văn việt: Thơ Nguyễn Xuân Thiệp

Danh ngôn

Trong mọi cộng đồng, chúng ta cần một nhóm thiên thần gây rối.

We need, in every community, a group of angelic troublemakers.

(Bayard Rustin – trích bài phát biểu tại New York City 1963)

Trong mọi trường hợp, chắc chắn rằng sự thiếu hiểu biết, đi kèm với quyền lực, là kẻ thù tàn bạo nhất có thể có của công lý.

It is certain, in any case, that ignorance, allied with power, is the most ferocious enemy justice can have.

(James Baldwin - No Name in the Street 1972)

Các cuộc cách mạng và các cá nhân có thể bị giết hại, nhưng bạn không thể giết chết các ý tưởng.

While revolutionaries and individuals can be murdered, you cannot kill ideas.

(Thomas Sankara, một tuần trước khi bị ám sát, 1987)

Không có cảm giác nào cô đơn hơn việc bị chính đất nước mình trục xuất.

There's not a more lonely feeling than to be banished by my own country.

(Kiyo Sato – Kiyo’s Story 2009)

Thơ Nguyễn Xuân Thiệp

thơ. hiệu ứng cánh bướm

có bao giờ em nghe

gió

nói về

hiệu ứng cánh bướm

butterfly effect

này nhé

cái vỗ cánh của một con bướm ở brazil

có thể gây ra cơn lốc xoáy. tornado. tận vùng đồng cỏ texas

anh cũng muốn thơ anh. như cánh bướm kia. tạo ra

những chấn động. rền

trên những phế tích. ngày qua

vâng. thơ anh sẽ về lại ngôi trường

của mùa hè

gặp em

và mái tóc

ngày cài chiếc nơ. xanh

thời sagan

và un certain sourire

hay tới. một ga xe lửa. lúc tàu sắp hụ còi

hoàng hôn

và giọt lệ. chia tay. đắng. xót

ôi. thơ anh sẽ ở lại. và ngân vang. như tiếng phong linh

trước căn nhà

chỉ có mình em

và những cơn ho

gõ cửa

hay ở những nấm mồ

gió. chạy

qua bờ cát đỏ

và hàng dương. ánh chiều tà. bạo liệt

hoặc giả. anh sẽ đọc thơ mình

trên cánh đồng. của những con chim chờ chết

cô bé ấy bảo

anh ơi

hãy cám ơn hoa quỳ vàng

đã nở đầy cánh đồng thơ

một lần nọ

nhớ không em

góc phố khuất. mùi hoa ngọc lan

thuở anh và em. yêu nhau. hôn. trong bóng tối

vâng. anh cũng sẽ đọc. thơ mình. trước sân trường

hoa phượng đỏ

cô gái trong l’amant

marguerite duras

hẹn cùng gã tình nhân. trung hoa

về hẻm đèn khuya. chợ lớn

mùi nhục cảm

của vú. và môi

rồi chia tay. buổi sáng. trên bến tàu. sương mù

và ở đâu đó

trước thềm ngôi nhà số 3 nguyễn trường tộ

bên đống lửa. đốt bằng trái thông khô

anh sẽ

gọi tôn nữ kim phượng. lê uyên phương. phùng văn

hưởng. trịnh công sơn. và nhiều bạn bè

nữa. về đọc

thơ anh

và đọc cho gió

bởi gió sẽ mang đi

về phía ngọn đồi sương tím

nơi có em. đang chờ

ôi. thơ anh

như cánh bướm

như nụ cười

cái chết

tháng 8.2012

Có gió chong chóng sẽ quay

Này. bé con ơi

có gió. chong chóng sẽ quay

có gió. những con ốc con sò. của chiếc phong linh. sẽ reo

và tôi. sẽ chạy chơi. như ngọn cỏ bồng. qua những ngọn đồi cổ thi

hoặc vừa đánh vòng bánh xe. vừa huýt sáo, trên con đường đất. dưới bóng cây. ngày nào

hoặc giả. tôi sẽ cưỡi chiếc xe đạp. có cái giỏ thật lớn thêm cái chong chóng trước ghi đông. như trần lê nguyễn sau 1975 đi bán báo dạo. ở tiệm cà phê con ngõ đường tự đức sài gòn. nơi hồ hoàng đài và các họa sĩ thường gặp nhau. có gã thi sĩ nghèo. ngồi rưới cà phê lên cỏ. tưởng niệm bạn bè đã khuất.

vâng. chiếc xe đạp của tôi. có cái chuông rất to. kêu kính coong kính coong. báo tin tôi đã đến trước thềm nhà

tôi làm nghề đi phát flyers. như hà thúc sinh. như nguyễn trung dũng. hồi mới qua đây

