguyễn Thanh Giang
- Nguyễn Thanh Hiện
- Nguyễn Thanh Hùng
- Nguyễn Thanh Huy
- Nguyễn Thanh Huyền
- Nguyễn Thanh Mỹ
- Nguyễn Thành Nam
- Nguyễn Thanh Nghị
- Nguyễn Thanh Nguyệt
- Nguyễn Thành Phong
- Nguyễn Thanh Sơn
- Nguyễn Thành Sơn
- Nguyễn Thanh Tâm
- Nguyễn Thành Thi
- Nguyễn Thanh Tuyền
- Nguyễn Thanh Văn
- Nguyễn Thanh Việt
- Nguyễn Thế Hùng
- Nguyễn Thế Thanh
- Nguyễn Thị Bích Hậu
- Nguyễn Thị Bích Ngà
- Nguyễn Thị Bình
- Nguyễn thị Cỏ May
- Nguyễn Thị Dư Khánh
- Nguyễn Thị Hải
- Nguyễn Thị Hậu
- Nguyễn Thị Hiền
- Nguyễn Thị Hoàng
- Nguyễn Thị Hoàng Bắc
- Nguyễn Thị Khánh Minh
- Nguyễn Thị Khánh Trâm
- Nguyễn Thị Kim Chi
- Nguyễn Thị Kim Phụng
- Nguyễn Thị Minh Ngọc
- Nguyễn Thị Minh Thương
- Nguyễn Thị Ngọc Hải
- Nguyễn Thị Ngọc Nhung
- Nguyễn Thị Oanh
- Nguyễn Thị Phước
- Nguyễn Thị Thanh Bình
- Nguyễn Thị Thanh Hải
- Nguyễn Thị Thanh Lưu
- Nguyễn Thị Thanh Xuân
- Nguyễn Thị Thanh Yến
- Nguyễn Thị Thảo An
- Nguyễn Thị Thúy Hạnh
- Nguyễn Thị Thùy Linh
- Nguyễn Thị Thụy Vũ
- Nguyễn Thị Thuyền
- Nguyễn Thị Tịnh Thy
- Nguyễn Thị Từ Huy
- Nguyễn Thị Vinh
- Nguyễn Thiện Tống
- Nguyễn Thiện Tơ
- Nguyễn Thói Đời
- Nguyễn Thông
- Nguyễn Thu Quỳnh
- Nguyễn Thu Trang
- Nguyễn Thùy Dương
- Nguyễn Thúy Hạnh
- Nguyễn Thụy Long
- Nguyễn Thuỵ Phương
- Nguyễn Thùy Song Thanh
- Nguyễn Thỵ
- Nguyễn Thy Anh
- Nguyễn Tiến Dũng
- Nguyễn Tiến Lập
- Nguyễn Tiến Trung
- Nguyễn Tiến Văn
- Nguyễn Trần Bạt
- Nguyễn Tri Phương Đông
- Nguyễn Triệu Nam
- Nguyễn Trọng Bình
- Nguyễn Trọng Chức
- Nguyễn Trọng Huân
- Nguyễn Trọng Khôi
- Nguyễn Trọng Tạo
- Nguyễn Trung
- Nguyễn Trung Bảo
- Nguyễn Trung Dân
- Nguyễn Trung Hiếu
- Nguyễn Trung Kiên
- Nguyễn Trung Thuần
- Nguyễn Trường Giang
- Nguyễn Trường Huy
- Nguyễn Trường Uy
- Nguyễn Tuấn
- Nguyễn Tuấn Anh
- Nguyễn Tuấn Khoa
- Nguyễn Tùng
- Nguyễn Tùng Linh
- Nguyễn Tuyết Lan
- Nguyễn Tuyết Lộc
- Nguyễn Tư Nghiêm
- Nguyễn Tử Siêm
- Nguyễn Tường Bách
- Nguyễn Tường Thiết
- Nguyễn Tường Thụy
- Nguyễn Ước
- Nguyễn Vạn Phú
- Nguyễn Văn
- Nguyễn Văn Ba
- Nguyễn Văn Chính
- Nguyễn Văn Ðậu
- Nguyễn Văn Dũng
- Nguyễn Văn Đài
- Nguyễn Văn Gia
- Nguyễn Văn Hạnh
- Nguyễn Văn Hiệp
- Nguyễn Văn Hòa
- Nguyễn Văn Hùng
- Nguyễn Văn Huyên
- Nguyễn Văn Lợi
- Nguyễn Văn Lục
- Nguyễn Văn Miếng
- Nguyễn Văn Nghệ
- Nguyễn Văn Nho
- Nguyễn Văn Phong
- Nguyễn Văn Phú
- Nguyễn Văn Phước
- Nguyễn Văn Sâm
- Nguyễn Văn Sơn
- Nguyễn Văn Tao
- Nguyễn Văn Thiệu
- Nguyễn Văn Thọ
- Nguyễn Văn Trọng
- Nguyễn Văn Trung
- Nguyễn Văn Tuấn
- Nguyễn Văn Vĩnh
- Nguyễn Văn Xuân
- Nguyễn Vi Khải
- Nguyễn Vi Yên
- Nguyễn Viện
- Nguyễn Việt Anh
- Nguyễn Việt Chiến
- Nguyễn Viết Lãm
- Nguyễn Vĩnh Nguyên
- Nguyễn Vũ Hiệp
- Nguyễn Vũ Tiềm
- Nguyễn Vỹ
- Nguyễn Vy Khanh
- Nguyễn Xuân Diện
- Nguyễn Xuân Hằng
- Nguyễn Xuân Hoàng
- Nguyễn Xuân Hưng
- Nguyễn Xuân Khánh
- Nguyễn Xuân Khoát
- Nguyễn Xuân Nghĩa
- Nguyễn Xuân Nha
- Nguyễn Xuân Quang
- Nguyễn Xuân Thiệp
- Nguyễn Xuân Thọ
- Nguyễn Xuân Tiệp
- Nguyễn Xuân Tường Vy
- Nguyễn Xuân Xanh
- Nguyễn Ý Thuần
- Nguyên Yên
- Nguyễn-Chương Mt
- Nguyễn-hòa-Trước
- Nguyệt Chu
- Nguyệt Quỳnh
- Nguyệt Vi
- Ngự Thuyết
- Người Buôn Gió
- Ngyễn Trung Bảo
- Nh. Tay Ngàn
- Nhã
- Nhã Ca
- Nhã Duy
- Nhã Thuyên
- Nhan Do Thanh
- Nhân Hồng
- Nhật Chiêu
- Nhật Lệ
- Nhất Linh
- Nhật Tiến
- Nhật Tuấn
- Nhất Uyên
- Nhị Linh
- Nhị Ngã
- Nhóm Vì một Hà Nội xanh
- Như Huy
- Như Không
- Như Quỳnh
- Như Quỳnh de Prelle
- Như Ý
- Nhược Thủy
- Niall Ferguson
- Nick Hilden
- Nicolas Casey
- Nikulin
- Nina McPherson
- Ninh Dương
- Ninh Kiều
- Nobert Hummelt
- Nông Hồng Diệu
- NP Phan
- Obama
- Ocean Vương
- Octavio Paz
- Ogden Nash
- Oksana Zabuzhko
- Oleg Kashin
- Ondrej Slowik
- onggiaolang
- Orlando Figes
- Orwell
- Oscar Salemink
- Oscar Wilde
- Pablo Neruda
- Pablo Picasso
- Palmer
- Patrick Frater
- Patrick Lodge
- Paul Auster
- Paul Celan
- Paul Éluard
- Paul Hoover
- Paul Mendez
- Paul Mozur
- Paul Theroux
- Paul-François Paoli
- Paulus Lê Sơn
- Pavel Basinsky
- Pavlo Vyshebaba
- Paweł Kubiak
- Pawel Kuczynski
- Paweł Łepkowski
- Percy Mabandu
- Pervez Hoodbhoy
- Peter B. Zinoman
- Peter Hansen
- Peter Harvey
- Peter Kleiner
- Peter Singer
- Phạm Anh Tuấn
- Phạm Biểu Tâm
- Phạm Cao Hoàng
