Thứ Ba, 15 tháng 12, 2015
Icon of the year – NSND Trần Hiếu
“Ở tuổi này, đầu óc của tôi nhớ nhớ quên quên
khủng khiếp. Tôi quên tên học trò mình, quên những người thân trong gia đình,
nhưng tôi tuyệt nhiên không quên lời bài hát. Tôi nhớ lời bài hát đầu tiên năm
6 tuổi, tôi nhớ cả một bài hát do một người Ai Cập chỉ cho dù không hiểu lời
bài hát viết gì cho đến những bài gần đây. Vì thế, tôi cho rằng âm nhạc với
mình thật sự là một định mệnh”, NSND Trần Hiếu dành cho TTVH & Đàn Ông một
buổi trả lời phỏng vấn dài hơi và đầy cảm xúc. Ở đó, ông mở ra một cánh cửa cho
các khán giả bước vào cuộc đời ca hát trải dài hơn nửa thế kỷ của mình.
Vì sao là một nghệ sĩ, nhưng thần
tượng của ông lại là một… dũng sĩ (Samson, người hùng có sức khỏe vô địch trong
Kinh Thánh – PV)?
Vì khi sinh ra, tôi đã là một chú bé
đặc biệt. Người đỡ cho mẹ tôi cũng chính là bạn của mẹ. Hai mươi năm sau khi đỡ
tôi ra đời, người đỡ ấy đến thăm. Bà vỗ vai tôi và nói: “Suốt hai mươi năm qua
mẹ chưa đỡ một đứa bé nào vượt cân con cả, đến bằng cân con cũng không có. Mày
là vô địch đấy”.
Hồi bé tôi rất khỏe. Đến năm 16 tuổi
thì tôi được đi học võ vì khi ấy tôi tham gia phong trào “học sinh kháng
chiến”, phải học võ cho khỏe để còn… đánh tây chứ (cười). Không chỉ khỏe mà tôi
còn học rất giỏi, rất chăm. Bố tôi là nhà giáo, thành ra tôi rất có ý thức. Lúc
còn đi học toàn là đứng nhất nhì ba trong lớp.
Bộ phim “Samson” trình chiếu tại Hà
Nội vào tầm năm 1952 thì phải. Trong bộ phim ấy, Samson là một hình tượng to
khỏe, hào hiệp. Hình ảnh ấy mau chóng tạo được ấn tượng rất mạnh lên tâm hồn
tôi. Tôi nhập tâm đến mức vẽ cả hình Samson lên tường nhà mình. Tôi lấy ảnh mẫu
trên báo và theo đó lấy than mài ra mà vẽ. Sau này khi đã lớn lên, sau rất
nhiều năm tôi quay trở lại và vẫn nhìn thấy bức hình ấy. Samson trong phim hay
cởi trần, tôi cũng bắt chước cởi trần ra sông chơi.
Có thể nói Samson là ấn tượng của
tuổi thơ, cả tôi và cả Tiến nữa. Nhân vật ấy đã chấp cánh cho tôi một ước mơ,
ước mơ trở thành một con người khỏe mạnh, một người hào hiệp, bảo vệ và giúp đỡ
mọi người.
Vậy mà nhiều người cứ ngỡ là ông
thần tượng Samson là vì ông ấy… nhiều vợ và bạn gái chứ?
À, tôi không để ý chi tiết ấy. Phim
ấy cũng không nói chi tiết ấy. (Cười).
Ông vừa nói đến chi tiết ở trần ra
sông chơi, phải chăng đấy là sông Hồng gắn liền với tuổi thơ của ông và người
em trai Trần Tiến?
Đúng vậy. Nhà tôi ở gần sông Hồng,
chỗ tôi ở ngày ấy gọi là Ngõ Gạch, lại ở cuối phố nên từ nhà đi ra sông Hồng
chỉ tầm khoảng 200 mét. Ngày ấy, sông Hồng không phải là… sông như bây giờ. Nó
có một bãi cát ở giữa, từ bên này thành phố ra bãi cát ấy thì chỉ cần lội là
đến được, không cần phải bơi.
