Nguyễn Thị Hoàng Bắc

Tên thật và cũng là bút hiệu, sinh ở Thị Nghè, Gia Định, lớn lên, đi học ở Saigon, Nha Trang. Học xong Đại học Sư Phạm Sài Gòn, đi dạy các trường trung học ở Việt Nam.

Định cư ở Mỹ từ năm 1986. Nhà giáo (đã nghỉ hưu) của Học viện Ngoại giao thuộc Bộ Ngoại giao Hoa kỳ.

Thơ đã đăng ở Hợp Lưu, Tạp chí Thơ, Da Màu, Thế Kỷ 21 (Mỹ); Tiền Vệ (Úc); Sáng Tạo (Canada); Văn Việt (Việt Nam).

Tham gia trong các tuyển tập: 26 Nhà Thơ Việt Nam Đương Đại (Tân Thư xuất bản, California, USA, 2002), Thơ Đến Từ Đâu (phỏng vấn, Nguyễn Đức Tùng, Lao Động xuất bản, Hà Nội, 2010), Bombay Gin 32 (The Napora Press xuất bản, 2006, do Đinh Linh tuyển dịch sang Anh ngữ).

*

Nguyễn Thị Hoàng Bắc là một trong những tác giả khởi viết rất sớm ở hải ngoại, cả trong văn xuôi lẫn trong thơ, và đến nay vẫn viết. Bên cạnh văn xuôi, thơ chị, ngay từ những bài đầu tiên, đã bộc lộ khuynh hướng cách tân nghệ thuật. Một trong những chủ đề của thơ là tình yêu bị đánh mất, quê hương bỏ lại, sự nuối tiếc, sự thức tỉnh, sự trở lại và ra đi. Đó là một loại thơ kết hợp nhiều yếu tố đôi khi rất khác biệt: hoài niệm và suy tư, trữ tình và phản kháng, nữ quyền và công dân.

Nguyễn Thị Hoàng Bắc là người quan sát nhẫn nại các xung đột nội tâm, và không ngừng đi tìm sự thật ở vùng biên giới của xã hội hiện tại và lịch sử, của tình yêu và các quy ước xã hội. Vào giây phút kịch tính nhất của bài thơ, thơ chị đầy vẻ hồn nhiên, ngẫu hứng, thể hiện thành công ý thức lịch sử và tâm thức của một người Việt lưu vong, với cảm giác vừa thảnh thơi vừa xao xuyến, hài hước mà đằm thắm, trí thức nhưng dân dã, sắc bén mà vẫn nhân hậu.

Văn Việt xin trân trọng giới thiệu.

Các bài thơ của Nguyễn Thị Hoàng Bắc trong tuyển tập này:

1. trước gió

2. ấn tượng hà nội

3. khúc cải lương

4. người đàn ông xưa ơi

5. cổ tích

6. kỷ niệm Đà lạt

7. Hai Bà cỡi voi

8. trăm họ chớ có buồn

trước gió

khi israel palestine đang nguy cơ chiến tranh thế giới

tôi hoà bình

khi biết quan hệ chúng tôi thật ra là giả

tôi nói với người ấy

về cái án tù treo

(lơ lửng miếng thịt đỏ lòm hàng thịt treo tòng teng nhỏ máu)

ba giờ ở sở về ở chợ về đi ngoài đường về tôi mở cửa lách mình ló đầu vào

vừa vặn thay đồ vừa liếc nhìn điện thoại

đèn đỏ bất động đèn xanh yên lặng

máy nhựa co hai đầu thản nhiên

bướng bỉnh

kim nhựa đồng hồ đen nhấp nháy

người đó nói cái đầu tôi còn rắn hơn nhựa đen gấp mấy

(thời hạn thịt treo trước gió)

kim đồng hồ mấp máy

(đầu đen máu đỏ)

chín hai mươi chín ba mươi pi-em

năm mười mười lăm hai mươi

bống bống bang bang

đi ăn đi chơi đi ngủ đi nằm đi làm lặp lại

trật tự bình thường tái lập

(tòng teng trước gió)

sao không bận tâm hỏi thầm giờ này lúc này ai đang làm gì nghĩ gì

về đâu đó

palestine nguy cơ chiến tranh

chấp cánh tôi vuột mất hoà bình

khai chiến

không khoẻ re nhưng có vẻ dễ chịu hơn nỗi sợ hãi

khi nằm gối đầu lên cánh tay mềm nhão người đàn ông

lúc một mình tự hỏi

hắn nghĩ gì mình nghĩ gì thăm thẳm

trong tấm gương trái tim sầu thấy mặt mình mặt vợ con người

có giống chim bay cao có loài bay thấp

tuy một bầu trời

thế giới âu ca chĩu nặng hoà bình

không phải tôi không biết yêu tôi yêu người yêu hoà bình

lượng sức mình

đầu thiên niên kỷ mới

lớn tiếng át bài chủ lớn tiếng đọc

chiếu dời đô

tuyên chiến

phải dời đô

phải chiến tranh để có hoà bình

(đèn treo trước gió)

