Truyện

Khiêm Nhu

Tôi là một quả pháo. Trước đây tôi là con người như bao con người khác, mắt mũi miệng, tay chân, cân đối, bình thường và đầy đủ chức năng. Đó là một bí mật, và tôi là người duy nhất nắm giữ bí mật này. Có lẽ chẳng ai dại lại đi tin một quả pháo tầm thường, le lói cháy sáng trên nền trời đêm giao thừa mang ký ức của con người, có quá khứ, thậm chí có cái thứ, mà loài người vẫn gọi là kiếp trước.

Bây giờ, tôi đã không thể đối thoại được với họ, loài người, đồng loại trước đây của tôi, mặc dù tôi vẫn còn nghe, và hiểu tiếng người, những tràng cười sảng khoái, sự phấn khích, tiếng xì xầm bàn tán đầy hưng phấn,… Mọi con mắt đổ dồn về một điểm trên bầu trời, từng chùm pháo bông, muôn hình vạn trạng, lung linh khoe vẻ đẹp của mình một cách kiều diễm. Một tiếng đùng đoàng rơi tõm trên không, một tiếng khác nối tiếp. Liên tục, phải đến nửa tiếng, bốn mươi lăm phút. Cả những băng pháo dài, tí tách nổ, nhịp điệu, hàng lối bài bản. Tôi lắng nghe. Có khi chúng khiến tôi giật mình. Tôi sợ run người, đếm ngược thời gian. Phút chốc lát nữa thôi, số phận tôi cũng như những quả pháo kia.

Cậu bé vẫn cầm tôi trên tay và ngắm nghía. Chẳng hiểu sao, cậu ta lắc đầu, phàn nàn. Có lẽ tôi đã không thật làm hài lòng cậu ta bởi vẻ ngoài quá sù sì, quá thô ráp và sai lệch kích cỡ, khuôn mẫu. Cậu ta đắn đo một vài phút rồi chạy vèo qua đường, nơi một cậu bé khác đang ôm khư khư một túi ni-lông màu đen. Cậu bé trông khá chậm chạp. Lúc không có pháo nổ, tôi chẳng trông thấy gì, nên cậu ta hiện ra trước tôi thoắt hiện thoắt ẩn như ma vậy. Chính xác thì cậu ta lùn và béo núc ních, chứ không linh hoạt như những cậu bé khác mà tôi thấy tối hôm nay.

Cậu chủ của tôi gợi ý đem đổi tôi lấy tiền. Cái này, tiền, thì tôi không xa lạ. Cậu ta chuyền tôi qua tay cậu bé béo núc ních một cách nhanh chóng. Tôi nghe tiếng sột soạt của tờ giấy phát ra mà chẳng biết đích thị nó mang mệnh giá nào. Có lẽ đó là một vài tờ tiền lẻ, nhăn nheo. Ha ha, tôi quá rẻ. Nói rồi, người chủ mới của tôi vứt tôi vào cái túi ni- lông màu đen ban nãy. Thì ra bên trong cái túi này chỉ có pháo là pháo, chẳng còn thứ gì khác.

Cậu ta nhát gan, chẳng dám đem pháo ra đốt như những cậu bé kia. Và thái độ hưởng ứng trước mỗi quả pháo được đốt lên cũng thế, hời hợt và trễ nãi.

Tôi cứ nằm đợi mãi, trong túi ni- lông màu đen đến phát chán, vừa ngột ngạt, vừa oi bức, vừa tối, vừa buồn. Chẳng thể nào tả nỗi tâm trạng của tôi lúc này. Không cựa quậy. Không nhúc nhích. Tôi nói thật, thà rằng cậu ta chạy lăng xăng đi qua đi lại hay đốt quách tôi cho xong.

Cậu ta nhiều đồ chơi quá, nào là xe tăng và rô bốt, hai ba chục món như thế cơ mà. Tiếng xe tăng- đồ chơi ro ro và hú còi như thật. Có thứ còn phát ra ánh sáng, nhặng xị như xe cứu thương.