- Phạm Châu
- Phạm Chí Dũng
- Phạm Chi Lan
- Phạm Chu Sa
- Phạm Công Luận
- Phạm Công Thiện
- Phạm Công Út
- Phạm Duy
- Phạm Duy Nghĩa
- Phạm Đình Trọng
- Phạm Đình Vy
- Phạm Đoan Trang
- Phạm Hải Anh
- Phạm Hải Âu
- Phạm Hiền Mây
- Phạm Hoàng Quân
- Phạm Hồng Sơn
- Phạm Hùng Việt
- Phạm Huy Thông
- Phạm Khiêm Ích
- Phạm Kiều Tùng
- Phạm Kỳ Đăng
- Phạm Lệ Quyên
- Phạm Lê Vương Các
- Phạm Linh
- Phạm Lưu Vũ
- Phạm Minh Hoàng
- Phạm Minh Ngọc
- Phạm Minh Quân
- Phạm Minh Trung
- Phạm Ngọc Lư
- Phạm Ngọc Thái
- Phạm Ngọc Tiến
- Phạm Nguyên Trường
- Phạm Ngữ
- Phạm Phan Long
- Phạm Phú Cường
- Phạm Phú Hải
- Phạm Phú Minh
- Phạm Phú Phong
- Phạm Phú Thứ
- Phạm Phú Viết
- Phạm Phúc Thịnh
- Phạm Phương
- Phạm Quang Ái
- Phạm Quang Long
- Phạm Quang Trung
- Phạm Quang Tuấn
- Phạm Sỹ Sáu
- Phạm Tăng
- Phạm Thành
- Phạm Thành Hưng
- Phạm Thanh Nghiên
- Phạm Thảo Nguyên
- Phạm Thế Cường
- Phạm Thị
- Phạm Thị Anh Nga
- Phạm Thị Hoài
- Phạm Thị Kiều Ly
- Phạm Thị Ngọc
- Phạm Thị Phương
- Phạm Thiên Ân
- Phạm Thiên Thư
- Phạm Tín An Ninh
- Phạm Toàn
- Phạm Trần
- Phạm Trọng Chánh
- Phạm Trung Nghĩa
- Phạm Tuấn
- Phạm Tư Thanh Thiện
- Phạm Tường Vân
- Phạm Văn
- Phạm Văn Khoái
- Phạm Văn Quang
- Phạm Văn Song
- Phạm Văn Tình
- Phạm Văn Vũ
- Pham Viem Phuong
- Phạm Viêm Phương
- Phạm Viết Đào
- Phạm Việt Hưng
- Phạm Vũ Lửa Hạ
- Phạm Xuân Đài
- Phạm Xuân Hùng
- Phạm Xuân Nguyên
- Phạm Xuân Trường
- Phan An Sa
- Phan Ba
- Phan Bội Châu
- Phan Cẩm Thượng
- Phan Châu Thành
- Phan Cự Đệ
- Phan Đạo
- Phan Đắc Lữ
- Phan Đình Diệu
- Phan Độc Lập
- Phan Hải-Đăng
- Phan Hồng Giang
- Phan Huy Dũng
- Phan Huy Đường
- Phan Huy Lê
- Phan Huyền Thư
- Phan Kế Toại
- Phan Khôi
- Phan Lặng Yên
- Phan Mạnh Quỳnh
- Phan Nam Sinh
- Phan Ngọc
- Phan Nguyên
- Phan Nhật Nam
- Phan Nhiên Hạo
- Phan Ni Tấn
- Phan Phương Đạt
- Phan Quang
- Phan Tấn Hải
- Phan Tấn Uẩn
- Phan Thanh Bình
- Phan Thắng
- Phan Thế Hải
- Phan Thị Hà Dương
- Phan Thị Kim Phúc
- Phan Thị Trọng Tuyển
- Phan Thị Vàng Anh
- Phan Thu Vân
- Phan Thúy Hà
- Phan Trang Hy
- Phan Trí Đỉnh
- Phan Trọng Hoàng Linh
- Phan Văn Giưỡng
- Phan Văn Song
- Phan Văn Thắng
- Phan Vũ
- Phan Xine
- Phan Xuân Sinh
- Phannguyên Psg
- Phanxipăng
- Phaolô VI
- Pháp Hoan
- Pháp Vân
- Phapxa Chan
- Phát biểu nhận giải Văn Việt
- Phil Caputo
- Philip Larkin
- Philip Roth
- Phong Linh
- Phong Nguyen
- Phong Quang
- Phố Văn
- Phú Quang
- Phù Sa
- Phúc Lai GB
- Phúc Tiến
- Phunchok Stobdan
- Phùng Anh Kiệt
- Phùng Hi
- Phùng Hoài Ngọc
- Phùng Học Vinh
- Phùng Ngọc Kiên
- Phùng Nguyễn
- Phùng Quán
- Phùng Thành Chủng
- Phùng Thị Hạ Nguyên
- Phùng Thị Như Hà
- Phuong Ta
- Phương Hương
- Phương Phương
- Phương Thảo
- Phương Thuý
- Phương Uy
- Pierre Darriulat
- Pierre Lemieux
- Prashanth Parameswaran
- Qladimir Pyljow
- Quách Hạo Nhiên
- Quách Tấn
- Quách Thoại
- Quảng Diệu Trần Bảo Toàn
- Quang Dũng
- Quang Đức
- Quang Minh
- Quang Phan
- Quảng Tánh Trần Cầm
- Quậy Nguyễn
- Quế Hương
- Quốc Dũng
- Quốc Phương
- Quốc Toản
- Quyên Di
- Quyên Hoàng
- Quỳnh Iris de Prelle
- Quỳnh Vi
- Rabindranath Tagore
- Rainer Maria Rilke
- Ralph Chaplin
- Rebecca Mead
- Rebecca Solnit
- Reiner Traub
- Remo Verdickt
- Riccardo Gazzaniga
- Richard C. Paddock
- Richard Millet
- Richard Serra
- Robert Desnos
- Robert McCrump
- Roger Vu
- Roland Barthes
- Romain Rolland
- Ronald F. Inglehart
- Ruben David Gonzalez Gallego
- Russell Edson
- Ruth Ingram
- Ryszard Legutko
- Salman Rushdie
- Salvatore Babones
- Sam Dresser
- Sạn chữ
- Sandra Kerschbaumer
- Sara Teasdale
- Sarah Pulliam Bailey
- Sarah Thornton
- Sáu Nghệ
- Sergio Bitar
- Shakespeare
- Shannon Van Sant
- Sheikha A
- Sheila Fischman
- Sheila Ngoc Pham
- Sheri Berman
- Shigeeda Yutaka
- Shirin Ebadi
- Shukshin
- Simon Johnson
- Sire Apm Lukwesa
- Slavoj Žižek
- Sohaniim
- Son Kieu Mai
- Song Chi
- Song Hà
- Song Nguyễn
- Song Phạm
- Song Phan
- Song Thao
- Số đặc biệt
- Sơn Ca
- Sơn Hoàng Liên
- Sơn Kiều Mai
- Sơn Nam
- Stefano Harney
- Stephan Koester
- Stephen B. Young
- Steve Earle
- Susan Sontag
- Suzuki Katsuhiko
- Sương Nguyệt Minh
- Sương Quỳnh
- Svetlana Alexievich
- Svetlana Alexievitch
- Svetlana Alexiévitch
- Sylvia Plath
- T. Đ.