ấn tượng hà nội

giữa mái nhà đám dù san sát lô nhô thế kia

tôi tìm đâu ra sự thật

chiều nào cũng là chiều rashomon

những con chim mắt cứ mãi đứng tròng

chiều hà nội dữ dội

thác đổ ầm trên nóc nhà tôn

khúc nhạc hàm răng lồi khấp khểnh

lỗ chỗ nhựa thuốc lào

phòng nhà ai ở trên cao như mắt hải đăng chiếu thẳng vào phòng tôi rùng rợn

tối qua một vụ trộm

sáng nay công an đến lấy biên bản điều tra định tội

hà nội không gì phải vội

hà nội lại mưa dữ dội

tay công an nói chuyện có duyên nói người viết biên bản hôm nay nghỉ phép

không ai có quyền gì lấy quyền gì ở đây ai có quyền gì ai không có quyền gì

cấp bản sao điều tra

tù mù khó biết

không có bản sao điều tra

tôi trở về nước nào là nước tôi với tên trộm vô tội

tôi chỉ đến chơi đất nước này chứ không ở

tôi chỉ đến rồi về

khách đến khách đi khách chơi tiếp rước chính diện phản diện quan hệ xa gần luật lệ

hà nội lại lụt lội

mưa rashomon mái nhà lỗ chổ khói thuốc rỉ sét tên trộm nằm vùng kiếm sĩ công an

duyên dáng biên bản

ấn tượng thật không tệ

khúc cải lương

đời mình thật quả đã đến khúc cải lương

sân ga bến tàu đón đưa

chuyến về chuyến chạy

(chuyến chạy nhiều hơn chuyến về)

những đứa con

chạy vạy

con tàu rầm rập

những vẫy tay sập cửa ồn ào

(rối rít rượt)

phải vượt đại dương tìm bến lạ

phải lên đường

phải thản nhiên bình tâm vô tâm cắt đứt vứt bỏ

lại

phải con tàu hải phận không phận phi cơ

thân phận đất nước thành phố có tên chưa tên và không tên

phải rời bến hú còi nhổ neo

không chỉ là

những bờ bến bình yên

đưa đón tiễn con

lơ đãng kiếm tìm bịn rịn

bây giờ tôi lặp lại điệp khúc hệt mẹ xưa

hát khúc đơn ca

bến tàu cải lương sân ga

Người đàn ông xưa ơi

Người đàn ông xưa ơi

Ðã bán mình tất nhiên cho một người đàn bà khác

Cái giá năm chục ngàn đồng buôn vừa vốn sát đồng nát

Tiết lộ nhé bí mật nhà băng ngân hàng tôi nhà nước

Quỹ tiết kiệm giờ có hơn trăm ngàn

Tính giá cũ đã có thể mua được

Hai gã

Đem bỏ vào lồng ta xách đi chơi*

Nói đổ xuống sông rồi xuống biển

Giả dụ người đàn ông xưa trở lại

Miệng láo liêng nói muốn tháo củi sổ lồng cũ để trở lại vào lồng mới

Tôi còn muốn mua không

Băn khoăn ở cấp độ đàn bà quen đi chợ mua hàng cắt xén bớt thêm trả giá

Tung tiền mua trai đẹp và hiện đại

Phải học tập cò kè hơn Mã Giám Sinh

3 đồng một chục*

Chưa thể xuất sắc đàng điếm bất nhân

Dạn dĩ đứng lên

Vung tay vung tiền thở dài dứt khoát

Học tập bần tiện cò kè

Nếu không may lúc này cùng một lúc có hai người đàn ông tự xuất hiện tự rao bán

Thấu suốt tinh thần cò kè học tập

Bớt một thêm hai hồi lâu ngã giá*

Tôi không mua cả hai

_______

* "Ba đồng một chục đàn ông, ta mua ta bỏ vào lồng ta xách đi chơi" (ca dao)

* "Cò kè bớt một thêm hai, Hồi lâu ngã giá vàng ngoài bốn trăm" (Kiều)

cổ tích

Đôi khi nhớ nhau

Cụm lau phơ phất

Quặn thắt

Bên đường tàu

Máy dầu xình xịch

Đôi khi nhớ thắt

Bỗng nhiên

Cành cây ven rừng

Thò tay quẹt mặt

Ngày ấy

Chạm nhẹ tay vào chéo áo

Gió thổi

Phù phù

Phù phù

Qua ô cửa sổ

Đưa hết mặt ra hứng gió

Vết bầm đau

Chuyến tàu xuôi bắc về nam lúc ấy

Rầm rầm

Có hàng lau lâm thâm

Có bàn tay gẫy khô rồi mọc lại

Ôi trời

Cổ tích

Xa xăm

Kỷ niệm Đà- lạt

1. Suốt mùa năm đó

trò chơi mỗi ngày mình tôi và chị em con Nướng

chỉ một trò lập đi lập lại

móc đất sét nhào nước nắn nồi nắn tô chén

đem phơi đập bể

lại móc đất sét nhão nước nắn nhồi

đem phơi rồi đập bể

2. Mỗi buổi chiều

chúng tôi lóng tai chờ giọng kêu bác Khưu gái lanh lảnh vang

vọng từ bên kia suối

Nem Nướng Nem Chua Nem Chạo... Bình Diệu.. .ơi... ới... về .. .cơm... ơ... m... ơ... m...