Cứ tưởng cậu ta quên khuấy đi sự tồn tại của chúng tôi, nào ngờ, cậu ta cầm cái bao màu đen lên, túm chặt đầu, đưa ai đó, một cậu bé khác. Tôi phát điên lên được, nhoắng nhoằng tôi đã bị đem đi trao đổi ba lần. Chúng tôi, những quả pháo kém xa nô lệ.

Nhưng chùm pháo hoa vẫn tiếp tục được bắn lên bầu trời cùng tiếng trầm trồ, la ó tán thưởng của đám đông, rặt trẻ con là trẻ con. Những đồng loại của tôi bị hay được bắn lên bầu trời yên tịnh, lúc le lói, lúc rực sáng, lúc quay tít, lúc nằm trốn biệt trong nòng pháo thâm u. Chẳng biết ai xấu số hơn ai. Nhưng nếu là tôi, tôi vẫn ước muốn kết thúc cuộc đời của mình một cách nào đó rực rỡ và thăng hoa. Cầu mong cho tôi đừng mang tật nguyền của một viên pháo thối vô dụng. Chí ít tôi cũng khiến loài người sung sướng, ngất ngây một vài giây phút.

Những quả pháo khác và tôi không có chung ngôn ngữ. À không, tôi lú lẫn quá, chính xác, tôi là một quả pháo đặc biệt so với họ. Vì cái sự đặc biệt này nên tôi thấy mọi thứ thật phiền hà và trái khoáy. Tôi chẳng còn cảm nhận được tiết trời lạnh lẽo, màu sắc của đêm tối, tiếng người nói chuyện, tiếng bước chân, tiếng xe máy tuýt còi, tiếng kẻng xe rác- bằng cơ quan cảm giác của một con người.

Cậu bé này có rất nhiều loại pháo khác nhau, bọn trẻ trao đổi khiến tôi choáng. Tôi chỉ cố gắng nhớ tên của mình- pháo lựu đạn. Không biết lúc nào mới đến lượt tôi, tôi nằm co ro, liếc nhìn đồng loại. Chẳng đứa nào giống tôi cả, vỏ bọc bên ngoài của họ chi chít những con chữ tượng hình, những con số, cho đến hạn sử dụng. Tôi thì không. Bộ quần áo của con người đã tùa lại thành như thế này đây, không chữ, không số, không hạn sử dụng.

Tôi lặp lại tên gọi của mình, pháo lựu đạn. Hy vọng tôi không đến nỗi xấu xí như quả lựu đạn. Trong sân chơi này, pháo lựu đạn vẫn là món đồ chơi hợp với bọn trẻ con của loài người. Thôi đành chấp nhận, loài người đã chế tác ra, họ ưng gọi bằng gì chả được.

Tối nay, chắc chắn chẳng có đứa nào trong chúng tôi thoát khỏi tầm tay của con người, có điều đợi lâu quá, tôi đâm ra hồi hộp. Khi còn làm người, tôi đã từng chứng kiến tận mắt cảnh bọn trẻ tống những quả pháo vào cái ống nhựa, để cuống rốn (tức là ngòi) thò ra ngoài và châm lửa đốt. Đến cả khoảnh khắc bọn trẻ ù chạy ra xa, đợi chờ, tán thưởng.

Đợi mãi vẫn chưa đến phiên mình lên đoạn đầu đài, tôi lăn ra ngủ. Những giấc mơ của con người, vần vũ, quay cuồng, đánh thức tôi…

***

Tôi tỉnh dậy thì đã Mồng Một tết âm lịch.

Ô hay, hóa ra tôi còn sống. Buồn cười thật.

Tôi lăn lóc trên vệ đường. May mắn thay, không ai ngó ngàng cả.

Mặt trời nóng ran. Những đám mây trắng, cuộn như những con cừu non tơ mập mạp. Mình mẩy tôi nhức mỏi. Cảm thấy mình đang mất dần mọi giác quan, không buồn kháng cự, không buồn vẫy vùng, trườn, bò.