đi phát những bài thơ. những bản nhạc. và tranh tintin charlie brown cả tranh gà tranh lợn có cô tốc váy hứng dừa để lộ đùi và đít. tranh đem phát không cho những người cô đơn và phát những tờ quảng cáo những quán cà phê có ca sỹ lên hát không tính tiền. những tiệm sách có tiếng đàn piano nghe trong chiều tà. tấu khúc the house of the rising sun hoặc gloomy sunday. không thằng khùng con ngu nào tự tử

vâng. có gió chong chóng sẽ quay. chiếc phong linh kết bằng vỏ sò. sẽ reo

và tôi đi bán những quả bóng màu hoặc bán kẹo kéo, trên xe có nhạc và chiếc chong chóng ngũ sắc quay như điên. tha hồ cho những trẻ bán báo dạo và vé số ế chạy theo bám đuôi xe. cười sặc sỡ

có gió. chong chóng sẽ quay. và tôi làm mr. toyman. tay cầm cái chong chóng đưa lên trước gió, kéo theo đằng sau mấy chiếc xe đồ chơi và con bear, dành cho những trẻ em cù bơ cù bất. ôi mr toyman đã chết vì xe đụng. khiến người dân ở grapevine texas thương tiếc ông và khóc. riêng tôi còn sống tiếp bước con đường của ông. nha các bé

nổi hứng. tôi cũng làm người hát rong với cây đàn ghi ta, và cái chong chóng cài trên mũ. kể lể chuyện tình của romeo và juliet hoặc trương chi mỵ nương. mà cũng có thể là chuyện tình riêng của tôi với cô bé bán xôi vò chè đường trên góc phố thuở xưa. một chuyện tình có kết thúc vui. không ai lấy ai (lấy làm chi cho khổ đời nhau). chỉ có xôi và chè dính quanh mồm mép. hôn nhau ngọt lịm. nhớ đời

vâng. tôi sẽ đi. khi trời nổi gió. đi khắp thành phố và quận lỵ. về cả những làng quê. mang theo chiếc chong chóng nhiều màu quay tít. vừa rao truyền lời sấm ký về sự ra đời của những con người trung thực. yêu trẻ thơ và những vật không ở thế giới thần tiên. như cái chong chóng và những chiếc vỏ sò. yêu anh yêu em và con ong đi tìm bông hoa. mặt trời. và nhà thơ có tên emily dickinson

này cô bé cậu bé sún răng. nhìn tôi cười toe toét. cô bé nhìn mãi chiếc chong chóng của tôi và nghe lời tôi hát. ôi chú bé và cô bé của trần tiến nghe đàn nghe hát mà quên cả chung quanh. “Ngoài kia có chú bé trèo cành me mắt xoe tròn lắng nghe. Đàn tôi hát câu gì mà sao cô bé cười ngộ ghê. Đàn tôi hát câu gì mà sao chú bé ngồi mơ màng.”

vậy đó. vậy đó. bé ơi. câu chuyện vậy mà kết thúc quá buồn. ai có ngờ đâu chuyện đời không như trong cổ tích. của tôi và các nhà văn trung thực. chiếc chong chóng nhiều màu quay tít trên chiếc xích lô chở cô vương giai chi bỗng chạy thẳng tới một quảng trường lúc không giờ không một bóng người. chỉ có những mũi súng chong sẵn hướng về phía cô. ôi. hãy đọc sắc giới của trương ái linh đi rồi sẽ thấy thương cô vương giai chi ngây thơ trong trắng

và chiếc chong chóng nhiều màu trên chiếc xích lô đêm. vẫn quay. vẫn quay

tháng 8. 2012

thi. mùa đông

tôi đã xa rồi mùa đông ấy

không gặp lại em đi giữa phố người

hay trong giấc mơ

mưa đã xóa mờ con đường. lá thông vàng phủ

những chân trời

chim bay. chớp xé

rướm máu hoàng hôn sau khung cửa kính

thi. em ở trong mùa đông

căn nhà ấy. bên sườn thung lũng

lẫn với loài dã quỳ

một bình minh ẩn hiện

em đi lại. nói cười. với bình trà. ly tách. ghế bàn quen thuộc

mùa đông. nắng mới lên. khoảnh khắc

vàng những bờ rào. mái nhà

màu nắng mới. thoảng hương phù dung

hắt vào song cửa

rực bức tranh trên tường. như điềm báo

khoảnh khắc. đời người trôi qua. ngày vui trôi qua

trời chợt tối

những bông hoa. trong bình. màu tím sẫm

màu của bùn. đất

của ký ức. lãng quên

những chân trời

sân ga. phố núi

tiếng còi tàu. kêu. trên đường ray. một sớm mai

bóng người. đốm lửa bay. và khói

em mặc áo nhung xưa

tóc sương mù. mùa đông trên vai gầy

phố núi

lúc xa nhau. em khóc

môi. trái chín muồi

giọt lệ đắng của chùm bông sứ rụng

thi. em ở trong mùa đông.

Mùa đông 1995

NXT

Danh ngôn

Ban Biên tập

Tra cứu theo tên tác giả

Thơ Nguyễn Xuân Thiệp