Vài buổi chiều xám ngắt

thông rùng mình tím mặt

bác gái thình lình tất tả ở đâu chạy ra

tóc tai rũ mặt cầm chai không cuống quít chạy sang bên nay suối

văng vẳng tiếng đuổi theo

mẹ cha tiên sư con đĩ bố

không có diệu ông về ông chết mâm cơm với mẹ con mày

ba đứa con gái vùng đứng lên

kiên cường dúi thằng Bình Diệu xuống suối rửa mặt rửa tay chân phủi sạch quần áo

lúc thúc nối đuôi mẹ rồng rắn chạy quán kiếm rượu cho bố

về

3. Dạo đó

tôi lủi thủi chơi một mình nếu không có tụi nó

nhà chúng tôi ở cạnh nhau khu cư xá hoả xa

ba tôi xếp-tranh bố Khưu thợ phụ xúc than

Ðà-lạt

bác Khưu gái bất kể nắng mưa

mồ hôi gạt trán nám

bãi bờ ngày đêm

lê-ghim

rờn xanh

bát ngát

4. Nướng Chạo Chua Bình Diệu

ba tao mất rồi

ga đóng cửa

Ðà-lạt dập dờn gió đập cửa ỉm im

ga lịch sử đi vào hạng mục di tích quốc gia

mất tiếng còi sương vọng xa

công nhân viên chức cán bộ cấp cao thấp

đại diện đại gia đa dại dân đen dân oan dân quèn buôn lậu bon chen chân trong ngoài

việt kiều yêu nước không yêu nước bán nước

chia lìa từ dạo ấy

tụi mày thuộc loại nào

giờ ở đâu

mùa hè tao nhớ

Hai Bà cỡi voi

Một ngày lo áo quần người ngợm mặt

mũi. Một ngày đi bơi, một ngày chạy khoẻ

rông ngoài trời. Ngày đi chơi ngày đi

làm ngày trùm mền. Làm để

có tiền sống sống để làm. Chơi

tự bồi dưỡng (để mà làm) làm để

có tiền đi chơi. Ðời sống tôi phân

chia công bình hợp lý tuỳ phận

hơn tuỳ ý. Khi có bịnh tôi ráng

làm có tiền cúng bác sĩ. Để

khoẻ ra lại ngất ngư lay lắt vì tiền.

Các cấp lớn nhỏ sở làm. Mệt khoẻ

mệt nhoài nồi cháo sôi lộn xộn.

Triều lên cơ hội bơi lên lên voi

triều xuống chắc ăn lăn xuống chó.

Ngẫm nghĩ tôi làm chó chạy rông đời

nhiều hơn được cỡi voi. Như Hai Bà.

Làm Hai Bà. Hai Bà ơi không khéo

lụy cái thằng nài.

trăm họ chớ có buồn

con tằm mãi sao chưa chín đỏ

ngày nặng mây ngợp thở

gió chướng nhan nhản ngáp

sáng chiều nào cũng thổi

bạ gì xúc xiểm nấy

thấy gì cũng hùa theo

mưa

quét một trận sáng tối sạch lềnh bềnh ra rác

lời khen bao giờ cũng êm ái

tất nhiên lẽ thường đồng đều

em bé nhi đồng bô lão trẻ già gái trai mập ốm lớn nhỏ tu sĩ thi nhân nhất sĩ nhì nông

kẹo ngọt dễ ăn hơn kẹo đồng

phe mưng mủ gào lên bênh phe u xơ ác tính

gió ủ ê hùa rì rào giả thiệt vô tình ác ý khen chê

thích êm tai

nhổ nhổ nhai nhai

rù rì lời khen tặng

vuốt ve mềm mại bùi tai

tất nhiên phải xắn quần vắt áo xông mương rẽ nước

bương theo đám đông đỏ mặt to mồm

hễ hả hoà tan sóng sau kề sóng trước

cám ơn các đồng chí nối bước đồng loại đồng bào đồng hương đồng nghiệp đồng tính đồng tình

đồng sinh cộng tử

điều tôi lanh chanh ước ao khao khát nghĩ

điều tôi muốn nghĩ

điều nghĩ chưa ra

điều muốn nói

từ chối kèn đồng tù và thổi to một điệu

từ chối cất giọng rỗng rống theo đuôi

từ chối làm dâu trăm họ

uể oải đồng phục trẻ mồ côi

trăm họ chớ buồn tôi