Năm 1952, tôi 16 tuổi thì Tiến mới 5
tuổi. Hai anh em tôi thường xuyên ra đấy chơi. Kỷ niệm của hai anh em với con
sông ấy rất sâu đậm. Sau này khi đã lớn,Tiến nhớ lại kỷ niệm ngày ấy mà viết
thành bài “Ngẫu hứng sông Hồng”. Trong bài ấy có đoạn: “Một ngày mùa thu đưa
cha qua sông. Một ngày dòng sông đầy nắng và gió”, kỳ thực không phải là đưa
cha mà là theo anh qua sông.
Trong một bài viết về ông, nhạc sĩ
Trần Tiến có kể lại chi tiết ông từng hát giữa mưa bom. Chắc ông không thể quên
những ngày tháng mà “tiếng hát át tiếng bom” ấy?
Trong thời chống Mỹ thì đấy là một
chuyện… rất thường. Chỗ nào bom đạn khốc liệt thì nghệ sĩ sẽ đến. Với cá nhân
tôi, bên cạnh giọng hát thì tôi còn có sức khỏe rất tốt nữa. Thành ra ở những
khu vực nóng bỏng của chiến tranh mà ta gọi là tuyến lửa thì tôi đến hát rất
nhiều lần (và bị thương hai lần).
Ở tuyến lửa, không có sân khấu,
không có micro, không có ánh sáng. Ban đêm, tôi đứng trên một cái gò cứ thế mà…
hát không, ở dưới người nghe rọi đèn pin lên xem mình hát. Những ngày tháng ở
tuyến lửa là một sự thử thách của cuộc đời mà ở đó, tôi đã hoàn thành phần nào
giấc mơ của chàng Samson mà mình thần tượng: đó là phục vụ nhân dân, hát cho
nhân dân.
“Samson
đã chấp cánh cho tôi một ước mơ, ước mơ trở thành một con người khỏe mạnh, một
người hào hiệp, bảo vệ và giúp đỡ mọi người.” – Trần Hiếu
Con đường nào đã dẫn đưa Trần Hiếu
học rất giỏi và đánh nhau cũng rất cừ ấy trở thành nghệ sĩ đầu tiên trong gia
đình?
Con đường mang tôi đến với âm nhạc
kể ra rất buồn cười. Bởi khi còn bé, tôi không hề có một chút ý định gì với
chuyện ca hát, cho dù đến bây giờ tôi vẫn thuộc như in “Bài hát của sói con” từ
thuở mới có 6 tuổi. Nhưng đấy chỉ là ngêu ngao hát cho vui thế thôi, chứ không
có mơ mộng gì. Đến khi chuẩn bị lên đại học tôi vẫn còn mơ làm nhà toán học.
Suốt thời gian phổ thông, tôi học
toán rất giỏi. Khi ở trường Chu Văn An, bạn bè và thầy cô gọi tôi và bốn người
bạn khác là nhóm “ngũ hổ” về toán trong trường. Thế nên khi nộp đơn đi thi đại
học, tôi đăng ký ngay vào khóa đầu tiên Tổng hợp toán mà không hề do dự. Tuy
nhiên, khi ấy Bộ giáo dục cho biết nước nhà hiện đang còn thiếu sinh viên cho
hai ngành là mỏ và sư phạm. Giữ vai trò trong chấp hành đoàn, tôi là người
thông báo tin này cũng như động viên các bạn đăng ký vào hai ngành còn thiếu
ấy. Nói chưa đủ, tôi làm gương luôn bằng cách bỏ Tổng hợp toán mà đăng ký vào
mỏ cho dù đấy không phải là nguyện vọng của mình.