- T.Vấn
- Tạ Anh Thư
- Tạ Chí Đại Trường
- Tạ Duy Anh
- Tạ Tỵ
- Tạ Văn Tài
- Tạ Văn Thông
- Tạ Xuân Hải
- Tadeusz Rósewicz
- Tam Ích
- Tamarchenko
- Tàn Tuyết
- Tanaami Keiichi
- Taras Shevchenko
- Tarik Khaldi
- Tăng Quang
- Tâm An
- Tâm Chánh
- Tâm Don
- Tâm Thường Định
- Tâm Việt
- Tấn An
- Teolinda Gersão
- Teresa Mỹ Chúc
- Thạch Đạt Lang
- Thạch Quỳ
- Thạch Thảo
- Thái Bá Tân
- Thái Bá Vân
- Thái Bảo
- Thái Hà
- Thái Hạo
- Thái Kế Toại
- Thái Kim Lan
- Thái Ngọc San
- Thái Sinh
- Thái Thanh
- Thái Thăng Long
- Thái Tuấn
- Thái Văn
- Thái Văn Đào
- Thái Vũ
- Thạnh Đà
- Thanh Hằng - Anh Khoa
- Thành Lộc
- Thanh Nam
- Thanh Ngọc
- Thanh Phương
- Thanh Tâm Tuyền
- Thanh Thảo
- Thanh Thuỷ
- Thanh Trúc
- Thanh Tùng
- Thanh Xuân
- Thanhhà Lại
- Thảo Dân
- Thao Dinh
- Thảo luận
- Thảo Nguyên
- Thảo Trường
- Thảo Vy
- Thẩm Đống
- Thận Nhiên
- Thân Trọng Mẫn
- Thân Trọng Sơn
- Thế Dũng
- Thế Giang
- Thế Quân
- THẾ THANH
- Thế Uyên
- Thi Hoàng
- Thi Nguyên
- Thi sỹ ỦA
- Thi Vũ
- Thích Nhất Hạnh
- Thích Nữ Chân Không
- Thích Phước An
- Thierry Leclère
- Thierry Lentz
- Thiên Di
- Thiên Điểu
- Thiền Lâm
- Thiền Nguyễn
- Thiên Thai
- Thiện Tùng
- Thiện Ý
- Thiết Thạch
- Thiếu Khanh
- Thiều Mai Lâm
- Tho Nguyen
- Thomas A. Bass
- Thomas Bo Pedersen
- Thomas Mahler
- Thomas S. Mullaney
- Thông Đặng
- Thơ
- Thu Phong
- Thu Vàng
- Thuận
- Thuần Ngô
- Thuận Paris
- Thuận Thiên
- Thục Quyên
- Thụy An
- Thùy Dung
- Thụy Khuê
- Thùy Linh
- Thụy My
- Thủy Tiên
- Thư Bạn Đọc
- Thường Quán
- Thy An
- Tịch Ru
- Tiet Hung Thai
- Tiêu Dao Bảo Cự
- Tiêu Kiện Sinh
- Tiểu Tử
- Tillman Miller
- Timothy Brennan
- Timothy Garton Ash
- Timothy Snyder
- Tina Hà Giang
- Tomas Tranströmer
- Tô Đăng Khoa
- Tô Hải
- Tô Hoàng
- Tố Hữu
- Tô Lan Hương
- Tô Ngọc Vân
- Tô Thẩm Huy
- Tô Thùy Yên
- Tô Văn Trường
- Tôi Đây
- Tôn Thất Thông
- Tống Văn Công
- Trà Đóa
- Trà Nhiên
- Tracy K. Smith
- Tran Dinh Dung
- Tran Nam Dung
- Trang Châu
- Trang Hạ
- Trang Thanh
- Trang Thế Hy
- Trangđài Glassey Trầnguyễn
- Trangđài Glasssey-Trầnguyễn
- Trao đổi
- Trầm Tử Thiêng
- Trần Anh Hùng
- Trần Bá Đại Dương
- Trần Bang
- Trần Bình Nam
- Trần C. Trí
- Trần Cao Lĩnh
- Trần Cao Tường
- Trần Công Tâm
- Trần Công Tín
- Trần Dạ Từ
- Trần Dần
- Trần Doãn Nho
- Trần Dũng Thanh Huy
- Trần Duy
- Trần Duy Phiên
- Trần Duy Trung
- Trần Đăng Khoa
- Trần Đăng Tuấn
- Trần Đĩnh
- Trần Đình Bút
- Trần Đình Hoành
- Trần Đình Lương
- Trần Đình Sơn Cước
- Trần Đình Sử
- Trần Đình Triển
- Trần Đình Trợ
- Trần Độ
- Trần Đồng Minh
- Trần Đức Anh Sơn
- Trần Đức Thảo
- Trần Đức Tiến
- Trần Đức Tín
- Trần Đức Toản
- Trần Gia Huấn
- Trần Gia Ninh
- Trần Hà Linh
- Trần Hạ Tháp
- Trần Hạ Vi
- Trần Hải
- Trần Hạnh
- Trần Hậu
- Trần Hoài Anh
- Trần Hoài Thư
- Trần Hoàng Phố
- Trần Hoàng Trúc
- Trần Hoàng Vy
- Trần Hùng
- Trần Huy Bích
- Trần Huy Minh Phương
- Trần Huy Quang
- Trần Huỳnh Duy Thức
- Trần Hữu Dũng
- Trần Hữu Khánh
- Trần Hữu Quang
- Trần Hữu Tá
- Trần Hữu Thục
- Trần Khánh Triệu
- Trần Kiêm Đoàn
- Trần Kiêm Trinh Tiên
- Trần Kim Trắc
- Trần Kỳ Trung
- Trần Lam
- Trần Lê Sơn Ý
- Trần Lương
- Trần Lý Trí Tân
- Trần Mạnh Hảo
- Trần Mạnh Tuấn
- Trần Minh Phi
- Trần Minh Quốc
- Trần Mộng Tú
- Trần Nam Bình
- Trần Ngân Hà
- Trần Nghi Hoàng
- Trần Ngọc Cư
- Trần Ngọc Hiếu
- Trần Ngọc Tuấn
- Trần Ngọc Vương
- Trần Nguyên Đán
- Trần Nhã Thụy
- Trần Nhương
- Trần Phong Giao
- Trần Phong Vũ
- Trần Quang Đức
- Trần Quang Lộc
- Trần Quốc Nam
- Trần Quốc Thuận
- Trần Quốc Toàn
- Trần Quốc Trọng
- Trần Quốc Vượng
- Trần Quyết Thắng
- Trân Sa
- Trần Song Hào
- Trần Thành
- Trần Thanh Ái
- Trần Thanh Cảnh
- Trần Thanh Huy
- Trần Thanh Vân
- Trần Thắng
- Trần Thế Vĩnh
- Trần Thị Băng Thanh
- Trần Thị Diệu Tâm
- Trần Thị Lai Hồng
- Trần Thị Lam
- Trần Thị NgH.
- Trần Thị Nguyệt Mai
- Trần Thị Phương Phương
- Trần Thị Thanh Thoả
- Trần Thị Trường
- Trần Thiện Đạo
- Trần Thùy Mai
- Trần Tiến
- Trần Tiễn Cao Đăng
- Trần Tiến Dũng
- Trần Tiễn Khanh
- Trần Tố Nga
- Trần Trọng Dương
- Trần Trọng Thức
- Trần Trọng Vũ
- Trần Trung Chính
- Trần Trung Đạo
- Trần Tuấn
- Trần Từ Mai
- Trần Vàng Sao
- Trần Văn Chánh
- Trần Văn Đỉnh
- Trần Văn Khê
- Trần Văn Minh
- Trần Văn Nam
- Trần Văn Thọ
- Trần Văn Thủy
- Trần Văn Tý
- Trần Vấn Lệ
- Trần Việt Hà
- Trần Viết Ngạc
- Trần Vinh Dự
- Trần Vũ
- Trần Vũ Hải
- Trần Vương Thuấn
- Trần Vương Thuận
- Trần Wũ Khang
- Trần Xuân Hoài
- Trần Xuân Linh
- Trần Xuân Lĩnh
- Trần Xuân Thảo
- Trần Yên Hòa
- Trần Yên Nguyên
- Trên
- Trên Facebook
- Trên Facebook/Minds
- Trên kệ sách
- Trên trang diaCRITICS
- Trí Hiệu Dân
- Triều Anh
- Triều Hoa Đại
- Triêu Nhan
- Triều Sơn
- Triệu Tử Dương
- Trịnh Anh Tuấn
- Trịnh Bá Phương
- Trịnh Bách
- Trịnh Cao Hòa Thanh
- Trịnh Chu
- Trịnh Công Sơn
- Trịnh Cung
- Trịnh Duy Kỳ
- Trịnh Hữu Long
- Trịnh Kim Tiến
- Trịnh Lữ
- Trịnh Minh Tuấn
- Trịnh Sơn
- Trịnh Thanh Thủy
- Trịnh Thu Tuyết
- Trịnh Vĩnh Phúc
- Trịnh Xuân Thuận
- Trịnh Xuân Thủy
- Trịnh Y Thư
- Trọng Anh
- Trọng Phú
- Trọng Thành
- Tru Sa
- Trúc Giang
- Trúc Thông
- Trúc Ty
- Trump
- Trung Bảo
- Trung Dũng Kqd
- Trùng Dương
- Trung Trung Đỉnh
- Trư Sa
- Trường An
- Trương Anh Ngọc
- Trương Anh Thụy
- Trương Chính
- Trương Duy Nhất
- Trương Đăng Dung
- Trương Điện Thắng
- Trương Đình Phượng
- Trương Hồng Quang
- Trương Huy San
- Trường Minh
- Trương Ngọc Chương
- Trương Nguyên
- Trương Nguyện Thành
- Trương Nhân Tuấn
- Trương Phượng
- Trương Quang
- Trương Quang Đệ
- Trương Quang Nhuệ
- Trương Quang Vĩnh
- Trương Thị Ngọc Hân
- Trương Thiên Phàm
- Trương Thu Hiền
- Trương Tố Hoa
- Trương Trọng Nghĩa
- Trương Tửu
- Trương Văn Dân
- Trương Văn Vĩnh
- Trương Vũ
- Trương Xuân Thiên
- Tú Mỡ
- Tù Quốc Hoài
- Tù Sâm
- Tú Trung Hồ
- Tuấn Duy
- Tuấn Khanh
- Tuân Nguyễn
- Tuấn Thảo
- Tuệ Anh
- Tuệ Đăng
- Tuệ Nguyên
- Tuệ Nhân
- Tuệ Nhật
- Tuệ Sĩ
- Tuệ Sỹ
- Tùng Dương Cola
- Tung Nguyen
- Turner
- Túy Hồng
- Tuyết Nghi
- Tư
- Từ Dung
- Tư liệu
- Tử Linh
- Từ Mai Trần Huy Bích
- Từ Quốc Hoài
- Từ Sâm
- Từ Thức
- Tưởng
- Tương Lai
- Umberto Eco
- Uông Tăng Kỳ
- Uông Triều
- Uyển Ca
- Uyên Nguyễn
- Uyên Thao
- Uyên Vũ
- V. Erofiev
- Vàng A Giang
- Varlam Shalamov
- Vasco Gargalo
- Vasily Makarovich
- Văn
- Văn Biển
- Văn Cao
- Văn Chinh
- Văn Công Hùng
- Văn Giá
- Văn học
- Văn học Miền Nam 54-75
- Văn Như Cương
- Văn Quang
- Văn Tâm
- Văn Việt
- Văn.