Một quả pháo lựu đạn mang hồi ức của một con người- tôi lặng thinh, cố nhớ lại hành trình của mình, cuộc đời của một con người cho đến cuộc đời một quả pháo. Đó là những ngày tháng tôi đã có từng bố, có mẹ, có một người em gái. Rồi cả những người bạn xã giao, có khi chỉ là tụ tập cho vui. Rồi cả những mối tình ngọt ngào nhưng đầy đau khổ. Những ngả tư, nhưng rào cản, barie trên lối đi vào thành phố. Những cuốn tiểu thuyết và những bài thơ của Tagore tôi thuộc lòng. Giờ này, tất cả đã trở nên xa lạ, chẳng ruột rà.

Tối hôm qua, giận họ, tôi đã bỏ vào khách sạn, một mình. Bỏ lại tất cả những sự trách móc, hờn dỗi quen thuộc. Rồi ma quỷ xui khiến thế nào, tôi bước ra phố đón giao thừa, ngắm pháo bông cho giống mọi người, cho giống truyền thống. Cũng tại đám đông hôm qua quá phấn khích, hơn những gì họ nhận được. Thế mà bước ra phố, tôi lại chẳng hùa vào đám đông reo hò, mà chỉ đi lang thang quanh khu chợ nghèo và vắng vẻ, để ngắm nhìn bọn trẻ chơi pháo. Tôi còn nhớ rõ, âm thanh phát ra trung tâm thị trấn áp đảo khu chợ ẩm ướt này. Những loạt đạn được bắn lên trời cũng thế, hoành tráng, vồn vã, ào ạt và sáng rực nên trời.

Tôi tha thẩn bước đi giữa khu chợ ẩm ướt.

Những quả pháo được bắn rải rác, những hồi rin rít. Hình như tôi mặc chiếc váy xanh, tôi chỉ nhớ mang máng, một đôi dép cao gót, một chiếc khăn quàng cổ màu đỏ, một lớp phấn trang điểm nhẹ, một chút nước hoa, rồi cả son môi màu đỏ đậm hay nhạt, không rõ.

Tôi bị mê hoặc bởi tiếng pháo nổ tí tách của bọn trẻ. Chúng khá đơn giản nhưng vẫn đủ màu sắc, có lúc là một ngôi sao năm cánh, có khi là một trái tim cân đối, một bông hoa cúc… Chúng kỳ diệu, quyến rũ, không trùng lặp. Tôi mải mê nhìn lên bầu trời, quên cả nỗi buồn đang đè nặng tôi bấy lâu, hai mươi tám năm làm người của mình, ba năm công chức quèn làm công ăn lương, cho đến sự ruồng rẫy tôi nhận được nơi con người ấy- con người tôi yêu thương nhất từ trước đến nay. Vì thế, tôi đã buột miệng bâng quơ, “Giá chi được biến thành làm một quả pháo, được bắn lên trời vào đêm giao thừa, để quên đi hết thảy mọi sự”.

Thế mà điều ước ngớ ngẩn và chết tiệt đó lại thành sự thật.

Tôi đứng trân người trên con phố, chênh vênh, chếnh choáng như kẻ say rượu, nhắm mắt, rướn cổ lên trời cao. Những cơn co giật đau thắt. Những cơn động kinh khiến thân thể tôi co quắp lại, nhỏ bé nhỏ bé dần.

Tôi chẳng thể kiểm soát được sự thay đổi khủng khiếp này. Tiếng xe máy vụt qua cũng khiến tôi sợ hãi. Tiếng bước chân. Cả tiếng người nói chuyện, cả những lời cầu chúc tốt đẹp cũng khiến tôi ớn lạnh. Tất cả, dồn dập, nhào lộn, nhảy múa như trêu ngươi. Một vài người ăn mày lầm lũi bước, e dè, mặc cảm. Hai cô công nhân vệ sinh đường phố thu dọn những chậu hoa và cây cảnh vất vưởng trên đường, cho vào xe rác, họ vừa cằn nhằn vừa tiếc rẻ cho kiếp cỏ cây, và cằn nhằn về cái nghề hốt rác của mình, năm nào cũng đón giao thừa giữa bãi rác.