Ngành mỏ tuyển 470 sinh viên, tôi
đậu luôn hạng 7 dù không hề chuẩn bị thi cử gì cả. Học được vài tháng thì
trường trung cấp âm nhạc tuyển sinh khóa đầu tiên vào cuối năm 1955, mời chuyên
gia nước ngoài về dạy đàng hoàng. Quý Dương mới rủ tôi: “Tao biết mày đang học
mỏ, nhưng tao muốn mày đi thi với tao đi thi cho vui”. Vui thì… đi thôi. Kết
thúc kỳ thi ấy Quý Dương đậu hạng nhì, trong khi tôi đậu… thủ khoa. Tôi lại nói
với Quý Dương: “Thôi, tao thi xong với mày cho vui rồi đó. Giờ mày học đi, tao
nhường mày làm thủ khoa”.
Ngày trường khai giảng khóa đầu
tiên, các giáo viên chả thấy bóng dáng ông thủ khoa đâu. Họ mới hỏi Quý Dương
và tìm đến tận nhà tôi, thuyết phục tôi trước, sau là thuyết phục gia đình cho
tôi nhập học. Họ nói Việt Nam đang rất cần những tiếng hát sánh tầm thế giới.
Tôi mới nghĩ đây không còn là vấn đề sở thích nữa mà là chuyện… quốc gia rồi.
Với một thanh niên lý tưởng và mang hoài bão… Samson, tôi quyết định bỏ đại học
để về học trung cấp âm nhạc.
Đấy là một quyết định khiến tôi hứng
chịu biết bao lời chỉ trích, đặc biệt là từ mẹ tôi. Bà không thể hiểu nổi vì
sao con trai mình có thể bỏ đại học để đi học trung cấp âm nhạc. Nhưng tôi cứng
đầu lắm, lúc ấy chỉ tin việc mình làm là đúng, là tuân theo tiếng gọi của non
sông. Vả lại tôi cũng đâu có thích ngành mỏ mà mình học, trong khi ngành toán
mình thích thì lại không được thi. Trong sự mâu thuẫn ấy, đột nhiên xuất hiện
một giải pháp trung hòa là âm nhạc, hoàn toàn không ngờ đến thì lại thủ khoa.
Tôi chợt nghĩ: có thể đấy là… số mệnh, là ý Trời chăng.
Thời gian đầu, tôi phải giấu mẹ việc
bỏ mỏ để theo âm nhạc. Mẹ tôi có một cửa hàng ở ngay trước nhà, đi đến đại học
mỏ thì rẽ phải, đi trường nhạc thì rẽ trái. Sáng nào bà cũng ngồi canh xem
thằng Hiếu nó đi đâu, đâu có biết là tôi xách cặp tử tế đi đến trường mỏ nhưng
giữa chừng lại ngoặt sang đường khác để học nhạc. Về nhà, tôi cũng chẳng dám
hát hò gì về sợ mẹ nghi (những lúc phải tập hát thì tôi… chui vào toalét). Cứ
thế, đến khi kết thúc trung cấp thì tôi lại… thủ khoa.
Trong buổi lễ ra trường, tất nhiên
là thủ khoa phải hát trước trường. Nào ngờ buổi lễ ấy em gái tôi có đến xem.
Tối về nó mách mẹ thấy anh “Hiếu thủ khoa” đứng hát trước trường, mẹ tôi tẩn
cho một trận nên thân.
Còn con đường của Trần Tiến thì sao?
Khi Tiến lớn khôn và quyết định đi
hát thì tôi đã nổi tiếng rồi. Tiến thấy anh trai mình đi đây đi đó hát thì cũng
thích lắm. Tôi vừa ra trường thì cũng được giữ lại làm thầy, nên tôi dạy cho
Tiến hát. Được một thời gian thì Tiến cảm thấy việc hát là không ổn bởi hai anh
em quá giống nhau, từ giọng hát cho đến cả gương mặt. Nếu vậy Tiến đi sau thì
chỉ mãi là em của Hiếu mà thôi. Vì cảm thấy chán nên Tiến xin phép bỏ hát để học
sáng tác. Từ trung cấp, Tiến học thêm 4 năm đại học khoa sáng tác nữa. Chung
trường với Tiến còn có Phó Đức Phương, cả hai đều là những sinh viên xuất sắc
lúc bấy giờ. Đấy là một ngã rẽ đúng đắn, bởi một nhạc sĩ Trần Tiến sẽ có vị thế
cao hơn là một ca sĩ Trần Tiến.