- Vấn đề hôm nay
- Vận Động Ứng Cử Đại Biểu Quốc Hội 2016
- Vân Hạ
- Vân Phi
- Velcrow Ripper
- Veronica Melkozerova
- Vi Lãng
- Vi Trần
- Vi Yên
- Viet Thanh Nguyen
- Viên Linh
- Việt Bách
- Việt Bình
- Việt Dzũng
- Việt Khang
- Việt Lang
- Việt Phương
- Viktor Maslov
- Vinh Anh
- Vĩnh Hảo
- Vĩnh Quyền
- Virginia Heffernan
- Virginia Woolf
- Vladimir Nabokov
- Võ An Đôn
- Võ Anh Minh
- Võ Anh Thơ
- Võ Bá Cường
- Võ Đắc Danh
- Võ Định Hình
- Võ Đức Phúc
- Võ Hồng
- Võ Huy Tâm
- Võ Hương Quỳnh
- Võ Kỳ Điền
- Võ Ngàn Sông
- Võ Phiến
- Võ Thị Hảo
- Võ Thị Thu Hằng
- Võ Tiến Cường
- Võ Tòng Xuân
- Võ Trí Hảo
- Võ Văn Quản
- Võ Văn Tạo
- Võ Văn Thôn
- Võ Xuân Quế
- Võ Xuân Sơn
- Volker Weidermann
- Volodymyr Vynnychenko
- Volodymyr Zelenskyy
- Vũ Bằng
- Vũ Biện Điền
- Vũ Cao Đàm
- Vũ Cát Tường
- Vũ Đình Hòe
- Vũ Đình Huỳnh
- Vũ Đình Liên
- Vũ Đình Phòng
- Vũ Đức Khanh
- Vũ Đức Phúc
- Vũ Đức Sao Biển
- Vu Gia
- Vũ Hà Văn
- Vũ Hạnh
- Vũ Hoàng Chương
- Vũ Hoàng Thư
- Vũ Hồng Ánh
- Vũ Huy Ngọc
- Vũ Huy Quang
- Vũ Khắc Hoè
- Vũ Khắc Khoan
- Vũ Kim Hạnh
- Vũ Kim Thu
- Vũ Lâm
- Vũ Lập Nhật
- Vũ My Lan
- Vũ Ngọc Giao
- Vũ Ngọc Hoàng
- Vũ Ngọc Tâm
- Vũ Ngọc Tiến
- Vũ Nho
- Vũ Oanh
- Vũ Quang Việt
- Vũ Quí Hạo Nhiên
- Vũ Quốc Ngữ
- Vũ Quỳnh Hương
- Vũ Quỳnh Nh.
- Vũ Thành Sơn
- Vũ Thanh Tâm
- Vũ Thanh Tùng
- Vũ Thành Tự Anh
- Vũ Thế Khôi
- Vũ Thị Hải
- Vũ Thị Nhuận
- Vũ Thị Phương Anh
- Vũ Thị Phương Lan
- Vũ Thị Thanh
- Vũ Thị Thanh Mai
- Vũ Thư Hiên
- Vũ Tiến Lập
- Vũ Trọng Khải
- Vũ Tuấn Hoàng
- Vũ Từ Trang
- Vũ Tường
- Vũ Viết Tuân
- Vũ Xuân Tửu
- Vương Bích Ngọc
- Vương Đan
- Vương Huy
- Vương Ngọc Minh
- Vương Tiểu Nhị
- Vương Trí Nhàn
- Vương Trọng
- Vương Trùng Dương
- Vương Trung Hiếu
- Vy Thảo
- W. H. Auden
- Wa Praong
- Walt Whitman
- Walter Isaacson
- Wayne Karlin
- Wells
- Wendy Barker
- Wilhelm Schmid
- Will Nguyen
- William Carlos Williams
- William Nee
- William Stafford
- William Stanley Merwin
- Winston Phan Đào Nguyên
- Wislawa Szymborska
- Wolf Biermann
- Wolfgang Borchert
- Wynn Gadkar Wilcox
- Xie Tao
- Xuân Ba
- Xuân Diệu
- Xuân Dương
- Xuân Đài
- Xuân Minh
- Xuân Phượng
- Xuân Sách
- Xuân Thọ
- Xuân Vũ
- Xương Văn
- Y Chan
- Ý Nhi
- Y Uyên
- Yanis Varoufakis
- Yevgeny Yevtushenko
- Yên Ba
- Yên Khắc Chính
- Yến Năng
- Yên San
- Yên San Thụy Miên
- Yiyun Li
- Yoko Ogawa
- Yōko Ogawa
- Yoko Tawada
- Young Sang Lee
- Yuliya Ilchuk
- Yuno Bigboi
- Yves Sintomer
- Yvette Tan
- Zac Herman
Văn học miền Nam 54-75 (203): Võ Hồng (6)
THIÊN ĐƯỜNG Ở TRÊN CAO
Phần 1
Tôi vừa mang giày vừa nhìn sang Thiết:
- Đáng lẽ anh Sanh phải ghi chú thêm mấy chữ nơi thiệp mời “Y phục dạ hội” hoặc “Y phục tự do”, như vậy để người đến dự khỏi phải suy nghĩ băn khoăn, cân nhắc.
Thiết ném mẩu thuốc lá xuống sàn nhà, di mũi giày chà nát:
- Khỏi phải băn khoăn. Không ghi chi hết có nghĩa là y phục tự do.
- Nhưng trong thiệp mời có chữ “Dạ hội tất niên” thì không thể đi đến với bộ quần áo mặc đánh tennis.
- Hẳn nhiên. Người tham dự phải diễn kịch sao cho vừa hợp ý của chủ nhân vừa trung thành với quan niệm của mình.
Quả đó là tiêu chuẩn của nếp sống hôm nay. Người thi sĩ khỏi cần đặt những câu thơ dễ hiểu, đủ ý, đúng văn phạm, tròn trặn, mà chỉ cần phóng ra những cái mốc - nhiều khi loạn xạ - và người đọc phải ngọ ngoạy bò tới bằng tư tưởng của chính mình. Ai lười biếng và nghèo nàn thì bỏ cuộc, xếp sách lại. Trong hội họa cũng vậy. Phải đem trí não ra để âm thầm làm nhiều cuộc suy luận dài.
- Anh chỉ mặc sơ mi thôi sao? Không choàng vét tông?
- Bấy nhiêu đó đã vừa. Sợ có nhiều tay còn mặc sơ mi ngắn tay và để hở cổ.
- Như vậy mà tôi định mặc vét tông. Thôi, để dung hòa tôi sẽ choàng cái áo len màu sẫm ở ngoài. Ban đêm mặc áo màu trắng khó coi.
- Tùy ý.