Không ai biết tôi đang trải qua cơn đau đớn này. Thân thể tôi như có ai dùng chày, búa, chùy, dằn vào, nện vào từng hồi vô tội vạ. Chẳng có cách nào ngăn cản cơ thể bé lại, co rút lại. Quái lạ, chẳng ai đấm, đá, huých vào người, sao tôi lại đau đớn thế chứ? Tê cứng. Nhức. Nhói. Buốt. Lạnh.

Một tràng pháo dài tanh tách rất gần, khiến bọn trẻ chẳng ai bảo ai, ba chân bốn cẳng chạy rần rật, hiếu kỳ và mong đợi. Kết thúc tràng pháo rộn rã là làn khói trắng xám, bay lên, tan loãng vào không trung.

Một cơn co rút mạnh và đau, xót như xát ớt vậy. Quần áo tôi nhàu nhĩ không khác gì loại giấy báo cũ kỹ, hăng hắc mùi cánh gián. Và cả mùi gì khai khai, khen khét tựa mùi thuốc súng. Điện thoại di động đổ chuông. Tôi mừng run. Có lẽ sẽ có ai đó giúp đỡ tôi. Đêm nay, giao thừa, cùng lắm là một lời chúc tết khuôn khổ và sáo rỗng, nghĩ thế, tôi loay hoay kiếm tìm cánh tay của mình, bàn tay của mình. Chúng không còn tồn tại trên thân thể tôi nữa! Nhưng chúng đi đâu mới được? Cả đôi chân cũng thế, tôi không tìm thấy nó được.

Tiếng chuông điện thoại vẫn đổ đều, “Please tell me why you made me cry. I beg you please I'm on my knees. If that's what you want me to…”. Tôi phát khùng mất. Những đòn đấm đá vô hình vẫn tiếp tục dần lên thân thể tôi. Chẳng biết nó có để lại những vết thâm, thương tích gì không mà tôi đau đớn quá. Tôi nằm vật xuống đường. Từng khúc xương kêu răng rắc như đồng hồ lên dây cót, rót rét rót rét. Chiếc điện thoại văng ra khỏi tôi. Tin nhắn của anh ta hiện trên màn hình điện thoại, một dòng ngắn gọn, “Đang ngủ với thằng nào?”. Hai mắt tôi nhòe đi. Có lẽ ước muốn được biến hóa thành một quả pháo, lúc này, không còn là điều ngớ ngẩn nữa. Tuy nhiên, tôi vẫn không thoát ra được cảm giác sợ hãi, mất mát và đau đớn về thể xác.

Thực sự, tôi không ngờ, cho đến lúc toàn thân tôi nhăn rúm ró và vo tròn lại tôi mới biết mình đã trở thành một quả pháo. Một quả pháo là giới hạn cuối cùng. Ôi trời đất ơi, tôi chẳng còn tay, chẳng còn chân, chẳng còn hình hài của một con người nữa.

Tôi cố gắng xâu chuỗi lại, hồi tưởng những giây phút cuối cùng của một cuộc đời con người, cuộc đời của tôi trước khi là một quả pháo, một thứ đồ chơi được ưa thích, được đón đợi, mặc dù có khi bị giấu vào xó xỉnh vì mang nhãn mác của hàng nhập lậu. Tôi- bây giờ không còn là người được cấu thành bởi máu, bởi xương thịt; chẳng gen di truyền, chẳng giới tính, chẳng mối quan hệ, chẳng công ăn việc làm…

Cậu bé chạy ào đến lũ bạn, khoe việc mình nhặt được một quả pháo trên vệ đường- là tôi. Lũ bạn của cậu bé xúm lại ngắm nghía phút chốc rồi giãn ra. Chúng bình luận về cái màu sắc bên ngoài của tôi. Dĩ nhiên chẳng đứa trẻ nào biết được cái vỏ bên ngoài này chính là bộ quần áo của tôi trước đây bị co rút lại nên tôi có phần khác với những quả pháo khác. Hoặc giả, nếu biết tôi có xuất xứ từ con người như chúng, thì chúng sẽ chạy tá hỏa có khi.

Tôi không còn cựa quậy được nữa, không nhúc nhích được một milimet nếu không có sự can thiệp cơ giới của con người, chủ nhân của tôi. Cứ thế, tôi nằm gọn trong tay cậu bé. Lúc này lẽ ta tôi không nên gọi chủ nhân của mình là cậu bé, vì so với cậu ta, tính qua loa thôi, cân nặng của tôi chỉ bằng một phần nghìn cân nặng của cậu ta.