Sau này, con gái tôi (Trần Thu Hà) cũng thế. Hà thích hát nhưng cũng chọn cho mình một con đường riêng, không giống bố cũng chẳng giống chú. Đấy có lẽ là tính cách đặc trưng của giòng họ nhà Trần.
Sau này, con gái tôi (Trần Thu Hà) cũng thế. Hà thích hát nhưng cũng chọn cho mình một con đường riêng, không giống bố cũng chẳng giống chú. Đấy có lẽ là tính cách đặc trưng của giòng họ nhà Trần.
Và trên những con đường riêng ấy, có
một giai đoạn mà Trần Tiến… quẹo về và cứu ông thoát khỏi ngõ cụt?
Đúng vậy. Sau giải phóng, trong khi
sinh hoạt văn nghệ miền Nam cực kỳ sôi động thì miền Bắc vẫn cứ hát nhạc đỏ. Để
âm nhạc miền Bắc thay đổi và bắt kịp miền Nam thì cần một người tiên phong. Khi
ấy, trước mắt tôi là một quang cảnh hãi hùng. Trần Hiếu, Trung Kiên, Quý Dương,
Quang Hưng…, một loạt những nghệ sĩ nổi danh thời trước đứng trước một bờ sông
cuồn cuộn sóng. Bờ bên kia là nhạc nhẹ, là một cách hát khác. Các nghệ sĩ bên
này nói với nhau: “Thôi, có lẽ mình đã hoàn thành nhiệm vụ của mình rồi. Thôi
thì cứ giữ cách hát cũ vậy”.
Chỉ có một mình Trần Hiếu là không
chịu ở lại, gã quyết vượt qua những con sóng để sang bờ bên kia. Và gã không đi
một mình mà còn rủ theo Quang Thọ và Thúy Hà cùng đi. Cuộc vượt sông ấy có thể
nguy hiểm, nhưng có chết cũng phải… lết sang bờ bên kia.
Chỉ
có một mình Trần Hiếu là không chịu ở lại, gã quyết vượt qua những con sóng để
sang bờ bên kia. Và gã không đi một mình mà còn rủ theo Quang Thọ và Thúy Hà
cùng đi. Cuộc vượt sông ấy có thể nguy hiểm, nhưng có chết cũng phải… lết sang
bờ bên kia.
Nghe có vẻ như đấy là một ý tưởng…
vĩ đại?
Vì tôi nghĩ nếu chọn con đường ở
lại, hát những bài đã cũ, thế nào âm nhạc miền Bắc cũng chết. Mà quả thực là âm
nhạc đang thoi thóp vào thời điểm ấy. Có những lúc chúng tôi diễn nhưng chẳng
ai đến nghe. Đoàn văn nghệ thì cứ chết dí ở khu văn công. Trong giờ phút nguy
nan ấy, Bộ Văn hóa ra quyết định là không… phát lương nữa, đoàn tự nuôi lấy văn
nghệ sĩ, tự diễn tự thu tự chi. Cách kích cầu ấy khiến đoàn… cuống. Tôi mới
đứng lên xung phong làm một đêm nhạc nhẹ. Chính Trần Hiếu đứng ra làm… bầu show
luôn.
Cuộc chuyển đổi ấy tất nhiên đã
khiến ông phải mất rất nhiều tâm sức, và Trần Hiếu rốt cục đã vượt qua những
con sóng dữ ấy như thế nào?
