Ngô Tự Lập sinh tại Hà Nội, Tốt nghiệp Đại học hàng hải, Baku, Liên Xô (1980-1986), thuyền trưởng tàu đổ bộ (lữ 125-HQ), Thạc sĩ VH Pháp (DEA) tại École Normale Supérieure de Fontenay/St. Cloud (Pháp), 1996 và Tiến sĩ VH (PhD) tại Illinois State University (Hoa Kỳ, 2006). Hiện công tác tại Khoa Quốc tế - Đại học Quốc Gia Hà Nội. Ông dạy nhiều môn về văn hóa và văn học như: Lý luận và Phê bình Điện ảnh, Lý luận Văn học, Luật, Giao tiếp xã hội - kinh doanh, Hoa Kỳ học. Bắt đầu sáng tác năm 1989, ông làm thơ, viết ca khúc, truyện ngắn và tiểu luận, dịch tiếng Nga, tiếng Pháp và tiếng Anh.

1. Đàn bà nhỮng năm sáu mươi (I)

Những người đàn bà đầu tiên tôi gặp

Những người khổng lồ da ngăm đen, vú nóng

Mắt mỏi mòn xa như sao buồn.

Tôi chơi với con ốc sên trong chiếc hầm chữ A ngập nước

Còn những người đàn bà lặng lẽ ra đi.

Ba mươi năm tôi bỗng lại nhìn thấy họ

Triệu triệu bầu vú bị chặt đứt khỏi thân mình đau đớn

Rơi như những trái dừa xanh xuống đất mềm

Những trái dừa xanh cả dưới mồ vẫn còn căng mẩy.

Ba mươi năm, cũng có người trở lại

Chọc lỗ tra ngô trên bãi một mình

Nước mắt rơi trong vắt thuỷ tinh

Người đàn bà đứng nép bên rào

Già nua, khô quắt như cây muồng muồng đã chết

Người đàn bà biết điều mà một nửa loài người không biết

Người đàn bà những năm sáu mươi.

2. Trung du

Ta nằm dài trên lưng người, người nằm dài trong ký ức

Những cơn mưa rào mang đi tuổi thơ

Ta vẫn đợi

Chiều chiều

Bóng mẹ đi qua sườn đồi như một đám mây lớn.

Ta nằm dài trên lưng người, lòng nhân từ vĩ đại

Sự nhẫn nại vô tư câm lặng của người khiến lòng ta nhức nhối

Bom đạn đã lặng đi

Dưới thung lũng xa kia nước mắt người lấp lánh

Ta vẫn nghe tiếng rên rỉ của người

Khi những chiếc thó[1] đẫm mồ hôi phập xuống

Khoét rỗng bờ vai để trần

Và máu đỏ tứa ra nóng hổi.

Sự nhẫn nại của người khiến lòng ta nhức nhối

Trung du đỏ, trong đêm đen ta thấy

Và ta hiểu thế nào là phản bội.

Ta đã tìm người qua ngàn vạn vì sao

Giờ cánh cửa không bao giờ khép nữa.

3. NhỮng bẦu trỜi đang trôi

Những bầu trời đang cuồn cuộn trôi

Những bầu trời đang cuồn cuộn trôi

Chúng phải mang những nỗi buồn vĩnh cửu ?

Tôi đã trông thấy biển

Nhưng phải về thôi

Cả ngôi sao kia rồi cũng tắt.

Vẫn còn trong thế gian này

Liệu có một ngày gặp lại ?

Khát vọng đang rời xa, xoay tròn, đang mất

Tiếng chim xanh trên tuyết ngủ êm đềm.

Con đường dài nhọc nhằn hơn

Nỗi ám ảnh sau lưng là biển cả.

Những bầu trời vẫn cuồn cuộn trôi

Những bầu trời vẫn cuồn cuộn trôi

Chúng mang theo những nỗi buồn vĩnh cửu.

4. Cây đàn cỦa tôi

Tôi ôm cây đàn của tôi

Như ôm tháng năm hạnh phúc

Môi lướt trên những phím ngọc ngà.

Tôi ngủ với cây đàn của tôi

Đêm đêm

Những giấc mơ không bao giờ tắt

Về những cơn gió trên đồng gieo hạt

Muối đời tôi còn đọng vũng trên sàn

Đây ngã ba thiên đường và địa ngục

ở chốn nào hồn tôi thoát khỏi xiềng gông ?

Tôi có thể chết được rồi

Thân xác tan trăm mảnh bay đi

Trên cỏ ướt, trăng hay vàng chẳng rõ

5. VưỜn anh đào

...il est bien court le temps des cerises...[2]

J-B CLEMENT

Sương lạnh mé bên kia đồi

Nhưng khu vườn vẫn thức

Trầm mặc trôi đi giữa vầng hào quang.

Tôi hé cửa trong đêm

Bầy chim hét chưa bao giờ hót

Những cái đầu rủ xuống vai ủ dột.

Máu đỏ rả rích rơi suốt tháng ròng

Đã bầm đen như những tròng mắt khô

Tan tác vô hồn lối cỏ.

Tôi đã gào khản giọng

Và đã chạy miên man trên lá rụng mùa cũ.

Mùa hè tới hãy còn xa lắm

Nhưng tôi biết, sau hàng dậu kia

Trong kí ức đã ngả màu xám sẫm

Mẹ đang trải nong quây cót đốt diêm sinh

Khói trắng hoa xoan sân nhà lác đác.

Chỉ mẹ biết tôi buồn.

Montreuil, 13-08-1996.