Tôi vô vọng trong bàn tay nhỏ bé của con người. Thế đấy, với ngần ấy năm làm con người, tôi chợt nhận thấy ở cậu ta có cái gì đó, nghệch ngạc đáng thương.

***

Có ai đó gọi tên tôi. Hình như anh ta. Không bao giờ. Anh ta chưa bao giờ biết thị trấn này. Thị trấn đang bị sa mặc hóa, khô cằn. Tôi co rúm người lại và sực nhớ, tôi chẳng thể bé hơn nữa, tôi đã bé đến mức tối đa, và dĩ nhiên, loài người, không ai phát hiện hay nhận ra tôi đã từng là con người.

Tôi cố xua đuổi nhưng hình ảnh loài người còn sót lại của mình, nhưng lúc này, dường như tôi đang buông xuôi, không kháng cự và vô tri vô giác. Buông xuôi hoàn toàn.

Bình minh lùi dần. Ánh mặt trời chói chang. Đường phố cũng chói chang đủ màu sắc, hoa lá, cờ hiệu, đèn giao thông, quần áo, đầm váy từ truyền thống đến hiện đại lẫn lộn nửa truyền thống nửa hiện đại, Tây Tàu, lượn lờ như những đàn bướm ngây thơ và dại dột, gượng gạo kiêu hãnh dưới ánh nắng.

Bụi bay mù mịt lẩn cùng khói thải.

Thị trấn này, ngày hôm nay, có một lễ hội rất lớn, tôi chỉ biết là rất lớn và rất quan trọng, nhưng tôi không nhớ nổi tên gọi và địa điểm diễn ra cũng như thời gian và tính chất của nó.

Chẳng ai buồn nhặt tôi lên. Chẳng ai nghịch pháo vào ban ngày cả, huống chi hôm nay là Mồng Một tết. Tôi không mang nổi một giá trị nào. Lăn lóc. Bơ vơ nhớ tiếc thân phận làm người.

Nắng chói lòa khiến tôi buồn ngủ. Nhưng tôi cố gắng gượng, không cho mắt mình nhắm lại. Vì biết đâu, ngủ lại mơ. Mà nhất là khi tôi chỉ là một quả pháo, ngủ có khác gì chết. Đêm qua tôi nằm mơ, giấc mơ của Con Người- hoàn toàn. Một vài người khóc thương cho sự ra đi vĩnh viễn của tôi. Họ đâu hay tôi vẫn sống sờ sờ ra đây, nhưng bằng thân thể này. Họ khóc. Họ viết một bảng cáo phó cho Con Người của tôi theo giấy khai sinh và hộ tịch. Tờ cáo phó bay phất phơ. Họ làm cho tôi một cái đám tang tượng trưng, với một cái hòm tượng trưng, trống không, cùng với mấy chục chiếc khăn tang tượng trưng. Có lẽ giờ này sang năm, họ sẽ tổ chức cho tôi một đám giỗ tượng trưng, giống như nhiều đám giỗ tượng trưng tại quê hương tôi sống- lúc còn là Con Người.

Đó là lời tự thú của tôi. Tôi òa khóc. Giọt nước mắt của một quả pháo. Chỉ vì tôi xót xa cho số kiếp của mình, một Con Người kết thúc số phận của mình bằng cách biến thành một quả pháo lựu đạn vô danh, chỉ trong phút chốc, cũng chẳng rõ, có thể tôi đang khóc cho một quả pháo không được lóe sáng trên bầu trời vào đêm giao thừa hôm qua. Tôi sắp chết thật rồi, họ sẽ giẫm lên tôi và đá văng lăn lóc, những bánh xe, những gót giày, những chú chó thích mùi thuốc súng, tôi không đếm xuể…

Khi chết đi, đó là giây phút trung thực nhất của một số phận, nhưng tôi thì không, cả cái chết cũng bị bao phủ bởi sự dối trá.

Sài Gòn, Tết 2015