Nhạc nhẹ thì phải có nhạc cụ điện
tử, nhưng đoàn chúng tôi không có những nhạc cụ tân thời ấy. Và tôi vẫn quyết
định làm âm nhạc theo kiễu dã chiến. Organ không có thì dùng accordion, guitar
điện không có thì lấy guitar thùng rồi nhét micro vào, guitar bass không có
mình dùng contrabass, kèn không có saxophone thì mình dùng trumpet. Riêng bộ
trống thì không thể thay thì mình… đi mượn của một người bạn. Buổi diễn đầu
tiên của “đoàn Trần Hiếu” chỉ hơn người, trong đó có 2 người múa, 4 nhạc công
và anh chàng ca sĩ liều mạng Trần Hiếu, cùng Quang Thọ và Thúy Hà.
Và trong quá trình “vượt sông” như
ông nói, Trần Tiến đột nhiên xuất hiện và giúp ông đi nốt hành trình giông bão
như thế nào?
Trước dàn nhạc cụ dã chiến ấy, tôi
đã hát những bài ngoại quốc như Sunday Morning, đồng thời hát lại những bài cũ
theo cách hòa âm mới, cách hát mới. Nhưng sau một thời gian, như thế vẫn không
đủ. Chẳng lẽ lại đi hát Lê Anh Nuôi, Con voi hay Anh quân bưu vui tính mãi.
Trong bối cảnh đó, những bài hát của Trần Tiến quả thực đã truyền cho tôi một
nguồn động lực to lớn. Tôi mãi mãi không bao giờ quên Lambada, Rock đồng hồ,
Những đôi mắt mang hình viên đạn, Đi qua hải quan, Cô bé vô tư…, những sáng tác
ngày ấy của Tiến.
Và thành quả của hành trình vượt
sông ấy là…
Khi đến Hải Phòng, một ngày chúng
tôi diễn đến… 4 show. Chúng tôi ăn ngủ ngay trên sân khấu. Diễn không mệt mỏi.
Một tháng như thế chúng tôi hát… 28 ngày. Đấy là một chiến thắng vang dội bởi
trước đây, một đoàn nghệ thuật diễn giỏi cách mấy một ngày làm 2 show là hết
sức. Sau chuyến diễn ấy về, trừ hết tiền tổ chức, ăn uống, tiền thu về đủ để
trả lương cho tất cả anh em. Mọi người phấn khởi vô cùng bởi mọi người đã nhìn
thấy lối thoát. Thừa thắng xông lên, chúng tôi đã ôm đàn đi diễn khắp nơi. Tôi
vẫn nhớ một kỷ niệm khi đến diễn ở Phú Thọ. Con gái Phú Thọ không mua được vé,
nhưng vẫn muốn vào nghe hát. Bảo vệ hỏi vé đâu, các cô ấy cởi phanh áo ra và
nói: “Vé này”. Các anh soát vé thích quá nên cứ thế mà… cho vào xem thôi. Chỉ
có con gái Phú Thọ mới dám làm việc ấy!
Trong bối cảnh khó khăn như thế mà
Trần Hiếu dám xông tới liều mình như chẳng có, vậy mà bây giờ khi cuộc sống đủ
đầy, âm nhạc lại phát triển theo một đường lối dễ dãi, thậm chí… bừa bãi. Có
bao giờ ông trách thế hệ em cháu của mình không?
Không. Bất cứ một nền âm nhạc nào
cũng phải đi theo thời đại. Thời đại của tôi là thời đại hào khí Việt Nam, âm
nhạc là để cứu nước. Bây giờ là thời đại Việt Nam tiến vào thị trường. Trong
thời đại thị trường thì tất nhiên cũng phải có nền nhạc thị trường. Những người
cố thủ sẽ đứng ở chỗ cũ mà chửi vào thị trường mới. Nhưng chúng tôi sống trong
lòng nghệ thuật, chúng tôi hiểu được thực trạng nghệ thuật. Những gì đang diễn
ra trong nền âm nhạc Việt Nam thực ra đã diễn ra tại Pháp ở… thế kỷ trước rồi.
Ngày ấy, nước Pháp mất 30 năm để thoát khỏi thứ âm nhạc mà tôi gọi là “yê yê”.
Nền nhạc trẻ “yê yê” ấy đã phá tan tất cả những giá trị mà nước Pháp đã từng
xây dựng từ cổ điển, dân ca, ca khúc trữ tình. Quần chúng Pháp đảo lộn trong 30
năm như thế.