6. ThuyỀn trưỞng

Chỉ có một con đường, tên là vô tận

Chỉ có một lỗi lầm, tên là quá khứ

Chỉ có một màn đêm, tên là đại dương.

Sa mạc câm lặng kia

Đã trôi ngàn năm dưới mặt trời thiêu đốt.

Ta đã thấy quanh ta

Mỗi ngọn sóng hé một khe cửa

Những mắt cá nhạt hồng chảy trong mê lộ

Như kí ức chảy trong đêm lặng gió

Như máu tim ta bạc nhược đã lâu rồi.

Tiếng gọi thì thầm của vì sao cuối trời

Trong suốt như một dòng nước mắt

Chảy dài trên gò má vô danh

Chiều thứ bảy cuối cùng trên trái đất.

Chỉ có một con đường, tên là vô tận

Xin chớ hoài công tìm kiếm con tàu mang theo linh hồn tôi.

7. Bóng tỐi

Bóng tối

Trong kí ức ta, kí ức thị thành

Đang lan dần như bóng tre xóm nhỏ.

Dù quạ đen kéo đến, dù lũ trộm rập rình

Những ý đồ nham hiểm đang nhập nhoạng bay

Và côn trùng nỉ non khiến lòng ta ảo não

Ta vẫn chọn mi là bạn đồng hành.

Bầy ốc sên của tuổi thơ lũ lượt bò ra

Những cặp mắt lạ quen đều nhắm lại.

Bóng tối

Như hơi ấm thoảng mùi mồ hôi

Thầm ngợi ca nụ cười thuỷ chung mệt mỏi.

Bóng tối của tôi, bóng tối của anh

Trong bóng tối không còn biên giới nữa

Trong bóng tối ta giật tung cánh cửa

Ta sẽ đi đến tận cùng châu thổ

Tận cùng lặng im, nơi ngự trị nỗi buồn.

Thứ châu báu của chung trái đất,

Bạn đồng hành,

Ta cùng mi chung nhịp thở đại dương.

8. ĐưỜng miỀn Flandres[3]

Đến từ chân trời và đi về một chân trời khác

Có phải đó là đường miền Flandres ?

Không một bóng người

Vắng những cây cọ cụt đầu, những vạt đồi nham nhở khóc

ở đây tôi đã biết

Máu trinh trắng đàn bà tưới lên cỏ xanh nở ra hoa vàng

Và cát bỏng hút kiệt, vắt kiệt

Tiếng khóc âm thầm khao khát, đêm đen.

Không lẽ đó là đường miền Flandres ?

ở đây tôi đã biết

Những con chim đen, những trái bom lắc lư rơi

xuống sân trường đất đỏ

Có thể mũ rơm vẫn vàng nguyên đó

Lũ học trò vẫn bay liệng trong không gian.

Không lẽ đó là đường miền Flandres ?

Tôi chỉ biết, tôi còn có một miền quê khác

Một tuổi thơ khác, những người đàn bà khác.

Tôi đã không sao thoát được sự giả dối của ngôn từ

Đường miền Flandres -

Tôi đặt tên cho miền quê, tuổi thơ và những người đàn bà ấy.

Vâng, sự giả dối của ngôn từ

Một con đường, một cái tên.

Đến từ chân trời, tôi đi về một chân trời khác.

9. GiẤc ngỦ cỦa sách (I)

Ngủ trên giá đầy bụi

Mơ giấc mơ có những vòng khói

Những bóng ma, muông thú, người tình,

Những thế giới biệt lập sẵn sàng xẻ chia

Nhưng không bao giờ chịu hoà nhập,

Những âm thanh sẵn sàng vang lên

Nhưng mãi mãi là âm thanh câm lặng,

Những linh hồn đã chết lâu rồi

Nhưng sẵn sàng sống lại

Cựa quậy, ca hát, nói cười

Trong đêm dài ẩm mốc mùi gián và lông chuột,

Một bài thơ chợt hiện,

Và thân thể non tơ đang lớn dần lên của con trai tôi.

Giấc ngủ của thời gian, màu trắng, đang từng phút ngả vàng

Mô phỏng sự bất tử

Như tiếng mọt đục vào đêm tối

Những vì sao nhẫn nại sáng phía chân trời.

10. NhỮng vì sao đen

Tháng ngày qua đẫm mồ hôi

Nhưng người đã trở về

Kiêu hãnh đặt lên bàn

Hai bàn tay - hai vì sao đen năm cánh.

Chuyện súng bom, chuyện đắm tàu không hấp dẫn nổi tôi

Tôi nhắm mắt, hai vì sao bay trong đêm tối.

Bay lên thấy trời cao biển rộng

Phía làng khuya thao thức canh gà

Sương lấp lánh trong mùi trấu ủ.

Mẹ tôi kia

Đất nước tôi kia.

Triệu triệu vì sao trên báng súng, tay cày

Bay mải miết, bay trong câm lặng

Những vì sao đen, những vì sao đen.

Một đời có thể đã trôi qua

Nhưng người đã trở về

Tôi mở mắt, hai vì sao đậu xuống

Trước mắt tôi,

đang

phập phồng

thở.

Nguồn: Sách “Lục giác sông Hồng”, NXB Hội Nhà văn 2007

[1] Thó : Dụng cụ đào đá ong.

[2] ...Mùa anh đào ngắn ngủi làm sao...- Lời bài hát Le temps des Cerises của J-B Clément.

[3] La route des Flandres - Tên cuốn tiểu thuyết của nhà văn Pháp Claude Simon (Giải Nobel năm 1985).