Giọng của Thiết lơ đãng. Tôi đi cùng xe với Thiết. Đó là chiếc Renault hai ngựa cụt ngủn như một con cóc ngồi chồm hổm. Với giá xăng 250 đồng một lít, con cóc hiên ngang chạy giữa phố, không còn bị ăn hiếp bởi những chiếc xe Jeep nhà binh Mỹ phế thải đang được vỗ về lại.
Phòng tiếp tân của anh Lâm đặt ở tầng lầu tư. Leo đến nơi, khớp xương đầu gối như nới lỏng ra. Phải cố giấu những hơi thở hổn hển. Thiết nói:
- Tao mệt đừ rồi. Leo bốn cái cầu thang bằng nhảy tám bản valse. Vậy nếu bây giờ tao đi về thì phải coi như là tao đã làm đầy đủ bổn phận.
- Nhảy được thay bằng leo - tôi vừa thở dài vừa nói - nhưng còn có mục ăn
và uống...
Tôi không đợi câu trả lời của Thiết. Và đúng theo ý tôi nghĩ, anh không trả lời. Chắc chắn là tại anh đang mệt thật, đang thở. Chớ bình thường tính anh ba hoa, không hề nhường câu nói chót cho ai.
Chị Sanh tiếp chúng tôi ở mái hiên. Chiếc rốp1 dài hợp thời trang màu đỏ có kim tuyến lóng lánh. Chị mời chúng tôi ngồi ở hai chiếc ghế bành đặt cạnh chậu mai nở đầy hoa vàng. Chị nói:
- Nhà tôi dặn xin lỗi hai anh, nhà tôi đang bận tay một chút. Tại cái ampli2 vào phút chót hơi bị trục trặc.
Thiết và tôi không ngồi mà đi bắt tay những người đã đến trước. Vợ chồng thẩm phán Hòa. Vợ chồng nha sĩ Vượng. Vợ chồng ông Nam Thành, chủ khách sạn. Ông kiến trúc sư Duệ. Ông Trần Quang Tuyến, chủ đồn điền. Thiết vừa bắt tay vừa nói oang oang. Anh giao thiệp rộng, tính tình hồn nhiên vui vẻ nên khi anh sắp bước tới đâu thì y như trước mặt anh nở ra những nụ cười thân thiện và cởi mở. Làm như anh là một thứ đũa thần, một loại Hanasaki Jiji của thần thoại Nhật Bản.
Khi trở lại an tọa nơi ghế, anh thì thầm giảng giải cho tôi nghe về mỗi nhân vật. Ông thẩm phán không có gì đáng nói. Được coi như một người liêm khiết. Làm thẩm phán nhiều năm mà di chuyển bằng Yamaha trong khi lục sự, thừa phát lại đi ô tô. Ông chủ đồn điền là tay ăn chơi có nhãn hiệu. Khách hàng thường xuyên của loại du hí “nhất dạ đế vương” theo đúng công thức Hồng Kông Chợ Lớn. Cái bụng phệ xứng đáng với hai kho tiền lớn mà ông đang làm chủ: cái đồn điền và cơ sở buôn lậu. Ông kiến trúc sư là tín đồ gạo lứt muối mè số 7. Chắc vì nể tình quen biết với chủ nhân mà đến chơi vậy thôi, chớ theo phương pháp tân dưỡng sinh thì mỗi ngày không được đi tiểu quá ba lần. Vậy quầy rượu ê chề kia chắc đang làm khiếp đảm con lạc đà đệ tử của Ozawa.
- Ông nha sĩ, - Thiết nói nhỏ - ngó vậy mà cù lần. Đó là thứ người ăn cơm nguội điểm tâm, nhưng lại có máu say mê tiền. Ngoài nghiệp vụ chính là nhổ răng, trồng răng, hễ nghe có mối nào đẻ ra tiền là xông xáo góp mặt. Thậm chí làm cái số đề số chót nữa.
- Bộ râu ngó chịu chơi lắm.
- Chỉ có bộ râu là chịu chơi. Mà mày coi, bộ râu thì biết chơi cái gì? Vài tháng mới tới tiệm thợ cạo một lần cho thợ cắt xén. Tốn vài trăm bạc. Ông Nam Thành được hơn nhiều. Mạnh thường quân của mọi công cuộc từ thiện.
- Ngó bà vợ...
- Chú mày lầm. Đó là một người đàn bà tốt không thể tưởng tượng được. Bữa nào rảnh tao sẽ kể nhiều chuyện tốt của bà ta cho mày nghe. Bây giờ không phải lúc. Kìa mày...
Tôi ngẩng nhìn theo dấu hiệu đưa mắt của Thiết. Một cặp thật xứng đôi lững thững đi vào.
- Bác sĩ Thuần. - Tiếng nói nhỏ của Thiết.
Tôi nhìn vào khuôn mặt trang điểm thật quý phái của người đàn bà. Đôi mắt đen thăm thẳm. Hai hàng lông mày tô đậm.
Trong khi anh Sanh làm thủ tục giới thiệu thì ùn ùn những cặp khác kéo tới. Trật tự bị xáo trộn và những lời chào hỏi khi bắt tay nhau trở nên vội vã mất phần trang trọng.
Tiệc ăn bắt đầu. Mỗi người lại quầy rượu nói tên hoặc chỉ vào thứ rượu mà mình thích. Cô chiêu đãi pha chế loang loáng và trao ly rượu kèm một nụ cười và một cái gật đầu khẽ. Qua bàn ăn, khách tự lấy món ăn bỏ vào dĩa.
Thiết lại vẫn đứng cạnh tôi, hùng hục gắp thức ăn. Gắp bỏ luôn cả vào dĩa của tôi, làm như dạ dày tôi là chi nhánh của dạ dày anh. Vừa giải thích:
- Phải ăn nhiều vào. Mình có làm kiến trúc sư đâu mà ăn theo Ozawa. Cái bánh tét này ngon đấy. Chẳng biết chiên bằng mỡ hay bằng dầu thảo mộc. Hình như mỡ thuộc âm. Thêm món dưa kiệu dưa hành này. Ơ! Có chả ram và giò lụa.
Tiệc nhảy tiếp theo. Ban nhạc mở màn bằng bản Cầu sông Kwai nhịp Paso. Đèn chuyển sang màu tím âm u. Căn phòng trông sâu hun hút như một hang động. Từng cặp bấu víu vào nhau lướt nhẹ nhàng trên sàn nhảy lót cao su êm.
Thiết hỏi tôi:
- Mày nhảy không?
- Không có pác-tơ-ne3.
- Kiếm coi con nhỏ nào ngồi một mình.
- Anh đã kiếm ra được ai chưa? Cho phần anh.
- Tao nhắm con váy cao màu da cam ngồi ở kề cái ampli kia. Nó thèm nhảy lắm. Không hiểu sao mà party4 nào cũng có mặt nó. Khiến đôi khi tao nghĩ rằng chẳng ai mời mà nó cũng cứ đến.
- Vậy thì anh xáp lại đi. Còn tôi, để đợi coi có cô nào đến trễ mà thấy thích thì tôi sẽ nhập cuộc.
Thiết lại mời cô váy da cam. Cô gái mảnh dẻ đứng cao hơn anh chừng vài phân nhưng bởi mặc váy cao nên trông càng cao hơn. May là anh mặc sơ mi, chớ nếu đóng vét tông vào sẽ thành cái cối xay.
Tôi nhìn những tà áo dài phất phơ bay theo nhịp chân di chuyển. Tôi nhìn những mũi giày đen nhích tới, kéo lui, như e thẹn chập chờn. Tiếng nhạc bên tai rập rình, thỉnh thoảng là một hồi saxo nức nở. Trong màu tím âm u, lấp lánh ánh kim khí của các nhạc cụ, ánh ngọt nồng của những viên đá nhỏ, nhẵn bóng, gắn vào tường.
Nơi mái hiên, những chậu hoa nở rộ, bình thản, vô tư. Tôi nhìn sang dãy nhà bên kia đường. Trong một căn lầu có ánh đèn sáng, một ông cụ tóc bạc mặc áo dài đang hí hoáy sắp xếp gì đó trên một đi văng thấp. Đằng sau là bàn thờ có đôi chân đèn đồng vàng bóng cắm hai cây sáp đỏ tươi. Không khí u tịch của tuổi già đi xuống.