Sau 30 năm, nước Pháp choàng tỉnh.
Họ tổ chức một cuộc thi “dân ca Normandie” với phần thưởng cực cao, có thể biến
một người dân nghèo trở thành tỷ phú. Thế nên mọi người đổ xô về Normandie để
thi, gái trai trẻ già, người người hát dân ca, nhà nhà hát dân ca. Ai cũng đổ
xô đi học, đi thi. Báo chí truyền hình đưa tin về cuộc thi cực kỳ sôi nổi, nó
thu hút sự quan tâm không chỉ nước Pháp mà toàn thế giới. Cuối cùng cuộc thì
tìm ra hai người thắng. Người thứ nhất 80 tuổi, người thứ nhì 82 tuổi. Hai nông
dân nghèo nước Pháp sau một đêm trở thành tỷ phú.
Chính cuộc thi ấy tạo ra một cuộc về
nguồn ngoạn mục, kéo nước Pháp thoát khỏi nền âm nhạc “yê yê” để trở lại với những
giá trị vững bền và nguyên thủy.
Một thông tin tuyệt vời quá…
Tôi đọc tin này trên một cuốn sách
của Pháp từ năm 1968 đấy. Tôi có nói với anh là tôi giỏi tiếng Pháp ở trên chưa
nhỉ (cười).
Trở lại với câu hỏi về nền âm nhạc
hiện nay, chính sự thấu hiểu về âm nhạc nên dẫn đưa đến một sự cảm thông âm
nhạc đúng không ạ?
Đúng vậy. Vì nếu tôi mắng các ca sĩ
trẻ, ai đến với mình nữa. Trong những ca sĩ của nền “yê yê Việt Nam” thời gian
qua có rất nhiều ca sĩ đến học thầy Trần Hiếu. Có thể kể ra đây là Nam Khánh,
Thủy Tiên, Hoàng Bách, Hoàng Quân, Nguyên Thảo. Hay chính con gái tôi là cái
Hà, xa hơn nữa Bằng Kiều, Thu Phương đều là học trò của của tôi cả. Tôi không
trách họ mà giúp họ nâng giọng ca của mình lên. Những ca sĩ tôi vừa nêu sau
thời gian đào tạo sẽ trở nên sạch sẽ, họ sẽ buộc những ca sĩ không học hành bài
bản mà cứ “yê yê” khác phải nhìn lại mình. Vì thế, theo tôi phê phán là một
việc không nên, cả trên cương vị của tôi lẫn… của nhà báo như cậu.
Ca khúc “Đừng nói tôi già” từng là
một bài hit của NSND Trần Hiếu cách đây chưa lâu. Nhưng thời điểm này, Trần
Hiếu liệu có… nhận già chưa ạ?
Haha. Bài “Đừng nói tôi già” viết
cho một ông già 70, giờ tôi đã 80 rồi còn gì.
Từ
thuở cất tiếng hát đầu tiên cho đến bây giờ là 70 năm, trong đó có 60 năm hát
chuyên nghiệp, bây giờ còn lại những năm cuối đời, tôi chỉ có một tâm nguyện là
hát cho đến chết, nếu không thì cũng phải dạy cho đến chết.
HÁT NHẠC CŨNG NHƯ… GIẢI TOÁN
Vậy ở tuổi 80, Trần Hiếu còn coi cô
đơn là một nhu cầu như mình từng bộc bạch?
Vẫn còn. Cô đơn đã và đang là một
nhu cầu của tôi, suốt từ thuở bé đến bây giờ. Ngày còn bé, tôi đến thư viện
mượn sách để đọc. Người ta ngồi đọc trên bàn chung với nhau, tôi chỉ thích chui
xuống tầng hầm để sống trong thế giới riêng của mình. Khi học bài tôi cũng chỉ
học một mình. Tôi không hài lòng với những cách giải toán của sách Pháp mà tự
tìm cách giải riêng của người Việt. Trong cuộc sống gia đình hay âm nhạc cũng
thế, không sống riêng thì không thể có thế giới riêng. Và chỉ trong cái thế
giới riêng ấy, tôi mới tìm thấy bản sắc và bản ngã của mình. Trước một bài hát,
tôi luôn quay về thế giới riêng ấy và tự hỏi Trần Hiếu sẽ hát như thế nào. Chỉ
một câu hát đơn giản, tôi tự vạch ra một chục cách hát khác nhau rồi tự mình
chọn ra cách hay nhất, phù hợp nhất. Chỉ có trong thế giới riêng ấy, tôi mới có
thể tự độc thoại. Nhu cầu cô đơn xuất phát từ đó.
Từ thế giới riêng chuyển sang thế
giới… hai người, cuộc hôn nhân thứ ba của ông và người vợ không hoạt động trong
lĩnh vực âm nhạc có gì khác với trước không?
Trong cuộc thi vào trường âm nhạc
ngày trước, tôi thủ khoa, Quý Dương thứ hai thì người vợ đầu tôi thứ ba đấy
(cười). Hai vợ chồng xây dựng gia đình đầu tiên đều là những người giỏi. Sống
trong một thời kỳ khó khăn, vợ đầu của tôi rất nghiêm túc. Bà luôn gò tôi phải
thế này, thế kia theo đúng tác phong của một nhà giáo vậy. Thời gian ấy, tôi
luôn phải phân vân giữa “đi theo vợ” và “đi theo mình”.
Người vợ thứ hai là học trò, tôi xin không được nói gì về cuộc hôn nhân này. Người vợ hiện tại thì đứng ngoài âm nhạc, nhưng lại có niềm đam mê ca hát từ còn trẻ. Điều kỳ lạ là từ khi sống với người vợ hiện tại, tôi cảm thấy cuộc sống của mình thoải mái hơn, con đường âm nhạc trở nên trơn tru hơn, tôi đứng trước nhiều cơ hội hơn.
Người vợ thứ hai là học trò, tôi xin không được nói gì về cuộc hôn nhân này. Người vợ hiện tại thì đứng ngoài âm nhạc, nhưng lại có niềm đam mê ca hát từ còn trẻ. Điều kỳ lạ là từ khi sống với người vợ hiện tại, tôi cảm thấy cuộc sống của mình thoải mái hơn, con đường âm nhạc trở nên trơn tru hơn, tôi đứng trước nhiều cơ hội hơn.
“Bình yên” có phải là ca khúc đầu
tiên ông cùng song ca với con gái mình?
Ca khúc thu âm đầu tiên thì đúng
hơn. Trước đó, tôi và Hà đã hát chung với nhau bài “Thành phố trẻ” của Tiến.
Còn bài “Bình yên” là trong một album của Quốc Bảo. Khi giao bài này cho Hà,
Bảo mới hỏi Hà muốn hát với ai không. Hà mới trả lời là muốn song ca với bố.
Thời gian không có nhiều, Hà hát phần của mình trước rồi bay sang Mỹ. Khi tiếp
cận bài hát, tôi quyết định hát theo kiểu nhạc nhẹ cho phù hợp với Hà, nhưng
sau khi thu xong thì Quốc Bảo nói: “Bố cứ hát theo kiểu của bố đi”. Thành ra
tôi vào phòng thu trở lại, hát đúng theo cách của mình. Bản thu thứ hai chính
là bản được phát hành qua CD. Qua ca khúc này, tôi một lần nữa nhìn lại câu chuyện
của gia đình mình. Những cánh chim bay về những phương trời riêng và mang những
bản sắc riêng. Đấy là một điều tốt hơn nhiều so với việc Tiến hay Hà trở thành
những bản sao của tôi.
Vậy bây giờ, ông đã tìm thấy sự bình
yên chưa, hay vẫn còn hối tiếc vì đã bỏ qua một điều gì đó?