Khi bản nhạc dứt, các cặp rời nhau, trở về với đĩa thức ăn và ly rượu bỏ dở. Ánh đèn bật sáng trở lại và câu chuyện trao đổi rào rào. Giữa lúc đó, nơi cửa cầu thang chợt hiện ra một thiếu nữ vóc dáng mảnh mai, tóc rẽ làm hai bỏ xõa xuố ng vai. Nàng mặc sơ mi đan màu vàng nhạt và quần Jeans bó chẽn. Không son phấn. Tôi ngạc nhiên nghĩ rằng chẳng lẽ người thiếu nữ này đi lầm nhà. Làm sao có thể lầm nhà đến mãi tầng thứ tư?
Câu hỏi vừa tới đó thì có một người bước tiếp theo sau lưng nàng, một người vạm vỡ. Mái tóc hớt cao làm cái trán bớt thấp. Hai hàm bạnh ra, cân xứng với đôi môi dày. Cặp mắt nhìn quằm quặm. Thiết nói khẽ:
- Trung tá Kỷ.
Tôi gật đầu mà không rời cái nhìn dán vào khuôn mặt người thiếu nữ. Nàng đứng lại và ông Trung tá bước tới. Ông Trung tá quàng tay vào lưng nàng.
Tôi liên tưởng ngay đến những vuốt sắc của con ó bấu vào con chim bồ câu non. Tôi nghe một cái nhói nơi trái tim mình.
-------------
Chú thích: 1 Rose: Áo đầm dài.
2 Máy khếch đại âm thanh.
3 Partenaire: Bạn chơi, người cùng khiêu vũ.
4 Liên hoan, dạ hội.
Phần 2
James quành xe thật gấp, xe chạy lọt vào sân, đậu cứng ngắc trước cửa lớn
của một ngôi biệt thự kiểu cổ. Đó là loại biệt thự quen gặp ở những tỉnh lỵ, xây cất từ thời người Pháp mới sang đô hộ Việt Nam. Mái hiên rộng để tránh cái nắng nhiệt đới được bao quanh bởi một hàng lan can thấp. Một cái phòng lồi ở trước, trống trải, không vách, làm nơi ngồi hóng mát buổi chiều, nơi người ta nhấm nháp ly rượu khai vị trước bữa ăn tối. Nơi người ta hút thuốc lá và đánh bridge1 sau bữa ăn tối. Những cây bông sứ thân mình uốn cong sù sì đứng rải rác nơi cái vườn mọc đầy cỏ. Bởi không được săn sóc kỹ, nhiều bụi cỏ đứng cao quá đầu gối, man dại, hoang vu.
Một thanh niên tóc dài tới vai lưỡn thưỡn từ trong nhà bước ra, đi lại gần cửa xe. Cái sơ mi quá chật và cái quần cũng quá chật khiến thân hình y dài ngoẵng.
- Thưa anh.
- Có đứa nào trong nhà không?
- Dạ có thằng Dũng và thằng Lý Thiết Quày.
- Còn thằng Phúc?
- Dạ nó đi Đập Đá chưa về. Anh sai nó đi Đập Đá hồi sáng mà.
- Ừ. Tao sai. Tao tưởng nó về rồi.
Im lặng.
- Lão Thái Phát ở Bồng Sơn có vô lấy hàng không?
- Dạ lão không vô. Mà lão có gởi cái thư cho anh.
- Bằng bưu điện?
- Dạ không. Thư tay. Có người đem trao hồi xế.
James mở cửa xe bước ra. Cửa xe đóng sầm một ti ếng lớn. Đế giày gõ lộp cộp trên bậc cấp, trên hiên. Người thanh niên đi kề bên, hối hả như chạy.
- Dạ, em để bức thư trên bàn anh.
- Được.
Phòng khách rộng và đồ đạc không ngăn nắp được soi sáng mờ mờ bằng hai ngọn đèn lắp vào tường. Bốn chiếc ghế xa lông lớn, kiểu cũ, có chỗ tựa tay bằng gỗ uốn cong hình cánh cung. Mặt ghế bọc da màu nâu đã trũng xuống.
Khi James bước vào, có một thân người đang nằm ở chiếc đi văng kê ở góc phòng chợt ngồi chồm hổm dậy. Cũng một mớ tóc dài và có thêm bộ râu. James liếc qua một thoáng, vừa cất tiếng:
- Thằng Dũng đó hả?
- Dạ.
James tiến thẳng lại mặt trận, cầm lên phong thư, xé đánh toạc một tiếng gọn, lôi tờ giấy ra đọc. Loang loáng. Đoạn hắn ném tờ giấy xuống bàn.
- Đù mẹ. Lại có rắc rối!
Người thanh niên tên Dũng, sau khi ngoác cái miệng ra ngáp một cái ngáp dài, đứng dậy hỏi:
- Dạ, thưa anh có chuyện gì vậy?
- Lão Thái Phát không vô nhận hàng được. Tụi nó đang theo dõi.
- Em có thể đi theo hộ tống hàng cho lão.
- Hộ tống thì được, nhưng lão không dám chứa hàng trong nhà. Tiệm Lan Chi mới vừa bị lục soát. Thằng Lý Thiết Quày đâu?
- Dạ nó mới chạy đâu đó. Lý Thiết Quày ơi! Anh Năm gọi mày!
Có tiếng dép kéo lê l ệch xệch từ hiên sau đi tới. Một người chống nạng gỗ hiện ra. Cái đầu mới cạo nhẵn, láng bóng dưới ánh đèn.
- Thưa anh Năm kêu em.
- Ừ. Cái vụ đó đi đến đâu?
- Dạ, còn đang thương thuyết. Em có đến ngay bản doanh của Tư Búa. Ảnh cũng tỏ ra biết điều và chịu thương lượng với băng mình. Em có đại diện cho anh, tuyên bố để giao khu Xóm Động trực thuộc phạm vi ảnh hưởng của băng ảnh. Ảnh nói để họp ban Tham mưu của ảnh bàn lại cho kỹ. Ảnh sẽ trả lời sau năm ngày.
- Được.
James đi lại mở cửa kính ăn thông ra biển. Gió biển thổi mạnh đánh bạt cánh cửa khiến hắn phải dùng sức mới đẩy ra được. Gió thổi vào dãy cây phi lao, tiếng vi vút nhọn hoắt như tiếng những ngọn roi xé gió. Mặt biển đen ngòm. Đèn ghe câu chạy thành một dãy dài thẳng băng dọc theo dãy núi Phương Mai, dọc theo chân Gành Ráng. Bầu trời chi chít sao, nhưng ánh sao mờ nhòe trông buồn bã hiu hắt.
James móc gói thuốc, nhón một điếu đặt lên môi. Phải ba que diêm mới mồi được điếu thuốc. Đêm nay đột nhiên hắn cảm thấy buồn. Vu vơ, man mác không biết lý do vì đâu. Lúc nãy lái xe qua Bar Bông Hồng, nhìn lên sân thượng thấy đèn màu nhấp nháy, hắn định lên nhảy vài bản, nhưng sau khi đậu xe, khóa công tắc, gài cửa kính, hắn chợt thấy không thích nữa. Mọi ý muốn, mọi háo hức, mọi đam mê lả tả rơi vụn và hắn lại cho xe chạy vu vơ. Đường Phan Bội Châu... đường Trần Hưng Đạo... đường Tăng Bạt Hổ... Vừa rẽ qua đường Trần Cao Vân, một em mặc Polo đỏ, quần Pát đỏ, vẫy tay gọi hắn rối rít. Em bé làm
ở Air Việt Nam2 và chịu chơi hết mình. Hắn ngừng xe lại, thò đầu ra hỏi:
- Có việc gì không?
- Không. Em đi xi nê. Đi với em nhé?
- Không.
- Phim Christine. Hay lắm.
- Không thích cái thứ ái tình lãng mạn kiểu thế kỷ mười chín đó.
- Cảm động lắm mà.
- Chắc vậy. Em cầm theo cái khăn mùi soa này để lau nước mắt.
Vừa nói James vừa móc túi quần lấy chiếc mùi soa, chìa tay ra khỏi cửa xe trao cho. Cô bé lúng túng, đưa tay ra nhưng lưỡng lự không biết nên cầm hay không. Nhưng James đã vội ấn chiếc mùi soa vào tay nàng rồi nhấn ga cho xe vọt tới. Xe quẹo xuống đường Gia Long và James chợt thấy mình tàn nhẫn. Đáng lẽ nên mời cô bé lên xe và đưa nàng đến rạp xi nê. Rồi mình giã từ. Nhưng mà lạ, hình như óc mình đóng băng cứng ngắc trong đó... Không phải, hình như có một khối sắt nằm chật trong đó, nằm chặt trong đó, nặng vô cùng và làm óc mình mệt mỏi vô cùng.