Nếu thật sự có một nuối tiếc gì đó,
có lẽ chỉ là việc tôi đã không thể trở thành một nhà toán học như… Ngô Bảo Châu
(cười).
Nhạc sĩ Phạm Duy luôn tự hỏi sẽ mang
gì về bên kia thế giới, còn ông muốn mang theo điều gì?
Tình yêu thương của mọi người. Tôi
chưa bao giờ muốn mình có một căn nhà hay tài sản gì để lại cho con cháu. Từ
thuở cất tiếng hát đầu tiên cho đến bây giờ là 70 năm, trong đó có 60 năm hát
chuyên nghiệp, bây giờ còn lại những năm cuối đời, tôi chỉ có một tâm nguyện là
hát cho đến chết, nếu không thì cũng phải dạy cho đến chết. Trong chừng ấy năm,
tôi luôn muốn mang tâm hồn mình phục vụ cho người Việt Nam. Tôi nói vậy vì tôi
được ba lần mời ở lại nước ngoài, ở Pháp, ở Ý và ở Nhật Bản. Họ đưa ra những đề
nghị rất hấp dẫn, nhưng tôi chưa bao giờ nghĩ đến chuyện ra sống ở nước ngoài
dù đang ở vào giai đoạn gian khó nhất của cuộc đời. Vì tôi chỉ muốn hát cho dân
mình.
Sức khỏe hiện tại của ông thế nào ạ?
Tất cả bạn cùng thời của tôi không
chết thì cũng không hát được nữa. Còn tôi cũng chả hiểu vì sao mình vẫn còn
khỏe, giọng vẫn vang. Ở tuổi tôi bây giờ, quên quên nhớ nhớ kinh khủng, có khi
không nhớ nổi tên các học trò, họ hàng anh em, các cháu trong nhà. Vậy mà tôi
tuyệt nhiên không quên một lời bài hát nào, kể cả một bài hát của Ai Cập mà tôi
học từ hồi bé tí dù chả hiểu nó nói về cái gì. Tôi nghĩ âm nhạc thực sự là một
số mệnh của đời tôi.
Trần gia dưới góc nhìn… tử vi
NSND Trần Hiếu tự giải thích tính cách và vận mệnh của ba nhân vật trong gia đình thông qua tử vi phương đông. Ông nói: “Trần Tiến là Đinh Hợi, Trần Thu Hà là Đinh Tỵ. Mà “đinh” tức là một, là duy nhất rồi còn gì. Còn tôi là Bính Tý. Bính có nghĩa là “tù”. Cả cuộc đời tôi quả nhiên luôn bị cảm giác bao vây, kềm kẹp. Giữa muôn trùng vây ấy, muốn đứng lên được buộc tôi phải trở thành một con người bản lĩnh. Bởi thế mà Trần Hiếu trở thành một nghệ sĩ không ai bắt chước được, nhưng cuộc đời lại khổ sở vô cùng, không hề được ai nâng đỡ”.
NSND Trần Hiếu tự giải thích tính cách và vận mệnh của ba nhân vật trong gia đình thông qua tử vi phương đông. Ông nói: “Trần Tiến là Đinh Hợi, Trần Thu Hà là Đinh Tỵ. Mà “đinh” tức là một, là duy nhất rồi còn gì. Còn tôi là Bính Tý. Bính có nghĩa là “tù”. Cả cuộc đời tôi quả nhiên luôn bị cảm giác bao vây, kềm kẹp. Giữa muôn trùng vây ấy, muốn đứng lên được buộc tôi phải trở thành một con người bản lĩnh. Bởi thế mà Trần Hiếu trở thành một nghệ sĩ không ai bắt chước được, nhưng cuộc đời lại khổ sở vô cùng, không hề được ai nâng đỡ”.
Bài: MINH
TRẦN
Ý tưởng:
LÊ ĐỨC HIỆP
Sản xuất:
ĐINH NGUYÊN
Nhiếp ảnh:
MẠNH BI
Stylist:
THI THI
Trang
điểm: ĐÌNH NHƠN
Trợ lý: LÝ
BÌNH SƠN