Sóng vỗ ì ầm và tiếp theo sau, bọt sóng vỡ rì rào trên mặt cát. Nghe đơn điệu buồn bã lạ. James bước trở vào phòng khách.
- Hậu!
- Dạ.
Hậu tên là người thủ hạ đã xuất hiện đầu tiên ra đón hắn.
- Tao mới gặp Trung tá Kỷ
- Dạ.
- Đi với một con nhỏ trông lạ lắm.
- Anh thử tả hình dáng...
- Có tả mày cũng không biết. Lạ hoắc mà, đến tao mà còn không biết, huống chi mày. Con nhỏ trông xinh lắm. Tao chịu cái típ đó. Chắc là dân ở đâu mới lạc tới.
- Dạ, chắc vậy.
- Hổm rày sao không thấy mặt con Tuyết?
- Nó mới ghé lại đây hôm qua.
- Nó với Trung tá Kỷ hết cặp bồ với nhau nữa hay sao mà Trung tá Kỷ lại đi với con khác.
- Em không rõ.
- Mày có nghe nó than buồn, than chán đời không?
- Không. Hôm qua nó ghé lại đây ăn một mạch hết sạch cả một mẹt bún ốc. James cười:
- Ăn nói như mày! Nhưng đó cũng có thể là triệu chứng nó đang buồn.
James đi đi lại lại trong phòng. Những bước dài. Chợt hắn đứng dừng lại trước mặt Hậu:
- Mày cho đàn em bám sát theo Trung tá Kỷ. Tìm hiểu lai lịch con nhỏ.
- Dạ.
- Tìm mọi cách đưa con nhỏ về đây cho tao gặp.
- Dạ.
- Tìm mọi cách, nhớ chưa? Và càng sớm càng tốt.
- Dạ. Anh tin ở em.
- Thôi, mày có thể đi chơi.
- Dạ.
James thấy trong người chợt nhẹ nhàng. Và hắn liền hiểu. Nỗi bực dọc mà ngẫu nhiên hắn mang lấy từ đầ u hôm đến bây giờ, hắn đã tìm được nguyên do: đó là bởi con nhỏ xinh xắn kia.
James đi về phòng mình. Tay nắm quay, cửa hé mở. Hắn kêu lên:
- Kiều Chân! Em đợi anh từ hồi nào?
- Từ tám giờ.
- Vậy mà buồn quá anh đã cho xe chạy lang thang. Giá anh biết có em đợi anh ở đây. À, ba má có phản ứng gì không khi biết em bỏ không thi kỳ này?
- Bả đâu có biết? Bả tưởng em vẫn học, vẫn thi.
- Tiền trọ tiền học vẫn gởi đều đều?
- Rất đều. Còn gởi thêm mật ong, thuốc tễ để tẩm bổ mà học cho chắc đậu.
- Tội nghiệp mấy bà cụ.
- Đôi lúc em cũng hối hận lắm chớ.
- Uấy, mà hơi đâu. Mình sống cuộc đời của mình, mình có sống lấn qua cuộc đời của mấy bả đâu? Thôi, em ngồi dậy thay áo đi.
Họ thay áo trước mặt nhau một cách tự nhiên.
- À, em học sư phạm hả?
- Không. Chính trị kinh doanh.
- Bỏ quách đi cũng phải. Tiếc làm gì. Mấy ngân hàng sập tiệm lần lần hết thì lấy ai mướn em?
- Em có học, có đậu đâu mà họ mướn?
- Mà có mướn thì lương lậu cũng chẳng bao lăm. Đi theo băng của anh, ngó bộ còn có đường hơn.
- Thôi, xin đi. Đường “chết đói” hả?
- Đâu có bao giờ? Lâu lâu cũng có kẹt tiền một chuyến, nhưng rồi cuối cùng đâu vẫn vào đó. Hôm nay em mang đến cho anh được bao nhiêu?
Kiều Chân vỗ bình bịch vào bụng:
- Không có đồng xu teng nào hết. James sa sầm nét mặt:
- Đã dặn em cứ ăn cắp bừa đi. Rồi vài ngày có tiền, anh hoàn trả lại em.
- Bà già mấy bữa nay rên túng quá trời. Khách sạn chẳng có ma nào đến thuê. Ba mươi sáu phòng đóng cửa im ỉm.
- Lén mở tủ sắt…
- Có lén mở rồi. Chỉ toàn giấy nợ và bằng khoán nhà đất.
James lại ngồi ở cái ghế thấp, cởi giày rồi lặng lẽ cởi áo. Đoạn hắn lại giường ôm hôn Kiều Chân:
- Thôi, chúng mình đi ngủ. Ngủ một giấc đảo điên. Mọi việc phó mặc cho ngày mai, vì ngày mai trời lại sáng.
----------------
Chú thích: 1 Một loại đánh bài.
2 Công ty Hàng không.
Phần 3
Trong suốt hai ngày liền, tôi bị ám ảnh bởi người thiếu nữ của đêm dạ hội.
Nàng có liên hệ như thế nào đối với Trung tá Kỷ? Có thể đó là một nữ sinh ham vui vẫn thường trốn nhà để đi dự những bum, những ban pha-mi, nh ững pacty1 thường được tổ chức vào đêm Giáng Sinh, đêm Tất Niên. Nữ sinh ham nhảy mỗi ngày mỗi nhiều và họ có nhiều cớ để nói dối với gia đình, trốn đi chơi vài giờ buổi tối. Nhiều gia đình không kiểm soát xuể con cái bởi chưng cha mẹ cũng bận lo những cuộc vui riêng của họ. Nhiều cha mẹ khác túi bụi trong việc kinh doanh.
Tôi nhớ mãi khuôn mặt không son phấn của nàng, nhớ mái tóc học trò rẽ giữa và bỏ xõa xuống vai. Nhớ chiếc sơ mi đan màu vàng nhạt và cái quần Jeans bó chẽn. Tất cả đều mang dáng dấp của một nữ sinh, chắc là cúp cua một lớp luyện thi buổi tối, vui chơi vài giờ rồi trở lại l ớp, mang sách vở về nhà. Tự nhiên và thoải mái như khi làm một bổn phận bình thường.
Đêm đó nàng nhảy liên miên nhưng tôi nhận thấy những bước nhảy của nàng chưa được thuần thục. Nàng nhảy được Tango và Slow. Qua nhịp Swing, nàng ngã người hẳn vào cánh tay của Trung tá Kỷ, đôi bàn chân rụt rè dọ hỏi. Giữa hai bản nhạc khi đèn bật sáng lên, tôi không rời mắt khỏi cái khuôn mặt học trò đó, hiện diện lạc lõng giữa những khuôn mặt trang điểm lộng lẫy phấn son khác. Người đàn bà nào mặt cũng sáng hẳn lên, đôi má cũng phớt hồng, đôi môi cũng tươi mọng, đôi mắt cũng thâm u. Những nét đẹp vừa tươi mát, vừa ấm áp đó mơn trớn cái nhìn của mọi người đàn ông, dụ hoặc ngả nghiêng, vỗ về mộng mị. Chỉ có riêng nàng mộc mạc, da như đang thở mùi xà phòng Golden hay xà phòng Dove và đôi môi chắc ngọt mùi kem va ni.
…
Thiết đứng sừng sững sau lưng tôi lúc nào không hay. Anh xâm nhập phòng tôi bất cứ lúc nào, khỏi cần gõ cửa. Thấy tôi giật nẩy mình, anh toét miệng cười:
- Mơ mộng gì đó?
- Ơ… ơ… Ngồi nghĩ mông lung.
- Vàng lên 120 ngàn đồng một lượng rồi.
- Anh sắp cưới vợ?
- Ai nói?
- Không cưới vợ thì việc gì phải lo đến giá vàng?
- Tao đang bực mình. Bán bốn chục lượng vàng hồi giá vàng còn 50 ngàn. Hùn mua xe Jeep nhà binh phế thải. Bây giờ xăng đắt, xe Jeep nằm đống nơi ga ra, chó nó chẳng thèm rớ tới. Uống xăng như uống nước, chịu gì thấu. Trong khi giá vàng nhảy lên hơn gấp đôi.
- Đó là luật thương mại, lên voi xuống chó bất ngờ.
- Nhưng tao tức là có lắm thằng... cốt chó mà cứ lên voi hoài. Lên đến mức bây giờ đã biến thành... khổng tượng. Hôm qua tao gặp Thục Dung.
Tôi không biết có chuyện gì quan hệ đến tôi. Nếu không thì chắc Thiết đã không nhắc đến tên nàng giữa câu chuyện về thời giá đang chuyển dần sang khoa động vật học. Ừ, dễ thường cả tháng nay tôi không gặp Thục Dung. Tôi bù đầu vì mấy vụ bào chữa ở tòa án quân sự Mặt trận. Nghiên cứu h ồ sơ và bổ túc hồ sơ là cả một mớ rối rắm nhiêu khê. Thân chủ thì ngồi trong quân lao, mà muốn xin giấy tờ chứng minh thì chính mình lại phải liên lạc với tiểu đoàn nọ với đại đội kia không biết hiện đang hành quân ở mặt trận xa xôi nào. Bảo thân thích họ hàng chạy lo thì hoặc đó là một người vợ quê mùa tay dắt con thơ, nách mang con mọn, hoặc một bà mẹ già chưa nói ra một lời đã bệu bạo khóc. Có trường hợp một quân nhân phạm tội chỉ còn một cha già. Ông cụ nặng tai đến nỗi tôi không hiểu bằng phép màu nào, ông cụ có thể đến được văn phòng luật sư mà không bị xe cán dọc đường. Luật sư Chấn hỏi gì ông cụ cũng chỉ hả và hử. Hết cả nhẫn nại, luật sư Chấn chuyển giao ông cụ sang bàn giấy tôi, nghĩ rằng phổi tôi chưa chùng. Suốt cả tháng, tôi phải tiếp xúc với những loại khó khăn bất ổn như vậy. Hoặc tệ hơn.
Thiết đi lại cửa sổ, đứng mân mê tấm rèm vải hoa. Anh chợt xoay người: Tao nghĩ rằng mày nên xúc tiến công việc của mày.
- Việc gì?
- Thục Dung.
Thấy tôi im lặng. Thiết nghiêm trang nhìn tôi:
- Mày cũng đã già rồi.
- Ba mươi hai tuổi.
- Hẳn nhiên là chưa phải già lắm, nhưng không phải là còn trẻ nữa.
- Nếu tôi quay lại hỏi anh?
- Thì tao già hơn mày, nhưng trường hợp tao lại khác. Tao còn đang làm ăn lông bông, được món này hỏng món khác. Trong xã hội, tao không có địa vị, tao không chỗ đứng, không có chỗ ngồi.
- Chớ còn tôi...
- Đem tao ví với mày sao được? Mày chỉ còn một năm nữa là xong thời gian tập sự. Mày sẽ ra hành nghề Luật sư, đó là một chức vị.
- Tôi không chối cãi điều đó. Nhưng không phải vì thế mà tôi có thể phủ nhận cái giá trị của anh.
Thiết mỉm cười:
- Giá trị? Xã hội đã xếp sẵn những nấc thang giá trị rồi. Trên thượng tầng là những ông đậu bằng cấp cao, chức vụ lớn: Tiến sĩ, Thạc sĩ, Tổng trưởng... Gần đây có thêm giá trị của dân biểu, nghị sĩ. Loại giá trị này còn thả nổi. Như đồng đô la và đồng bảng Anh.
- Nhưng anh là típ người của thời đại hôm nay, loại người thân lập thân, loại self made man2 rất có giá trị trong xã hội Âu Mỹ. Những nhà kinh doanh...
Thiết cười lớn, ngắt lời tôi:
- Nhà kinh doanh Lê Đình Thiết hiện đang rút gọn thể tích xuống bằng con chuột nhắt. Từ voi xuống chó, giờ xuống đến chuột. Nhưng xin lỗi mày, mày đừng có đánh lạc hướng. Vấn đề hôm nay không phải là tao mà là mày. Con bài đã ném xuống chiếu rồi: đó là Thục Dung.
Tôi trở lại lúng túng. Tình cảm giữa tôi và Thục Dung chưa thật minh bạch để tôi có thể dùng một từ ngữ mà mệnh danh, mà chỉ định nó. Thật là một tình trạng lưỡng lự khó chịu. Tôi và Thục Dung quen nhau đã hơn hai năm r ồi. Chúng tôi có cảm tình với nhau, điều đó tôi không phủ nhận, nhưng cảm tình cứ chạy song song với đường chân trời. Tùy hoàn cảnh và tâm trạng mà có khi lên khi xuống, nhưng vẫn không thoát khỏi cái vị thế song song. Thục Dung là con của Luật s ư Chấn. Nàng đang h ọc năm thứ ba dược khoa. Sắc đẹp, gia thế và ngành học như cùng a tòng nhau để tạo nàng thành người sung sướng. Trong cái xã hội khắc khoải b ất ổn hôm nay, hầu hết thanh niên nam cũng như nữ đều không biết tương lai sẽ dành phần gì cho mình. Đi học, đi thi, chỉ là làm những bổ n phận. Không ai tin chắc vào những quyền lợi mà mình sẽ hưởng. Đậu xong tú tài, nếu đậu luôn vào các ngành chuyên môn như y khoa, dược khoa, kiến trúc, trườ ng kỹ sư… thì coi như có thể nắm chắc tương lai. Còn nếu phải học các phân khoa tự do khác như văn khoa, luật khoa, khoa học... thì tha hồ mà phiêu lưu, nếu không phiêu lưu khi học, khi thi, thì cũng sẽ phiêu lưu khi nắm đủ các chứng chỉ trong tay. Xã hội lãng đãng, xã hội bềnh bồng và con người như loài rong thạch.
- Nếu tao học giỏi như mày, có tương lai hứa hẹn như mày và có người yêu xinh đẹp như Thục Dung thì tao coi như mãn nguyện.
- Hồi đó thì anh sẽ có thêm nhiều nguyện khác. Hạnh phúc ở đời không giống như những hợp chất, kết hợp bởi đơn chất nhất định.
- Không được, không thể đem cái này ví với cái kia được.
Thiết vừa nói vừa xăn tay áo. Nét mặt giận dữ rõ ràng. Tôi cảm động nhìn anh. Vấn đề ở đây là tình yêu của tôi mà anh thiết tha đến nó không kém thua đối với hạnh phúc của anh. Anh hầm hầm đi lại gần tôi.
- Mày có tật đam mê. Hễ không chơi thì thôi, chơi vào là mê. Không giống như tao. Tao thấy bữa tối trướ c mày cứ nhìn chòng chọc vào con bồ của thằng Trung tá Kỷ. Coi chừng, đừng đụng vào tụi nó mà mang họa có ngày. Tao biết nhiều trường hợp vì giành gái mà thằng lớn hất chân thằng nhỏ, đày đọa thằng nhỏ, cho đi nằm đồn ở hỏa tuyến, ở biên giới. Mày thì khỏi ở cảnh đó, khỏi phải sợ ai, tao biết. Nhưng mà tao thấy không ổn đâu. Thôi, dẹp bỏ đi. Mày có Thục Dung của mày. Nếu mày mà...
Có tiếng gọi ngoài cửa sổ:
- Khải ơi! Có bận gì trong đó không?
Tiếng của chị Trâm. Chị Trâm là láng giềng của tôi ở căn nhà bên tay trái. Tôi vội vã nói:
- Không có bận gì hết. Mời chị vô chơi.
Thiết lật đật xổ tay áo, lúng túng cài lại nút măng sết. Vội vã hấp tấp, tôi thấy anh loay hoay tra tới trật lui. Anh ngồi lại ngay ngắn.
Tôi đi lại đứng nơi cửa ra vào. Chị Trâm tươi cười bước vào, tay cầm một cái hộp nhỏ:
- Hồi mười giờ có người đến tìm Khải, nhưng lúc đó Khải đi vắng. Người ấy trao hộp này nhờ tôi đưa lại dùm.
Tôi mỉm cười:
- Hy vọng đó là một người đàn bà...
Chị lắc đầu:
- Hãy thất vọng ngay đi? Vì đó là một người đàn ông.
- Chẳng sao. Đợi mở hộp ra sẽ biết. Bây giờ mời chị vào đã.
Tôi cầm lấy cái hộp ngoài bao giấy hoa và có thắt nơ bằng lụa vàng. Khi tôi bước lui thì chị Trâm nhìn anh Thiết. Anh lúng túng đứng dậy.
-------------------
Chú thích: 1 Boom, Bal de famille, Party: Liên hoan, dạ hội